ha’u mós bele - moe.gov.tl istoria/hau_mos_bele.pdf · ministériu edukasaun iha meta boot ida...

28
Ha’u Mós Bele Labarik tinan 0 - 6

Upload: dangdien

Post on 29-Aug-2018

270 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Ha’u Mós Bele

Labarik tinan0 - 6

Page 2: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Ha’u Mós Bele

Page 3: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Ha’u Mós BeleHakerek-na'in

• Alzira de Araujo, (Pré-Eskolár sagrada Familia)• Anita Ulan, (Fundasaun Alola)

• Augosto Ponto, (Tertil)• Francisco da Costa Xavier, (pré-Eskolár St. Madalena de Canossa)

• Frederico Hornai, (RHTO)• Imaculada de Fatima, (World Vision Timor Leste)

• Prescilia da Silva, (Instituto Marry MacKillop)• Verónica Besi Tilman, (RHTO)

Layout/Ilustradór :David da Silva

Imprime husi UNICEF Timor-Leste 2015

Page 4: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTEMINISTERIO DA EDUCAÇÃO

GABINETE DO MINISTRO

Mensagem de AberturaO Ministério da Educação almeja o importante objetivo de assegurar que cada criança em Timor-Leste acede a oportunidades iguais paraatingir uma educação com elevada qualidade. Esta educação procede de uma aprendizagem centrada no aluno, ativa, efetiva, bem como repleta de conteúdos relevantes e contextualizados. Esperamos que, através de atividades realizadas em conjunto com os seus professores, os alunos se formem como pessoas sábias, tolerantes e com pensamento crítico, de forma a tornarem-se cidadãos com capacidade analítica e participativa, contribuindo fortemente para a nossa querida pátria Timor. Este livro é, assim, parte deste esforço do Ministério. Criámos cada um dos livros com carinho e cuidado, de modo a suscitar o gosto do aluno pela leitura e a auxiliar a sua aprendizagem eficaz. Para os nossos caros professores: pedimo-vos que encorajem os vossos alunos durante a sua caminhada escolar, que os respeitem e que lhes forneçam múltiplos desafios durante a sua aprendizagem. Não poderão seguir apenas estes livros, devendo usar as formas, as línguas e as atividades previstas nos planos de aula que acompanham os livros, no sentido de levarem os alunos a APRENDER. Sejam bons modelos para os vossos alunos – a vossa atitude no ensino é mais importante do que a vossa metodologia.Para os nossos queridos alunos: a vossa força de vontade para aprenderem, para analisarem, para expre sarem ideias e para estarem abertos a outras opiniôes é que será a chave para conduzirem Timor a um futuro brilhante, pleno de possibilidade.

Díli,15 de setembro de 2014 Ministro da Educação  

Bendito dos Santos Freitas, MA

Page 5: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTEMINISTERIO DA EDUCAÇÃO

GABINETE DO MINISTRO

Lian Makloke Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun ho kualidade aas. Edukasaun ne'e signifika katak aprendizajen tenke sentradu ba alunu, ativu, no efetivu, no matéria ne'ebé estuda tenke relevante nokontestualizadu. Ami espera katak liuhosi atividade sira-ne'ebé hala'o hamutuk ho manorin sira, estudante sira sei sai ema matenek, tolerante, no uza hanoin krítiku hodi sai sidadaun analítiku no partisipativu ne'ebé fó kontribuisaun maka'as ba Ita-nia rai doben Timór.Livru ida-ne'e mak parte ida hosi esforsu Ministériu nian. Ami kria livru ida-idak ho domin no kuidadu, hodi provoka estudante nia gostu lee, no ajuda aprendizajen efikás. Ba belun manorin sira: halo favor fó korajen ba labarik sira durante sira-nia dalan eskolár, no respeita no fó dezafiu barak ba sira hodi sira aprende. Labele tuir livru sira de'it, maibé tenke uza maneira, lian ho atividade saída de'it ne'ebé hakerek iha planu lisaun sira-ne'ebé akompaña livru sira hodi ajuda estudante sira APRENDE. Sai ezemplu di'ak ba sira – Ita-Boot nia hahalok hanorin maka'as liu duké Ita-Boot nia metodolojia.Ba alin estudante sira: forsa-vontade atu aprende, analiza, espresa ideia no loke hanoin hodi simu opiniaun ema seluk nian mak xave, hodi bele lori Timór ba futuru ida-ne'ebé nabilan ho posibilidade.

Dili,15 Setembru, 2014 Ministru Edukasaun  

Bendito dos Santos Freitas, MA

Page 6: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

1

Page 7: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

2

Iha knua ki'ik ida, moris labarik-feto ida naran Maria.

Loroloron Maria haree nia kolega sira bá eskola.

Nia mós hakarak tuir.

Page 8: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

3

Page 9: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Maria husu ba nia inan no aman,"Apá, Amá, ha'u hakarak bá eskola"

Maibé nia Apá hatan,"Oinsá ó bele bá eskola ho kondisaun hanesan ne'e?"

Maria tanis hodi dehan ba ninia inan-aman,"Ha'u hakarak eskola!!!Ha'u tenke bá,,, ha'u tenke bá..."

4

Page 10: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

5

Page 11: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Maria tuur triste hela.Ninia maun la'o mai, no husu,"Tansá ó tanis?"

Maria konta tuir saida maka Apá ho Amá dehan ba nia.

6

Page 12: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

7

Page 13: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Nia maun dehan,

"Ha'u iha ideia ida atu halo Apá no Amá husik ó bá eskola."

8

Page 14: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

9

Page 15: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Iha loron ida,

Maria nia maun lori nia kolega ida-ne'ebéliman laiha ba sira-nia umano hatudu ba Apá no Amá.

10

Page 16: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

11

Page 17: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Ninia maun halo ai-tonka no fó ba Maria

atu uza hodi bá eskola.

12

Page 18: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

13

Page 19: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Iha eskola Maria aprende lee no hakerek,

no nia iha belun barak loos.

14

Page 20: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

15

Page 21: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Iha eskola Maria tuir kompetizaun kanta.

16

Page 22: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

17

Page 23: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Nia sai manán-na'in

no hetan prezente husi eskola.

18

Page 24: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

19

Page 25: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Maria fila ba uma ho laran-haksolok

no fó prezente ne'e ba nia maun.

20

Page 26: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

21

Page 27: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun

Imprime husi UNICEF Timor-Leste 2015

Page 28: Ha’u Mós Bele - moe.gov.tl Istoria/hau_mos_bele.pdf · Ministériu Edukasaun iha meta boot ida atu asegura katak labarik ida-idak iha Timor-Leste iha oportunidade hanesan ba edukasaun