manual de alfabetização em língua kikongo; 2008

Republica de Angola Ministerio da Educac;äo

MANUAL DE ,.,.,

ALFABETIZA~AO

EM LINGUA KIKONGO

Ficha tecnica

Tftulo

Manual de alfabetizac;äo em Hngua Kikongo

Elaborado pelo MED © Ministerio da Educac;äo da Republica de Angola

Ilustra9öes de Mendes Ribeiro

Correc9ao e Revisao Pedro Nsiangengo

Kadiamosiko Antonio Victor

Simäo Cabuco

Numero de exemplares

100.000

Execu9ao Gnifica: NBS - ZIN Servia

Reimpressao 2008

Distribuidores Edimel E.P.

Emateb E.P.

INTRODU<;AO

Este manual foi elaborado com vista a dar resposta aos grandes desafios que se colocam a Republica de Angola no dominio da erradica~äo do alfabetismo e do aumento do nivel educativo da popula~äo adulta, no ämbito da universaliza~äo da educa~äo basica obrigat6ria, de qualidade e para todos.

0 mesmo destina-se aos educadores e educandos do nivel de alfabetiza~äo, tendo sido concebido dentro dos principios que norteam a psicologia de aprendizagem do adulto (Andragogia). Assim, procurou-se adaptar o conteudo a realidade, as necessidades e as aspira~öes dos beneficiarios desta obra.

Do ponto de vista didactico respeitou-se o principio da progressäo dos conteudos tematicos para o nivel de alfabetiza~äo onde se destaca um conjunto de exercicios praticos e de resolu~äo de problemas contextualizados a vida quotidiana dos educandos.

Esperamos que, esta obra seja interiorizada e assumida, como um meio auxiliar que contribua para a reflexäo critica e ao espirito criador do educandos e dos educadores.

3

LEITURA

LEITURA KIKONGO

5

TULONGOKA T ANGA YE SONEKA

6

N'KANDA W A LONGOKELA T ANGA

a

z

7

MAVIMPI

8

LULONGOKO

9

LONGI DYA NTETE (1)

1)-Tutanga: OWantu bele mu kyana

a a a a

2)-Tulongoka: a a a a

3)-Tulungisa esono ikondolo:

OW t b m u k n

4)Setubandula: Owantu bele mu kyana

a a a a

10

LONGI DY A NZOLE (2)

1)-Tutanga: Ompetelo wele ku salu

Omp t lo w 1 mu s 1 • e e e e e

2)Tutanga e e e e

3)-Tulongoka: e e e e e


Omp t lo w mu sai

S)Setubandula: OMpeto wele ku salu

e e e e T, T, T, T,

1 1

LONGI DYA TATU (3)

1)-Tutanga: Mpimpita yina omu longi dyadi:

l

i

1

Mpi-mpi-ta l l

2)Tutanga 1

l

. 1

3)-Tulongoka: . 1 1

l

1

. 1


Mpi p t yina mu 1 n i dy

S)Setubandula:

Mpimpita yina omu longi diadi: 1

1 1

1 . 1

1 1 1

12

LONGI DYA YA (4)

l)Tutanga: Etwelezi m'funu yina kwa n'kangu wawonso:

Wa-wo-nso

0 0 0 0 0

13

~~~ 1 ~ ··· ..... ~:::;;.\!

LONGI DYA TAANU (5)

1)-Tutanga: Omuntu awonso wayiza ova Nza mu Iuwutuku.

Lu-Wu-Tu-Ku u u u u u

2)-Tutanga: u u u u u

3)-Tulongoka esono ikondolo: om nt aw so wayiza ova z mu lu.

S)Setubandula: Omuntu awonso wayiza ova nza mu lukuwutuku.

14

LONGI DYA SAMBANU (6)

1)-Tutanga: Etwelezi m'funu yina kwa

Wawonso wa-wo-nso

2)-Tulongoka: wa we wa we

wi Wl

wo wo

n'kangu

lwal

wu wu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Etwe ezi funu yina kwa

.... ngu ..... wa ..... nso.

4)-Tubandula: Etuelezi m'funu yina kwa n'kangu wawonso

15

LONGI DY A NSAMBW ADI (7)

1)-Tutanga: Ongundubyola 1 mbandu a nuni.

Ngundubyola byo- lbyol

2)-Tulongoka: BYO BYA BYE byo bya bye

3)-Tulungisa esono ikondelo: o-----undu-----yola mbandu a nuni.

4)-Tubandula: Ongundubyola i mbandu a nuni.

16

LONGI DY A NAANA (8)

1)-Tutanga: Edinkondo bundu kyambote

Bundu bu-ndu 1 bu 1

2)-Tulongoka: BA BE BI BO BU ba be bi bo bu

3)-Tulungisa esono ikondelo: dinko---do bund-----kyamb---

4)-Tubandula: Edinkondo bundu kyambote.

17

LONGI DY A VW A (9)

1)-Tutanga: On n'toto wandombe usundidi ekvimvwama.

Usundidi u-su-ndi-di @!]

Dl di

2)-Tulongoka: DA DE DO da de do

DU du

3)-Tulungisa esono ikondelo: On'to---wa---mb---usu---didi ekim-----wama

4)-Tubandula: On 'toto wandombe usundidi ekvimvwama.

18

LONGI DYA KUMI (10)

1)-Tutanga: Omadyadya makankalelwanga enzo.

Madyadya ma-dya- ldyal

2)-Tulongoka: DIA DIE DII DIO DIU dya dye dii dyo dyu

3)-Tulungisa esono ikondelo: om---dyad---makan---alelwanga enzo.

4)-Setubandula: Omadyadya makankalelwanga enzo.

19

LONGI DY A KUMI YE MOSI (11)

1)-Tutanga: Embizi za maza yi madya mambote.

Madya dya

dye dyo

dy

ma-dya dye dyo dya dy

20

dya dyo

dya dye

dy

LONGI DY A KUMI YE ZOLE (12)

1)-Tutanga: Okafe kimvwama kya Ngola

Kafe ka-fe ~

FA Ja

2)-Tulongoka: FE FI FO

Je Ji Jo FU

Ju

3)-Tulungisa esono ikondelo: Ok---fe i kim---ma----gol---

4)-Tubandula: Okafe kimvwama kya Angola.

21

LONGI DYA KUMI YE TATU (13)

1)-Tutanga: Elumbu kyakumi ye mosi kya ngonde akumi ye mOSI vakyafwana

on 'kangu watoma yangalala

Fwana fwa na lrwal

2)-Tulongoka: FWA FWE FWI FWO FWU

fwa fwe fwi fwo fwu

3)-Tulungisa esono ikondelo: El---mbu kyakumi ye mo----kya ngo---akumi ye----si vo kya fwana

on 'k-----g---wat-----ma yangalala.

4)-Tubandula: Elubu kya kumi ye mosi kyangonde a kumi ye mosi wawu kya fwana

on 'kango watoma yangalala.

22

LONGI DY A KUMI YE Y A (14)

1)-Tutanga: · Tutoma fyongononanga yo simba o mambu mana tulongwanga.

Fyongononanga fyo-ngo-no-na-nga

FYO fyo

2)-Tulongoka: FYU FIA fyu fya

FYE fye

IFyol

3)-Tulungisa esono ikondelo: tom---fyo----nona---ga yo----ba o----amb---man---lul---nga.

4)-Tubandula omambu mana ova yanda: Tutoma fyongononanga yo simba o mambu mana tulongwanga.

23

LONGI DYA KUMI YE TAANU (15)

1)-Tutanga: ONgonga i nkundi a Ngunga

Ngonga Ngo-nga INgol

2)-Tulongoka: NGO NGU NGA NGE NGI ngo ngu nga nge

3)-Tulungisa esono ikondelo: ... gong .... i nk ... ndi a ... Ngu ....

4)-Setubandula: ONgonga i nkundi a Ngunga.

24

ngi

LONGI DY A KUMI YE SAMBANU (16)

1)-Tutanga: Esengwa ya Kasinga i kimvwama kya Ngola.

Sengwa se-ngwa jNgwaj

2)-Tulongoka: NGW A NGWE NGWI NGWO

ngwa ngwe ngwi ngwo

3)-Tulungisa esono ikondelo: E----ng---ya ka----nga---mvwa----kya Angol----.

4)-Setubandula: Esengwa ya Kasinga i kimvwama kya Ngola.

25

LONGI DYA KUMI YE NSAMBWADI (17)

1)-Tutanga: Omwana vo ngyanduka kena yau tufwete kun'nata kunzo a n'longo.

Ngyanduka ngya-ndu-ka lngyal

NGYE ngye

2)-Tulongoka: NGYA NGYO

ngya ngyo NGYU ngyu

3)-Tulungisa esono ikondelo: 0-----ana vo ngy--------ka kena yau.

4)-Setubandula: Omwana vo ngyanduka kena yau tufwete kun'nata ku nzo a n'longo

26

LONGI DY A KUMI YE NAANA (18)

1)-Tutanga: ENgola i nsa yatusisila ankaaka zeto

Ankaka a-nka-ka 1 ka 1

2)-Tulongoka: KA KE KI KO KU ka ke ki ko ku

3)-Tulungisa esono ikondelo: ..... ola i nsi ya ..... sila ka zeto

4)-Tubandula: ENgola i nsi yatusisila ankaaka zeto

27

LONGI DY A KUMI YE VW A (19)

1)-Tutanga: Okwanza i n'koko watoma zayakana omu Ngola

K wanza kwa-nza 1 kwal

KWA kwa

KWE kwe

2)-Tulongoka

KWI kwi

KWO kwo

3)-Tulungisa esono ikondelo: kwa ..... za ye ..... koko wa to ..... a

zayakana omu Angola.

4)-Setubandula:

KWU kwu

Kwanza 1 n'koko watoma zayakana omu Ngola.

28

LONGI DY A MAKUMOLE (20)

1)-Tutanga: Ekyemba kyame kibasukidi

Kyemba kye-mba lkyel

2)-Tulongoka:

KY A KYE KII KYO KYU kya kye kii kyo kyu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Kyemba k---ame----basukidi.

4)-Setubandula: Ekyemba kyame kibasukidi.

29

LONGI DY A MAKUMOLE YE MOSI (21)

1)-Tutanga: Elumbu kya makumole ye taanu i lumbu kya luwutuku

lwa Y esu klistu.

Lumbu Lu-mbu

2)-Tulongoka:

LU LA LE LI lu la le li

LO lo

3)-Tulungisa esono ikondelo: mbu kya ma----umole ye tanu, i lumbu k-wutuku

lwa Y eso Klistu

4)-Tubandula: Elumbu kya makumole ye taanu, i lumbu kia luwutuku

lwa Y eso Klistu.

30

LONGI DY A MAKUMOLE YE ZOLE (22)

1)-Tutanga: Lwiza lwa yikana mu kimvuka kya n'kangu.

Lwiza lwi-za ILwil

2)-Tulongoka:

LWI LWA LWE lwi lwa lwe

3)-Tulungisa esono ikondelo: wiza-----yik-----mu kim-----ka kia n'kangu

4)-Tubandula: Lwiza lwa yikana mu kimvuka kya n'kangu.

31

LONGI DYA MAKUMOLE YE TATU (23)

1)-Tutanga: Ekimfumu kina Va moko ma kamba kyasadi.

Kimfumu ki-mfu-mu jmuj

2)-Tulongoka: MU MA ME MO MU mu ma me mo mu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Ekimfumu---ina Vamok----makamba kya---di.

4)-Tubandula: Ekimfumu kina Va moko ma kamba kyasadi.

32

LONGI DY A MAKUMOLE YE Y A (24)

1)-Tutanga: OLumfwankenda m'vungudi wa mameme

M'vungudi M' vu ngu di 1 M' 1

M' m'

2)-Tulongoka: M' M' M' m' m' m'

3)-Tulungisa esono ikondelo:

M' m'

OLumfwankenda vungudi w m meme

4)-Tubandula: OLumfwankenda m'vungudi wa mameme

33

LONGI DYA MAKUMOLE YE TAANU (25)

1)-Tutanga: Omasangu mavene emvuma

Mvuma mvu-ma

2)-Tulongoka: Mvwa Mvwe Mvwi Mvwo

mvwa mvwe mvwl mvwo

3)-Tulungisa esono ikondelo: oma .... ma ..... ne emvu ....

4)-Setubandula: Omasangu mavene emvuma

34

Mvwu mvwu

LONGI DY A MAKUMOLE YE SAMBANU (26)

1)-Tutanga: Emyongo mya wila myanda.

Myongo myo-ngo lmyol

MYA mya

2)-Tulongoka: MYE MII MYO mye mzz myo


MYU myu

Em---ngo mi----wila----yanda.

4)-Tubandula: Emyongo mya wila myanda.

35

LONGI DYA MAKUMOLE YE NSAMBWADI (27)

1)-Tutanga: Ebandu dya sonekena dya mpyuki.

Mpyuki mpyu-ki lmpyul

2)-Tulongoka: MPYU MPY A MPYE MPYO

mpyu mpya mpye mpyo

3)-Tulungisa esono ikondelo: ndu dya son---k---n---dya---pyu---.

4)-Setubandula: Ebandu dya sonekena dya mpyuki.

36

LONGI DY A MAKUMOLE YE NAANA (28)

1)-Tutanga: Eyimvwama ya Ngola i yimvwama ya n'kangu

yimvwana yi-mvwa-ma lnvwal

2)-Tulongoka: MVWA MVWE MVWO MVWI

mvwa mvwe mvwo mvwz

3)-Tulungisa esono ikondelo: Eyy----vwama ya Ango---i---vwa---ya----kang---

4)-Setubandula: Eyimvwama ya Angola i yimvwama ya n 'kangu.

37

LONGI DY A MAKUMOLE YE VW A (29)

1)-Tutanga: On'kondo n'ti wannene

N'kondo----N'ko--ndo----~

2)-Tulongoka: NE-----NI-----NO-----NU-----NA

ne-------ni-------no-------nu-------na

3)-Tulungisa esono yina ikondelo: On' ondo n't•· ..... ne .......

4)-Tubandula: On'kondo n'ti wannene.

38

LONGI DYA MAKUMATATU (30)

1)-Tutanga: Eminse nswikidi mivangilwanga.

Minse m1-nse 1 nse 1

2)-Tulongoka: NSE NSI NSO NSU NSA nse nsi nso nsu nsa

3)-Tulungisa esono ikondelo: E ..... nse ..... kidi. .... mi. .. ngi .... nga

39

LONGI DYA MAKUMATAYU YE MOSI (31)

1)-Tutanga: Twenda vingila endeki i tuuka kuna Luwanda.

Ndeki Nde-ki lndel

2)-Tulongoka: NDA NDE NDI NDO NDU nda nde ndi ndo ndu

3)-Tulungisa esono ikondelo: nda vingi. ..... ende ..... .itu ...... oku lu ..... nda

4)-Tubandula: Twenda vingila endeki i tuka oku Luwanda.

40

LONGI DYA MAKUMATATU YE ZOLE (32)

1)-Tutanga: Omakonko mbongo mavondanga.

Makonko ma.-nko lnkol

2)-Tulongoka: NKA NKE NKI NKO NKU

nka nke nki nko nku

3)-Tulungisa esono ikondelo: .konko mb ...... g .... ma .... nda.

4)-Tubandula: Omakonko mbongo mavondanga.

41

LONGI DYA MAKUMATATU YE TATU (33)

1)-Tutanga: Tulondelanga en'lele myeto ye ntumbu.

Ntumbu ntu-mbu 1 ntu 1

NTU ntu

2)-Tulongoka: NTA NTE NTI

nta nte nti


NTO nto

Tul.. ..... dela ..... g ...... e'nlele myeto ye ntu.

4)-Tubandula: Tulondelanga en'lele myeto muna ntumbu.

42

LONGI DYA MAKUMATATU YE YA (34)

1)-Tutanga: Tufukanga enzo zeto mu nyanga.

Nyanga nya-nga iNyal

NYA nya

2)-Tulongoka: NYE NYO nye nyo

NYU nyu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Tu---uka-----nga enzo zeto ye nyanga.

4)-Tubandula: Tufukanga enzo zeto mu nyanga.

43

LONGI DYA MAKUMATATU YE TAANU (35)

1)-Tutanga: Endwinu zayingi zifwasanga ovimpi wa nitu.

NDWA ndwa

Ndwinu ndwi-nu lndwi l

2)-Tulongoka: NDWE NDWI NDWO ndwe ndwi ndwo

3)-Tulungisa esono ikondelo: dwi---za----ngi--------sang----.

4)-Setubandula:

NDWU ndwu

Endwinu zayingi zifwasanga ovimpi wa nitu.

44

LONGI DYA MAKUMATATU YE SAMBANU (36)

1)-Tutanga: Endyata ya luyalu lwa n 'kango ilona mo nzila.

Ndyata ndya-ta \ndya\

2)-Tolongoka: NDYA NDYE NDYO NDYU

ndya ndye ndyo ndyu

3)-Tolongisa esono ikondelo: dyat----demo----ti----yina mona----nzila.

4)-Setobandola: Endyata a loyalo lwa n'kango ilona mu n'zila.

45

LONGI DYA MAKUMATATU YE NSAMBWADI (37)

1)-Tutanga: Tubula ensyala.

Nsyala nsya-la INsya 1

NSYA nsya

2)-Tulongoka: NSYE NSYO

nsye nsyo NSYU

nsyu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Tu-----la ens----Ia

4)-Tubandula: Tubula ensyala.

46

LONGI DYA MAKUMATATU YE NAANA (38)

On'toto N'toto

N' n'

1)-Tutanga: Ngola wazala ye kimvwama.

n'-to-to ~

2)-Tulongoka: N' N' N' n' n' n'

N' n'

3)-Tulungisa esono ikondelo: On'---oto Ango---wa---la ye kumv----ma kya---ngi.

4)-Tubandula: On'toto Ngola wazala ye kimvwama.

47

LONGI DYA MAKUMATATU YE VWA (39)

1)-Tutanga: Eyindende yina nwana kuna mfinda.

2)-Tulongoka: NWE NWO NWU

nwe nwo nwu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Eyi----nde mu----ana yina kuna mfinda.

4)-Setubandula: Eyindende yina mwana kuna mfinda.

48

LONGI DYA MAKUMAYA (40)

1)-Tutanga: Endeki i kima kya kangalela omu nza.

nza nza 1 nzal

2)-Tulongoka: NZA NZE NZI NZO NZU nza nze nzz nzo nzu

3)-Yungisa esono ikondelo: .deki i. .... ima ..... kan .... .lel. .... omu nza.

4)-Tubandula: Endeki 1 kima kya kangalela omu nza.

49

LONGI DYA MAKUMAYA YE MOSI (41)

PA pa

1)-Tutanga: Mpimpita

mpi-mpi-ta CEJ 2)-Tulongoka:

PE PI PO pe pl po

PU pu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Mpimpita yin ... mulong ... dya ...

4)-Setubandula: Mpimpita yina omulongi dyadi.

50

LONGI DYA MAKUMAYA YE ZOLE (42)

1)-Tutanga: OPapa kakwiza zyetela on'kangu wa Ngola

Papa Pa-pa CE.!J 2)-Tulongoka:

PA PE PI PO PU pa pe pi po pu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Pap ... kak ... za .... gula ok ..... gu wa .... gol. ...

4)-Tubandula: OPapa kakakwiza zyetela on'kangu wa Ngola

51

LONGI DYA MAKUMAYA YE TATU (43)

1)-Tutanga: On'kangu una wasyandama muna kudikila ekimvwama kya Ngola.

Wasyandama wa-sya-nda-ma 1 sya 1

SYA sya

2)-Tulongoka: SYE SYO sye syo

SYU syu

3)-Tulungisa esono ikondelo: on'k-----gu una wa-----nd-----m----na ----k dika eki---vwa-

4)-Tubandula: On'kangu una wasyandama muna kudikila ekimvwama kya Ngola.

52

LONGI DYA MAKUMAYA YE YA (44)

1)-Tutanga: Ekimvuka kyasadi ngolo za nsi.

asadi a-sa-di ~

2)-Tulongoka: SA SE SI SO SU sa se Sl so su

3)-Tulungisa esono ikondelo: ----vuk---kya----di 1 ngo-----za nsi.

4)-Tubandula: Ekimvuka kyasadi i ngolo za nsi.

53

LONGI DYA MAKUMAYA YE TAANU (45)

1)-Tutanga: Etadi dyangwento i tuko dya kinvwama.

2)-Tulongoka: TA TE TI TO TU ta te ti to tu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Etad----dya---gweto i t----ku dya kimvwama.

4)-Tubandula: Etadi dyangwento i tuko dya kimvwama.

54

LONGI DYA MAKUMAYA YE SAMBANU (46)

1)-Tutanga: Etwelezi yele diila kuna n'dimba.

Twelwzi twe-le-zi 1 Twel

2)-Tulongoka: TW A TWE TWI TWO TWU

twa twe twi two twu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Etwei----yel---dila kun---- ----dimba.

4)-Tubandula: Etwelezi yele diila kuna n'dimba.

55

LONGI DYA MAKUMAYA YE NSAMBWADI (47)

1)-Tutanga: Evuvu kyansi i moko m'asadi.

Vuvu vu-vu ~

2)-Tulongoka: VA VE VI VO VU

va ve Vl vo vu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Evuvu kya ... si i. .. oko masadi.

4)-Setubandula: Evuvu kyansi i moko masadi.

56

LONGI DYA MAKUMAYA YE NAANA (48)

1)-Tutanga: Vo vuna vyoka, vo leka otungulukidi.

Vyoka vyo-ka IVyo 1

2)-Tulongoka: VYO VYA VYE

vyo Vla vye

3)-Tulungisa esono ikondelo: Vo-----na vy-----, vo le-----out lu----di.

4)-Setubandula: Vo vuna vyoka, vo leka otungulukidi.

57

LONGI DYA MAKUMAYA YE VWA (49)

1)-Tutanga: On'kangu wawonso wazizila mulwaka mu lukuku.

Wazizila wa-zi-zi-la ~

2)-Tulongoka: ZI ZO ZU ZA ZE Zl zo zu za ze

3)-Tulungisa esono ikondelo: kangu----wonso wa----la ye 1---ka lukuku.

4)-Tubandula: On'kangu wawonso wazizila mu lwaka mu lukuku.

58

---

LONGI DYA MAKUMATAANU (50)

1)-Tutanga: Enzo za malongi zizibulwanga muna ntangwa ya naana.

Zizibulwanga zi-zi-bu-lwa-nga [ill

2)-Tulongoka: ZYA ZYE ZYO ZYU

zya zye zyo zyu

3)-Tulungisa esono ikondelo: E---zo za----long---zi----lwang---mu---nl---ngwa a nana.

4)-Setubandula: Enzo za malongi zizibulwanga muna ntangwa ya nana.

59

LONGI DYA MAKUMATAANU YE MOSI (51)

1)-Tutanga: Edyambu dyawonso dina ye mfoko andi.

Mfoko mfo-ko 1 mfo 1

2)-Tulongoka: MFA MFE MFI MFO MFU

mfa mfe mfi mfo mfu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Ed .... amb .... dyawo .... so .... ina ye mfoko an ... i.

4)-Setubandula: Edyambu dyawonso dina ye mfoko andi.

60

LONGI DYA MAKUMATAANU YE ZOLE (52)

1)-Tutanga: EMbanza Wambu 1 mbanza an'zole ya Nsy eto ya Ngola.

Wambu Wa-mbu lmbul

2)-Tulongoka: MBA MBE MBI MBO MBU mba mbe mbi mbo mbu

3)-Tulungisa esono ikondelo: EWa bu i banza zole ya yeto gol

4)-Setubandula: EWambu 1 mbanza an'zole ya nsi eto ya Ngola.

61

LONGI DYA MAKUMATAANU YE TATU (53)

1)-Tutanga: Osala impila luzingu lwa mbote muna muutu

mpila mpi-la 1 mpi 1

2)-Tulongoka: MPA MPE MPI MPO MPU mpa mpe mpz mpo mpu

3)-Tulungisa esono ikondelo: Osa ye mpila lu gu lwa mbote muna muutu.

62

LONGI DYA MAKUMATAANU YE YA (54)

1)-Tutanga: Eyima yawonso ina omu Ngola i yeto

ya-won-so ~

2)-Tulongoka: YA YE YI YO YU ya ye yz yo yu

3)-Tulungisa esono ikondelo: ----iuma ya-----nso ina omu-----ola yeto.

4)-Tubandula: Eyiuma yawonso ina omu Ngola yeto.

63

LONGI DYA MAKUMATAANU YE TAANU (55)

1)-Tutanga: On'langi wa n'longo una kuna nzo

N'la N'le N'li N'lo N'lu

2)-Tulongoka: N'LA N'LE N'LI N'LO

nla nle nli nlo

3)-Tulungisa esono yikondelo:

N'LU nlu

o .... la .... gi wa .... lo .... una ku.. .. . ... n ....

4)-Tubandula: On 'langi wa n 'longo una kuna nzo

64

LONGI DYA MAKUMATAANU YE SAMBANU (56)

1)-Tutanga: Oumvwama wa Ngola

Umvwama u - mvwa - ma

2)-Tulongoka: u u u u u u

3)-Tulungisa esono yikondelo: 0 .. .. mvwa ...... wa ..•.. ••. gol ..... .

4)-Tubandula: Oumvwama wa Ngola

65

LONGI DYA MAKUMATAANU YE NSABWADI (57)

1)-Tutanga:

- Enzo a Nzambi dyaka longa i longanga. - Olongoka i salu kisundidi om 'funu beni.

On'kangu a Nzo a Nzambi ufwete tuula engolo muna longoka.

2)-Tusoneka

66

LONGI DYA MAKUMATAANU YE NAANA (58)

1)-Tutanga: - Kuzengi en'ti ko.

- Kuvangi empyaza ko kinumana wukwa yoka en'ti. - Ofwete kuna n'ti myan'kaka.

2)-Tusoneka

67

LONGI DYA MAKUMATAANU YE VWA (59)

1)-Tutanga: - Emayela ma Sida vonda mevondanga.

- Wudikeba mu lembi baka emayela ma mpimpita momo. - Ofwete tuula kinkutu kya kubikwa kinumana kwa baka omayela momo.

2)-Tusoneka

68

LONGI DYA MAKUMASAMBANU (60)

1)-Tutanga: - Vana vata dyeto vena sikola, lupitalu ye mbongi ya luyalu.

- Olongoka muna sikola i salu kisundidi om'funu mu konso Nsi. - Konso ona una ye mpasi za mayela ofwete kwenda kuna

lupitalu mu haka bilongo. - Emambu matadidi luvatumuku lwa nsyeto metalwanga

kwa luyalu yo kwa n'kangu wawonso wa Nsi.

2)-Tusoneka

69

SONO YA NDINGA KIKONGO

SONO KY A NENE SONO KYA FYOTI Sono kya sonama Sono kya sonama Sono kya sonama Sono kya sonama

mu maakina mu mooko mu maakina mu mooko

A 5'/_ a båka B '13 b baaka D ']) d disa E 'E e yela F :r f fula

NG 'l{(j ng ngolo 1 I 1 zmga K '1( k kolo L L 1 luku M :M m m6na N '1{ n longa 0 0 0

p p p pidi s s s samba T rr t tumbu u ru u V 'J) V vuvu w 'W w wola y y y yola z z z za

MF :M:F mfumu MB :M'B mbele MP :MP mpaka MV :M'V n'vu ND 'J{'lJ ndembu NL 'J{L lembu NZ 'J{Z nzala NT 'J{<T n'toto

70

Consoles de Madeira (Portugal)

Consoles Amarelos (Spain)

Marrocos

/ Tunisia

Argelia

Sahara Ocidental (Marrocos)

Ubia Eglpto

MauritAnia

Cabo Verde /Senegal Mali Nigeria

Benin

Republica do

Tchad

G b' / Burkina / c am ~~ Guinea /aroon

Guinea-Bissau D'lvore Nigeria /.

Sudäo

Eritrea '--.:...

DJibouti _......-

/ do Representante

1 Cote Ghana Africal central Ug~da Sierra Leao Togo

Liberia Säo Tome & Repub!ica

Eti6pia

Africa

P . . / COiiQP Democråt1ca de

nnc1pe / Gabäo Congo Kenya

Guinea ~ Equatorial Rwanda /

------- Burundi Tanzånia Cabinda (Angola)

Angola

Namibia

Alrica do Sul

Mozambique

Suaziländia

Lesotho

MAPA DE ÅFRIKA DESTACANDO ANGOLA.

Seychelles

Cömoros

Mauritius

Raunion (France)

Madagascar

NKANDA W A NZA YILU Y A ÅFRIKA YE NSI ETO YA NGOLA.

71

Angola lnternatlonal boundal)' Rallroad

Province boundal)' Road

* Natlonal capital Track

0 Province capital

0 100 200 Kllometers

MAPA DE ANGOLA COM SUAS PROVINCIAS

72

manual de alfabetização em língua kikongo; 2008

Documents