incapacidade civil

A INCAPACIDADE CIVILA INCAPACIDADE CIVIL

OS CRITERIOS PARA OS CRITERIOS PARA VALORAR A VALORAR A

INCAPACIDADEINCAPACIDADE

Esta obra está bajo una licencia de Creative Commons

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.5/es/



INCAPACIDADE CIVIL 2

DEREITO CIVILDEREITO CIVIL No Dereito Civil utilízanse varios conceptos No Dereito Civil utilízanse varios conceptos

que é preciso aclarar.que é preciso aclarar.

Capacidade XurídicaCapacidade Xurídica a aptitude do ser a aptitude do ser humano para ser titular de dereitos e humano para ser titular de dereitos e deberes.deberes.

Capacidade de ObrarCapacidade de Obrar é a aptitude para é a aptitude para rexerse a un mesmo, exercer os dereitos e rexerse a un mesmo, exercer os dereitos e deberes dos que se é titular, ser capaz de deberes dos que se é titular, ser capaz de autonomía e de administrar os bens propios.autonomía e de administrar os bens propios.


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL En xeral, presuponse que alguén que En xeral, presuponse que alguén que

alcanzou a alcanzou a maioría de idademaioría de idade ten a ten a capacidade de obrarcapacidade de obrar, é dicir, de , é dicir, de exercer uns dereitos e deberes.exercer uns dereitos e deberes.

O Dereito considera que O Dereito considera que os menores os menores de idade, e algúns adultosde idade, e algúns adultos en certas en certas circunstancias, circunstancias, non teñen a non teñen a capacidadecapacidade suficientesuficiente para para exercer exercer eses dereitos.eses dereitos.


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL Así pois, Así pois, o adultoo adulto pode ser pode ser privado da privado da

capacidade de exercer determinados capacidade de exercer determinados dereitosdereitos, en función das súas , en función das súas limitacións limitacións intelectuais ou volitivas. intelectuais ou volitivas.

Considérase que existen algúns dereitos, Considérase que existen algúns dereitos, denominados denominados dereitos personalísimosdereitos personalísimos, dos , dos que no se pode desposuír ao individuo, por que no se pode desposuír ao individuo, por estar moi próximos á propia existencia estar moi próximos á propia existencia humana (dereito á dignidade, á integridad humana (dereito á dignidade, á integridad do propio corpo, etc). do propio corpo, etc).


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL A A incapacidade civilincapacidade civil foi denominada foi denominada

por algúns como a morte civil da por algúns como a morte civil da persoa, xa que desde o mesmo persoa, xa que desde o mesmo momento da sentenza de momento da sentenza de incapacidade, a persoa incapacidade, a persoa perde gran perde gran parte da súa liberdade que queda en parte da súa liberdade que queda en mans dun tutormans dun tutor..

Con todo, a lexislación actual permite Con todo, a lexislación actual permite que a que a limitaciónlimitación destas liberdades destas liberdades poida ser poida ser variablevariable en función das en función das necesidades de cada caso.necesidades de cada caso.


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL Causas de incapacidadeCausas de incapacidade: segundo o : segundo o artigo artigo

200 do Código Civil200 do Código Civil "Son causas de "Son causas de incapacitación as incapacitación as enfermidades ou enfermidades ou deficiciencias persistentes de carácter físico deficiciencias persistentes de carácter físico ou psíquicoou psíquico, que impidan á persoa , que impidan á persoa gobernarse por si mesma". Como vemos, o gobernarse por si mesma". Como vemos, o único argumento que admite a nosa único argumento que admite a nosa lexislación é a lexislación é a falta de capacidade para falta de capacidade para gobernarse a si mesmogobernarse a si mesmo. Este concepto de . Este concepto de falta de autogobierno pode ser interpretado falta de autogobierno pode ser interpretado de xeito moi laxa pola autoridade xudicial, xa de xeito moi laxa pola autoridade xudicial, xa que é un criterio moi ambiguo.que é un criterio moi ambiguo.


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL Iniciativa no procedementoIniciativa no procedemento: as : as

persoas obrigadas a persoas obrigadas a instar o instar o procedementoprocedemento son os son os parentes parentes próximospróximos de presunto incapaz, e na de presunto incapaz, e na súa falta, o súa falta, o Ministerio FiscalMinisterio Fiscal, cando , cando sexa informado da situación por un sexa informado da situación por un funcionario ou persoa que coñeza a funcionario ou persoa que coñeza a situación situación (arts 202-204).(arts 202-204).


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL Control xudicialControl xudicial: cando se inicia o : cando se inicia o

procedemento de incapacidade o procedemento de incapacidade o XuízXuíz, como ordena a Lei , como ordena a Lei (art 208)(art 208), , debe oír:debe oír: aos parentes do presunto incapaz, aos parentes do presunto incapaz, examinalo personalmente, e examinalo personalmente, e oír o dictame emitido por un oír o dictame emitido por un

facultativo sobre o caso.facultativo sobre o caso.


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL AA incapacidade incapacidade é unha situación legal é unha situación legal

que que pode ser revertidapode ser revertida no caso de que no caso de que sobrevinieran novas circunstancias nas sobrevinieran novas circunstancias nas que se produce unha mejoría do que se produce unha mejoría do trastorno ou as secuelas que padeza o trastorno ou as secuelas que padeza o incapaz no que respecta á capacidade de incapaz no que respecta á capacidade de autogobierno.autogobierno.Toda sentenza de incapacidadeToda sentenza de incapacidade implica o implica o nomeamento dunha persoa encargada nomeamento dunha persoa encargada de velar polos intereses do incapazde velar polos intereses do incapaz: o : o tutortutor..


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL Habitualmente adoita ser un Habitualmente adoita ser un familiar familiar

próximopróximo quen é nomeado polo quen é nomeado polo XuízXuíz para para esta función. Con todo, hai ocasións nas esta función. Con todo, hai ocasións nas que que non hai familiaresnon hai familiares que poidan que poidan desempeñar a tutela. Para iso existen desempeñar a tutela. Para iso existen nas diferentes administracións de nas diferentes administracións de servizos sociais servizos sociais comisións ou outros comisións ou outros entes administrativosentes administrativos que se encargan que se encargan de desempeñar esta función.de desempeñar esta función.


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL O O tutortutor, á súa vez, debe informar:, á súa vez, debe informar:

da evolución da situación do tutelado e da evolución da situación do tutelado e o seu patrimonioo seu patrimonio ao ao Xuíz Xuíz que dictó a que dictó a

sentenza de incapacidadesentenza de incapacidade..

E de calquera xeito existen E de calquera xeito existen determinados actos que non pode determinados actos que non pode realizar o tutorrealizar o tutor sen a sen a autorización do autorización do XuízXuíz ( (art 271art 271).).


DEREITO CIVILDEREITO CIVIL ActosActos que necesitanque necesitan a autorización do a autorización do

XuízXuíz ( (art 271art 271) entre os que destacamos:) entre os que destacamos: O O internamientointernamiento do tutelado nun do tutelado nun

establecemento de saúde mental ou de establecemento de saúde mental ou de educación ou formación especial.educación ou formación especial.

Aceptar Aceptar herdanzasherdanzas.. Facer Facer gastos extraordinariosgastos extraordinarios nos bens. nos bens. Enajenar ou gravar Enajenar ou gravar bens inmueblesbens inmuebles.. Dar e tomar Dar e tomar diñeiro a préstamodiñeiro a préstamo, etc, etc


CRITERIOS PARA VALORAR A CRITERIOS PARA VALORAR A INCAPACIDADEINCAPACIDADE

Desde un punto de vista xurídico xa Desde un punto de vista xurídico xa vimos os requerimientos establecidos vimos os requerimientos establecidos pola Lei respecto de a incapacidade. pola Lei respecto de a incapacidade.

Con todo, a cuestión é máis Con todo, a cuestión é máis complicada xa que é preciso complicada xa que é preciso determinar as alteracións determinar as alteracións psicopatológicaspsicopatológicas que poden ser que poden ser incluibles dentro destas categorías. incluibles dentro destas categorías.



1) Coñecemento da situación1) Coñecemento da situación: o individuo : o individuo evaluado evaluado debe ser conscientedebe ser consciente dos dos aspectos aspectos máis relevantes da súa vidamáis relevantes da súa vida. Nestes . Nestes incluímos as súas circunstancias vitais, incluímos as súas circunstancias vitais, fontes de ingresos, recursos económicos fontes de ingresos, recursos económicos dispoñibles, relacións familiares que lle dispoñibles, relacións familiares que lle poden servir de axuda, limitacións do seu poden servir de axuda, limitacións do seu funcionamento físico e discapacidades, funcionamento físico e discapacidades, apoio familiar, ameazas inmediatas á súa apoio familiar, ameazas inmediatas á súa seguridade física ou económica, etc seguridade física ou económica, etc



2) Entendemento dos feitos2) Entendemento dos feitos: a este punto : a este punto referímosnos cando suscitamos ao individuo referímosnos cando suscitamos ao individuo as decisións que ten ou podería ter que as decisións que ten ou podería ter que tomar. Debemos analizar se tomar. Debemos analizar se as decisiónsas decisións tomadas están tomadas están baseadasbaseadas nun nun coñecemento coñecemento dos feitosdos feitos relevantesrelevantes. Se a persoa decidiu . Se a persoa decidiu vender unha propiedade importante do seu vender unha propiedade importante do seu patrimonio, debemos estudar as razóns que patrimonio, debemos estudar as razóns que lle levaron a esta decisión, e estas deben lle levaron a esta decisión, e estas deben evaluarse en función de datos obxectivos.evaluarse en función de datos obxectivos.



¿En que se baseou para tomar esa ¿En que se baseou para tomar esa decisión?, decisión?,

¿Cal é o prezo establecido e en que se ¿Cal é o prezo establecido e en que se basea para consideralo aceptable?, basea para consideralo aceptable?,

¿Coñece exactamente o estado actual ¿Coñece exactamente o estado actual do seu patrimonio?, do seu patrimonio?,

¿Sabe as xestións concretas que ten ¿Sabe as xestións concretas que ten que realizar nos bancos ou que realizar nos bancos ou intermediarios financeiros e a súa intermediarios financeiros e a súa finalidade?, etc.finalidade?, etc.



3) Capacidade para manipular 3) Capacidade para manipular información racionalmenteinformación racionalmente: este apartado : este apartado adóitase evaluar nunha exploración adóitase evaluar nunha exploración psicopatológica normal. Neste punto debe psicopatológica normal. Neste punto debe terse en conta non só o terse en conta non só o rendemento rendemento cognitivocognitivo senón tamén a senón tamén a capacidade de capacidade de apreciar equilibradamente unha situaciónapreciar equilibradamente unha situación. . Nunha Nunha demencia tipo Alzheimerdemencia tipo Alzheimer está claro está claro que hai un deterioro cognitivo que merma que hai un deterioro cognitivo que merma notablemente a capacidade de procesar notablemente a capacidade de procesar información. información.



Con todo, nun enfermo que presenta Con todo, nun enfermo que presenta un un episodio maniacoepisodio maniaco non existe non existe ningunha alteración cognitiva, con ningunha alteración cognitiva, con todo, hai unha todo, hai unha alteración do estado alteración do estado de ánimode ánimo que que condiciona condiciona gravemente as decisiónsgravemente as decisións que toma o que toma o enfermo. Isto é debido a unha enfermo. Isto é debido a unha alteración na capacidade de alteración na capacidade de apreciaciónapreciación . .



4) Funcionamento no seu medio 4) Funcionamento no seu medio habitualhabitual: a : a capacidadecapacidade vai depender vai depender tamén da tamén da contorna no que se desenvolvacontorna no que se desenvolva a persoa. Por exemplo, un enfermo a persoa. Por exemplo, un enfermo cunha cunha demencia tipo Alzheimer levedemencia tipo Alzheimer leve, , pode adaptarse ao seu medio habitual pode adaptarse ao seu medio habitual vivindo só na súa casa, cunha pequena vivindo só na súa casa, cunha pequena axuda dalgún veciño ou familiar. axuda dalgún veciño ou familiar. Con Con todo, se non existe esa disponibilidad, a todo, se non existe esa disponibilidad, a adaptación ao medio pode fracasar. adaptación ao medio pode fracasar.



5) Tipo de esixencias sobre o paciente5) Tipo de esixencias sobre o paciente: : non é o mesmo unha persoa sen patrimonio non é o mesmo unha persoa sen patrimonio persoal e cunha exigua pensión, que outra persoal e cunha exigua pensión, que outra que dispón dun gran número de propiedades que dispón dun gran número de propiedades e que requieren un e que requieren un control financeiro control financeiro exhaustivoexhaustivo, que se non se realiza , que se non se realiza adecuadamente pode supoñer importantes adecuadamente pode supoñer importantes perdas. Neste caso existiría unha perdas. Neste caso existiría unha incapacidade para este actividadeincapacidade para este actividade é cuestión, é cuestión, pero non para o desenvolvemento dunha vida pero non para o desenvolvemento dunha vida diaria normal. diaria normal.



Na avaliación destes casos deben utilizarse Na avaliación destes casos deben utilizarse outras fontes de información, ademais do outras fontes de información, ademais do propio doente (familiares, amigos, veciños, propio doente (familiares, amigos, veciños, servizos sociais, etc). servizos sociais, etc). É preciso ter en conta É preciso ter en conta a posibilidade dun a posibilidade dun conflito de intereses entre conflito de intereses entre o propio enfermo e outros familiareso propio enfermo e outros familiares (un (un exemplo típico son os preitos pola tutelas de exemplo típico son os preitos pola tutelas de fillos menores de idade de pais divorciados, fillos menores de idade de pais divorciados, onde a existencia de enfermidade mental é onde a existencia de enfermidade mental é usada habitualmente como argumento para usada habitualmente como argumento para descalificar a capacidade de tutela dos descalificar a capacidade de tutela dos fillos).fillos).

incapacidade civil

Technology