apostila ewé e egbo

41
· APOSTILA EWE (Folhas) / EGBO (Raizes) Profr. Adekunle Ogunjimi

Upload: awosade-olaifa

Post on 05-Dec-2014

510 views

Category:

Documents


30 download

TRANSCRIPT

Page 1: Apostila Ewé e Egbo

· APOSTILA

EWE (Folhas) / EGBO (Raizes)

Profr. Adekunle Ogunjimi

Page 2: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

FOLHAS

Folhas sao plantas que podem servlr para alimentayao, melO ambiente

(proteyao) e curativos (contra as doenyas).

Desde a antiguidade 0 homem luta contra as doenyas, sempre armado do

proposito de conservar ou recuperar a saude perdida ou abalada. Assim teve sempre

a preocupayao de afastar 0 sofrimento causado pela doenya, chegando mesmo em

certas epocas e em muitos lugares a admitir a possibilidade de prolongar a durayao

da vida pela preservayao da saude.

Entretanto ninguem ignora que existem muitos processos de cura, isto e,

destinados a afastar a doenc;a ou conservar a saude.

Os processos de maior evidencia sao os seguintes:

(l) alopatia

(2) homeopatia

(3) hervas

(4) hidroterapia

(5) elewe omo (a cura tradicional)

Os 4 (quatro ) pnmelros processos sao tratamentos ligados a medicina

convencional, enquanto 0 5° processo e mais ligado a tratamento espiritual, tendo

alguma semelhanc;a com 03° processo.

Page 3: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

FOLHAS

Folhas san plantas que podem servlr para alimentayao, mew ambiente

(proteyao) e curativos (contra as doenyas).

Desde a antiguidade 0 homem luta contra as doenyas, sempre armado do

proposito de conservar ou recuperar a saude perdida ou abalada. Assim teve sempre

a preocupayao de afastar 0 sofrimento causado pela doenya, chegando mesmo em

certas epocas e em muitos lugares a admitir a possibilidade de prolongar a durayao

da vida pela preservayao da saude.

Entretanto ninguem ignora que existem muitos processos de cura, isto e,

destinados a afastar a doenya ou conservar a saude.

Os processos de maior evidencia san os seguintes:

(1) alopatia

(2) homeopatia

(3) hervas

(4) hidroterapia

(5) elewe omo (a cura tradicional)

Os 4 (quatro ) pnmelros processos san tratamentos ligados a medicina

convencional, enquanto 0 5° processo e mais ligado a tratamento espiritual, tendo

alguma semelhanya com 0 3° processo.

Page 4: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

PODER BIOQUIMICO DAS FOLHAS

Tern algumas folhas que atraves do poder bioquimico podem resolver alguns

problemas medicinais. A maioria destas plantas atraves da clorofila como fator

bioquimico produzem efeitos similares aos remedios da medicina clinica. Como por

exemplo:

Tete (boldo): - pode ser usado para resolver problemas de dor na barriga.

Calmantes:Alecrim

Cidreira

Erva-doce

Camomila

Page 5: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

RELA(:AO DE OSAYIN COM AS FOLHAS

Osanyin e origimirio de Irao atualmente localizado na Nigeria pr6ximo da

fronteira com 0 ex Daome.

Ele e urn dos Yoi Irunmole que desceu de Ikole orun (ceu) para Ikole Aaiye.

Ele e divindade das plantas medicinais e litlirgicas. A sua importancia e

fundamental, pois nenhuma cerimonia pode ser feita sem a sua presenya.

o nome das plantas, a sua utilizayao e as palavras (Ofo) invocayao, cuja forya

desperta seus poderes sao os elementos mais secretos do ritual no culto aos Orisas

o simbolo de Osanyin e uma haste de ferro, tendo na extremidade superior

urn passaro em ferro forjado, esta mesma haste e cercada por seis outras dirigidas em

leque para 0 alto.

Por muito tempo Osanyin foi sacerdote da Terra (lIe) mas a Terra (lIe) naotinha fertilidade, entao Osanyin foi a procura de Orunmila Ifa que 0 ajudou aresolver 0 problema. Ap6s 0 ocorrido Osanyin ficou ressentido e brigou comOrunmila. Depois de muita disputa Osanyin acabou perdendo e tomou-se escravo deOrunmila.

Osanyin foi trabalhar no campo e logo ao comeyar seu trabalho, percebeu queiria cortar a erva que curava a febre e entao gritou:

- "Impossivel cortar esta erva, pois e muito litil". A segunda erva era a quecurava dores de cabeya, recusou-se tambem a destrui-la. A terceira suprimia asc6licas. Na verdade, disse ele, nao posso arrancar ervas tao necessarias.

Orunmila tomando conhecimento da conduta de seu escravo, demonstroudesejo de ver as ervas que Osanyin se recusava a cortar porque tinham grande valorpor contribuirem para manter 0 corpo em boa salide.

Decidiu entao Orunmila, que Osanyin ficaria perto dele para explicar-lhe asvirtudes das plantas, das folhas e das ervas, mantendo-o sempre ao seu lado na horadas consultas.

Page 6: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Fo/has)

Pela forte relayao entre Orunmila Ifa e Osanyin as duas energias acabam se

tomando grandiosas juntas. Osanyin conhece a energia das folhas enquanto

Orunmila tern grande dominio do Odu Ifa.

Todas as receitas e trabalhos magicos feitos com plantas, sao classificados

pelos babalawos (sacerdotes de Ifa) em 256 Odus, 0 que com frequencia estabelece

elos entre os nomes das receitas, das plantas e dos odus de Ifa, sobretudo com 0

segundo nome dado a cada odu.

Page 7: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

(1) Maleficios (Abilu)

(2) Beneficios (Idaabobo) proteyao

MALEFICIOS (Abilu) Ajogun

* Eso apikan

* De agbon

* Odidi

* Atare

*Okun

2 - Acidentes (Ofo)

3 - Maldiyoes (Epe)

Page 8: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

BENEFICIOS (Calmante)

1 - Boa rnern6ria (Isoye)

2 - Virilidade (Arerno)

3 - Forya fisica (Irnu ara Ie)

4 - Cairnante (Ero)

5 - Prosperidade / Dinheiro (Awure)

6 - Dinheiro (Awure)

7 - Arnor (Awure Iferan Obirin / Okunrin)

8 - Fertilidade ( Ibirno)

9 - Longevidade (Ipe Laiye)

10 - Sorte (Ori Ire)

11 - Vit6ria sobre urn inirnigo (Isegun Ofa)

12 - Afose - que a paIavra tome-se realidade

13 - Curar Doenyas (Awogbaarun)

Page 9: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

CUIDADOS IMPORTANTES COM AS PLANTAS

ANTES DOS RITUAlS

Quando os sacerdotes vao colher as plantas para seus trabalhos devem faze-lo

em estado de pureza, abstendo-se de relayoes sexuais na noite precedente e indo a

floresta durante a madrugada, sem dirigir palavra a ninguem. AIem disso devem ter

cuidado em deixar no chao uma oferenda em dinheiro, logo que chegam no local da

colheita.

Se for a noite devem jogar areia 3 vezes na folha.

Os adeptos de Osanyin se cham am Oloosayin ou onisegun.

Page 10: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

PROCEDIMENTOS PARA UTILIZA(:AO DAS PLANTAS

MALEFicIOS

- apikun (dutra)

- atare

- okun (centropeia)

- ACIDENTES: - Para fazer alguem sofrer acidente:

Ewe Ina

Ewe Aragba

Ewe Esinsin

Juntar tudo, despejando 0 liquido Ade em cima. Entregar no nome da pessoa

com uma faca em cima.

Observar: trabalho perigoso.

- MALDI<;OES (Epe): - Para amaldiyoar outros, as folhas mais usadas sac:

Ewe Semolapa

Page 11: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Ewe Semolese

Eyin Oka

Modo de Fazer:

Juntar tudo e colocar na lingua. E necessario Ofo/Aasan para ativar "Epe"

- PROCESSOS JUDICIAIS (Ejo): Este e urn processo para ajudar alguem a se

envolver num processo judicial.

As folhas utilizadas para este fun sao:

Ewe Abirikolo (crotalaria lachnophora)

Ewe Arira

Yimiyimi (escravelho)

- MORTE (Iku): - Existem algumas folhas que podem matar uma pessoa:

Ewe Ikan (berinjela)

Ewe Ila (Quiabo )

Eso Apikan (Trombeta roxa)

- LOUCURA (Were): - Existem algumas folhas que se utilizadas em quantidade

exagerada, alteram 0 equilibrio das pessoas e podem levar a loucura, sao elas:

Page 12: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

- Ewe Oparun (bambu)

- Ewe Yunyun (compositae)

Modo de Fazer:

Queimar tudo, despejar 0 po embaixo da esteira. Apos pronunciar 0 nome da

pessoa que devera ficara louca, dormir sobre a esteira.

Page 13: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

BENEFICIOS

- BOA MEMORIA (Isoye): - Para ativar a memoria ou inteligencia, as folhas mais

usadas san:

Agberigbede (levanta-a-cabe<;a, para entender linguagem)

Iyeye (Dono-de-conhecimento)

Atori ( Vara)

Agberigbede ba mi gbe iye temi fun mi

Oniyeniye ba mi ko iye temi fun mi

Page 14: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Fo/has)

Levanta a cabe9a para entender a linguagem

Traga minha memoria para mim

Dono do conhecimento recolha a minha memoria.

- FORCA FisICA (Imn ara Ie)

11 - Orogbo

11 - Atare

04 - Eja Ojiji (peixe)

04 - Adan (morcego)

04 - Agemo (camaIeao)

Alubosa elewe (cebolinha-branca)

Egbo Ifon (Raiz)

Egbo Ipeta (Raiz)

Egbo Oruwo (Raiz)

Eepo pandoro casca-bignonia-cege)

Kanun BiIaIa (pedra de Sango)

Queimar tudo junto ate virar po, misturar com aca9a quente, comer todas asmanhas.

Agbo Iagbara Iorong gbo

Agbo 0 sainsan ni ti atare orisa

Ifon ni ki e fi fon arun ara Iagbaja

Arun ki i se ifon ki 0 ma Ie run

Page 15: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Arun ki i se ipeta di 0 ma Ie nm

Ka iju

Alubosa ni ki e fi sa arun ara

Lamorin jade ki maa lagbara

Pandoro 10 ni ki eegun re oji

Oruwo 10 ree ru gbogbo aisan

Kuro lara re

Nijoo jumo lojiji ji pere pere

Ako kan un ni ke e fi kan

Gbogbo arun ara re danu

Iyere 10 ni ko ma ji pere pere

Adan 10 ni ko maji pere pere

Agemo de alawo awo gba awo

Ti ko dara kuro lara mi

Traducao

o Maduro tern poder e orogbo maduro

Ataare orisa fica maduro sem ficar doente

Remova (fon) a doen<;adesta pessoa com Ifon

Ifon nunca fica tao doente que nao possa cheirar 0 deserto

Remova (As) a doen<;adesta pessoa com cebolinha (alubosa)

Para que ele possa fica forte.

Pandoro disse que seu esqueleto vai acordar

Oruwo va retirar (ru) toda a doen<;ado corpo dele.

o peixe ojiji acorda completamente todos os dias

Remova toda a doen<;a com potlissio macho

Iyere diz que ele deve acordar completamente

o morcego-da- fruta diz que ele deve acordar completamente

Venha camaleao, dono da cor da pele levar embora a minha cor ruim

Page 16: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

- PROTE<;AO (Idabobo)

Folha Ori

Folha Gbegbe

Queimar tudo, fazer 7 cortes na cabeya e colocar 0 po

Nao tomar banho de cabeya durante 3 dias.

Akager W ogbo omo ogun

Ori fegeji omo Aloran

Alakan gbariri W osa ni i se

Omo Iloseojikan

Gbegbe 10 ni ki ire 0 maa gbe

Owomi

Eewo orisa omi ile alakan ki i danu

Traducao

Ele que leva cachorro para dentro do mato filho de Ogun

A enorme arvore oori filha do chefe aloran

Caranguejos se apressam ruidosamente

Para seus buracos filhos de Iloseoj ikan

E gbegbe quem diz que a fortuna deve ficar nas minhas maos

Orisa 0 proibe, a agua de dentro da casca do caranguejo nunca vasa.3

Page 17: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

- PROTE(:AO CONTRA A MORTE (I daabobo lowo iku)

Ewe ekuku (Peda liaeea)

Ewe akisan (Aizoa eeae)

Agidimagbayin (Vassourinha)

Deixar tudo em po.

Ingerir com aeaya frio durante duas semanas.

Ekuku ogerere loni kibi 0 san 10

Akisan 10 ni kaye 0 san

Olorun ti kun a 0 ku

Owo te we agidimagbayin

Olorun a ti kun

Traducao

Ekuku disse suavemente que 0 mal flui para longe

Akisan disse que a vida sera boa

Olorun feehara a porta, nao vamos morrer

A mao toea a folha agidimagbayin

Olorun feehara a porta, nao vamos morrer.

Page 18: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Indicadas para neutralizar as energias negativas (Oogun Ero):

Ewe Iroko

Ewe Eleso

Ewe Jeminiho

EweOdundun

Ewe Tete

EweWoorowo

Ori

Igbin

Eleso meso 0 temi

Eso eso no fi gbale yii lowo won

Jeminiho 0 ni ki eje mi ni har

Odundun ni ti odundun

Tutu ni ti tete

Erowoo ni ti woorowoo

Ero ni ti ikupero

Traducao

Folha-dona-da-suavidade, traga me suavidade

Suavemente, suavemente you lhes tomar a terra

Acorda-crian<;a diz que voce tern de me responder

Odundun e sempre calma

Tete e sempre fresca

Woorowo e sempre fresca e calma

Ikuepero e sempre fresca e calma

Page 19: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

- FERTILIDADE (Aremo)

Folha Opuosupa

Folha Odundun (Folha da Costa)

Opasupa ni i pe omo wa

Agbonyin gbe omo wa

Ogbangan je ki omo se

Ogangan mi

Matador-da-dor chame os filhos

Carregador-da-bondade traga os filhos

Direto, deixe os filhos virem direto para mim

Page 20: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

FOLHA UTILIZACAo

Akoko Obrigayao de Orisa

Iyalode (Pinhao branco) Folha das Iyami Osoronga

Iyalode pupa (Pinhao roxo) Faz parte de curativo (hemorr6idas)

Folha de lroko Calmante

Ewe Ogede (bananeira) Para cobrir ebo

Pasan kori ko (espada de Sao Jorge) Proteyao

Oro Agogo Faz parte da medicina para saude

Ewe Ela (samambaia) Faz parte da iniciayao no Culto de Ifa

Ewe reku reku Para sorte e lavar Orisa

Page 21: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Ewe unje

Egbo unje

Gbirinbintin ewo ni nro danu

Gbirinbintin ewo ni nro danu

Ewe abiwere re 0 ewo n nro danu

Gbirinbintin ewo ni nro danu gbinrinbintin.

Ewe Abiyamo re ewo ni kin ro danu

Gbirinbintin ewo ni nro danu

Ewe abiwere re ewo ni kin ro danu

Gbirinbintin ewo ni nro danu

Ewe ori fifo re ewo ni kin ro danu.

Page 22: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

BANHO PARA LAVAR ORISAS EM PREPARA<;AO

DE ASSENTAMENTOS

Tete Abalaley

Rinrin

Odundun

Ewe lroko

Igbin

Epo Dende

Ori

Gin

Amassar tudo junto numa bacia com agua e lavar a imagem ou igba em preparayao

de assentamento dentro.

Page 23: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

PATUA PARA PROTECAO / SORTE

Ewe Ebure

Igbin

Odundun

Tete

Rinrin

Pilar e secar, moer ate transformar em po. Despejar a gosma do caracol sobre

o po e secar. Colocar dentro de um couro e costurar.

Usar numa bolsa.

Page 24: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

MATERIAL usaEfun Acalmar e atrair coisas boas

Osun Para que nunca acabar a sorte da pessoa oucontinuidade do Ase.

Obi Comida de Orisa,Para fazer jogo e

Tambem confirmar Ebo.

Orogbo Reza para longa vida e saude

lye Agbe Pena (azul) para sorte, assentamento e longavida

lye Aluko Pena (vinho) para sorte e assentamento

lye leke leke Pena (branco) para harmonizar a vida

Ikodide Pena (vermelha) para sorte e afirma<;ao deritual

lyerosun PO vermelho para ativar Odu lfa

Buzios Sao simbolos de Orisa

Ori (Ero) Para acalmar energia negativa e doresE misturado com outros materiais do Ase

Ado Para colocar po, que pode ser alimentadocom eje

Irukere Usado para mostrar poder ou lideran<;a,tambem pode se usar na transferencia de Ase

lkoto Olokun (ero ) Para acalmar energia negativa

19bin (ero) Para acalmar negativa

Moedas anti gas Para fazer pagamento para AioogunPara limpeza de energia negativa e tambem

Sabao da Costa (ero ) pode ser misturado com outros materiaispara protecao e sorte.

Gin Bebida de Orisa

Dende (ero) Para acalmar energia negativa

Page 25: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Para lavar cabe<;a ou limpeza de magi a(Mau) contra essoa

Preparado com elementos calmantesara acalmar ener ia ne ativa

Page 26: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

UsoA fin pe ololufe pada tabi

Pe ire ti 0 ti 10 pada

UsoA fin se Ogun pe ki agba ile

Taba ile pada lowo otaN:- B a kinba alukerese dule

Baba re, eewo ni!

Usado para atrair alguem,untar ou atrair sorte de volta.

Usado para resgatar terra ou casada mao do inimigo

Page 27: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

A fin se Ogun wipe kiA se ori rerelaiyekiA se di olowo gidi

Traducao

Uso

A fin se Ogun wipe ki aiyeEnia pada si rere

TraducaoE usado para dor de cabeya, dor no corpo e

fazer defumayao.

Page 28: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Uso

A fin se Ogun iju obinrin

Uso

A fin use Ogun oju dundun

TraducaoE usado no remedio para fibroma

TraducaoE usado no remedio para dor nos olhos

Uso

A fin se Ogun pe kialeu a je tabi ni owo.

Uso

A fin se Ogun isori

TraducaoUsado para atrair dinheiro

TraducaoUsado para prote9ao

Page 29: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Usado para magia de desaparecimento ouprote9ao

A fun se ogun pe ki araiye ja WQ buburuKuro lara wa

Page 30: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

A fin se ogun irinran, bi won ba f~Funnini ogun fe- ao rii

Usado para feiti90 contra magia,Colocado na comida

Page 31: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

A fin se ogun aiegbeMoja we ahun se ahunje

Page 32: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Uso

A finje ogun loku regbeUso

A finge ogun atosi ti odaju

Traducao

Usado para dor no joelho

Traducao

Indicado para gonorreia

Uso

A finje ogun ki alebori Qta

Uso

A fin se ogun pe kienia Ie ai eninla

Traducao

Usado para veneer inimigo

Traducao

Usado para atrair riqueza (fiear rieo).

Page 33: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

A finje ogun pe ki aije san waSi re gbogbo

A fin se ogun isegun loriAwon ota, emere ati aje

Usado para prote9ao contra inimigo,Emere e bruxaria

Page 34: Apostila Ewé e Egbo

·Apostila - Ewe (Folhas)

A finse pe ki gbogbo omo araiyeMa fe tiwa (eyonu)

Usado para atrair simpatia das pessoas,para que gostem da gente

Page 35: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Uso

A fin un se ogun ero igbona

Uso

A finse ogun inu runrun

Traducao

Usado contra catapora

Traducao

Usado para dor no estomago

Uso

A fin se ogun isegun lori a wQn aj~Uso

o wa fun wipe ki ama ri oore tabi anu gba

Traducao

Usado contra bruxaria

Traducao

Usado para sorte

Page 36: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

A fin se ogun wi pe ki kialerinKangba lQwQa wQn enia

A fin se ogun lati di obaTabi lati leje oye

Page 37: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

A fin se ogun owoA torideo igi wo

A fin se ogun pe ki ololufe waLe pada wa.

Page 38: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

IlaAladunOhesenmesenMakoMisinmisinOju OlogboWerenjejePakun ObarisaOlatogegeDagunroAhon eku (dudu)OseOse IgbeelujuAtareArun sansanSikiti moesoSikiti monsoAyinreAlubosaAyoIpolerinAtikekereheyinSaweweSaweweEwaowoAwo eredeEfo TeteTete elegun unTete afetedayeTete ateledanjiEjojuEkajuEekun ahunEkunkun ahunOgede OyinboAfeEko oyinboAboEpa (gidi)ElegeEekarra ekunEgun arigbo

- quiabo- olho-de-cabra- olho-de-pombo- cipo-de-akacuz- fruta-de-conta- Jequiriti- Jiquiriri- Tentinho- Tento- Carrapicho-rasteiro- Falso-cardo- Baoba- Calabaceira-Amomo- Metrasto- Catinga-de-bode- Erva-de-Sao Joao (Maria Preta)- Corayao-de-Negro- Cebola- Alho- Babosa- Erva-de-pinto- Periguito- Alecrim- Magnericao- Mangerico- Cauda-de-raposa- Bredo-de-espinho- Bredo- Caruru-de-porco- Cajueiro- Caju- Abacaxi- Araras- Araraseiro- Pinha-do-brejo ou jaca-de-pobre- Jaca-de-pobre- Araticum-da-areia- Amendoim- Cardo-Santo- Cardo-do- Mexico- Figueira-do-infemo

Page 39: Apostila Ewé e Egbo

Apostila - Ewe (Folhas)

Ankemi letiBerefutuTaponurinOgbunAfoforoEfo oyinboOsun eledeIsinEtiponolaPopolaAbamodaEruOdundunEmiEran esinPitangaEgeleEwe biyemiIbiyemiEfunleAbo LabelabeAkogbegiAko ireBaakaMoraOwuAkeseAwiseAgogo IgunOgunOgigiIsapa IsekuAmukanIsapaIsapa funfunOfo odanEru bujeJogboOlatorijeEru oorungoFemo loju tokiAtunomotoKukindunkuKawokawoSara orobaAjigbawaAkinsale

- Jarrinha- Fruta-pao- Jaqueira- Mangue-Siriuba- Margosa- Berthlha- Urucum- Castanheiro da Africa- Erva tosta.o- Poilao- forro- Folha da Fortuna- Arvore da Fortuna- Limo-da-Costa- Capim-de-rola- Pitangueira-vermelha- Erva-andorinha- Quebra-pedra- Erva-de-Santa-Luzia- Corre-corre- Tiririca- Danda- Pau-cadeira- Palma-de-Santa-Rita Gladiolo- Gloriosa-dos-Jardins Aranha- Algodoeiro- Algodao-gigante- Algodoeiro- Crista-de-galo- Heliotropio-Indiano- Canhamo-brasileiro- Canhamo-brasileiro- Azedinha- Caruru-azedo- Caruru-da-Guine- Canhamo-brasileiro- Acacu- Meves- Macae- Erva-cidreira- Mentrasto-do-grande- Anileira-verdadeira- Batata doce- Jitirana- Primavera-de-cayeira- Campainha-vermelha- Jeticuc;u

Page 40: Apostila Ewé e Egbo

Ej inrin OdanOlobontujeIyelodeJagudaOdundunDogbodogboEwon OdeleEwonAgogoElekuOfiaYanrinAbekoIku ekunOkaOruImi ologboApapoIpapoHko ewuro odoAladeTabaOsibataEfinrin ataEfinrin weweEfinrin ajaEfinrin marugbo sanyaAruntantanEruyanntefeEfinrin OtuEye Oba Ie efinrinEmuOfa etuResiApakoEkunkunEleda woroIkinIkin IrukeOgboAbiirunpoKakasenlaKakasemi sola awomiAperejoIlosunEesunApara

Apostila - Ewe (Folhas)

- Jua-pitanga- Pinhao- Pinhao-de-barbados- Flor-de-coral- Flor-da-Costa- Capim-de-cheiro- Cambara-de-espinho- Cambara-vermelho- Cambara-roxo- Cansacao- Lingua-de-vaca- Arroz-bravo- Cordao-de- frade- Cordao-de-Sao Francisco- Cordao-de- frade- Douradinha- Pau-carrapato- Inge-bravo- Cruz-de-Malta- Pernambuco- Fumo- Lotus- Manjericao-de-alfavaca- Alfavaca-cheirosa- Alfavaca-do-campo- Basilico- manjericao-dos-cozinheiros- Alfavaca- Manjericao-cheiroso- Manjericao-de-folha Iarga- Caaxira- Taquarinha- Arroz- Bambu- Vacua- Capim-mimoso- Capim-gaine- Capim-colonial- Orelha-de-macaco- Maracuja- Cipo-curucu- Mata-fome- Dois-amores- Capim-rabo-de-mucura- Capim-elefante- Sucupira

Page 41: Apostila Ewé e Egbo

ApahaRinrinOjuusajuOgun berekeEpa IkunigboIseIsuArunfonfonEwuraEgbodoEminaEwura esinAloIsu AlubosaAbajeKanranPeregumArojokuOpeGbagiOdundun OlokunIjebu

Apostila - Ewe (Folhas)

- Pracaxi-de-folha grande- Jabuti-membeca- Erva de- Flamboyant / Carrapicho-de-beic;o de boi- Feijao bravo- Inhame- Inhame- Cara- Inhame bravo- Cara-de-sapateiro- Inhame-de-Sao Tome- Cara-do- Para- Inhame-da-Guine Branco- Inhame de Sao Tome- Inhame da Guine Branco- Ebano- Coqueiro-de-venus nativo- Erva-botao- Dendezeiro- Pata-de-Galinha- Pincel- Cipo-da-beira mar