P R O J E T O T E R T Ú L I A L I T E R Á R I Aq u e m l ê t a m b é m t e m m u i t o a d i z e r

C O M E M O R A T I V O

A L M AN A Q U E

ALMANAQUE.indd 1 27/11/2013 13:04:34

“. . .o liv ro passou a ser o meu por to, a minha por ta, o meu cai s , a minha rota. Pelo liv ro soube da hi s tóriae criei os avessos, soube do homem e seu s di s farces,

soube das várias faces e dos tantos lugares de se olhar.”Bar tolomeu Campos Queirós

T E R T Ú L I AL I T E R Á R I A “ q u e m l ê t a m b é m

t e m m u i t o a d i z e r . ”

ALMANAQUE.indd 2 27/11/2013 13:04:35

Tertúlia Literária é um projeto que reúne pessoas que gostam ou que querem gostar mais ainda de literatu-ra. Essas pessoas, em sua maioria, são professores que dão aula para crianças pequenas. Só que elas parti-cipam das tertúlias que acontecem mensalmente não para ler livros de literatura infantil, o que já fazem na sua rotina diária com as crianças, mas para lerem livros de literatura para adultos. São encontros mensais, regados com boas conversas sobre livros lidos de acordo com a temática do ano, no espaço aconchegante de uma sala de leitura. O projeto Tertúlia teve início em 2009 e, neste ano de 2013, comemoramos sua 5ª edição. A cada edição uma temática define os livros que serão escolhidos. Desta forma, já foram contemplados os seguintes te-mas: Infância (2009), O amor (2010), Viagem (2011), Crime (2012) e A fofoca (2013). No finalzinho de cada ano, mais uma edição do Tertúlia começa a ser gestada: coordenadoras e bolsistas esco-lhem a temática para o próximo ano e, a partir des-sa temática, vão escolhendo os livros que integrarão a edição. O próximo passo é convidar as prefeituras para entrarem na roda. Aquelas que topam, compram os livros para cada professor/a e, nas últimas sextas-feiras de cada mês, nos encontramos para as sessões que acontecem na sala de leitura da biblioteca da Facul-dade de Educação da UFMG. Para fazer jus à palavra (tertúlia) e à nossa mineiridade, toda prosa é acompa-nhada de um “cafezim” com pão de queijo, preparado pelos participantes que se alternam, numa competição gastronômica que tem rendido, para todos nós, uns quilinhos a mais. Compartilhamos com vocês um pouco dessa ex-periência de leitura, em pequenos textos que lembram os livros de literatura, escritos por autores brasileiros e estrangeiros, que foram lidos nos cinco anos de Tertúlia Literária. Vida longa ao projeto e boa leitura!

ALMANAQUE.indd 3 27/11/2013 13:04:35

ALMANAQUE.indd 4 27/11/2013 13:04:35

ALMANAQUE.indd 5 27/11/2013 13:04:35

I N F Â N C I An a l i t e ra t u ra

Mig ui lim olhou. Nem não podia acredi tar ! Tudo era uma clar idade, t udo novo e lindo e diferente, as coi sas, as ár vores, as caras das pessoas. Via os g rãozinhos de areia, a pele da terra, as pedrinhas menores, as formi-g uinhas passeando no chão de uma di stância. E tonteava. Aq ui , a li , meu Deu s, tanta coi sa, t udo. . . O senhor t inha ret irado dele os óculos, e Mig ui lim ainda apontava, fa lava, contava t udo como era como t inha v i s to.

M a n u e l z ã o e M i g u i l i m , G u i m a rã e s R o s a

cruzadinha: 1) canastrinha, 2) Lúcia, 3) jaboticaba, 4) arrebitado, 5) chuva, 6) Visconde, 7) macela, 8)Das Águas Claras.caça-palavras: bartolomeu, indez, pai, manuelzão, miguilim, gracilianoramos, vidademenina, guimarãesrosa, helena.

ALMANAQUE.indd 6 27/11/2013 13:04:36

VCÇÚIÓTÚONIÒOÉXQZÍPÇ

HÉCTÀQGPUEMOLOTRABGJ

MEÒQOUSQYILAÔÒQÍVÓNÉ

QÚÇLÁSÂJ

GÃÔMGAZKLRHÒ

ÔVFÊÂÍPUZIVHSNÕDMSAV

UIBÁUÁIÁMSÚOÚÕPAOUUB

BÃÇBULACÁJRWESNÍÓNSR

OÓHÓIDZKÊSVÍFUZNÊNXD

ZXRMYEÇNEÀÀWEULYMÓNR

ÔGNRDDÉÃMENLÉENAÂSRV

MWHNZZRÇSVZÔÂFRMQAUT

ÁUIURAOMSÃYVIOÂXJTZD

ÒLNÊMÓBPOÁXCNÊÕAÒÃZU

ÚVÒIDVLQPJYAÁÃJÊUÉÕG

LZUGHARJANINEMEDADIV

UGTÕHÚGZALÂEBÕSQNSFN

ÂUÊTQÔÓYIÀMPYÒMUERGÍ

NÔCÊTUICÀÚZDÊUDQLUHÍ

HÉÁÚUAARÚÂYFÔNUHEÚEA

HQÂÉPGÀÓRÇOUHJLMHÀUN

CAÇA-PALAVRASE n c o n t r e r e f e r ê n c i a s d a s o b r a s :

1- Baú onde Emília guarda seus tesouros2- Verdadeiro nome de Narizinho3- Fruta preferida de Narizinho4- Característica do nariz da personagem principal5- Bolinho preparado pela Tia Nastácia6- Personagem que é uma espiga de milho7- Planta da qual é feito o recheio da boneca Emília8- Nome do reino do Principe Escamado

cruzadinha: 1) canastrinha, 2) Lúcia, 3) jaboticaba, 4) arrebitado, 5) chuva, 6) Visconde, 7) macela, 8)Das Águas Claras.caça-palavras: bartolomeu, indez, pai, manuelzão, miguilim, gracilianoramos, vidademenina, guimarãesrosa, helena.

REINAÇÕES DE NARIZINHOTe s t e s e u s c o n h e c i m e n t o s s o b r e a o b r a :

ALMANAQUE.indd 7 27/11/2013 13:04:36

A M O Rn a l i t e ra t u ra

Tinha q ue en siná- la a pen sar no amor como um estado de g raça q ue não era meio para nada, e s im origem e f im em si mesmo.

O amor nos tempos do cóleraGabriel Garcia Márq uez

Apaixonada,saquei minha arma,minha alma,minha calma.Só você não sacou nada.

(Ana Cristina César)

ALMANAQUE.indd 8 27/11/2013 13:04:36

Romeu está exi lado em Mânt ua e Julieta já não ag uenta de saudades.

Ajude-os a se reencont rarem, levando Julieta a seu amado Romeu!

Recorte a Julieta, que está entre as figurinhas,

cole-a em uma moedinha

e divirta-se!

VERONA

MÂNTUA

ALMANAQUE.indd 9 27/11/2013 13:04:36

V I A G E Mn a l i t e ra t u ra

- O q ue aprendeste debaixo da casca deste mundo?- Eu q uero vol tar , estou can sado. Eu agora sei q uem és, me ajude a vol tar…- O q ue andas a fazer com um cader no, escrever o q uê?- Nem sei , pai . Escrevo conforme vou sonhando.- E alg uém vai ler i sso?- Talvez.- É bom assim: en sinar alg uém a sonhar.- Mas pai , o q ue passa com esta nossa terra?- Você não sabe, f i lho. Mas enq uanto os homen s dormem, a terra anda procurar.- A procurar o q uê, pai?- É q ue a v ida não gosta sof rer. A terra anda procurar dent ro de cada pessoa, anda juntar os sonhos. Sim, faz conta ela é uma cost ureira dos sonhos.

Terra Sonâmbula, Mia Couto

ALMANAQUE.indd 10 27/11/2013 13:04:36

O H O M E M ; A S V I A G E N S Carlos Drummond de Andrade

O homem, bicho da terra tão pequeno Chateia-se na terra

Lugar de muita miséria e pouca diversão, Faz um foguete, uma cápsula, um módulo

Toca para a lua Desce cauteloso na lua

Pisa na lua Planta bandeirola na lua

Experimenta a lua Coloniza a lua Civiliza a lua

Humaniza a lua.Lua humanizada: tão igual à terra.

O homem chateia-se na lua. Vamos para marte - ordena a suas máquinas.

Elas obedecem, o homem desce em marte Pisa em marte

Experimenta Coloniza Civiliza

Humaniza marte com engenho e arte.Marte humanizado, que lugar quadrado.

Vamos a outra parte? Claro - diz o engenho

Sofisticado e dócil. Vamos a vênus.

O homem põe o pé em vênus, Vê o visto - é isto?

Idem Idem

Idem. [...]

DDD (79). Via Láctea 124. O turismo está em expansão neste planeta, também conhecido como planeta vermelho. Para a viagem, recomenda-se usar casacos, luvas, ca-checóis, meias térmicas e tudo que um inverno bem rigoroso pede, pois a temperatura é de -59 graus Celsius (friiiiooo). Lá, se terá 36 minutos a mais no dia, portanto, recomenda-se bastante disposição para encarar essa aventura!

A t r a ç õ e sUma das principais atrações de Marte é o turismo de aventura, já que o planeta conta com trilhas abertas através de enormes vulcões, abismos e crateras.Os antigos canais e lagos, bem como os mares gelados, são opções para quem procura relaxar. O complexo termal do vulcão Olympus Mons, considerado o maior do sistema solar, oferece piscinas de água quente, massagem e tratamen-to para a pele com argila vermelha.

M ã o - d e - v a c a Os satélites naturais Fobos e Deimos ainda são pouco explorados turisticamente. Por isso, lá encontramos souvenirs típicos, como a famosa máscara verde feita pelos nativos, por pratica-mente a metade do preço da grande Marte.

H o s p e d a g e m As crateras oferecem abrigo na hora do des-canso. São confortáveis e comportam de 3 a 4 pessoas.

D I C A : passe na Mercearia do “seu” Ares e leve biscoitinhos assados na lava vulcânica para degustar durante a viagem de volta.Para saber mais sobre o planeta vermelho: “Crônicas Marcianas”, de Ray Bradbury.

G U I A P A R A M A R T E

ALMANAQUE.indd 11 27/11/2013 13:04:36

C R I M En a l i t e ra t u ra

Coisa s ing ular: q uando começou a ex perimen-tar as chaves, um arrepio percorreu-lhe todo o cor po. Pen sou por um momento em abandonar t udo e ret irar-se; mas esse pen samento durou um in stante: já era tarde para recuar. Um sor-r i so cont raiu- lhe os lábios por ta l pen samento, q uando repent inamente teve um sobressal to terr ível : e se a velha não est ivesse ainda mor-ta, se vol tasse a s i?

Crime e Cast igo, Dostoiévski

ALMANAQUE.indd 12 27/11/2013 13:04:37

Histórias extraordinárias (Edgar Allan Poe), Travessuras da menina má (Mario Vargas Llosa), Crime e Castigo (Fiódor Dostoiévski), A alma encantadora das ruas (João do Rio), Édipo rei (Sófocles),

Hamlet (Shakespeare), O crime do padre Amaro (Eça de Queirós), Lavoura Arcaica (Raduan Nassar).

Os livros da 4ª edição do Tertúlia sumiram! As pistas que encontramos até agora nos levaram ao local abaixo, mas parece que apenas as capas deles estarão visíveis. Procure-os e nos ajude a desvendar esse mistério!

ALMANAQUE.indd 13 27/11/2013 13:04:39

F O F O C An a l i t e ra t u ra

A — Mano, vou contar- te not íc ias est ranhas, com q ue não poderias nem sonhar.L — São boas?A — Conforme a cunhagem dos acontecimen- tos; mas a estampa é das melhores.

Muito barulho por nada, Shakespeare

ALMANAQUE.indd 14 27/11/2013 13:04:39

C A P I T U(Luiz Tatit/Ná Ozzetti)

De um lado vem você com seu jeitinhoHábil, hábil, hábilE pronto!Me conquista com seu dom

De outro esse seu site petulanteWWWPontoPoderosa ponto com

É esse o seu modo de ser ambíguoSábio, sábioE todo encantoCanto, cantoRaposa e sereia da terra e do marNa tela e no ar

Você é virtualmente amada amanteVocê real é ainda mais tocanteNão há quem não se encante

Um método de agir que é tão astutoCom jeitinho alcança tudo, tudo, tudoÉ só se entregar, é não resistir, é capitular

CapituA ressaca dos maresA sereia do sulCaptando os olharesNosso totem tabuA mulher em milharesCapitu

No site o seu poder provoca o ócio, o ócioUm passo para o vício, o vícioÉ só navegar, é só te seguir, e então naufragar

CapituFeminino com arteA traição atraenteUm capítulo à parteQuase vírus ardenteImperando no siteCapitu

A palavra Tertúlia significa reunião de gente para discutir ou conversar. Sugere encontro. É essa nossa ideia: construir um espaço para sentir, pensar e compartilhar aquilo que nos acontece, quando lemos livros de literatura.

Dizem as más línguas que Shakespeare era um plagiador. O ilustre dramaturgo copiava as histórias dos pequenos escritores da Inglater-ra, pobres coitados... Há quem diga que ele sequer existiu.

Nelson Rodrigues abalou o Rio de janeiro com suas histórias polêmicas. Por esse motivo seu teatro é chamado de “teatro desa-gradável”.

Que Cyro e Drummond eram autênticos boêmios? Os dois eram fre-quentadores assíduos do Ed. Malleta, do famoso Café Nice e do tradicional Bar do Parque (Municipal).

A música “Meu Caro Ami-go” foi escrita por Chico Buarque para o amigo Augusto Boal, exilado em Portugal pela ditadura mili-tar, dando notícias do Bra-sil. Boal diz: “pusemos a carta-cassete na vitrola e, pela primeira vez, ouvimos ‘Meu Caro Amigo’ com Francis Hime ao piano”.

ALMANAQUE.indd 15 27/11/2013 13:04:39

E S C A P U L Á R I O

No Pão de Açúcar De Cada Dia

Dai-nos SenhorA Poesia

de Cada Dia

(Oswald de Andrade)

T E R T Ú L I An a C O Z I N H A

S E Q U I L H O S de lei te conden sado 2 pacotes de amido de milho1 lata de leite condensado400g de margarina2 ovos5 colheres de açúcar refinado

PreparoDespeje todos os ingredientes em uma bacia e amasse bem. Enrole tiras como massa de nhoque e corte os pedacinhos. Leve ao forno pré-aquecido, sempre observando para não quei-mar, apenas dourar.

recei tas compar t i lhadas pela ter t uliana Aléxia Ribeiro

ALMANAQUE.indd 16 27/11/2013 13:04:40

B O L O D E M I L H O 2 latas de milho verde 2 latas de leite condensado 4 colheres de sopa de margarina 6 colheres de sopa de fubá 2 colheres de sopa de fermento em pó 6 ovos Preparo bata tudo em um liquidificador, despeje em uma forma untada e leve ao forno por trinta minutos

ALMANAQUE.indd 17 27/11/2013 13:04:47

Proin consectetur volutpat consectetur. Quisque tempor tellus eu nisl volutpat, eu dictum leo egestas. Integer aliquet congue purus id sollicitudin. Nunc ultricies malesuada velit, fermentum pulvinar quam suscipit et. Nullam sagittis placerat sem eget interdum. Etiam aliquam non tel-lus aliquam auctor. Ut a leo eu nulla mollis tincidunt. Integer facilisis lacus dapibus nulla consequat, eu ultricies ipsum imperdiet. Curabitur tristique viverra nisi eu accumsan. Nulla lectus lectus, bibendum convallis congue nec, consequat eu lacus. In hac habitasse platea dictumst. Morbi nibh nisl, eleifend eget tincidunt fermentum, sagittis tincidunt metus. Nam egestas felis tellus, a posuere leo vehicula ut. Phasellus nunc nibh, auctor at aliquam in, vulputate sit amet diam. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Fusce pretium lacus odio, et sollicitudin ligula venenatis a. Praesent mollis quis tellus nec volutpat. Nam eros massa, venenatis vel fringilla id, lobortis sit amet purus. Aenean elementum consectetur auctor. Sed pharetra sit amet lorem molestie malesuada. Sed vitae ante eget urna tristique viverra nec adipiscing augue. Phasellus lacus neque, mollis non faucibus vitae, varius lacinia sem. Nulla eu libero eu quam consequat suscipit. Nulla et dignissim erat, vitae condimentum massa. Sed quis auctor odio. Sed eleifend consequat elit at euismod. Aenean eu mauris interdum, euismod ipsum in, dictum lectus. Proin non augue laoreet, porttitor sem a, elementum turpis. Suspendisse dapibus sit amet ante porttitor lobortis. Nulla venenatis vestibulum metus vitae posuere. In placerat eleifend pharetra. Suspendisse ultrices ligula et iaculis sagittis. Quisque interdum neque vitae metus adipiscing facilisis. Sed massa augue, gravida in augue feugiat, auctor consectetur libero. Morbi porttitor tortor enim, non luctus orci cursus in. Nam condimentum justo in nisi iaculis, eget faucibus sem fringilla. Duis in velit eget purus vestib-ulum lacinia. Praesent quis tempus ligula. Donec feugiat lorem quam, eget ullamcorper tortor vulputate ut. Quisque commodo nulla nisi, et hendrerit erat pretium llentesque. Cras a elementum neque, in sodales nisl. Vivamus orci quam, adipiscing sed purus sed, euismod pharetra massa. Aenean sed dictum orci. Duis dapibus auctor purus ut volutpat. Aliquam scelerisque diam eu porttitor tincidunt. Praesent urna magna, consequat in leo vel, porta commodo lectus. Duis id odio ante. Ut id porttitor tellus. Morbi id mi arcu. Aliquam eu semper neque, quis accumsan enim. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut eleifend et nunc vitae sodales. Suspendisse libero velit, laoreet ultricies sodales a, vestibulum a nibh. Proin faucibus libero a ipsum rutrum blandit. Suspendisse leo lorem, tincidunt ac egestas at, porta ut nunc. Vivamus rhoncus neque et sem vestibulum sagittis. Pellentesque in rutrum ante. Phasellus id accumsan sapien. Nunc rhoncus lobortis posuere. Mauris nec tortor purus. Etiam sit amet mauris pellentesque, ultrices sem sed, laoreet nisi. Quisque eu auctor odio. Aliquam eleifend commodo elit vel auctor. Aliquam nunc ante, elementum eu nisl ut, gravida pharetra nulla. Proin semper vestibulum accumsan. Mauris faucibus odio eu dolor venenatis, quis sodales nunc bibendum. Proin vel tortor sit amet dui tempus scelerisque eget sit amet massa. Sed at egestas nisl. Fusce laoreet sapien quam, in aliquet ipsum bibendum nec. Praesent lacinia enim vel diam tincidunt auctor. Sed elit diam, euismod id metus at, blandit porttitor est. Nunc et viverra enim. Nam in quam mauris. Duis a dui non neque luctus venenatis eget a elit. Maecenas feugiat convallis velit non tristique. Sed varius rhoncus malesuada. Sed quis erat urna. Duis viverra lectus eu mi aliquam, sed placerat augue gravida. Aenean congue lorem eu lacus fermentum, nec varius augue elementum. Nunc mattis facilisis ipsum in commodo. Mauris eget euismod metus. Phasellus sed condimentum risus. Suspendisse molestie pulvinar diam, vitae pulvinar turpis dignissim a. Nullam nibh ligula, suscipit sed urna eu, ullamcorper ultricies est. Vivamus lectus purus, sodales et massa in, placerat sollicitudin orci. Vestibulum odio turpis, tristique dignissim luctus eget, semper sit amet nulla. Ut interdum euismod nisi ut aliquam. Curabitur vulputate felis eu risus hendrerit fringilla. Ut id lorem nec dolor tincidunt porta vitae ac libero. Sed purus nisl, tincidunt porta ante vel, sodales ornare dui. Mauris quis bibendum diam. Proin tincidunt nisi eget nulla egestas, eu condimentum tortor molestie. Morbi vitae eleifend ante. Morbi mattis sit amet sapien a fringilla. Phasellus eu laoreet dui, semper aliquet velit. Curabitur at justo massa. Sed lobortis magna nec consectetur tempor. Integer suscipit ante dolor, nec hendrerit nulla ornare suscipit. Curabitur orci ligula, dapibus at mi at, venenatis ultrices enim. Aenean rhoncus eros odio, quis sollicitudin odio pretium ut. Maecenas tincidunt vestibulum sodales. Fusce lacinia hendrerit sem a lobortis. Morbi ultricies justo eu ligula cursus, nec gravida sem auctor. Sed viverra arcu erat. Quisque sed ultrices nunc. Nunc laoreet sit amet erat in varius. Maecenas luctus tellus sit amet odio dignissim mattis. Nulla tempor blandit interdum. Nunc sagittis molestie nunc, ac cursus velit rutrum eget. Sed convallis quam vitae elit pretium, convallis condi-mentum orci blandit. Pellentesque lobortis, lorem faucibus elementum fringilla, massa enim accumsan mauris, id rhoncus dui arcu sit amet velit. Nam vel turpis et felis luctus interdum. Phasellus at tortor ac purus fermentum eleifend. Curabitur vitae eros quis massa rhoncus euismod. Pellentesque ut lacus sit amet tortor pharetra vulputate eu at quam. Donec eu lectus molestie, accumsan mauris ut, aliquam erat. Fusce non nulla vel neque elementum molestie. Aliquam vel eleifend dolor. Aliquam erat volutpat. Vivamus id rhoncus turpis, in venenatis arcu. Ut pellentesque dui velit, ut porttitor quam tincidunt ac. Fusce mattis sit amet odio ut molestie. Vestibulum fermentum commodo dolor at sollicitudin. Suspendisse consequat at mauris ut auctor. Suspendisse in ante laoreet, viverra leo eget, sagittis diam. Fusce imperdiet lorem vel dolor ultrices, et pharetra risus sagittis. Duis sit amet malesuada elit. Sed ornare, nulla et adipiscing lobortis, nisl ipsum lacinia arcu, a tempus magna lectus nec nibh. Pellentesque rhoncus nunc vitae est pretium, a suscipit tortor dapibus. Morbi ac mi neque. Suspendisse porttitor sapien in mauris condimentum varius. Duis nisl ipsum, gravida vel erat eu, rutrum ornare est. Duis volutpat sapien nec ipsum convallis, vel ullamcorper justo eleifend. Aenean tincidunt luctus nunc, sodales facilisis neque sollicitudin quis. Nullam pellentesque orci mattis sem tempus mattis. Cras congue risus vitae lorem condimentum vestibulum. Etiam malesuada ullamcorper bibendum. Nulla luctus tortor sit amet ante ornare elementum. Etiam molestie quam ac libero euismod laoreet. Nullam varius condimentum mi nec facilisis. Nunc in egestas neque, a vulputate nunc. Vestibulum id sem velit. Pellentesque pretium convallis enim, vitae condimentum augue. Cras pretium a diam condimentum consequat. Curabitur metus libero, dignissim et dapibus sit amet, convallis at felis. Sed tempor dui sed placerat consectetur. Integer vel auctor est, sed accumsan nisl. Suspendisse condimentum semper neque vel tincidunt. Ut vestibulum risus eu molestie aliquam. Fusce a lacinia nunc. In rutrum erat eget quam egestas tincidunt. Proin eget volutpat sem. Mauris lobortis, dui sit amet convallis consectetur, urna nibh euismod orci, sed interdum diam elit nec enim. Donec quis tortor quis augue placerat facilisis. Integer id posuere elit, volutpat ultricies magna. Vestibulum sit amet tempor nisi. Quisque sem sem, rutrum sed sapien vitae, accumsan placerat metus. Vivamus eget nisl sit amet magna volutpat iaculis. Proin luctus venenatis sem ac vestibulum. Pellentesque et orci faucibus, mollis est varius, sodales lectus. Nullam ipsum velit, ultricies sed risus eget, venenatis fringilla magna. Nunc laoreet, mauris quis luctus ullamcorper, orci quam egestas felis, volutpat accumsan ligula mi vel dui. Sed porttitor quis quam eu vestibulum. Ut egestas, ipsum a dapibus feugiat, tellus velit imperdiet purus, vitae mollis leo nisi eu nisi. Fusce adipiscing tellus volutpat, rhoncus est sed, hendrerit diam. Donec sed ante accumsan, facilisis eros nec, lobortis diam. Nam porta enim odio. Quisque in eros justo. Mauris elementum vitae dolor eu feugiat. Duis tortor justo, varius ut nibh eu, pretium gravida mi. In imperdiet justo sed interdum consequat. Sed condimentum magna sit amet elit rhoncus tempor auctor blandit dolor. Nunc tortor dolor, facilisis sed dui in, bibendum accumsan est. Prae-sent tincidunt eros vitae feugiat faucibus. Nunc porta elementum nisi nec dapibus. Fusce tincidunt nisl tortor, vitae tempor augue congue at. Pellentesque cursus leo et tellus rutrum, at dapibus erat dictum. Proin vel euismod mi. In sagittis aliquet arcu, a dapibus magna dignissim volutpat. Nulla adipiscing tristique massa, nec tincidunt odio luctus ut. Suspendisse potenti. Proin vestibulum mi lectus, id mattis augue scelerisque eu. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nunc posuere ligula odio, sed pulvinar sapien venenatis vitae. Sed viverra, odio nec rutrum tincidunt, quam sem adipiscing nunc, a placerat lacus lectus commodo lectus. Integer nec nulla vitae nisl consequat tincidunt. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed lacinia laoreet mi, a feugiat nibh iaculis vel. Sed ac diam at odio vehicula euismod volutpat vitae ante. Aliquam tempus tortor eu dapibus porta. Integer quis urna id velit lobortis imperdiet interdum at est. Donec faucibus orci commodo felis ultrices, a consectetur ipsum eleifend. Curabitur non adipiscing eros, mollis ultric-ies nisi. Nunc adipiscing velit volutpat erat vehicula varius. Nunc suscipit congue auctor. Sed sit amet ante eget enim ullamcorper feugiat vel vel risus. Vestibulum aliquet sodales dolor ac egestas. Praesent sagittis ligula leo, quis varius neque fringilla vitae. Ut et rhoncus diam, ac convallis diam. Sed sollicitudin volutpat nibh, ullamcorper sollicitudin quam facilisis eget. Mauris at interdum risus. Vestibulum lorem elit, vehicula vitae sem non, feugiat mollis dolor. Aenean eu commodo erat. Vivamus sodales semper eleifend. Sed egestas accumsan nulla, id con-sectetur justo euismod a. Fusce fringilla justo quis volutpat elementum. Nulla turpis felis, convallis at orci ac, interdum semper orci. Aenean tincidunt sem at metus dignissim, sagittis ullamcorper dui sodales. Donec non eros tellus. Cras lorem metus, ullamcorper ac sapien nec, placerat tempus libero. Maecenas sit amet libero sapien. Proin tincidunt ac arcu non cursus. In hac habitasse platea dictumst. Nulla pellentesque molestie euismod. Mauris vel ipsum eu nibh hendrerit fringilla. Etiam tincidunt felis ut mi vestibulum malesuada. Quisque accumsan tortor id felis venenatis mollis. Proin nec imperdiet tortor. Aenean venenatis neque eget varius ultricies. Donec pharetra purus vel massa commodo accumsan. Cras porta, libero eget malesuada commodo, lectus quam imperdiet lectus, non lobortis nisl tellus eget metus. Duis consequat neque vel ligula posuere auctor. Maecenas non auctor lacus. Cras at venenatis enim, in pretium lacus. Cras vel semper justo, non congue est. Suspendisse lacinia nunc quis nisi auctor, sit amet auctor sem molestie. Suspendisse nibh eros, commodo at aliquet ut, dignissim non tortor. Nunc euismod eleifend velit. Morbi sit amet ante nec risus pellentesque lobortis. Quisque vel odio commodo, accumsan nunc sit amet, ornare sem. Nam vitae ultrices arcu, at blandit dui. Duis quam odio, aliquam tincidunt mauris in, elementum elementum leo. Nullam lacinia dictum nisi, in euismod libero convallis quis. Praesent a odio orci. Ut diam risus, porttitor id risus nec, luctus pellentesque est. Morbi gravida urna porttitor posuere sodales. Donec feugiat quam at tempor ultricies. Sed fringilla dolor non nisi ullamcorper, sed tempus ante consectetur. Proin nunc purus, sollicitudin a leo fermentum, sollicitudin sagittis purus. Ut sed est ligula. Pellentesque et vestibulum purus, eget bibendum eros. Mauris tincidunt pulvinar erat, quis mattis metus rutrum eu. Morbi gravida feugiat risus, placerat pharetra neque feugiat id. Curabitur a feugiat ipsum, non placerat purus. Nunc lorem sem, adipiscing vel pharetra eget, sagittis ac diam. Ut sapien turpis, congue a vulputate fringilla, ultrices in justo. Ut malesuada euismod venenatis. Donec sit amet semper diam. Aenean scelerisque pulvinar sem quis scelerisque. Sed egestas tortor et nulla tincidunt, non viverra libero gravida. Quisque sed metus vel libero ultrices fringilla sit amet ut metus. Nulla nec blandit diam. In eu enim a lacus semper porttitor cursus sed urna. Aenean sit amet tristique mauris. Curabitur a neque rhoncus, cursus arcu ut, dictum nibh. Sed commodo ligula vel neque dapibus convallis. Praesent metus dui, adipiscing eget ligula eget, tempor pellentesque arcu. Proin congue urna eget massa mollis interdum. Nullam tempus gravida nisi, ut fermentum eros. Vivamus viverra blandit arcu eget semper. Proin consectetur volutpat consectetur. Quisque tempor tellus eu nisl volutpat, eu dictum leo egestas. Integer aliquet congue purus id sollicitudin. Nunc ultricies malesuada velit, fermentum pulvinar quam suscipit et. Nullam sagittis placerat sem eget interdum. Etiam aliquam non tellus aliquam auctor. Ut a leo eu nulla mollis tincidunt. Integer facilisis lacus dapibus nulla consequat, eu ultricies ipsum imperdiet. Curabitur tristique viverra nisi eu accumsan. Nulla lectus lectus, bibendum convallis congue nec, consequat eu lacus. In hac habitasse platea dictumst. Morbi nibh nisl, eleifend eget tincidunt fermentum, sagittis tincidunt metus. Nam egestas felis tellus, a posuere leo vehicula ut. Phasellus nunc nibh, auctor at aliquam in, vulputate sit amet diam. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Fusce pretium lacus odio, et sollicitudin ligula venenatis a. Praesent mollis quis tellus nec volutpat. Nam eros massa, venenatis vel fringilla id, lobortis sit amet purus. Aenean elementum consectetur auctor. Sed pharetra sit amet lorem molestie malesuada. Sed vitae ante eget urna tristique viverra nec adip-iscing augue. Phasellus lacus neque, mollis non faucibus vitae, varius lacinia sem. Nulla eu libero eu quam consequat suscipit. Nulla et dignissim erat, vitae condimentum massa. Sed quis auctor odio. Sed eleifend consequat elit at euismod. Aenean eu mauris interdum, euismod ipsum in, dictum lectus. Proin non augue laoreet, porttitor sem a, elementum turpis. Suspendisse dapibus sit amet ante porttitor lobortis. Nulla venenatis vestibulum metus vitae posuere. In placerat eleifend pharetra. Suspendisse ultrices ligula et iaculis sagittis. Quisque interdum neque vitae metus adipiscing facilisis. Sed massa augue, gravida in augue feugiat, auctor consectetur libero. Morbi porttitor tortor enim, non luctus orci cursus in. Nam condimentum justo in nisi iaculis, eget faucibus sem fringilla. Duis in velit eget purus vestibulum lacinia. Praesent quis tempus ligula. Donec feugiat lorem quam, eget ullamcorper tortor vulputate ut. Quisque commodo nulla nisi, et hendrerit erat pretium llentesque. Cras a elementum neque, in sodales nisl. Vivamus orci quam, adipiscing sed purus sed, euismod pharetra massa. Aenean sed dictum orci. Duis dapibus auctor purus ut volutpat. Aliquam scelerisque diam eu porttitor tincidunt. Praesent urna magna, consequat in leo vel, porta commodo lectus. Duis id odio ante. Ut id porttitor tellus. Morbi id mi arcu. Aliquam eu semper neque, quis accumsan enim. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut eleifend et nunc vitae sodales. Suspendisse libero velit, laoreet ultricies sodales a, vestibulum a nibh. Proin faucibus libero a ipsum rutrum blandit. Suspendisse leo lorem, tincidunt ac egestas at, porta ut nunc. Vivamus rhoncus neque et sem vestib-ulum sagittis. Pellentesque in rutrum ante. Phasellus id accumsan sapien. Nunc rhoncus lobortis posuere. Mauris nec tortor purus. Etiam sit amet mauris pellentesque, ultrices sem sed, laoreet nisi. Quisque eu auctor odio. Aliquam eleifend commodo elit vel auctor. Aliquam nunc ante, elementum eu nisl ut, gravida pharetra nulla. Proin semper vestibulum accumsan. Mauris faucibus odio eu dolor venenatis, quis sodales nunc bibendum. Proin vel tortor sit amet dui tempus scelerisque eget sit amet massa. Sed at egestas nisl. Fusce laoreet sapien quam, in aliquet ipsum bibendum nec. Praesent lacinia enim vel diam tincidunt auctor. Sed elit diam, euismod id metus at, blandit porttitor est. Nunc et viverra enim. Nam in quam mauris. Duis a dui non neque luctus venenatis eget a elit. Maecenas feugiat convallis velit non tristique. Sed varius rhoncus malesuada. Sed quis erat urna. Duis viverra lectus eu mi aliquam, sed placerat augue gravida. Aenean congue lorem eu lacus fermentum, nec varius augue elementum. Nunc mattis facilisis ipsum in commodo. Mauris eget euismod metus. Phasellus sed condimentum risus. Suspendisse molestie pulvinar diam, vitae pulvinar turpis dignissim a. Nullam nibh ligula, suscipit sed urna eu, ullamcorper ultricies est. Vivamus lectus purus, sodales et massa in, placerat sollicitudin orci. Vestibulum odio turpis, tristique dignissim luctus eget, semper sit amet nulla. Ut interdum euismod nisi ut aliquam. Curabitur vulputate felis eu risus hendrerit fringilla. Ut id lorem nec dolor tincidunt porta vitae ac libero. Sed purus nisl, tincidunt porta ante vel, sodales ornare dui. Mauris quis bibendum diam. Proin tincidunt nisi eget nulla egestas, eu condimentum tortor molestie. Morbi vitae eleifend ante. Morbi mattis sit amet sapien a fringilla. Phasellus eu laoreet dui, semper aliquet velit. Curabitur at justo massa. Sed lobortis magna nec consectetur tempor. Integer suscipit ante dolor, nec hendrerit nulla ornare suscipit. Curabitur orci ligula, dapibus at mi at, venenatis ultrices enim. Aenean rhoncus eros odio, quis sollicitudin odio pretium ut. Maecenas tincidunt vestibulum sodales. Fusce lacinia hendrerit sem a lobortis. Morbi ultricies justo eu ligula cursus, nec gravida sem auctor. Sed viverra arcu erat. Quisque sed ultrices nunc. Nunc laoreet sit amet erat in varius. Maecenas luctus tellus sit amet odio dignissim mattis. Nulla tempor blandit interdum. Nunc sagittis molestie nunc, ac cursus velit rutrum eget. Sed convallis quam vitae elit pretium, convallis condimentum orci blandit. Pellen-tesque lobortis, lorem faucibus elementum fringilla, massa enim accumsan mauris, id rhoncus dui arcu sit amet velit. Nam vel turpis et felis luctus interdum. Phasellus at tortor ac purus fermentum eleifend. Curabitur vitae eros quis massa rhoncus euismod. Pellentesque ut lacus sit amet tortor pharetra vulputate eu at quam. Donec eu lectus molestie, accumsan mauris ut, aliquam erat. Fusce non nulla vel neque elementum molestie. Aliquam vel eleifend dolor. Aliquam erat volutpat. Vivamus id rhoncus turpis, in venenatis arcu. Ut pellentesque dui velit, ut porttitor quam tincidunt ac. Fusce mattis sit amet odio ut molestie. Vestibulum fermentum commodo dolor at sollicitudin. Suspendisse consequat at mauris ut auctor. Suspendisse in ante laoreet, viverra leo eget, sagittis diam. Fusce imperdiet lorem vel dolor ultrices, et pharetra risus sagittis. Duis sit amet malesuada elit. Sed ornare, nulla et adipiscing lobortis, nisl ipsum lacinia arcu, a tempus magna lectus nec nibh. Pellentesque rhoncus nunc vitae est pretium, a suscipit tortor dapibus. Morbi ac mi neque. Suspendisse porttitor sapien in mauris condimentum varius. Duis nisl ipsum, gravida vel erat eu, rutrum ornare est. Duis volutpat sapien nec ipsum convallis, vel ullamcorper justo eleifend. Aenean tincidunt luctus nunc, sodales facilisis neque sollicitudin quis. Nullam pellentesque orci mattis sem tempus mattis. Cras congue risus vitae lorem con-dimentum vestibulum. Etiam malesuada ullamcorper bibendum. Nulla luctus tortor sit amet ante ornare elementum. Etiam molestie quam ac libero euismod laoreet. Nullam varius condimentum mi nec facilisis. Nunc in egestas neque, a vulputate nunc. Vestibulum id sem velit. Pellentesque pretium convallis enim, vitae condimentum augue. Cras pretium a diam condimentum consequat. Curabitur metus libero, dignissim et dapibus sit amet, convallis at felis. Sed tempor dui sed placerat consectetur. Integer vel auctor est, sed accumsan nisl. Suspendisse condimentum semper neque vel tincidunt. Ut vestibulum risus eu molestie aliquam. Fusce a lacinia nunc. In rutrum erat eget quam egestas tincidunt. Proin eget volutpat sem. Mauris lobortis, dui sit amet convallis consectetur, urna nibh euismod orci, sed interdum diam elit nec enim. Donec quis tortor quis augue placerat facilisis. Integer id posuere elit, volutpat ultricies magna. Vestibulum sit amet tempor nisi. Quisque sem sem, rutrum sed sapien vitae, accumsan placerat metus. Vivamus eget nisl sit amet magna volutpat iaculis. Proin luctus venenatis sem ac vestibulum. Pellentesque et orci faucibus, mollis est varius, sodales lectus. Nullam ipsum velit, ultricies sed risus eget, venenatis fringilla magna. Nunc laoreet, mauris quis luctus ullamcorper, orci quam egestas felis, volutpat accumsan ligula mi vel dui. Sed porttitor quis quam eu vestibulum. Ut egestas, ipsum a dapibus feugiat, tellus velit imperdiet purus, vitae mollis leo nisi eu nisi. Fusce adipiscing tellus volutpat, rhoncus est sed, hendrerit diam. Donec sed ante accumsan, facilisis eros nec, lobortis diam. Nam porta enim odio. Quisque in eros justo. Mauris elementum vitae dolor eu feugiat. Duis tortor justo, varius ut nibh eu, pretium gravida mi. In imperdiet justo sed interdum consequat. Sed condimentum magna sit amet elit rhoncus tempor auctor blandit dolor. Nunc tortor dolor, facilisis sed dui in, bibendum accumsan est. Praesent tincidunt eros vitae feu-giat faucibus. Nunc porta elementum nisi nec dapibus. Fusce tincidunt nisl tortor, vitae tempor augue congue at. Pellentesque cursus leo et tellus rutrum, at dapibus erat dictum. Proin vel euismod mi. In sagittis aliquet arcu, a dapibus magna dignissim volutpat. Nulla adipiscing tristique massa, nec tincidunt odio luctus ut. Suspendisse potenti. Proin vestibulum mi lectus, id mattis augue scelerisque eu. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nunc posuere ligula odio, sed pulvinar sapien venenatis vitae. Sed viverra, odio nec rutrum tincidunt, quam sem adipiscing nunc, a placerat lacus lectus commodo lectus. Integer nec nulla vitae nisl consequat tincidunt. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed lacinia laoreet mi, a feugiat nibh iaculis vel. Sed ac diam at odio vehicula euismod volutpat vitae ante. Aliquam tempus tortor eu dapibus porta. Integer quis urna id velit lobortis imperdiet interdum at est. Donec faucibus orci commodo felis ultrices, a consectetur ipsum eleifend. Curabitur non adipiscing eros, mollis ultricies nisi. Nunc adipiscing velit volutpat erat vehicula varius. Nunc suscipit congue auctor. Sed sit amet ante eget enim ullamcorper feugiat vel vel risus. Vestibulum aliquet sodales dolor ac egestas. Praesent sagittis ligula leo, quis varius neque fringilla vitae. Ut et rhoncus diam, ac convallis diam. Sed

“Caras Tertulianas, viajar por Terras Sonâmbulas nos faz viajar dentro de nós mesmas e compreender o quanto temos a aprender com outras culturas e visões de mundo, que nos possibi-lita a literatura. É viajarmos sem talvez nunca termos saído de nossa casa ou mesmo de nosso mundo. É nos deliciarmos com aventuras que nos fascinam e hipnotizam.” Deise Corcino, participante da 3ª edição

“Caras amigas! (...) Aprendi muito com o (projeto), com vocês! Hoje minhas leituras vão além das páginas escri-tas, me mostram pontos que antes não imaginava que existiam. Nunca gostei tanto de ler literatura clássica como gosto agora. No momento, estou lendo “Manuelzão e Mi-guilim” de Guimarães Rosa e ao lado da minha cabe-ceira me aguarda “Perto do coração selvagem” de Cla-rice Lispector. Sem esquecer é claro de “Recado do Mor-ro”. Nunca desista do texto que tenha em mãos, mesmo que a leitura lhe faça triste, mesmo que você sofra com o personagem, persista, pois se você chora, se você sofre, ou se você dá boas gargalhadas significa que você está na história e suas emoções estão sendo trabalhadas neste momento. Portanto, não tire de você este poder de cura terapêutica que os grandes escritores têm nos propor-cionado e nos aliviado a alma das pedras dos caminhos. Com carinho!”. Cida Apolinário – participante da 3ª edição

ALMANAQUE.indd 18 27/11/2013 13:04:47

Proin consectetur volutpat consectetur. Quisque tempor tellus eu nisl volutpat, eu dictum leo egestas. Integer aliquet congue purus id sollicitudin. Nunc ultricies malesuada velit, fermentum pulvinar quam suscipit et. Nullam sagittis placerat sem eget interdum. Etiam aliquam non tel-lus aliquam auctor. Ut a leo eu nulla mollis tincidunt. Integer facilisis lacus dapibus nulla consequat, eu ultricies ipsum imperdiet. Curabitur tristique viverra nisi eu accumsan. Nulla lectus lectus, bibendum convallis congue nec, consequat eu lacus. In hac habitasse platea dictumst. Morbi nibh nisl, eleifend eget tincidunt fermentum, sagittis tincidunt metus. Nam egestas felis tellus, a posuere leo vehicula ut. Phasellus nunc nibh, auctor at aliquam in, vulputate sit amet diam. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Fusce pretium lacus odio, et sollicitudin ligula venenatis a. Praesent mollis quis tellus nec volutpat. Nam eros massa, venenatis vel fringilla id, lobortis sit amet purus. Aenean elementum consectetur auctor. Sed pharetra sit amet lorem molestie malesuada. Sed vitae ante eget urna tristique viverra nec adipiscing augue. Phasellus lacus neque, mollis non faucibus vitae, varius lacinia sem. Nulla eu libero eu quam consequat suscipit. Nulla et dignissim erat, vitae condimentum massa. Sed quis auctor odio. Sed eleifend consequat elit at euismod. Aenean eu mauris interdum, euismod ipsum in, dictum lectus. Proin non augue laoreet, porttitor sem a, elementum turpis. Suspendisse dapibus sit amet ante porttitor lobortis. Nulla venenatis vestibulum metus vitae posuere. In placerat eleifend pharetra. Suspendisse ultrices ligula et iaculis sagittis. Quisque interdum neque vitae metus adipiscing facilisis. Sed massa augue, gravida in augue feugiat, auctor consectetur libero. Morbi porttitor tortor enim, non luctus orci cursus in. Nam condimentum justo in nisi iaculis, eget faucibus sem fringilla. Duis in velit eget purus vestib-ulum lacinia. Praesent quis tempus ligula. Donec feugiat lorem quam, eget ullamcorper tortor vulputate ut. Quisque commodo nulla nisi, et hendrerit erat pretium llentesque. Cras a elementum neque, in sodales nisl. Vivamus orci quam, adipiscing sed purus sed, euismod pharetra massa. Aenean sed dictum orci. Duis dapibus auctor purus ut volutpat. Aliquam scelerisque diam eu porttitor tincidunt. Praesent urna magna, consequat in leo vel, porta commodo lectus. Duis id odio ante. Ut id porttitor tellus. Morbi id mi arcu. Aliquam eu semper neque, quis accumsan enim. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut eleifend et nunc vitae sodales. Suspendisse libero velit, laoreet ultricies sodales a, vestibulum a nibh. Proin faucibus libero a ipsum rutrum blandit. Suspendisse leo lorem, tincidunt ac egestas at, porta ut nunc. Vivamus rhoncus neque et sem vestibulum sagittis. Pellentesque in rutrum ante. Phasellus id accumsan sapien. Nunc rhoncus lobortis posuere. Mauris nec tortor purus. Etiam sit amet mauris pellentesque, ultrices sem sed, laoreet nisi. Quisque eu auctor odio. Aliquam eleifend commodo elit vel auctor. Aliquam nunc ante, elementum eu nisl ut, gravida pharetra nulla. Proin semper vestibulum accumsan. Mauris faucibus odio eu dolor venenatis, quis sodales nunc bibendum. Proin vel tortor sit amet dui tempus scelerisque eget sit amet massa. Sed at egestas nisl. Fusce laoreet sapien quam, in aliquet ipsum bibendum nec. Praesent lacinia enim vel diam tincidunt auctor. Sed elit diam, euismod id metus at, blandit porttitor est. Nunc et viverra enim. Nam in quam mauris. Duis a dui non neque luctus venenatis eget a elit. Maecenas feugiat convallis velit non tristique. Sed varius rhoncus malesuada. Sed quis erat urna. Duis viverra lectus eu mi aliquam, sed placerat augue gravida. Aenean congue lorem eu lacus fermentum, nec varius augue elementum. Nunc mattis facilisis ipsum in commodo. Mauris eget euismod metus. Phasellus sed condimentum risus. Suspendisse molestie pulvinar diam, vitae pulvinar turpis dignissim a. Nullam nibh ligula, suscipit sed urna eu, ullamcorper ultricies est. Vivamus lectus purus, sodales et massa in, placerat sollicitudin orci. Vestibulum odio turpis, tristique dignissim luctus eget, semper sit amet nulla. Ut interdum euismod nisi ut aliquam. Curabitur vulputate felis eu risus hendrerit fringilla. Ut id lorem nec dolor tincidunt porta vitae ac libero. Sed purus nisl, tincidunt porta ante vel, sodales ornare dui. Mauris quis bibendum diam. Proin tincidunt nisi eget nulla egestas, eu condimentum tortor molestie. Morbi vitae eleifend ante. Morbi mattis sit amet sapien a fringilla. Phasellus eu laoreet dui, semper aliquet velit. Curabitur at justo massa. Sed lobortis magna nec consectetur tempor. Integer suscipit ante dolor, nec hendrerit nulla ornare suscipit. Curabitur orci ligula, dapibus at mi at, venenatis ultrices enim. Aenean rhoncus eros odio, quis sollicitudin odio pretium ut. Maecenas tincidunt vestibulum sodales. Fusce lacinia hendrerit sem a lobortis. Morbi ultricies justo eu ligula cursus, nec gravida sem auctor. Sed viverra arcu erat. Quisque sed ultrices nunc. Nunc laoreet sit amet erat in varius. Maecenas luctus tellus sit amet odio dignissim mattis. Nulla tempor blandit interdum. Nunc sagittis molestie nunc, ac cursus velit rutrum eget. Sed convallis quam vitae elit pretium, convallis condi-mentum orci blandit. Pellentesque lobortis, lorem faucibus elementum fringilla, massa enim accumsan mauris, id rhoncus dui arcu sit amet velit. Nam vel turpis et felis luctus interdum. Phasellus at tortor ac purus fermentum eleifend. Curabitur vitae eros quis massa rhoncus euismod. Pellentesque ut lacus sit amet tortor pharetra vulputate eu at quam. Donec eu lectus molestie, accumsan mauris ut, aliquam erat. Fusce non nulla vel neque elementum molestie. Aliquam vel eleifend dolor. Aliquam erat volutpat. Vivamus id rhoncus turpis, in venenatis arcu. Ut pellentesque dui velit, ut porttitor quam tincidunt ac. Fusce mattis sit amet odio ut molestie. Vestibulum fermentum commodo dolor at sollicitudin. Suspendisse consequat at mauris ut auctor. Suspendisse in ante laoreet, viverra leo eget, sagittis diam. Fusce imperdiet lorem vel dolor ultrices, et pharetra risus sagittis. Duis sit amet malesuada elit. Sed ornare, nulla et adipiscing lobortis, nisl ipsum lacinia arcu, a tempus magna lectus nec nibh. Pellentesque rhoncus nunc vitae est pretium, a suscipit tortor dapibus. Morbi ac mi neque. Suspendisse porttitor sapien in mauris condimentum varius. Duis nisl ipsum, gravida vel erat eu, rutrum ornare est. Duis volutpat sapien nec ipsum convallis, vel ullamcorper justo eleifend. Aenean tincidunt luctus nunc, sodales facilisis neque sollicitudin quis. Nullam pellentesque orci mattis sem tempus mattis. Cras congue risus vitae lorem condimentum vestibulum. Etiam malesuada ullamcorper bibendum. Nulla luctus tortor sit amet ante ornare elementum. Etiam molestie quam ac libero euismod laoreet. Nullam varius condimentum mi nec facilisis. Nunc in egestas neque, a vulputate nunc. Vestibulum id sem velit. Pellentesque pretium convallis enim, vitae condimentum augue. Cras pretium a diam condimentum consequat. Curabitur metus libero, dignissim et dapibus sit amet, convallis at felis. Sed tempor dui sed placerat consectetur. Integer vel auctor est, sed accumsan nisl. Suspendisse condimentum semper neque vel tincidunt. Ut vestibulum risus eu molestie aliquam. Fusce a lacinia nunc. In rutrum erat eget quam egestas tincidunt. Proin eget volutpat sem. Mauris lobortis, dui sit amet convallis consectetur, urna nibh euismod orci, sed interdum diam elit nec enim. Donec quis tortor quis augue placerat facilisis. Integer id posuere elit, volutpat ultricies magna. Vestibulum sit amet tempor nisi. Quisque sem sem, rutrum sed sapien vitae, accumsan placerat metus. Vivamus eget nisl sit amet magna volutpat iaculis. Proin luctus venenatis sem ac vestibulum. Pellentesque et orci faucibus, mollis est varius, sodales lectus. Nullam ipsum velit, ultricies sed risus eget, venenatis fringilla magna. Nunc laoreet, mauris quis luctus ullamcorper, orci quam egestas felis, volutpat accumsan ligula mi vel dui. Sed porttitor quis quam eu vestibulum. Ut egestas, ipsum a dapibus feugiat, tellus velit imperdiet purus, vitae mollis leo nisi eu nisi. Fusce adipiscing tellus volutpat, rhoncus est sed, hendrerit diam. Donec sed ante accumsan, facilisis eros nec, lobortis diam. Nam porta enim odio. Quisque in eros justo. Mauris elementum vitae dolor eu feugiat. Duis tortor justo, varius ut nibh eu, pretium gravida mi. In imperdiet justo sed interdum consequat. Sed condimentum magna sit amet elit rhoncus tempor auctor blandit dolor. Nunc tortor dolor, facilisis sed dui in, bibendum accumsan est. Prae-sent tincidunt eros vitae feugiat faucibus. Nunc porta elementum nisi nec dapibus. Fusce tincidunt nisl tortor, vitae tempor augue congue at. Pellentesque cursus leo et tellus rutrum, at dapibus erat dictum. Proin vel euismod mi. In sagittis aliquet arcu, a dapibus magna dignissim volutpat. Nulla adipiscing tristique massa, nec tincidunt odio luctus ut. Suspendisse potenti. Proin vestibulum mi lectus, id mattis augue scelerisque eu. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nunc posuere ligula odio, sed pulvinar sapien venenatis vitae. Sed viverra, odio nec rutrum tincidunt, quam sem adipiscing nunc, a placerat lacus lectus commodo lectus. Integer nec nulla vitae nisl consequat tincidunt. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed lacinia laoreet mi, a feugiat nibh iaculis vel. Sed ac diam at odio vehicula euismod volutpat vitae ante. Aliquam tempus tortor eu dapibus porta. Integer quis urna id velit lobortis imperdiet interdum at est. Donec faucibus orci commodo felis ultrices, a consectetur ipsum eleifend. Curabitur non adipiscing eros, mollis ultric-ies nisi. Nunc adipiscing velit volutpat erat vehicula varius. Nunc suscipit congue auctor. Sed sit amet ante eget enim ullamcorper feugiat vel vel risus. Vestibulum aliquet sodales dolor ac egestas. Praesent sagittis ligula leo, quis varius neque fringilla vitae. Ut et rhoncus diam, ac convallis diam. Sed sollicitudin volutpat nibh, ullamcorper sollicitudin quam facilisis eget. Mauris at interdum risus. Vestibulum lorem elit, vehicula vitae sem non, feugiat mollis dolor. Aenean eu commodo erat. Vivamus sodales semper eleifend. Sed egestas accumsan nulla, id con-sectetur justo euismod a. Fusce fringilla justo quis volutpat elementum. Nulla turpis felis, convallis at orci ac, interdum semper orci. Aenean tincidunt sem at metus dignissim, sagittis ullamcorper dui sodales. Donec non eros tellus. Cras lorem metus, ullamcorper ac sapien nec, placerat tempus libero. Maecenas sit amet libero sapien. Proin tincidunt ac arcu non cursus. In hac habitasse platea dictumst. Nulla pellentesque molestie euismod. Mauris vel ipsum eu nibh hendrerit fringilla. Etiam tincidunt felis ut mi vestibulum malesuada. Quisque accumsan tortor id felis venenatis mollis. Proin nec imperdiet tortor. Aenean venenatis neque eget varius ultricies. Donec pharetra purus vel massa commodo accumsan. Cras porta, libero eget malesuada commodo, lectus quam imperdiet lectus, non lobortis nisl tellus eget metus. Duis consequat neque vel ligula posuere auctor. Maecenas non auctor lacus. Cras at venenatis enim, in pretium lacus. Cras vel semper justo, non congue est. Suspendisse lacinia nunc quis nisi auctor, sit amet auctor sem molestie. Suspendisse nibh eros, commodo at aliquet ut, dignissim non tortor. Nunc euismod eleifend velit. Morbi sit amet ante nec risus pellentesque lobortis. Quisque vel odio commodo, accumsan nunc sit amet, ornare sem. Nam vitae ultrices arcu, at blandit dui. Duis quam odio, aliquam tincidunt mauris in, elementum elementum leo. Nullam lacinia dictum nisi, in euismod libero convallis quis. Praesent a odio orci. Ut diam risus, porttitor id risus nec, luctus pellentesque est. Morbi gravida urna porttitor posuere sodales. Donec feugiat quam at tempor ultricies. Sed fringilla dolor non nisi ullamcorper, sed tempus ante consectetur. Proin nunc purus, sollicitudin a leo fermentum, sollicitudin sagittis purus. Ut sed est ligula. Pellentesque et vestibulum purus, eget bibendum eros. Mauris tincidunt pulvinar erat, quis mattis metus rutrum eu. Morbi gravida feugiat risus, placerat pharetra neque feugiat id. Curabitur a feugiat ipsum, non placerat purus. Nunc lorem sem, adipiscing vel pharetra eget, sagittis ac diam. Ut sapien turpis, congue a vulputate fringilla, ultrices in justo. Ut malesuada euismod venenatis. Donec sit amet semper diam. Aenean scelerisque pulvinar sem quis scelerisque. Sed egestas tortor et nulla tincidunt, non viverra libero gravida. Quisque sed metus vel libero ultrices fringilla sit amet ut metus. Nulla nec blandit diam. In eu enim a lacus semper porttitor cursus sed urna. Aenean sit amet tristique mauris. Curabitur a neque rhoncus, cursus arcu ut, dictum nibh. Sed commodo ligula vel neque dapibus convallis. Praesent metus dui, adipiscing eget ligula eget, tempor pellentesque arcu. Proin congue urna eget massa mollis interdum. Nullam tempus gravida nisi, ut fermentum eros. Vivamus viverra blandit arcu eget semper. Proin consectetur volutpat consectetur. Quisque tempor tellus eu nisl volutpat, eu dictum leo egestas. Integer aliquet congue purus id sollicitudin. Nunc ultricies malesuada velit, fermentum pulvinar quam suscipit et. Nullam sagittis placerat sem eget interdum. Etiam aliquam non tellus aliquam auctor. Ut a leo eu nulla mollis tincidunt. Integer facilisis lacus dapibus nulla consequat, eu ultricies ipsum imperdiet. Curabitur tristique viverra nisi eu accumsan. Nulla lectus lectus, bibendum convallis congue nec, consequat eu lacus. In hac habitasse platea dictumst. Morbi nibh nisl, eleifend eget tincidunt fermentum, sagittis tincidunt metus. Nam egestas felis tellus, a posuere leo vehicula ut. Phasellus nunc nibh, auctor at aliquam in, vulputate sit amet diam. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Fusce pretium lacus odio, et sollicitudin ligula venenatis a. Praesent mollis quis tellus nec volutpat. Nam eros massa, venenatis vel fringilla id, lobortis sit amet purus. Aenean elementum consectetur auctor. Sed pharetra sit amet lorem molestie malesuada. Sed vitae ante eget urna tristique viverra nec adip-iscing augue. Phasellus lacus neque, mollis non faucibus vitae, varius lacinia sem. Nulla eu libero eu quam consequat suscipit. Nulla et dignissim erat, vitae condimentum massa. Sed quis auctor odio. Sed eleifend consequat elit at euismod. Aenean eu mauris interdum, euismod ipsum in, dictum lectus. Proin non augue laoreet, porttitor sem a, elementum turpis. Suspendisse dapibus sit amet ante porttitor lobortis. Nulla venenatis vestibulum metus vitae posuere. In placerat eleifend pharetra. Suspendisse ultrices ligula et iaculis sagittis. Quisque interdum neque vitae metus adipiscing facilisis. Sed massa augue, gravida in augue feugiat, auctor consectetur libero. Morbi porttitor tortor enim, non luctus orci cursus in. Nam condimentum justo in nisi iaculis, eget faucibus sem fringilla. Duis in velit eget purus vestibulum lacinia. Praesent quis tempus ligula. Donec feugiat lorem quam, eget ullamcorper tortor vulputate ut. Quisque commodo nulla nisi, et hendrerit erat pretium llentesque. Cras a elementum neque, in sodales nisl. Vivamus orci quam, adipiscing sed purus sed, euismod pharetra massa. Aenean sed dictum orci. Duis dapibus auctor purus ut volutpat. Aliquam scelerisque diam eu porttitor tincidunt. Praesent urna magna, consequat in leo vel, porta commodo lectus. Duis id odio ante. Ut id porttitor tellus. Morbi id mi arcu. Aliquam eu semper neque, quis accumsan enim. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut eleifend et nunc vitae sodales. Suspendisse libero velit, laoreet ultricies sodales a, vestibulum a nibh. Proin faucibus libero a ipsum rutrum blandit. Suspendisse leo lorem, tincidunt ac egestas at, porta ut nunc. Vivamus rhoncus neque et sem vestib-ulum sagittis. Pellentesque in rutrum ante. Phasellus id accumsan sapien. Nunc rhoncus lobortis posuere. Mauris nec tortor purus. Etiam sit amet mauris pellentesque, ultrices sem sed, laoreet nisi. Quisque eu auctor odio. Aliquam eleifend commodo elit vel auctor. Aliquam nunc ante, elementum eu nisl ut, gravida pharetra nulla. Proin semper vestibulum accumsan. Mauris faucibus odio eu dolor venenatis, quis sodales nunc bibendum. Proin vel tortor sit amet dui tempus scelerisque eget sit amet massa. Sed at egestas nisl. Fusce laoreet sapien quam, in aliquet ipsum bibendum nec. Praesent lacinia enim vel diam tincidunt auctor. Sed elit diam, euismod id metus at, blandit porttitor est. Nunc et viverra enim. Nam in quam mauris. Duis a dui non neque luctus venenatis eget a elit. Maecenas feugiat convallis velit non tristique. Sed varius rhoncus malesuada. Sed quis erat urna. Duis viverra lectus eu mi aliquam, sed placerat augue gravida. Aenean congue lorem eu lacus fermentum, nec varius augue elementum. Nunc mattis facilisis ipsum in commodo. Mauris eget euismod metus. Phasellus sed condimentum risus. Suspendisse molestie pulvinar diam, vitae pulvinar turpis dignissim a. Nullam nibh ligula, suscipit sed urna eu, ullamcorper ultricies est. Vivamus lectus purus, sodales et massa in, placerat sollicitudin orci. Vestibulum odio turpis, tristique dignissim luctus eget, semper sit amet nulla. Ut interdum euismod nisi ut aliquam. Curabitur vulputate felis eu risus hendrerit fringilla. Ut id lorem nec dolor tincidunt porta vitae ac libero. Sed purus nisl, tincidunt porta ante vel, sodales ornare dui. Mauris quis bibendum diam. Proin tincidunt nisi eget nulla egestas, eu condimentum tortor molestie. Morbi vitae eleifend ante. Morbi mattis sit amet sapien a fringilla. Phasellus eu laoreet dui, semper aliquet velit. Curabitur at justo massa. Sed lobortis magna nec consectetur tempor. Integer suscipit ante dolor, nec hendrerit nulla ornare suscipit. Curabitur orci ligula, dapibus at mi at, venenatis ultrices enim. Aenean rhoncus eros odio, quis sollicitudin odio pretium ut. Maecenas tincidunt vestibulum sodales. Fusce lacinia hendrerit sem a lobortis. Morbi ultricies justo eu ligula cursus, nec gravida sem auctor. Sed viverra arcu erat. Quisque sed ultrices nunc. Nunc laoreet sit amet erat in varius. Maecenas luctus tellus sit amet odio dignissim mattis. Nulla tempor blandit interdum. Nunc sagittis molestie nunc, ac cursus velit rutrum eget. Sed convallis quam vitae elit pretium, convallis condimentum orci blandit. Pellen-tesque lobortis, lorem faucibus elementum fringilla, massa enim accumsan mauris, id rhoncus dui arcu sit amet velit. Nam vel turpis et felis luctus interdum. Phasellus at tortor ac purus fermentum eleifend. Curabitur vitae eros quis massa rhoncus euismod. Pellentesque ut lacus sit amet tortor pharetra vulputate eu at quam. Donec eu lectus molestie, accumsan mauris ut, aliquam erat. Fusce non nulla vel neque elementum molestie. Aliquam vel eleifend dolor. Aliquam erat volutpat. Vivamus id rhoncus turpis, in venenatis arcu. Ut pellentesque dui velit, ut porttitor quam tincidunt ac. Fusce mattis sit amet odio ut molestie. Vestibulum fermentum commodo dolor at sollicitudin. Suspendisse consequat at mauris ut auctor. Suspendisse in ante laoreet, viverra leo eget, sagittis diam. Fusce imperdiet lorem vel dolor ultrices, et pharetra risus sagittis. Duis sit amet malesuada elit. Sed ornare, nulla et adipiscing lobortis, nisl ipsum lacinia arcu, a tempus magna lectus nec nibh. Pellentesque rhoncus nunc vitae est pretium, a suscipit tortor dapibus. Morbi ac mi neque. Suspendisse porttitor sapien in mauris condimentum varius. Duis nisl ipsum, gravida vel erat eu, rutrum ornare est. Duis volutpat sapien nec ipsum convallis, vel ullamcorper justo eleifend. Aenean tincidunt luctus nunc, sodales facilisis neque sollicitudin quis. Nullam pellentesque orci mattis sem tempus mattis. Cras congue risus vitae lorem con-dimentum vestibulum. Etiam malesuada ullamcorper bibendum. Nulla luctus tortor sit amet ante ornare elementum. Etiam molestie quam ac libero euismod laoreet. Nullam varius condimentum mi nec facilisis. Nunc in egestas neque, a vulputate nunc. Vestibulum id sem velit. Pellentesque pretium convallis enim, vitae condimentum augue. Cras pretium a diam condimentum consequat. Curabitur metus libero, dignissim et dapibus sit amet, convallis at felis. Sed tempor dui sed placerat consectetur. Integer vel auctor est, sed accumsan nisl. Suspendisse condimentum semper neque vel tincidunt. Ut vestibulum risus eu molestie aliquam. Fusce a lacinia nunc. In rutrum erat eget quam egestas tincidunt. Proin eget volutpat sem. Mauris lobortis, dui sit amet convallis consectetur, urna nibh euismod orci, sed interdum diam elit nec enim. Donec quis tortor quis augue placerat facilisis. Integer id posuere elit, volutpat ultricies magna. Vestibulum sit amet tempor nisi. Quisque sem sem, rutrum sed sapien vitae, accumsan placerat metus. Vivamus eget nisl sit amet magna volutpat iaculis. Proin luctus venenatis sem ac vestibulum. Pellentesque et orci faucibus, mollis est varius, sodales lectus. Nullam ipsum velit, ultricies sed risus eget, venenatis fringilla magna. Nunc laoreet, mauris quis luctus ullamcorper, orci quam egestas felis, volutpat accumsan ligula mi vel dui. Sed porttitor quis quam eu vestibulum. Ut egestas, ipsum a dapibus feugiat, tellus velit imperdiet purus, vitae mollis leo nisi eu nisi. Fusce adipiscing tellus volutpat, rhoncus est sed, hendrerit diam. Donec sed ante accumsan, facilisis eros nec, lobortis diam. Nam porta enim odio. Quisque in eros justo. Mauris elementum vitae dolor eu feugiat. Duis tortor justo, varius ut nibh eu, pretium gravida mi. In imperdiet justo sed interdum consequat. Sed condimentum magna sit amet elit rhoncus tempor auctor blandit dolor. Nunc tortor dolor, facilisis sed dui in, bibendum accumsan est. Praesent tincidunt eros vitae feu-giat faucibus. Nunc porta elementum nisi nec dapibus. Fusce tincidunt nisl tortor, vitae tempor augue congue at. Pellentesque cursus leo et tellus rutrum, at dapibus erat dictum. Proin vel euismod mi. In sagittis aliquet arcu, a dapibus magna dignissim volutpat. Nulla adipiscing tristique massa, nec tincidunt odio luctus ut. Suspendisse potenti. Proin vestibulum mi lectus, id mattis augue scelerisque eu. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nunc posuere ligula odio, sed pulvinar sapien venenatis vitae. Sed viverra, odio nec rutrum tincidunt, quam sem adipiscing nunc, a placerat lacus lectus commodo lectus. Integer nec nulla vitae nisl consequat tincidunt. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed lacinia laoreet mi, a feugiat nibh iaculis vel. Sed ac diam at odio vehicula euismod volutpat vitae ante. Aliquam tempus tortor eu dapibus porta. Integer quis urna id velit lobortis imperdiet interdum at est. Donec faucibus orci commodo felis ultrices, a consectetur ipsum eleifend. Curabitur non adipiscing eros, mollis ultricies nisi. Nunc adipiscing velit volutpat erat vehicula varius. Nunc suscipit congue auctor. Sed sit amet ante eget enim ullamcorper feugiat vel vel risus. Vestibulum aliquet sodales dolor ac egestas. Praesent sagittis ligula leo, quis varius neque fringilla vitae. Ut et rhoncus diam, ac convallis diam. Sed

“A última sessão foi um presente, o professor (...) é um leitor extraordinário. (...) Em todos os encon-tros e em particular nesse último (o qual eu mais gostei), pensei se em algum momento eu conver-sei com a minha colega do lado ao invés de so-cializar com o grupo, se fiz outras coisas, se não ouvi o convidado com respeito e se deixei de dar a minha opinião sobre a leitura para falar de outros assuntos. Ref leti e cheguei à conclusão que ‘EU APROVEITEI CADA MOMENTO DE TODOS OS ENCONTROS E SOU UMA NOVA LEITORA’.” Eunice Aparecida Santos – participante da 3ª edição

Nem tudo é fácil

O gigante saiu vencido,Fugido desta naçãoCondenou- lhe a morteTudo armado, no momento certoO bote seria dado.

Tudo isso por quê?Salvar a rainha do incêndioSó foi possível, Com o jorro de sua micçãoE o aposento sagrado, ganhou do homem a razão.Cida Apolinário – participante da 3ª edição.

DE

PO

IM

EN

TO

S

ALMANAQUE.indd 19 27/11/2013 13:04:48

T E R T Ú L I A E M A Ç Ã O

ALMANAQUE.indd 20 27/11/2013 13:04:53

T E R T Ú L I A E M A Ç Ã O

ALMANAQUE.indd 21 27/11/2013 13:05:00

T E R T Ú L I A E M A Ç Ã O

ALMANAQUE.indd 22 27/11/2013 13:05:03

T E R T Ú L I A E M A Ç Ã O

ALMANAQUE.indd 23 27/11/2013 13:05:07

EQ

UI

PE

Mô

ni

ca

C

or

re

ia

B

ap

ti

st

a

Ma

ri

a

Zé

li

a

Ve

rs

ia

ni

M

ac

ha

do

Cé

li

a

Ab

ic

al

il

B

el

mi

ro

Mô

ni

ca

D

ay

re

ll

Cr

is

ti

en

e

Ga

lv

ão

Cr

is

ti

na

M

as

an

Pr

is

ci

la

C

al

ig

io

rn

e

Da

ia

ne

P

im

en

te

l

Fl

or

a

Go

me

s

Câ

nd

id

o

An

a

Jú

li

a

Ro

dr

ig

ue

s

Am

an

da

A

br

eu

Da

ye

nn

e

Ba

ss

ut

ALMANAQUE.indd 24 27/11/2013 13:05:08

EQ

UI

PE

ALMANAQUE.indd 25 27/11/2013 13:05:13

Q U E T A L V O C Ê P E S Q U I S A R O U T R O S L I V R O S Q U E M E R E C E M U M L U G A R N A S U A C A B E C E I R A ?

ALMANAQUE.indd 26 27/11/2013 13:05:13

F IC H A T ÉCN ICA

Samira ZaidanDiretora da FaE/UFMG

Maria Cristina Soares GouvêaVice-Diretora da FaE/UFMG

Isabel Cristina Alves da Silva FradeDiretora do CEALE (Centro de Alfabetização, Leitura e Escrita)/FaE/UFMG

Carlos Augusto Novais – Coordenador do GPELL(Grupo de Estudos do Letramento Literário)/FaE/UFMG

Ricardo José Miranda - chefe da Biblioteca Professora Alaíde Lisboa de Oliveira/FaE/UFMG

Coordenadoras do Projeto Tertúlia Literária:quem lê também tem muito a dizer

Mônica Correia Baptista

Maria Zélia Versiani Machado

Célia Abicalil Belmiro

Mônica Dayrell

Bolsistas

Ana Júlia Rodrigues

Flora Gomes Cândido

Projeto Gráfico

Philippe Albuquerque

Impressão

Gráfica e Editora O Lutador

Financiamento

CENEX/FaE/UFMG; PROEX/UFMG; Fundep

projetotertulialiteraria@gmail.com

ALMANAQUE.indd 27 27/11/2013 13:05:13

ALMANAQUE.indd 28 27/11/2013 13:05:13