PROBLEMÁTICA DA CONSERVACIÓN DA NÁIADE

DE RÍO Margaritifera margaritifera (L.)

Mª Paz OndinaSeminario presentación Life Margal Ulla.

Marzo 2011

Clase Bivalvia, Orde Unionoida

Margaritifera margaritifera

Anodonta anatina

Unio pictorum

Potomida littoralis

Superfamilia Unionoidea

Familia Margaritiferidae Familia Unionidae Género Margaritifera Género UnioM. margaritifera Género AnodontaM. auricularia Género Potomida

Náiades, mexillóns o ameixas de ríoExclusivos das augas continentais

J GEIST

G . MONTOTO P. ONDINA

P. ONDINA

P. ONDINA

salmóntroitareo

1 a 4 106 de gloquidios

50 μ

Hospedadores

Fase post-larvaria. Ameixa inmadura sotérrase no leito fluvial COPEMOL05

Gloquidio Mm

(SEM USC)

S. LOIS

Galicia Rusia

Bauer (2000)

P. ONDINA

- Oligotróficas- Osixenadas e correntes- Cobertura arbórea (> 50%)- Baixo contido en calcio- Fondos non limosos de areas, gravas e crollos

REQUISITOS DO HÁBITAT

AUGAS...

Salmónidos: reo, salmón, troita

HOSPEDADORES

SEDIMENTO...

• Refuxio Invertebrados

• Bioindicadores

“Especie paraugas”

FMCS, 2009

“Especie bandeira”

S. Salman

IMPORTANCIA NOS ECOSISTEMASBiofiltradores naturais: Filtración = 1 L/ h (individuos 65 mm lonxitude)Biodeposición (heces y pseudoheces)

Vaughn & akenkamp, 2001

DISTRIBUCIÓN

• Distribución Holártica• O 90 % das poboacións do centro e sur europeos en declive• A maior parte das poboacións non funcionais. Ausencia de reclutamento

Modi ficado de Young et al., 2001Geist, 2006

LEXISLACIÓN E PROTECCIÓN Internacional

Europeo

Estatal

Autonómico

Convenio de Berna. Anexo II

IUCN: “En perigo” (risco de extinción no futuro próximo). A1ce + 2c (declive do 50%)

Directiva Hábitat (92/43/CEE), Anexo II E Anexo V

Plan de Acción específico

Diferentes plans de acción e/ou recuperación segundo país

RD 139/2011» Listado Especies Silvestres en Régimen de Protección Especial»

«Libro Rojo Invertebrados»

Catálogo galego de especies ameazadas “En perigo de extinción”

Asturias: Álvarez-Claudio et al, 2000Castilla León Velasco et al., 2002, 2006; Morales et al., 2004,

Galicia citas históricasMacho Velado,1878Haas, 1917, Altimira, 1968

Portugal (Reis, 2003, 2006)

DISTRIBUCIÓN NA PENÍNSULA

Bauer (1986)Biological Conservation, 38

“If these stocks can be protected, Galicia will be one of very few places in Europe where the freshwater pearl mussel can survive”

P. Ondina

Río MandeoOutubro 2010

“caudalecolóxico”

P. ONDINA P. ONDINA

Xallas, 11/112007Umia, 2006

Incendios, 8/2006

Toxa, 2009

Lagares, 2008

Trimaz, 2009

Furelos, 2009

ANTES DO  FLUVICIDIO…

DISTRIBUCIÓN EN GALICIA

Territorio refuxio do sur Europa

40

COPEMOL 2000- 2011

150 ríos visitados

2.400 tramos (50-300m)

O  MAIOR NÚMERODE RÍOS CON PRESENCIA DA ESPECIEDA PENÍNSULA IBÉRICA

Adultos de gran tamaño NON son boa indicación

P. ONDINA

P. ONDINA

Chesney & Oliver, 1998

??

• Lonxitudes menores • Taxa de crecemento máis alta• No tan lonxevas• Gradiente latitudinal• Maior lonxitude á mesma idadeCLAVES TALLA‐IDADE

A MAIORÍA DOS RÍOS

Sen recrutamento

Baixas abundancias

Colonias espalladas

Se maduran antes,se non hai reclutamento, se viven menos anos…???

AFECCIÓNS E AMEAZAS

Cambios no uso do soloMalas prácticas agrícolas, gandeiras e forestaisContaminación difusaPuntos de vertido Incontrolados

A

E MÁIS OS HOSPEDADORES…

Hervella & Caballero, 2002

E AS INFRAESTRUTURAS HIDRÁULICAS

Centrais hidroeléctricas, encoros, minicentrais, azudes….

P. ONDINA P. ONDINA P. ONDINA S. LOIS

Fora da Cunca do Miño

Densidades máx. 2120 ind/m2

Especies invasoras: Bivalvos

Dreissena polymorpha

Corbicula fluminea

ALERTA. Invasora potencial

DAISIE «100 of the worst»

S. LOIS

IMPORTANCIA DA XESTIÓN A NIVEL DE CUNCA

ACCIÓNS EN REFERENCIA AO MEXILLÓN DE RÍO

ACCIÓN PREPARATORIA A4

1 MOSTRAXE, INVENTARIO E CARTOGRAFIADO2 ANÁLISE DO ESTADO DAS POBOACIÓNS (densidade e estrutura de idade)

A. OUTEIRO

S. LOIS

3. CARACTERIZACIÓN DO HÁBITATANÁLISE LEITO FLUVIAL 

A. OUTEIRO

P. ONDINA

P. ONDINA

P. ONDINA

P. ONDINA

S. LOIS

ANÁLISE VARIABILIDADE XENÉTICA

SELECCIÓN REPRODUCTORES PARA CULTIVO DEFINICIÓN DE UNIDADES DE CONSERVACIÓN

ACCIÓN PREPARATORIA A5

Extracción de hemolinfa, non lesivo

S. LOIS

J. GEIST

NONCULTIVO SEN RESTAURACIÓN DO HÁBITAT

CULTIVO PILOTOESTACIÓN ICTIOLÓXICA XIMONTE

ACCIÓN CONSERVACIÓN C4

Buddensieck  1995

Estación ictiolóxica de Ximonde 

S. LOIS

P. ONDINA P. ONDINA P. ONDINA

GRAZAS A TOD@S !

mapaz.ondina@usc.esAND COL.