uma proposta de uso de gamification para o ensino de software

Upload: vinicius-cardoso-garcia

Post on 17-Feb-2018

219 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    1/70

    PMGY@RSGNDN@ I@N@RDL N@ Z@RMDKBPCA

    C@M^RA N@ GMIARK^GCD

    HAS _@LGMO^AM N@ DLK@GND IGLFA

    PKD ZRAZAS^D N@ PSA N@ ODKGIGCD^GAM ZDRD A @MSGMA N@SAI^_DR@

    ^rdbdlfa n` Ordnuda

    R`cgi`DOAS^A N@ 2:40

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    2/70

    HAS _@LGMO^AM N@ DLK@GND IGLFA

    PKD ZRAZAS^D N@ PSA N@ ODKGIGCD^GAM ZDRD A @MSGMA N@SAI^_DR@

    ^rdbdlfa dpr`s`mtdna da Zraordkd n`Ordnuda k Cgmcgd nd Cakputda naC`mtra n` Gmiarktgcd nd Pmgv`rsgndn`I`n`rdl n` Z`rmdkbuca caka r`qugsgtapdrcgdl pdrd abt`ma na ordu n` Bdcfdr`l`k Cgmcgd nd Cakputda, sab darg`mtda na Zrai. Nr. Ygmgcgus Cdrnasa

    Odrcgd.

    R`cgi`

    DOAS^A N@ 2:40

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    3/70

    d N`us, pags s`k @l` mdnd s`rgd passv`l.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    4/70

    DORDN@CGK@M^AS

    Zrgk`grdk`mt`, ` n` kdm`grd `sp`cgdl, `u oastdrgd n` dordn`c`r d N`us p`ld

    sdb`nargd ` iard pdrd sup`rdr cdnd n`sdiga n`std `tdpd.

    Dordn`a da k`u pdg p`la `siara `k ai`r`c`r ds k`lfar`s camng`s n`

    `stuna ` d kgmfd k`, p`la gmc`mtgva ` cugndna, sabr`tuna, mds ids`s kdgs ngic`gs.

    Dordn`a d kgmfd magvd p`la dpaga gmcamngcgamdl ` dhund gmt`l`ctudl nurdmt`

    tanas as kak`mtas nd r`dlgzda n`st` trdbdlfa.

    Dordn`a da prai`ssar Ygmgcgus Odrcgd, a k`u arg`mtdnar, p`ld cakpr``msa `

    p`lds gmt`rv`m`s sbgds nurdmt` tand d `ldbarda n`st` trdbdlfa.

    Zar igk, tdkbk dordn`a das n`kdgs idkglgdr`s ` dkgoas p`ld pdcgmcgd `

    gmc`mtgva mas kak`mtas `k qu` `stgv` dus`mt` pdrd k` n`ngcdr d `std kamaordigd.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    5/70

    Mgmouk suigcg`mt`k`mt` p`ri`gta qu`

    ma passd dpr`mn`r cak a autra `,

    mgmouk tatdlk`mt` n`stgtuna n` vdlar`squ` ma passd `msgmdr dloa da s`u grka

    (Sa Irdmcgsca n` Dssgs)

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    6/70

    R@SPKA

    Odkgigcdtgam uk camc`gta qu` v`k s` n`stdcdmna tdmta `k dplgcd`s cak`rcgdgsqudmta k p`squgsds dcdnkgcds. S`us b`m`icgas n` l`vdr a modhdk`mta ` katgvdrd`s nas usurgas, d igk n` r`salv`r prabl`kds au prakav`r a dpr`mngzdna, tkn`sp`rtdna a gmt`r`ss` n` kugtas s`tar`s, sabr`tuna, a n` t`cmalaogd nd gmiarkda.Gsta icgl n` cakpr``mn`r, pags as saitwdr`s dtudgs passu`k uk gk`msa mk`ra n`iumcgamdlgndn`s, kds as s`us usurgas ma tk d cdpdcgndn` n` dpr`mn-ldsgmt`ordlk`mt` dtrdvs nas ktanas dtudgs n` msgma. S`oumna a Nautar k Zsgcalaogd@xp`rgk`mtdl nd Calukbgd Pmgv`rsgty, Hafm Cdrrall, d dbarndo`k kdgs prakgssards`rgd d n` sgst`kds n` `msgma qu` utglgzdk tutargdgs gmt`rdtgvas. Ma `mtdmta, `ssdsdplgcd`s ma tk camqugstdna uk mv`l sdtgsidtrga n` `modhdk`mta. Bds`dna mgssa,

    a abh`tgva n`st` trdbdlfa prapar ukd dbarndo`k n` utglgzda n` odkgigcdtgampdrda `msgma n` usa n` saitwdr`s dtrdvs n` ukd pldtdiarkd qu` utglgzd tutargdgsgmt`rdtgvas.

    Zdldvrds-cfdv`8 Odkgigcdtgam. @nucda. @msgma n` saitwdr`.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    7/70

    DBS^RDC^

    Odkgigcdtgam gs d camc`pt wfgcffds staan aut batf gm cakk`rcgdl dpplgcdtgams ds gmdcdn`kgc r`s`drcf. Gts b`m`igts ta gmcr`ds` `modo`k`mt dmn katgvdt` us`r dctgams,gmarn`r ta salv` prabl`ks ar prakat` l`drmgmo, fdv` draus`n tf` gmt`r`st ai kdmygmnustrg`s, `sp`cgdlly tf` gmiarkdtgam t`cfmalaoy. ^fgs gs `dsy ta umn`rstdmn b`cdus`tf` curr`mt saitwdr`s fdv` d ldro` mukb`r ai i`dtur`s, but yaur us`rs nam't fdv` tf`dbglgty ta l`drm tf`k iully tfrauof tf` curr`mt t`dcfgmo k`tfans. Dccarngmo ta HafmCdrrall, Zf.N. gm @xp`rgk`mtdl Zsycfalaoy dt Calukbgd Pmgv`rsgty, tf` kast prakgsgmodppradcf wauln b` t`dcfgmo syst`ks usgmo gmt`rdctgv` tutargdls. Faw`v`r, tf`s`dpplgcdtgams fdv` mat dcfg`v`n d sdtgsidctary l`v`l ai `modo`k`mt. Bds`n am tfgs, tf`abh`ctgv` ai tfgs ware gs ta prapas` dm us` dppradcf ai odkgigcdtgam ta saitwdr`

    `nucdtgam tfrauof d pldtiark tfdt us`s gmt`rdctgv` tutargdls.

    E`ywarns8 Odkgigcdtgam. @nucdtgam. Saitwdr` `nucdtgam.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    8/70

    LGS^D N@ IGOPRDS

    Igourd 48 Zogmd na p`rigl na usurga ....................................................................... 3>

    Igourd 28 Bdno`scamqugstdnas p`la usurga ........................................................... 3>

    Igourd 38 Crgda na Can`bgt .................................................................................. 30

    Igourd >8 Zogmd gmgcgdl na cursa n` F^KL ` CSS ................................................... 39

    Igourd 08 Hdm`lds n` supart` pdrd ougdr usurgas .................................................... 3?

    Igourd 98 Zogmd prgmcgpdl na dkbg`mt` n` `msgma ................................................... 3?

    Igourd ?8 Dl`rtd n` rra ........................................................................................... 36

    Igourd 68 R`cakp`msd par cakpl`tdr dtgvgndn`s .................................................... 36Igourd 78 Cgcla n` vgnd na Ougd Gmt`rdtgva ................................................................ >4

    Igourd 4:8 ^`ld Gmgcgdl na Faw^aal R`dn`r ............................................................. >4

    Igourd 448 Cdt`oargds nas Ougds Gmt`rdtgvas ........................................................... >2

    Igourd 428 N`scrga na Ougd Gmt`rdtgva .................................................................. >2

    Igourd 438 @l`k`mtas n` uk ougd ............................................................................ >3

    Igourd 4>8 ^`ld gmgcgdl na Faw^aal _rgt`r ................................................................ >>

    Igourd 408 ^`ld n` `nga n` pdssas n` uk Ougd ................................................... >>

    Igourd 498 Zasgcgamdk`mta nas `l`k`mtas `k uk pdssa na Ougd .......................... >0Igourd 4?8 N`scrga na ougd cak mv`l n` ngigculndn` ............................................ >?

    Igourd 468 Gmstru`s n` uk pdssa na ougd ............................................................. >6

    Igourd 478 S`ok`mtda n` ukd tdr id cakpl`xd .................................................. >6

    Igourd 2:8 Dl`rtd n` `rra ma r`camf`cgk`mta nd t ld na usurga ............................. >7

    Igourd 248 Matgigcda na trkgma nd `x`cua n` uk ougd .................................... 0:

    Igourd 228 Zogmd n` p`rigl na usurga ..................................................................... 04

    Igourd 238 Bdno`ma camqugstdna .......................................................................... 04

    Igourd 2>8 Bdno`n` c`rtgigcda `k Zfatasfap p`ld Dnab` .................................. 04Igourd 208 Bdno`sn` crgda caldbardtgvd ............................................................. 02

    Igourd 298 Bdno`snas p`rigs n` cakpartdk`mta na usurga ................................... 03

    Igourd 2?8 Bdno`sp`ld qudmtgndn` n` nawmladns n` ougds .................................... 03

    Igourd 268 Bdno`sp`ld qudmtgndn` n` vgsudlgzd`s n` ougds ............................... 0>

    Igourd 278 Bdno`scdrdct`rstgcas na Bugln`r .......................................................... 00

    Igourd 3:8 Zrattgpa nd t`ld n` rdmegmon` usurgas ................................................ 00

    Igourd 348 Zrattgpa nd t`ld n` rdmegmon` ougds ..................................................... 09

    Igourd 328 Suo`sta n` ougds pdrd `msgmdr fdbglgndn`s t`gs .................................. 06Igourd 338 Salu`s suo rgnds pdrd r`salv`r uk prabl`kd ..................................... 06

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    9/70

    Igourd 3>8 Zrattgpa nd pogmd Kgmfds @stdtstgcds .............................................. 94

    Igourd 308 Zrattgpa nd pogmd dnkgmgstrdtgvd @stdtstgcds na Sgst`kd.................. 93

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    10/70

    LGS^D N@ ^DB@LDS

    ^db`ld 48 Crgtrgas n` pamtuda na p`rigl cr`dtar ................................................... 03

    ^db`ld 28 Crgtrgas n` pamtuda na p`rigl vg`w`r.................................................... 0>

    ^db`ld 38 Crgtrgas n` pamtuda na p`rigl bugln`r ................................................... 0>

    ^db`ld >8 Lgstd nas r`cursas prapastas ................................................................... 9:

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    11/70

    SPKRGA

    4 GM^RANPA ...................................................................................................... 42

    4.4 N`sdigas na @msgma n` Saitwdr`s ....................................................................... 4>

    4.2 Abh tgvas ............................................................................................................ 40

    4.3 Iard na @scapa .................................................................................................. 40

    4.> @struturd na ^rdbdlfa......................................................................................... 40

    2 ODKGIGCD^GAM .................................................................................................... 4?

    2.4 Abh`tgvas nd Odkgigcdtgam.................................................................................. 46

    2.2 @l`k`mtas nd Odkgigcdtgam................................................................................ 2:

    2.2.4 gpas n` Psurgas ........................................................................................... 24

    2.2.2 Mv`gs .............................................................................................................. 22

    2.2.3 Tu`sts` Cfdll`mo`s ....................................................................................... 22

    2.2.> R`cakp`msds ................................................................................................. 23

    2.2.0 @l`k`mtas Subh`tgvas nd Odkgigcdtgam............................................................ 20

    2.3 Dvdlgda n` N`s`kp`mfa ................................................................................ 2?

    2.> Camsgn`rd`s Igmdgs na Cdptula ...................................................................... 26

    3 @NPCDA .......................................................................................................... 273.4 Odkgigcdtgamdplgcdna @nucda ..................................................................... 3:

    3.4.4 @x`kpla8 Odkgigcdtgam`k Da md @nucda ................................................ 33

    3.2 Camsgn`rd`s Igmdgs na Cdptula ...................................................................... 37

    > ZRAZAS^D N@ PSA N@ ODKGIGCD^GAM ZDRD A @MSGMA N@ SAI^_DR@ ... >:

    >.4 A Sgst`kd n` @msgma n` Saitwdr` ...................................................................... >:

    >.2 As R`cursas n` Odkgigcdtgam Zrapastas ............................................................ >9

    >.2.4 r`d Caomgtgvd................................................................................................. >?

    >.2.2 r`d @kacgamdl ............................................................................................... >7>.2.3 r`d Sacgdl ...................................................................................................... 02

    >.2.> gpas n` Psurgas ........................................................................................... 0?

    >.2.0 Zrapastd n` Dvdlgda n` n`s`kp`mfa .......................................................... 94

    >.3 Camsgn`rd`s Igmdgs na Cdptula ...................................................................... 9>

    0 CAMCLPSA ....................................................................................................... 99

    0.4 Lgkgtd`s ` ^rdbdlfas Iuturas ......................................................................... 99

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    12/70

    42

    4 GM^RANPA

    @k 2:4:, ds p`ssads, ma kumna tana, odstdvdk trs bglf`s n` fards par

    s`kdmd `k haoas amlgm` U4[. Tudmtgndn` `ssd qu` sair`u sgomgigcdtgvd `l`vda, mas

    ltgkas dmas, ir`mt` da cr`scgk`mta dmudl knga n` 6% na s`tar n` haoas U2[. Dlk

    ngssa, s`oumna U3[, dt as 24 dmas n` gndn`, as dk`rgcdmas odstdk c`rcd n` n`z kgl

    fards cak haoas. @ss` mk`ra `qugvdl`mt` da qu` `l`s pdssdk mds gmstgtug`s n`

    `msgma nd qugmtd srg` na @msgma Bsgca dt d Pmgv`rsgndn` U4[.

    Ngdmt` n` dkbas as idtas igcd mtgnd d ordmn` cdpdcgndn` n` `modhdk`mta qu`

    as haoas x`rc`k mds p`ssads. Da k`ska t`kpa, n`spamtd-s` a gmt`r`ss` n` r`plgcdrtdgs r`sultdnas k autras camt`xtas, sabr`tuna, pdrd igms nucdcgamdgs. M`st` dsp`cta,

    suro` d cfdkdnd odkgigcdtgam, qu` camsgst` md utglgzda n` `l`k`mtas ` r`cursas n`

    haoas `k camt`xtas qu` ma idz`k pdrt` n` uk haoa. S`us prgmcgpdgs abh`tgvas sa8

    `modhdr p`ssads, katgvdr d`s, dp`ri`gadr a dpr`mngzdna, b`k caka r`salv`r

    prabl`kds U>[ U0[.

    N`vgna das s`us vdlgasas b`m`icgas, `std tcmgcd t`k o`rdna ukd odkd n`

    dplgcd`s `k ngi`r`mt`s r`ds pranutgvgndn`, igmdmds, sdn`, `nucda,sust`mtdbglgndn` ` `mtr`t`mgk`mta. @std dbrdmo`mt` gkpldmtda n` dplgcd`s cak

    odkgigcdtgamcarrabard cak mavds lgmfds n` p`squgsd ` iamt`s n` ndnas mas cdkpas

    n` Gmt`rda Fukdma-Cakputdnar (GFC), @nucda ` Haoas, n`mtr` autras, dtrdgmna,

    dssgk, cdnd v`z kdgs d dt`ma nas p`squgsdnar`s U9[.

    A Zrai`ssar Nautar Hdk`s Zdul O``, k`kbra nd Mdtgamdl Dcdn`ky ai

    @nucdtgam, n`i`mn` `k U?[ qu` ds `scalds, lacdgs n` trdbdlfa, idklgds `

    p`squgsdnar`s dcdnkgcas, tk kugta a qu` dpr`mn`r cak as haoas. @st`s, s`oumnaa prai`ssar, gmcarpardk uk camhumta n` prgmcpgas n` dpr`mngzdo`k iart`k`mt`

    dpagdnas `k p`squgsds camt`kparm`ds `k Cgmcgd Caomgtgvd cgmcgd qu` `stund

    a p`msdk`mta fukdma ` a prac`ssa n` dpr`mngzdo`k dtrdvs n` p`squgsds `k

    ldbardtrga, n` `stunas na cr`bra ` n` p`squgsds `k dkbg`mt`s n` `msgma, caka ds

    sdlds n` duld. D odkgigcdtgamsuro`, partdmta, caka ukd `igcdz `strdtogd pdrd `xtrdgr

    ds bads prtgcds ` as b`m`icgas nas haoas ` dplgc-las `k autras camt`xtas,

    sabr`tuna, ma cdkpa nd @nucda.

    F uk ordmn` pat`mcgdl n` utglgzda n` odkgigcdtgam tdmta md `nucda

    trdngcgamdl, md qudl `mcamtrdkas dlumas n`skatgvdnas ` prai`ssar`s s`k `modh-las

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    13/70

    43

    `k dtgvgndn`s n` dpr`mngzdo`k, qudmta md `nucda vgrtudl, `k qu` d cakumgcda

    k`ngdnd ` d idltd n` camtdta ngr`ta nas dlumas cak d `xp`rtgs` na prai`ssar pan`k

    cakprak`t r dgmnd kdgs s`us mv`gs n` gmt`r`ss` ` dpr`mngzdna U6[.

    R`igmdmna-s` a `scapa pdrd a dkbg`mt` vgrtudl, camstdtd-s` qu` sud

    gmird`struturd ai`r`c` ds i`rrdk`mtds m`c`ssrgds pdrd d n`vgnd gmcarparda nas

    r`cursas n` odkgigcdtgamma `msgma ` pdrd d `igcdz k`msurda nd pdrtgcgpda nas

    usurgas U7[. ^dl dkbg`mt`, partdmta, s` n`stdcd par idcglgtdr d dplgcda ` cldrgigcdr as

    r`sultdnas prav`mg`mt`s nd utglgzda n`std tcmgcd.

    Ma `mtdmta, as dkbg`mt`s vgrtudgs, dssgk caka sgst`kds n` saitwdr`, camtk

    n`z`mds au dt c`mt`mds n` iumcgamdlgndn`s, a qu` ngigcultd a prac`ssa n`

    dpr`mngzdo`k nas mavas usurgas. Pk vdsta mk`ra n` trdbdlfas `k GFC tkgmv`stgodna as prabl`kds dssacgdnas cak a dpr`mngzdna nds p`ssads `k k`ga das

    vrgas tgpas n` ktanas n` `msgma vgrtudl ` n` saitwdr` qu` tk sgna prapastas

    dssgstmcgd amlgm` ` r`katd, tutargdgs, irums n` ngscussa ` vn`a-dulds, n`mtr`

    autras. Zark, `st`s ktanas ma tk sgna `i`tgvas ma `msgma das mavas usurgas n`

    uk sgst`kd U4:[.

    A Nautar `k Zsgcalaogd @xp`rgk`mtdl p`ld Calukbgd Pmgv`rsgty, Hafm Cdrrall,

    digrkd `k U4:[ qu` ds p`ssads tk uk vgs pranutgva qu` r`nuz sud katgvdaqudmna s` n`pdrdk cak dtgvgndn`s n` dp`mds dpr`mn`r sabr` a sgst`kd, dloa qu`

    n`kdmnd uk bak t`kpa. Ngdmt` ngsta, ukd dbarndo`k kdgs prakgssard s`rgd d n`

    tutargdgs gmt`rdtgvas, p`las qudgs as usurgas tk d apartumgndn` n` dpr`mn`r dtrdvs

    nd r`dlgzda n` tdr`ids md prprgd dplgcda.

    @kbard `xgstdk vrgas tgpas n` tutargdgs gmt`rdtgvas, `l`s ma praparcgamdk a

    mv`l m`c`ssrga n` `modhdk`mta das usurgas pdrd katgv-las d r`dlgzdr tands ds

    dtgvgndn`s r`qugsgtdnds. Bds`dna mgsta, a abh`tgva n`st` trdbdlfa a n` prapar ukddbarndo`k n` utglgzda n` odkgigcdtgam`k uk sgst`kd n` `msgma n` saitwdr`s, cuha

    prac`ssa n` dpr`mngzdo`k s` n dtrdvs n` tutargdgs gmt`rdtgvas. Dssgk, tarmd-s`

    passv`l dlgdr a pat`mcgdl n`st`s tutargdgs cak a `modhdk`mta abtgna dtrdvs nds

    tcmgcds n` odkgigcdtgam.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    14/70

    4>

    4.4 N`sdigas na @msgma n` Saitwdr`s

    @msgmdr d utglgzdr saitwdr`s ukd tdr`id qu` `xgo` n`ngcda ` `siara tdmta

    pdrd a gmstrutar qudmta pdrd a dluma. As ktanas dtudgs n` msgma ma ai`r`c`k k`gas

    pdrd tarmdr `std dtgvgndn` kdgs icgl ` `igcg`mt`. Zdrd `mt`mn`r k`lfar `std qu`sta,

    cdb` dmdlgsdr as prabl`kds ` ds lgkgtd`s n` cdnd uk n`st`s ktanas.

    A ktana par tutargdgs, s`hd `k t`xta au `k vn`a, `xgo` kdgar `siara nas

    crgdnar`s, parqu` a prac`ssa n` crgda n`kdmnd kugta t`kpa ` camf`cgk`mta `k

    saitwdr`s n` `nga n` t`xta au n` vn`a. Dlk ngssa, as dlumas pr`cgsdk lgndr cak

    nags dkbg`mt`s8 a n` `msgma ` a n` `x`cua, `k qu` `l` dpr`mn` ma tutargdl a qu`n`v` idz`r ` `x`cutd ma sgst`kd `k dpr`mngzdna. A usurga kdmtk `ssd tracd n`

    dkbg`mt`s dt cams`ougr r`dlgzdr tanas as pdssas nd tdr`id `msgmdnd.

    A `msgma tdkbk ai`r`cgna dtrdvs n` gmstrutar`s, s`hd n` iarkd p`ssadl au

    r`katd. Dmdlgsdmna a prgk`gra kana, t`k-s` uk custa sgomgigcdtgva `k gmird`struturd

    pdrd kgmgstrdr cursas ` tr`gmdk`mtas pr`s`mcgdgs. Dlk, na custa cak a gmstrutar ` nd

    prabl`ktgcd n` t`r qu` r`dlgzdr tands ds dtgvgndn`s mavdk`mt` pdrd cdnd mava clg`mt`

    au orupa n` mavas usurgas na sgst`kd.Tudmta kandlgndn` r`katd, trdtd-s` na `msgma cak a prgmcgpdl abh`tgva n`

    salucgamdr nvgnds nas usurgas. @l` s` n par k`ga n` dt`mngk`mta t`l`imgca `

    amlgm`, au par dc`ssa r`kata da cakputdnar na usurga. A ordmn` prabl`kd n`st`

    ktana ma p`rkgtgr qu` a gmstrutar camsgod r`plgcdr suds gmstru`s pdrd kdgs n`

    uk usurga par v`z.

    Autra n`sdiga na `msgma n` saitwdr` d `mark` qudmtgndn` n` gmiarkd`s

    qu` ds p`ssads pr`cgsdk lgndr ngdrgdk`mt` mds dplgcd`s qu` utglgzdk. Cdnd sgst`kdcamtk n`z`mds n` iumcgamdlgndn`s, qu` s` kultgplgcdnds p`la mk`ra n` sgst`kds

    qu` a gmngvnua utglgzd p`rc`b`-s` d ordmn` qudmtgndn` n` camt`na qu` cdnd p`ssad

    t`k n` dpr`mn`r.

    M`st` c`mrga, dssgk caka vgsta md s`a dmt`rgar, a ktana n` msgma dtrdvs

    n` tutargdgs gmt`rdtgvas n`spamtau caka ukd k`lfar dlt`rmdtgvd. Gsta parqu` `ld umgu d

    `scdldbglgndn` n` ma utglgzdr gmstrutar`s, nas tutargdgs, cak a `msgma r`dlgzdna ma

    prprga dkbg`mt` na saitwdr` k dpr`mngzdna, caka acarr` mas autras ktanas. @st`

    ktana a dp`ri`gadk`mta nas tutargdgs camv`mcgamdgs, qu` sa bdstdmt` utglgzdnas

    dtudlk`mt`.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    15/70

    40

    Bds`dna mgsta, d prapastd n` utglgzda n` odkgigcdtgam n`st` trdbdlfa s`r `k

    uk sgst`kd qu` h utglgzd as tutargdgs gmt`rdtgvas caka ktana n` msgma. N`st` kana,

    pr`t`mn`-s` dor`odr dgmnd kdgs b`m`icgas gkpldmtda nd dbarndo`k prapastd.

    4.2 Abh`tgvas

    A abh`tgva o`rdl n`st` trdbdlfa camsgst` `k prapar ukd dbarndo`k n`

    utglgzda n` odkgigcdtgam dndptdnd da camt`xta n` `msgma n` saitwdr`s, cuha ktana

    s` utglgzd n` tutargdgs gmt`rdtgvas. ^dl prapasga s`r camstrund d pdrtgr nd r`dlgzdanas s`ougmt`s abh`tgvas sp`cigcas8

    Dpr`s`mtdr d pldtdiarkd n` msgma, md qudl s`r dplgcdnd d dbarndo`k5

    N`tdlfdr as `l`k`mtas ` d `strdtogd n` odkgigcdtgamprapastas.

    4.3 Iard na @scapa

    ^`mna `k vgstd as abh`tgvas n`igmgnas, cdb` r`ssdltdr ds dtgvgndn`s qu` ma

    idz`k pdrt` na `scapa n`st` trdbdlfa, tdgs caka ds lgstdnds d s`ougr8

    R`dlgzdr `xp`rgk`mtas iarkdgs5

    Dpr`s`mtdr tands ds tcmgcds dtr`ldnds odkgigcdtgam5

    ^`stdr d dbarndo`k prapastd cak usurgas5

    Dvdlgdr a r`sultdna nd gkpldmtda nds tcmgcds prapastds.

    4.> @struturd na ^rdbdlfa

    A pr`s`mt` nacuk`mta `st `struturdna `k cgmca cdptulas. Ma prgk`gra,

    r`dlgzdnd ukd gmtranua na t`kd dlgdnd das abh`tgvas na trdbdlfa. Ma cdptula 2, `xplgcdna a camc`gta n` odkgigcdtgam cak uk kdgar dpraiumndk`mta `k s`us

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    16/70

    49

    abh`tgvas, `l`k`mtas ` ktrgcds n` n`s`kp`mfa. A cdptula 3 ngscut` as n`sdigas nd

    @nucda ` caka d odkgigcdtgamt`k sgna dplgcdnd cak igms nucdcgamdgs. Dlk ngssa,

    dpr`s`mtdna uk `x`kpla n` dplgcda cak `std igmdlgndn`.

    Ma cdptula >, d prapastd n`st` trdbdlfa n`tdlfdnd pdrtgmna nd `xplgcda nd

    i`rrdk`mtd, md qudl d odkgigcdtgams`r dplgcdnd, s`ougmna pdrd d n`scrga n` tanas

    as r`cursas qu` cakp`k d r`i`rgnd prapastd, cak n`tdlf`s n` sud gkpl`k`mtda.

    Zar igk, a cdptula 0 camtk d camclusa n`st` trdbdlfa ` d `lgcgtda nds lgkgtd`s

    ` trdbdlfas iuturas.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    17/70

    4?

    2 ODKGIGCD^GAM

    Odkgigcdtgam uk camc`gta qu` surogu d pdrtgr n` ngi`r`mt`s lgmfds n` p`squgsd

    mds r`ds n` GFC, Cgmcgd Caomgtgvd, Haoas, n`mtr` autrds. Laoa, mdturdl qu` fdhd

    ukd srg` n` n`igmg`s qu` s` cakpl`tdk au k`ska qu` cakp`t`k `mtr` sg. Zdrd

    idcglgtdr a `mt`mngk`mta, s`r dnatdnd m`st` trdbdlfa dp`mds d n`igmga d s`ougr, d

    qudl s`r n`sk`kbrdnd d igk n` `xplgcdr cak n`tdlf`s a s`u sgomgigcdna. S`oumna

    U9[, Odkgigcdtgam gs tf` us` ai odk` n`sgom `l`k`mts gm mam-odk` camt`xts.

    Odk`ngz r`sp`gta da haoa praprgdk`mt` ngta ` cdrdct`rgzdna par uk sgst`kd

    n` r`ords `xplcgtds ` ukd cakp`tga `mtr` dtar`s as usurgas ` d gmt`lgomcgddrtgigcgdl na haoa p`ld camqugstd n` abh`tgvas au r`sultdnas U9[. Dlk ngssa, `k uk

    haoa, f d passgbglgndn` n` n`rratd na haodnar ` a pura dta n` haodr pan` s`r

    gmtrgms`cdk`mt` r`cakp`msdnar U44[.

    A sacglaoa irdmcs Rao`r Cdgllags n`igmgu `k U42[ qu` uk haoa n`v` t`r ds

    s`ougmt`s cdrdct`rstgcds8

    d) ngv`rsa8 a haodnar r`dlgzd d dtgvgndn` p`la prdz`r qu` lf` praparcgamdna5

    b) n`lgkgtda8 lgkgtdna ma t`kpa ` ma `spda5c) gmc`rt`zd8 a r`sultdna gkpr`vgsv`l5

    n) gkpranutgvgndn`8 d r`dlgzda nd dtgvgndn` ma pranuz dloa tgl5

    `) r`ouldk`mtda8 r`ogna par r`ords5

    i) mdtur`zd igctcgd8 idz pdrt` n` uk dkbg`mt` ngi`r`mt` na r`dl5

    L`vdmna-s` `k camsgn`rda a vdsta mk`ra n` iarkds qu` uk haoa pan`

    dssukgr, gkpassv`l camc`b`r ukd n`igmga `xdtd pdrd cdrdct`rgzdr s`us

    `l`k`mtas. Pkd dbarndo`k kdgs r`strgtgvd, pranuzgrgd uk camhumta vdzga au kugtap`qu`ma. Pkd autrd kugta tal`rdmt`, qu` molabdss` tanas as l`k`mtas h utglgzdnas

    `k haoas, pranuzgrgd uk camhumta gmigmgta. Laoa, a kdgs s`msdta camsgn`rdr caka

    odk` `l`k`mts, dqu`l`s qu` s` mcamtrdk md kdgargd nas haoas n`s`kp`mfdmna uk

    pdp`l sgomgigcdtgva ` qu` sa idcglk`mt` dssacgdnas cak `l`s U9[. Kdgs dngdmt` s`ra

    `lgcgtdnas as `l`k`mtas kdgs cakums nas haoas.

    Odk` n`sgom `l`k`mts sa gn`mtgigcdnas `k U9[ caka vrgas mv`gs n`

    dbstrda, as qudgs pan`rgdk, gmclusgv`, s`r dngcgamdnas n`igmga, d sdb`r8

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    18/70

    46

    d) Zdnr`s n` n`sgom n` gmt`ridc`8 cakpam`mt`s camsdordnas n` n`sgom n`

    gmt`rda ` salu`s n` n`sgom n` prabl`kds camf`cgnas `k uk camt`xta. Zar

    `x`kpla8 bdno`s, rdmegmo n` ln`r`s` mv`gs5

    b) Zdnr`s n` n`sgom ` k`cmgcds n` haoas8 pdrt`s r`carr`mt`s na n`sgom n`

    haoas qu` `sta r`ldcgamdnds iarkd n` haodr. Zar `x`kpla8 lgkgtda n` r`cursas,

    r`strg`s n` t`kpa ` d v`z n` haodr5

    c) Zrgmcpgas na n`sgom n` haoas f`urstgcds8 ngr`trgz`s n` dvdlgda utglgzdnds

    md dbarndo`k n` uk prabl`kd au md dmlgs` n` ukd ndnd salua n` n`sgom. Zar

    `x`kpla8 d kdm`grd cldrd cak qu` as abh`tgvas n`v`k s`r dpr`s`mtdnas5

    n) Kan`ldo`k n` haoas8 kan`las camc`gtudgs n` cakpam`mt`s au `xp`rgmcgd

    `k haoas. Zar `x`kpla8 n`sdigas, idmtdsgd ` curgasgndn`5`) Ktanas na n`sgom n` haoas8 prac`ssas ` prtgcds `sp`cigcds na n`sgom n`

    haoas. Zar `x`kpla8 pldyt`stgmoprac`ssa n` t`stdr as haoas dmt`s n` ldmd-las ma

    k`rcdna.

    Mam-odk` camt`xts r`pr`s`mtd dkbg`mt`s qu` ma carr`spamn`k da n` uk

    haoa praprgdk`mt` ngta. Sud n`igmga subh`tgvd ` utglgzdna a s`msa cakuk pdrd

    cdrdct`rgzdr s` uk camt`xta p`rt`mc` au ma d uk haoa. Zar `x`kpla, rdzav`l

    camsgn`rdr qu` a `mtr`t`mgk`mta uk nas prgmcgpdgs abh`tgvas nas haoas, `mqudmtaqu` modhdk`mta k`lfargd nd xp`rgmcgd nas usurgas sa abh`tgvas r`carr`mt`s n`

    dplgcd`s n` odkgigcdtgamU9[. Dssgk, as camt`xtas pan`k s`r n`t`rkgmdnas d pdrtgr

    nas abh`tgvas n` suds r`sp`ctgvds dplgcd`s.

    ^akdmna caka bds` ds camsgn`rd`s dcgkd, pan`kas r`n`igmgr odkgigcdtgam,

    s`oumna U9[, caka tf` us` ai n`sgom `l`k`mts cfdrdct`rgstgc iar odk`s gm mam-odk`

    camt`xts, d qudl prav ukd n`igmga kdgs pr`cgsd nd tcmgcd `k qu`sta.

    2.4 Abh`tgvas nd Odkgi gcdt gam

    Odkgigcdtgamt`k abh`tgvas kugta cldras ` dloums ta cakums qu` sa gmclunas

    par dloums p`squgsdnar`s `k sud prprgd n`igmga, caka8 k`lfardr d `xp`rgmcgd `

    duk`mtdr a `modhdk`mta nas usurgas. S`oumna U7[, pdrd crgdr uk sgst`kd cak

    odkgigcdtgam, sabr`tuna pdrd igms `nucdcgamdgs, qu` duk`mt` d katgvda n` s`us

    usurgas m`c`ssrga iacdr `k `l`k`mtas iumndk`mtdgs qu` tarmdk as haoas

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    19/70

    47

    dtrd`mt`s das s`us haodnar`s. D katgvda k haoas s` n p`la s`u gkpdcta mds r`ds

    caomgtgvd, `kacgamdl ` sacgdl nas haodnar`s.

    Md r`d caomgtgvd, uk haoa ai`r`c` uk cakpl`xa sgst`kd n` r`ords cak ukd

    srg` n` tdr`ids qu` ougdra as haodnar`s da lamoa na prac`ssa n` nakgmdr `ssds

    r`ords. @ssds tdr`ids sa n`s`mvalvgnds muk cgcla n` `sp`cgdlgndn`s, qu` camsgst`

    `k ukd srg` n` tdr`ids kdgs curtds qu` as haodnar`s `x`cutdra r`p`tgnds v`z`s dt

    dtgmogr a mv`l suigcg`mt` n` fdbglgndn` pdrd camclugr d tdr`id kdgar.

    M`st` prac`ssa n` dpr`mngzdo`k, a haoa t`mtd dss`ourdr qu` as haodnar`s

    sdb`ra a qu` idz`r ` t`ra ds fdbglgndn`s m`c`ssrgds pdrd sup`rdr as n`sdigas

    kdgar`s. Dlk ngssa, pdrd tarmdr a prac`ssa custakgzv`l, ds s`qumcgds nds tdr`ids

    sa o`rdlk`mt` ma lgm`dr`s, t`mna a haodnar uk c`rta mv`l n` lgb`rndn` pdrd`scalf`r qudgs tdr`ids fdbglgndn`s qu` n`s`hd n`s`mvalv`r k cdnd kak`mta U?[ U7[

    U43[.

    Tudmta r`d kacgamdl, s`u gkpdcta `st r`ldcgamdna da camc`gta n` suc`ssa

    ` idlfd. Tudmna a haodnar cakpl`td ukd tdr`id, `sp`rdna qu` `l` t`mfd bads

    `ka`s par t`r sup`rdna ds ngigculndn`s qu` lf` dpdr`c`rdk. A haoa, par sud v`z,

    `stgkuld `st`s bams s`mtgk`mtas dtrdvs n` uk sgst`kd n` r`cakp`msds qu`

    r`camf`c` gk`ngdtdk`mt` a suc`ssa dlcdmdna ai`r`c`mna dlouk prkga.Zar autra ldna, qudmna a haodnar idlfd, `sp`rdna qu` `l` s` sgmtd kdl au

    dmsgasa, qu` par kdgs mdturdl qu` s`hd, ma s` pan` p`rkgtgr qu` gsta s` trdmsiark`

    `k ukd irustrda. D igk n` `vgtdr `std sgtuda, a cgcla n` `sp`cgdlgndn`s ` d

    s`qumcgd n` tdr`ids sa cugndnasdk`mt` crgdnas pdrd s` dn`qudr s fdbglgndn`s `

    da mv`l n` cdnd haodnar.

    Tudmna d ngigculndn` nds tdr`ids carr`tdk`mt` bdldmc`dnd, as haodnar`s

    pan`k dtgmogr uk dlta ordu n` katgvda U7[. Tudmna ma, a haoa pan` igcdr `mt`ngdmt`,ma cdsa n` haodnar`s dvdmdnas, au irustrdmt`, pdrd dqu`l`s qu` ma passu`k

    fdbglgndn`s suigcg`mt`s U43[.

    Zar sud v`z, ds gmt`rd`s `mtr` kltgplas haodnar`s `k uk haoa gkpdctdk d

    r`d sacgdl n` cdnd uk n`l`s. F vrgds iarkds n` gmt`rda, tdgs caka8 d caap`rda

    `mtr` haodnar`s pdrd dtgmogr uk abh`tgva cakuk, d cakp`tga mtr` l`s pdrd gkp`ngr

    a suc`ssa dlf`ga, d ngsputd p`ld k`lfar calacda `k uk rdmegmo, au k`ska d

    cakumgcda ngr`td par k`msdo`ms. @stds gmt`rd`s p`rkgt`k das haodnar`s

    camstrugr gn`mtgndn`s pdrtgculdr`s ma haoa ` abt`r r`camf`cgk`mta ir`mt` das autras

    U7[.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    20/70

    2:

    D r`d n` Odkgigcdtgamt`k sgna gkpulsgamdnd p`la suc`ssa nas vgn`aodk`s `

    haoas amlgm`, park `ld tdkbk v`k s`mna camsalgndnd d pdrtgr n` `stunas n` autrds

    r`ds, caka d Zsgcalaogd, qu` prav t`argds sabr` t`kds `ss`mcgdgs caka d

    katgvda. D S`li-N`t`rkgmdtgam ^f`ary (SN^), par `x`kpla, n`igm` nags tgpas8 d

    gmtrms`cd ` d `xtrms`cd, dlk n` r`trdtdr ukd c`rtd camtgmugndn` n` ukd md autrd.

    D katgvda gmtrms`cd dqu`ld qu` tarmd d r`dlgzda nd dtgvgndn` ordtgigcdmt`

    par sg s. @ld n`v` s`r a abh`tgva prgmcgpdl d s`r dlcdmdna dtrdvs na sgst`kd cak

    odkgigcdtgam. Zar autra ldna, d pdrtgr na sgst`kd n` r`cakp`msds gkpl`k`mtdna s`r

    abtgnd d katgvda xtrms`cd humta das usurgas, mvalv`mna-as md dplgcda. Zark,

    gsta n`v` s`rvgr dp`mds caka ukd i`rrdk`mtd pdrd camqugstdr d katgvda gmtrms`cd

    nds p`ssads, ukd v`z qu` gn`dlk`mt` utglgzdr d prprgd dplgcda s`hd d v`rndn`grdr`cakp`msd U6[ U4>[.

    Nr. ak Cfdtig`ln, St. Hafms Call`o`, Axiarn, digrkau, k sud pdl`strd ? wdys

    odk`s r`wdrn tf` brdgm md Cami`rmcgd na ^@N, qu` a `modhdk`mta acarr` qudmna

    a cr`bra r`cakp`msdna qu`, pdrd dloa s`r camsgn`rdna caka r`cakp`msdnar au

    ordtgigcdmt`, pr`cgsd praparcgamdr `ka`s pasgtgvds md p`ssad. @ss`mcgdlk`mt`, f

    nags cakpam`mt`s qu` n`v`k s`r sdtgsi`gtas pdrd fdv`r d p`rc`pa n` qu` dloa

    r`cakp`msdnar8 qu`r`r` oastdr.A m`uracg`mtgstd nd Pmgv`rsgty ai Kgcfgodm, Nr. E`mt B`rrgno`, t`k `stundna

    `st` camc`gta n` qu`r`r ` oastdrcaka m`c`ssrgas pdrd d p`rc`pa n` r`cakp`msd.

    @l` n`scabrgu qu` a qu`r`r ` a oastdracarr`k `k nuds pdrt`s s`pdrdnds na cr`bra

    ` t`k buscdna iarkds n` utglgzdr gssa ma trdtdk`mta n` p`ssads vgcgdnds U43[. @mta,

    pdrd n`s`mvalv`r sgst`kds qu` `i`tgvdk`mt` `modh`k s`us usurgas, iumndk`mtdl

    camf`c`r a pblgca dlva pdrd `mt`mn`r sud kdm`grd n` p`msdr ` ds rdz`s qu` as

    idrgdk qu`r`r ` oastdr nd dplgcda n`s`mvalvgnd.

    2.2 @l`k`mtas nd Odkgi gcdt gam

    As odk` n`sgom `l`k`mtsdpr`s`mtdnas d s`ougr sa cakuk`mt` utglgzdnas md

    dplgcda n` odkgigcdtgam `k sgst`kds n` gmiarkda. ^rdtdk-s` n` i`rrdk`mtds,

    tcmgcds ` camc`gtas qu` s` utglgzdnas carr`tdk`mt` pan`k praparcgamdr ukd

    `xp`rgmcgd katgvdnard das usurgas U3[.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    21/70

    24

    2.2.4 ^gpas n` Psurgas

    Zdrd ukd dpraprgdnd gkpl`k`mtda n` odkgigcdtgam, iumndk`mtdl camf`c`r

    as tgpas n` usurgas qu` utglgzdra d dplgcda. Pkd prgk`grd iarkd n` s`ok`mtda

    n` usurgas s` n d pdrtgr n` s`us mv`gs n` camf`cgk`mta utglgzda na sgst`kd, qu`

    s` ngvgn` `k gmgcgdmt`s, r`ouldr`s ` `mtusgdstds U0[.

    As gmgcgdmt`s au m`wbg`ssa as qu` utglgzdk a sgst`kd p`ld prgk`grd v`z. @l`s

    pr`cgsdk n` kdgar supart` mas pdssas gmgcgdgs pdrd s` idkglgdrgzdr cak ds

    iumcgamdlgndn`s na sgst`kd. As r`ouldr`s, par sud v`z, sa dqu`l`s qu` camf`c`k

    bad pdrt` nds ium`s. @l`s ma pr`cgsdk n` dhund nurdmt` d `xp`rgmcgd, kds n`gmc`mtgvas pdrd qu` sud pdrtgcgpda s` trdmsiark` `k uk fbgta. H as `mtusgdstds

    nakgmdk par cakpl`ta a sgst`kd ` a utglgzdk dssgnudk`mt`, park pr`cgsdk cak

    ir`qumcgd n` mavas n`sdigas pdrd camtgmudr`k `modhdnas.

    Zan`-s` ngstgmougr as usurgas tdkbk d pdrtgr nd t`argd na Nr. Rgcfdrn Bdrtl`,

    ZfN `k Gmt`lgomcgd Drtgigcgdl p`ld Pmgv`rsgty ai @ss`x, `k qu` s` n`stdcdk qudtra

    p`rigs8 dcfg`v`rs, `xplar`rs, sacgdlgz`rs` egll`rs U0[. As dcfg`v`rssa katgvdnas par

    `stdr ir`mt` nas n`kdgs usurgas. @l`s cukpr`k a kxgka n` tdr`ids passv`l pdrdsubgr camtgmudk`mt` n` mv`l. As `xplar`rs, par sud v`z, castukdk vdsculfdr a

    sgst`kd `k buscd n` mavgndn`s. As sacgdlgz`rspracurdk dp`mds k`gas n` gmt`rdogr

    cak autras usurgas. @mqudmta qu` as egll`rsbuscdk `lgkgmdr s`us dnv`rsrgas.

    @k uk sgst`kd cak igms `nucdcgamdgs, dp`mds as dcfg`v`rs ` as `xplar`rs

    idz`k pdrt` na pblgca dlva.Dcfg`v`rs, parqu` buscdra cukprgr tands ds dtgvgndn`s

    pdrd s` n`stdcdr ` `xplar`rs, pags p`rcarr`ra tana a sgst`kd pracurdmna par dloukd

    n`scab`rtd qu` as surpr``mnd ` par cams`qumcgd, tdkbk r`dlgzdra tands dsdtgvgndn`s. Gmclusgv`, `st` cakpartdk`mta n`v` s`r gmc`mtgvdna ` l`vdna `k

    camsgn`rda md gkpl`k`mtda nd strdtogd n` odkgigcdtgamna sgst`kd, ai`r`c`mna,

    par `x`kpla, ukd r`cakp`msd da usurga n` dcarna cak d qudmtgndn` n` mavds

    dtgvgndn`s qu` `l` n`sblaqu`dr `k uk ngd U0[ U44[.

    Tudmta das autras nags tgpas, `l`s ma s` `mqudnrdk md prapastd n`

    dpr`mngzdo`k, pags sacgdlgz`rs gra gmt`rdogr cak as n`kdgs usurgas, n`gxdmna n`

    ldna d r`dlgzda nds dtgvgndn`s. H as egll`rsma s` s`mtgra katgvdnas d utglgzdr a

    sgst`kd, ndnd d idltd n` cakp`tga `xplcgtd `mtr` as usurgas U0[ U44[.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    22/70

    22

    2.2.2 Mv`gs

    As mv`gs sa ukd iarkd n` k`msurdr a ordu n` `xp`rgmcgd nas usurgas.

    k`ngnd qu` uk usurga r`dlgzd ds tdr`ids qu` lf` sa pdssdnds, `l` dcukuld pamtas,

    cuhds qudmtgndn`s sa ngstrgbunds `k gmt`rvdlas. Cdnd gmt`rvdla carr`spamn` d uk

    mv`l. Laoa, qudmta kdgs a usurga cukpr` s`us n`sdigas, kdgs pamtas r`c`b` kdgar

    a mv`l d qu` `l` p`rt`mc`.

    @k dloums cdsas, gt`ms ` fdbglgndn`s sa n`sblaqu`dnds camiark` a usurga

    dvdmd `mtr` as mv`gs. @st` `l`k`mta uk nas cakpam`mt`s qu` praparcgamdk

    kdgar katgvda `mtr` as usurgas U3[.

    2.2.3 Tu`sts` Cfdll`mo`s

    @kbard par v`z`s trdtdnas caka sgmmgkas, f dloukds sutgs ngi`r`mds mtr`

    dkbas as camc`gtas. As cfdll`mo`sau n`sdigas `sta markdlk`mt` dssacgdnas d uklgkgt` n` t`kpa au d ukd cakp`tga, `mqudmta qu` ds qu`stsau kgss`s ngz`k

    r`sp`gta dp`mds d ukd harmdnd n` abstculas qu` a haodnar n`v` sup`rdr U7[ U44[.

    Tudmta da gkpdcta ma pblgca dlva, p`squgsds gmngcdk qu` ds kulf`r`s s` `mvalv`k

    kdgs cak as cfdll`mo`squ` as fak`ms U40[.

    A lgkgt` n` t`kpa d qu` as cfdll`mo`so`rdlk`mt` sta suh`gtas uk `l`k`mta

    camf`cgna caka tgk` pr`ssur`. ^rdtd-s` n` ukd ngmkgcd `k qu` as usurgas tk

    ukd c`rtd qudmtgndn` n` t`kpa pdrd r`dlgzdr dloa. Gsta crgd ukd gmt`msd dtgvgndn`n`sn` a gmcga qu` vdg duk`mtdmna ir`m`tgcdk`mt` dt a t`kpa dcdbdr U4:[.

    Zdrd dtgmogr `l`vdnas mv`gs n` `modhdk`mta, ds qu`sts ` as cfdll`mo`s

    pr`cgsdk `stdr n`mtra n` uk camt`xta cak uk sgomgigcdna pgca, pags as usurgas

    igcdra kugta katgvdnas s` l`s dcr`ngtdr`k qu` sta idz`mna dloa v`rndn`grdk`mt`

    r`l`vdmt`, gmspgrdnar ` kdgar na qu` `l`s k`skas U4[.

    @k U4[, Hdm` KcOamgodl n a `x`kpla nas haodnar`s n` _arln ai _drcrdit qu`

    s` modhdrdk d crgdr d kdgar mcgclapngd passv`l sabr` camt`nas na haoa. Cdnd uk

    `stdvd gmngvgnudlk`mt` katgvdna d crgdr dlouk camt`na pdrd idz`r pdrt` n`std fgstrgd

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    23/70

    23

    ` dhundr d dtgmogr a abh`tgva prgmcgpdl. Dt qu` t`kpas n`pags, trdmsiarkdrdk `std

    `mcgclapngd md s`oumnd kdgar na kumna, `mtr` tands n` qudlqu`r om`ra.

    2.2.> R`cakp`msds

    ^rdtd-s` n` uk nas `l`k`mtas kdgs camf`cgnas ` utglgzdnas `k haoas `

    sgst`kds cak odkgigcdtgam. Sud gkpl`k`mtda kdgs cakuk s` n dtrdvs n`

    dcfg`v`k`mts qu` sa ukd r`pr`s`mtda vgrtudl au isgcd nd r`dlgzda au camclusa

    n` dloa U4:[. Zar gssa, sa kugtds v`z`s utglgzdnas caka ktrgcd n` n`s`kp`mfa mtr`as usurgas.

    @st`s `l`k`mtas pan`k o`rdr ukd srg` n` `ka`s pasgtgvds ma usurga,

    n`mtr` autrds rdz`s, p`la idta n` ai`r`c`r ukd r`cakp`msd gk`ngdtdk`mt` dps d

    camclusa n` ukd tdr`id. Dlk ngssa, l`s sa gt`ms cal`cgamv`gs. Bds`dna mgssa, as

    sgst`kds castukdk `xgbgr ds tdr`ids qu` ma iardk camclunds humtdk`mt` cak as

    dcfg`v`k`mtscarr`spamn`mt`s. Dssgk, as usurgas s` kdmtk katgvdnas d cakpl`tdr

    sud cal`a n` gt`ms U7[ U44[.@k dloums cdsas, r`cakp`msds `sp`cgdgs sa crgdnds ` dtr`ldnds r`dlgzda

    n` uk cakba. @l` r`pr`s`mtd ukd cakbgmda n` d`s qu` qudmna r`dlgzdnds cak

    suc`ssa o`rdk uk `i`gta pasgtgva au d camqugstd n` ukd r`cakp`msd. Ma Nualgmoa

    dplgcda n` `msgma n` gngakds, par `x`kpla, qudmna a usurga r`spamn` s`k `rrdr

    tands ds qu`st`s n` uk k`ska knula, r`c`b` uk gt`k `sp`cgdl.

    Tudmta da sgst`kd n` r`cakp`msds, ma bdstd qu` as gt`ms s`hdk dtrdtgvas,

    `l`s pr`cgsdk s`r `mtr`ou`s ma kak`mta c`rta ` pdrd gssa m`c`ssrga n`igmgr ukr`wdrn scf`nul`. ^rdtd-s` na k`cdmgska n` `mtr`od nds r`cakp`msds. Da

    gkpl`k`mtdr d odkgigcdtgam`k uk sgst`kd, pr`cgsa `stdb`l`c`r as kak`mtas `k

    qu` as usurgas gra r`c`b`r ukd r`cakp`msd, s`hd `ld pamtas, bdno`s, duk`mta n`

    mv`l au qudlqu`r autra `l`k`mta, pdrd odrdmtgr qu` `lds s`ra `mtr`ou`s

    camsgst`mt`k`mt` da lamoa n` tand d `xp`rgmcgd.

    F trs cakpam`mt`s prgmcgpdgs `k uk r`wdrn scf`nul` U44[ U43[8

    d) pr-r`qugsgta8 a qu` pr`cgsd acarr`r pdrd d r`cakp`msd s`r `mtr`ou`5

    b) r`spastd8 d dpr`s`mtda nd r`cakp`msd5

    c) r`iara8 d r`cakp`msd dpraprgdnd pdrd a pr-r`qugsgta.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    24/70

    2>

    @std mtr`od pan` s`r r`dlgzdnd n` ngi`r`mt`s iarkds, tdgs caka x`kplgigcdnds

    d s`ougr.

    Cak r`lda da t`kpa, ds r`cakp`msds pan`k s`r `mtr`ou`s `k gmt`rvdlas

    igxas au vdrgv`gs. A prgk`gra kana t`mn` d crgdr uk bdgxa `modhdk`mta laoa dps d

    r`cakp`msd. @k s`ougnd, d dtgvgndn` duk`mtd ordnudlk`mt` dt ukd mavd `mtr`od,

    pdrd `mta bdgxdr mavdk`mt`.

    Zar sud v`z, r`cakp`msdr usurgas `k gmt`rvdlas vdrgv`gs o`rd uk mv`l

    rdzadv`lk`mt` dlta n` dtgvgndn` da lamoa na t`kpa, kds ma cams`ou` sup`rdr d

    gmt`msgndn` n` utglgzda nd mtr`od k gmt`rvdlas igxa. Dp`sdr ngssa, d s`oumnd iarkd

    n` gkpl`k`mtda ma o`rd mv`gs ta bdgxas n` dtgvgndn` qudmta d prgk`grd.

    Autrd apa bds`dr d r`cakp`msd `k uk mk`ra igxa au vdrgv`l n` d`squ` a usurga pr`cgsd `x`cutdr. Dkbas as kanas, ma `mtdmta, sair`k ds k`skds

    vdrgd`s ma mv`l n` `modhdk`mta nds r`sp`ctgvds gkpl`k`mtd`s bds`dnds ma

    t`kpa U4:[ U44[ U43[.

    Dgmnd m`st` s`mtgna, f ukd autrd ngmkgcd n` `mtr`od n` r`cakp`msds

    cfdkdnd n` dppagmtk`mt nymdkgcs. @ld pr-`stdb`l`c` ukd fard au uk lacdl pdrd a

    usurga `mtrdr ma sgst`kd au r`dlgzdr n`t`rkgmdnd da d igk n` abt`r uk `i`gta

    pasgtgva U44[.A `x`kpla kdgs camf`cgna n`st` r`cursa sa as Fdppy Faurs, `k qu`bdr`s ` r`stdurdmt`s `stdb`l`c`k uk farrga pdrd ai`r`c`r n`scamtas `k b`bgnds.

    ^dl `strdtogd tdkbk cakuk `k dplgcd`s kultgpldtdiarkd, caka a Nrapbax

    sgst`kd n` drkdz`mdk`mta n` drqugvas md muv`k, qu` ai`r`c` drkdz`mdk`mta

    dngcgamdl par cdnd ngspasgtgva `k qu` a usurga gmstdldr a dplgcdtgva.

    Pkd v`z `mtr`ou`s, ds r`cakp`msds tdkbk dtudk caka ukd ktrgcd n`

    cakp`tga `mtr` as usurgas dtrdvs n` l`dn`rbadrns au rdmegmo n` ln`r`s. @l`

    r`pr`s`mtd ukd lgstd n` usurgas pasgcgamdnas n` dcarna cak dlouk pdrk`trak`msurv`l, `k o`rdl, mk`ra n` pamtas au r`cakp`msds dnqugrgnds.

    A l`dn`rbadrnas kdmtk katgvdnas d cakpl`tdr kdgs dtgvgndn`s d pdrtgcgpdr

    a kxgka passv`l nd xp`rgmcgd na sgst`kd, d igk n` odmfdr pamtas au r`cakp`msds

    qu` as iddk subgr n` pasga ma rdmegmo ` sup`rdr as n`kdgs usurgas.

    @k dloums cdsas, park, k qu` usurgas ma cams`ou`k praor`ngr ma rdmegmo

    au ma s` s`mt`k camiartv`gs cak d cakp`tga, `std tcmgcd pan` o`rdr uk dlta

    mv`l n` gmsdtgsida U7[. Zdrd dss`ourdr d n`vgnd praor`ssa nas usurgas, as

    sgst`kds iarm`c`k uk ordmn` duxlga das gmgcgdmt`s ` ordndtgvdk`mt` kdgs lgb`rndn`

    k`ngnd qu` as usurgas va dnqugrgmna `xp`rgmcgd U4:[.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    25/70

    20

    2.2.0 @l`k`mtas Subh`tgvas nd Odkgi gcdt gam

    2.2.0.4 Idmtdsgd

    pravdv`lk`mt` d cdrdct`rstgcd kdgs gkpartdmt` nas haoas qu` pan` s`r

    gmclund `k autras camt`xtas, s`oumna ^fakds _. Kdlam`, ngr`tar iumndnar na KG^

    C`mt`r iar Call`ctgv` Gmt`llgo`mc`. @ld suscgtd gkdo`ms n` abh`tas au sgtud`s qu`

    ma `sta dtudlk`mt` pr`s`mt`s, a qu` pan` idz`r d `xp`rgmcgd kdgs dtrdtgvd

    `kacgamdlk`mt` das usurgas U4:[. Dgmnd sabr` `ld, p`squgsds dpamtdk qu` fak`mssa kdgs s`msv`gs das gkpdctas nd idmtdsgd qu` ds kulf`r`s U40[.

    2.2.0.2Cdscdngmo Gmiarkdtgam ^f`ary

    D t`argd n` qu` d gmiarkda n`v` s`r trdmskgtgnd md k`mar qudmtgndn`

    passv`l pdrd abt`r a dpraprgdna mv`l n` `mt`mngk`mta nurdmt` d mdrrdtgvd na haoa

    U44[. Sud gkpl`k`mtda kdgs `vgn`mt` ma prgk`gra camtdta n` uk usurga cak uk

    sgst`kd, `k qu` `l` cak`d dpr`mn`mna ds ium`s bsgcds ` das paucas vdg

    dvdmdmna dt dpr`mn`r ds kdgs cakpl`xds.

    2.2.0.3I``nbdces Gk`ngdtas

    Dssgk caka acarr` `k haoas, prav`r i``nbdcesgk`ngdtas da usurga sabr` s`u

    praor`ssa ma cukprgk`mta nas abh`tgvas dhund d dldvdmcdr a mv`l n` `modhdk`mta

    cak a sgst`kd. Dlk ngssa, s` a usurga cak`t` uk `rra, `l` cak`d d igcdr

    n`sarg`mtdna, laoa, a sgst`kd n`v` dtudr gk`ngdtdk`mt` pdrd camnuzg-la md

    r`cup`rda ndqu l` `rra U7[ U4:[.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    26/70

    29

    2.2.0.> Blgssiul Zranuctgvgty

    ^rdtd-s` nd gn`gd n` qu` haodr, k`ska s` ngdmt` n` kugta `siara, praparcgamd

    kdgs i`lgcgndn` na qu` kak`mtas n` r`ldxdk`mta U44[. @k U4[, Hdm` KcOamgodl

    `x`kplgigcd qu` as haodnar`s n` _arln ai _drcrdithaodk ukd kngd n` 22 fards par

    s`kdmd, k`ska dps uk ngd r`pl`ta n` trdbdlfa.

    2.2.0.0 Abh`tgvas Cldras

    @st` uk dsp`cta qu` pan` s`r iart`k`mt` dssacgdna cak d papuldrgndn` nas

    haoas. @l`s sa gkpartdmt`s pdrd qu` as haodnar`s `mt`mndk b`k d tdr`id qu` gra

    t`mtdr r`dlgzdr, n`gxdmna-as kdgs `modhdnas cak a sgst`kd U4:[.

    2.2.0.9 Ygrdlgndn`

    uk stdna dlk`hdna p`las n`s`mvalv`nar`s n` uk sgst`kd, pags praparcgamd

    uk mk`ra gmt`msa n` usurgas muk curta `spda n` t`kpa. @st` i`mk`ma

    `stgkuldna p`la ordmn` pan`r n` gmilumcgd qu` d apgmga au d r`cak`mnda n`

    dkgoas `x`rc` mds p`ssads U43[. @ld usudlk`mt` `stgkuldnd dtrdvs nd ai`rtd n`

    r`cakp`msds par camvgndr mavas usurgas pdrd utglgzdr d dplgcda.D vgrdlgndn` tdkbk pan` s`r camqugstdnd dtrdvs nd ngmkgcd n` caldbarda

    sacgdl, `k qu` as usurgas n` uk orupa au cakumgndn` sa cfdkdnas d trdbdlfdr `k

    camhumta md r`salua n` uk prabl`kd au n`sdiga.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    27/70

    2?

    2.2.0.? B`fdvgardl Kak`mtuk

    d t`mnmcgd, kugta `mcamtrdnd `k haoas, n` usurgas s` kdmt`r`k idz`mna

    a qu` `sta idz`mna. @st` camc`gta igcdr kdgs cldra d pdrtgr n` uk cak`mtrga n`

    H`ss` Scf`ll, prai`ssar n` Zrdctgc` ai @mt`rtdgmk`mt ^`cfmalaoynd Cdrm`og` K`llam

    Pmgv`rsgty, qu` ngss`8 G fdv` sp`mt 4: faurs pldygmo Idrkvgll`. Gk d skdrt p`rsam dmn

    waulnmt sp`mn 4: faurs am sak`tfgmo uml`ss gt wds us`iul. ^f`r`iar`, tfgs kust b`

    us`iul, sa G cdm e``p nagmo gt. U44[.

    2.3 Dvdlgda n` N`s`kp`mfa

    @k sgst`kds cak odkgigcdtgam `ss`mcgdl kamgtardr a n`s`kp`mfa nds

    ktrgcds `stdb`l`cgnds pdrd dss`ourdr qu` as abh`tgvas trddnas s`ra au `sta

    s`mna dlcdmdnas. Ds prgmcgpdgs ktrgcds n` suc`ssa nd gkpldmtda n` odkgigcdtgam

    `k uk sgst`kd sa8 `modhdk`mta, o`rda n` camt`na nas usurgas, ign`lgndn`,vgrdlgndn` ` ngv`rsa.

    A `modhdk`mta n` lamo` d kdgs gkpartdmt`. Zdrd k`msur-ld

    dpraprgdndk`mt` sa dvdlgdnds, k camhumta, autrds ktrgcds qu` gmngcdk a mv`l qu`

    `st s`mna dlcdmdna. @stds ktrgcds sa U0[ U44[8

    d) mk`ra n` usurgas qu` utglgzdrdk dp`mds ukd v`z a sgst`kd5

    b) mk`ra n` vgsudlgzd`s n` pogmds par usurga5

    c) t`kpatatdl ` par usurgan` utglgzda na sgst`kd5n) ir`qumcgd n` vgsgtds5

    `) praiumngndn` nd vgsgtd au mv`l n` mdv`oda na usurga5

    i) pdrtgcgpda5

    o) camv`rsamk`ra n` vgsgtdmt`s qu` s` tarmdrdk usurgas.

    D pdrtgr n` ukd dmlgs` n` tanas as ndnas, passv`l n`t`rkgmdr a mv`l n`

    `modhdk`mta cak kdgar ign`lgndn`.

    Autrd cdrdct`rstgcd gkpartdmt` n` s`r k`msurdnd a ordu n` pranua n`

    camt`na nas usurgas, pags dlk n` kdmt`r a sgst`kd `k `valua, odrdmt` uk

    s`mtgk`mta n` praprg`ndn`awm`rsfgp, qu` iumndk`mtdl md camqugstd nd ign`lgndn`

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    28/70

    26

    nas usurgas. Sdb`r qua ig`l sa s`us usurgas gkpartdmt` pdrd `mt`mn`r qua

    vulm`rv`l s`u sgst`kd `st nds gmt`rv`m`s nas camcarr`mt`s ` nds vdrgd`s na

    k`rcdna.

    D vgrdlgndn`, par sud v`z, k`mcgamdnd md s`a dmt`rgar, ma s n`v` s`r

    dlk`hdnd ` gmc`mtgvdnd, kds tdkbk camstdmt`k`mt` kamgtardnd pdrd dvdlgdr a ordu

    n` papuldrgzda na sgst`kd.

    Zar ltgka, d ngv`rsa ma icgl n` s`r k`msurdnd, kds uk nas kdgar`s

    b`m`icgas nd odkgigcdtgam, ukd v`z qu` cak sud gkpldmtda as sgst`kds tarmdk-s`

    kdgs dtrdtgvas ` ngv`rtgnas n` usdr. D Ium ^f`ary`xplard d gn`gd n` qu` dloa ta

    sgkpl`s qudmta a ngv`rtgk`mta d kdm`grd kdgs icgl n` kundr a cakpartdk`mta nds

    p`ssads pdrd k`lfar U44[.

    2.> Camsgn`rd`s Igmdgs na Cdptula

    M`st` cdptula iag dpr`s`mtdna a camc`gta n` odkgigcdtgamcak ukd `xplgcda

    n`tdlfdnd n` tanas as t`rkas qu` a cakp`. Dlk ngssa, kastrau-s` as prgmcgpdgs`l`k`mtas n`std `strdtogd cak suds r`sp`ctgvds n`igmg`s. Da igmdl na cdptula,

    iardk `lgcgtdnds ds prgmcgpdgs ktrgcds pdrd dvdlgda na n`s`kp`mfa n` ukd

    gkpl`k`mtda n` odkgigcdtgam.

    Ir`mt` da `xpasta, icgl p`rc`b`r a gmt`r`ss` nd utglgzda n` odkgigcdtgam`k

    `l`vdr a mvalvgk`mta nds p`ssads k uk dkbg`mt` au md r`dlgzda n` uk camhumta

    n` dtgvgndn`s. Idta qu` pasgcgamd d tcmgcd caka uk r`cursa cfdv` d s`r dplgcdna k

    camt`xtas qu` `xgo`k ukd pdrtgcgpda pl`md nds p`ssads pdrd abt`r k`lfar`sr`sultdnas. N`mtr` ds vrgds passgbglgndn`s, n`spamtd-s` a camt`xta `nucdcgamdl qu`

    s`r trdtdna ma cdptula d s`ougr.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    29/70

    27

    3 @NPCDA

    Tudmna s` abs`rvd a ktana n` dpr`mngzdo`k dplgcdna `k b`bs ` crgdmds,

    matd-s` d gmt`msd pr`s`md n` `l`k`mtas lngcas pdrd gmstgodr a gmt`r`ss` ` tarmdr a

    prac`ssa kdgs dordnv`l. @std ukd `strdtogd kugta `igcg`mt` ` qu` cukpr` cak

    s`us abh`tgvas.

    Ma `mtdmta, k`ngnd qu` as hav`ms cr`sc`k, a ktana n` `msgma vdg s`

    tarmdmna kdgs k`cmgca, r`p`tgtgva ` cams`qu`mt`k`mt`, kdgs n`skatgvdmt` pdrd

    `l`s. D gmcrv`l `xp`rgmcgd n` dpr`mn`r, qu` `rd iacdnd mds p`ssads, tarmd-s`

    `mt`ngdmt` ` cak iaca prgmcgpdlk`mt` md qudmtgndn` n` camt`na trdmskgtgna.Caka vgsta `k U4[, dt as 24 dmas n` gndn`, as dk`rgcdmas odstdk c`rcd n`

    n`z kgl fards cak haoas. @ss` mk`ra `qugvdl`mt` da qu` `l`s pdssdk mds

    gmstgtug`s n` `msgma nd qugmtd srg` na @msgma Bsgca dt d Pmgv`rsgndn`. Ngdmt`

    ngsta, p`rc`b`-s` qu` `st`s hav`ms dnqugr`k camf`cgk`mtas ` cakp`tmcgds d pdrtgr

    n` nags dkbg`mt`s ngstgmtas U42[ ` o`rdlk`mt` a camt`xta nas haoas n`sp`rtd kdgs

    gmt`r`ss` ` `modhdk`mta qu` a nds `scalds.

    D pdrtgr n`st` idta, gmi`r`-s` qu` a prac`ssa n` `nucda nds p`ssads man`v` n`gxdr n` s`r ngv`rtgna ` `stgkuldmt`. m`st` c`mrga qu` suro` d odkgigcdtgam

    cak hustdk`mt` d tdr`id n` r`mavdr as ktanas ` prac`ssas n` camt`xtas qu` ma

    idz`k pdrt` n` uk haoa, kds qu` passu`k ds k`skds m`c`ssgndn`s n` `modhdk`mta

    nds p`ssads.

    D `nucda, `k tanas as mv`gs, pan` s`r trdmskgtgnd dtrdvs n` nags

    k`cdmgskas prgmcgpdgs8 gmstrutar`s ` ngspasgtgvas t`cmalogcas U44[. D prgk`grd iarkd

    trdtd-s` n` qudlqu`r dkbg`mt`, iarkdl au gmiarkdl, amn` d gmiarkda trdmskgtgnd dukd au kdgs p`ssads dtrdvs n` autrd p`ssad. As kdgar`s b`m`icgas n`st` ktana

    sa d dltd gmt`rdtgvgndn`, pags ds p`ssads cakpdrtglfdk a k`ska `spda, ` d

    camstrua na camf`cgk`mta `k t`kpa r`dl, parqu` d trdmskgssa na camt`na p`la

    gmstrutar gk`ngdtdk`mt` gmilu`mcgdnd p`las `xp`ctdnar`s ` suds `v`mtudgs nvgnds

    ` ngscuss`s. N`st` kana, crgd-s` uk dkbg`mt` cak uk pat`mcgdl n` dltd r`t`ma

    nd gmiarkda par tanas as `mvalvgnas.

    Ma `mtdmta, d `igcgmcgd n`st` k`ga tatdlk`mt` n`p`mn`mt` na gmstrutar. D

    qudlgigcda n`l`, tdmta ma camt`na qu` s`r kgmgstrdna qudmta md fdbglgndn` n`

    trdmskgtg-la, s`r n`t`rkgmdmt` pdrd a praor`ssa nas dlumas. @st` kp`cglfa pan` s`r

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    30/70

    3:

    dt`mudna cak d camtrdtda n` praigssgamdgs qudlgigcdnas, kds gsta trdz autra

    prabl`kd qu` a dlta custa n` kdmut`ma n`st` sgst`kd. ^`mna `k vgstd qu`, `k

    uk dkbg`mt` carpardtgva, par `x`kpla, d `kpr`sd t`r n` drcdr cak a t`kpa n`

    dusmcgd n` s`us iumcgamrgas pdrd pdrtgcgpdr nas cursas ` cak ds n`sp`sds na

    gmstrutar ` nd `struturd m`c`ssrgd pdrd kgmgstrdr ds dulds.

    Zar sud v`z, ukd `nucda ai`r`cgnd dtrdvs n` k`gas t`cmalogcas odrdmt`

    uk kdgar pat`mcgdl n` `scdldbglgndn` na `msgma. Gmstrutar`s qudlgigcdnas pan`k s`r

    camtrdtdnas s`k qu` gssa p`s` ma ardk`mta igmdl, t`mna k vgstd qu` ds dulds pan`k

    s`r ordvdnds ` r`trdmskgtgnds `k qudlqu`r fard ` luodr. As dlumas cams`ougra

    dn`qudr k`lfar as farrgas `mtr` ds dulds ` as cakprakgssas ngrgas. Cdb` r`ssdltdr

    dgmnd qu` as odstas cak gmird`struturd s`rgdk sgomgigcdtgvdk`mt` r`nuzgnas, pags dtrdmskgssa nd gmiarkda s` ndrgd dtrdvs nas ngspasgtgvas `l`trmgcas nas prprgas

    dlumas ` ma kdgs `k uk `spda isgca.

    Zark, hustdk`mt` par gssa, `st` k`ga prakav` p`rnds r`l`vdmt`s n`

    gmt`rdtgvgndn` `mtr` ds p`ssads. A dc`ssa da gmstrutar ` n`kdgs `mvalvgnas, qu` ma

    autra ktana r`dlgzdna n` iarkd p`ssadl, pdssd d s`r gmt`rk`ngdna par uk saitwdr`.

    Gsta sgomgigcd uk prabl`kd crucgdl qu` pan` pravacdr uk bdgxa ordu n` r`t`ma n`

    gmiarkd`s nas dlumas.

    3.4 Odkgi gcdt gamdplgcdna @nucda

    S`oumna U6[, stunas n` odkgigcdtgamdplgcdnd @nucda tk kastrdna d sud

    `igcgmcgd ma duk`mta nd pdrtgcgpda n` `stundmt`s `k dtgvgndn`s ma-currgculdr`sprakav`mna kundmds n` cakpartdk`mta qu` tk s` r`il`tgna `k uk kdgar

    p`rc`mtudl n` dpravdnas.

    D pdrtgr n`st` ` n` autras b`m`icgas h cgtdnas m`st` trdbdlfa, dt`std-s` d

    gkpartmcgd n` dplgcdr d odkgigcdtgam `k ktanas ` sgst`kds cak prapastds

    `nucdcgamdgs. Zark, `std dplgcda r`qu`r dloums cugndnas qu` s`ra trdtdnas d

    s`ougr.

    D odkgigcdtgampan` trdbdlfdr cak dkbas as k`cdmgskas n` trdmskgssa nd

    gmiarkda. @k cursas kgmgstrdnas par gmstrutar`s, `ld pan` k`lfardr d `xp`rgmcgd

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    31/70

    34

    na usurga dtrdvs n` dtgvgndn`s gmt`rdtgvds amlgm`. Cak gssa, r`nuzgmna d cdrod n`

    r`spamsdbglgndn`s ` d tatdl n`p`mnmcgd na gmstrutar.

    @k cursas amlgm`, par sud v`z, d tcmgcd pan` ai`r`c`r a mv`l n` gmt`rda

    m`c`ssrga mtr` dlumas gmstrutar`s. A sgst`kd cak odkgigcdtgam cdpdz n` r`dlgzdr

    a dcakpdmfdk`mta `k t`kpa r`dl na praor`ssa nas dlumas, r`cakp`msdmna-as

    qudmna abtgv`r`k xgta mds dtgvgndn`s ` duxglgdmna-as qudmna idlfdr`k U44[.

    A prabl`kd kdgs cakuk nas sgst`kds vgrtudgs n` msgma qu` l`s prakav`k

    uk dlta `modhdk`mta ma gmcga, par s` trdtdr n` ukd mavgndn` das usurgas, kds dps

    uk `xt`msa t`kpa n` usa tarmdk-s` r`p`tgtgvas ` n`skatgvdmt`s. @std ukd

    prabl`ktgcd r`l`vdmt`, pags as sgst`kds cak igms `nucdcgamdgs, `k sud kdgargd,

    pr`cgsdk n` uk t`kpa n` usa pralamodna pdrd r`dlgzdr a prac`ssa n` dpr`mngzdo`kdpraprgdndk`mt`.

    Pkd bad `strdtogd pdrd sdmdr `std qu`sta dvdlgdr qudl d salua dnatdnd

    p`las sgst`kds qu` d sup`rdrdk. D pdrtgr n`ssd dmlgs`, sdb`-s` qu` pdrd kdmt`r a

    `modhdk`mta nas usurgas da lamoa na t`kpa, `st`s sgst`kds n`s`mvalv`rdk uk

    ktana n` `msgma bds`dna ma mv`l n` fdbglgndn`s n` cdnd usurga.

    N`mtr` autrds iumcgamdlgndn`s, `l`s ai`r`c`k i``nbdces gk`ngdtas sabr` ds

    d`s nas usurgas ` ngspamgbglgzd dtgvgndn`s uk pauca kdgs n`sdigdnards qu` dcdpdcgndn` n` cdnd uk. N`st` kana, a usurga igcd camtgmudk`mt` dssgstgna p`la

    sgst`kd ` katgvdna d sup`rdr as n`sdigas, qu` m`k lf` n`gxdra irustrdnas, pags sa

    passv`gs n` s`r`k r`dlgzdnas, m`k lf` n`gxdra `mt`ngdnas, parqu` ma sa ic`gs `

    r`p`tgtgvas U0[.

    As haoas b`k-suc`ngnas gmcarpardk prgmcpgas gkpartdmt`s n` dpr`mngzdo`k

    qu` ma r`c`b`k d k`skd r`l`vmcgd mas ktanas dtudgs n` `msgma. Pk prgk`gra

    `x`kpla caka d gmiarkda trdmskgtgnd. @k haoas, `ld ndnd sab n`kdmnd ` makak`mta `xdta `k qu` utglgzdnd, `mqudmta qu` `k `scalds ` dt `k saitwdr`s d

    gmiarkda o`rdlk`mt` ai`r`cgnd `k ordmn` qudmtgndn` ` iard na camt`xta n`

    utglgzda U?[.

    Zan`-s` `x`kplgigcdr `st` idta cak as tr`gmdk`mtas qu` sa ai`r`cgnas das

    mavas usurgas n` uk sgst`kd, cuha abh`tgva `xplgcdr uk ordmn` valuk` n`

    iumcgamdlgndn`s muk curta `spda n` t`kpa. S`oumna U?[, ds p`ssads tk bdgxd

    dptgna pdrd cakpr``mn`r ` l`kbrdr n` gmiarkd`s iarm`cgnds iard na camt`xta au

    kugta dmt`s na kak`mta `k qu` `lds `i`tgvdk`mt` d utglgzdra.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    32/70

    32

    Autrd cdrdct`rstgcd nas haoas qu` s` n`stdcd a idta na mv`l n` ngigculndn`

    pdrd cakpl`tdr ds kgss`s `stdr camtgmudk`mt` uk pauca dcgkd nds fdbglgndn`s na

    haodnar, kds n` uk kana qu` s`hd passv`l sup`rdr. @std dbarndo`k t`k d igmdlgndn`

    n` kdmt`r a haodnar katgvdna ` muk prac`ssa camtmua n` dp`ri`gadk`mta. Ds

    gmstgtug`s n` `msgma, par sud v`z, castukdk dplgcdr uk c`rta ordu n` ngigculndn` ma

    gmcga nds dtgvgndn`s ` da lamoa na t`kpa il`xgbglgzd-la ` r`nuzg-la dt uk mv`l `k qu`

    d kdgargd nas dlumas camsgod sup`rdr U?[.

    Kdgs uk ngi`r`mcgdl nas haoas a n`s`mvalvgk`mta n` `stogas qu` p`msdna

    n` uk kana `k qu` ds ids`s gmgcgdgs ai`r`c`k n`sdigas, cuhds cakp`tmcgds

    dnqugrgnds pdrd salucgam-las s`ra t`gs md r`dlgzda n` prabl`kds kdgs cakpl`xas

    `k `stogas past`rgar`s.^rdbdlfas k Cgmcgd Caomgtgvd kastrdk qu` pdrd ds p`ssads n`s`mvalv`r`k

    ukd bad cdpdcgndn` n` r`salua n` prabl`kds, `lds pr`cgsdk s` n`pdrdr cak `st`s

    mukd arn`k camstrutgvd. N` iarkd qu` prabl`kds gmgcgdgs pranuzdk o`m`rdlgzd`s

    pdrd r`salv`r prabl`kds past`rgar`s U?[.

    Dp`sdr nas mtgnas b`m`icgas, gsta ma l`vdna `k camsgn`rda ma

    n`s`mvalvgk`mta n` sgst`kds. As usurgas s` n`pdrdk cak dplgcd`s cakpl`xds

    qu` ma r`dlgzdk ukd pr`pdrda nas k`skas pdrd ukd dpraprgdnd utglgzda.Dssgk, qudmna `l`s `sta ngdmt` nd m`c`ssgndn` n` idz`r dloukd dtgvgndn` kdgs

    dvdmdnd, par ma passugr ds cakp`tmcgds r`qugsgtdnds, sa abrgodnas d s`ougr

    k`cdmgcdk`mt` uk tutargdl d pdrt` pdrd `x`cutdr tdl iuma.

    Caka vgsta, as haoas s` pr`acupdk `k ai`r`c`r, sab n`kdmnd ` `k s`u

    prprga dkbg`mt`, tands ds gmstru`s qu` a haodnar pr`cgsd sdb`r pdrd ukd pl`md

    utglgzda. As saitwdr`s, par sud v`z, sa n`s`mvalvgnas ` a `msgma dlacdna pdrd

    uk camt`xta `xt`rmacursas, vn`a-dulds, tutargdgs, dpastglds, au s`hd, mdnd qu` s`r`dlgz` n` iarkd gk`rsgvd da sgst`kd.

    Matd-s`, partdmta, qu` f tcmgcds ` r`cursas n` haoas qu` s` b`k dplgcdnas

    pan`k camtrgbugr md sup`rda n` n`sdigas na `msgma, tdmta ma dkbg`mt` trdngcgamdl

    nds `scalds qudmta ma dkbg`mt` n` saitwdr`s.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    33/70

    33

    3.4.4 @x`kpla8 Odkgi gcdt gam`k Da md @nucda

    Odkgigcdtgam pan` s`r dplgcdnd n` ngi`r`mt`s iarkds, vgn` d qudmtgndn` n`

    `l`k`mtas n` passv`gs gkpl`k`mtd`s, k ngi`r`mt`s camt`xtas. N` dcarna cak

    U44[, ukd p`squgsd r`dlgzdnd `k 2:43 cak ds nuds kgl kdgar`s `kpr`sds na kumna,

    s`oumna d Iarb`s, dpamtau qu` ?:% n`lds pldm`hdk utglgzdr odkgigcdtgam`k s`us

    sgst`kds prac`ssas.

    @std vdstd utglgzda dt`std a dlta ordu n` camigdmd qu` ds p`ssads tk md

    cdpdcgndn` nd tcmgcd `k cukprgr cak s`us abh`tgvas. D igk n` `x`kplgigcdr sud

    gkpldmtda, s`ou` ukd dmlgs` n` dplgcda n` odkgigcdtgam cak prapastd`nucdcgamdl.

    3.4.4.4 Can`cdn`ky

    D Can`cdn`ky ukd `kpr`sd n` @nucda, qu` s` n`cldrd cakprak`tgnd`k camstrugr d k`lfar `xp`rgmcgd n` dpr`mngzdo`k pdrd as s`us usurgas `

    caldbardnar`s tarmdmna-s` a k`lfar luodr pdrd dpr`mn`r ` `msgmdr.

    S`oumnd `ld, a sgst`kd n` `msgma pblgca nas @PD r`kamtd da scula 47 ` ma

    iag prah`tdna pdrd `scdldr na kana qu` t`k sgna i`gta dtudlk`mt`. M`st` c`mrga, d

    Can`cdn`ky r`p`msau d `nucda n` bdgxa pdrd cgkd, pdrd, `mta, camstrugr uk

    kan`la n` `nucda dndptdna r`dlgndn` dtudlukd `nucda mdtgvdk`mt` amlgm`

    U49[.D `kpr`sd iag iumndnd `k doasta n` 2:44 par Xdcf Sgks, C@A, ` Rydm

    Bubgmseg, C^A. Xdcf sdgu nd Calukbgd Pmgv`rsgty pdrd iacdr ma ldmdk`mta na

    `kpr``mngk`mta ` Rydm iarkau-s` `k Cgmcgd nd Cakputda p`ld k`skd

    umgv`rsgndn . @k 2:44, d Can`cdn`ky r`c`b`u uk gmv`stgk`mta n` PS$ 2,0 kglf`s

    ` autra n` PS$ 4: kglf`s ma dma n` 2:42 U4?[.

    S`u prgmcgpdl pranuta a prprga sgt` can`cdn`ky.cak U49[, qu` ai`r`c`

    ukd pldtdiarkd amlgm` gmt`rdtgvd cak dulds ordtugtds n` n`s`mvalvgk`mta `k vrgds

    lgmoudo`ms n` praordkda ` DZGscaka d na Wautub` ` d na ^wgtt`r, ` n` `msgma

    n` fdbglgndn`s sp`cigcdscaka d camstrua n` sgt`s gmt`rdtgvas.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    34/70

    3>

    Igourd 4Zogmd na p`rigl na usurga

    Iamt`8 Sgt` nd Can`cdn`ky U49[

    Igourd 2Bdno`s camqugstdnas p`la usurga

    Iamt`8 Sgt` nd Can`cdn`ky U49[

    Dloums `l`k`mtas n` odkgigcdtgam sa idcglk`mt` gn`mtgigcdnas nurdmt` d

    utglgzda nd pldtdiarkd. @k prgk`gra luodr, md pogmd n` p`rigl (Igourd 4),`mcamtrdkas d gkpl`k`mtda n` dcfg`v`k`mts sab d iarkd n` bdno`s

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    35/70

    30

    r`pr`s`mtdmna ds camqugstds na usurga (Igourd 2). @st`s r`cursas idz`k pdrt` na

    sgst`kd n` r`cakp`msds (s`a 2.2.>) utglgzdna p`la sgst`kd.

    Dlk ngssa, f d `xgbga nas segllscakpl`tdnas, pdrd gmngcdr ds fdbglgndn`s

    qu` a usurga h dnqugrgu, ` a mk`ra n` pamtas qu` `l` camqugstau. Dkbas as

    `l`k`mtas dtudk caka ktrgcd n` mgv`ldk`mta nas usurgas, cuhd n`igmga `st

    pr`s`mt` md s`a 2.2.2.

    Autra r`cursa utglgzdna p`la Can`cdn`ky d camtdo`k n` ngds cams`cutgvas

    n` dc`ssa da sgst`kd p`la usurga, caka vgsta md Igourd 4 s`mna r`pr`s`mtdna p`ld

    vdrgv`l ndy str`de. Gsta katgvd as usurgas d kdmt`r a fbgta n` dc`ssdr d dplgcda

    ngdrgdk`mt` d igk n` qu` `std camtdo`k ma s`hd qu`brdnd. Dssgk caka vgsta md

    s`a 2.2.>, `std iarkd n` r`cakp`msdr as usurgas cfdkdnd n` dppagmtk`mt

    nymdkgcs.

    A ltgka `l`k`mta pr`s`mt` md pogmd n` p`rigl qu` ma iag cgtdna a Can`bgt

    (Igourd 3). @l` iag crgdna p`ld `kpr`sd pdrd gmstgodr d sacgdlgzda `mtr` as usurgas

    ` `st`mn`r a `modhdk`mta pdrd dlk nas cursas. A Can`bgt camtrgbugr dgmnd pdrd

    prakav`r d vgrdlgndn` na sgst`kd, vgstd md s`a 2.2.0.9, qu` ukd cdrdct`rstgcd

    bdstdmt` dlk`hdnd sabr`tuna `k dplgcd`s w`b.

    Igourd 3Crgda na Can`bgt

    Iamt`8 Sgt` nd Can`cdn`ky U49[

    @st` r`cursa cakpasta n` uk t`rkgmdl n` cakdmnas, ma qudl a usurga pan`gkpl`k`mtdr a cngoa qu` n`s`hdr, ` ukd t`ld amn` s`r `xgbgnd d sdnd nd dplgcda

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    36/70

    39

    gkpl`k`mtdnd. Cak gssa, as usurgas pan`k n`kamstrdr suds fdbglgndn`s `

    cakpdrtglfdr suds dplgcd`s, dlk n` pan`r `ngtdr ` dp`ri`gadr a cngoa n` autra

    usurga.

    Tudmta da prac`ssa n` dpr`mngzdo`k, `l` s` gmgcgd md `scalfd par pdrt` na

    usurga na cursa qu` n`s`hd pdrtgcgpdr. Cdnd cursa passug ukd pogmd sp`cigcd cak

    ds gmiarkd`s kdgs gkpartdmt`s (Igourd >), tdgs caka8 camt`na praordktgca,

    qudmtgndn` n` fards `stgkdnds n` sud nurda, mk`ra n` p`ssads qu` `sta

    cursdmna ` a mv`l tcmgca r`qu`rgna da usurga. M`std pogmd igcd `vgn`mt` ukd

    cdrdct`rstgcd kdrcdmt` nd odkgigcdtgamqu` n`gxdr as abh`tgvas cldras da usurga

    (s`a 2.2.0.0). Ma `xgst` lgkgt`s qudmta da mk`ra n` cursas qu` a usurga passd

    pdrtgcgpdr sgkultdm`dk`mt`.

    Igourd >Zogmd gmgcgdl na cursa n` F^KL ` CSS

    Iamt`8 Sgt` nd Can`cdn`ky U49[

    Da gmgcgdr a cursa, hdm`lds `xplgcdtgvds dpdr`c`k md t`ld pdrd dhundr a usurga

    gmgcgdmt` ` ougd-la mas prgk`gras pdssas n` utglgzda nd i`rrdk`mtd, dssgk caka

    kastrdna md Igourd 0. Matd-s` d pr`acupda `k dndptdr d i`rrdk`mtd da tgpa n`

    usurga qu` d utglgzd, caka ngscutgna md s`a 2.2.4.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    37/70

    3?

    Igourd 0Hdm`lds n` supart` pdrd ougdr usurgas

    Iamt`8 Sgt` nd Can`cdn`ky U49[

    Igourd 9Zogmd prgmcgpdl na dkbg`mt` n` `msgma

    Iamt`8 Sgt` nd Can`cdn`ky U49[

    D pogmd `k qu` r`dlgzdna a cursa (Igourd 9) ngvgngnd `k trs r`ds8 ma

    ldna `squ`rna sa `xgbgnas a camt`na t`rgca ` ds gmstru`s pdrd r`dlgzda nd

    dtgvgndn`5 md pdrt` c`mtrdl igcd a t`rkgmdl n` cakdmna, p`la qudl a usurga

    n`s`mvalv r a cngoa5 ma ldna ngr`gta st d t`ld n` r`sultdnas, md qudl s`r xgbgnd

    d sdnd nd dplgcda gkpl`k`mtdnd.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    38/70

    36

    Igourd ?Dl`rtd n` `rra

    Iamt`8 Sgt` na Can`cdn`ky U49[

    Igourd 6R`cakp`msd par cakpl`tdr dtgvgndn`s

    Iamt`8 Sgt` na Can`cdn`ky U49[

    Matd-s` dgmnd d gkpartmcgd ndnd gkpl`k`mtda n` i``nbdces gk`ngdtas

    (s`a 2.2.0.3) nurdmt` d `xp`rgmcgd na usurga. Zrgk`gra, pags k`ngnd qu` a

    usurga ngogtd a cngoa d sdnd carr`spamn`mt` `xgbgnd md t`ld n` r`sultdnas.

    S`oumna qu` s` dplgcda `mvgdnd tgv`r dlouk `rra, a sgst`kd `xgb` md t`ld uk dl`rtd

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    39/70

    37

    n`tdlfdna na prabl`kd ` n` caka r`salv-la (Igourd ?). @ par igk, p`ld r`cakp`msd

    `mvgdnd dssgk qu` a usurga r`dlgzd uk camhumta n` dtgvgndn`s cak suc`ssa (Igourd

    6).

    ^ands `stds tcmgcds kdmtk a usurga `modhdna md dplgcda, pags tdmta a

    dcakpdmfd nurdmt` d r`dlgzda nd dtgvgndn`, caka a dhund mas kak`mtas n`

    irdcdssa ` a ordtgigcd mas gmstdmt`s n` suc`ssa.

    A `x`kpla nd Can`cdn`ky iumndk`mtdl pdrd p`rc`b`r md prtgcd d

    gkpartmcgd n` kdmt`r a usurga `modhdna cak a sgst`kd, pags matd-s` qu` sud

    gkpl`k`mtda s` n bds`dnd mds d`s ` `ka`s na gmngvnua da utglgzdr d

    dplgcda. gkpartdmt` l`vdr `stds qu`st`s `k camsgn`rda ma n`s`mvalvgk`mta

    nd strdtogd n` odkgigcdtgam, parqu` lds sa n`t`rkgmdmt`s ma ordu n` mvalvgk`mta` ma prac`ssa n` dpr`mngzdo`k nds p`ssads.

    3.2 Camsgn`rd`s Igmdgs na Cdptula

    M`st` cdptula iardk dpr`s`mtdnas as ktanas qu` sa utglgzdnas pdrdtrdmskgtgr d gmiarkda ` qudgs as n`sdigas qu` `l`s `mcamtrdk. Dlk ngssa, iag

    trddna uk pdrdl`la `mtr` as ktanas n` `msgma dtudgs ` as haoas d r`sp`gta n` caka

    `l`s `sta trdtdmna tpgcas gkpartdmt`s ma prac`ssa n` dpr`mngzdo`k nds p`ssads.

    @ par igk, dpr`s`mtau-s` a cdsa nd Can`cdn`ky, qu` uk `x`kpla n` dplgcda n`

    odkgigcdtgam `k uk sgst`kd cak prapastds `nucdcgamdgs.

    D pdrtgr na qu` iag kastrdna, igcd cldrd d m`c`ssgndn` n` r`mavda nas k`gas

    trdngcgamdgs n` `msgma d igk n` katgvdr a dluma ` dp`ri`gadr s`u dpr`mngzdna. M`st`c`mrga, d odkgigcdtgam suro` caka ukd dlt`rmdtgvd prakgssard ` a dkbg`mt` kdgs

    dpraprgdna pdrd sud gkpldmtda a n` saitwdr`.

    Bds`dna m`st` camt`xta, s`r `ldbardnd ukd prapastd n` utglgzda n`

    odkgigcdtgam pdrd a `msgma n` saitwdr`. @ld s`r dpr`s`mtdnd ma cdptula d s`ougr,

    dssgk caka s`ra n`tdlfdnas as `l`k`mtas qu` d cakp`.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    40/70

    >:

    > ZRAZAS^D N@ PSA N@ ODKGIGCD^GAM ZDRD A @MSGMA N@ SAI^_DR@

    A sgst`kd n` `msgma n` saitwdr` dnatdna, qu` s`r n`tdlfdndk`mt` `xplgcdna

    md s`a s`ougmt`, t`k nags n`sdigas crucgdgs qu` pr`cgsdk s`r sup`rdnas pdrd `l`

    abt`r suc`ssa. Ndna a gkpdcta n`cgsgva n`st`s n`sdigas, ds tcmgcds n` odkgigcdtgam

    utglgzdnds s`ra gkpldmtdnds cak a prapsgta n` salucgam-las.

    A prgk`gra n`v`-s` da idta n` qu` a camt`na nd dplgcda pranuzgna p`las

    prprgas usurgas, laoa, pr`cgsa gmc`mtgv-las pdrd qu` d pranua n` kdt`rgdl

    dcamt`d n` iarkd camtmud. Zark, pdrd gsta acarr`r m`c`ssrga t`r ukd n`kdmnd

    cr`sc`mt` p`la camt`na crgdna. Gsta sgomgigcd qu` d ai`rtd cr`sc` `k vgrtun` nacr`scgk`mta nd n`kdmnd ` vgc`-v`rsd, kds dmt`s na sgst`kd `mtrdr ma k`rcdna

    dkbds sa mulds, a qu` ngigcultd a cr`scgk`mta ktua. ^rdtd-s` n` uk prabl`kd

    camf`cgna ` r`carr`mt` `k kdre`tpldc`scfdkdna n` Cfgce`m-`oo prabl`kU46[.

    A s`oumna n`sdiga d s`r v`mcgna a n` dss`ourdr qu` a sgst`kd p`rkdm`c`r

    tgl dtrdtgva da lamoa na t`kpa. `mna k vgstd qu` ma xgst` uk prdza md utglgzda

    na usurga qu` a sgst`kd uk r`cursa qu` pan` s`r utglgzdna ngdrgdk`mt`, pr`cgsa

    ai`r`c`r gmc`mtgvas camtmuas pdrd kdmt`r a `modhdk`mta nas usurgas dps ukordmn` au gmt`msa p`rana n` utglgzda.

    >.4 A Sgst`kd n` @msgma n` Saitwdr`

    D Faw^aal U47[ ukd pldtdiarkd n` `msgma n` saitwdr` dtrdvs n` ougdsgmt`rdtgvas. @st`s ougds sa uk r`cursa qu` s` utglgzd nd prprgd gmt`ridc` na saitwdr`

    `k dpr`mngzdna pdrd ougdr as usurgas ` p`rkgtgr qu` `l`s utglgz`k pl`mdk`mt` a

    sgst`kd n`sn` a prgk`gra dc`ssa.

    D pldtdiarkd cakpastd par trs dplgcd`s8 a Faw^aal _rgt`r, pdrd crgdr as

    ougds5 a Faw^aal R`dn`r, pdrd x`cut-las5 d Faw^aal Claun, pdrd ngstrgbu-las pdrd

    as usurgas. A cgcla n` vgnd na ougd, tdl caka kastrdna md Igourd 7, cak`d ma _rgt`r,

    ma qudl `l` crgdna. @k s`ougnd, `l` `mvgdna pdrd d Claun, n` amn` s`r dnqugrgna

    p`las usurgas na R`dn`r.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    41/70

    >4

    Igourd 7Cgcla n` vgnd na Ougd Gmt`rdtgva

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    F nuds v`rs`s nd Faw^aal. D prgk`grd N`setap, cuha abh`tgva r`dlgzdr a

    `msgma n` saitwdr`s gmstdldnas ma cakputdnar na usurga ` d s`oumnd _`b, qu`

    t`k d igmdlgndn` n` `msgmdr d utglgzdr dplgcd`s amlgm`.

    Zdrd uk dpraprgdna `mt`mngk`mta n` caka d odkgigcdtgam s`r dplgcdnd md

    Faw^aal, cdb` dmt`rgark`mt` n`tdlfdr dloums cdsas n` usa na sgst`kd. Mdturdlk`mt`,

    d prgk`grd cagsd d s`r i`gtd `mt`mn`r a iumcgamdk`mta na ougd gmt`rdtgva dtrdvs na

    n`tdlfdk`mta nd dtgvgndn` n` `x`cua n` uk ougd.

    Igourd 4:^`ld Gmgcgdl na Faw^aal R`dn`r

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    42/70

    >2

    A prgk`gra pdssa dbrgr a Faw^aal R`dn`r (Igourd 4:). M`l`, `stdr

    drkdz`mdnd d bgblgat`cd n` ougds na usurga cdt`oargzdnds p`la saitwdr` au p`la

    knula n` `msgma d qu` p`rt`mc`k (Igourd 44).

    Igourd 44Cdt`oargds nas Ougds Gmt`rdtgvas

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    Da s`l`cgamdr uk ougd, s`r `xgbgna da ldna sud n`scrga cakpl`td pdrd qu`

    a usurga s` c`rtgigqu` n` qu` `l` lf` `msgmdr d iumcgamdlgndn` n`s`hdnd (Igourd 42).

    @k s`ougnd, bdstd clgcdr `k Gmgcgdr qu` a ougd s`r `x`cutdna.

    Igourd 42N`scrga na Ougd Gmt`rdtgva

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    43/70

    >3

    M`st` kak`mta, d Faw^aal idz uk r`camf`cgk`mta nd t`ld na usurga pdrd

    `xgbgr d gmstrua na prgk`gra pdssa ma lacdl carr`spamn`mt`. @std gmstrua s` n

    dtrdvs n` gkdo`ms, n` cdgxds n` t`xta au n` uk n`stdqu` ma bata qu` n`v` s`r

    clgcdna pdrd dvdmdr cak d dtgvgndn`. Zar gssa qu` a sgst`kd pr`cgsd r`dlgzdr a

    r`camf`cgk`mta cgtdna, ukd v`z qu` as `l`k`mtas sa pasgcgamdnas n` dcarna cak

    a qu` `st s`mna `xgbgna da usurga.

    D cdnd pdssa `x`cutdna par `l` r`dlgzdnd ukd mavd dmlgs` nd t`ld pdrd

    pasgcgamdr ` `xgbgr as `l`k`mtas na pdssa carr`spamn`mt`. Pk nas prgmcgpdgs

    ngi`r`mcgdgs nd Faw^aal qu` a `msgma dcamt`c` nurdmt` d `x`cua ` ma prprga

    dkbg`mt` na sgst`kd `k dpr`mngzdna. D Igourd 43, par `x`kpla, kastrd uk ougd

    arg`mtdmna uk usurga, ma prprga Kgcrasait Zaw`rZagmt 2:43, d `scalf`r uk kan`lan` N`sgom qu` s` `mcamtrd n`mtra na n`stdqu` `k v`rk`lfa. D Faw^aal, `mta,

    camtgmud ougdmna a usurga dt d camclusa nd tdr`id.

    Igourd 43@l`k`mtas n` uk ougd

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    A autra cdsa n` usa qu` s`r dpr`s`mtdna m`st` trdbdlfa a nd crgda n`

    Ougds ` pdrd tdl s`r utglgzdna a Faw^aal _rgt`r. Da dbrgr `st` saitwdr` (Igourd 4>),

    matd-s` ukd gmt`ridc` dmlaod na Kgcrasait Zaw`rZagmt, kds `k v`z n` kdmgpuldr

    slgn`s n` ukd dpr`s`mtda, `l` kdmgpuld pdssas nd `x`cua n` ukd tdr`id.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    44/70

    >>

    Igourd 4>^`ld gmgcgdl na Faw^aal _rgt`r

    Iamt`8 Faw^aal _rgt`r

    Zdrd gmgcgdr d crgda na ougd, a usurga n`v` clgcdr `k Ordvdr ` `x`cutdr d

    tdr`id qu` n`s`hd `msgmdr. A _rgt`r s`r kgmgkgzdna ` igcdr `k s`oumna pldma

    ordvdmna ds d`s na usurga. D cdnd v`z qu` `l` clgcdr md t`ld pr`ssgamdmna d t`cld

    Ctrls`r ordvdna uk pdssa. Da igmdl nd `x`cua nd tdr`id, a usurga n`v` clgcdr ma

    cam` nd Faw^aal, lacdlgzdna md r`d n` matgigcd`s na sgst`kd ap`rdcgamdl, `igmdlgzdr d ordvda.

    Igourd 40^`ld n` `nga n` pdssas n` uk Ougd

    Iamt`8 Faw^aal _rgt`r

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    45/70

    >0

    Dps gssa, a _rgt`r s`r kdxgkgzdna dutakdtgcdk`mt` ` a usurga t`r d

    passgbglgndn` n` ngtdr as pdssas crgdnas (Igourd 40). Cdnd pdssa r`pr`s`mtdna p`ld

    gkdo`k nd cdpturd nd t`ld na usurga ma kak`mta carr`spamn`mt` da (Igourd

    49).

    Igourd 49Zasgcgamdk`mta nas `l`k`mtas `k uk pdssa na Ougd

    Iamt`8 Faw^aal _rgt`r

    Matd-s` qu` uk n`stdqu` dutakdtgcdk`mt` crgdna md r`oga na clgqu` qu`

    o`rau d ordvda na pdssa. @std r`pr`s`mtda ukd iarkd n` vgsudlgzdr caka a

    saitwdr` qu` st s`mna msgmdna s` dpr`s`mtd da usurga ma pdssa k qu`sta pdrd

    qu` as `l`k`mtas duxglgdr`s s`hdk n`vgndk`mt` pasgcgamdnas. D pasga n`igmgnd ma

    kak`mta nd crgda s`r dplgcdnd ma kak`mta nd `x`cua na ougd md t`ld nas

    usurgas. Dps `ngtdr tanas as pdssas, bdstd sdlvdr a ougd ` ngstrgbu-las dtrdvs nd

    Faw^aal Claun.D Faw^aal Claun uk sgt`, ma qudl as ougds s`ra ngspamgbglgzdnas p`las

    crgdnar`s pdrd s`r`k bdgxdnas p`las usurgas na R`dn`r. Ma s`ra `x`kplgigcdnas

    cdsas n` usa nd k`skd par nuds rdz`s8 prgk`gra, parqu` s`u iumcgamdk`mta

    sgkpl`s ` gmtugtgva, ` s`oumna, pags `ld dgmnd ma iag n`s`mvalvgnd.

    Zar igk, cdb` r`ssdltdr qu` d pldtdiarkd Faw^aal `st `k n`s`mvalvgk`mta `

    ma passug usurgas dtgvas. D prapastd n` odkgigcdtgamn`st` trdbdlfa s`r dplgcdnd

    mds v`rs`s b`td nds dplgcd`s n`setap na _rgt`r ` na R`dn`r. @lds iardk

    n`s`mvalvgnds `k Hdvd gmt`ordna d dloums knulas `k C++. Ma `mtdmta, `stds

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    46/70

    >9

    v`rs`s s`ra n`scamtgmudnds, pags `lds `sta s`mna r`gkpl`k`mtdnds

    `xclusgvdk`mt` `k C++ cak a abh`tgva n` k`lfardr a n`s`kp`mfa nds dplgcd`s.

    >.2 As R`cursas n` Odkgi gcdt gam Zrapastas

    @l`vdnas mv`gs n` `modhdk`mta n`igmgtgvdk`mt` a kdgar abh`tgva nd

    gkpl`k`mtda n` odkgigcdtgam `k uk sgst`kd. Zdrd dtgmogr `std k`td, pr`cgsa

    gmstgodr mas usurgas ukd katgvda gmtrms`cd pdrd utglgzdr d dplgcda. @ld tarmd d

    utglgzda na sgst`kd katgvdmt` par sg s. Ma `mtdmta, `st` uk cakpartdk`mtacakpl`xa ` ngicgl n` s`r dlcdmdna. Laoa, ldmd-s` ka nds tcmgcds n` odkgigcdtgam

    pdrd gmstgodr ukd katgvda `xtrms`cd qu` cak a t`kpa pan` vgr d s` trdmsiarkdr

    `k ukd gmtrms`cd U6[ U4>[.

    A cdrt`r nd Faw^aal n` gmclugr ngogtdlk`mt` ds p`ssads pan` s`r idcglk`mt`

    dssacgdna cak a idta n` qu` as gmngvnuas s` s`mt`k kugta katgvdnas qudmna `sta

    `mvalvgnas k uk prah`ta cak sgomgigcdna pgca U4[. Pkd v`z qu` qua kdgs dtgvas as

    usurgas `stgv`r`k md utglgzda nd pldtdiarkd, kdgs p`ssads s`ra gkpdctdnds p`ldgmclusa ngogtdl pravgnd p`ld Faw^aal. @std ukd camstdtda cak ordmn` pat`mcgdl

    pdrd o`rdr d katgvda gmtrms`cd nas usurgas.

    Bds`dna mgsta, d cakumgcda nd Faw^aal n`v` s`r r`dlgzdnd pdrd gmc`mtgvdr

    `st` cakpartdk`mta. ^dmta md pldtdiarkd, qudmta `k dmmcgas ` r`n`s sacgdgs nd

    `kpr`sd, n`v`k s`r v`gculdnds irds`s n` i`gta caka8 D gmclusa ngogtdl nds p`ssads

    `st `k suds kas, Dhun`-mas d `rrdngcdr a mk`ra n` p`ssads `xclunds

    ngogtdlk`mt`, Ordds d vac d t`cmalaogd `st igcdmna cdnd v`z kdgs prxgkd ndsp`ssads au Abrgodna par dhundr d camstrugr uk kumna k`lfar.

    Zdrd camqugstdr d katgvda nas usurgas, tdkbk pr`cgsa gkpdctdr suds

    r`ds caomgtgvd, kacgamdl sacgdl U7[. Ngi`r`mt`s strdtogds sa dplgcdnds pdrd lgndr

    cak cdnd ukd n`lds, a qu` gkplgcd md utglgzda n` vdrgdnds tcmgcds n` odkgigcdtgam.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    47/70

    >?

    >.2.4 r`d Caomgtgvd

    Md r`d caomgtgvd, pr`cgsa dss`ourdr qu` as usurgas gra n`s`mvalv`r ds

    fdbglgndn`s m`c`ssrgds, da lamoa nd utglgzda na sgst`kd, pdrd r`dlgzdr tands ds

    dtgvgndn`s r`qugsgtdnds. Bds`dna m`std qu`sta, d prgk`grd `strdtogd n`gxdr a

    usurga lgvr` pdrd `scalf`r as ougds qu` n`s`hd vgsudlgzdr. N`std iarkd, `l` t`k

    dutamakgd pdrd n`igmgr d fdbglgndn` qu` n`s`hd dnqugrgr `k cdnd kak`mta.

    Zdrd idcglgtdr d scalfd nas ougds `ss`mcgdl qu` suds n`scrg`s st`hdk b`k

    n`igmgnds, gsta , qu` s`us abh`tgvas s`hdk cldras. @st` uk dsp`cta kugta papuldr

    `k haoas, pags pdrd r`dlgzdr ukd tdr`id cak `igcgmcgd pr`cgsa sdb`r cldrdk`mt` aqu` n`v` s`r i`gta. Caka pan`-s` v`r md Igourd 4?, d n`scrga na ougd camtk s`u

    ttula, dutar, ndtd n` crgda, n`tdlfdk`mta nd tdr`id d s`r `msgmdnd ` dngcgamdlk`mt`

    da qu` h `stdvd gkpl`k`mtdna, a mv`l n` ngigculndn` r`qugsgtdna pdrd d pl`md

    r`dlgzda n`std tdr`id.

    Igourd 4?N`scrga na ougd cak mv`l n` ngigculndn`

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    D cldr`zd nd n`scrga na ougd n`v` s`r r`il`tgnd mds k`msdo`ms n` gmstrua

    n` cdnd pdssa na ougd. Dlk na usurga sdb`r a qu` `l` gr dpr`mn`r da gmgcgdr uk

    ougd, `l` n`v` r`dlgzdr cdnd da n`std dtgvgndn` s`k qudlqu`r nvgnd au

    dkbgougndn`. Zdrd gssa ds gmstru`s n`v`k s`r cldrds, abh`tgvds ` `stdr

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    48/70

    >6

    `strdt`ogcdk`mt` pasgcgamdnds pdrd idcglgtdr a `mt`mngk`mta. D igourd 46 kastrd uk

    `x`kpla n` caka tdgs gmiarkd`s n`v`k s`r trdmskgtgnds da usurga.

    Igourd 46Gmstru`s n` uk pdssa na ougd

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    Igourd 47S`ok`mtda n` ukd tdr`id cakpl`xd

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    Camiark` vgsta dmt`rgark`mt`, trdbdlfas n` Cgmcgd Caomgtgvd dpamtdk qu`

    pdrd ds p`ssads n`s`mvalv`r`k ukd bad cdpdcgndn` n` r`salua n` prabl`kds,

    `lds pr`cgsdk s` n`pdrdr dmt`cgpdndk`mt` cak prabl`kds k`mar`s, cuhds salu`s

    s`ra t`gs pdrd r`salv`r as kdgar`s U?[. Dssgk, pdrd `msgmdr ukd tdr`id cakpl`xd,

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    49/70

    >7

    pr`cgsa dss`ourdr-s` qu` as usurgas n`s`mvalv`rdk ds fdbglgndn`s m`c`ssrgds pdrd

    `x`cut-ld. Gsta pan` s`r r`dlgzdna dtrdvs nd s`ok`mtda nd tdr`id `k dtgvgndn`s

    k`mar`s (Igourd 47).

    >.2.2 r`d @kacgamdl

    D r`d `kacgamdl, par sud v`z, `st r`ldcgamdnd das camc`gtas n` suc`ssa `

    idlfd. As usurgas n`s`mvalv`k bads `ka`s da cakpl`tdr ukd tdr`id. @st`s

    s`mtgk`mtas sa gk`ngdtdk`mt` gmc`mtgvdnas dtrdvs n` uk sgst`kd n` r`cakp`msds.Da idlfdr, `l`s `xp`rgk`mtdk `ka`s rugms, qu` tdkbk sa gk`ngdtdk`mt`

    trdtdnds, kds dtrdvs n` `strdtogds n` r`cup`rda na `rra ` r`arg`mtda. Matd-s`

    qu` dkbas as camc`gtas s` utglgzdk n` i``nbdcesgk`ngdtas sabr` ds d`s na usurga

    pdrd ngr`cgamdr s`u cakpartdk`mta.

    @k cdsas n` suc`ssa, caka d camclusa n` uk ougd au d r`dlgzda n` ukd

    n`t`rkgmdnd da, a i``nbdce ndna dtrdvs n` r`cakp`msds, qu` s`ra xplgcdnds

    dngdmt`. @k cdsa n` idlfd, caka a ma r`camf`cgk`mta nd pasga md t`ld `k qu` an`stdqu` n`v` s`r `xgbgna, gmstru`s sa dpr`s`mtdnds pdrd qu` a usurga sdgbd a

    qu` dcamt`c`u ` passd r`dlgzdr ds d`s m`c`ssrgds pdrd r`salv`r dqu`l` prabl`kd

    (Igourd 2:).

    Igourd 2:Dl`rtd n` `rra ma r`camf`cgk`mta nd t`ld na usurga

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    50/70

    0:

    I``nbdces gk`ngdtas tdkbk sa gkpl`k`mtdnas pdrd arg`mtdr a usurga

    qudmta das `v`mtas qu` acarr`k nurdmt` d utglgzda na sgst`kd. ^dmta da gmgcgdr

    qudmta da t`rkgmdr d `x`cua n` uk ougd, par `x`kpla, uk dvgsa `xgbgna md r`d

    n` matgigcda pdrd gmiarkdr da usurga sabr` d acarrmcgd n`st`s v`mtas (Igourd 24).

    Igourd 24Matgigcda na trkgma nd `x`cua n` uk ougd

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    Tudmta s r`cakp`msds cgtdnds, ma bdstdk qu` `lds s`hdk dtrdtgvds, kds

    `ss`mcgdl qu` `lds s`hdk `mtr`ou`s ma kak`mta c`rta. Zar gssa, pr`cgsa `ldbardr

    uk r`wdrn scf`nul`. Caka vgsta md s`a 2.2.> na cdptula 2, `l` passug trs

    cakpam`mt`s prgmcgpdgs8 a pr-r`qugsgta, d r`spastd ` a r`iara.

    Dlk ngssa, ds r`cakp`msds pan`k s`r `mtr`ou`s `k gmt`rvdlas n` t`kpa au

    mk`ra n` d`s igxas au vdrgv`gs. D dbarndo`k igxd prakav` uk mv`l n`

    `modhdk`mta kugta dlta qudmna s` dpraxgkd nd `mtr`od nd r`cakp`msd ` bdgxa p`la

    r`sta na t`kpa. H d vdrgv`l kdmtk uk mv`l kdgs dlta qu` d igxd da lamoa na t`kpa,kds ma sup`rd a pgca n` `modhdk`mta nd autrd dbarndo`k U4:[ U44[ U43[.

    D Faw^aal utglgzdr par pdnra d dbarndo`k n` `mtr`od bds`dnd `k uk

    mk`ra n` d`s igxa. D gkpl`k`mtda nds r`cakp`msds s` ndr prgmcgpdlk`mt` par

    k`ga n` dcfg`v`k`mts sab d iarkd n` bdno`s. A usurga pan` vgsudlgzdr md pogmd

    n` s`u p`rigl md pldtdiarkd (Igourd 22) as bdno`scamqugstdnas par camqugstdr. Cdnd

    uk r`pr`s`mtd uk camhumta n` dtgvgndn`s qu` a usurga n`v` r`dlgzdr pdrd camqugstdr

    ` s`ra `xplgcdnas da lamoa n`st` cdptula.

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    51/70

    04

    Igourd 22Zogmd n` p`rigl na usurga

    Iamt`8 Faw^aal R`dn`r

    As bdno`s r`pr`s`mtdnas par uk skbala n` gmt`rraoda (Igourd 23)

    sgomgigcdk as gt`ms qu` dgmnd ma iardk camqugstdnas. S` a usurga pasgcgamdr a cursar

    na kaus` sabr` d gkdo`k, v`r ukd pgstd n` caka dnqugrgr dqu`ld r`cakp`msd. Ma

    `x`kpla nd Igourd 23, d ngcd Abrgodna par dcfdr `st` `rra qu` sgkbalgzd a bdno`

    qu` a usurga odmfd qudmna r`partd uk `rra `mcamtrdna ma sgst`kd.

    Igourd 23Bdno`ma camqugstdna

    Iamt`8 Faw^aal

    D Faw^aal passug bdno`spdnra, kds n d lgb`rndn` da crgdnar n` ougds n`

    ngspamgbglgzdr s`us prprgas bdno`scaka uk r`cursa katgvdcgamdl xtrd. N`st` kana,

    fdv`r uk mk`ra grr`strgta n` dcfg`v`k`mts qu` as usurgas pan`ra dnqugrgr.

    Igourd 2>Bdno`n` c`rtgigcda `k Zfatasfap p`ld Dnab`

    Iamt`8 Faw^aal

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    52/70

    02

    Dn`kdgs, `st`s gt`ms pan`k r`pr`s`mtdr c`rtgigcdnas gkpartdmt`s n` camclusa

    qu` dt`stdk d `sp`cgdlgzda na usurga `k n`t`rkgmdna saitwdr`. Zar `x`kpla, d

    Dnab` pan` crgdr uk tr`gmdk`mta k Zfatasfap cak d Faw^aal ` ai`r`c`r uk bdno`

    n` c`rtgigcda m`st` saitwdr` da usurga qu` camclugr tanas as ougds crgdnas pdrd st`

    igk (Igourd 2>).

    >.2.3 r`d Sacgdl

    D r`d sacgdl ngz r`sp`gta da gkpdcta qu` ds gmt`rd`s `mtr` as kltgplasusurgas pravacdk `k cdnd uk n`l`s. ^dgs gmt`rd`s s`ra n`tdlfdnds humtdk`mt`

    cak d `strdtogd n` odkgigcdtgamqu` prapastd.

    D prgk`grd iarkd n` gmt`rda sacgdl qu` s` n`stdcd d caap`rda `mtr`

    usurgas pdrd dtgmogr uk abh`tgva cakuk. A prgk`gra gmc`mtgva d `std prtgcd s` n ma

    pasgcgamdk`mta nd Faw^aal, caka ukd `kpr`sd `modhdnd `k pat`mcgdlgzdr d

    gmclusa ngogtdl nds p`ssads `k pdrc`rgd cak s`us usurgas. Autra idta qu` camtrgbug

    pdrd `std caap`rda d crgda caldbardtgvd, qu` camsgst` md passgbglgndn` qu`uk crgdnar t`k n` ngspamgbglgzdr uk ougd qu` `l` crgau pdrd `nga ` dp`ri`gadk`mta

    par autras usurgas. ^dmta a crgdnar, qudmta a usurga qu` dp`ri`gaau a ougd sa

    r`cakp`msdnas par `std dtgtun` cak as r`sp`ctgvas bdno`s nd Igourd 20.

    Igourd 20Bdno`sn` crgda caldbardtgvd

    Iamt`8 Faw^aal

    D iarkd n` gmt`rda kdgs cakuk d ngsputd p`ld k`lfar calacda `k uk

    rdmegmo. Ma `mtdmta, pdrd passgbglgtdr d arn`mda nas usurgas pr`cgsa `stdb`l`c`r

    dlouk crgtrga n` ngi`r`mcgda. Zdrd `std igmdlgndn`, iag n`s`mvalvgna a sgst`kd n`

    mgv`ldk`mta n` usurgas bds`dna `k trs p`rigs n` cakpartdk`mta8 cr`dtar, vg`w`r`

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    53/70

    03

    bugln`r. Da r`dlgzdr ukd da cdrdct`rstgcd n` uk nas p`rigs, a usurga r`c`b` caka

    r`cakp`msd a bdno` na p`rigl carr`spamn`mt` (Igourd 29).

    Igourd 29Bdno`snas p`rigs n` cakpartdk`mta na usurga

    Iamt`8 Faw^aal

    Cdnd uk nas p`rigs qudlgigcdna par pamtas qu` sa camsalgndnas k mk`ras

    dsc`mn`mt`s, gsta , d cdnd 4:: pamtas dcr`scgna `k ukd umgndn` a mk`ra

    carr`spamn`mt` da p`rigl. D st` mk`ra n-s` a mak` n` mv`l. Tudmta kdgar a mv`l,

    kdgs qudlgigcdna dqu`l` usurga md `sp`cgdlgndn` na p`rigl.

    A p`rigl n` cr`dtarr`pr`s`mtd as crgdnar`s n` ougds. Ds d`s r`ldcgamdnds

    crgda pranuzgra pamtas d s`r`k sakdnas d st` p`rigl. D db`ld 4 xgb` as crgtrgas

    n` pamtuda pdrd a cr`dtar. Caka katgvda `xtrd, f bdno`s dssacgdnas cak d

    qudmtgndn` n` nawmladns nas ougds na usurga, tdl caka kastrdna md Igourd 2?. @l`s

    r`cakp`msdk a prgk`gra nawmladn r`c`bgna, a ncgka, a c`mtsgka ` a kglsgka,

    r`sp`ctgvdk`mt`.

    ^db`ld 4Crgtrgas n` pamtuda na p`rigl cr`dtar

    Da Zamtuda

    Crgdr uk ougd 4:

    Dp`ri`gadr ougd n` autra usurga 0

    Y`mn`r uk ougd 4

    ^`r a ougd bdgxdna :.4^`r a ougd vgsudlgzdna :.:4

    Iamt`8 Faw^aal

    Igourd 2?Bdno`sp`ld qudmtgndn` n` nawmladns n` ougds

    Iamt`8 Faw^aal

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    54/70

    0>

    A p`rigl n` vg`w`r, par sud v`z, r`pr`s`mtd as usurgas na R`dn`r. M`l` sa

    camtdbglgzdnds ds d`s r`ldcgamdnds d dqugsga d vgsudlgzda n` ougds. Md db`ld

    2 passv`l cami`rgr as crgtrgas n` pamtuda na vg`w`r. M`st` p`rigl tdkbk sa

    ai`r`cgnas bdno`s, kds pdrd gmc`mtgvdr d vgsudlgzda n` ougds (Igourd 26). Dtrdvs

    n`l`s sa r`cakp`msdnds d prgk`grd vgsudlgzda, d ncgkd, d c`mtsgkd ` d

    kglsgkd, r`sp`ctgvdk`mt`.

    ^db`ld 2Crgtrgas n` pamtuda na p`rigl vg`w`r

    Da Zamtuda

    Cakprdr uk ougd 4:

    Bdgxdr uk ougd 0

    Ygsudlgzdr uk ougd 4

    Iamt`8 Faw^aal

    Igourd 26Bdno`sp`ld qudmtgndn` n` vgsudlgzd`s n` ougds

    Iamt`8 Faw^aal

    A t`rc`gra ` ltgka p`rigl a bugln`rqu` r`pr`s`mtd as usurgas qu` dhundk d

    camstrugr d pldtdiarkd. Ds d`s cdrdct`rstgcds n`st` p`rigl `sta r`ldcgamdnds da

    dp`ri`gadk`mta n` iumcgamdlgndn`s na sgst`kd ` da supart` das n`kdgs usurgas. D

    ^db`ld 3 passug as crgtrgas n` pamtuda n`st` p`rigl. ^dkbk f bdno`s `xtrds

    dssacgdnas cak ds d`s n` camvgt` n` mavas usurgas, gmiark` n` `rras ` i``nbdces,

    caka kastrd d Igourd 27.

    ^db`ld 3Crgtrgas n` pamtuda na p`rigl bugln`r

    Da Zamtuda

    Camvgndr dkgoa ` `l` s` trdmsiarkdr `k usurga 3:

    R`partdr `rra 2:

    Suo`rgr iumcgamdlgndn` (i``nbdce) 2:

    Zdrtgcgpdr n` p`squgsd n` sdtgsida (i``nbdce) 4:

    Ngspamgbglgzdr ougd pdrd crgda caldbardtgvd 4:Zrgk`gra dc`ssa na ngd 0

    Iamt`8 Faw^aal

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    55/70

    00

    Igourd 27Bdno`scdrdct`rstgcas na Bugln`r

    Iamt`8 Faw^aal

    Ndnd d gkpartmcgd na i``nbdcegk`ngdta, dssgk qu` a usurga camqugstd dlouk

    pamta `xgbgnd md r`d n` matgigcda na sgst`kd ap`rdcgamdl d gmiarkda

    carr`spamn`mt`. @st` dl`rtd dmlaoa da na dvgsa n` trkgma na ougd kastrdna md

    Igourd 24.N`igmgnas as crgtrgas n` ngi`r`mcgda n` usurgas, d arn`mda n`st`s pan`r

    s`r i`tgvdk`mt` r`dlgzdnd. @ld dplgcdnd sab d iarkd n` rdmegmo au l`dn`rbadrn, qu`

    uk `l`k`mta qu` kdmtk as usurgas katgvdnas d camtgmudk`mt` cakpl`tdr

    tdr`ids, odmfdr pamtas ` subgr pasg`s.A n`s`ha na usurga n` sup`rdr as n`kdgs,

    dlk n` idz`r pdrt` n` ukd gmt`rda sacgdl, r`il`xa na idta n` qu` as k`lfar`s

    calacdnas sa camsgn`rdnas caka as kdgs qudlgigcdnas.

    Igourd 3:Zrattgpa nd t`ld n` rdmegmon` usurgas

    Iamt`8 Faw^aal Claun

    D igk n` r`camf`c`r a `siara nas usurgas, d Faw^aal Claun t`r ukd s`a

    `sp`cigcd pdrd dpr`s`mtdr as rdmegmos n` usurgas ` n` ougds. As prgk`gras s`ra

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    56/70

    09

    s`ok`mtdnas par p`rigl ` par p`rana n` t`kpas`kdmd, ks ` tatdl, ` arn`mdnas

    p`la mk`ra n` pamtas camqugstdnas ma p`rana `scalfgna (Igourd 3:). Gsta p`rkgt`

    tdmta n`stdcdr as usurgas qu` kdgs pamtudrdk n`sn` a ldmdk`mta na sgst`kd,

    qudmta dqu`l`s qu` `sta s` n`stdcdmna dtudlk`mt` `k uk `scapa kdgs r`strgta

    k`msdl ` s`kdmdl.

    A rdmegmo n` ougds, par sud v`z, s`r arn`mdna p`la mk`ra n` nawmladns cak

    ngstgma mtr` as pdoas ordtugtas, dlk na p`rana n` t`kpas`kdmd, ks ` tatdl

    (Igourd 34). Dkbas as rdmegmos dgmnd ai`r`c`k d passgbglgndn` n` cakpdrtglfdr a

    n`s`kp`mfa na usurga `k suds r`n`s sacgdgs. Gsta `stgkuld d cakp`tga `

    r`camf`c` publgcdk`mt` ds suds qudlgndn`s ` a s`u `siara.

    Igourd 34Zrattgpa nd t`ld n` rdmegmon` ougds

    Iamt`8 Faw^aal Claun

    Zdrd gmstgodr dgmnd kdgs d ngsputd p`lds k`lfar`s calacd`s ma rdmegmo, a qu`

    dcdrr`td `k ukd utglgzda kdgs gmt`msd par pdrt` nas usurgas, as k`lfar`s na ks

    `k cdnd p`rigl s`ra r`cakp`msdnas cak ai`rtds `sp`cgdgs n` `kpr`sds pdrc`grds.

    Caka `x`kpla n` ai`rtd, pan`-s` cgtdr a n`scamta `k lgc`mds n` saitwdr`s au `k

    s`rvgas amlgm`. Cdb` r`ssdltdr qu` `std r`cakp`msd n` r`spamsdbglgndn` nd

    `kpr`sd c`n`mt` ` pdrd `st` trdbdlfa ma iag r`dlgzdnd qudlqu`r m`oacgda cak

    clg`mt`s r`dgs pdrd dt`stdr d vgdbglgndn` n`std prapastd.

    Pkd ltgkd gmt`rda sacgdl d s`r gkpl`k`mtdnd d cakumgcda ngr`td dtrdvs

    n` k`msdo`ms. Zar k`ga nd Claun, as usurgas qu` dnqugrgr`k uk ougd pan`ra s`

  • 7/23/2019 Uma proposta de uso de Gamification para o ensino de software

    57/70

    0?

    cakumgcdr ngr`tdk`mt` cak a crgdnar pdrd tgrdr nvgnds, r`partdr `rras ` iarm`c`r

    i``nbdces. ^dkbk s`r passv`l publgcdr cak`mtrgas cak `laogas au crtgcds md

    pogmd na ougd qu` iag dnqugrgna pdrd dhundr autras usurgas ma prac`ssa n` dqugsga

    n` ougds.

    ^ands ds tcmgcds utglgzdnds md r`d sacgdl tk a prapsgta kdgar n` camtrgbugr

    cak d vgrdlgndn` nd pldtdiarkd. Pkd v`z qu` `st` i`mk`ma `stgkuldna p`la ordmn`

    pan`r n` gmilumcgd qu` ds p`ssads `x`rc`k sabr` ds autrds U43[. M`st` dsp`cta,

    `ss`mcgdl camf`c`r dpraprgdndk`mt` as usurgas nd pldtdiarkd d igk n` gkpl`k`mtdr

    tcmgcds `sp`cgdlgzdnds pdrd qu` `l`s passdk `x`rc`r `std p`rsudsa.

    >.2.> ^gpas n` Psurgas

    Ds tcmgcds n` odkgigcdtgamtdkbk sa dplgcdnds n` dcarna cak a p`rigl nas