monografia edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · tanba saida “monografia edukasaun”? ... boot...

50
Monografia Edukasaun 2017 bazeia ba Timor-Leste Sensus Populasaun no Uma-kain 2015

Upload: buikien

Post on 06-Apr-2018

467 views

Category:

Documents


8 download

TRANSCRIPT

Page 1: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Monografia Edukasaun 2017bazeia ba Timor-Leste Sensus Populasaun no Uma-kain

2015

Page 2: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? • Relatoriu Tematiku fornese analiza klean planeiamentu setor bazeia baevidensia atu realiza vizaun komum Planu Estratéjiku Edukasaun Timor-Leste.

•Monografia Edukasaun nudar relatoriu tematiku husi relatoriu tematikuselu-seluk ne’ebé produz husi dadus sensus.

•Objetivu ODS 4 hatudu katak: Asegura kualidade edukasaun ne’ebéinkluziva no ekitativa no promove oportunidade aprendizajen moristomak nian ba ema hotu'. Sensus Populasaun hanesan oportunidadeboot ida atu estabelese dadus inisiais/baze de dadus (baseline) no atuakompaña progresu hasoru 2030.

‘”Asesu kualidade edukasaun” nudar direitu humanu rasik nune’e mosnudar dalan ida atu alkansa dezemvolvimentu sustentavel ba individual, familia, komunidade, nasaun no mundu.

Page 3: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Strutura Monografia EdukasaunKapitulu 1: Introdusaun

Kapitulu 2: métodu no prosedur ba analizasaun

Kapitulu 3. Atende eskola

Kapitulu 4. Literasia no lian

Kapitulu 5: Nivel Edukasaun

Kapitulu 6: Grupu vulneravel sira

Kapitulu 7: Edukasaun no servisu

Kapitulu 8: profesór no edukador sira

Kapitulu 9: Projesaun edukasaun

Kapitulu 10: Konkluzaun no rekomendasaun

Page 4: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Resultadu xave

Atende eskola

Page 5: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Pyramida Popilasaun tui porsentajen frekuensia eskola iha Timor-Leste 2015. figura 3.2 iha relatoriu

• Progresu relasaun ho sensus uluknian.

• Obstaklu sei iha atu alkansa asesuuniversal.

• Ba mane ho feto, numeru absolutuboot liu mak hetan iha grupu idadetinan 10 to’o 14.

• Menus baluk tolu hat (3/4) labarikidade entre tinan 5 to'o 9 ne’ebé ihaeskola

• Konsiderasaun total numeru emaidade boot ona ne’ebé sei atendeeskola

Page 6: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen distribuisaun populasaun

tuir eskola, Timor-Leste, 2015

Persentajen distribuisaun populasaun

tuir eskola, Timor-Leste, 2010

Maske periodu relativamente badak entre 2010 no 2015, distribuisaun

estudante tuir nivel edukasaun iha mudansa

Page 7: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen ema ho idade tinan 5 - 34 ne’ebé agora

daudaun atende hela eskola tuir seksu no tinan,

Timor-Leste 2015

Idade spesífiku atende eskolanian aas iha idade tinan 11 bafeto no mane : 87.9 no 88.7 porsentu ba mane no feto, respetivamente.

Depois idade tinan 14, atendeeskola tun lais liu

Page 8: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Labarik idade tinan 3 no 4

iha edukasaun pre-primaria

Iha pratika, grupu boot liu mak labarik idade 3 no 4 mak atende

tiha ona eudukasaun pre-primaria.

Tuir Sensus populasaun no uma-kain 2015, labarik 9,873 ho

tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria. Ne’e

konstitui 16.2 porsentu labarik sira iha grupu idade ne’e.

Labarik mane barak liu duke feto iha eskola, 5.021 mane no

4.852 feto. Maibé, signifikativamente labarik mane barak liu ho

idade tinan 3 ou 4 presensa iha eskola duke feto iha nasaun ne’e.

Ne’e kauza persentajen labarik feto as liu mane iha pre-eskolar:

16.6 hasoru 15.9 (tabela 3.3). Hanesan ita hein katak rasiu

atende iha eskola ba labarik idade tinan 4 aas liu idade tinan 3.

Mane Feto Total

tinan 3 16,586 15,276 31,862

Tinan 4 15,083 13,956 29,039

Total 31,669 29,232 60,901

tinan 3 2,224 2,141 4,365

Tinan 4 2,797 2,711 5,508

Total 5,021 4,852 9,873

tinan 3 13.4 14.0 13.7

Tinan 4 18.5 19.4 19.0

Total 15.9 16.6 16.2

Total populasaun

Numeru iha edukasaun pre-primaria

rasiu Prevalensia

Page 9: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Rasiu atende Pre-primaria líkidu (tinan kotuk)

Timor-Leste, 2015 Entre labarik idade tinan 5 no 6 sira ne’ebé la atende eskola

primaria no sira ne’ebé nivel edukasasaun hatoo ou relata ho

45.9 porsentu mak atende eskola pre-primaria.

Rasiu hatudu katak labarik feto aas liu mane sira (47.1 hasoru

44.7 porsentu), ho Indeks Paridade Jéneru to’o 1,05.

Kompara ho sensus 2010, iha progresu importante iha atende

eskola pre-primaria.

Iha momentu ida ne’e, rasiu atende eskola líkidu hanesan 31,1

porsentu (NSD, UNFPA, 2012).

maibé, tabela hatudu katak 39.1 porsentu labarik sira hotu idade

tinan 5 no 6 ne’ebé la atende eskola pre-eskolar ou eskola

primaria. Entre labarik idade tinan ho 48.6 porsentu. Nivel feto

menus liu duke mane.

Mane Feto Total

Paridade

jéneru

(Gender

parity)

Tinan 5 49.1 51.6 50.3 1.1

Tinan 6 35.3 36.8 36.0 1.0

Total 44.7 47.1 45.9 1.1

Tinan 5 49.7 30.4 40.3 1.6

Tinan 6 47.4 28.0 37.9 1.7

Total 48.6 29.2 39.1 1.7

Rasiu atende eskola

% la atende eskola

Page 10: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Rasiu Risku Relativu (RR) ba labarik sira ho idadetinan 5-6 ne’ebé la atende edukasaun pre-primaria

iha Timor-Leste, 2015

• Labarik feto sira atende eskola pre-primariaaas liu (1.046) duke labarik mane sira

• Aileu iha partisipasaun aas liu labarik sira ihaeskola pre-primaria kompara ho munisipiusira seluk.

• Probabilidade metade labarik sira ne’ebé ho residensia menus de kualidade atendeeskola pre-primaria kompara ho sira ne’ebéiha residensia ho kualidade diak.

Kode Koor : Matak = kategoria referensia, Mean = risku aas liu la atende

eskola pre-primaria (Risku relative < .5), sabraka = risku mediu la atende

eskola pre-primaria (RR > .5 no < .70), Matak ho trasu mean = kategoria

referensia katak risku aas liu la atende eskola pre-primaria, Azul = netral.

Page 11: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Eskola Primaria: Rasiu Atende eskola Likida (RAL) no Rasiu Atende Eskola Brutu (RAB) iha eskola primaria

tuir seksu, karakteristika antesedente

karakteristika

antesedenteMane Feto Total

Indeks

Paridade

Jéneru

Mane Feto Total

Indeks

Paridade

Jéneru

Total 80.6 81.0 80.8 1.00 126.0 120.2 123.2 0.95

Residensia

Urbanu 84.4 84.3 84.3 1.00 113.6 109.2 111.5 0.96

Rural 79.4 79.9 79.6 1.01 130.3 124.1 127.3 0.95

Munisipiu

Aileu 84.6 84.3 84.5 1.00 134.5 124.8 129.8 0.93

Ainaro 77.0 77.1 77.1 1.00 120.0 117.2 118.6 0.98

Baucau 81.9 82.4 82.1 1.01 124.2 118.4 121.4 0.95

Bobonaro 79.8 81.3 80.5 1.02 127.1 120.2 123.7 0.95

Covalima 83.0 83.2 83.0 1.00 125.1 116.9 121.1 0.93

Dili 83.9 84.6 84.2 1.01 113.2 109.5 111.4 0.97

Ermera 72.7 71.6 72.2 0.98 139.3 130.0 134.7 0.93

Lautem 86.4 85.8 86.1 0.99 127.9 120.2 124.2 0.94

Liquiça 77.0 76.8 76.9 1.00 135.7 127.6 131.8 0.94

Manatuto 80.9 81.3 81.1 1.01 131.1 129.3 130.2 0.99

Manufahi 83.5 86.0 84.7 1.03 126.1 119.9 123.1 0.95

Oecussi 76.6 78.4 77.5 1.02 134.8 132.2 133.5 0.98

Viqueque 81.3 81.9 81.6 1.01 124.7 119.9 122.5 0.96

Rasiu Atende Eskola Líkidu Rasiu Atende Eskola Brutu

Eskola Primaria

Page 12: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Estudante sira iha Eskola Primaria tuir idade no seksu

Labarik sira ho idade tinan 7 ho numeru menus liu iha edukasaunprimaria kompara ho sira ne’ebé ho idade tinan 9 no 10 ne’ebé ho numerugrupu de idade aas liu.

Pirámide hatudu momos katak labarikbarak la matríkula iha Sistema eskolaprimaria tuir idade ne’ebé apropriadu.

Page 13: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Eskola Pre-sekondaria: Rasiu Atende Eskola Líkidu (RAL) no Rasiu Atende Eskola Brutu (RAB) iha eskola

Pre-sekondaria tuir seksu, karakteristika antesedente

Iha 2015, Rasiu AtendeEskola ba pre-sekondariaho 44.2 porsentu. TuirSensus 2015 ema total 77,982 ne’ebé mak tuiredukasaun pre-sekondaria, mane 38.915 no feto 39.067.

karakteristika antesedente Mane Feto Total

Indeks

Paridade

Jéneru

Mane Feto Total

Indeks

Paridade

Jéneru

Total 40.1 48.4 44.2 1.21 82.0 84.6 83.3 1.03

Residensia

Urbanu 59.9 67.6 63.8 1.13 103.1 102.9 103.0 1.00

Rural 33.1 41.1 37.0 1.24 74.5 77.7 76.1 1.04

Municipality

Aileu 35.2 46.7 40.8 1.33 85.5 89.2 87.3 1.04

Ainaro 42.4 49.6 46.0 1.17 86.4 84.8 85.6 0.98

Baucau 38.3 49.7 43.9 1.30 80.4 86.2 83.3 1.07

Bobonaro 33.6 43.0 38.2 1.28 66.7 74.5 70.5 1.12

Covalima 42.0 53.9 47.8 1.28 83.6 89.4 86.4 1.07

Dili 60.3 66.8 63.5 1.11 102.4 99.9 101.2 0.97

Ermera 30.4 35.1 32.7 1.16 75.4 75.3 75.4 1.00

Lautem 38.8 50.5 44.4 1.30 78.4 90.1 84.1 1.15

Liquiça 29.0 37.2 32.9 1.28 73.0 75.2 74.0 1.03

Manatuto 26.1 28.7 27.3 1.10 75.7 68.6 72.2 0.91

Manufahi 43.0 53.7 48.2 1.25 86.5 94.0 90.2 1.09

Oecussi 25.1 31.0 28.0 1.24 61.0 62.2 61.6 1.02

Viqueque 41.1 48.3 44.6 1.17 79.7 84.5 82.0 1.06

Rasiu Atende Eskola Líkidu Rasiu Atende Eskola Brutu

Eskola Pre-sekondaria

Page 14: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen husi populasaun ho idade tinan 13 - 15,

ne’ebé sei iha eskola tuir nivel edukasaun

Page 15: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Eskola Sekondaria

Rasiu Atende eskola Líkidu

(RAL) no Rasiu Atende Eskola

Brutu (RAB) iha eskola

sekondaria tuir seksu, Indeks

Paridade Jéneru (IPJ) no

karakteristika antesedente.

Page 16: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen husi populasaun ho idade tinan 16 – 18,

ne’ebé sei iha eskola tuir nivel edukasaun

Entre ema 79.475 iha grupu de

idade ne’e, 7.836 nunka atende

eskola (9.9 porsentu) no 10.646

uluk atende ou husik hela ona

eskola prematuramente ou antes

atu kompleta (13.4 porsentu).

Page 17: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Edukasaun

terseiru

(tertiary)

Rasiu Atende eskola Líkidu

(RAL) no Rasiu Atende

Eskola Brutu (RAB) iha

edukasaun terseiru

(tertiary) tuir seksu,

karakteristika antesedente

no Indeks Paridade Jéneru

(IPJ) .

karakteristika

antesedenteMane Feto Total

Indeks

Paridade

Jéneru

Mane Feto Total

Indeks

Paridade

Jéneru

Total 16.2 16.4 16.3 1.01 34.0 27.2 30.5 0.80

Residensia

Urbanu 28.2 30.7 29.4 1.09 55.8 49.5 52.7 0.89

Rural 7.5 6.7 7.1 0.89 18.2 12.0 15.0 0.66

Munisipiu

Aileu 7.2 8.0 7.6 1.12 19.3 16.4 17.9 0.85

Ainaro 6.6 6.5 6.6 0.98 15.4 11.9 13.6 0.77

Baucau 10.7 11.4 11.1 1.06 25.1 19.8 22.4 0.79

Bobonaro 5.5 6.0 5.8 1.10 15.2 10.9 13.0 0.72

Covalima 8.0 8.4 8.2 1.05 17.1 12.5 14.8 0.73

Dili 31.3 33.9 32.6 1.08 61.1 54.1 57.6 0.88

Ermera 8.0 5.1 6.5 0.64 18.9 10.1 14.3 0.53

Lautem 9.5 9.4 9.5 0.99 20.2 15.8 18.0 0.78

Liquiça 6.3 5.2 5.7 0.82 16.7 9.5 12.9 0.57

Manatuto 4.8 4.9 4.8 1.02 12.2 9.0 10.6 0.74

Manufahi 6.7 6.3 6.5 0.94 15.1 10.8 13.0 0.71

Oecussi 7.3 5.5 6.3 0.75 21.1 11.4 16.0 0.54

Viqueque 7.7 6.8 7.2 0.89 20.9 13.3 16.8 0.64

Rasiu Atende Eskola Líkidu Rasiu Atende Eskola Brutu

Edukasaun terseiru (tertiary)

Page 18: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Resultadu xave

Literasia

Page 19: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Total populasaun ho

idade tinan 5 ba leten

ho abilidade atu

koalia , le’e no

hakerek tuir lian

Timor-Leste nudar sosiadade ida ho multi-lingual no literasia tuir lian Ihamelloramentu lais liu. Iha tinan 2010 53.4 porsentu husi ema idade tinan 5 ba leten bele hakerek no le’e Tetum. Iha tinan 5 nia laran aumenta ba 62.5 porsentu

Porsentu husi

total populasaun

Total numeru

populasaun

Porsentu

husi total

populasaun

Total numeru

populasaun

La koalia, le'e no hakerek 8.2 84,882 La koalia, le'e no hakerek 12.7 115,000

Koalia deit 25.7 264,922 Koalia deit 30.5 274,641

Le'e deit 2.2 23,007 Le'e deit 2.4 21,413

Koalia no le'e deit 1.3 13,739 Koalia no le'e deit 1.0 8,695

koalia, le'e no hakerek 62.5 642,986 koalia, le'e no hakerek 53.4 481,578

Total 100.0 1,029,536 Total 100.0 901,327

La koalia, le'e no hakerek 39.3 404,992 La koalia, le'e no hakerek 49.5 446,108

Koalia deit 3.1 31,979 Koalia deit 4.1 36,597

Le'e deit 24.5 251,750 Le'e deit 20.9 188,765

Koalia no le'e deit 2.4 24,229 Koalia no le'e deit 1.9 17,103

koalia, le'e no hakerek 30.8 316,586 koalia, le'e no hakerek 23.6 212,754

Total 100.0 1,029,536 Total 100.0 901,327

La koalia, le'e no hakerek 38.0 391,025 La koalia, le'e no hakerek 44.6 401,937

Koalia deit 6.2 63,767 Koalia deit 7.2 64,676

Le'e deit 17.6 180,973 Le'e deit 11.2 101,185

Koalia no le'e deit 1.7 17,261 Koalia no le'e deit 1.0 8,793

koalia, le'e no hakerek 36.6 376,510 koalia, le'e no hakerek 36.0 324,736

Total 100.0 1,029,536 Total 100.0 901,327

La koalia, le'e no hakerek 61.0 628,057 La koalia, le'e no hakerek 68.6 618,204

Koalia deit 1.9 19,925 Koalia deit 2.5 22,602

Le'e deit 19.8 203,522 Le'e deit 16.1 144,901

Koalia no le'e deit 1.7 17,845 Koalia no le'e deit 1.3 11,940

koalia, le'e no hakerek 15.6 160,187 koalia, le'e no hakerek 11.5 103,680

Total 100.0 1,029,536 Total 100.0 901,327

Portuguese

Bahasa Indonesia

English

Portuguese

Tetum Tetum

2015 2010

Bahasa Indonesia

English

Page 20: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen ema literasia iha lian tuir idade, iha Timor-Leste 2015

Analfabetismu aumentarapidamente/lais los tuir idadeiha lian haat. Mudansainteresadu ita bele observa tuiridade espesífiku rasiu literasiaentre Portuguese no Bahasa Indonesia.

Page 21: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Populasaun idade tinan 10 ba leten tuir statutu literasia ho seksu, taxa Analfabetismu tuir idade espesífiku

Entre ema hotu-hotu idadetinan 10 ba leten 283.673 hatudu iha Sensus 2015 makanalfabetu. Feto barak liu mane mak analfabetu: 155.499 hasoru128.174.

Taxa literasia ba ema hotu-hotuho tinan 10 ba leten67,3porsentu, ho taxa literasiafeto mak menus liu (63,9 porsentu) duke mane (70,6 porsentu)

Page 22: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Tendénsia (tends) iha nível literasia, 2004 - 2015, tuir grupu idade tinan 5, Timor-Leste

Progresu notavel iha grupu de

idade hotu-hotu. Ba grupu de

idade ida-idak, taxa literasia

iha tinan 2015 konsistente aas

kompara ho grupu de idade

menus tinan 10 hatudu iha

tinan 2004. Resultadu hirak

ne’e hatudu efeitu husiKampaña literasia ba adultusira ne’ebé organiza depoisnasaun ne’e hetanindependensia.

Page 23: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Taxa literasia adultu (idade tinan 15 ba leten) tuir urbanu/rural no postuadministrativu

Page 24: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Taxa literasia adultu tuir nasaun sira iha Asia Sudueste (Southeast Asia)

58.3

64.4

73.9

76.0

92.9

93.1

93.5

95.0

96.1

96.4

97.0

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0

Lao People's Democratic Republic

Timor-Leste

Cambodia

Myanmar

Thailand

Malaysia

Viet Nam

Indonesia

Brunei Darussalam

Philippines

Singapore

Page 25: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Resultadu xave

Nivel Edukasaun

Page 26: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Populasaun sira ne’ebé nunka atende/tuir eskola, tuir idade no seksu

• Porsentu rua nulu resin nen (26) ema ho idade tinan 6 ba leten nunka atende eskola. Nee hamutuk ema 251.849 iha nasaun ida ne’e.

• Persentajen ida ne’e konsidera kiik bainhira ita kompara ho sensus tinan 2010, porsentu 33 maknunka atende eskola..

Kategoria idade

6-14 16,713 11.8 14,727 11.1 31,440 11.4

15-24 12,873 11.1 14,362 12.4 27,235 11.7

25-39 18,583 18.5 26,251 25.0 44,834 21.8

40-59 28,992 34.2 42,328 55.1 71,320 44.1

60 ba leten 33,725 74.1 43,295 88.2 77,020 81.4

Total 110,886 22.7 140,963 29.4 251,849 26.0

% nunka

atende

eskola

Seksu rua hotuNumeru

nunka

atende

eskola

% nunka

atende

eskola

Mane FetoNumeru

nunka

atende

eskola

% nunka

atende

eskola

Numeru

nunka

atende

eskola

Page 27: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen ema ho idade tinan 6 ba letenne’ebé nunka atende eskola tuirurbanu/rural no munisipiu, tuir seksu

Variadade ne’ebé bo’ot iha entre munisipiu hotu-hotu iha Timor-Leste.

Page 28: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Populasaun idade tinan 6 ba leten ne’ebé nunka atende

eskola tuir grupu de idade, Timor-Leste 2004, 2010 no 2015

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2004 2010 2015

Progresu signifikante iha tinan 11 nialaran hodi redús proporsaun populasaunne’ebé nunka atende eskola. iha 2004, 49 porsentu husi populasan ne’ebénunka atende eskola, hasoru prosentu33 iha 2010 no porsentu 26 iha 2015

Page 29: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Ema adultu ho idade tinan 15 ba leten ne’ebé kompleta niveledukasaun aas

Page 30: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen husi populasaun idade tinan 17 ba letenho mais ou menus ho edukasaun aas/terseiru tuir

seksu, munisipiu no residensia urbanu/rural.

Husi total populasaun ho idade tinan 17 baleten porsentu 7,3 ba mane no porsentu6,4 ba feto ne’ebé ho mais ou menus ho edukasaun aas/terseiru. Iha area urbanu aasoituan ho porsentu 16,7 ba mane no porsentu 15,9 ba feto

Page 31: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Resultadu xaveGrupu vulneravel sira

Page 32: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Taxa literasia ba ema idade tinan 5 ba leten, tuir statutu defisiente no seksu

• Taxa literasia ba ema ho defisientemenus liu kompara ho ema lahodefisiente/normal

• Taxa literasia ba feto ho defisientemenus kompara ho mane ho defisiente

Ema defisiente sira

Tuir Sensus, define katak ema ida ho defisiente mak ema ida ho problemafisiku, sensuál, mental ou defisiensiaseluk-seluk inklui vizuál/hare, rona oufisiku.

Ba grupu hirak ne’ebé ho defisiensia intelektual grave, ne’e la iha razaun tanba saida mak ema defisiente sira la ihaabilidade atu aprende oisa atu le’e no hakerek. Bele le’e no hakerek bele mos importante ba ema ho defisiente duke emanormal. Literasia ajuda ema defisiente sira atu evita izolasaun sosial, aumenta sira nia oportunidade ba merkaduservisu, ajuda hadia efeitu saúde no haforsa sira ((Erickson, 2006).

Page 33: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Atende eskola tuir ema ho idade tinan 5 - 24, tuir statutu defisiente no seksu

Labarik no foin-sa’e ho defisiensia hasorudisvantajen hirak ne’ebéseriu liu atu atende eskolakompara ho sira nia malukne’ebé laho defisiensia : porsentu 33,0 ba feto ho idade tina 5-24 ne,ebéatende eskola hasoruporsentu 71,2 ba ema fetolaho defisiensia/normal.

Bele hare padraun hanesanmos ba mane sira.

Page 34: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen feto ho idade tinan 15 - 24 ne’ebé analfabetu,

agrikultór/laos-agrikultór

Entre idade tinan 15 – 24,

porsentu 36,7 feto foin-sa’e

agrikultór mak analfabetu

hasoru porsentu 10,5 feto

foin-sa’e laos-agrikultór.

Feto foin-sa’e agrikultór

Page 35: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen feto foin-sa’e (idade tina 15 - 24) ne’ebé mak agora daudaun atendehela eskola, ou atende edukasaun iha pasadu, tuir statutu agrikultór/laos-agrikultór no nivel edukasaun

Persentajen feto foin-sa’e ihaedukasaun primaria mak aas liuentre agrikultór kompara ho laos-agrikultór

Page 36: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Inan adolesente Persentajen feto adolesente ne’ebé mak analfabetu, tuir idadene’ebé iha ona oan ou seidauk

Nivel analfabetu aas liuentre sira ne’ebé iha tihaona oan.

Page 37: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Labarik servisuLabarik idade tinan 10 - 17 tuir atende eskola, seksu no estatutu servisu

Enkuantu liu 88 porsentu labarik siramane no feto sei iha eskola/atende

eskola entre idade tinan 10 no 17, iha deit porsentu 31,6 labarikmane no 33,2 porsentu labarikfeto mak sei servisu.

Porsentu 6 deit husi labarik siramak la servisu no nunka atendeeskola.

Komparasaun karik, porsentu37,1 labarik mane no 39,9 labarikfeto, respetivamente servisu tihaona no atende eskola.

Page 38: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen labarik idade tinan 10 - 17 ne’ebé analfabetu,

tuir statutu servisu

Persentajen total ba grupu

labarik ho idade tinan 10 –

17 mak porsentu 26,2 mak

la servisu, hasoru porsentu

49,9 sira ne’ebé servisu.

Page 39: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Resultadu xave

Edukasaun no servisu

Page 40: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

LEET: (Laiha empregu,

no laiha edukasaun no

laiha treinamentu)

Persentajen foin-sa’e idade tinan 15 -24, ne’ebé iha LEET, tuir

statute edukasaun

Porsentu 53,4 foin-sa’e entre idade

tinan 15 no 24 ne’ebé remata ona sira

nia edukasaun maibé seidauk servisu

iha tempu halao sensus.

Ba sira ne’ebé nunka atende eskola

persentajen foin-sa’e sira ne’ebé laiha

empregu/dezempregu no laiha

edukasaun ou laiha treinamentu kuaze

hanesan (50,0 porsentu).

Page 41: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen foin-sa’e idade tinan 15 -24, ne’ebé iha LEET, tuir

statutu literasia

foin-sa’e ne’ebé mak analfabetu ihaoportunidade dobru atu Laiha Empregu, no Laiha Edukasaun no LaihaTreinamentu; porsentu 17,2 husiliterasia mak LEET hasoru porsentu 36,6 foin-sa’e mak analfabetu.

Page 42: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Persentajen idade tinan 15 -24, ne’ebé iha LEET, tuir nivel edukasaunne’ebé hotu tiha ona no sei tuir hela edukasaun

Ema ho edukasaunprimaria, pre-sekondaria ousekondaria iha nivelmenus liu (porsentu23,1 ba primaria, 11,4 ba pre-sekondaria no 19.4 sekondaria). Sirane’ebé iha edukasaunterseiru (tertiary) ihataxa LEET ne’ebémenus liu.

Page 43: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Taxa foin-sa’e dezempregu tuir seksu no literasia

Ita hein katak foin-sa’e sirane’ebé analfabetu ihadifikuldade barak atu tama merkadu servisu maibéresultadu husi sensus hatudutendensia (trends) opostu.

Page 44: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Resultadu xave

Profesór sira

Page 45: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Profesór tuir tipu servisu no seksu

Nota: Numeru profesór ne’ebé enumera durante sensus aas liu duke iha Sistema Jestaun Informasaun Edukasaun(SJIE) ou EMIS 2015, mak rekorda profesór 13,586. Maibé ita tenke toma konsiderasaun katak EMIS la rejistauniversidade no profesór ho edukasaun superior/aas. Nune’e mos kategoria profesór seluk-seluk ne’ebé seidauk klaru la nesesariu atu inklui iha profesór regular.

Mane Feto

Universidade no Edukasaun aas Profesór/

Hanorin

861 396 1,257

Profesór Edukasaun Sekondaria 2,011 1,273 3,284

Profesór Edukasaun Pre-sekondaria 2,097 1,419 3,516

Profesór PEdukasaun Primaria 4,094 2,822 6,916

Edukador Infansia Sedu 84 129 213

Instrutór Eskola Edukasaun Spesial 64 42 106

Profesór Edukasaun Speial 5 6 11

Profesór Seluk-seluk 795 495 1,290

Ajudante Profesór seluk-seluk 19 6 25

10,030 6,588 16,618 Total

Seksu

Total

Page 46: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Profesór tuir idade no seksu

Grupu idade nurak liu ( tinan 20 – 29) domina husi feto sira, enkuantu tinanboot liu domina husi mane sira.

Page 47: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Distribuisau profesór

tuir munisipiu no seksu

Persentajen profesór aas liu mak

sira ne’ebé servisu iha munisipiu

Dili.

Page 48: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Konkluzaun no rekomendasaun

Page 49: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

• Atende eskola primaria tuir idade ne’ebé apropriadu hahu diak ona. Maibé sei ihaesforsu importante ne’ebé presija atu atinji meta/objetivu Planu Estratéjiku Nasional Edukasaun atu fornese edukasaun bazika universal, obrigatoriu no gratuitu

• Iha mos progresu boot atu redús porsentu ema idade tinan 6 ba leten ne’ebé nunkaatende eskola kompara ho sensus 2010, bainhira porsentu 33 husi populasaun nunkaatende eskola

• Timor-Leste nudar sosiadade ida ne’ebé multi-lingual no literasia tuir lian hetanmelloramentu lais liu. Iha 2010, 53% husi ema idade tinan 5 ba leten ne’ebé bele le’eno hakerek iha tetum. Iha tinan 5 nia laran aumenta ba 63%

• Maibé, diskrepánsia sei eziste iha nivel hotu-hotu entre area rural no urbanu no entre munisipiu hotu.

• Situasaun espesífiku kona ba grupu vulneravel presija asaun espesífiku atu aumentasira nia asesu ba edukusaun ho kualidade. Sira nia pozisaun presija atu estuda kleanliu tan atu nune’e bele permite formulasaun programa espesífiku.

• Hadia kestionariu ba sensus tuir mai espesial kona-ba statutu eskola no defisientesira.

Page 50: Monografia Edukasaun 2017 - statistics.gov.tl · Tanba Saida “Monografia Edukasaun”? ... boot liu mak hetan iha grupu idade ... tinan 3 no 4 mak atende tiha ona edukasaun pre-primaria

Obrigadu