GOSCELINICA.NTvJARIEXSISMONACIH i?.

VITA SANCTI SWITHUNI EPISCOri CONFESSOMS

WINTONLE IN ANGLIA

AUCTORE GOSGELIBffO

ApudBolland.,Acla Sanclorum,Julii tnm. I,tlic 2, pag. 521.

COMMENTAFUUS rRyEVIUS.

§ 1. S. Swithunicultus, translatio corporis, mira- „cula, reliquim,orationes proprite.

1. Nolimhic in coacervandisS. Swithuni clogiisplus ae(|iiopiolixusvideri. lslliuc ante me siadii de-currcrunt alii auctorcs, videlicel GiiillielmusMal-liiesburicnsislibro n DegestispontilicumAnglorum,Joannes Pitseus in Appendicede illustribiisAngliacscnptnribus ccnlurta IV,cardinalis Baronius brcvi-ter, lom. X, ad annosChristi 847ct 862. NeLiinennihil dc cjus laudibus dicam, dclibo paucula ad

praeseusargumcntum poriiiicntia c Martyrolngiis.Itieve S. Swilhiinielogiiimexliilicnl Fasii' Koina.iiad diem u, Julii hisceveibis : « Winloninein An-

glia. S. Switliunicpiscopi,cnjirsgraiia iniiaoiiloniiiieifulsil. » In codicc Antverpieiisi majore, de quoconsule prxfalioiicm ad novam Usiiardim Matiy-rologii ediiionem,sic brcvitcr S. Switliiini laiul.uioabsolvitur: « Apud occiilontalesSaxoncs, civitaieWenta, deposiiio S. Swiilitini,inirilicacsantiiiaiisviri. »CodexAltcmpsianus,de «juoagilurui praf.i-lione jam dicia, sancti nostri monioriam rccolildie xxx Octobris, s;ve potius cjus ordinaiioucin ;« Ipsodioordinatio santiissimi antWiitisci pairouinoslii Swithun'. » llrcvc cst illud, quud Kudbiir-nus ex Lanlfrcdo allegai, dc Swiihunoc.trtncndi-slichuin.

Paiiperibusvictuni, nndis largnis nmicluii),Dividiscl miseris muncra larga, pius.

Sed versiculosillos, a Wolstanonionacho Wenianoconeiiuialos, Vilooqitequideni inelrica! Swithuuiinserlns, sed iu laudcinS. Adclwoidi.Winionieiisis

cpiscopi,de quo inferius recurrcl sermo, pioiiun-liatos, iiemoinlicias ieril, qui ciialneVitailiiiem 'ii-

spexerii, cxcusaeapudMabilioncmAniialiuiiiBcned.SoeculoV, pag. 051.

2. Nuiaruobiter leclo^emjubco, ipsoscliain Pro-tcsta;iies, quos dicimus, in Angli» degenlcs, lamhouoriliceac prajclarescmperde S. Swiihiino exi-slimasse, couiiein preliohabuisseaiiiiiiamcjusilcminemoiiaiii.iilposl indiictumscliisma, ct caninamndversus Ccclesiani calholicain cjitsquc sanclosrabiem, iiounullacrga ipsumveneraiionissuoevesii-

gia supercsse volueiiiii, relinqucndo iionien cjusscripium in Kalcudario rcformato novaesu;e li-

iiir-gi.c; qiicmadmodiima rcccnliorcquodaut au-clore iiivcnio.obscrvatuin.

3. llisloriain iranslaiionis, cujus sinnmam"com-

pcudiose tradit Mabilio in Aciis Benediciiiiissae-culo IV, nos iulcgrani produeeinusc codicc pervc-tiisto ISigoiiano,ccujiisIdrlasscnpogrnpho,nul sancsiinili, sua quoquc dcsumpscrit prsediclusauctor.Scd de auclore historiacpracfnlneirnnslalionis nos

pliiscultiiii a!ibi. Pro ca cital Mnthewiiisin Tro-

ph;oisBcncdiclinislom. II, dic 15 Julii islluvc.Mis-salis et Krcvi.iriiSaiisburiensis vcrba : «TranslnlioS. Swiiliunisocioiuiiiqucejus. » Piuiibalus aiuloi'

A sociorum nominc hic probabiliter designari censotomncs poniilices et confo.sore? prafatac Ecclcsia:seu civiiatis, quamvis fortassc divcrsis diebtis cor-pora eornm transfcrri coniigcrii. Intercacoi odussesc hic et oppon.iinusollurt locus ngendidc liiiinilict abjeclo luinulo, in qitcni sancius isie aniislesdcfcrri post niorttm corpus suum prneccpil,donceinterposilo ccntnin aimorum ct auiplius eiiriicnlo,Vidclicclanno Chrisli 971, nidiciionc>:iv,deiwinm|iosteaaique invcntuni fuit divino monitii, ct in lio-noralioroin lociinisolcinuiterdclntiim. Ka qu.r adpra-scnsargiimcniiini ex Wolslauo cougcssil Ma-bilio, huc transcnbo

Turris erat rostrntn tholis, qnia nmima quaedam,lllius antc sacri piilcliorrimafiininalenipl!,LjiisdiMiisairaia Heosub iionorchierarehi.Inlci qn.iiii. icinpliquesatram pernohilisaiilani,Cotpore vir Doiuiinsauctiis rc(|iiievithiimaiiis,Cujii»adhuc ipso lamit nos tcmporc nonicii:

" Nccliieriinl IIISIiierpauti qui pamlcrcnussentAui uomcnmcritumqiicviri, j.-.inlemporelongoLipotc iransatio, postipmmsncer i!lc snccrdusCorpore ibi tiimulaluscml; nam vilis apud seMenteluimili in inntuni pra-sulfuil iiicliiusitlcm,Ul porhibontomncs hiincqui noverc lidelos,l.t sc post obiiuin sincrct nullatcnusiulraLcclcsiaeChrisli pcnclralincorjiorc poni:Scd ucc in cleclis locapcr divcrsa scpuleris,ln quibus nnliquiPatrcs jncucrc scpulli,Aiircasol oricns orbi qua spiculnmiitil,(Jua iiicdiumqncdiom fcrvenlccalorc perurit:Sodinagis occiduomandai se cliinateponilllius illusiris, quam s;vpenolavitiius,niihc;Coutosinnslacrymnndosiium noncsse locnnditn»Corpus in oedcsncrn Domini, praeclarancc intcrPriscoium moiiumcnlaPalrum; modoramincCliri

[st'JLsl ila quod factumjuslo, *.irsanclus ul idcm

C Qui lactus virtutc lnimilise sprcvit, el exiraKsl lciu|)lumquasi vilis bonio indigniisijucsepullusIniiumcrissignis, virtutibus atque coruscisClarus, apostolicamposl transfcrrclttr :n autam.

i. Ll hsecqnidcm Wolslanus apud Mabilioncm,poslquam idcm Wolstanus quosdamvcrsiculossu-

peiioiibus praemiserat,qui sic scnanl:sttidioqtiercquirc sagaei,

Praesulisunius sancti sublimesepulcruro,Quodsujier invcnicsposilumtiiumlarcsace'luni,Paiiclibus slructum, ncc non ct culniincleclum,Sarcophagiinque niodunibis bina frontc localuip.Iloc inter sacramquecruccm, quoesislilur illic

Saxca, soniniferampaulalim caipc quictcm.

Nec vero suis signis, suis prodigiis caruit islliorc

translatio, scd ab illo qui deponil potcnlcsde seilect cxallnl humiles (Luc. 1, 52), niagna miraculo-ruiii niultiuidiiic ac varietatc condecoralarcsplon-

m VITA S. SWITIIUNI. ;«

duit, quoesic summatimex GotzelinocomplexusestSurius, et post illum Mabilio.

5. «Eodemdie, hoc est Idibus Julii, puerum anativitate contractum sanavit, tribus mulieribusoculorum Iumine orbalis visum restituit, nexibusferreis mulierem, in carcere compeditam, ruptisvinculis liberavit, paralyticum curavit, matronamnobilem,sed caecam,illuminavit,vigintiquinqueho-mines, variis vexatosmorbis, uno die perfecteresti-tuit; caecos aliquot, duas contractas feminasintraunum diem; triginta et sex e diversis locis venion-tes, nec unius generis laborantes aegritudinibus,trium dierum spatio, neque diu post, cenlura vi-ginti quatuor, intra dies qualuordecim curavit. »Ita illic. «His unum addit, » prout scripto prodiditMabilio, iiWillelmusMalmesburiensistestis ocula-tus, his verbis : Vidi (quod mirum sit) hominem,cui violentiaraptorum effodissetlumina, oculos velillosvel alios (nam illi longiusculeprojecti ftierant)per Swithuni merita reccpisse, eratque praeteritoecalamitatis indicium, quod acttleipunclionum pal-pebras deformabant.» Annales Wintonienses apudVVarthojiumin AngliaSacra paite i pag. 295, cele-beriimam nobis exhibentS. Swithuni translationemhisce verbis : t Anno1093in praesenliaomniumfere

episcoporumatque abbatum Angiioe,cum maximaexsultationeet gloria de veteri nionasterio Winto-niensi ad novumvenerunl monachi,vi LIusAprilis.Ad feslum vero S. Swithuni facta proeessione,denovo monasterioad vetus tulerunt inde feretrum S.Swithuni et in novo honorifice collocaverunt.» Etquouiam occasionetranslationis, simul de miraculistractandurafuit, magnoquoquehac in partc subsidionobis et adjumento fuit lam dictum apographuniepervetustocodiceBigotiano,quam aliudex antiquis-simis membranis reginaeSueciaedesumplum,quotlnon venit ad nostras manus nisi mutilum, ulpotecapite ac cauda iruncatum.

6. Nonnullaquibus defectus iste utcunquepossitsuppleri, eruoex laudalosaepiusMabilione,quando-quidem mirilicefaciunt ad gloriamSancti et propo-silum nostrum. Sic itaque ipse loquitur in ActisBenedictinisSaeculiIV, parte i, pag. 71. «Post su-periorem translationem Wintonicnsis ecclesia abejus [SwilhuniJnomine cognomcntumaccepit. Alf-vvoldusex monacho Wintoniensi VViltunensisepi-scopus, apud Schireburniam imaginem sanclissimiSwithuni collocavit, facem venerationis extulit,inqtiit WillelmusMalmcsburiensisin lib. n Depon-tiiicibusAnglorum.Anhancstatuam, referenteGolse-lino, praeclaramiraculaedi solebant; in his leprosusa Iepra mundatus. Denique Emma rcgina materEdwardi regis, a Godwinocomite violate pudiciliaeaccusata, cum in ccenobiumdeWatewella retrusafuisset, lilii jussu, candentis ferri examen Wintoniaein ecclesiaS. Swithuni subiit ad probandum suaniet AlwiniWintoniensis episcopi"(qui ejus amasiusferebatur) innocentiam.

7. « Emma tota nocte proxima pervigllavit adscpulcrum S. Swithuni. Die facto in pavimenloecclesioescopato, novem vomeres igne candentesponuntur in ordine, qtiibus breviter benediclis,tlelrahunturreginoecalcei. Tum posito peplo, suc-cincla a duobus hinc inde episcopis, novem vome-res illoesapercurrit, stupente rege, et oinnibus, quiaderant, altonitis, uti fusitis legitur maxime in Mo-nastico Anglicanoa pag. 33. Hoec,liberatori sttonon ingrata, dedit ipsa die in oblatione S.^Swi-pliunopro novemvometilms novem maneria* Ed-wardo rege probante, et duo maneria de suo adji-ciente. Deniqueanno 1052 Emma regina migravita soeculoet Wintoniaein ecclesia S. Swithuni se-pulta esl. »

8. NecveromodicefamamposthumamS.Swithuni,signis ac miraculis confirmatam et propagatam,conlulisse ad promovendos labores apostolicosS. Elhchvoldi,in episeopaluVViiitonicnsisuecesso-

A ris ejus, honorificisvcrbis declaratur in ejusdcmElhelvoldiVita, auctore, ut Mabilionividctur,Wol-slano monacho, ejus discipulo, conscripta, et ini-pressa apud eumdem Mabilionem Annal. Bened.SaeculoVpag. CIC,ubi sic legitur : « CujiisAthcl-woldipraedicalionemmaxime juvit sanctus anlistesSwithunus, eodem tempore coelestibus signis de-claralus, et infra templiregiamgloriosissimetrans-lalus, ac decenlissimecollocatus. Ideoque geminasimul in domo Dei fulsere luminaria, candelabrisaureis superposita, quia quod Adehvoldussalubriverborum exhortationepraedicavit, boc Swithunusgloriosamiraculorum exhibitionead laudem nomi--nis Christi rnirilicedecoravit. » Miraculaquaedam,ligata oratione conscripta, habes paragrapho se-quenti, ubi de scriptoribus. Dicendum etiam desancti praesulisnostri roliquiis.Edmerus sive Ead-merus, individuusS. Anselmiarchieplscopi comes,descripsitantiquamcryptamecclesiaeCantuaricr.sis.

B Qua ex descriptione omissis aliis, quae huc non

pertinent, pauculaexcerpo in rem nostram. «Porroaliud altare congruo spalio antepositum proedictoallari erat, dedicatum in honorem Domiiii nostriJesu Christi, ubi quotidiedivina mysteria celebran-tur. In quo-altari B. Elfeguscaput B. Swilhunicum multis aliorum reliquiis soleniniter reposue-rat. » Adisis partem n supplementi mensis Juniipag. 114. De reliquiis hoc tantillum duntaxat cst,quod jam diximus.

9. Pro orationibus propriis seu tollectis babe,lector, ex codicenostro ms. « ea quaesequuntur etexcerpta sunt ex Missali elegantissimo,ad ustimAnglicanaeEcclesioedato, ccenobioGemmeticensi aKoberto,qui ejus quondam abbas fuerat, tuncqueepiscopusLondoniensiscirca annum 1050, ac tan-deniCantuariensisarchiepiscopus,etc. Missalis ta-bula paschalis cst ab anno 1000ad annum 1005. >Sic igitur ibidem legitur : « Deus, qui jubaraethe-

£ reum, antistitem Swithunum, moderna lemporuindignatus es mundo rcvelare, suppliciter tuam im-

ploramusomnipolentiamquatenuspergloriosaipsiusSancti merita, quem facis coruscare signis miracu-lorum, proebeasnobis, te supplicanlibus famulis,omniumincrementavirtutum, et sempiternae felici-tatis tripudium.Per, etc.» Nullaest praefatio.Oratioad complendum sive posteommunio sic habet :« Deus,qui per sanctumconfessoremtuuiii antisli-tem Swithunum mederis languoribus infirmorum,concede nobis tuum juvamen, perejus imploranti-bus interventionem,proesentisvitaefungisalubritateet civiumsupernorumsocietate.Per Domiiiumno-strum, »etc. Versiculossequentescum orationede-sumpsi e ms. continente collectasct anliphonasvariorum sanclorumAngliae.« O SwithunePater, praesulmitissimenosler,Per quemmira Deussigna facit Dominus.Nos fragiles animopetimus defendepaterno,

n Sanctis atque tuis protegenosmeritis." Quote pro nobis intervenientepatrono

Possumus vitam scandere perpettiam.« Ora pro nobis, etc. Deus, qui hodiernamdiem sa-cratissimam nobis in B. Swithuni confessoristuiatque pontificisdepositionecelebrare concedis, ad-esto propitius Ecclesiaetueeprecibus, ut cujus glo-riatur nieritis, rouniatur suffragiis. Per ChristumDominumnoslrum. »

§ II. De Scriptoribusvitm,miraculorum,ac transla-tionis S. Swilhuni.

10. Tria nobis suppetuntde S. Swithuno illu-stranda instrumenta, nimirum vita, miracula, actranslatio. Ea quaede iis scriptores ad posterilatismeraoriam lilteris commiserunt, producemus suoIoco,et,quod necesse fuerit, notis illustrabimus,praemissaprius de illorumauctOFibusbrevi traola-lione. Srilahabetur descripia in Legenda,antiquislypis imprcssa,qiuevulgopassim Capgradioasciibi

fll GOSCELINlCANTUARIENSISMONACIH 52

assolet. Sunt qui hujusce Legendaeaiiciorenr:cen- ,sentfuisse Joannem Tinmuthensem,monachumor-dinis S. Bcnedicliad S. Albertum,qui Joannes cla-ruit anno 13CC,veterumquemonasteriorumscruta-tus bibliothccas,adjecitanimum ad conscribendamhistoriam ecclesiasticam et sanctorum Vitas. Exejus Sanclilogio,seu Historia sanctorumutriusquesexus, ferlur Joannes Capgravius vel omnia, velpleraquein proedictamsuam legendamtranstulisse,atqueusus fuisse pro suis. Consulenotam JoannisBollanditom. II Februarii pag. 308, littera a.

11. Vitamcamdem,quam et hic sumus daturi,paucis mutatiset stylohinc indecorrecto,impressitSurius die n Julii sub nomine Gosselini, de quomox. Vitaporro apud Capgraviumedita et a nobisinsiiiuataiiimisconcordatcumea quatn, utdiximus,more suo expolivitdictus Surius, quam ut diversisc fontibus haustae esse possint, uli conficitur exiitriusque inlcr se facta a me collatione. Juveritaudire qusede auctoreVitaecommcntalusfuit Joan- Ines Mabilioin AclisBenedictinissaeculoIV, pagin.69 : «Hanc,inquit, e tenebris primus demumver-tente saeculoXI eruere tentavit Goscelinusmona-chus, ex Sithiensi cccnobiotranslatus in AngliamcumHermannoepiscopoSaresberiensi,qui Gosce-linus, referente WillelmomonachoMalmesburiensi,in lib. iv DcregibusAnglorum,capiteuitimo, innu-meras sanctorum Vitas stylo extulit veterum,vellioslilitate amissas, vel informiter editas comptiusrenovavit.Abhoc auctore idemWillclmusmutualttscst quaede Swithunoretulit, agendo de Wintonien-sibus episcopis.Institit utriusquevcstigiisIlarpsfel-dius, et post eum Thomas Maihewius,aliiquc re-cenliores. » De Golzelino sic loqiiitur Vossiuslibro n De historicis Latinis : «Claruit anno 1110.SignavitVitam S. Swithuni, Winloniensisepiscopi,quoeipsa, vcl saltem epitome cjus exstal apud Su-rium, tom. IV, Julii n. »Cum igilur inter erudilossatis convcniat soepedictum Goscelinum litterismandavisseVitam S. Swithuni, neque auctor hitcusque, quantum cgo qttidem existimo, illo priorassignari queat, qui idem hoc litterarii curriculistadium decuirerit ante.ipsius tcmjiora, superestut ad liuiic unum Goscelinum,tanquaraad priinumfontem, quidquid sive Joannes Timuthensis sive

Capgraviussubsecutistemporibusedidere,rcfercndaesse viJcantur. Nisi fortasse ipsi ctiam Goscelinoaliquid IucispraetitlerintLantfredus, ct forte ctiaraWolstanus, de quibus minc tractabimtts.

12-.Expensis hisce verbis, quoeauctor translalio-nis corporis sancti antislitis nostri, histoiioe a seconscriptae inseruit r « Nos ita gestum vidimtis,quemadmodum praesens demonstrat codicillus; »et islis insupcr, quae ibidem dicit : « Qui nostratempestate.dignatusest sanctumsuum signiset vir-lutibus mirificare; » expensis,inquam, hisceverbis,liqucl, proedictumauctorem translationi corporisS. Switiiuui cooevumfuisse, quin etiam oculatumtcstcm,jam vero qiiouiamsatis convenit inter eru-ditos Lantfrcdumpreelibatoetranslationis historiamsive miracula post mortem sancli patrata, consi-gnasse oratione soluta; et quoniam aliunde nonminusccrtoconstatipsumfloruissecircaannum980,mmcquidemvideo cuinam probabiliuset cum ma-jore vorisitiiilitudinetribui videaturposse hoc no-sUrumms., quod typis damus, quam eidem Lant-fredo, hoc saltem sensu, quod nostrum ex ipsiusscriptis sil desumplum, et extractum, omissisaliismiraculis, quoescripsisse cum majore in numeroplanum fiet ex iis quaedein dicentur ex Mabilione.Et quidni hoc ipsum sit idem, vel ex iisdcmsaltemfontibushaustum, cum eo quod in lucem mitterepraetermisilMabilio,contentus, miracula S. Swi-thuni summntimtantum retulisse, « ratus, inquit,Lantfie li et Wolstaniopera, quaepenes nos habe-mus, non csse tnnti ut Iueem.puhlicam mcrean-lu.. la iiiis quasuamdtintaxat obseiv.ilu liigna in-

A vcnio, quaein finehujus compendiirelaturus sum.15. Nos,salva viri eruditi pace, censemus con-

tra, apprime esse consentaneum antiquitatis scru-tatori, neque dum ab ejus institutoalienuin, vene-randaevetustatis monumentae tenebris eruere acproferre in publicamlueem,nec non lucro apponerequidquidhujusmodi, modo sit sincerum ac genui-num, ad posteros transmitti possit, cujus vel solumet unicum soepepretium est candida, antiqua acprimaeva simplicitas. Fortasse hoc ms. nostrumcoinciditcum alio illo, quod, sicuti scribit recentiorquidam auctor, «exstat in eximiaeantiquitatis etpulchritudinis codice bibliothecoeCottonianaesubNeroneE. I. » Ad praediclamtranslationis ac mira-culorum historiam prout in apographo nostro est,Lantfredoattribuendam tanquam auctori, non me-diocriter conducunt hsecejusdem apographiverha.«Hujustamen mirabilispraesiilisvita et prisca con-versatio nobis incognita sunt, quia scripla minime

Bhabentnr. » Ex quibus apparet convenire auctorihujiis noslri apographi id quod de Lanlfredo etWolslano asserlum reperio apud Mabilionem,qui«conquerunturquod proescriplorum socordia nihildeejus [S. Swithuni] vita transmissum sit ad po-steros. » Non equidem concipio quomodo islhreceohaerereaut conciliari possint cum opinionePitsei,qui, teste Mabilionc,«in librode scriptoribuseccle-siasticis Angtorum, Lantfredo tfibuit duos de S^Swithuni vita ct miraculis libros, tametsi, inquitMabilio, uiium dtintaxat inveniode translatione otmiraculis, nec iillumde ejus vita scripsisse videtirrLantfredus, qui S. Swithuni gesta pfopter inopiamscriptoiuimignorata esse conqueritiir. »

14. Postremumillud restat ut miracula illa, quajMabilioe Wolstani et Lantfredi scriptis excerpsit,hie producamus. Primum est de homineparricida,ab annis novem, illud ob crimen ferreis vinctilrsconstricto,et catenis soluto, «quod miraculum, ut

C tradit praediclusMabilio, in capite24 narral Lant-fredus, » (et apud nos refertur inte.rmiracula de-

sumpta ex anliquis membranis Reginoe Suecioenttmer. 32). «Hocgenuspoenitenlioe,quale saepiusalias observavimus, ita sequentibusversiculis de-scribit Wolstanuslib. n, cap. 7:

Contigitinterca quemdampatrasse reatum,Nam occiditproprium crudelimorte parenlcm.Unde reo statim proecepitepiscopusurbis,Ferreus ut ventrem constringeret acriter omnenrCirculus, et similempaterentur brachia poenam:Continuosquenovemsemet cruciandoper annos,Atria sacrorum lustraret saepelocorum,Visoretet sacri pulcherrima liminaPctri.Quoveniamtantsemereretur sumere culpoe.»

Pergit dictusMabilio.«Ilem aliud in capiic sequentifactumrefertur de servo cujusdamFlodonldi, prae-divitis mercatorisWintoniensis, qui sorvus coram

n Eadrico proesideincerti criminis insimulatiis,jube-tur, utPortnret nudaquc manu cariiona rubentemIgnilumcalibem: foret inculpabilisct si

Pergcrct incolumis: si vero noxius esset,Plecterethunc gladio tortor cervice relecto.

15. «Terliiimest in capite 11de Birferthi mona-chi Abanduiiensisoculis restitutis, Otgarotum ab-bale Abandunensi,cui successitWTfgarus,qui Wol-stano haecscribenteflorebat. Quartum est in cap.12 de coecoilluminato, qui die jejttnii Wintoniamadiensreligioni duxit solvere jejunium ante solem-nemhoramNonam.Quintumest de mulierequadamGallieana, quaedum nocle quadam oscitaref,^necsignumcrucis imprimeret, subito maxillaeinfirmL-tate percussa est. Sextum est de lege Eadgariregis, in latrones constituta, ut quisquis hujus sce-leris reus deprehenderetur,caecatisluminibus,trun-catis manihus, avulsis aurihus, incisis naribus etsiibtrartis pedihuscruciarelur diutius, et sic demuni

S3 ViTA S. SWITHUNI. 51

decoriatapelle capitis cum crinibus pene mortuusrelinqueretur in agris devorandus a feiis et avibusatque nocturnis canibus, qtiod postremum Lant-fredus in capite ultimo commeraorat.» Qui isthaecproximecommemorataS. Swilhunimiracula contu-lerit cum iis quaejamjam nos sumus daturi, facileanimadvertet pleraque omniaibidem describi quaehic recensentur. Nos pulavimus lectoris interesse,ut omnia hic, quaee Wolstani et Lantfredi scriptisa Mabilionecxcerpla sunt, ponerentur, cum facerepossint si non ad notitiam illorum miraculorum,quae aliunde habentur; poterunt tamen facere admajorem illorum confirmationcm.

16. «Ad apograpliumnostrum, tractans dc mira-culis Sancti nostri ct extractum est e inembranisaniiquissimis reginae Sueciae,quod attinet, nihilhabeo velde auctore qui illud scripsit, vel de tem-pore quo scriptum est, cerli aut explorati, prorsusut nihil diceremihi sit in promptu, praeterpaiiculaquoeea occasione diximus paragrapho praecedenle,quo lectoremremitlo. Suus hic quoqucdetur locusepistoloeLantfredi, quae ab eo tanquam auctnree.lita legitur in Anglia sacra apud Warthonumpaite i, pagin. 522, sub hoc litulo : <Lantfrediepi-stola praemissahistoriaede rniraculis S. SwilhuniepiscopiWintoniensis.» Spero huc ipsam secundolectore insertum iri, quia tametsi non magnam ba-bet alfmitatemcum iis, quaesparsim per hujus pa-ragraphi decursum tractala sunt; propterea quodnihil admodumnov;elucis erudilionisve historicoepraebeat,servire tamen eatlempolerit loco prologi,hislorieemiraculorum a S. Swithuno patratorum,pioemitleiidi.Epislolahaecita sonat: «Dilcctissimisfratribus Wintoniaecommoranlibusin S. Petri cce-llobio,quod nuncupaiur Velusfissimum,jugis con-cordia, salus ac perhennis gloiia, gaudium inenar-rabile, splendor sine fine, pax sempiterna, caritascontinua hic ct in coelo mulliplicetur a Domino.Licet, charissimi acaflabilesadclphi>per universamfermeEuropamsint divulgatapenitusmiracula, quaeproepotcnsauctor miraculorumdignatus est largirigentibus Anglorumper S. Swilhuni meritum; ta-men ne tanta Dei beneficiaqiieant posleritatemla-tere succedentem, nequissimus cunctorum pravisactibus hominum, utpote nulla divinoepraerogativascientiae,nulla fultus bonitatis auctoritate; verumvestris oblemperans jussionibus , vestris confisusorationibus,tremensad tantampelagimagnitudinemaccessi, et quasi slillamde ttndisOcearii,ita deplu-riniis Sancli miraculis, perpauca decerpsi.

17. «QuaproptercfflagitoConditoremrerum qua-tenus non meum respiciat meritum sed affectusjubentium. Vos eliam pro meis precor orare dile-ctis, ne me seducatspiritus falsitatis.Nimirum ani-iniis terrenis irrelitus curis, nihil veritatis excogi-tare poteril, nisi prius fallaciscaliginescrroris spi-ritus seientiaeet pietatis cxpulerit. Et quoniampermrum scimus de signis mirabilibus, prodigiisac virtuibus, quaeSanctus isle in suagessit oratio-nibus vita":nimirum, ut inquit Priscianiis, auclorgrammaticaeartis peritissimus, sludiis litlerarumtranseuntibus in negligenliamper scriptorum in-opiam: veriiamusadea quaepostejus obitumindubi-tanter sunt peracta ad viri Deitumulum. Idcircoqueaccessimus maxime ad evolvenda hujus Sanctimiracula; quoniam ut beneficia Dei dignissimumest laudare, et justissimum eum nescientibusprae-dicare; sic impiissimumest illa silendoncgarc, etnequissimum eadem ignorantibus non enarrare.Hnmantis animus istius est naturae, ut quotics-cunquelegendodidicerit, vel audiendosacros actusantiquorumvclmores patrum, relinquat cordisdu-ritiam, deseratquementis contumaciamsectatricemvitiorum, et inclinetur ad misericordiam,scctetur-que humilitatem magistram virtutum. » Nihil, utvidisti lector, novoelucis, nihil notitioesuppeditatyraedlclaepistohi, nilrin tamen sccus liisce inse-

A rendam judicavi, ne quis fortasse eruditus eam hicdesiderare posset.

§ III. Respondeturnonnultisqumsitis ad vitam acmortemS. Swithunipertinenlibus.

18. Quo fuerit Ioconatali beatus noster praesul,quo genereoriundus, quod professttsviteeinstitu-tum, antequam sacras infulas Wintonienses gesta-rit, non puto in antiquis monumentis distincte ali-cubidefiniri. «Nobili parentum stirpe eum ortumscribitFlorcnlius Wigomiensis anno Christi 827, >ut videre esl apud Maihewium; hocparachronismiunde hauserit, non discutio. Quod attinet ad vitaeinstilulionemantc cpiscopatumWintoniensem, re-spondet Mabilio: «Eum Wintoniaein ccenobiove-tori monachorum fuisse censent Harpsfeldius etMaihewius;quorumproindehaecsentenliaest. Win-toniensem S. Petri cathedralem ecclesiam mediosoeculoIX a monachis excultam,subinde migrasse

Jj ad canonicos saeculares,quos ^Eadgarus rex postmediumsaeculumx monachismutavit. Et quidemita diserte mentem suam explicat Maihewius, utetiam Wintoniensem ccclesiam principalem, quaepostmodumvetus monasteriumdicla est, ab ipsasui institutione per beatum Birinum episcopum,monachisBenedictinisparuisse existimet. Qua dere fiisius in sequentisaeculodisseremus.» Habemusc VitaGotzelini,posteaa nobisproducenda,puerilemejus simplicitatem,morum innocenliam,clericatum,sacerdotium,institutionem Adulphi sc-uElhelwifi,regis Egberti filii,nihilquepraetereaquoddistinctio-rem explicalioremquenobis rerum a S. Swithunoante episcopatumgestarummentionemingerat. As-serit quidemPitseus ex Lelando,ordinis S. Bene-dicti monachumftiisseSwilhunum; sed majoremmererotur fidem,si quam rolunde hoc dicit, laraverosimiliterprobaret.

19. Hiscenon obstantihusprofessio ejus mona-C slica ante episcopatum, non obscure eruilur ct

asseritttr apud Mabilionemin Annalibus Benedi-ctinis tom. III, pag. 98, ex instrumenloapud quodsine dubionondumhabuit co tempore,quo conscri-bendis AclisSanctorum ordinis S. Benedictidabatoperam,sed posteanactus fuerit; quando ad con-scribendosAnnalespraedictosanimum appulit.Pro-fertur illud instrumentum in historia majore Win-toniensi tomoprimo, Angiieesacrae,de qua supra,pag. 201et seqq., in qua citatur proiessio Sanelinostri, facta in manibusColnoti archiepiscopi Do-rovernioe,antequam in episcopumWinloniensemcssel consecrandus,uhi inter alia, quae edicit, ter-minis expressismonachumantca fuisse se profite-tur : « Ego, inquit, Swithunus monachus,servulusservorum Dei, licel indignusad episcopalemsedenielectus Wentanoecivilatis Ecclesise,in primis con-fiteor tibi, reverendissimePater, Celnode archiepi-scope, continentiamnieam, quam prius in profes-

n sione monachali expressi, el dilectionem meamad te, quodabsque ambiguitatisscrupulo,et absqueulla falsitatiscommentioneest. Credoin DeumPa-trem, » etc. Itaque dubitari minime potest quinS. Swithunusante episcopatum,monaslici institutifuerit sectator, sed quale isthuc fuerit, an Benedi-ctinum,an aliud, ab antiquis non exprimilur. Vide-tur tacitesupponereMabilioinstiluli Benediclimo-nachum fuisse; cum in Aclis Benedictinis suumquoquelocum ei concedat, non secus atque aliisproememoratisordinis seclatoribus.

20. Quaeripraelerea possit quo anno SanctusnostorWintoniensibus cathedraeadministrationom

possessionemque adierit. Contigisse illud saeculononosatis consentiuntauctores, sed quoto praedictiseeculiannoid contigerit,major inter illoslis cst ctcontroversia.Certumponoet indubitatum,necdumeum ad geslamenpastoralis pedi fuisse promotumanno 85;».Assertionemmeam sic stabilio.Anno853

YVillilafiuSjrex Meicioium,tum, uli narrat Ai.foi*

GOSCELINICANTUARIENSISMONACIH

dus noster, in Croyiandensisecessu profugus mo-raretur, diplomaleregio sanxit, se, si regnum re-ciperet, illi locofacturum bene ; quod sane abundeet ctimulale praestitit, subnotavitque in concilioLondinensi publicum instrumentum, quod ab In-gulpho,praedictimonasterii abbate relatum, videripolest apud eumdem Alfordum et alios scriptores.Privilegio isti regio subscripserunt, primo quidemloco CelnolhusarchiepiscopusDorobernensisatquealii deinceps ordine suo arcbiepiscopi,episcopi,etabbatos; quin et ipse post illos rex Egbertus, etejus filius Adehvlfus,nec non duces tres. Et tan-dem post memoratoshosce omnes subscripsitetiamSwilluinus his vorbis : « Ego Swithunus presbyterregis Egberti praesens fui. » Itaque anno 833S. Swithunusduntaxat erat presbyter regis Egbertiatque adeonondumerat episcopus.Asseropraeterea11011fulsisse ipsum dignilate episcopaliante annum857 , patetque ex eo quod Helmstanus, decessorcjus in episcopatu, anno tantum 837 e vita mi-grarit.

21. Hucfaciunt ea quaehabet praelibatusAlfordusin Annalibusecclesiaead annum Christi praedictum:« Moriturhoc anno Helmstanus, Wintoniensis epi-scopus, cum quinquiennio ecclesiam gubernasset.Deeo haec habet Godwinus in catalogo : « Obiit< Helmstanus anno octingentesimo trigesimo se-« ptimo, et tumulatus jacet super parietem seplen-< trionalem presbyterii. » Tum pergit Alfordus :« Eumdemmortis annum consignat Wigorniensis,quod ideonotandum; quia non desunt etiamnobileshistorici qui putent mortuo Helmstano Ethelwol-fum succcssisseregem occidentis. Sed qui regnumingressus cst iv Februarii, non potuit episeopi se-dein seplennio occupare, ut vellevidentur auctoresaliqui. Betieigitur scripsit Godwinus.« Hac circiter« lempeslateAlhulfuin,siveAthelulphum,qui post-« ca rox fuit, episo.opumWinlonienseni creatum« cnntendunt historicoriim nostrorum non pauci,« SimonDunelmensis,Henricus Huntindonius.Ro-« gerus IIovedem,aliiquo,el huic sedi anno septem« praefuisse.Id quod niihi nullo roodoprobalur. »Ita Alfordusex Godwino.

22. Mancat itaque iixum non occupatumfuisseloeuni Hclmstani Wintoniensemante annum 857,cui Helmstano,non Aliiehvlfus,ut nonnullis caete-roquin non inlimoenotoe bistoricis placuit conimi-nisci, sed S. Swithunus successit; idque vel annoproximc seqiienti; vidclicel838, quem praelaudatusAlfordusdicit in fastis notari; vel anno praecedenti857, diccnte Maihewioin tropheeisBenedictinisAn-gl'.;e ad diem 2 Julii: « Agente Ethcluulpho, jamrege constituto, ac proplerea post illius regni ini-tiuni, quod c.onligit 857, eum sedi illi episcopalifuisse praepnsitum,conseiitiiint omnes. » Consentitcnimvero Malinesburiensislib. n DeGestis Pontifi-cimiAnglorum: « Ethelwolfus,inquit, Swithunumut allorem docloremqiiesuum suscipiens (sic enimeum vooabat)non prius abstitit qiiam episcopaluWinloniensi honmaret, consontienle cleio, ordi-l.iantearclilepiscopoCantuarioeCeolnotho.i Conso-nal pr;elerea Florentius Wigorniensis, qui ad an-niiiii 857 sic, habet : « Rege vero Elhclulfo re-gnantc, S. Ilelinstanus episcopus vita decessit; cuijiissu regis B. Swithunus successit. »

25. Thomas Rudburnus, supra memoratus , or-diiialioiicmS. Swithuni factaniquidcmasseril «de-fiincto Iltiinpslano, Wyntoniensi antislite,» acregnaiiteAllmtfoscu Ethchvolfo,sed illam removetac difibit usque ad anniim 852; at quo nixtis fueritfiiiidainento,non satis assequor. Et vcro idem au-rlor anlea proximeproducit privilegium, seu dona-tinuis chartuhim, quae « scripta cst anno Dominicoeincariialionis814, indiclione IV,» (quneestsepiima)ubi Swilhuims nominalur episcopus his verbis :«Placuit aulem luuc postea episcopisAlstano Shi-vleurr.eiuis ccclesiae,ct SwithunoWyntacestrcosis

A ecclesioecum suis abbatibuset servis dictum consi-lium inirc. » Whartonus, commentator citati Rud-burni seu scholiastes, censet introitum Swithuniadsedem episcopalenirecte a Budburnopositum anno852; at sphahna irrepsisse in diploma jireedictum,seu donationis chartularo, et pro anno 844 substi-tuendum esse 855; eo quod intliclio iv ibidem ap-posita ad amussim concordcl cum illo anno (quofuit ind. III non IV)discordetautem cum anno 844,in quem non indictio quarla sed nona (septima)in-ciderit. IdemWarthonus ex incuria lapsuro arguitGodwinum.quiamorlem Holmstaniconsignat anno857. Sod an ipsius in hac niateria judicium tantiesse debeat, ut proeponderetauctoribus antea al-legatis? Patet contrarium vel ex erroribus indictio-num.

24. Lapstim majorem patentioremque commisitUsserius, dum in indice suo ChronologicostatuitSwithunumin episcopalisedesuccessisseHelmstano

B anno 957, his verbis : «937 Helmstano in Winto-niensi episcopatusuccessitSwithunus, quemin Ca-tabriensis academioecathedra sacrae theologieepro-fessorem fuisse volunt; horum aequali,Bonagratiade ViilaDei, in epislola ad nigros monachosAngliaeillud attcstante.» HeecUsserius in indice,postquaniin sua historia de Biitannicarum Ecclesiarum pri-mordiis pag. 340 dixerat sequentia: « Qui superestSwitbiiinis, ipse fuisse videtur, quem anno 957Helmstano in Winloniensi episcopatu successissenolat Florentius Wigorniensis in chronico. » Sedibidem diserte signatur annus 857, nullaque autde Helmstanoaut Swithuno, anno 957 fit mentio.Tum praefatusUsserius pergit: «Namet hunc Can-tabrigiensemfuissevolunt, idqueauctore Bonagraliade VillaDei, ex cujus epistola ad nigros monachosin Anglia a Thoma Rudburno Historioe majorislibro m, c. 2, et historiolaeWintoniensis Ecclesiaescriptore, verba producunlur ista : «Cum a propria

r « exsulans patria, in Anglia apud sanctissimos ac« religiosos monachos tolius regni vestri degerem« in Wentana urbe, Holmstanumvenerabilemabba-« temcathedralisecclesiaeetvenerabilemSwithunum« ejusdemecclesisepraepositum,el in professionesa-» crae theologioein studio Canlabrigiensi cathedra-« tum, me inter aerumnosaexiliidiscrimina speciali« remunerandeerecreationisgratia confovebant.»

25. ln quse verba Warthonus commentatur inhunc roodum:« Vereor ne Swithnnus senior, Win-toniensis ctiam cpiscopus, SS. Dubricii et Davidisfamiliaris et litterarum fama celeberrimus, cumjuniore male pcrmistus fuerit. De illo vide Gal-fridtim MonumetensemHistor. Britan. lib. ix cap.12, et Giraldum Cambrensem in Vita S. Davidis.De antiqultate academieeCantabrigiensis splendidefabulatus erat Rtidburnus in historia minori hisceverbis : « Anno Damini 871 combusta est univer-« sitas Canlabrigiensis,quae fuit aedilicataanno a

rj « mundi crcatione 4815 a Cantabro duce, et fre-« quenlata a philosophis ante Christi incarnatio-« nem per annos 314. » Sic ille. Quiluts attentecxpensis ac consideratis, sequftur in hisce et si-milibus, uti eliam in ejiocha chronolcgica supc-riore, non nimium esse deferendiim auctoritatiRudburni, alque adeo in admittcnda preeposiluraWintoniensi, et professoratu acadcmiaeCantabri-gensis, quibus functum fuisse S. Swithunum vultpraedictusauctor, non ero valde facilis, nisi exantiquioribus ac cerlioribus argumentis probarihoc videro et stabiliri.

2C. «Porro quaede monachis ecclesiamWinto-niensemab ipsoanno 1C9inhabitantibusRudburnusrefert meraestint neeniae,» ut dicitur apud Whar-tonum in successione Priorum ecclesiae Winto-niensis, atque ex eo colligilur non tina eum fa-bula infarsissesua scripta. Sed quid ad fragmcnlumepislolee,superius allatoeet citatae, tamquam a Bo-nagratia de VillaDi scriptae?Rcsponsiistuc accipe

57 VITAS. SWITHUNI. *<t

Dicere quod illud fragmentum sit omnino suppo-silitium et adulteiinum,videtur assertio duriusculoedigestionis. Quid ergo? Fuerint fortasse particulaealiquaeex affectioneet genio parliculari ab interpo-latore huc intrusoe; vel si hoc non videatur sirailevero, confusioSwithurii senioris cum juniore satisfccunda potuit esse mater, ut fabulam praedictameuixa sit. Hoc tamen ultimum non videtur sulliceread praesentemcontroversiamdirimendam, quia ha-betur adjunclum nomen « Helmstani, venerabilisabbatis cathedralis ecclesiae,»qui fielmstanus vixitcum juniore Swithuno : nisi forte duo etiam Helm-stani fuerint, quorum primus fuerit abbas tantumcathedraiisecclesiae,secundusvero ejusdem eccle-siae episcopus et synchronus Swilhuno nostro. Idqttod non vacat indagare.Verum de his plus quamsatis. Nunc ad alia properemus.

27. Extremus jam labor sit, discutere, quo annosanctus Praesul e vivis cesserit. De hoc temporesatis convenit inler auctores, exiguo duntaxat in-ter eos relicto unius anni discrimine. «Ejus ob-itum, inquit Mabilio in compendio vitoe S. Swi-thuni, pluries jam citato, in annum Christi 8C2referunt Golselinus, MatthaeusWeslmonasteriensis,Florentius Wigorniensis,et cum eis cardinalisBa-ronius. Annum scquentem preeferunt WilhelmusMalmesburiensis in Pontificibus, Symeon Dunel-mensis in lib. Degestis regtim Anglorum,et Roge-rius Hovedenus.Diemsexlura ante Nonas Julii ad-signat idem Gotselinus, et cum eo MartyrolosiumRomanura, el alia recentiora. Longe errat Egil-wardus in libro De Vita S. Bufchardi episcopiWirtziburgensis,qui Burchardumejusdem S. Swi-tliuni fratrem gerroanumfuisse appeliat, cum cen-

A tum annis Burchardus Swithunum anlecesserit. »29. Auctoribusposlremolocoenumei-atis,ac mor-

tem Swithuni anno 863 consignantibus, adhaeretMabiliolocoproximecitato; ubi eumdem quoqueannum notat. Quid coegerit ipsum recedere a sen-tentia Gotzelini, supra num. 11 pluribus laudatiex eodemMabilione,ignorare me fateor,nequesatisvideosubessecausaecurrelicta ejussententia,Sanctinostri obilumfigentisanno 862 aliorumrecentiorumauetorumplacilomeconformem,dictumobitttman-nectentium anno duntaxat proximesequenti,vide-licel 863. Preeferendumitaque censeo anr.um 862,Majoresnostros secutus, qui jam pridcinad dieinvi

Aprilis; pag. 54 in annotatis litt. I, ejiisdem fueresententiae; < S. Swithunus... sedit ab anno 858 ad862. » Ex dictislapsus errore convinciturac crisimmeretur, aliorum toties hypercriticusBailletus,dumin VitaS. Swilhuni asserit, quadraginlapene anno-rum spatium in episcopalimunere eum impendisse.

., Corollarii loco adjicio ea quee notavit scholiastesHistoriaeWintoniensisin parteprimaAngliaesacroeaWarthonoeditae,quiinhaecpraedicteehisioriaeverba,« Decessitautem S. Swithunus, anno Dominicaein-carnalionis 805,» ita commentatur : « Sic quidemHovedenus,Mailrosensiset plures alii. Vere atitemobiit aiino 862, vi Non. Julii, feria v; quod ex Wi-gorniensiet Westmonasteriensionstat. Sic et Hi-storiola Wintoniensis Ms. quoe Swithunum 862,anno III Ethelberti regis obiisse memorat. Crasseerrant AnnalesbrcvesWintonienses,qui nativitatemSwithuni in annum 826, obitum in 872 prolelant.« Haecproefatuspro lectoris institutione de rebus,ad S. Swithuni Vitam ac miracula pertinentibus,aooeraoha nostra subiicio. »

YITA S. SWITHUNI

(ActaS:mctorumBolland.uti supra ex Surio et Capgravio.)

1. GloriosoregeAnglorumEgberto(40)regnante,

qui regi Iunegilpho (41),ab idololatriaper beatum

Birinum (42) converso, octavus (45) in regni admi-

nistratione successit, beatus Swithunus, Pater et

pastor in EcclesiaDeifulurus, cursus sui in stadio

mundihujus exigendi,divinaordinantemisericordia,

accepitexordium.Annisveropuerilibuspia simpli-citate transactis, jugum Dominicaeservitutis suis

humeiis imponivoluit susccptumquehumiliter viri-

literqueportavit. Itaquein clerumadscitus, de graduin gradum, de virlule in virtutem, gressus ejus Deo

per omnia dirigente, conscendens,sub Helinstrano

(44)Wintanoepiscopo,ad sacerdotii honorem pro-vectusest. Porro autemcurabat seipsumrainistrum

(40) Rex orientaliumSaxonum.Regnare is coepitanno 800, desiit sub initium anni 857, die iv Fe-biuarii, uti tradit Alfordus in Ancalibus EcclesiueAnglicanoetom. III, ubi plura.

(41) Al.Kinegilsus.Auspicalusregnum anno 612,obiit 642, de quo plura apud dictum Alfordumtomo II.

(42)Ad superosdiscessit anno 650, colitur die inDecembiis tanquam occidentalium Saxonum.apo-stolus, de quo alias erit pluribus agendum cx' p:o-fesso,oodemdie.

C ideonumet probabilemDeo semper exhibere,vcr-

btim veritalis recte et catholicetractare, humanitali

et mansuetudinistudere, opera pietatis ante omnia

exerceie, non recte nequeordiae viventes,virga ca-

stigationiscorrigere, humiliter omnibus inservire.

2. Ejus famaubi ad regis aures pervenit, ab i'Io

accersitusest,et inter praecipuosamicosnumeratus.

Commendavitqueei rex filiumsuumAdulphum(45)liberalibusdiscipliniserudiendum,et sanctis mori-

bus instrueiidum; quem postea subdiaconum ordi-

navit. Attamen patre ejus sine haerede ex hac vita

decedente,cum praetereumnullus alius heeres su-

peressel, Leone(46) pontificedispensante, uxorem

duxit. Defunctovero Helinstanoepiscopo,omnium

(45) Juxta Alfordi indicem chronologicum, qui" habetur ad calcemtomi III Annal. eccl. Angl., Lg-

beitus a Kinegilsoest numero undecimus.

(44) DeHelinstanoseu Helmstanosatis multa incomm. praevio.

(45) Al., Ethelwolfus,Ethehidphns, Alidulphus.(46) Dispcnsassecum illo refert saepedictus Al-

fordus, tomo III, pag. 54, Leonem III, Romanum

ponlificem;itaque anle annum 817, cum anno prae-ccdcnte816 obicrit diclus pontifex.