disaun spesiÁl “ezisténsia kfp iha tinan...

34
KOMISAUN FUNSAUN PÚBLIKA Hala’o Kna'ar Di’ak Liu bá Públiku EDISAUN ESPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5” Entrevista Informasaun Hatene ka?

Upload: doannhan

Post on 15-May-2018

243 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

KOMISAUN FUNSAUN PÚBLIKA

Hala’o Kna'ar Di’ak Liu bá Públiku

EDISAUN ESPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”

Entrevista

Informasaun

Hatene ka?

Page 2: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Lia-menon hosi Prezidente

KFP

Entrevista ho Prezidente no

Komisária KFP nian

Sekretariadu KFP

INAP

Kooperasaun

Rekrutamentu

Avaliasaun Dezempeñu

Formasaun

Prosesu Dixiplinár

Pensaun

Diseminasaun

Sesaun Informasaun

Felisitasaun ba V Aniversáriu

Buletin

Edisaun Espesiál (KFP)

Responsável Jerál: Komisaun Funsaun Públika (KFP)

Editor: Redasaun: Maria Costa Oliveira Maria Jose Mesquita

Fotografer: Maria Costa Oliveira Maria Jose Mesquita Pascoela da Silva

Dezeña no Lay Out: Maria Costa Oliveira

Edifísiu: Komisaun Funsaun Públika (KFP) Rua Jacinto Cândido Timor-Leste Kontaktu: 333 9090

Gráfika: Silvia Print Shop

www.cfp.gov.tl

Page 3: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Nuudar ita hotu hatene, tuir Lei no. 7/2009, 15 jullu, KFP mak órgaun

ne’ebé responsável atu garante funsaun públika ida politikamente izenta,

imparsiál, bazeia iha méritu, detentora ba padraun profisionalizmu ida a'as,

atu bele fó serbisu ida ho kualidade ba Estadu no povu Timor-Leste.

Buletin edisaun espesiál ida ne’e hakarak hato’o ba funsionáriu públiku

no ajente Administrasaun hotu kona-ba atividade no programa sira ne’ebé

mak Komisaun Funsaun Públika (KFP) hala’o ona durante ninia mandatu iha

tinan 5 nia-laran. Atividade sira ne’e mak hanesan Prosesu Rekrutamentu,

Nomeasaun, Progresaun no Promosaun efeitu husi Avaliasaun Dezempeñu

nian, Formasaun no Kapasitasaun, Prosesu Dixiplinár, Pensaun no seluk tan.

Iha edisaun ida ne’e ami tau mós fotografia sira ne’ebé mak ami

konsidera nuudar dokumentu ba ezekusaun husi atividade ka programa sira

ne’ebé traxa ona iha Planu Estratéjiku KFP nian. Hatutan tán katak, housi

buletin ida ne’e mós sei fó sai atividade sira ne’ebé mak la tama iha planu

maibé KFP hala’o, mak hanesan: Konversaun ba Ajente Administrasaun sai

funsionáriu públiku hamutuk 13.432 iha loron 1 fulan jullu tinan 2011.

Eng. Libório Pereira, MIM

Prezidente KFP ba mandatu dahuluk

Agostu 2009 to’o 2014

Page 4: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Komisáriu sira mandatu dahuluk KFP

Fotografia Komisáriu sira: Dr. Alexandre Gentil Corte-Real, Dra. Maria Olandina Isabel Caeiro Alves,

Eng. Libório Pereira, MIM; Dra. Jesuina Gomes, MPA; no Dr. Abel da Costa Freitas Ximenes

KFP hahú nia servisu dahuluk iha loron 14 agostu

tinan 2009 ho nomeasaun ba Komisáriu na’in tolu:

Libório Pereira nomeadu nuudar Prezidente no

Komisáriu, Maria Olandina Isabel Caeiro Alves no

Abel da Costa Freitas Ximenes sira ne’e hili housi

Governu. Tuir fali Jesuína Maria Ferreira Gomes no

Alexandre Gentil Corte-Real de Araújo, Komisáriu

sira hatudu housi Parlamentu Nasionál hahú housi

loron 13 outubru tinan 2009.

Hahú housi estabelesimentu, KFP hala’o ninia knaar

sira la se'es husi ninia Misaun, Vizaun tuir Planu

Estratéjiku Instituisaun rasik hodi serbi di’ak liu ba

Públiku no Estadu.

Iha tinan 2011, Komisária Maria Olandina Caeiro

Alves hetan fiar ba hala’o kna'ar seluk no Xefe

Governu RDTL hatudu fali Komisária Isabel M.

Ferreira to’o ohin loron.

Nune’e mós wainhira Komisáriu Abel Ximenes,

ne’ebé iha tinan 2012, husu ezonera aan husi nia

kargu hodi ba partisipa ativamente iha kampaña

eleitorál ba eleisaun prezidensiál nian no Governu

hatudu fali Komisáriu Abel dos Santos Fátima to'o

ohin loron.

Atu implementa no akompaña ho diák liu tan servisu

KFP nian mak iha tinan hanesan Komisaun fahe

kna'ar ba Komisáriu ida-idak atu hamatan ba área

ida-idak. Prezidente no Komisáriu Abel ba asuntu

rekrutamentu, Komisária Jesuina iha área formasaun

no kapasitasaun no Komisáriu Alexandre ba asuntu

prosedimentu dixiplinár no Administrattivu.

Iha Tinan lima nia-laran mak sira lidera, ho tulun husi

Sekretariadu ba KFP no INAP ne’ebé mak inkorpora

mai KFP iha tinan 2012, konsege hala’o dunik ninia

programa sira balun mak iha Planu Estratéjiku hodi

bele dezenvolve Funsaun Públika ida efikaz no

efisiente. Daudaun ne’e, KFP iha Diresaun Jerál 2,

Inspetór Jerál 1, Diresaun hamutuk 9, Departamentu

24 ho totál funsionáriu no ajente administrasaun

hamutuk na’in 255.

Page 5: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

GAP: Prezidente bele esplika uituan kona-ba KFP

ninia hahú oinsá?

Prezidente KFP: KFP harii iha IV Governu

Konstitusionál - Aliansa Maioria Parlamentar (AMP).

Governu AMP ne’e hafoin manan tiha eleisaun, hato’o

programa lubun ida atu hetan aprovasaun Parlamentu

Nasionál nian no housi programa hirak ne'e ida maka

Desentralizasaun Administrativa. KFP maka nuudar

evidensia ida housi polítika reforma administrativa

nian ne’ebé Governu AMP hakarak hatudu. Ida ne’e

sistema ida atu hado'ok Administrasaun Públika husi

intervensaun Polítika ka despartidarizasaun, katak, hala’o knaar sira la hali'is ka rona ba

partidu polítiku ne’ebé de’it. KFP hahú hari'i bazeia bá Lei no. 7/2009, 15 jullu, kompostu

husi Komisáriu na’in 5 (3 híli housi Governu no 2 seluk housi Parlamentu Nasionál) ne’ebé

hetan nomeasaun housi Primeiru Ministru. Housi sira na’in 5 ne’e, ida Primeiru Ministru

RDTL nomeia bá nuudar Prezidente.

Housi Lei no. 7 ne’e mak fó tiha kompeténsia balun ne’ebé úluk Ministériu sira-nian bá KFP,

mak hanesan: rekrutamentu, promosaun bá Funsionáriu Públiku, nomeasaun bá asume

kargu sira diresaun no xefia, hamonu sansaun dixiplinar, defini estratéjia no polítika ba

kapasitasaun Funsionáriu Públiku sira. Hatutan tán katak, kompeténsia seluk ida mak

hanesan akonsella Governu iha Sistema Remuneratóriu nian atu fasilita desizaun. Iha parte

ida ne’e, KFP só bele de’it fó akonsellamentu no Governu mak iha kbi'it eh beran tomak atu

hakotu.

Ne’e hotu sai hanesan parte ida housi Reforma katak, muda buat ruma ka sistema housi

tuan bá fali sistema foun. Maibé sempre iha rezisténsia, no ida ne’e mak sai hanesan dezafiu

bo'ot bá KFP no Governu rasik. Basá rezistensia ne'e balun mai housi Membru Governu

rasik, Diretór Jerál sira no polítiku balun ne’ebé lá konsistente hó saida mak sira rasik vota.

Entrevista ho Prezidente no Komisáriu sira KFP nian

KFP iha tinan 5: Konkista no dezafiu sira

Page 6: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

GAP: Programa saida de’it mak sai prioridade iha tempu ne’ebá mai to’o ohin loron?

Prezidente KFP: Prioridade KFP nian mak 1) harmoniazasaun jurídika - defini no identifika

Dekretu-Lei suplementar no koplementar sira; 2) sentraliza prosesu rekrutamentu no

selesaun tuir méritu atu nune’e bele hado'ok prosesu refere housi intervensaun polítika.

GAP: Saida mak KFP konsege halo ona no saida mak seidauk konsege halo, haktuir tók

difikuldade saida de’it mak KFP enfrenta iha tinan 5 ne’e nia laran?

Prezidente KFP: Komisaun hahú housi mamuk maski ho rezisténsia maka'as mai kedas housi

Membru Governu sira balun maibé, KFP konsege hala’o kna'ar hó di’ak. Konsege halo

rekrutamentu ne’ebé sentralizadu, hatuur regra sira bá selesaun tuir méritu, hapára eskolla

partidária wainhira ko’alia kona-ba kargu bá diresaun no xefia, enfrenta diferensa ideia iha

KFP rasik no housi Governu, Parlamentu Nasionál no Sosiedade Sivíl wainhira hala’o ninia

kna'ar.

Iha parte formasaun nian, hakarak esplika witoan katak, iha tinan 2012, hó estrutura foun V

Governu Konstitusionál nian halo INAP ne’ebé uluk iha tuteladu bá Ministériu

Administrasaun Estatál, subordionadu mai fali KFP. Housi ne’e mak Komisaun iha tán kna'ar

ida mak, tau matan bá formasaun no dezenvolvimentu rekursus umanus ka funsionárius

públikus nian (formasaun profisionál hó durasaun badak no ensinu formál bá sira ne’ebé

potensiál hakbi'itán hodi hadi’ak nafatin kualidade servisu ne’ebé funsaun públika tenki fó

bá Estadu no povu Timor-Leste.

Reklamasaun barak ne’ebé ita rona mak hasoru prosesu rekrutamentu, ema hakilar bei-beik

katak rekrutamentu kleur lo'os. Ha’u hakarak klarifika iha ne’e katak, Sistema iha Timor-

Leste hanesan hela ho rai barabarak sira seluk ka até hó rai balun ne’ebé dezenvolvidu ona.

Katak, ita-nia sistema sei manuál ka konvensionál – ema buka serbisu loron-loron mai iha

KFP hodi husu informasaun. Iha rai seluk, ema buka serbisu liu housi internet, dala ruma

hasoru malu iha entrevistas karik lá liu housi video-conference eh teleconference. Ita mós fó

delegasaun bá ministériu ka instituisaun sira atu hala’o rekrutamentu maske nafatin hetan

supervizaun housi KFP, maibé sira rasik fó sasin katak prosesu ne'e lá fasil ka kma'an no

kleur liu fali dala rua wainhira KFP mak halo. Ne'e hotu tán deit Estadu mak nuudar

empregadór ka patraun bo'ot liu atu fó servisu no seitór privadu sei fraku ka seidauk iha

Page 7: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

kbi'it atu haki’ak servisu bá ema barak. Vagas ida ka rua ita fó sai bá, ema kandidatu ne’ebé

hakarak servisu ka hadau-malu rihun-bá-rihun, nune'e, presija tempu naruk atu verifika

dokumentu ka CV sira, halo koresaun wainhira prova eskrita no/ka halo entrevistas

profisionais bá kandidatu sira ne’ebé potensiál molok fihir ida ka rua tuir vagas ne’ebé fó-sai

ona. Nune’e bele lori to’o fulan 3 ka 4 hodi remata prosesu ida. Seidauk sura-tán wainhira

reklamasoins mai, presiza hetan kedas resposta diak sela’e prosesu bele matak fali ka labele

kontinua (tanbá interse barak loos, ita tenke firme no forte atu ka'er metin nafatin bá

prinsípiu imparsialidade atu labele hafo'er ka lakon fiar komunidade eh povu nian bá

administrasaun públika.

Komisaun tuir lei, delegasaun iha parte nomeasaun iha substituisaun bá Xefia sira bele fó

ona bá Diretór-Jerál sira maibé, iha prátika, sei servisu hamutuk nafatin hó Komisaun

Funsaun Públika.

GAP: Bele temi to'ok susesu balun ne’ebé KFP hetan mezmu ho rekursu ne’ebé limitadu

hanesan ita hotu hatene?

Prezidente KFP: Ko’alia konabá susesu, KFP seida’uk halo buat barak, maibé konsege muda

atitude balun Funsionáriu Públiku sira-nian, indikadór ida maka ema hotu simu katak partidu

polítiku ne’ebé deit mak manan eleisaun sei lá sobu naran-naran deit estrutura

Administrasaun Públika nian. Ita buka nafatin atu konvense funsionáriu públiku sira katak

partidu bele ketak-ketak maibé sai Ministru ona ne'e Ministru Timor-Leste nian no nuudar

funsionáriu tenke hakruuk ka obedese bá nia órden sira. Tamba prinsípiu méritu funsionáriu

sira atu hatuur tuir ida-idak nia matenek no bada'en atu lori servisu ne’ebé di’ak besik liu

to'o bá komunidade ka povu. Ema hotu bele sai sasin bá indikadór ida ne'e.

Nuudar hau hateten bei-beik katak KFP lá halo avaliasaun dezempeñu maibé verifika deit

rezultadu ne’ebé mai housi instituisaun ida-idak hodi konfirma sira nia progresaun tuir

mensaun ne’ebé regras hatuur ona katak insufisiente, sufisiente, bom ka muito bom no sei

fó efeitu bá aumentu saláriu nian maske iha persentazen ka montante ne’ebé ki'ik tebes.

Iha tinan 2011, wainhira fó tomada posse ba Ajente Administrasaun sira iha distritu 12, iha

tempu hanesan ita mo'os disemina Lei no Dekretu-Lei sira hodi konsege sensibiliza profesór

sira atu serbisu ho dedikasaun no la bele hanoin halo deit greve.

Page 8: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

KFP rekoñese katak seida’uk halo buat barak, ko’alia kona-ba kualidade prestasaun servisu,

ida ne’e laós de’it KFP ninia responsabilidade, maibé Ministériu ka Instituisaun ida-idak nian

tuir área ne’ebé sira hakna'ar-án bá. Instituisaun ida-idak mak tau matan bá kualidade

funsionáriu sira-nian iha hala’o kna'ar tanbá tuir lei superiores hierarkikus mak halo

avaliasaun dezempeñu. KFP laiha kbi'it atu intervén iha prosesu Avaliasaun Dezempeñu

nian.

Susesu sira seluk ita hein deit ema seluk mak hatudu. Hanesan ema, wit eh barak ami nain

lima (5) halo ona ami nia kna'ar maibé, sei do'ok dunik housi rezultadu esperadu. Ha’u sei

hanoin iha hau nia komprimisu wainhira simu pose, ha’u hateten katak “ha’u sei lá lori

problema bá S. Exa. Senhor Primeiru-Ministru ka Governu maibé, sei lori solusaoins deit.

Karik lori problema dala rua deit bá, diak liu troka hau tambá lá iha kapasidade no fó fali

buat seluk atu hau halo".

GAP: Espetativa ba oin, saida mak tuir Ita-nia haré nuudar prioridade bo'ot tebes bá

mandatu daruak mai?

Prezidente KFP: Karik S. Exa. Senhor Primeiru Ministru sei fó nafatin fiar mai hau iha

mandatu daruak nian, prioridade bo'ot liu mak: i) hatuur didiak sistema remunerátóriu nian

hó métudu aproriadu atu halo ajustamentu ba saláriu. Nuudar izemplu ida mak to'o oras

ne'e ita seidauk hatuur didi’ak saláriu baze no subsídiu sira tuir sistema ne’ebé integradu

tuir ida-idak nia karreira (jerál ka espesiál); ii) re-estrutura no hakbi'it INAP nuudar

instituisaun estadu nian ne’ebé responsável bá hakbi'it no hasa’e profisionalizmu

funsionáriu sira nian; iii) mandatu daruak KFP nian sei konsentra hodi hakiak mekanizmu

ne’ebé bele hadi’ak étika profisionál no kualidade prestasaun servisu funsaun públika nian

atu lori servisu diak besik liu bá populasaun no povu Timor-Leste; iv) halo revizaun bá

prosedimentu promosaun iha Rejime Jerál atu kaer metin kuadru kualifikadu sira ne’ebé

Governu rasik investe ona hodi hakbi'it sira nia matenek no bada'en, nune'e mós halo

ajustamentu balun iha Rezime Espesiál sira.

Page 9: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Ikus hakarak hato’o mensajen no rekomendasaun ...

“KFP nuudar órgaun responsável bá Funsaun Públika harií

liu housi Lei no. 7/2009, 15 Jullu, ne’ebé governu mak hato’o

proposta no hetan aprovasaun Parlamentu Nasionál nian.

Klamar eh i'is lei ne'e nian maka tuir Governu Aliansa Maioria

Parlamentar (AMP), nia prinsípiu atu hado'ok Administrasaun

Públika housi intervensaun polítika ka hó lian seluk katak

funsaun públika iha nia servisu labele hali'is bá partidu polítiku,

grupu eh ema ruma nia interese (prinsípiu despartidarizasaun

funsaun públika). Tanbá ne'e, Governu de’it mak bele iha

inisiativa atu propoin ka hato'o proposta alterasaun hodi hetan

aprovasaun Parlamentu Nasionál nian. Prezidente no Komisáriu

sira nuudar implementadór deit.

Nuudar Nasaun ne’ebé Ukun-án hó beran tomak, ita buka

haríi sistema ne’ebé bele hatán bá kontextu Timor-Leste nian no

la'os kopia tuir de’it rai seluk nian. Fatuk tau-tán fatuk ne’ebé ita

taú housi loron 1 fulan Jullu tinan 2000 mai to'o ohin loron metin

ona no ita hotu iha responsabilidade atu hakbi'it no hadi’ak bá

nafatin nune’e bele garante servisu di’ak liu bá ita-nia públiku

iha área hotu-hotu nuudar hatuur ona iha artigu 137

Konstituisaun RDTL. Administrasaun Públika nuudar pilár Estadu

nian tenke disponível nafatin atu hala'o ka implementa polítika

Estadu nian ne’ebé Governu nuudar orgaun ezekutivu maka

Page 10: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

KFP hala’o ninia kna'ar tomak hetan tulun housi Sekretariadu KFP no Institutu Nasionál Administrasaun Públika (INAP). Diresaun Jerál rua ne’e iha ninia Diresaun Nasionál hamutuk 9 no Departamentu 24.

Hahú husi hari'i Komisaun ne’e,

SKFP hala’o ninia funsaun tomak hó funsionáriu hamutuk na’in 98 no ajente hamutuk 38, maske ho volume servisu ne’ebé loron ba

loron aumenta barak. (gráfiku evolusaun) Perfíl Sekretariadu ohin loron: 1. Funsionáriu Permanente

(Feto/Mane)

2. Ajente Administrasaun (Feto/Mane) Sekretariadu iha hahú tinan 2013, halo

kontratu ba Ajente administrasaun hirak ne’e

hodi reforsa serbisu sira iha parte rekrutamentu

no prosesu dixiplinar.

3. Sekretariadu ba KFP mós hetan apoiu funsionáriu destakadu mai husi Ministériu lubun ida, ho totál 20 (feto:7 no mane:13), hodi reforsa serbisu iha departamentu PMIS nian (prosesamentu ba vensimentu saláriu funsionáriu Ministériu sira-nia).

Sekretariadu KFP

Page 11: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Intitutu Nasionál Administrasaun Públika (INAP), mak responsável bá formasaun no

dezenvolvimentu kontínua iha área administrasaun, jestaun no lideransa inklui hakbi’it

koñesimentu tékniku iha área espesializada seluk hanesan komputadór, língua no seluk tán

bá Funsionáriu Públiku.

INAP hala’o ninia funsaun tau neon ka laran metin bá funsionáriu públiku hamutuk 90

ne’ebé, Funsionáriu Permanente na’in 54 (F: 15 no M:39) no Ajente Administrasaun na’in

36 (F: 25 no M: 11).

Institutu Nasionál Administrasaun Públika (INAP)

Page 12: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

na'ar ida todan liu ne’ebé mak KFP

tenke haka'as án atu hadi’ak bá oin

mak prosesu rekrutamentu. Prosesu ne’ebé

kleur liu, nepotizmu, rekruta ema lá lo'os no

seluk-seluk tán mak ema hotu hakilar bá

KFP.

Iha tinan lima mandatu dahuluk nian,

hahú ho buat ne’ebé mak bele dehan

mamuk, maibé, ho esforsu tomak Komisaun

no ninia Sekretariadu konsege hala’o kna'ar ida ne’e ho di’ak.

Komisaun iha tinan 5 nia laran, halo ona serbisu lubun ida, mak hanesan, halo homologasaun ba

rezultadu no halo nomeasaun de ingresu bá kandidatu selesionadu no klasifikadu bá fatin mamuk ka

vagas existentes. KFP mós halo análize bá kandidatura hamutuk 70.000 liu, hodi halo nomeasaun bá

funsionáriu foun hamutuk 5.000. Halo mós nomeasaun no estensaun bá komisaun serbisu kargu

diresaun no xefia iha Administrasaun Públika hó totál 3.000.

Gráfiku tuir-mai hatudu evolusaun ba númeru funsionáriu públiku husi tinan 2009-2013

K

REKRUTAMENTU

Page 13: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Konversaun ajente administrasaun 13.432 bá

funsionáriu permanente hanesan manan aposta ida.

Kna'ar seluk ida KFP nian mak atu implementa programa ka

polítika Governu nian ba Administrasaun Públika ida efikáz no

efisiente. Nune’e, Iha tinan 2011, Komisaun Funsaun Públika

implementa ona polítika ne’ebé mak Governu hasai liu housi

Rezulusaun no. 42/2010, “Polítika Konversaun Ajente

Administrasaun Públika bá Funsionáriu Públiku Permanente.

Objetivu husi Polítika Konversaun ne’e atu garante funsaun

públika ida profisionál, efisiente hó kondisaun sira digna no

justu hodi bele hala’o kna'ar Administrasaun Públika ho di’ak no

mós atu hatún númeru ajente administrasaun ne’ebé a'as tebes

iha tempu ne’ebá.

KFP forma ekipa ida iha Sekretariadu ninian rasik hodi halo verifikasaun bá dokumentu no selesaun sira hotu ne’ebé simu mai housi Ministériu, Sekretaría Estadu no Ajénsia Autónoma sira ne’ebé hetan aprovasaun husi Diretór-Jerál Instituisaun ida-idak. Dadus sira ne’e submete mai KFP, housi ne’e mak lista Ajente Administrasaun sira ne’e publika iha Jornál Repúblika, no iha loron 1 fulan jullu tinan 2011, hala’o serimónia tomada de pose bá ajente sira hamutuk totál 13. 432 (Feto: 4133 no Mane: 9.299) .

Hafoin husi serimónia ida ne’e, KFP mós organiza serimónia hanesan ba ajente sira ne’ebé mak namkari iha distritu 12.

Tuir-mai aprezenta númeru funsionáriu sira ne’ebé konvertidu tuir Grau no Jéneru

Grau Feto Mane Totál

A - 7 7

B 22 58 80

C 101 324 425

D 981 2269 3250

E 2456 3308 5764

F 293 1542 1835

G 280 1791 2071

Totál 4133 9299 13.432

Page 14: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Atu funsionáriu no Ajente Administrasaun

bele koñese di’ak liu tán Lei no Dekretu-Lei

sira nune’e bele hala’o kna'ar hó

responsabilidade no koñese sira nia direitu no

dever sira, mak KFP tau hanesan prioridade

durante tinan lima hodi hala’o diseminasaun

iha Nasionál no mós Distritu.

Sekretariadu hanesan liman-ain no

implementadór ba desizaun sira KFP nian,

prodúz ona materiál sira hanesan: broxura,

livru bolsu, boletin no seluk tan; hanesan

meiu ida atu habelar ka lori informasaun to'o

bá funsionáriu sira. Iha sorin seluk,

Sekretariadu mós uza dala wa’in meiu

komunikasaun sosiál hanesan rádiu,

televizaun, no jornál nasionál sira ne’ebé fásil

asesu aodi tranzmite informasaun ne’ebé

haka’it hó Funsaun Públika. Tinan-tinan KFP fó

nafatin

importansia bá diseminasaun hodi atualiza no

habelar informasaun kona-bá Lei no Dekretu-

Lei sira ne’e. Dala barak funsionáriu sira hala’o

sira ninia kna'ar, kumpre sira nia dever sira

maibé sira barak mós sida’uk hatene didi’ak

kona-ba sira ninia direitu balun; ezemplu ida

mak, funsionáriu balun iha distritu lá hatene

katak sira iha direitu ba lisensa anuál loron

hira no sira iha direitu at bele hetan

formasaun ka la’e?.

Razaun seluk hala’o diseminasaun mos tanbá

Lei no Dekretu-Lei sira hetan alterasaun bei-

beik no kna'ar tomak KFP atu atualiza ba

funsionáriu sira naka’it ho alterasaun hirak

ne’e.

DISEMINASAUN

Lei no Dekretu-Lei Administrasaun Públika

nian

Page 15: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

KFP iha sesaun informasaun ba

Estudante Universitáriu

omisaun aleinde halo diseminasaun bá

funsionáriu públiku sira, dedika mós

ninia tempu balun hodi hala’o sesaun

informasaun bá Estudante Universitáriu sira

mak hanesan: Universidade Nasionál Timor

Lorosa'e, (UNTL), Dili Institute of Technology

(DIT), Intitute of Business (IOB) no Funsionáriu

UNMIT sira.

Objetivu husi programa ida ne’e atu atrai

Rekursus Umanu kualifikadu no potensiál hodi

mai integra ba iha Administrasaun Públika.

Tema sentrál ba sesaun ne’e mak ”Quero

Ser Funcionário Público, E Agora?” Iha sesaun

ne’e nia laran mak ekipa sira esplika kona-bá

Kna'ar KFP nian, lala’ok prosesu

rekrutamentu, Karreira iha Funsaun Públika,

Vantajen sai funsionáriu públiku, no seluk-

seluk tán.

Razaun ba hala’o sesaun ida ne’e tamba

dala barak iha prosesu rekrutamentu,

Sekretariadu KFP deskobre katak kandidatu

barak mak seidauk hatene lolo'os oinsá atu

hatama aplikasaun diak ida tuir rekezitu sira

ne’ebé mak iha. Ezemplu ida mak, kandidatu

hó de’it Diploma Sekundáriu lá bele aplika bá

Grau D ka B maibé, tenke aplika ba Grau E.

K

Ho Rekursu Umanu Kualifikadu, tau iha fatin loloos, hala’o servisu ho profisionalizmu mak bele atinji objetivu traxadu sira

Page 16: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Fatór importante ida atu Instituisaun ka

Nasaun ida atu la’o ba oin mak investimentu

iha Rekursu Umanu.

Ho hanoin ida ne’e mak, KFP hafoin husi ninia

kriasaun, elabora no aprezenta Dekretu-Lei

kona-ba formasaun no kapasitasaun ba

funsionáriu Administrasaun Públika Timor-

Leste nian - Dekretu-Lei no. 38/2012 mak

rezultadu husi esforsu ne’e.

Governu mós kria ona Fundu

Dezenvolvimentu Kapitál Umanu hodi tulun

ba iha formasaun (formál no naun formál).

KFP liu-husi INAP mak haree ba prosesu

selesaun no halo planu ba formasaun

funsionáriu RDTL nian. Komisaun laos úniku

ne’ebé mak prepra planu ba fó formasaun

maibé dala barak mós ho inisiativa rasik

Instituisaun ida-idak nian husu ba INAP-KFP

hodi fasilita formasaun espesífika tuir

nesesidade Instituisaun nian, no haruka

funsiunáriu sira ba tuir formasaun iha rai-liur

hanesan Portugal, Indonezia, Filipina,

Hongkong, Austrália ba iha area sira hanesan

jestaun, inspesaun no auditoria, arkivu,

peskiza no survey, etc.

Hahú husi tinan 2013 implementa ona mós

Rezime Asisténsia Estudu ba funsionáriu

públiku sira ne’ebé estuda iha rai-laran ho

inisiativa rasik. Maibé atu hetan ida ne’e

tenke kumpre kritériu balun ne’ebé defini ona

iha artigu 43°, Dekretu-Lei no. 38/2012, 1

agostu.

To’o iha tinan 2013 nia rohan, funsionáriu

hamutuk 83 mak goza ona Rezime Asisténsia

ba Estudu.

Husi 2002 to 2014 total 20.000 funsiunariu mak tuir ona formasaun, Mane - 13.000 , Feto – 8.000 .

Formasaun kontribui ba

valorizasaun profisionál no ba

auto estima no konfiansa ema

ida-idak nian.

Aposta iha formasaun mak pilár

ida ba susesu Instituisaun

Estadu no Governu nian.

Page 17: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

AKORDU KOOPERASAUN

KFP iha tinan ikus halo ona Akordu

Kooperasaun lubun ida liu husi asina

Memorandu Entendimentu no Akordu

Tékniku ho nasaun dezenvolvidu balun mak

hanesan Indonezia, Austrália, Portugál, Brazil,

Kabu-Verde, Filipina, Malazia no Mosambike

hodi bele tulun funsionáriu sira ba hasa’e sira

ninia koñesimentu, kapasidade iha área

téknika (mak hanesan Jestaun no Lideransa,

teknolojia informátika, téknika iha

investigasaun, estatístika, Protokolu no

Komunikasaun no seluk-seluk tan). Iha Ensinu

formál, ita haruka ona bolseiru sira ba hasai

Diploma (D3 - iha área téknika), mestradu no

dotoramentu).

Ho kooperasaun ne’ebé iha, permiti

mos formadór sira husi rai-liur mai fó

formasaun ba ita-nia funsionáriu sira iha rai-

laran (INAP) no Instituisaun sira seluk Estadu

nian.

Entrevista Kona-ba asuntu

Formasaun no

Dezenvolvimentu (F&D)

(Jesuina Maria Ferreira Gomes, MPA)

Jornalista: Komisaun fo fiar ba ita bo’ot atu

tau matan ba asuntu kapasitasaun, oinsa nia

lala’ok?

Komisária: Kapasitasaun ne’e importante

tebes atu hasae funsiunáriu sira-nia

koñesimentu, abilidade no hadi’ak atitude

sira. F&D atu mellora kualidade prestasaun

servisu ba públika, mellora kualidade jestaun

no lideransa. F&D sai rekezitu fundamentál

para funsaun públika bele produtiva atu

atende metas programa guvernu nian.

Programa kapasitasaun ba funsiunáriu sira

hala’o desde 2002 ate presente bazeia ba sira

nia kategoria, grau no kargu. Formasaun hirak

ne’e hala’o husi INAP nomos iha rai-liur, liu

husi kooperasaun ho instituisaun sira seluk.

Jornalista: Oinsa implementasaun Dekretu-

Lei no. 38/2012-Rejime Formasaun no

dezenvolvimentu iha Funsaun Públika?

Komisárai: Dekretu-Lei dahuluk nebe’e regula

no estabalese regras ba atividade F&D

Rekursu Umanus iha funsaun públika;

responsabilidade instituisaun públika nian,

KFP – INAP, Ministériu ka ajénsia no establese

direitu no responsabilidade funsiunáriu sira ba

sira-nia dezenvolvimentu profisionál. Iha

Tuir-mai esplikasaun klean kona-ba

implementasaun bá Dekretu-Lei no. 38/2012,

1 agostu; husi Komisária Singulár ba asuntu

Formasaun no Dezenvolvimentu (F&D)

Page 18: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

(artigu 6) husi DL refere ko’alia mos atividade

F&D Pre-servisu no Em-servisu mak hanesan:

Dezenvolvimentu iha servisu fatin:

orientasaun no supervizaun, Formasaun iha

rai-laran: indusaun no formasaun esensiál,

F&D iha rai-liur, Bolsu estudu, no Rejime

Asistensia Estudu.

Bazeia ba Dekretu-Lei ne’e, funsiunáriu ida iha

direitu ba formasaun no dezenvolvimentu

mínimu oras 40 iha tinan ida nia-laran.

Dekretu-Lei ne’e mos regula regras ou

elijibilade ba bolsu estudu no Rejime

Asistensia Estudu.

Jornalista: Oinsa ho implementasaun rejime

asistensia estudu (artigu 43)?

Komisária: Apoia no rekompensa funsiunáriu

públika nebe’e servisu nafatin, maibe estuda

hela ho auto-finansiadu (sira selu rasik) iha

instituisaun sira akreditada iha Timor;

Dispensa husi servisu óras 4 por semana atu

tuir aula nos ijame liu husi autorizasaun DG;

Funsiunáriu públika mínimu servisu tinan 3

konsekutivus no avalisaun sezempenu “Bom”;

Haktuir prosedimentus operasionais rejime

ne’e: Kursu oferese husi instituisaun

akreditadu iha timor; Aplikante tenke rejista

iha instituisaun akademika, selu propinas no

kustu seluk antes aplika ba rejime ne’e; Kursu

nebe’e foti tenke relevante ho servisu, tuir

nesesidade no prioridade ministeriu nian,

Husu autorizasaun ba Diretor-Jerál kona-ba

horas 4 kada semana; IP kada semester 2.75

ba baxarelatu/lisensiatura, 2.5 siensia exata,

pos-graduasaun 3.00; Aplikasaun hatama kada

semester no pagamentu hala’o kada semester

a) Baixarelatu/lisensiatura: $300 no Pós-

graduasaun $500

b) iha tinan 2013 – semester Janeiru – Junu

iha funsionáriu na’in 84 (Mane 54, Feto 30)

nebe’e estuda iha UNPAS, UNTL, ISC, IOB, DIT,

ICR

c) Semester Jullu – Dezembru iha funsionáriu

174 (Mane 114, Feto 60) estuda iha UNPAZ,

ISC, UNTL, IOB, DIT, IRC, UNDIL.

d) Aplikasaun Semester Janeiru – Junu 2014

iha prosesu hela ho totál 462 (Mane 224 no

Feto 238). Numeru aumenta kada semester

hatudu katak vontade funsiunáriu públika sira

atu frekuenta estudu hodi hasa’e sira-nia

kuñesimentu ne’e aas tebes. Rejime ne’e fo

dunik benefisiu ba sira.

Jornalista: Funsiunáriu hira mak goza bolsu

estudu?

Komisária: Bolsu estudu ba deit Dosente INAP

hahu husi tinan 2007 ate prezente, ho ona

totál 34 (Mane 21, Feto 13). Programa D3 - 7,

S1 - 6, S2 -21. Universidade: STIA-LAN Jakarta,

Brawijaya, UKSW, UGM, IPDN, IPB, UNDI,

UNAIR. Hirak ne’e ba estuda kona-ba Area

Administrasaun Públika, Informátika, Jestaun

Ekonomia, Manajemen Keuangan Negara,

Pemerintahan daerah no Arkivu.

Totál Bolsu Estudu husi 2007 – 2014 hamutuk 467 (Mane 331 no Feto 136).

Page 19: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Jornalista: Iha referénsia ruma antes halo

akordu ho universidade sira?

Komisária: Sim, iha ekipa ida husi INAP, antes

ba hala’o survey no peskiza iha tinan 2011 ba

universidade akreditadu sira iha Indonezia,

hanesan UGM, STIA-LAN, UNPAD, IPDN,

UNIBRAW, JEMBER, UNDIP, UKSW, UNUD etc.

Jornalista: Oinsa servisu entre KFP ho

universidade sira?

Komisária: Serbisu parte rua nian mak

estabelese Akordu Kooperasaun no INAP mak

jere Bolsu Estudu hodi halo planu no preve

orsamentu. Universidade tuir–mai fornese

sira-nia matadalan no kritériu atu nune’e KFP

bele hala’o selesaun ba dokumentu sira liu-

husi Board ba bolsu Estudu no Universidade fo

prova eskrita no intrevista. Hafoin ne’e,

Universidade haruka lista aprovada mai KFP

tuir númeru nebe’e KFP determina.

Universidade iha responsabilidade halo

avaliasaun ba bolseiru sira no komunika KFP

se iha asuntu ruma mak fo impaktu ba

bolseiru sira-nia estudu (saude, seguransa, no

sst).

Komisária - Rekomendasaun ba Funsiunáriu

sira hotu:

F&D importante atu hasa’e kuñesimentu,

kapasidade, abilidade no hadi’ak atitude hodi

nune’e bele presta servisu nebe’e di’ak ba

públiku, ne’e nuudar direitu no

responsabilidade funsiunáriu sira-nian.

Funsiunáriu tenke pro-ativu atu halo planu

formasaun ba sira-nia án rasik no hato’o ba

sira-nia supervizór.

Dezafiu

Ministeriu no instituisaun barak mak seidauk

halo Planu Anuál ba Formasaun, seidauk iha

prosedimentus atu halo Training Needs

Analysis (TNA) iha Komisaun no Ministériu.

Page 20: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Avaliasaun Dezempeñu ne’e sasukat ida

ne’ebé superiór ida halo ba ninia suburdinadu

kona-ba servisu ne’ebé mak funsionáriu ka

ajente administrasaun ida fó ka hala’o iha

mínimu fulan neen ka tinan ida nia-laran.

Objetivu husi avaliasaun dezempeñu mak

atu fó motivasaun ba funsionáriu, hadi’ak

funsionáriu sira-nia dezempeñu profisionál,

insentiva komunikasaun entre xefe ho

subordinadu sira, hadi’ak jestaun integrada

rekursu umanu nian, promove di’ak liutan

kualidade prestasaun servisu sira ba públiku,

identifika nesesidade formasaun ne’ebé bele

hadi’ak ba dezempeñu no tulun instituisaun

sira atu realiza sira nia objetivu no estabelese

objetivu dezempeñu ba tinan oin nian.

Iha Funsaun Públika, avaliasaun iha oin

rua: Avaliasaun Ordinária (ba funsionáriu

públiku) ne’ebé ho efeitu ba promosaun,

Progresaun iha eskalaun rejime karreira nian,

no determina kona-ba rekezitu sira ba

formasaun no dezenvolvimentu. Avaliasaun

estraordinária ba ajente administrasaun ho

efeitu ba hanaruk ninia kontratu.

Atu hetan progresaun ba eskalaun ida,

funsionáriu tenki hetan avaliasaun

dezempeñu ho klasifikasaun “muito bom” iha

tinan 2 tuituir malu, no sira ne’ebé mak hetan

“bom” iha tinan 3 nia-laran ka kombinasaun

“bom ho muito bom” hetan mós mudansa ba

eskalaun. Iha sorin seluk, se funsionáriu ida

hetan sufisiente iha ninia avaliasaun, superior

ne’e tenke dezenvolve no implementa

estratéjia formasaun no dezenvolvimentu

hodi tulun funsionáriu ne’e hadi’ak ninia

dezempenhu ba tinan oin mai. Ba funsionáriu

ne’ebé hetan avaliasaun insufisiente halo

kedas investigasaun ida kona-ba ninia

kapasidade no dezempeñu, maibé se ajente

administrasaun karik tenke hapara kedas nia

husi ninia kontratu.

Avaliasaun dezempeñu iha ninia fatór

hamutuk 9 (sia) ne’ebé avaliadór ida tenke

haree bainhira atu halo avaliasaun ba ninia

subordinadu mak hanesan: responsabilidade,

relasaun no komunikasaun iha servisu fatin,

zelu (dedikasaun), konfidensialidade no

imparsialidade, lealdade no obediénsia,

respeitu no onestidade. Fatór haat tuir-mai

ne’e aplika ba sira ne’ebé la kaer kargu

diresaun no xefia, mak hanesan: inisiativa,

kreatividade no produtividade, servisu iha

ekipa, pontualidade no asiduidade iha fatin

Page 21: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

servisu no objetivu ba servisu nian. Iha mós

fatór haat ne’ebé aplika de’it ba kargu sira

diresaun no xefia mak hanesan: Lideransa,

Supervizaun no dezenvolvimentu pesoál,

fornese servisu ne’ebé efisiente no efikaz no

planementu no jestaun.

Tuir mai klasifikasaun ba Avaliasaun

Dezempeñu:

Muito

Bom

Bom Sufisiente Insufisiente

33

pontus

24-32

pontus

15-23

pontus

14 pontus

Komisaun durante tinan hirak nia laran ne’e

simu no rejista ona funsionáriu no ajente

administrasaun nia avaliasaun dezempeñu

hamutuk:

Tinan Totál Totál hetan Progresaun

2009 21.565

2010 22.374

2011 12.139 1.438

2012 13.260 2.356

2013 * 2.939

* seidauk iha númeru loloos tamba iha hela faze

submisaun husi (Instituisaun sira mai KFP)

Obs. Haree fali ba númeru totál avaliadu iha leten hakarak hateten katak iha diferensa númeru husi tinan 2009, 2010 ho 2011 no 2012. Ne’e tanba iha loron 1 janeiru 2011, profesór sira enkuadra ba rejime espesiál no sira la subemete avaliasaun mai KFP ho razaun tanba Ministériu Edukasaun ho KFP seidauk kria formatu avaliasaun rejime espesiál ida apropriadu ba profesór sira.

Funsionáriu Públiku barak mak too agora seidauk hatene

loloos katak Avaliasaun Dezempeñu laos Komisaun Funsaun

Públika (KFP)mak fó ka halo avaliasaun ba ajente no/ka

funsionáriu públiku sira iha Instituisaun Estadu nian, maibe,

Superior ierárkiku husi Ministériu no Sekretaria Estadu ida-

dak mak halo avaliasaun (tuir prosedimentu tomak

avaliasaun nian) hafoin submete mai iha KFP hodi rejista

fixa sira ne’e iha SINGAP PMIS, hasai despaxu progresaun

horizontál ba eskalaun nian no ikus halo prosesu mudansa

eskalaun ba Ministériu Finansas.

Page 22: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Prosedimentu Administrativu

Knaar ida KFP nian mak atu promove konsientizasaun ba kódigu konduta funsaun públika nian,

garante Administrasaun Públika ida imparsiál, profisionál transparente, efisiente no kortéz tuir Lei.

KFP liu husi ninia diresaun iha Sekretariadu mak fó apoiu hodi halo investigasaun bazeia ba keixa sira

ne’ebé mak simu. Hafoin husi ida ne’e mak Komisaun hola desizaun ka atribui sansaun ba hahalok

irregularidade sira. Natureza husi atribuisaun sansaun ne’e nian laos de’it atu kastigu maibé ida ne’e

atu eduka funsionáriu hirak ne’e hodi labele komete filfali irregularidade ne’e sira-nia serbisu fatin.

KFP hahú husi ninia mandatu iha tinan 2009-2010 to tinan 2013 fó ona pena hamutuk 644 ne’ebé

bele haree iha tabela tuir-mai:

Tinan Totál Pena ne’ebé aplika Totál Demisaun

2010 21 1

2011 74 5

2012 177 12

2013 372 42

Númeru ida ne’e inklui rekursu no Absolbisaun sira.

Page 23: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Atu komemora loron harii Instituisaun ida ne’e, KFP ho ninia Sekretariadu no INAP forma

Komisaun Organizadora ida hodi prepara atividade sira mak hanesan: Sertame ka Kadi Kakutak,

Konferénsia Meza Redonda ho tema jerál “Dezafiu no Estratréjia iha Dezenvolvimentu ba Rekursu

Umanu Funsaun Públika nian” no Misa Agradesimentu.

Atividade Sertame ka Kadi Kakutak hala’o iha INAP iha loron

26 no sei remata iha loron 3 fulan jullu. Atividade refere hala’o ho

objetivu atu koko funsionáriu sira nia koñesimentu liuliu ba iha Lei

no Dekretu-Lei sira Funsaun Públika nian no Istória Timor-Leste.

Programa ne’e hetan involvimentu husi Ministériu no Sekretaria

Estadu hamutuk grupu 21. Iha sesaun eliminatóriu ne’e SES,

SECOMS, MCIA no MTC mak apura ba faze semi-finál. Faze semi-finál hala’o iha loron 30 fulan Juñu

no grupu SES, SECOMS, MCIA mak tama ba finál. Faze ikus atividade nian hala’o iha loron 3 fulan

jullu. Ekipa vensedór ba Sertame tinan ida ne’e mak ekipa husi SES iha 10 lugar, 20 lugar mak ekipa

SECOMS no hela ba 30 lugar ekipa MCIA.

Entretantu, iha Programa Konferénsia Meza Redonda nian,

KFP konvida Peritu ida mai husi Cabo-Verde (Sekretáriu Estadu ba

Administrasaun Públika) hodi fahe esperiénsia husi

Administrasaun Públika ba Funsionáriu Públiku Timor-Leste liu

husi ninia aprezentasaun ho tema “Desafio e Estratégia no

Desenvolvimento de Recursos Humanos na Função Pública”. Iha

parte akadémiku Komisaun mós konvida oradór ida Dosente husi

Universidade Minho - Portugál, Prof. Dr. Manuel Silva, ne’ebé daudaun ne’e hanorin hela Mestrandu

no Doutorandu sira iha Universidade Nasionál Timor-Lorosa’e (UNTL), hodi mai ko’alia kona-ba

“Educação Contínua de Profissionais de Desenvolvimento Humano”, la sees husi tema jerál ne’ebé

defini ona ba iha iventu ida ne’e. Iha sekuénsia hanesan rona mós intervensaun husi representante

balun husi Ministériu, Sekretaria Estadu no Ajénsia Autónoma sira.

Atu valoriza liu tan loron espesiál ida ne’e, KFP ho tulun husi

AUSAID hala’o lansamentu ba Manuál Jestaun Rekursu Umanu ba

Funsaun Públika. Manuál ne’e ko’alia kona-ba área boot sira Funsaun

Públika nian mak hanesan; Rejime Kareira, Jestaun Dezempeñu,

Rekrutamentu, Formasaun, Lisensa no Falta, Pensaun no Reforma.

Atividade sira hodi Komemora Aniversáriu dalima KFP nian

Page 24: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Impresaun no Felisitasaun ba V Aniversáriu KFP nian

Diretora-Jerál SES: “KFP halo ona buat

balun maibé ita tenki halo reviizaun fali,

tamba barak mak seidauk hatán ba realidade,

nune’e, husu atu halo revizaun iha lejislasaun

balun, hodi haree mos ba direitu traballador

Funsaun Públika nian. Estadu no Governu ejiji

buat barak ba traballador sira maibé sira-nia

direitu ne’ebé mak tuir loloos sira tenki iha

seidauk kompensa. Izemplu, Ita-nia vida

ekonomia ohin loron ninian, sasan baze karu

tebes no la balansa ho saláriu ne’ebé

funsionáriu ida hetan. Ita mos tenki haree

kona-ba Karreira, promosaun, oinsa ita atu

kaderiza ita-nia funsionáriu sira ne’e ba

futuru, sei ita la haree husi agora sei akontese

nafatin hanesan ne’ebé mak akontese hela iha

tinan lima ne’e nia-laran”.

Diretor-Jerál MJ: KFP iha V Aniversáriu

ne’e ita haree hanesan iha faze infantilidade,

maibé, KFP halo ona buat barak, hodi halo

jestaun ba iha Setór Públiku, ne’ebé

funsionáriu públiku sira bele serbisu ba.

Nune’e, ita serbisu hamutuk nafatin ba, KFP

mesak mos nia labele la’o. Ba oin importante

mak, atu hetan susesu ita tenki iha liña

KOORDENASAUN diak. Ita hotu-hotu hein

katak ita-nia funsionáriu públiku sira ne’e bele

iha motivasaun nafatin, serbisu ho

dedikasaun, empeñu nune’e bele fó rezultadu

ida di’ak liu tan iha futuru.

Inspetora-Jerál ME: Ami hein katak KFP

sei forte liu-tan, hadi’ak serbisu iha Funsaun

Públika, izemplu, bem-estar ba funsionáriu

públiku sira hotu, atu nune’e bele hakat ba

prosesu dezenvolvimentu nasionál.

Mariano Lopes – Funsionáriu SES: husu

atu KFP manten nafatin buat di’ak sira nebe’e

mak hala’o ona no buka atu hadi’ak ne’ebé

mak seidauk di’ak, hodi halo di’ak liu-tan

nune’e serbisu hotu iha Administrasaun

Públika bele lao ho efikás no efisiente iha

futuru.

Administrador geral do Centro de

Convenções de Dili: Hanesan Instituisaun ida

ne’ebé mak hare ba Rekrutamentu,

Formasaun, Avaliasaun Dezempeñu no seluk2

tan, sei enfrenta dazafius barak iha futuru.

Maibé, nuudar funsionáriu públiku ami iha

konfiansa bo’ot ba iha Instituisaun ida ne’e

katak sei ultrapassa dezafiu sira ne’e wainhira

investe makas iha formasaun ba Funsionáriu

Públiku ne’ebé mak prezisa tebes. Ba oin

presiza hadiak diak liu tan sistema

rekrutamentu tamba ida ne’e maka sai

hanesan asuntu ida ne’ebé barak koalia.

Komisaun hala’o servisu diak liu tan atu

nune’e bele atende nesesidade funsionáiriu

públiku sira nian.

Diretór-jerál Administrasaun Finansas-MAE:

KFP nuudar Instituisaun foun no ami hanesan

Ministériu apresia servisu ne’ebé mak

Komisaun hala’o ona durante tinan 5

ne’e, buat barak mak hala’o ona no tebes buat

barak mak presiza hala’o maibé, la’os katak

Komisaun duranti ne’e la’o iha fatin. KFP ne’e

Page 25: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Instituisain foun ida, nune’e espetativa husi

funsionáriu mós bo’ot tebes ba nia.

Ba futuru, haree ba funsionáiru sira-nia

direitu, liuliu iha rejime kareira nomos saláriu

atu nune’e funsionariu sira bele hala’o servisu

ho didiak.

Hodi Ministériu nia naran hato’o parabéns

kontinua servisu no forte nafatin atu bele

hasoru dezafiu ne’ebé sai mai.

Diretor-Jerál INAP: Ami rekoñese katak

iha dezafiu barak tebes, maibé iha buat di’ak

balun mak KFP halo ona, barak mak seidauk

maibé fiar katak, ita hotu hamutuk ho hakaas

aan atu serbisu haree saida mak ita halo ona,

saida mak atu hadi’ak no saida mak ita

seidauk halo no oinsa atu haree

dezenvolvimentu rekursu umanu funsaun

públika ne’ebé ita nesesita iha futuru. Mai ita

hotu-hotu fó liman ba malun, aselera prosesu

Administrasaun Públika ho exelente no

profisionál.

Diretora-Jerál SKFP: Ho funsionáriu públiku

ne’ebé iha no konsiente katak limitadu tebes

maibé iha serbisu lubun ida ne’ebé mak ami

halo tiha ona atu serbi ba públiku. Ba futuru

ami sei forma di’ak liu-tan funsionáriu públiku

atu bele serbi ho di’ak liu-tan Ita-nia povu iha

Rai doben ida ne’e.

PARABENS BA KOMISAUN FUNSAUN PÚBLIKA ...

Page 26: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Lejislasaun

Títulu

Públikasaun dahuluk Alterasaun sira

20 maiu 2002 - Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste

Lei n.º 8/2004, iha 16

juñu

Lei n.º 5/2009, iha 15

jullu (alterasaun dahuluk)

Aprova Estatutu ba Funsaun Públika

Dekretu-Lei n.º

14/2008, iha 7 maiu

- Dekretu-Lei n.º

18/2009, iha 18 abril

(Alterasaun dahuluk);

- Dekretu-Lei n.º

19/2011, iha 8 juñu

(Alterasaun daruak).

Rejime Avaliasaun Dezempeñu ba Traballadór sira

Administrasaun Públika nian

Dekretu -Lei n.º

27/2008, iha 11 agostu

Dekretu -Lei n.º

20/2011, iha 8 juñu

(Alterasaun dahuluk)

Rejime Karreira ba Kargu sira iha Diresaun no Xefia

Administrasaun Públika nian

Dekretu -Lei n.º

34/2008, iha 27 agostu

- Dekretu -Lei n.º

22/2011, iha 8 juñu

(Alterasaun dahuluk);

- Dekretu -Lei n.º

44/2011, iha 21 setembru

(Alterasaun daruak)

Rejime ba Konkursu, Rekrutamentu, Selesaun no

Promósaun iha Pesoál ba Administrasaun Públika

Dekretu -Lei n.º

40/2008, iha 29 outubru

Dekretu -Lei n.º

21/2011, iha 8 juñu

(Alterasaun daruak)

Rejime Lisensa no Falta sira ba Traballadór sira

Administrasaun Públika nian

Lei n.º 7/2009, iha 15

jullu -

Harii Komisaun ba Funsaun Públika

Lista tuir-mai ne’e, mak Lei no Dekretu-Lei sira ne’ebé mak KFP prodúz iha ninia mandatu ...

Hatene Ka

Page 27: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Dekretu -Lei n.º

12/2009, iha 18 fevereiru -

Rejime Kapasitasaun ba Rekursu Umanu sira

Funsaun Públika nian

Dekretu -Lei n.º

20/2010, iha 1 dezembru -

Rejime Suplementu Remuneratóriu sira

Administrasaun Públika nian

Lei n.º 6/2012, iha 29

fevereiru -

Rejime Tranzitóriu ba Seguransa Sosiál iha Vellise,

Invalidez no Mate ba Traballadór sira Estadu nian

Dekretu -Lei n.º

23/2012, iha 24 maiu -

Regulamenta Rejime Tranzitóriu ba Seguransa

Sosiál iha Vellise, Invalidez no Mate ba Traballadór sira

Estadu nian

Dekretu-Lei n.º

38/2012, iha 1 agostu -

Rejime ba Formasaun no Dezenvolvimentu iha

Funsaun Públika

Desizaun n.º

545/2012/KFP, iha 17

outubru

-

Rejimentu Internu Komisaun ba Funsaun Públika

nian

Saida maka «serbisu tuir turnu»? (artigu 8.º Dekretu -Lei n.º 20/2010, iha 1 dezembru - )

Serbisu tuir turnu hala’o iha oras serbisu tuir eskala ida kontínua, ka, serbisu lapara durante oras 24 iha loron 7 semana nian.

Ne’e implika katak iha sábadu, domingu no feriadu mos serbisu nafatin no oras iha loron serbisu fahe tuir periodu (turnu

sira), atu nune’e loron sira semana no oras normal lor-loron nian iha funsionáriu atu asegura nafatin serbisu.

Saida maka «serbisu estraordinariu»? (artigu 3.º- Dekretu -Lei n.º 20/2010, iha 1 dezembru)

Serbisu ne’ebé fó hosi funsionáriu públiku ka ajente ida administrasaun ne’ebé liu fali nia orariu normal serbisu nian.

Oras estraordinaria hira maka funsionáriu ida bele hetan iha fulan ida? (artigu 4.º- Dekretu -Lei n.º 20/2010, iha 1

dezembru)

Funsionáriu públiku sira ka ajente sira administrasaun nian bele serbisu másimu oras extra hatnulu (40) iha fulan ida. Atu

bele hetan pagamentu ba oras hirak ne’e, supervizor imediatu ba traballador tenki aprezenta lista prezensa ho rejistu mensal

oras estraordinaria nian ba Diretor-Jerál. Pagamentu ba oras estraordinaria tenki hetan netik autorizasaun. Labele hetan

pagamentu wainhira laiha komprovativu autorizasaun nian housi superior ierarkiku.

Turnu saida deit maka ezisti? (artigu 8.º- Dekretu -Lei n.º 20/2010, iha 1 dezembru)

Iha tipu tolu ba turnu sira:

a) Diurnu (dader) – hahu hosi oras tuku 06:00 ba tuku 10:00 dader;

b) Vespertinu (lorokraik) – hahu hosi oras tuku 13:00 to’o tuku 17:00(lorokraik);

c) Noturnu (kalan) – hahu hosi oras tuku 20:00 to’o tuku 22:00 (kalan).

Iha pratika, oinsa halo pagamentu ba oras estraordinaria sira? (artigu 6.º- Dekretu -Lei n.º 20/2010, iha 1 dezembru)

Iha kompensasaun finanseira ba oras estraordinaria sira, traballador iha direitu ba suplementu renumeratóriu ida ne’ebé

koresponde ba valor oras normal nian sura hosi:

a) 1, 5 ba oras estraordinaria ne’ebé fó iha loron serbisu normal;

b) 2 ba oras serbisu ida ne’ebé fó liu oras tolu tutuir malun ka iha loron deskansa semana nian ka feriadu.

Page 28: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Exmo. Sr. Primeiro-Ministro Kay Rala Xanana Gusmão

Exmo. Sr Vice Primeiro-Ministro Fernando Lasama de Araújo;

Exmos. Srs. membros do Governo;

Exmos. Srs. Comissários da Comissão da Função Pública;

Colegas Funcionários Públicos;

Senhoras e Senhores;

O dia 15 de julho marca o quinto aniversário

da Comissão da Função Pública, criada no

contexto da Reforma Administrativa em 2009,

como a instituição responsável pela gestão

dos recursos humanos da Função Pública.

Naquela oportunidade, o Governo

determinou a criação de “uma Comissão,

como forma de combate ao partidarismo da

Função Pública. Composta por membros com

competência técnica e integridade para

contribuírem para a reforma da Função

Pública, esta Comissão deve supervisionar

todo o processo de capacitação dos

funcionários do Estado, incluindo a

profissionalização, ética e código de conduta,

carreiras e promoção com base em critérios

objectivos de mérito e competência.”

Em 15 de Julho de 2009, o Parlamento

Nacional aprovou a Lei número 7/2009, que

criou a Comissão da Função Pública, composta

de três comissários indicados pelo Governo e

dois pelo Parlamento Nacional e um

secretariado de apoio.

A lei definiu uma competência abrangente

para a Comissão que inclui a gestão dos

recursos humanos da Administração Pública e

Diskursu Prezidente KFP iha loron Aniversáriu KFP nian ba dala 5

Page 29: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

também:

- Regulamentar assuntos relacionados com o

desenvolvimento e gestão de recursos

humanos, eficiência e eficácia do serviço

público;

- Definir estratégias e padrões para a reforma

da Função Pública;

- Analisar as funções dos funcionários

públicos;

- Estabelecer critérios e padrões de

profissionalismo e garantir a despolitização da

função pública;

- Garantir o recrutamento e selecção por

mérito;

- Instruir e decidir os processos disciplinares e

seus recursos;

- Coordenar e controlar a avaliação de

desempenho dos funcionários;

- Realizar estudos sobre a redefinição de

níveis, competências, qualificações e sistemas

salariais dos funcionários públicos;

- Promover e assegurar o cumprimento do

código de ética;

- Coordenar e implementar programas de

formação e desenvolvimento dos funcionários

públicos;

- Assegurar o cumprimento de

responsabilidades relacionadas a

administração da Função Pública.

Logo no início do mandato a Comissão reuniu-

se e aprovou seu regimento interno e o plano

estratégico, com as linhas mestras do seu

trabalho.

Para dar uma ideia da dimensão do trabalho

da Comissão, permitam-me enumerar apenas

algumas das actividades mais importantes

desempenhadas nestes 5 anos:

Nos termos da lei, uma das funções da CFP é

responsabilizar-se pelo recrutamento e

selecção de pessoal para os quadros da

Função Pública e para os cargos de direção e

chefia da Administração Pública. O princípio

determinado pela lei é o do recrutamento

com base no mérito, executado por um júri de

selecção, responsável por assegurar que a

escolha entre os candidatos recaia sobre

aqueles com melhores qualificações e

experiências para assumir o cargo oferecido à

concurso.

Para que o processo seletivo seja impessoal e

justo, este júri de selecção é formado por

pessoal da CFP, da instituição contratante e

representantes de outras instituições

externas. Se por um lado esta diversidade

retarda a conclusão do processo, por outro

lado assegura a independência e

imparcialidade do júri.

A CFP apenas reserva para si o papel de

homologação dos resultados e nomeação dos

candidatos aprovados. Desde a sua criação, a

CFP analisou mais de 70.000 candidaturas,

para dentre elas nomear para ingresso ou

promover na Função Pública mais de 5.000

funcionários. Foram ainda feitas nomeações

ou extensões em comissão de serviço para

cargos de direção e chefia da Administração

Pública para aproximadamente 3.000

funcionários.

Page 30: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

No que diz respeito à matéria disciplinar, a

CFP já investigou e julgou mais de 450

processos disciplinares, aplicando penas de

repreensão escrita, suspensão, inactividade

ou demissão. Apenas a título de comparação,

antes da CFP eram julgados cerca de 10 casos

por ano. Hoje multiplicamos este número por

10.

A CFP participou activamente na solução do

problema dos chamados funcionários

temporários Os agentes da Administração

Pública chegaram a constituir, em 2009, cerca

da metade da força de trabalho total da

Função Pública.

A CFP propôs ao Governo um conjunto de

critérios para determinar a elegibilidade dos

funcionários temporários para o acesso ao

emprego permanente. Tais critérios garantem

que as conversões são baseadas na lealdade

ao Estado, coerência, transparência e mérito.

Foram considerados ainda o desempenho no

exercício das funções e a permanência da

necessidade do cargo. Com base nestes

critérios, o Governo aprovou Resolução que

fixou as condições para a conversão de

agentes da Administração Pública em

funcionários públicos.

Em consequência em 01 de Julho de 2011

cerca de 13.000 agentes da Administração

Pública que exerciam tarefas de natureza

permanente foram convertidos pela CFP em

funcionários públicos, segundo critérios de

qualificação e experiência profissional.

Também o desenvolvimento e implementação

dos regimes especiais de carreira, tais como

dos profissionais da saúde, dos docentes, dos

guardas prisionais, entre outros, contou com

o trabalho da CFP, que hoje responsabiliza-se

ainda pelo correcto pagamento deste pessoal.

Outra das funções essenciais da CFP é a

coordenação do processo de avaliação de

desempenho. A CFP propriamente dita não

avalia os funcionários, função que

anualmente pertence ao superior hierárquico,

segundo factores e critérios estabelecidos.

Desde a sua implementação, a CFP coordenou

e registou as avaliações de desempenho de

toda a Administração Pública, num total

superior a 27.500 avaliações por ano e ainda

assegurou a progressão de escalão para os

funcionários que implementam o requisito

legal.

O registo das informações de pessoal também

é fundamental para garantir a continuidade

da Administração Pública. Por isso a CFP

desenvolveu o SINGAP – Sistema de

Informação da Gestão do Pessoal.

As informações inseridas no sistema

permitem acompanhar a vida funcional de

todos os funcionários públicos, garantindo

uma gestão integrada de recursos humanos.

Estão registados no sistema os dados pessoais

dos funcionários, as funções que exerce e

exerceu, o tempo de serviço e antiguidade, a

gestão da formação e desenvolvimento e as

licenças e faltas. Em cada uma das instituições

do Estado existem funcionários da área de

Page 31: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

recursos humanos formados pela CFP para

operar o sistema e alimentar os dados da

base.

O sistema permite ainda a gestão dos

concursos públicos de recrutamento de

pessoal, armazenando dados sobre os

requisitos de admissão de cada concurso, as

candidaturas apresentadas, os métodos de

selecção, os recursos apresentados e todas as

fases da avaliação do concurso.

Também os resultados da avaliação de

desempenho são inseridos na base de dados

do SINGAP, garantindo que a progressão

funcional determinada pela legislação

aconteça no tempo certo. O SINGAP

possibilita a geração das informações de

pagamento de pessoal, mantendo numa base

permanente o histórico de todas as alterações

salariais e as situações funcionais que

influenciam os cálculos dos vencimentos na

Função Pública. Desta forma, ligando as

informações de registo de pessoal aos direitos

salariais, a CFP diminui substancialmente as

possibilidades de duplicação ou fraude e

garante mais rapidez no pagamento correcto

dos salários.

Para assegurar o registo correto dos dados

dos funcionários públicos, a Comissão da

Função Pública deslocou-se a cada distrito,

recebeu e validou a documentação de todos

os funcionários públicos para inserção na base

de dados da Função Pública. Hoje o SINGAP

armazena fotografia e cópia dos documentos

pessoais e profissionais de cada um dos mais

de 27.500 funcionários públicos e ainda dados

dos funcionários sob o regime de contrato de

trabalho. A presença do sistema e operadores

formados em todas as instituições do Estado

garante uma coordenação na gestão dos

recursos humanos da Função Pública.

Todos os meses a CFP controla as listas de

presença de toda a Função Pública, regista as

licenças e efectua os descontos de salário

correspondentes às ausências injustificadas. O

trabalho de fiscalização das listas de

presenças também determina a abertura de

processo disciplinar por abandono de serviço

ou por inassiduidade.

Apesar do pagamento do pessoal da Função

Pública ainda ser da responsabilidade do

payroll do Ministério das Finanças, é a CFP

quem controla e autoriza as alterações no

pagamento, conforme as informações de

pessoal registadas diariamente no

Secretariado da CFP.

Somente mediante a confirmação pela CFP, o

Payroll do Ministério das Finanças inclui,

exclui ou altera o pagamento de toda a força

de trabalho da Função Pública, hoje cerca de

27.500 funcionários públicos e 6.000

contratados.

Ao longo de cinco anos a Comissão reuniu-se

70 vezes e emitiu cerca de 1200 decisões, que

somam-se aos mais de 1800 despachos do

Presidente da Comissão, sobre os termos e

condições de emprego da Função Pública. A

Comissão tem exercido ainda um importante

papel como mediadora dos conflitos,

Page 32: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

conselheira na gestão dos recursos humanos

e disseminadora dos direitos e deveres da

Função Pública.

Muito foi realizado com o esforço de uma

equipa pequena do Secretariado da CFP, que

trabalhou dedicadamente na conquista dos

objetivos determinados pelo Plano Estratégico

de Desenvolvimento, pelo Programa de

Governo e pelos planos anuais de trabalho da

CFP.

No entanto ainda existem desafios a superar.

A formação e desenvolvimento adequados do

pessoal, conforme as necessidades levantadas

pelos ministérios, o programa de

descentralização administrativa e a colocação

do funcionário público onde ele pode melhor

servir à sociedade, a medida da eficiência e da

eficácia do trabalho na Função Pública, o

dimensionamento adequado da força de

trabalho da Função Pública, um quadro

adequado de retribuições aos funcionários

públicos e a gestão profissional de um sistema

de pensões e aposentações são alguns destes

desafios que cabem à Comissão da Função

Pública no processo de construção do Estado.

Por fim desejo concluir com um

agradecimento, em meu nome e dos

comissários, pela confiança em nós

depositada pelo Governo e pelo Parlamento

Nacional. Durante estes anos de mandato

procuramos exercer os cargos com retidão e

lealdade aos princípios da boa governação.

Obrigado

Libório Pereira – Presidente da CFP

Foto sira festa V Aniversáriu KFP nian

Page 33: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Lensa V Aniversáriu

Page 34: DISAUN SPESIÁL “Ezisténsia KFP iha tinan 5”cfp.gov.tl/wp-content/uploads/2015/04/Boletim-Especial-N...Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku GAP: Programa saida de’it mak sai

Hala’o Kna'ar Diak Liu ba Públiku

Karikatura ne’e dezeña housi: Manuel da Silva (GAP-CFP)