S

รปแบบกระตน

Suitable F

 

บและกานการกนใForm and

S

โครง

ประ

ารเกบรกในอาหา

d StorageStimulant

งการวจยน

ะจาปงบป

มหาวท

กษาเครอารปลากะe Conditiot in Plant

นไดรบทนมหาวทย

ประมาณ 2

ผศ

ภคณ

ทยาลยสงข

องในปลาะพงขาวons of Tut Based A

นสนบสนยาลยสงขล2558 รหส

ศ.ดร.ชตม

ภาควชาวา ะทรพยากขลานครน

าทนาไฮโทมวตถ

una VisceAsian Seab

นนจากงบปลานครนทสโครงการ

า ตนตกต

รชศาสตรกรธรรมชนทร วทยา

โดรไลเสดบพชทral Hydrbass Diet

ประมาณแทร NAT 580

ตต

ร าต าเขต หาด

สตเพอเปทดแทนปrolysate at.

แผนดน

07815

ดใหญ

(1)

ปนสารปลาปน as Feedingg

รปแบบกระตน

Suitable

บและการเการกนใน Form andFeeding S

มหาวทย

กบรกษาเนอาหารปลd Storage Stimulant

ผศ.ดร

ภาคคณะท

าลยสงขล

เครองในปลากะพงข Conditiont in Plant B

ร.ชตมา ต

วชาวารชทรพยากรธลานครนท

ปลาทนาไฮขาวทมวตถns of TunaBased Asi

ตนตกตต

ชศาสตร ธรรมชาต ทร วทยาเข

ฮโดรไลเสถดบพชทa Visceralian Seabas

ขต หาดให

สตเพอเปนทดแทนปลl Hydrolys

ass Diet

หญ

(2)

นสารลาปน

sate as

(3)

สารบญ

หนา สารบญ ....................................................................................................................................... (3) สารบญตาราง ................................................................................................................................. (4) สารบญภาพ .................................................................................................................................... (6) กตตกรรมประกาศ .......................................................................................................................... (7) บทคดยอ ....................................................................................................................................... (8) บทท 1 บทนา .................................................................................................................................... 1 บทท 2 การทดลองท 1 ..................................................................................................................... 19 2.1 บทคดยอ .............................................................................................................................. 19 2.2 บทนา ................................................................................................................................... 20 2.3 วตถประสงค ........................................................................................................................ 21 2.4 วสด อปกรณ และ วธการทดลอง ........................................................................................ 21 2.5 ผลการทดลอง ...................................................................................................................... 30 2.6 วจารณผลการทดลอง .......................................................................................................... 43 2.7 สรปผลการทดลอง .............................................................................................................. 47 

บทท 3 การทดลองท 2 ..................................................................................................................... 48 3.1 บทคดยอ .............................................................................................................................. 48 3.2 บทนา ................................................................................................................................... 49 3.3 วตถประสงค ........................................................................................................................ 50 3.5 ผลการทดลอง ...................................................................................................................... 57 3.6 วจารณผลการทดลอง .......................................................................................................... 65 3.7 สรปผลการทดลอง .............................................................................................................. 69 

บทท 4 สรปผลการศกษา ................................................................................................................. 70 เอกสารอางอง .................................................................................................................................. 71 ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 80 

(4)

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 สวนประกอบและองคประกอบทางเคมของอาหารในการทดลองท 1 (AS-FED BASIS) ... 27 ตารางท 2 องคประกอบเคมของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH)

และรปแบบแหง (D-TVH) ( ฐานนาหนกแหง) ภายหลงการเกบรกษาทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห ................................................................................................................ 33

ตารางท 3 คา PH AW และ NSI ของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และรปแบบแหง (D-TVH) ทตรวจสอบในรปนาหนกเปยกภายหลงการเกบรกษาท

อณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห ..................................................................................... 34 ตารางท 4 การเปลยนแปลงของคาสในเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH)

และรปแบบแหง (D-TVH) ทตรวจสอบในรปนาหนกเปยกภายหลงการเกบรกษาทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห ..................................................................................... 38

ตารางท 5 นาหนกเรมตน นาหนกสดทาย และปรมาณอาหารทกนของปลากะพงขาวในระยะ

เวลา 4 สปดาห ทเลยงดวยอาหารทเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต 2 รปแบบ

(C-TVH และ D-TVH) ทมการเกบรกษาระยะเวลา 0, 4 และ 8 สปดาห .......................... 41 ตารางท 6 เปอรเซนตน าหนกทเพม SGR FCR และ อตราการรอดตายของปลากะพงขาวท

เลยงในระยะเวลา 4 สปดาห ดวยอาหารทเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต 2

รปแบบ (C-TVH และD-TVH) ทมการเกบรกษาระยะเวลา 0, 4 และ 8 สปดาห .............. 42 ตารางท 7 สตรอาหารและองคประกอบทางเคม (กรม/ 100 กรมอาหาร, As-fed basis) ในการ

ทดลองท 2 ทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลอง ........................................... 53 ตารางท 8 นาหนกเฉลยเรมตน นาหนกเฉลยสดทาย นาหนกทเพมขน อตราการเจรญเตบโต

จาเพาะ (SGR) และอตราการรอดตายของปลากะพงทไดรบอาหารทมการทดแทน

ปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา 8 สปดาห .......... 58 ตารางท 9 ปรมาณอาหารทกน FCR PER และ PPV ของปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมการ

ทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา

8 สปดาห ........................................................................................................................ 60 ตารางท 10 กจกรรมของเอนไซมทรปซน และเอนไซมแอลฟา-อะไมเลสของปลากะพงทไดรบ

อาหารทมการลดปลาปนและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา 8 สปดาห ...................... 63

(5)

สารบญตาราง (ตอ)

หนา ตารางท 11 กจกรรมของลวซนอะมโนเปปตเดส และเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสของ

ปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมการลดปลาปนและเสรมดวย D-TVH เปนระยะ

เวลา 8 สปดาห ................................................................................................................ 64

(6)

สารบญภาพ หนา

ภาพท 1 อวยวะทใชยอยอาหารของปลากะพงขาว ............................................................................. 4 ภาพท 2 หลกการการทางานของเอนไซมยอยโปรตน ....................................................................... 4 ภาพท 3 กระบวนการผลตทนากระปองและผลตภณฑตอเนอง ......................................................... 9 ภาพท 4 กระบวนการผลตโปรตนไฮโดรไลเสตโดยวธการทางเอนไซม ......................................... 10 ภาพท 5 ปฏกรยาออกซเดชนของไขมน ........................................................................................... 13 ภาพท 6 รปแบบของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตหลงการผลต ................................................. 23 ภาพท 7 สรปแผนการทดลองท 1 ..................................................................................................... 29 ภาพท 8 คา TVB-N ของตวอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และแหง(D-TVH)

ตรวจสอบโดยเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรดวย T-test (ตวอกษรพมมใหญ) Tukey’s HSD test (ตวอกษรพมมเลก) ในรปนาหนกแหง หลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาห ............................................................................................................................. 37

ภาพท 9 คา TBARS ของตวอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และแหง (D-TVH) ตรวจสอบโดยเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรดวย T-Test (ตวอกษรพมมใหญ) Tukey’s HSD test (ตวอกษรพมมเลก) ในรปนาหนกแหง หลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาห .......................................................................................................................... 37

ภาพท 10 กจกรรมของเอนไซมเปปซน (ยนต/มลลลตร) ในกระเพาะปลากะพงขาวทไดรบอาหาร

ทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองเปนเวลา 8 สปดาห ................................. 63

(7)

กตตกรรมประกาศ

ง า น ว จ ย ฉ บ บ น ไ ด ร บ ท น ส น บ ส น น จ า ก ง บ ป ร ะ ม า ณ แ ผ น ด นมหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจาป 2558 รหส NAT 5807815 เรองรปแบบและการเกบรกษาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเพอเปนสารกระตนการกนในอาหารปลากะพงขาวทมวตถดบพชทดแทนปลาปน ขอขอบพระคณบรษท เจรญโภคกณฑอาหาร จากด (มหาชน) โรงงานผลตอาหารสตวน าบานพร บรษทไทยยเนยน ฟดมลล จากด บรษทโชตวฒนอตสาหกรรมการผลต จากด (มหาชน) และ ศนยวจยและพฒนาประมงชายฝงสงขลา ทใหความอนเคราะหวตถดบอาหาร เครองในปลาทนา และลกพนธปลากะพงขาว ตามลาดบ ขอขอบพระคณภาควชาสตวศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะอยางยง คณสจตร ชลดารงกล ทใหความอนเคราะหเครองมอทใชในการวเคราะหตวอยาง

ขอขอบคณนกศกษาปรญญาเอก ปรญญาโท เจาหนาทศนยวจยสตวน ากจการ ศภมาตย เจาหนาทหองปฏบตการ และเจาหนาทสานกงานภาควชาวารชศาสตรทกคน ในการดาเนนงานวจยใหสาเรจลลวงตามวตถประสงค

(8)

บทคดยอ การศกษาประกอบดวย 2 การทดลอง การทดลองท 1 ศกษาการเกบรกษาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปแบบหนด (C-TVH) และแหง (D-TVH) ทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห โดยวเคราะหคณภาพดานกายภาพและเคมของตวอยางทก 2 สปดาห พบวาระยะเวลาทเพมขนมผลทาใหปรมาณโปรตนและไขมนในตวอยางลดลงอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ความชนของ D-TVH เพมสงขนในสปดาหท 4 แตไมพบการเปลยนแปลงความชนในตวอยาง C-TVH สาหรบปรมาณรวมของไนโตรเจนทระเหยได (TVB-N) และการออกซเดชนของไขมน (TBARS) พบวา ตวอยาง C-TVH มคาเพมสงขนตงแตสปดาหท 2 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) D-TVH มระดบ TVB-N เพมสงขนในสปดาหท 6 เปนตนไป ขณะท TBARS มปรมาณเพมขนสงสดในสปดาหท 4 และลดตาลงในเวลาตอมา คาสของตวอยางทงสองรปแบบพบการลดลงของความสวาง (L*) ขณะทคาทแสดงความเปนสแดง (a*) และสเหลอง (b*) เพมขนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) เมอนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบ ทมการเกบรกษา 3 ชวงเวลา (0 4 และ 8 สปดาห) เสรมในอาหารทไมมปลาปนทระดบ 5 กรม ตออาหาร 1 กโลกรม เลยงปลากะพงขาวน าหนกเรมตนเฉลย 2.19±0.02 กรมตอตว ทความหนาแนน 8 ตวตอต (บรรจน าจดขนาด 100 ลตร) โดยใหอาหารจนปลาอมเปนเวลา 4 สปดาห พบวา ปรมาณอาหารทกน น าหนกเฉลยสดทาย เปอรเซนตน าหนกทเพม และอตราการเจรญเตบโตจาเพาะ มระดบตาสดในสตรควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยไมพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตระหวางปลาทกนอาหารทเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตท งหมด และสตรอางองทมปลาปนเปนสวนประกอบของอาหาร (p>0.05) การศกษาครงนแสดงใหเหนวา รปแบบ และชวงเวลาในการเกบรกษามผลตอการเปลยนแปลงคณภาพของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต แตไมมผลตอการนาไปใชเปนสารกระตนการกน สาหรบการเลอกใชรปแบบของเครองในทนาไฮโดรไลเสต ควรเลอกใชเครองในทนาไฮโดรไลเสตในรปแบบแหงเมอตองเกบรกษาทอณหภมหอง เปนเวลา 8 สปดาหเนองจากตวอยาง C-TVH มการลดลงของระดบโปรตนในตวอยางเครองในทนาไฮโดรไลเสต โดยมการเสอมคณภาพของ C-TVH สงกวา D-TVH การทดลองท 2 ศกษาการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหารและโปรตน รวมทงกจกรรมของเอนไซมยอยอาหารในปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมเนอปนและผลตภณฑถวเหลอง (กากถวเหลองสกดน ามน และโปรตนถวเหลองสกด) เปนแหลงโปรตนทดแทนปลาปน และเสรมดวย D-TVH ทระดบ 5 เปอรเซนตของน าหนกอาหาร เลยงปลากะพงขาวน าหนกเรมตนเฉลย 2.60±0.02 กรมตอตว เปนเวลา 8 สปดาห โดยวางแผนการทดลองแบบสมตลอด (CRD) ประกอบดวย 5 ชดการทดลองๆ ละ 4 ซ า ชดควบคมมปลาปนเปนสวนประกอบ 15.03 เปอรเซนต

(9)

(สตรท 1) ลดปรมาณปลาปนโดยทดแทนดวยผลตภณฑถวเหลองทระดบ 33, 67 และ 100 เปอรเซนตของปลาปนในอาหารสตรท 2 , 3 และ 4 ตามลาดบ สตรท 5 คอสตรอางองซง มเนอปนเปนแหลงโปรตนหลกและเสรมดวย D-TVH พบวา ปรมาณอาหารทกน น าหนกเฉลยสดทาย และเปอรเซนตน าหนกทเพมมระดบสงสดในปลาทไดรบอาหารชดการทดลองท 2 และสตรอางองอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยไมมความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตในกลมทกนอาหารเสรมดวย D-TVH ขณะทปลาในชดควบคมมปรมาณอาหารทกน น าหนกสดทาย เปอรเซนตน าหนกทเพม และการเจรญเตบโตจาเพาะตอวนในระดบตาสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH มคาประสทธภาพการใชโปรตน และการนาโปรตนไปใชประโยชนสงกวาสตรควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ในสวนของกจกรรมของเอนไซมเปปซน สตรควบคมทไมมผลตภณฑถวเหลองเปนสวนประกอบมกจกรรมของเอนไซมเปปซนสงทสด ขณะทกจกรรมของเอนไซมทรปซนในไสตง (ยนต/มลลลตร) มแนวโนมลดลงตามปรมาณของผลตภณฑถวเหลองทเพมสงขน กจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส และอคคาไลนฟอสฟาเตส (ยนต/มลลลตร) ในบรเวณลาไสไมมความแตกตางระหวางชดการทดลอง แตแตกตางกนในไสตงของปลา โดยปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH มกจกรรมของเอนไซมทงสองสงกวาปลาในชดควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) การศกษาครงนแสดงใหเหนวา รปแบบและชวงเวลาในการเกบรกษา TVH มผลตอการเปลยนแปลงคณภาพของผลตภณฑเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต โดยรปแบบแหงมการเปลยนแปลงของคณภาพทตากวาผลตภณฑรปแบบหนดทมการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาห แตรปแบบของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตไมมผลตอการนามาใชเปนสารกระตนการกนอาหาร โดยปลากะพงขาวสามารถใชอาหารทมเนอปนและผลตภณฑจากถวเหลองเปนแหลงโปรตนทดแทนปลาปนได เมอมการเสรม D-TVH เปนสารกระตนการกนอาหาร

(10)

ABSTRACT The study consisted of 2 experiments. Experiment 1, the effects of forms and storage time on chemical and physical quality of tuna viscera hydrolysates (TVH) that produced in two forms, concentrate (C-TVH) and dry (D-TVH) products, and stored at ambient temperature for eight weeks were studied. The results showed that protein and lipid contents decreased significantly with the storage time (p<0.05). The moisture content of D-TVH increased in 4-week storage samples, but that of C-TVH did not changed. On the contrary, the levels of total volatile bases nitrogen volatile bases (TVB-N) and thiobarbituric acid reactive substances (TBARS) in the C-TVH samples increased after 2 weeks during the storage time (p<0.05). D-TVH had increased TVB-N after 6 weeks and increased TBARS to the highest level at 4 weeks then, the levels decreased. As for the changes of color, the lightness (L*) decreased with the storage time while the redness (a*) and yellowness (b*) increased (p<0.05). The hydrolysate products (C-TVH and D-TVH) that stored at different durations (0, 4 and 8 weeks) were supplemented in the diets at 5 grams per kilogram of fish meal free diets. Asian seabass with the individual initial weight of 2.60±0.02 grams/fish were stocked at a density of 8 fish per 100 L aquarium, and the fish were hand-fed to apparent satiation for 4 weeks. Feed intake, average final weight, percentage weight gain and specific growth rate of the control group were significantly the lowest (p<0.05). The feed consumption and growth performance parameters of fish fed diets supplemented with hydrolysate products and those of the reference group were not statistically different (p>0.05). The results indicated that the storage time of TVH products did not have any effect on feed intake and both TVH products could be used as a feeding stimulant in Asian seabass diet. However, the protein quality decreased over storage time in C-TVH product in comparison with that of the D-TVH. Therefore, the suitable form of TVH product for dietary supplementation should be in the dry form when stored at ambient temperature (22-28 C°) for 8 weeks. Experiment 2 was conducted to investigate growth, feed and protein utilization and activity of digestive enzymes in Asian seabass fed diets containing meat meal and soybean products (solvent extracted soybean meal and soybean protein) as the alternative protein sorces to fish meal with the D-TVH supplementation at 5% of diet. The experimental design was completely randomized design (CRD) composing of five treatments with four replications. The control diet (diet 1) contained fish meal at 15.03% of diet which was replaced with soybean products by 5.01%, 10.03 and 15.03 for diets 2, 3 and 4, respectively. Diet 5 was the reference

(11)

diet that contained meat meal as a sole source of protein and supplemented with D-TVH. Twelve fish with an average intial weight of 2.60±0.02 grams per fish were stocked into each aquarium and fed with respective experimental diets for 8 weeks. At the end of the feeding trial, feed intake, final weight, and percentage weight gain were significantly the highest in the groups fed diet 2 and the reference diet (p<0.05), but not statistically different from those fed D-TVH supplemented diets. The control group showed significantly (p<0.05) the lowest feed intake, final weight, weight gain and specific growth rate (SGR). Feed and protein utilization efficiency of the fish fed D-TVH supplemented diets were significantly higher than those fed the control diet (p<0.05). Level of pepsin activity in the control fish that fed soybean free diet was the highest. Trypsin activity levels (unit/mL) in the pyloric caeca exhibited decreasing trend as the soybean product inclusion levels were increased. Activity (unit/mL) of leucine-aminopeptidase and alkaline phosphatase in the fish intestine was not statistically different (p>0.05) among treatments but those in the pyloric caeca was significantly different in that the activity levels of the two enzymes were higher than those in the control group (p<0.05). The present sudy demonstrated that the TVH forms and storage time affected the quality of the products in that the dry form was more stable than the concentrated form showing lower quality changes after storing at ambient temperature for 8 weeks. However, the TVH forms showed a similar feeding improvement effect when supplemented as a feeding attractant in the diets. The alternative protein sources, soybean products and meat meal, could be used to replace fish meal in diets with the supplementation of D-TVH for Asian seabass.

1

บทท 1 บทนา

ปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch) เปนปลาน ากรอยทมความสาคญทางเศรษฐกจเนองจากเปนปลาทเลยงงาย โตไว เนอมรสชาตด ปจจบนการเลยงปลาชนดนมการขยายตวมากขน ทงการเลยงในกระชงและบอดนในเขตน าจด น ากรอย และชายฝงทะเลในรปแบบกงพฒนา และพฒนา จากความตองการทางตลาดทเพมสงขน การเลยงภายหลงจงนยมใชอาหารสาเรจรปแทนทอาหารสด ซงในการผลตอาหารสาเรจรปนยมใชปลาปนเปนแหลงโปรตนหลก เนองจากปลาปนเปนแหลงโปรตนทดมกรดอะมโนทเหมาะสมครบถวน เปนแหลงของกรดไขมนทจาเปน อกทงมความนากนตอสตวน า แตราคาของปลาปนในปจจบนขยบตวสงขนสงผลตอการราคาของตนทนคาอาหารทเพมขน จงไดมความพยายามในการหาแหลงโปรตนเพอทดแทนปลาปน ถวเหลองจดเปนแหลงโปรตนทไดรบความนยมนามาใชเปนแหลงโปรตนทดแทนในอาหารสตวน าชนดตางๆ เ นองจากเปนแหลงโปรตนทม คณภาพสง ประกอบดวยกรด อะมโนทจาเปน และมปรมาณเพยงพอทจะนามาใชเปนโปรตนทดแทนในอาหารสตวน าหลายๆ ชนด กากถวเหลองทผลตจากโรงงานสกดน ามนไดรบความนยม และมการนามาใชอยางกวางขวางในอตสาหกรรมการเพาะเลยงสตว กากถวเหลองแมจะมโปรตนสงเหมาะสาหรบการนามาใชทดแทนปลาปนในอาหารสตวน า แตยงมปจจยจากดททาใหไมสามารถนามาใชไดอยางเตมท Chuapoehuk และคณะ (1997) ไดรายงานวา การใชกากถวเหลองในปรมาณทสงในการผลตอาหารสตวน า ทาใหสตวน ามการเจรญเตบโตและประสทธภาพการใชอาหารจะลดลง สอดคลองกบการทดลองของ Tantikitti และคณะ (2005) ไดรายงานระดบการทดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองสกดน ามนท 10 เปอรเซนต เปนระดบทเหมาะสมในอาหารปลากะพงขาว หากทดแทนสงขนกวานปลาจะมการกนอาหารนอยลงสงผลตอเจรญเตบโต การใชโปรตนทดแทนจากกากถวเหลองในปรมาณสงสงผลใหเกดความไมสมดลของกรดกรดอะมโนบางตว โดยเฉพาะเมทไธโอนนซงพบในปรมาณตาในวตถดบโปรตนจากพช เพอลดปญหาการขาดกรดอะมโนทเกดขนจงมการผลตกรดอะมโนในรปของสารสงเคราะหเพอใชเตมเตมในสวนของกรดอะมโนทขาด ปญหาอกประการของการนาถวเหลองมาใชเปนแหลงโปรตนหลก พบวาอาหารทผลตขนโดยใชวตถดบพชไมสามารถดงดดใหปลาเขาไปกนอาหารไดเทยบเทาแหลงโปรตนทไดจากปลาปน ปญหานนาไปสการศกษาถงสารทสามารถดงดดการกนอาหารใหกบสตวน า โปรตนไฮโดรไลเสตจากวตถดบเศษเหลอจากอตสาหกรรมสตวน าเปนตวเลอกทดทจะนามาใชในการผลตเปนสารกระตนการกน เมออาหารทผลตมการใชวตถดบทดแทนจากพชในระดบสง

2

โปรตนไฮโดรไลเสตเปนผลตภณฑทไดจากปฏกรยาไฮโดรซสของโปรตนโดยการตดสายเปปไทดทมสายโซยาวใหเปนกรดอะมโนอสระหรอเปปไทดสายสนๆ เรงปฏกรยาโดยอาศยการทางานของเอนไซมในกลมโปรตเอส โปรตนไฮโดรไลเสตทผลตไดมคณคาทางโภชนาการสง มปรมาณกรดอะมโนจาเปนในปรมาณสง สามารถนาโปรตนไฮโดรไลเสตมาใชเปนอาหารมนษยและสตวได โดยโปรตนไฮโดรไลเสตทไดจากวตถดบปลามศกยภาพสงในการนามาใชเปนแหลงโปรตนสงเสรมการเจรญเตบโตและดงดดการกนอาหารในสตวน า เครองในปลาทนาจดเปนของเหลอจากอตสาหกรรมการผลตอาหารทะเลมความนาสนใจในการนามาใชผลตไฮโดรไลเสต เนองจากวตถดบเครองในมปรมาณโปรตนทสงถง 70 เปอรเซนต (อจฉรยา, 2542) มการศกษาพบวาโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาสามารถนามาใชเปนแหลงทดแทนโปรตนปลาปน (สภาพร, 2549) และสามารถดงดดการกนอาหารในกงขาวได (อานส, 2551) ขณะทการศกษาของ Chotikachinda (2014) พบวาสามารถใชไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาเปนสารกระตนการกนอาหารในปลากะพงขาวไดด แมจะมการศกษาเกยวกบความสามารถในการนาไฮโดรไลเสตมาใชเปนสารกระตนการกนในสตวน า แตรปแบบของไฮโดรไลเสต และผลการเกบรกษาตอคณภาพของไฮโดรไลเสตยงมขอมลอยเพยงเลกนอย จงเปนแนวทางเหมาะสมทควรทาการศกษาเพมเตม เพอใหสามารถใชไฮโดรไลเสตทผลตขนมาใหเกดประโยชนสงสด พฤตกรรมการกนอาหารของปลากะพงขาว ปลากะพงขาวมอวยวะทไวตอการรบกลนทเรยกวาเคโมรเซพเตอร(Chemoreceptor) ซงมความสาคญอยางมากในการหาอาหาร แมวาสารนนจะมปรมาณเพยงเลกนอย อวยวะทใชในการรบกลนของปลาอยบรเวณตรงกลางของหวในสวน Paired nares และ Olfactory pits ในขณะทอวยวะรบรสจะแพรกระจายอยท วไป เนองจากตมรบรสของปลาไมไดอยตรงกลางภายในชองปากเหมอนสตวบกทมกระดกสนหลง แตจะพบในปากและสวนตางๆ รอบๆ ตวปลา ตมรบรสทพบภายในตวปลาไดแกบรเวณ ลน และเหงอก สวนตมรบรสภายนอกจะมดวยกนหลายตาแหนง เชน บรเวณเหนอรมฝปาก หนวด และพนผวบรเวณหวของปลา (Gerking, 1994) ปลากะพงขาวตองการอาหารทใหโปรตนในระดบสง โดยเฉพาะในชวงวยออน และลดลงเมอโตขนเปนปลาเตมวย ความตองการโปรตนของปลายงขนอยกบลกษณะและคณภาพโปรตน ปลาจะเจรญเตบโตไดดเมอไดรบโปรตนทมคณภาพด มกรดอะมโนครบถวนทงปรมาณและคณภาพ โดยระดบทเหมาะสมของโปรตนในปลากะพงขนาดเลกอยทระดบ 45-50 เปอรเซนต (Cuzon, 1988 อางโดย Glencross, 2006) สาหรบปรมาณของไขมนซงเปนแหลงพลงงานทสาคญ ปลากะพงขนาดเลกตองการไขมนในระดบ 15 และ 18 เปอรเซนตในอาหารทมระดบโปรตนอยท 50 และ 45 เปอรเซนตตามลาดบ แต

3

เมอปลามขนาดใหญขน 9-62 กรม พบวาไขมนในอาหารทระดบ 9.3 และ 12.9 เปอรเซนต ไมทาใหการเจรญเตบโตแตกตางกน ในขณะทปลากะพงขาวมความสามารถในการใชคารโบไฮเดรตไดไมดนก ระดบคารโบไฮเดรตในอาหารปลากะพงขาวขนาดเลกไมควรเกน 20 เปอรเซนต เมอไขมนอยทระดบ 6-18 เปอรเซนต (Catacutan and Coloso, 1998) สาหรบวตามนทสาคญตอปลากะพงขาวไดแก ไพรดอกซน กรดแพนโททนก ไรโบฟลาวน อนโนซทอล วตามนซ ไธอามน และวตามนอ (Glencross, 2006) ในสวนของแรธาต ปลากะพงขาวตองการปรมาณแรธาตแปรเปลยนตามชนดและวตถดบทใช อาหารสวนใหญมปรมาณแรธาตทคอนขางเพยงพอกบความตองการของปลาอยแลว โดยแรธาตทปลาไมควรขาดไดแก ประกอบดวย แคลเซยม และ ฟอสฟอรส

อวยวะภายในทใชยอยอาหารของปลากะพงขาว (ภาพท 1) จดเปนระบบทมความสาคญทจะชวยในการนาสารอาหารเขาสรางกาย เนองจากกระบวนการยอยมผลโดยตรงตอการเจรญเตบโตของปลา อาหารทปลากนเขาไปจะถกยอยใหโมเลกลมขนาดเลกลง เพอจะสามารถดดซมสารอาหารตาง ๆ เขาสกระแสเลอดเพอนาไปใชในกระบวนการเจรญเตบโต และกระบวนการตางๆทสาคญตอไป ปลากะพงขาวจดอยในกลมปลากนเนอ มกระเพาะอาหารเปนรปตววาย ลาไสมลกษณะตรง และสน กวาลาไสในกลมปลากนพช ดงนนเมอปลากนอาหารฟนจะทาหนาทบดทาใหขนาดของอาหารเลกลง จากนนอาหารจะเดนทางเขาสหลอดอาหารเพอผานตอไปยงกระเพาะอาหารและลาไส สองอวยวะทกลาวถงจดเปนอวยวะทมความสาคญในการยอย และดดซมอาหารโดยมเอนไซมหรอน ายอยเปนสวนสาคญ โดยการทางานของเอนไซม (ภาพท 2) ทนททอาหารผานเขาสกระเพาะจะมการหลงกรดเกลอเพอกระตนการทางานของเอนไซมเปปซโนเจนใหเปลยนเปนเอนไซมเปปซน เอนไซมชนดนจดอยในกลมของเอนไซมโปรตเอสทมหนาทหลกในการยอยโปรตน หลงจากนนโปรตนโมเลกลจะถกยอยใหกลายเปนเปปไทดสายสนๆ กอนจะถกนาไปยอยตอทบรเวณลาไส โดยมตบออนเปนตวผลตเอนไซม ไดแก ทรปซโนเจน และไคโมทรปซโนเจน ทถกกระตนดวยเอนไซมเอนเตอโรไคเนส ใหเปลยนเปนเอนไซมทรปซน และทาหนาทยอยสายเปปไทดใหสนลงจนอยในรปเปปโตนจากนนเปปโตนจะถกเอนไซมในกลมอะมโนเปปตเดสยอยใหกลายเปนโพลเปปไทด และไดเปปไทด จนสดทายไดเปนกรดอะมโน ซงจดเปนหนวยทเลกทสด เพอปลาจะดดซมกรดอะมโนไปใชงานตอไป สาหรบเอนไซมททาหนาทยอยไขมนไดแกเอนไซมไลเปสซงผลตมาจากผนงลาไสและตบออนทาหนาทยอยไตรกลเซอไรดใหโมเลกลมขนาดเลกลงจนอยในรปกรดไขมนอสระ ในขณะทแอลฟาอะไมเลสทผลตไดจากผนงของกระเพาะผนงลาไส และตบออน จะยอยคารโบไฮเดรตใหกลายเปนกลโคสเพอดดซมไปใชเปนแหลงพลงงานตอไป (Bassompierre,1997)

4

ภาพท 1 อวยวะทใชยอยอาหารของปลากะพงขาว

ภาพท 2 หลกการการทางานของเอนไซมยอยโปรตน

ทมา: Bassompierre (1997)

5

แหลงโปรตนในการผลตอาหารปลากะพงขาว

จากความตองการทางตลาดทเพมสงขนของปลากะพงขาว การเลยงภายหลงจงนยมใชอาหารสาเรจรปทดแทนอาหารสด ซงในการผลตอาหารสาเรจรปนยมใชปลาปนเปนแหลงโปรตนหลก เนองจากปลาปนจดเปนวตถดบอาหารทมคณคาทางโภชนาการสง มโปรตนทประกอบดวยกรดอะมโนทจาเปนครบถวน โดยเฉพาะ ไลซน เมทไธโอนน และทรปโตเฟน ทจดเปนกรดอะมโนทรางกายตองการและสรางไมได อกทงยงเปนแหลงทดของกลมวตามนบรวม โดยเฉพาะวตามนบ 12 วตามนบ 2 และโคลน นอกจากนยงเปนแหลงของแคลเซยม และฟอสฟอรส เปนวตถดบอาหารทเพมความอยากกนอาหารของสตวไดด (Samocha et al., 2004) ปจจบนปลาปนคณภาพดนนมราคาแพง เนองจากปรมาณการผลตทไมแนนอน รวมทงมการคาดการณถงอนาคตของปลาปนทจะยงลดนอยลงจากการนาทรพยากรสตวน าจากทะเลขนมาใชประโยชนมากเกนขดจากดการผลต รวมถงปญหาทเกดจากความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต สงผลใหมความพยายามในการหาแหลงโปรตนสารองเพอนามาใชเปนทางเลอกทดแทนปลาปน ปจจบนแหลงโปรตนทดแทนทมองคประกอบทางโภชนาการสามารถนามาใชทดแทนโปรตนจากปลาปนมอยดวยกนหลายชนด โดยทวไปวตถดบทจะนามาใชในการเปนวตถดบโปรตนในอาหารไมควรมโปรตนตากวา 20 เปอรเซนต โดยพบไดทงแหลงโปรตนทไดทงจากพช และสตว

1. แหลงโปรตนจากสตว ผลตภณฑทไดจากสตวบกรวมทงเศษเหลอจากอตสาหกรรมการผลตของสตวทะเล จดเปนโปรตนทางเลอกทไดรบความสนใจในการนามาใชเปนแหลงโปรตนผลตอาหารสตวน า เนองจากมโปรตนคณภาพสง แตราคาตาเมอเปรยบเทยบกบราคาของปลาปนทเพมสงขน แหลงวตถดบโปรตนจากสตวทถกนามาใชในอาหารสตวน า ไดแก เนอปน เนอและกระดกปน ไกปน เลอดปน ขนไกปน และ เครองในปลาทนาปน เปนตน (Millamena, 2002; Williams et al., 2003; Chotikachinda, 2014 ) เนอปนเปนผลตภณฑทไดจากการนาเศษเนอ เอน พงผด ของโรงงานผลตเนอสตวใหญ นามาผลตเปนวตถดบอาหารทมโปรตนไมนอยกวา 55 เปอรเซนต เนอปนมสวนของกระดกผสมอยนอย ทาใหมฟอสฟอรสประมาณ 4.4 เปอรเซนต และมแคลเซยมอยไมเกนครงของฟอสฟอรสทมอย ในขณะทเนอและกระดกปน จะมเศษเนออยนอยแตมกระดกมาก โปรตนมกพบนอยกวา 55 เปอรเซนต ขณะทฟอสฟอรสจะสงตามปรมาณของเศษกระดกทผสมอยในเนอวตถดบ มการศกษาถงการนาเนอปนมาใชในอตสาหกรรมการผลตอาหารสตวน า โดย Williams และคณะ (2003)

6

พบวาสามารถนาเนอปนทมโปรตนทระดบ 52 เปอรเซนต นามาใชทดแทนปลาปนไดถง 100 เปอรเซนต โดยไมสงผลตอการเจรญเตบโตของปลากะพงขาว ขณะเดยวกนไกปนกเปนอกวตถดบทนยมนามาใชในอาหารปลากนเนอ วรพรรณ (2555) ไดศกษาระดบการใชเศษไกปนแทนปลาปนทเหมาะสมกบอาหารทใชเลยงปลากะพงขาว พบวาเศษไกปนสามารถทดแทนปลาปนในระดบ 50 เปอรเซนต สาหรบปลาทดลองขนาด 1.5 นว และสามารถใชเศษไกปนแทนปลาปนไดถง 75 เปอรเซนต สาหรบปลาทดลองขนาด 3 นว เชนเดยวกบปลากนเนอชนดอนๆ Millamena (2002) ไดศกษาการทดแทนปลาปนดวยเนอปนผสมเลอดปนในอตรา 4:1 ในอาหารปลาเกาจดน าตาล พบวาสามารถใชเนอปนผสมเลอดปนทดแทนปลาปนไดสงถง 80 เปอรเซนต โดยไมกระทบตอการเจรญเตบโตของปลา ขณะท Shapawi และคณะ (2007) ไดศกษาระดบของการใชไกปนทดแทนปลาปนในอาหารปลาเกา พบวาระดบทเหมาะสมของไกปนในการทดแทนปลาปนไดทระดบ 75 เปอรเซนต ซงเปนระดบทใหการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราการกน และการเปลยนอาหารเปนเนอไมแตกตางจากปลาทกนอาหารทใชปลาปนเปนแหลงของโปรตน สาหรบในปลากะพงขาว Chotikachinda (2014) พบวาสามารถนาไกปนมาใชทดแทนปลาปนในอาหารปลากะพงขาวไดถง 100 เปอรเซนต เมอมการเสรมสารกระตนการกนอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตลงในอาหาร ปจจบนมการนาวตถดบจากสตวบก เชน เนอปน และ ไกปน มาใชในอตสาหกรรมการเพาะเลยงสตวน าเพมสงขน แตอยางไรกตามมรายงานวา เนอปนแมจะมโปรตนสงเหมาะแกการนามาใชเปนแหลงโปรตนทดแทน แตคณภาพของเนอปน หรอเนอและกระดกปน กยงดอยกวาปลาปนในสวนของกรดอะมโน เนองจากมระดบของกรดอะมโน ไลซน และเมทไธโอนนตา ดงนนเมอมการนาเนอปนมาใชผลตอาหารตองคานงถงระดบของกรดอะมโนในอาหารใหครบถวนตามทสตวน าตองการ และอาจมการเสรมสารกระตนการกนเพอเพมความนากนใหอาหารเพมลงไปเพอเพมการยอมรบอาหารของปลา 2. แหลงโปรตนจากพช พชทนยมนามาใชเปนแหลงโปรตนทดแทนในอาหารปลามดวยกนหลายชนด แตละชนดมคณคาทางโภชนาการทแตกตางกน วตถดบพชทนยมนามาใชเปนแหลงทดแทนโปรตนจากปลาปนทนยมนามาใชในปจจบน คอ กากถวเหลอง เรฟซดปน ขาวโพดปน และ ลปนปน เปนตน กากถวเหลองจดเปนแหลงโปรตนทางเลอกทมแนวโนมในการผลตทเพมขน เนองจากราคายอมเยาวเมอเปรยบเทยบกบปลาปนหรอวตถดบจากสตวอน ๆ วตถดบทผลตจากถวเหลองมระดบของโปรตนทสง มปรมาณกรดอะมโนจาเปนใกลเคยงกบปลาปน ในอตสาหกรรมการผลตถวเหลองมหลายรปแบบทถกนามาใช เชน กากถวเหลองสกดน ามน โปรตนถวเหลองสกด รวมถงถว

7

หมก โดยวตถดบสวนใหญเปนผลพลอยไดจากโรงงานสกดน ามนถวเหลอง เมอเปรยบเทยบกบวตถดบพชตางชนดทมระดบของโปรตนสงกวา 20 เปอรเซนต พบวากากถวเหลองมปรมาณมากเพยงพอกบความตองการของตลาด และยงมองคประกอบของกรดอะมโนดกวาแหลงโปรตนจากพชชนดอนๆ ขณะทในกลมของผลตภณฑถวเหลอง กากถวเหลองสกดน ามนมคณคาทางโภชนาการทดเหมาะแกการนามาใชผลตอาหาร เนองจากกากถวเหลองสกดน ามนจะผานกระบวนการผลตโดยใชความรอนสงทาใหสามารถยบย งสารตานโภชนาการจาพวกทรปซนไดเกอบทงหมด ในขณะทโปรตนถวเหลองสกด ถวเหลองจะถกนาไปสกดคารโบไฮเดรตออกเพอเพมระดบของโปรตนใหสงขน แตทงนไขมนทอยในโปรตนถวเหลองสกดจะลดลงจากขนตอนการผลต โดยโปรตนถวเหลองสกดจะมโปรตนตงแต 60-70 เปอรเซนต ขณะทถวหมกเปนการนากากถวมาหมกกบจลนทรยทสรางกรดแลคตก โดยแบคทเรยจะทาการเปลยนคารโบไฮเดรต ในกากถวใหเปนกรดแลคตก ทาใหเพมความสามารถในการยอยของสตว และลดสารตานโภชนาการในกากถว รวมทงฤทธของกรดแลคตก ยงชวยฆาเชอแบคทเรยทกอโรคอกดวย เพยงแตพลงงานในถวหมกจะไมสงเมอเทยบกบโปรตนถวเหลอง และสารพษในถวหมกไมถกทาลายจากการหมกจงไมไดรบความนยม (พนทพา, 2539) ในปจจบนไดมการศกษาเพอจะนาผลผลตจากถวเหลองมาใชทดแทนการใชปลาปนเพมมากขน Mae และ Gregorial (2004) ไดทาการทดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองสกดน ามนในปลากะพง พบวาปลาทไดรบอาหารทมระดบการทดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองในปรมาณมากขน จะมการสะสมไขมนในรางกายลดลง โดยปลาทไดรบอาหารทมระดบของกากถวเหลองทดแทนปลาปนทระดบ 48 เปอรเซนต มปรมาณไขมนตากวาชดการทดลองอนๆ Tantikitti และคณะ (2005) ทาการศกษาการเจรญเตบโตของปลากะพงขาวโดยใชอาหารทดลองทมการทดแทนโปรตนจากปลาปนดวยกากถวเหลองสกดน ามนทตางกน พบวาการใชกากถวเหลองท 10 เปอรเซนต ใหน าหนกสดทายและอตราการเจรญเตบโตจาเพาะทไมแตกตางจากชดควบคมทใชปลาปนเปนแหลงโปรตนเพยงอยางเดยว สาหรบปลากะพงทไดรบอาหารทดลองทมระดบของกากถวเหลองสกดนามนในระดบทเพมสงขนจากน พบวามน าหนกสดทายและอตราการเจรญเตบโตจาเพาะลดลงตามเปอรเซนตทเพมขนของกากถวเหลอง Ai และ Xie (2006) ไดทาการศกษาระดบของกากถวเหลองทดแทนโปรตนจากปลาปนในปลาเซาเทรนแคทฟช พบวาปลาทไดรบอาหารททดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองทระดบ 13 เปอรเซนตของโปรตน มคาการใชสารอาหารในรางกาย (Specific dynamic action, SDA) ตากวาปลาทไดรบอาหารททดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองทระดบ 52 และ 65 เปอรเซนตของโปรตน แตพบวาปลาทไดรบอาหารททดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองทระดบ 26 เปอรเซนตโปรตน มคา

8

การใชสารอาหารในรางกายไมตางจากปลาทไดรบอาหารททดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองทระดบ 13 เปอรเซนตของโปรตน นอกจากนยงมอกหลายการศกษาทแสดงความเปนไปไดทจะทดแทนปลาปนเกอบทงหมดดวยกากถวเหลองในอาหารปลาหลายชนด เชน ปลากะพงขาวขนาด 0.93 กรม สามารถทดแทนกากถวเหลองได 17 เปอรเซนต เมออาหารมปลาปน 20 เปอรเซนตเปนองคประกอบ (จอะด และมะล, 2538) ปลาแรด ขนาด 2.52 และ 178 กรม สามารถทดแทนกากถวเหลองได 50 และ 25 เปอรเซนต เมออาหารมปลาปน 20 และ 33 เปอรเซนตเปนองคประกอบ (ชตพงค, 2540) แมกากถวเหลองจะมคณคาโปรตนสงเหมาะสาหรบการนามาใชทดแทนปลาปนในสตวน า แต Chuapoehuk และคณะ (1997) ไดรายงานวาการใชกากถวเหลองในปรมาณทสงในการผลตอาหารสตวน า ทาใหสตวน ามการเจรญเตบโตลดลงและประสทธภาพการใชอาหารลดลงดวย เนองจากผลตภณฑจากถวเหลองมปจจยตางๆ ทงความไมสมดลของกรดอะมโน ในผลผลตจากถวเหลองทกชนดจะมกรดอะมโนเมทไธโอนนในปรมาณนอย ซงไมเพยงพอกบความตองการของสตวน า นอกจากนในกระบวนการการผลตทใชความรอนสงทาใหกรดอะมโนไลซนลดลง อกทงในถวเหลองดบยงมเอนไซมยรเอสและสารตานโภชนาการหลายชนด และในอาหารทใชโปรตนทดแทนจากถวเหลองในปรมาณสงกจะมสวนลดความนากนในอาหารลงไป จงควรมการเตมสารกระตนการกนอาหารเพอเพมความนากนใหแกอาหารลงไปดวย โปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนา ในภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตอตสาหกรรมการแปรรปทนากระปองมความสาคญอยางมาก ปจจบนประเทศไทยสงออกปลาทนากระปองมากเปนอนดบตนๆ ของโลก มกาลงการผลตทนากระปองเพอใชสงออกในป 2559 สงถง 620,000 ตนตอป คดเปนมลคาถง 74,166 ลานบาท (สถาบนอาหาร, 2559) นอกจากจะเปนผผลตและสงออกปลาทนากระปองรายใหญของโลกแลว ประเทศไทยยงเปนผนาเขาวตถดบปลาทนารายใหญของโลกดวย เนองจากอตสาหกรรมปลาทนาของไทยมวตถดบทจากดลง จาเปนตองพงการนาเขาปลาทนาสดและแชแขงจากตางประเทศถง 90 เปอรเซนต ของวตถดบทงหมด ปลาทนาทใชในการผลตปลาทนากระปองนาเขาจากประเทศแถบมหาสมทรแปซฟก รองลงมาคอประเทศแถบมหาสมทรอนเดย โดยเปนการนาเขาปลาทนาสายพนธทองแถบมากทสด (สถาบนอาหาร, 2559) ในกระบวนการแปรรปทนาและผลตภณฑตอเนอง (ภาพท 3) จะมแคสวนของเนอขาวเทานนทถกนาไปใชประโยชน ในขณะทตงแตการนาทนาแชแขงเขาสกระบวนการผลต จะเกดวตถดบเศษเหลอ 2 ประเภท คอ วสดเศษเหลอทเปนของแขง ไดแก หว เครองในปลา กระดก หนง

9

และเศษเนอดา สาหรบวสดทเปนของเหลว ไดแก น าเลอด และน านงปลา อจฉรยา (2542) ทาการวเคราะหองคประกอบทางเคมของหวและเครองในปลาทนาพนธโอแถบ พบวาสวนหวปลาทนามองคประกอบหลกคอโปรตน ไขมน และเถา (น าหนกแหง) เทากบ 51.54, 22.08 และ 24.07 เปอรเซนตตามลาดบ สวนเครองในมโปรตน ไขมน และเถา เทากบ 76.68, 9.58 และ 11.63 เปอรเซนต ตามลาดบ วภาวรรณ (2544) วเคราะหองคประกอบทางเคมของเครองในปลาทนาพนธโอครบเหลอง พบวามปรมาณโปรตน ไขมน และเถา เทากบ 74.02, 5.10 และ 5.57 เปอรเซนต ตามลาดบ ปจจบนมการนาเศษเหลอจากกระบวนการผลตทนากระปองมาผลตเปนโปรตนไฮโดรไลเสต โดยนยมใชเอนไซมสกดจากไสตงปลาแซลมอนและเอนไซมทางการคา เชน นวเทรต อลลาเลส และฟารเวอไซม เปนตน เพอใชในการผลตไฮโดรไลเสต (Guérard et al., 2001; Chotikachinda, 2014)

ภาพท 3 กระบวนการผลตทนากระปองและผลตภณฑตอเนอง

ทมา: สมาคมผผลตอาหารสาเรจรป (2551) โปรตนไฮโดรไลเสตเกดจากกระบวนการยอยสลายโปรตนใหมขนาดเลกลงเปนสายเปปไทดสนๆ โดยการยอยสลายดวยสารเคมหรอเอนไซมในกลมโปรตเอส กระบวนการผลตโปรตนไฮโดรไลเสตโดยวธการทางเอนไซม (ภาพท 4) เรมจากนาวตถดบมาบดใหละเอยดและเตมน าลงไป ผสมใหเขากน หลงจากนนเตมเอนไซมลงไป เพอทาการยอยในสภาวะทเหมาะสมพรอมกบการ

10

เขยาหรอกวน แลวยบย งการทางานของเอนไซมโดยใชความรอนและทาใหเยน จากนนนาไปหมนเหวยง และเกบสารละลายสวนใสกอนนาไปอบแหง (Kristinsson and Rasco, 2000)

ภาพท 4 กระบวนการผลตโปรตนไฮโดรไลเสตโดยวธการทางเอนไซม

ทมา : Kristinsson and Rasco (2000)

ระยะแรกโปรตนไฮโดรไลเสตถกผลตขนเพอใชเปนอาหารเลยงเชอจลนทรยในหองทดลอง ตอมาเมอทาการศกษาวจยเกยวกบคณคาทางโภชนาการ พบวาโปรตนไฮโดรไลเสตมคณคาทางโภชนาการทด ประกอบดวยกรดอะมโนทจาเปนครบถวน และวตามนในปรมาณทสง จงไดมการนามาทดลองใชเปนอาหารเลยงสตวทอยในระยะวยออน เนองจากโปรตนไฮโดรไลเสตสวนใหญมปรมาณโปรตนสงกวา 80 เปอรเซนต ตอมาจงมการศกษาถงการนาโปรตนไฮโดรไลเสตมาใชเปนแหลงโปรตนทดแทนในปลาหลายๆ ชนด เชน Cahu และคณะ (1999) นาโปรตนไฮโดรไลเสตมาใชเลยงปลากะพงยโรปวยออน (Dicentrachus labrax) และพบวาปลาทไดรบอาหารทใชโปรตนไฮโดรไลเสตทดแทนปลาปนทระดบ 25 เปอรเซนต ใหการเจรญเตบโตไมแตกตางกบชดควบคมซงใชปลาปนเปนแหลงของโปรตน อกทงยงพบวาลกปลาทไดรบอาหารเสรมเปนไฮโดรไลเสตมอตราการรอดตายสงกวาลกปลาทไดรบอาหารในชดควบคม สภาพร (2549) ไดทาการศกษาโดยนาโปรตนไฮโดรไลเสตจากวสดเศษเหลอโรงงานอตสาหกรรมมาใชทดแทนปลาปนในอาหารปลากะพงขาว พบวาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตมปรมาณโปรตนสงถง 86.65 เปอรเซนต และการทดแทนปลาปนดวยโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาทระดบ 25 เปอรเซนต เปนระดบทใหการเจรญเตบโตจาเพาะ และเปอรเซนตน าหนกเพมสงกวาการทดแทนดวยระดบอนๆ ในสวนของการนามาใชเปนสารดงดดทมคณสมบตในการดงดดการกนอาหาร จากการศกษาคณคาทางโภชนาการของโปรตนไฮโดรไลเสต พบวาโปรตนไฮโดรไลเสตจากปลา

11

ประกอบดวยกรดอะมโนชนดตางๆ ในปรมาณทสง มศกยภาพในนาไปเปนการดงดดการกนอาหารของสตว โดยอานส และชตมา (2551) ไดทาการผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสเพอเปนสารกระตนการกนอาหารของกงกามกราม พบวากงมพฤตกรรมการเขาหาอาหารและกนอาหารในปรมาณทสงกวาอาหารทไมเสรมโปรตนไฮโดรไลเสต และ ชตมา และไพรตน (2552) ไดทาการศกษาโดยใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนสารกระตนการกนอาหารในกงขาวโดยใชฮโมโกลบนปนทดแทนปลาปน พบวากงทไดรบอาหารทเคลอบดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต 4 เปอรเซนต มความสามารถในการดงดดการกนอาหารไดด สาหรบการนาโปรตนไฮโดรไลเสตมาทดสอบการดงดดการกนอาหารในปลา วนชย (2554) รายงานการผลตและใชโปรตนไฮโดรไลเสตและสารสกดจากปลา ซงเปนเศษเหลอจากโรงงานแปรรปอาหารสตวมาใชเปนสารกระตนการกนในปลากดเหลอง พบวาวตถดบทใชในการผลตโปรตนไฮโดรไลเสต และระดบของโปรตนไฮโดรไลเสตทใชเคลอบเมดอาหาร มผลตออตราการเจรญเตบโตจาเพาะ ปรมาณอาหารทกน และเปอรเซนตน าหนกทเพมขนของปลากดเหลอง โดยปลาทไดรบอาหารทเคลอบดวยโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนา 10 เปอรเซนต ใหปรมาณอาหารทกนและการเจรญเตบโตของปลาทสงกวาปลาทไดรบอาหารเคลอบดวยโปรตนไฮโดรไลเสตจากหวกงกลาดา จากน านงปลาทนา และอาหารทไมมการผสมสารดงดด นอกจากน Chotikachinda (2014) ไดผลตอาหารโดยมไกปนเปนแหลงโปรตนหลกเพอใชเลยงปลากะพงขาว โดยเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเพอเปนสารกระตนการกนอาหาร พบวาการเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตลงในอาหารมผลตออตราการเจรญเตบโตจาเพาะ และเปอรเซนตน าหนกปลาทเพมขน เมอเทยบกบปลาทไดรบอาหารปกตทไมมการเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต การเกบรกษาโปรตนไฮโดรไลเสต 1. การเสอมเสยและการเปลยนแปลงคณภาพของวตถดบโปรตน แมจะมการศกษาเกยวกบความสามารถในการนาไฮโดรไลเสตมาใชเปนสารกระตนการกนในสตวน า แตรปแบบของไฮโดรไลเสต และผลการเกบรกษาตอคณภาพของไฮโดรไลเสตยงมขอมลอยเพยงเลกนอย เนองากการเสอมเสยคณภาพของวตถดบเกดขนไดจากหลายสาเหต ทงจากการเจรญของจลนทรยทมในอาหารหรอปนเปอนอยในวตถดบ (Mitchell and Henick, 1966) เมอเซลลจลนทรยมการเจรญ มการใชสารอาหาร และเกดเปนสารประกอบตางๆ หรอเกดจากเอนไซมทสรางและหลงออกมานอกเซลลของจลนทรยหลงจากเซลลตายแลว หากจลนทรยอยในสภาวะแวดลอมทเหมาะสมกบการเจรญ เชน มสารอาหารอดมสมบรณ มน าเพยงพอ และมอณหภมทพอเหมาะ การเนาเสยจากการเจรญของจลนทรย หรอเอนไซมของจลนทรยจะทาใหเกดลกษณะท

12

เปลยนแปลงไป เชน กลน รส เนอสมผส และ การเกดแกส เปนตน โดยทวไปการเนาเสยจากการเจรญของจลนทรยจะเกดไดรวดเรวกวาการเนาเสยจากเอนไซม ทหลงออกมาหลงจากเซลลจลนทรยตายแลว ดงนนหากมปจจยทเหมาะสมตอการเจรญของจลนทรยกมผลทาใหอาหารเกดการเนาเสยไดเรวขน ในขณะทการเสอมสภาพเกดจากเอนไซม ซงจดเปนโปรตนทพบในสงทมชวต ทงพชและสตว มหนาทเรงปฏกรยาในเซลลและเนอเยอของสงทมชวต เชน การสลายโมเลกลของสารอาหารทมขนาดใหญใหเลกลง รวมทงเรงการสงเคราะหสารตางๆภายในเซลล เมอพชและสตว ถกเกบเกยวหรอฆาเพอนาเนอสตวมาใชเปนอาหาร เอนไซมทยงคงทาหนาทอยจะเปนการเรงการสลายโมเลกลของอาหาร เชน เรงใหผลไมสก สเปลยนจากสเขยวเปนสเหลอง เปลยนแปงใหเปนนาตาล ทาใหผลไมมรสหวาน และ มเนอนมลง

การเปลยนแปลงขององคประกอบทางเคม ขนอยกบชนดของวตถดบ ระดบของอณหภมและระยะเวลาของการเกบรกษา ปรมาณและกจกรรมของแบคทเรยทมอยในวตถดบ ในขณะทวตถดบเรมเสย โปรตนจะถกสลายเปนเปปไทด กรดอะมโนอสระ เอมน แอมโมเนยทระเหยไดทงหมด และเอมนทระเหยไดทงหมด นอกจากนนยงเกดกระบวนการดคารบอกซเลชนของกรดอะมโนทสาคญหลายชนดไดแก ฮสทดน ไลซน อะจนน และไทโรซน ใหกลายเปนฮสทามน พรทรซน และไทรามน ในวตถดบทนยมนามาใชผลตเปนแหลงโปรตน พบการเสอมสภาพไดในปลาหลงจากทถกจบและตาย ในระยะเวลานนจะเกดกระบวนการยอยตวเองทาใหปลาเรมเนาเสย ขณะเดยวกนแบคทเรยทตดมากบเหงอกจะเรมเจรญและแบงตวหลงการยอยตวเอง แบคทเรยททาใหปลาเนาเสย ซงจดเปนแบคทเรยทชอบอณหภมปานกลาง ทนตอความเยนได อณหภมทเหมาะสมสาหรบการเจรญอยระหวาง 20-30 องศาเซลเซยส แตทนอณหภมไดต าถง - 5 องศาเซลเซยส การวดเมแทบอไลตทเกดปฏกรยาทางชวเคมตางๆ ในเมแทบอลซมของสารอาหารทเกดขนภายในเซลลจากการกระทาของแบคทเรยพวกน เชน การหาปรมาณรวมของดางทระเหยได (Total volatile bases nitrogen, TVB-N) และไตรเมทลอะมน (Trimethylamine) นอกจากนคาแอมโมเนยไนโตรเจน (NH3) เปนผลตภณฑทเกดจากการทางานของเอนไซมจากแบคทเรยซงกเปนองคประกอบในคา TVB-N คาแอมโมเนยจงเปนอกดชนทบงบอกการเสอมในสตวน าได (สทธวฒน, 2548) คา TVB-N สามารถใชเปนดชนบอกความสดของปลาได โดยปลาทมคา TVB-N ตากวา 20 mgN/100g กรม ถอวามความสด และหากมคาถง 40 mgN/100g จดเปนปลาทเสอมคณภาพไมเหมาะสมตอการบรโภค อยางไรกตาม นอกจากระดบของฮสทามนทเกดจากจากกรดอะมโนฮสตดนทถกดคารบอกซเลสจะแสดงถงความสดของปลาไดแลว ยงแสดงถงความเปนพษในตวปลาไดดวย โดยกลมปลาทพบสารนไดมากคอ ปลาโอ และ ปลาทนา

13

การเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน (ภาพท 5) ซงเปนปฏกรยาทโมเลกลหรออะตอมมการสญเสยอเลกตรอนจากวงโคจรใหกบโมเลกลททาหนาทเปนตวรบอเลกตรอน ปฏกรยาออกซเดชน และรดกชนจะเกดคกน สารททาหนาทเปนตวใหอเลกตรอนเรยกวา ตวรดวซ และเรยกสารททาหนาทรบอเลกตรอนนวา ตวออกซไดส ปฏกรยาออกซเดชนมกจะเกยวของกบออกซเจน นอกจากนออกซเดชนยงหมายถงการเสยไฮโดรเจนอะตอมออกจากโมเลกลอกดวย ปฏกรยาออกซเดชนและอนมลอสระนนมความเกยวของกน เนองจากปฏกรยานทาใหเกดอนมลอสระของสารตางๆ ไดมากมายหลายชนด และอนมลอสระทเกดขน จะทาใหเกดปฏกรยาออกซเดชนกบสารอนๆ เปนปฏกรยาลกโซตอไประหวางออกซเจนกบไขมนซงหมายถงไตรกลเซอไรด ทมกรดไขมนชนดชนดไมอมตวท ตาแหนงพนธะค ทาใหเกดสารทใหกลนและรสทผดปกต เรยกวา กลนหน (Lundberg, 1966) ซงเปนกลนผดปกตของไขมนหรอน ามน เปนการเสอมเสยของอาหาร เนองจากปฏกรยาทางเคม

ภาพท 5 ปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

ทมา Hamilton (1994) ปจจยทมผลตอการเกดออกซเดชนของไขมน ประกอบดวย ชนดของกรดไขมนทเปนองคประกอบ ปรมาณออกซเจน พนทผวทสมผสกบออกซเจน อณหภม แสง และแรธาตหรอโลหะหนก จากการศกษาพบวา กรดไขมนชนดไมอมตวเทานนทจะเกดปฏกรยาออกซเดชน โดยทกรดไขมนทมพนธะคจะเกดปฏกรยาขางตนไดรวดเรวกวา ในขณะทกรดไขมนทอยในรปอสระจะถก

14

ออกซไดสไดงายกวากรดไขมนทอยในรปไตรกลเซอไรด อณหภมสงจะเรงใหเกดปฏกรยาไดเรวกวาอณหภมตา ในขณะทแรธาตหรอโลหะจาพวก โคบอลต ทองแดง เหลก แมงกานส ซงเปนองคประกอบของอาหารโดยธรรมชาต เชน เหลกในไมโอโกลบน หรอโลหะและแรธาตทปนเปอนจากดน หรอจากอปกรณในขนตอนการแปรรป พบวาโลหะแมเพยงเลกนอยแค 0.1-5 สวนในลานสวน กสามารถเรงปฏกรยาออกซเดชนได (Allen and Hamilton, 1994) วตถดบจากปลามกรดไขมนชนดไมอมตวในปรมาณสง จงสามารถเกดกระบวนการออโตออกซเดชน ซงเปนปฏกรยาออกซเดชนทเกดขนเมอไขมนและน ามนสมผสกบออกซเจนในอากาศ ปฏกรยาออกซเดชนจะเกดขนทพนธะคในโมเลกลของกรดไขมนชนดไมอมตว เกดเปนสารประกอบเพอรออกไซดไดงาย โดยเฉพาะในวตถดบทมความชนและไขมนสง เชน เครองในของสตวน า เมอเกดการเนาเสยกจะสงผลทาใหสญเสยกรดไขมนทจาเปนและสารอาหารทจาเปนชนดอน และมผลตอความผดปกตและการเกดโรคในสตวน าได (Lall, 2000) สาหรบการตรวจวดการเปลยนแปลงคณภาพจากไขมนคา Peroxide value (PV) และ Thiobabituric acid reactive substances (TBARS) เปนคาทบอกถงระดบการเกดการออกซเดชนของไขมน เนองจากสตวน าทมปรมาณไขมนสง การเกบไวในระยะเวลานานอาจมผลทาใหการเสอมของคณภาพได โดยเฉพาะถามกรดไขมนทไมอมตวสง ซงจะสงผลใหเกดกลนหนของไขมนได โดยสามารถตรวจสอบดวยวธการทางเคมได เชน การตรวจสอบปรมาณ TBARS และการหาคา PV เมอไขมนทถกออกซไดซจนเกดกลนหน สามารถวดผลผลตทเกดในชวงหลงของการเกด การออกซเดชนของไขมนโดยตรวจวเคราะหในรปของสารมาโลนาลดไฮดทเกดขน ซงจะเปนการเปลยนแปลงแบบตอเนองระหวาง PV และ TBARS จากสารประกอบไฮโดรเปอรออกไซดไปเปนสารประกอบจาพวกอลดไฮด ท งนเพราะสารประกอบไฮโดรเปอรออกไซดเปนสารทไมเสถยร จะสลายตวทาใหไดสารประกอบทมจานวนคารบอนนอยลง เชน คโตน อลดไฮด แอลกอฮอล สงผลใหเกดการเสอมสภาพของไขมนโดยเกดเปนกลนเหมนหน (Gray et al., 1994) ขณะทฤทยรตน (2547) รายงานถงการตรวจวดคา TBA ในตวอยางโปรตนไฮโดรไลเสตทผลตจากหวและเครองในปลาทรายแดง ซงมการสกดไขมนในขนตอนการผลตออกในบางตวอยาง พบวา คา TBA สอดคลองกบไขมนและเถาทอยในตวอยางโปรตนไฮโดรไลเสต เนองจากไขมนปลามความไมอมตวสงจงเกดการเปลยนแปลงเหนยวนาใหเกดการออกซเดชนไดงาย ในขณะทโลหะในสวนของเถาเปนตวเรงปฏกรยา ดงนนตวอยางทมไขมนและเถามากจงเกดการเปลยนแปลงไดเรวทสด โดยปญหาเหลานสงผลตอการเปลยนแปลงทางคณภาพ ทาใหใหคณคาทางสารอาหารในวตถดบลดลง เมอนามาใชในการผลตอาหารสตวกนอาหารนอยลง และสงผลใหสตวโตชา และระบบภมคมกนบกพรอง (Calabotta and Shermer, 1985; Esterbauer et al., 1991; Gunstone, 1996)

15

การเปลยนแปลงทางกายภาพเปนลกษณะการเปลยนแปลงภายนอกทสามารถสงเกตไดดวยตาเปลาหรอโดยใชเครองมอวด การเปลยนแปลงทางกายภาพสวนใหญมกจะเกยวของกบวตถดบและกระบวนการผลต เนองจากสมบทบาทสาคญทแสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงของคณภาพทางกายภาพ เดมทสของอาหารมกเกดการเปลยนแปลงระหวางกระบวนการแปรรปอาหาร และการเกบรกษาอาหาร เนองมาจากความรอน เอนไซม การเปลยนแปลง คาความเปนกรดดาง สารเคม ออกซเจน และแสง นอกจากนยงเกดจากปฏกรยาตางๆ ระหวางองคประกอบของวตถดบเอง เชน ปฏกรยาเมลลารด ซงจดเปนปฏกรยาการเกดสน าตาลซงไมเกยวของกบเอนไซม เกดจากน าตาลและโปรตนซงเปนสวนประกอบของอาหารเมอไดรบความรอน สาหรบเปลยนแปลงสของสตวน าและผลตภณฑจากสตวน าทสาคญ ไดแก ปฏกรยาออกซเดชนของไมโอโกลบน ทาใหเกดการเปลยนแปลงสของเนอปลาระหวางการเกบรกษา โดยไมโอโกลบนจะเปลยนเปนเมทไมโอโกลบนใหสนาตาล การสญเสยสภาพของไมโอโกลบน ปฏกรยาสน าตาลทเกดจากปฏกรยาระหวางโปรตนกบไขมนมกพบในปลาทมปรมาณไขมนสง และ ปฏกรยาสน าตาลซงมสาเหตมาจากจลนทรย ทเขามาเปลยนกลโคสไปเปน 2,5-diketogluconic acid แลวทาปฏกรยากบกรดอะมโนหรอโปรตนเกดเปนสารสน าตาล Hoyle และ Merritt (1994) พบวาการเกดสน าตาลของโปรตนปลาไฮโดรไลเสตเกดจากการใชอณหภมสงในกระบวนการตม ยอยสลายและทาแหง เมอทาการเกบรกษาโปรตนปลาไฮโดรไลเสตโดยการบรรจถงโพลเอทลน ภายใตสภาวะสญญากาศเปนเวลานาน 3 เดอน พบวา คา L* ลดลง แตคา a* และ b* เพมขนเชนเดยวกบ ในขณะท สปราณ (2539) ทาการเปรยบเทยบคาสในโปรตนไฮโดรไลเสตในรปผงซงไมผานการสกดไขมน พบวาการสกดไขมนออกจากหวและไสของปลากอนนามาผลตเปนโปรตนไฮโดรไลเสตจะชวยทาใหคา L* หรอคาทบงบอกถงความสวางของสเพมขน และพบวา b* หรอคาความเปนสเหลองลดลง

คณสมบตเชงหนาทมความสมพนธกบคณสมบตทางเคม และกายภาพของโปรตนทอยในตววตถดบ เชน ชนดและปรมาณการจดเรยงของกรดอะมโนทเปนองคประกอบในสายเปปไทด ความยาวและรปรางของสายเปปไทด สดสวนระหวางความชอบน าและความไมชอบน า และความสามารถของโมเลกลโปรตนในการทาปฏกรยากบสารอนๆ (Damodaran, 1996) ความสามารถในการละลายของโปรตนจดเปนคณสมบตเชงหนาททสาคญ ในการนามาใชเปนสารกระตนการกนในสตวน า ทงนเนองจากการละลายของกรดอะมโนอสระในวตถดบโปรตน จะเปนตวกระตนใหสตวน ามงเขาหาอาหาร ในการศกษาเกยวกบคณสมบตการละลายน าของโปรตนไฮโดรไลเสตพบวาความสามารถในการละลายของโปรตนไฮโดรไลเสตขนอยกบระดบการยอยสลาย ความเปนกรด-ดาง และชนดของเอนไซมในการยอยสลาย Quaglia และOrban (1987) ไดศกษาการยอยสลายเนอปลาซารดนดวยเอนไซมอลคาเลสและเอนไซมปาเปน พบวาโปรตนไฮโดรไลเสตทไดจากการ

16

ยอยสลายมความสามารถในการละลายเพมสงขนเมอระดบการยอยสลายเพมสงขน ทงนเนองจากโปรตนถกยอยสลายทาใหเกดเปปไทดทมโมเลกลขนาดเลกและจานวนหมทมขวเพมมากขน ซงหมทมข วเหลานสามารถเกดพนธะไฮโดรเจนกบโมเลกลน าไดดขน โปรตนไฮโดรไลเสตจงมความสามารถในการละลายไดดขน ในขณะทคณสมบตในการอมน าแสดงถงความสามารถของโปรตนในการเกดพนธะไฮโดรเจนกบโมเลกลน า และกกเกบโมเลกลน าไวในโครงสราง การยอยสลายโปรตนจะทาใหจานวนหมทมขวมากขน เชน หมคารบอกซลและหมอะมโน มากขนทาใหเกดพนธะไฮโดรเจนกบโมเลกลนา และกกเกบโมเลกลน าไวไดดขน สาหรบคณสมบตในการยบย งการเกดปฏกรยาออกซเดชนในไขมน ปจจบนไดมนกวจยหลายทานศกษาวจยพบวา โปรตนไฮโดรไลเสตจากปลามความสามารถยบย งการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมนได เนองจากโปรตนไฮโดรไลเสตอาจทาหนาทเปนสารจบโลหะทเปนตวเรงปฏกรยาออกซเดชนหรอเปนสารจบอนมลอสระ ความสามารถของโปรตนไฮโดรไลเสตในการยบย งการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมนขนอยกบ ชนด รปแบบ จานวน และการจดเรยงตวของกรดอะมโนทเปนองคประกอบในสายเปปไทด ความยาวของสายเปปไทด ชนดของเอนไซมทใช สภาวะการยอยสลาย และระดบการยอยสลาย เปนตน (Hattori et al., 1998)

2. การรกษาคณภาพของวตถดบโปรตน รปแบบทเหมาะสม และการลดปจจยทกอใหเกดการเสอมสภาพของวตถดบจงเปนสง

สาคญ โดยมแนวทางในการลดการเสอมของวตถดบใหญๆดวยกน 2 รปแบบ คอ การลดความชนหรอนาอสระออกไปจากวตถดบ จนมนาเหลอไมเพยงพอตอการเจรญของจลนทรย ทงการทาใหอยในรปแบบแหง โดยพบวาเมอความชนหรอน าอสระในอาหารเหลอนอยกวา 10 เปอรเซนต จะปองกนการเนาเสยจากจลนทรยได หรอการทาใหวตถดบมความเขมขนขน เชน การผลตนมผงจะมขนตอนการทานานมใหเขมขน เพอเพมปรมาณของแขงในนานมสด จากเดมประมาณ 8 เปอรเซนตใหไดประมาณ 20 เปอรเซนต ใหอยในรปเขมขนกอนทจะทาใหอยในรปแหงดวยเครองทาแหงแบบพนฝอย การแยกนาบางสวนออกจากอาหารเหลวทมปรมาณนามาก ทาใหมสวนทเปนของแขงมากขน อาหารมความเขมขนเพมขน จะชวยใหเกดการถนอมอาหารและยดอายการเกบรกษา สงผลใหอาหารมคา Water attivity ลดตาลง ซงจะควบคมการเจรญของจลนทรยททาใหเกดความเสอมเสย และจลนทรยทกอโรค (รงนภา และ ไพศาล, 2545) เนองจากวตถดบโปรตนไฮโดรไลเสตจากปลาหลงการผลตจะมความชนสงกวา 90 เปอรเซนต มรายงานการทาแหงของโปรตนไฮโดรไลเสตดวยวธตางๆ เชน การทาใหอยในรปหนด การอบแหง การทาแหงแบบพนฝอย และการทาแหงแบบสญญากาศ เปนตน ลวนแตชวยลดการเสอมคณภาพของวตถดบลง โดย Mahesh และคณะ (1993)

17

พบวาวตถดบไฮโดรไลเสตทใชกรรมวธทาแหงทตางกนจะใหสของตวผลตภณฑทตางกน โดยการทาแหงแบบพนฝอยจะทาใหไดโปรตนไฮโดรไลเสตเปนผงทมสขาวครม สวนการทาแหงแบบสญญากาศทาใหไดโปรตนไฮโดรไลเสตเปนผงทมสน าตาล นอกจากนอานส (2551) ทผลตไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนา เพอใชเปนสารกระตนการกนในอาหารสาหรบกงขาว (Litopenaeus vannamei) พบวากงทไดรบอาหารทผลตแหงแบบผสมแปงไมทาใหองคประกอบทางเคมของกงแตกตางจากการใชไฮโดรไลเสตแบบรปเหลว

ในขณะทอากาศเปนตวแปรสาคญททาใหเกดการเปลยนแปลงเกดขนกบวตถดบ การลดการสมผสของวตถดบกบอากาศจงเปนแนวทางทจะลดการเสอมสภาพของวตถดบไดด ตวอยางการลดการสมผสอากาศในวตถดบ เชน การบรรจวตถดบโปรตนดวยระบบสญญากาศ ซงเปนการบรรจทมการดดอากาศในบรรจภณฑออกไปกอนปดผนกหรอปดฝา ทาใหภายในมภาวะเปนสญญากาศ หรอกระบวนการบรรจทเปนผลทาใหมระดบออกซเจนภายในภาชนะบรรจปดสนทมปรมาณลดลงกวาปกต ซงการทไมมออกซเจนจะชวยปองกนการเจรญของจลนทรยทตองใชออกซเจนในการเจรญ ซงมกเปนจลนทรยททาใหเกดการเสอมเสยของอาหาร อกทงชวยลดปฏกรยาออกซเดชนในอาหาร จงลดการเกดการเหมนหนและการเปลยนสทาใหสามารถยดอายการเกบรกษา รปแบบการบรรจแบบสญญากาศทนยมนามาใช คอ บรรจตวอยางลงในถงและใชการหดตวของถงเพอดงอากาศออก กอนปดผนกโดยความรอน หรอใชลวดรดปลายทงสองเพอปองกนการกลบเขามาของอากาศ ถงนนยมนามาใชในการบรรจแบบสญญากาศมกทาจากฟลมพลาสตก ทสามารถหดตวได เชน โพลเอททลน หรอไนลอน ถงแมการบรรจในรปแบบสญญากาศจะชวยในการถนอมวตถดบ ดวยการลดปรมาณออกซเจนทจะเขามาสมผสกบวตถดบ แตในขณะเดยวกนอาจเอออานวยตอการเจรญของเชอจลนทรยไดเชนกน โดยเฉพาะ แบคทเรยชนด Clostridium botulinum ซงสามารถผลตสารพษทมชอวาโบทลซม แบคทเรยชนดนจะเจรญในสภาวะทไมมออกซเจน ในขณะทเชอจลนทรยทงททาใหเกดการเสอมเสย และทาใหเกดโรคมกเจรญในสภาวะทมออกซเจน โดย C. botulinum บางชนดสามารถเจรญไดทอณหภมหองเยน แตอณหภมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตคออณหภมหอง ซงสามารถควบคมการเจรญของเชอชนดนไดจากการควบคมวตถดบใหมคา aw ตากวา 0.86 และ pH ตากวา 4.6 ในขณะทการใสสารกาจดออกซเจนลงในบรรจภณฑรวมกบวตถดบ กเปนอกทางเลอกในการลดปรมาณการสมผสของออกซเจนกบตวอยาง สารกาจดออกซเจนมสมบตสามารถดดซบออกซเจนได อาจเรยกวา Oxygen absorberโดยตวเองทาปฏกรยากบออกซเจนทาใหปรมาณออกซเจนลดลง ชนดทนยมใชเปนการคา ไดแก ผงไอรอนออกไซด ซงเปน ธาตเหลก หรอสารประกอบธาตเหลก โดยไมไดใชผสมลงไปในอาหารโดยตรง แตอาจบรรจในซองเลกแลวใสไวภายในบรรจภณฑชนใน หรอผสมในเนอพลาสตกทใชผลตบรรจภณฑ เชน

18

โพลเอททลน เพอชวยในการดดซบออกซเจนภายในบรรจภณฑ เหมาะสาหรบใชในบรรจภณฑสาหรบวตถดบทมรปแหง

จากขอมลของเสอมสภาพในวตถดบ รวมถงรปแบบทเหมาะสมทจะลดการเกดการเสอมของคณภาพ และยดอายการเกบรกษาวตถดบใหคงสภาพเชนเดยวกบหลงการผลต จงเปนแนวทางทเหมาะสมทควรทาการศกษาเพมเตม เพอใหสามารถนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทผลตขนมาใชใหเกดประโยชนสงสด แนวทางการวจย 1 วตถประสงค ประกอบดวย

1.1 เพอศกษาหารปแบบของการเกบผลตภณฑโปรตนไฮโดรไลเสตทเหมาะสมเพอใชเปนสารกระตนการกนอาหารในปลากะพงขาวทใชเนอปนเปนแหลงโปรตน

1.2 เพอศกษาคณภาพของไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาภายหลงการเกบรกษาทเวลาตางกน

1.3เพอศกษาระดบทเหมาะสมของการแทนทปลาปนดวยกากถวเหลองในอาหารปลากะพงขาวทมการเสรมเมทไธโอนนและใชไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาเปนสารกระตนการกนอาหาร

2. แผนการทดลอง

แบงการทดลองออกเปน 2 การทดลอง ประกอบดวย 2.1 รปแบบและระยะเวลาการเกบรกษาโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาตอ

คณภาพและการนามาใชเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch) 2.2 การศกษาระดบการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑจากถวเหลองทเหมาะสมโดยใช

เครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนสารกระตนการกนตอการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหาร และกจกรรมของเอนไซมในปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch)

19

บทท 2 การทดลองท 1

รปแบบและระยะเวลาการเกบรกษาโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาตอคณภาพและการ

นามาใชเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch) 2.1 บทคดยอ

ผลของการเกบรกษาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปแบบหนด (C-TVH) และแหง (D-TVH) ทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห โดยวเคราะหคณภาพดานกายภาพและเคมของตวอยางทก 2 สปดาห พบวาระยะเวลาทเพมขนมผลทาใหปรมาณโปรตนและไขมนในตวอยางลดลงอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ความชนของ D-TVH เพมสงขนในสปดาหท 4 แตไมพบการเปลยนแปลงความชนในตวอยาง C-TVH สาหรบปรมาณรวมของไนโตรเจนทระเหยได (TVB-N) และการออกซเดชนของไขมน (TBARS) พบวา ตวอยาง C-TVH มคาทงสองเพมสงขนตงแตสปดาหท 2 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ในขณะท D-TVH มคา TVB-N เพมสงขนในสปดาหท 6 เปนตนไป และมคา TBARS เพมขนสงสดในสปดาหท 4 และลดตาลงในเวลาตอมา คาสของตวอยางทงสองรปแบบแสดงการลดลงของความสวาง (L*) ขณะทคาทแสดงความเปนสแดง (a*) และเหลอง (b*) มคาเพมขนอยางมในนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตามระยะเวลาการเกบรกษา เมอนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบ (C-TVH และD-TVH) ทเกบรกษา 3 ชวงเวลา (0, 4 และ 8 สปดาห) เสรมลงในอาหาร (ไมมปลาปน) ทระดบ 5 กรมตออาหาร 1 กโลกรม นาไปเลยงปลากะพงขาวน าหนกตวเรมตนเฉลย 2.19±0.02 กรมตอตว ทความหนาแนน 8 ตวตอต เปนเวลา 4 สปดาห พบวา ปรมาณอาหารทกน น าหนกตวสดทายเฉลย เปอรเซนตน าหนกตวทเพม และอตราการเจรญเตบโตจาเพาะ ปลาทกนสตรควบคมซงไมมสวนผสมของปลาปนมระดบตาทสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยปลาทกนอาหารสตรทไมมปลาปนแตเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบ และสตรอางองทมสวนผสมของปลาปน ไมพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตในทกพารามเตอร (p>0.05) ผลการศกษาครงนแสดงใหเหนวา รปแบบและชวงเวลาในการเกบรกษามผลตอการเปลยนแปลงคณภาพของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต แตไมมผลตอการนาไปใชประโยชนเปนสารกระตนการกนอาหารของลกปลากะพงขาว พบวาโปรตนใน D-TVH มการลดลงและเสอมคณภาพขององคประกอบทางเคม การเนาเสย และการเกดการออกซเดชนของไขมน นอยกวา C-TVH ดงนนควรใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปแหงเมอตองเกบรกษาทอณหภมหอง (22-28 องศาเซลเซยส) เปนเวลา 8 สปดาห

20

2.2 บทนา

โปรตนปลาไฮโดรไลเสตเปนผลตภณฑทไดจากปฏกรยาไฮโดรซสของโปรตนโดยการตดสายเปปไทดทมสายโซยาวใหเปนกรดอะมโนอสระ โดยอาศยการทางานของเอนไซมในกลมโปรตเอส ในโปรตนไฮโดรไลเสตมคณคาทางโภชนาการทด มกรดอะมโนจาเปนในปรมาณสง เหมาะแกการนามาใชเปนแหลงของโปรตนทางเลอกทดแทนแหลงโปรตนราคาแพงทใชกนในปจจบน (Kolkovski and Tandler, 2001) โปรตนไฮโดรไลเสตสามารถผลตไดจากทงพชและสตว เพอเพมระดบของโปรตนในวตถดบใหมระดบกรดอะมโนทสงขน ปฏกรยาไฮโดรไลซสถกนามาใชเพมมลคาใหแกวตถดบตางๆ โดยเฉพาะอยางยงกบวตถดบทเปนเศษเหลอจากภาคอตสาหกรรม ในปจจบนประเทศไทยสงออกปลาทนากระปองมากเปนอนดบตนๆ ของโลก มการเพมขนของภาคอตสาหกรรมและโรงงานผลต เกดเปนเศษเหลอในสวนของอวยวะของปลาทไมใชในการผลต เครองในปลาทนาจงเปนของเหลอทมความเหมาะสมในการนามาศกษา เนองจากมปรมาณโปรตนสง เมอผลตเปนเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตจะเพมศกยภาพของวตถดบ จนสามารถนามาใชทดแทนแหลงโปรตนสงเสรมการเจรญเตบโต อกทงชวยดงดดการกนอาหารในสตวน าไดด (Lee et al., 2004) งานวจยตางๆ ชใหเหนวาสามารถนาโปรตนไฮโดรไลเสตทผลตจากเครองในปลาทนามาใชในอาหารสตวน าไดด (วนชย, 2554; Cahu et al., 1999) การนามาใชในปลากะพงขาวทมความสาคญทางเศรษฐกจ ในระบบการเพาะเลยงปลากะพงขาวมความพยายามลดการใชปลาปนทมราคาสง โดยการทดแทนดวยวตถดบโปรตนอนๆ ทงจากพชและสตวบก แตผลการทดแทนแหลงโปรตนกลบลดทอนความนากนของอาหารลง การนาวตถดบโปรตนตางๆ มาทดแทนปลาปนจงใชไดเพยงปรมาณทจากด Chotikachinda (2014) รายงานถงการนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต มาใชเปนสารกระตนการกนอาหารในปลากะพงขาว พบวาใหผลทดตอการเพมการกนอาหารของปลา เมอใชรวมกบอาหารใชวตถดบโปรตนจากไกปนและกากถวเหลอง แมจะพบวาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตมความสามารถทดในการนามาใชเปนแหลงโปรตนทดแทน หรอเปนสารกระตนการกน แตในภาคอตสาหกรรมการผลตจรง นอกจากคณสมบตในการนามาใชยงตองคานงถงรปแบบทเหมาะสมของตววตถดบ และระยะเวลาในการเกบรกษาทจะสามารถนามาใชงานไดด เนองจากวตถดบโปรตนมกมการเสอมเสยและลดลงของคณภาพไปตามเวลา การเสอมเสยมสาเหตไดจากหลายสาเหต ทง การปนเปอนของจลนทรย อณหภมทใชในการเกบ และปฏกรยาทางเคมทเกดขนจากตวของวตถดบเอง การเสอมสภาพมรายงานในโปรตนไฮโดรไลเสตทผลตไดจากสวนหวและไสปลาทรายแดง เมอพจารณาจากปรมาณไขมนทมอยในสวนหวและไสปลา พบวาปรมาณไขมนทสงมผลตอสและคณภาพโปรตนไฮโดรไลเสตภายหลงการเกบ (ปราณ, 2539 อางโดย รง

21

อรณ, 2545) เพอใหสามารถนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตมาใชไดอยางมประสทธภาพ การศกษานจงเปนการหารปแบบเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทเหมาะสมตอการนามาใชงาน โดยคานงถงผลของอายการเกบรกษาอณหภมหอง ทจดเปนอณหภมทวไปทเกษตรกรมกจะนามาใชเกบรกษาวตถดบตางๆ รวมถงความสามารถในการทาหนาทเปนสารกระตนการกนเมอผานการเกบเปนระยะเวลาตางๆ เพอใหเกดองคความรตอการนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตไปใชในอตสาหกรรมการผลตอาหารสตวน าตอไป

2.3 วตถประสงค

เพอศกษารปแบบและเวลาในการเกบรกษาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตตอคณภาพของไฮโดรไลเสต และการนาไปใชเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากะพงขาวทเลยงดวยอาหารทใชเศษเหลอของเนอและอวยวะตางๆ จากอตสาหกรรมการผลตเนอโค

2.4 วสด อปกรณ และ วธการทดลอง

2.4.1 การผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต 1) การเตรยมเครองในปลาทนา เครองในปลาทนา (Katsuwonus pelamis)ไดรบความอนเคราะหจากบรษท

โชตวฒนอตสาหกรรมการผลต จากด ผานการลางกอนนามาสบและบดใหละเอยด บรรจลงในถงพลาสตกถงละ 300 กรม นาไปเกบรกษาทอณหภม -20 องศาเซลเซยส เพอรอผลตเปนเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตตอไป ตวอยางเครองในปลาทนานาไปวเคราะหหาองคประกอบทางเคม ซงประกอบดวย โปรตน ไขมน ความชน และเถา (AOAC, 1995)

2) เอนไซม เอนไซมทใชในการผลตโปรตนไฮโดรไลเสตคอ อลคาเลส (Alcalase® 2.4L) ซง

ผลตจากจลนทรย Bacillus licheniformis (Novozymes, Bagsvaerd, Denmark)

3) การผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต การผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต ผลตตามวธของ Benjakul และ Morrissey

(1997) ทอางโดย Chotikachinda (2014) โดยนาเครองในปลาทนา 300 กรม ปนละเอยดอกครงดวยเครองปนละเอยดเนอเยอ (Braun MR 400 HC, Kronberg, Germany) เปนเวลา 1 นาท เตมนากลน

22

ในอตราสวนเครองใน:นากลน เทากบ 1:2 (w/v) ทาการปรบคา pH ใหเทากบ 8 ดวยโซเดยมไฮดรอกไซด บมเครองในทอณหภม 50 องศาเซลเซยสในอางควบคมอณหภม (GFL 1083, Burgwedel, Germany) พรอมเขยาทความเรวคงท 100 รอบตอนาท เปนเวลา 10 นาท กอนเตมเอนไซมอลคาเลส 1.64 เปอรเซนต (w/w) ซงเปนระดบการทาปฏกรยาทเหมาะสมเพอใชผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตใหมการยอยสลายทระดบ 60 เปอรเซนต (Chotikachinda, 2014) หลงเตมเอนไซมนาเครองในไปบมในอางควบคมอณหภมพรอมเขยาทอณหภม 50 องศาเซลเซยสอกครงเพอทาปฏกรยาเปนเวลา 1 ชวโมง ทาการหยดปฏกรยาโดยการใหความรอนทอณหภม 90 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท จากนนนาไปหมนเหวยงดวยเครองหมนเหวยงทความเรว 7,400 g เปนเวลา 20 นาท เกบสวนใสทอณหภม – 20 องศาเซลเซยสเพอรอนาไปผลตเปนเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปแบบตางๆ ตอไป

ระดบการยอยสลาย (DH) วเคราะหคาตามวธของ Benjakul และ Morrissey (1997) โดยทาการเจอจางตวอยางเครองในปลาทนาดวยน ากลน (125ไมโครลตร) ผสมกบ 0.2125โมลารฟอตเฟสบปเฟอร (pH 8.2) ปรมาณ 2 มลลลตร เตม 0.01 เปอรเซนต TNBS ปดฝาหลอดและผสมสารละลายเขาดวยกน นาไปบมในอางควบคมอณหภมท 50 องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาทในทมด จากนนหยดปฏกรยาโดยการเตม 0.1โมลาร โซเดยมซลไฟล 2 มลลลตร ผสมสารละลายเขาดวยกนทอณหภมหองเปนเวลา 15 นาท นาไปวดการดดกลนแสงท 420 นาโนเมตร คานวณคา DH ตามสตรเพอนาคาการดดกลนแสง ทไดเทยบกบกราฟมาตรฐานของลซน

DH = [(Lt-Lo)/(Lmax-Lo)]x100

โดยท Lt ตวอยางทสนสดการทาปฏกรยาทยอยดวยเอนไซม 1 ชวโมง Lo ตวอยางทเรมทาปฏกรยายอยดวยเอนไซม Lmax ตวอยางทเรมทาปฏกรยายอยดวย 6 M HCl 24 ชวโมง

4) การผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปแบบตางๆ รปแบบของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตหลงการผลตแสดงดงภาพท 6 โดยการ

ผลตในรปแบบหนด (C-TVH) นาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปของเหลวมาอบทอณหภม 60 องศาเซลเซยส เพอทาการระเหยน าออกเปนเวลา 24 ชวโมง หลงผานการอบเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทได จะมความชนเหลออยประมาณ 40 เปอรเซนต จากนนจงนาไปบรรจลงในถงโพลเอททลนทปดผนกดวยระบบสญญากาศเกบรกษาไวทอณหภมหอง ในขณะทการผลตเครองในปลา

ทนาไฮโดรไแหงของเครอในเครองในไฮโดรไลเสตเปนเนอเดยวจากน นจงนอณหภมหอง

2.4.2นาเค

พารามเตอรตปรมาณน าตาวเคราะหคากออกซเดชนใไนโตรเจนท

ไลเสตรปแบบองในปลาทนนปลาทนาไฮตตอแปงสาล วกนและอบทนาไปบรรจลง

ภาพท 6

2 การวเคราะครองในปลาตางๆ โดย ปาสดในอาหารการละลายขอในไขมน (Thiระเหยได (To

บแหง(D-TVHาไฮโดรไลเสฮโดรไลเสตต 80:20 (w/wทอณหภม 60 ลงในถงโพล

รปแบบของเ

หการเปลยนแาทนาไฮโดรไระกอบดวย รทเชอจลนทรองไนโตรเจนiobarbituric aotal volatile b

H) ดดแปลงตสตในรปของเตามปรมาณน

w) นาเครองใน องศาเซลเซยลเอททลนทป

เครองในปลา

แปลงทางเคมไลเสตทง 2 รองคประกอบรยสามารถนน (Nitrogen acid reactive bases nitrogen

ตามวธของ อเหลวตามวธขน าหนกแหงนปลาทนาไฮยส เปนเวลา 4ปดผนกดวย

ทนาไฮโดรไ

มและกายภาพรปแบบไปวบทางเคม วเคาไปใชในการsolubility i

substances; Tn; TVB-N) แ

านส (2551) ของ AOAC (ในอตราสวฮโดรไลเสตแ48 ชวโมง หรยระบบสญญ

ลเสตหลงการ

พ เคราะหองคปคราะหคาควารเจรญเตบโตndex; NSI)TBARS) วเคละวดคาส

โดยทาการห(1995) เตมแปน เครองในและแปงสาลมรอจนกวาจะแญากาศเกบร

รผลต

ประกอบทางามเปนกรด-ดต (Water activ) วเคราะหคคราะหปรมาณ

23

าน าหนกปงสาลลงปลาทนามาผสมใหแหงสนท กษาไวท

งเคมและดาง (pH), vity; aw) คาการเกดณรวมของ

24

1) วเคราะหองคประกอบทางเคม วเคราะหองคประกอบทางเคมตามวธของ AOAC (1995) เพอหาสวนประกอบทางเคมของตวอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต ประกอบดวย โปรตน ไขมน เถา และความชน ซงเปนสวนประกอบทสามารถเกดการเปลยนแปลงเมอเวลาผานไป

2) คาความเปนกรด-ดาง (pH) คา pH มกขนอยกบองคประกอบของวตถดบ โดยมผลตออายการเกบรกษาและความปลอดภย โดยคา pH จะสมพนธกบความเขมขนของไฮโดรเจนอออนทแตกตวทาใหมความรนแรงของกรดหรอความสามารถในการลดคา pH ไดแตกตางกน เนองจากเชอจลนทรยจะสามารถเจรญเตบโตไดดในชวง pH ทตางกน หากวตถดบมคาเปนกรดต าอาจกอใหเกดโอกาสทเชอจลนทรยจะเตบโตได ขนตอนการตรวจสอบ pH วเคราะหโดยวธของ Benjakul และคณะ (1997)

3) ปรมาณนาในอาหารทจลนทรยสามารถนาไปใช (aw) คาน าในอาหารทจลนทรยสามารถนาไปใชเพอการเจรญเตบโตทาใหเกดการเปลยนแปลงการเจรญของจลนทรยเกดขน ซงเปนตนเหตททาใหวตถดบเกดการเนาเสย ในทางปฏบตการวดคา aw คอ การวดความชนสมพทธทสมดลโดยใชเครองวดคา aw วดคาโดยทาการบรรจตวอยางในภาชนะเลกๆ สอดภาชนะนนไวในชองทปดกนตวอยางจากสงแวดลอมภายนอก หววดภายในชองจะทาหนาทวดความชนสมพทธของอากาศทอยเหนอตวอยาง หลงจากทงไวระยะหนงจนการวดความชนสมพทธใหคาคงท แสดงผลคา aw อยในชวง 0 ถง 1.0

4) คาการละลายของไนโตรเจน (NSI, เปอรเซนต) การวเคราะหหาคาการละลายของไนโตรเจนดดแปลงตามวธศกษาของ Morr และคณะ (1985) เนองจากองคประกอบของอาหารโดยสวนใหญคอนา โปรตนทสามารถยดจบน าหรอละลายนาไดจงสามารถรวมตวเขากบอาหารและแสดงคณสมบตเชงหนาทได โปรตนทนามาใชประโยชนเชงหนาทจงควรจะมความสามารถในการละลาย โดยเฉพาะอยางยงเมอนามาใชเปนสารกระตนการกนของสตวทมน าเปนตวกลาง ขนตอนการวเคราะห NSI โดยนาตวอยางมาละลายในสารละลายเกลอ จากนนทาการหมนเหวยงแยกเพอศกษาการละลายของไนโตรเจนในน า กอนนาสารละลายสวนใสทผานการกรองไปวเคราะหหาไนโตรเจนทงหมดอกครง

25

5) ปรมาณรวมของไนโตรเจนทระเหยได (TVB-N, mgN/100g) วเคราะหตามวธของ AOAC (1995) เนองจากแบคทเรยททาใหปลาเกดการเนาเสยอยในพวกไฟโตโทรฟคแบคทเรย การวดเมตาบอลกทเกดจากการกระทาของแบคทเรยกลมนโดยการหาปรมาณรวมของไนโตรเจนทระเหยได แอมโมเนยทเกดขนจงเปนดชนทบงบอกการเสอมเสยในสตวน าหรอวตถดบสตวน าได ขนตอนการหาวเคราะหโดยชงตวอยางนามาผสมกบ MgO และน ากลนทปราศจากอออน จากน นนาไปกลนในหลอดโปรตน โดยใชกรดบอรกเปนสารดกจบไนโตรเจนทระเหย กอนนาสารทไดมาไทเตรตหาปรมาณของไนโตรเจน

6) ระดบการเกดออกซเดชนของไขมน (TBARS, mgMAD/kg) ดดแปลงตามวธของ Buege และ Aust (1978) เนองจากปฏกรยาออกซเดชนของไขมนเปนการเสอมเสยทพบไดบอยๆ ในอาหารทมไขมนเปนองคประกอบ นาไปสการเกดกลนหนในวตถดบ สามารถตรวจวดการเกดไดดวยการวดคาการเกดการออกซเดชนของไขมน เปรยบเทยบผลทไดกบกราฟมาตรฐานของ Malondialdehyde

7) คาส การเปลยนแปลงของส คาสเปนการเปลยนแปลงทางกายภาพทมกถกนามาใชอธบายถงการเปลยนสภาพไปของวตถดบ นยมวดดวยเครองวดส Hunter Lab ในระบบ Commission international del´eclairage แสดงผลเปน L* a* และ b* ซงมหนวยการแบงคาสเปนชวงส โดย L* คอ คาทบอกความสวาง (สดา = -L* และ สขาว = +L*) a* คอ คาทบอกความเปนสแดง และ เขยว (คา a+ คอ สแดง และ คา a- คอ สเขยว) และ b* คอ คาทบอกความเปนสเหลอง และ นาเงน (คา b+ คอ สเหลอง และ คา b- คอ สน าเงน)

2.4.3 การนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนสารกระตนการกนในอาหารปลากะพงขาว

1) การวางแผนการทดลอง วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (Completely randomized design; CRD) โดยแบงอาหารทดลองเปน 8 ชดการทดลอง ไดแก สตรควบคม สตรทประกอบดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตแบบหนดทเกบรกษาเปนเวลา 0, 4 และ 8 สปดาห เปนสตรท 2-4 ตามลาดบ สตรทประกอบดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตแบบแหงทเกบรกษาเปนเวลา 0, 4 และ 8 และสตรอางองทมปลาปน 15 เปอรเซนตในอาหาร

26

2) การเตรยมปลาทดลอง รวบรวมปลากะพงขาวทมน าหนกประมาณ 0.5 กรม/ตว จากศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝงเขต 6 สงขลา จานวน 2,000 ตว มาอนบาลในถงไฟเบอรกลาส ขนาด 1 ตน จานวน 3 ถง ปรบความเคมในน าทใชเลยงจนเปนน าจดโดยใหออกซเจนตลอดเวลา ใหอาหารสาเรจรปทผลตขนเองสาหรบอนบาล เพอฝกใหปลาเคยชนกบอาหารทมลกษณะใกลเคยงกบอาหารทดลอง อนบาลลกปลาจนไดขนาด ประมาณ 1-2 กรม/ตว คดปลาทมขนาดใกลเคยงใสตทดลองขนาดบรรจนา 40 ลตร จานวน 32 ต ฝกปลาใหคนเคยกบสภาพแวดลอมในตทดลองเปนเวลา 1 สปดาห หลงจากนนชงน าหนกปลาเรมตนทมน าหนกใกลเคยงกน จานวน 8 ตว/ต บนทกน าหนกเรมตนกอนเรมตนการทดลอง

3) การเตรยมอาหารทดลอง อาหารทดลองมทงหมด 8 สตรดงในตารางท 1 โดยมผลการวเคราะหองคประกอบทางเคม

ของโปรตนและไขมนทใกลเคยงกนเทากบ 45 และ 12 เปอรเซนต ตามลาดบ ใชเนอปนทผลตจากเศษเหลออตสาหกรรมการผลตเนอโค และวตถดบจากถวเหลองเปนแหลงของโปรตนหลก โดยเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และรปแบบแหง(D-TVH) ดวยวธการผสมลงในอาหารในระหวางขนตอนการผลตทระดบ 5 เปอรเซนตในอาหาร เนองจาก D-TVH มสวนผสมของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตตอแปงสาลทระดบ 80:20 เปอรเซนต สตรทใช D-TVH จงตองตดสวนของแปงสาลในอาหารออกตามระดบแปงสาลทผสมลงใน D-TVH ทระดบ 1.25 เปอรเซนต ในอาหารทผลตมการเสรมกรดอะมโนดแอล-เมทไธโอนนตามความตองการของปลากะพงขาวทระดบ 2.20 เปอรเซนตโปรตน (Millamena et al., 1994 อางโดย Glencross, 2006)

ผสมวตถดบทงหมดใหเขากนดวยเครองผสมอาหาร เตมน ามนในระหวางผสมวตถดบตางๆ ลงในเครองผสมอาหาร เตมน าสะอาดลงไป 25-30 เปอรเซนตของอาหาร จากนนทาการอดเมดใหมขนาดเหมาะกบขนาดปากของปลาทหนาแวน 0.2 และ 0.5 มลลเมตร กอนนาอาหารไปอบทอณหภม 60 องศาเซลเซยส นาน 12 ชวโมง นาอาหารทไดไปรอนบรรจลงในถงพลาสตก วเคราะหองคประกอบทางเคมของอาหารทดลอง (AOAC, 1995) กอนนาไปเกบทอณหภม -20 องศาเซลเซยส

27

ตารางท 1 สวนประกอบและองคประกอบทางเคมของอาหารในการทดลองท 1 (As-fed basis)

วตถดบ

สตรอาหาร (กรม/ 100 กรมอาหาร) 1

ควบคม 2 3 4 5 6 7 8

อางอง ปลาปน เนอปน กากถวเหลอง โปรตนถวเหลองสกด แปงสาล แกลบ นามนถวเหลอง วตามน และ แรธาตรวม1 ซเอมซ ดแอล เมทไธโอนน C-TVH2 D-TVH3

- 61.23 2.09 6.65 16.00 3.39 3.76 4.60 2.00 0.28

- -

- 55.81 2.09 6.65 16.00 3.30 4.32 4.60 2.00 0.23

5 -

- 55.81 2.09 6.65 16.00 3.30 4.32 4.60 2.00 0.23

5 -

- 55.81 2.09 6.65 16.00 3.30 4.32 4.60 2.00 0.23

5 -

- 55.81 2.09 6.65 14.75 3.30 4.32 4.60 2.00 0.23

- 6.25

- 55.81 2.09 6.65 14.75 3.30 4.32 4.60 2.00 0.23

- 6.25

- 55.81 2.09 6.65 14.75 3.30 4.32 4.60 2.00 0.23

- 6.25

15.09 53.13

- - 16.00 6.04 2.93 4.60 2.00 0.21

- -

องคประกอบทางเคม (%) โปรตน ไขมน เถา ความชน

44.52 11.63 16.88 8.21

44.62 11.45 16.30 8.41

44.02 11.21 15.99 9.76

44.94 11.76 15.88 7.47

45.02 12.10 16.19 7.98

44.22 11.39 16.05 9.92

44.58 11.67 16.70 7.09

44.13 11.49 17.98 7.70

1วตามน (0.6 %) ประกอบดวย Thiamin HCI 60, Riboflavin 100, Pyridoxine HCI 40, Folic acid 15, Calcium pantothenate100, Inositol 2000, Biotin 6, Vitamin B12 0.1, Menadione 50, Tocopherol acetate 100,Vitamin AD3 ( 500 IU of A+100 IU of D3/mg) 8, Choline chloride 5000, Ascorbic acid 500 (มก/กก. อาหาร) และ แรธาตรวม (4.0%) ประกอบดวย CaHPO4 8, NaH2PO4. 2H2O 15, KH2PO4 10, KCl 5 (ก./กก.อาหาร) 2เครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปหนดทเวลาการเกบรกษา 0 4 และ 8 สปดาห ตามลาดบ 3เครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในรปแหงทมเครองในปลาทนาในรปแหงตอแปงสาล (80:20) ทเวลาการเกบรกษา 0 4 และ 8 สปดาห ตามลาดบ

28

2) การศกษาการเจรญเตบโตและการใชอาหาร ใหอาหารปลาตามชดการทดลอง วนละ 2 มอ คอ 09.00 และ 18.00 นาฬกา โดยสปดาหแรกกาหนดอตราการใหอาหารทดลองท 10 เปอรเซนตของน าหนกตวตอวน หลงจากใหอาหาร 20 นาททาการเกบอาหารทเหลอมาอบแหง ทอณหภม 105 องศาเซลเซยส และทาการชงน าหนกอาหารทเหลอดงกลาวเพอคานวณหาปรมาณอาหารทปลากน จากนนตงแตสปดาหทสองเปนตนไปจนถงสนสดการทดลองใหอาหารแบบกนจนอม (satiation) บนทกน าหนกอาหารทปลากนทกวนตลอดการทดลอง เมอสนสดการทดลองทาการชงน าหนกสดทายของปลาทกตวในทกชดการทดลองเพอใชในการคานวณหาคาดงน

อตรารอดตาย (เปอรเซนต)

= จานวนปลาเมอสนสดการทดลอง (ตว)×100 จานวนปลาเมอเรมตนเลยง (ตว)

เปอรเซนตน าหนกทเพม (เปอรเซนต) = (นาหนกหลงทดลอง (กรม/ตว) – นาหนกเรมตนการทดลอง (กรม/ตว))×100 นาหนกปลาเรมตน (กรม)

อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (เปอรเซนตตอวน) = (ln นาหนกปลาเมอสนสดการทดลอง – ln นาหนกปลาเมอเรมตนทดลอง) × 100 จานวนวนทดลองทเลยงปลา

อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ (FCR) = นาหนกอาหารทปลากนทงหมด (กรม/ตว) นาหนกปลาทเพมขน (กรม/ตว)

นาหนกอาหารทปลากน = นาหนกอาหารทปลากน (กรม)

จานวนปลา (ตว)

2.4.3 จากไฮโดรไลเสตรอดตาย เปอและปรมาณ(Analysis oftest และ T-te

3 การวเคราะสรปแผนกาตทง 2 รปแบบรเซนตน าหน

ณอาหารทปลf variance) โest ทระดบคว

หขอมลทางสรทดลองท 1บ ภายหลงกานกปลาทเพม อากน นาขอมโดยเปรยบเทวามเชอมน 95

ภาพท

สถต (ภาพท 7) นารเกบรกษา ขอตราการเจรญมลมาหาคาเฉยบความแตก5 เปอรเซนต

ท 7 สรปแผน

นาขอมลการขอมลการเจรญญเตบโตจาเพฉลยแลววเคกตางของคาเฉ

การทดลองท

วดคณภาพขญเตบโตซงปพาะ อตราการราะหความแฉลยของตวแป

1

ของเครองในประกอบดวย รเปลยนอาหาแปรปรวนขปรดวย Tukey

29

ปลาทนาอตราการรเปนเนอ องขอมล y’s HSD

30

2.5 ผลการทดลอง

2.5.1 การเปลยนแปลงทางเคมและกายภาพของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตหลงการเกบรกษาทระยะเวลาตางๆ

เครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทผานการผลตเปน 2 รปแบบคอ รปหนด (C-TVH) และรปแหง (D-TVH) จากการวเคราะหองคประกอบทางเคมพบวา C-TVH มโปรตน ไขมน เถา และความชนในฐานน าหนกแหง เทากบ 83.67 ± 0.23, 4.56 ± 0.03, 13.83 ± 0.47 และ39.55 ± 0.44 เปอรเซนต ตามลาดบ สวน D-TVH เทากบ 73.15 ± 0.51, 4.66 ± 0.24, 11.94 ± 0.25 และ 18.09 ± 0.05 เปอรเซนต ตามลาดบ ในสวนของคณภาพของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต ไดแก คาความเปนกรด-ดาง (pH) คาปรมาณน าทจลนทรยใชในการเตบโต (aw) และคาการละลายของไนโตเจน (NSI) ของตวอยาง C-TVH เทากบ 6.82 ± 0.03, 0.72 ± 0.00 และ 98.28 ± 0.04 ตามลาดบ เชนเดยวกบตวอยาง D-TVH เทากบ 6.47 ± 0.01, 0.32 ± 0.02 และ 96.32 ± 0.41 ตามลาดบ ปรมาณไนโตรเจนทระเหยได (TVB-N) บนฐานน าหนกแหงของตวอยาง C-TVH เทากบ 190.27 ± 3.27 mgN/100g คาการเกดออกซเดชนของไขมน (TBARS) เทากบ 234.66 ± 10.98 mg/kg ในขณะท D-TVH มคา TVB-N บนฐานน าหนกแหงเทากบ 198.48 ± 4.15 mgN/100g คา TBARS เทากบ 216.01 ± 11.96 mg/kg เมอนาตวอยางทง 2 รปแบบไปหาคาสทแสดงผลในระบบ CIE แสดงคาในรปของ L, a* และ b* ตวอยาง C-TVH แสดงผล เทากบ 22.56 ± 0.11, 8.33 ± 0.23 และ 18.44 ± 0.62 ตามลาดบ ขณะทตวอยาง D-TVH แสดงผล เทากบ 63.51 ± 0.04, 4.46 ± 0.02 และ 23.05 ± 0.52 ตามลาดบ หลงจากไดผลการวเคราะหในสปดาหท 0 นาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทงสองรปแบบบรรจลงในถงโพลเอททลนผนกดวยระบบสญญากาศเกบรกษาทอณหภม 22 ถง 28 องศาเซลเซยสเปนเวลา 8 สปดาห ในระหวางการเกบรกษา นาตวอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตมาวเคราะหผลทกพารามเตอรขางตนในทกๆ 2 สปดาหจนไปสนสดทสปดาหท 8ไดผลการวเคราะหดงตอไปน 1) องคประกอบทางเคม องคประกอบทางเคมของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตภายหลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาหแสดงดงตารางท 2 พบวาปรมาณโปรตนของ C-TVH ลดลงอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตงแตสปดาหท 2 ของการเกบรกษา ตวอยาง C-TVH มโปรตนเรมตนหลงการผลตท 83.67 ± 0.23 เปอรเซนต โปรตนลดลงตาสดในสปดาหท 8 เทากบ 78.75 ± 0.14 เปอรเซนต

31

ขณะทตวอยาง D-TVH มปรมาณโปรตนเรมตนหลงจากผลตเทากบ 73.15 ± 0.51 เปอรเซนต โปรตนมการลดลงตงแตสปดาหท 4 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) และยงลดตาลงไปจนสปดาหท 8 แตไมพบความแตกตางทางสถต ปรมาณไขมนมแนวโนมการลดลงเชนเดยวกบปรมาณโปรตน เครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบมคาของไขมนลดลงตงแตสปดาหท 4 ของการเกบรกษาอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) พบวาตวอยาง C-TVH มปรมาณของไขมนเรมตนหลงการผลตท 4.56 ± 0.26 เปอรเซนต เกดการลดลงของไขมนตาสดในสปดาหท 6 เทากบ 3.17 ± 0.12 เปอรเซนต ขณะทตวอยาง D-TVH มปรมาณของไขมนเรมตนหลงการผลตท 4.66 ± 0.24 เปอรเซนต เกดการลดลงของไขมนในสปดาหท 4 เทากบ 3.81 ± 0.15 เปอรเซนต และไมพบการลดลงของคาไขมนไปจนสนสดการเกบรกษา สาหรบปรมาณความชน พบวาตวอยาง C-TVH ไมมการเปลยนแปลงของความชนตลอดชวงเวลาการเกบรกษา ในขณะทตวอยาง D-TVH มความชนเพ มขนในสปดาหท 6 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) จากความชนหลงการผลต เทากบ 18.09 ± 0.05 เปอรเซนต และเพมขนสงสดในสปดาหท 6 เปน18.86 ± 0.14 เปอรเซนต ไมพบความแตกตางทางสถตปรมาณเถาในตวอยางทง 2 รปแบบเมอเวลาในการเกบรกษาผานไป 2) ผลการเปลยนแปลงของไอออน (pH) คา pH แสดงดงตารางท 3 พบวาในตวอยาง C-TVH หลงผลตเทากบ 6.82 ± 0.03 ภายหลงการเกบรกษาในถงโพลเอททลนดวยระบบสญญากาศ คา pH ในตวอยางมการเพมขนในสปดาหท 2 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) วด pH ไดทระดบ 7.07 ± 0.04 ไมพบการเปลยนแปลงของคา pH ไปจนสนสดการทดลอง ในขณะท D-TVH ไมมการเปลยนแปลงของคา pH

3) คาปรมาณนาทจลนทรยใชในการเตบโต (aw) คา aw แสดงดงตารางท 3 ตวอยาง C-TVH ภายหลงการผลต เทากบ 0.718 ± 0.00 เมอผานการเกบรกษาโดยถงโพลเอททลนในระบบสญญากาศภายใตอณหภมหอง พบวา เมอระยะเวลาในการเกบรกษานานขนคา aw จะลดลงอยางชาๆ จนแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ในสปดาหท 8 วดคา aw ไดเทากบ 0.708 ± 0.00 ขณะทตวอยาง D-TVH มคา aw ภายหลงการผลตทระดบ 0.317 ± 0.02 และมคา aw เพมขนในสปดาหท 6 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) วดไดเทากบ 0.347 ± 0.01

32

4) ปรมาณการละลายของไนโตรเจน (NSI) คา NSI แสดงดงในตารางท 3 ตวอยาง C-TVH ภายหลงการผลตวดคา NSI เทากบ 98.28 ± 0.04 เปอรเซนต เมอระยะเวลาผานไป NSI ทวดไดจาก C-TVH มคาลดลงในสปดาหท 4 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยวดคา NSI ไดเทากบ 97.97 ± 0.11 เปอรเซนต ในขณะทตวอยาง D-TVH ไมพบการเปลยนแปลงของคา NSI เกดขนภายหลงการเกบรกษา

33

ตารางท 2 องคประกอบเคมของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และรปแบบแหง (D-TVH)( ฐานนาหนกแหง) ภายหลงการเกบรกษาทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห1

องคประกอบทางเคม (เปอรเซนต) เวลา (สปดาห) โปรตน ไขมน เถา ความชน

C-TVH 0 83.67 ± 0.23a 4.56 ± 0.26a 13.83 ± 0.47ns 39.55 ± 0.44ns

2 81.74 ± 0.22b 4.40 ± 0.24ab 13.71 ± 0.48ns 38.98 ± 0.18ns

4 80.18 ± 0.19c 3.92 ± 0.36b 13.48 ± 0.41ns 39.01 ± 0.32ns

6 80.55 ± 0.46c 3.17 ± 0.12c 13.87 ± 0.74ns 39.55 ± 0.20ns

8 78.75 ± 0.14d 3.35 ± 0.22c 13.68 ± 0.91ns 39.29 ± 0.22ns

D-TVH 0 73.15 ± 0.51a 4.66 ± 0.24a 11.94 ± 0.25ns 18.09 ± 0.05a

2 72.68 ± 0.29ab 4.59 ± 0.52ab 11.63 ± 0.43ns 18.12 ± 0.13a

4 72.26 ± 0.35b 3.81 ± 0.15b 11.82 ± 0.62ns 18.79 ± 0.51ab

6 72.32 ± 0.52b 3.80 ± 0.23b 11.88 ± 0.43ns 18.86 ± 0.14b

8 71.79 ± 0.11b 3.77 ± 0.22b 11.75 ± 0.30ns 18.97 ± 0.18b 1 ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 3 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยในคอลมนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต (p>0.05)

34

ตารางท 3 คา pH aw และ NSI ของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และรปแบบแหง (D-TVH) ทตรวจสอบในรปนาหนกเปยกภายหลงการเกบรกษาทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห1

พารามเตอร ระยะเวลาในการเกบรกษา (สปดาห)

0 2 4 6 8 คา pH C-TVH 6.82 ± 0.03a 7.07 ± 0.04b 6.67 ± 0.02b 7.00 ± 0.03b 6.69 ± 0.01b D-TVH 6.47 ± 0.01ns 6.49 ± 0.02ns 6.47 ± 0.01ns 6.46 ± 0.01ns 6.47 ± 0.01ns คา aw C-TVH 0.72 ± 0.00a 0.72 ± 0.00a 0.72 ± 0.00a 0.71 ± 0.00ab 0.71 ± 0.00b D-TVH 0.32 ± 0.02b 0.32 ± 0.01b 0.32 ± 0.01ab 0.35 ± 0.01a 0.33 ± 0.01ab คา NSI2 (เปอรเซนต) C-TVH 98.28 ± 0.04a 98.30 ± 0.08a 97.97 ± 0.11b 97.86 ± 0.45b 97.81 ± 0.01b D-TVH 96.32 ± 0.41ns 96.55 ± 0.13ns 96.36 ± 0.32ns 95.85 ± 0.09ns 95.76 ± 0.26ns 1ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 2 ซา ± คาเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยแนวแถวทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต (p>0.05) 2 NSI (เปอรเซนต) = (ไนโตรเจนในสารละลาย (เปอรเซนต)/ไนโตรเจนในตวอยางทงหมด (เปอรเซนต))x100

35

5) ปรมาณรวมของไนโตรเจนทระเหยได (TVB-N) คา TVB-N ของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตภายหลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาห แสดงดงภาพท 8 ตวอยาง C-TVH มปรมาณ TVB-N หลงการผลตเทากบ 190.27 ± 3.25 mgN/100g พบวาคา TVB-N เพมขนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตงแตสปดาหท 2 ของการเกบรกษา และเพมสงสงสดในสปดาหท 6 อยทระดบ 234.37 ± 3.95 mgN/100g หลงจากนนไมมการเปลยนแปลงของคา TVB-N ไปจนสนสดการเกบรกษา ขณะทตวอยาง D-TVH มปรมาณของ TVB-N หลงการผลตเทากบ 198.48 ± 4.15 mgN/100g เมอเวลาผานไปพบวามการเพมสงขนของคา TVB-N อยางชาๆ จนถงสปดาหท 8 คา TVB-N เพมสงขนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยมคา TVB-N อยท 213.25 ± 1.50 mgN/100g เมอเปรยบเทยบความแตกตางของคา TVB-N ดวยการเปรยบเทยบรายคระหวางรปแบบและชวงเวลาพบวา ปรมาณ TVB-N เกดความแตกตางทางสถตตงแตสปดาหท 2 เปนตนไป พบวา D-TVH มการเปลยนแปลงของปรมาณ TVB-N ตากวา C-TVH

6) การเกดออกซเดชนของไขมน (TBARS) คา TVB-N ของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตภายหลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาหแสดงดงภาพท 9 พบวาตวอยาง C-TVH มคา TBARS หลงการผลตเทากบ 234.66 ± 10.98 mgMAD/kg และมคาเพมสงขนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตงแตสปดาหท 2 จนถงสปดาหท 6 ทมคา TBARS สงทสดเทากบ 381.08 ± 7.32 mgMAD/kg หลงจากนนไมมการเปลยนแปลงของคา TBARS ไปจนสนสดการเกบรกษาในสปดาหท 8 สาหรบ D-TVH มคา TBARS หลงการผลตเทากบ 216.01 ± 11.96 mgMAD/kg และมคา TBARS เพมสงขนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตงแตสปดาหท 2 จนเพมสงสดในสปดาหท 4 ซงมคา TBARS เทากบ 353.52 ± 7.9 mgMAD/kg หลงจากนนคา TBARS คอยๆ ลดลงในสปดาหท 6 และมแนวโนมจะลดลงอยางตอเนอง เมอเปรยบเทยบความแตกตางของคา TBARS ดวยการเปรยบเทยบรายคระหวางรปแบบและชวงเวลาพบวา ปรมาณ TBARS เกดความแตกตางทางสถตตงแตสปดาหท 2 เปนตนไป พบวา D-TVH มการเปลยนแปลงของปรมาณ TBARS ตากวา C-TVH ยกเวนในสปดาหท 4 ของการเกบท ปรมาณ TBARS ทเกดใน D-TVH มปรมาณสงกวา C-TVH

7) คาส คาสในเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบ ภายหลงการเกบรกษาแสดงดงตารางท 4 หลงทาการวดคาสตวอยางในระบบ CEL ซงแสดงผลเปนคา L*(คาความสวาง) a*(คาความเปนสแดง) และb*(คาความเปนสเหลอง) พบวา C-TVH หลงการผลตมคา L* เทากบ 22.56 ± 0.11 เกด

36

การลดลงของคา L* ตลอดชวงเวลาทเกบรกษา ในสปดาหท 4 มการลดลงอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยมคา L* ลดตาสดในสปดาหท 8 อยทระดบ 20.68 ± 0.08 ในขณะทคา a* และ b* หลงการผลตคอ 8.33 ± 0.23 และ 18.44 ± 0.62 ตามลาดบ ตวอยาง C-TVH ทเกบรกษามลกษณะของสแดงและสเหลองในเนอตวอยางเพมขน คา a* เพมสงสดในสปดาหท 4 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) และมคา a* เพมสงสดในสปดาหท 6 ทระดบ 9.99 ± 0.36 ขณะทคา b* เพมสงสดในสปดาหท 8 ทระดบ 21.74 ± 0.00 เชนเดยวการเปลยนแปลงของคาสในตวอยาง D-TVH พบวาคา L* หลงการผลต เทากบ 63.51 ± 0.04 เกดการลดลงของคา L* ในสปดาหท 4 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) และมคา L* ลดตาสดในสปดาหท 8 อยทระดบ 59.20 ± 0.04 ในขณะทคา a* และ b* ในตวอยาง D-TVH มคาเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตงแตสปดาหท 4 เปนตนไป โดยคา a* มแนวโนมเพมขนสงสดในสปดาหท 8 ทระดบ 8.71 ± 0.13 และคา b* มแนวโนมเพมขนและสงทสดในสปดาหท 6 ทระดบ 29.84 ± 0.23

37

ภาพท 8 คา TVB-N ของตวอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และแหง (D-

TVH) ตรวจสอบโดยเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรดวย T-test (ตวอกษรพมมใหญ) Tukey’s HSD test (ตวอกษรพมมเลก) ในรปน าหนกแหง หลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาห

ภาพท 9 คา TBARS ของตวอยางเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และแหง (D-

TVH) ตรวจสอบโดยเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรดวย T-Test (ตวอกษรพมมใหญ) Tukey’s HSD test (ตวอกษรพมมเลก) ในรปน าหนกแหง หลงการเกบรกษาเปนเวลา 8 สปดาห

38

ตารางท 4 การเปลยนแปลงของคาสในเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบหนด (C-TVH) และรปแบบแหง (D-TVH) ทตรวจสอบในรปนาหนกเปยกภายหลงการเกบรกษาทอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห1

Color

รปแบบ (เวลา/สปดาห) Light > x <Dark

L* Red> x <Green

a* Yellow> x < Blue

b* C-TVH (0) C-TVH (2) C-TVH (4) C-TVH (6) C-TVH (8)

D-TVH (0) D-TVH (2) D-TVH (4) D-TVH (6) D-TVH (8)

22.56 ± 0.11a 22.40 ± 0.14a 22.82 ± 0.53b 21.63 ± 0.09b 20.68 ± 0.08c

63.51 ± 0.04a 63.59 ± 0.03a 61.81 ± 0.20b 61.33 ± 0.28b 59.20 ± 0.04c

8.33 ± 0.23c 8.43 ± 0.32c 9.14 ± 0.20b 9.99 ± 0.39a 9.95 ± 0.29a

4.46 ± 0.02d 5.65 ± 0.05d 7.24 ± 0.28c 8.52 ± 0.05b 8.71 ± 0.13a

18.44 ± 0.62c 19.64 ± 0.31b 19.35 ± 0.11b 19.42 ± 0.20b 21.74 ± 0.00a

23.05 ± 0.52c 23.52 ± 0.09c 25.84 ± 0.30b 29.84 ± 0.23a 29.45 ± 0.25a

1ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยในสดมภทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต (P>0.05) 2 L*แสดงคาความสวาง มคาตงแต L+ (ดา) L- 100 (ขาว) 3 a* ทเพมแสดงคาความเปนสแดงทเพมขน และคา a*ทลดลงแสดงคาความเปนสเขยวทเพมขน 4 b* ทเพมแสดงคาความเปนสเหลองทเพมขน และ คา b*ทลดลงแสดงคาความเปนสนาเงนทเพมขน

39

2.5.2 ผลของรปแบบและระยะเวลาในการเกบรกษา TVH ตอความสามารถในการเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากะพงขาว

1) องคประกอบทางเคมของอาหารทดลอง ผลการวเคราะหองคประกอบทางเคมของอาหารทดลองแสดงดงตารางท 1 พบวา อาหารทดลองทงหมดมคาโปรตนทวเคราะหไดอยในชวง 44.02 - 42.02 เปอรเซนต คาไขมนอยในชวง 11.21 - 12.10 เปอรเซนต เถาอยในชวง 15.99 - 17.98 เปอรเซนต และความชนในอาหารอยในชวง 7.09 - 8.41 เปอรเซนต ซงใกลเคยงกบกบปรมาณของโปรตน และไขมน ทกาหนดไวทระดบ 45 และ 12 เปอรเซนต ตามลาดบ

2) ปรมาณการกนอาหาร และการเจรญเตบโต ปรมาณการกนอาหารและน าหนกสดทายของปลาทไดรบอาหารทเสรมดวยไฮโดรไลเสต (TVH) 2 รปแบบคอ รปหนด (C-TVH) และรปแหง (D-TVH) ผานการเกบรกษาในอณหภมหอง เปนเวลาทตางกน(0 4 และ 8 สปดาห) ปรมาณอาหารทปลากนและน าหนกสดทายของปลา แสดงดงตารางท 5 พบวาในสปดาหท 1 ปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย TVH และสตรอางองทมปลาปนเปนสวนประกอบ มปรมาณการกนอาหารตงแตเรมตนจนถงสนสดการทดลองในระยะเวลา 4 สปดาห สงกวาปลาทไดรบอาหารสตรควบคมทไมมปลาปนและไมมการเสรม TVH อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ปลาทไดรบอาหารสตรท 5 ทเสรมดวย D-TVH ทเกบรกษาเปนเวลา 0 สปดาห มปรมาณการกนทสงทสดเมอสนสดการทดลองเทากบ 11.12 ± 0.13 กรมตอตว โดยไมมความแตกตางทางสถตระหวางปลาในกลมทไดรบ TVH และชดอางองทมปลาปนเปนวตถดบ (p>0.05) ขณะทนาหนกสดทายของปลาสอดคลองกบปรมาณอาหารทกน โดยปลาทดลองมน าหนกสดทายในชดปลาทไดรบอาหารทมการเสรม TVH และสตรอางอง สงกวาปลาทไดรบอาหารในสตรควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH ทเกบเปนเวลา 0 สปดาหใหน าหนกสดทายสงสด เทากบ 14.90 ± 0.25 กรมตอตว แตไมพบความแตกตางระหวางปลาในกลมทไดรบการเสรม TVH และชดอางองทมปลาปนเปนวตถดบ (p>0.05) เปอรเซนตน าหนกทเพม อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ และอตราการรอดตายของปลาทไดรบอาหารเปนเวลา 4 สปดาห แสดงดงตารางท 6 พบวาเปอรเซนตน าหนกทเพมและอตราการเจรญเตบโตจาเพาะมความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยปลาทไดรบอาหารทมการเสรม TVH และสตรอางองสงกวาปลาทไดรบอาหารในสตรควบคม ปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH ทเกบเปนเวลา 0 สปดาหใหเปอรเซนตน าหนกทเพม และอตราการเจรญเตบโตจาเพาะตอวนสงทสด เทากบ 583.20 ± 16.02 เปอรเซนต และ 6.86 ± 0.08

40

เปอรเซนตตอวน ตามลาดบ แตไมพบความแตกตางระหวางปลาในกลมทไดรบการเสรม TVH และชดอางองทมปลาปนเปนวตถดบ (p>0.05) ในขณะทสตรควบคมมเปอรเซนตน าหนกทเพมและอตราการเจรญเตบโตจาเพาะนอยทสด เทากบ 347.28 ± 4.56 เปอรเซนต และ 5.34 ± 0.34 เปอรเซนตตอวน ตามลาดบ ในสวนของอตราการเปลยนอาหารเปนเนอ พบวามความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยปลาทไดรบอาหารทมการเสรม TVH และสตรอางองมอตราการเปลยนอาหารเปนเนอตากวาปลาทไดรบอาหารในสตรควบคม ปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH ทเกบเปนเวลา 0 สปดาห ใหอตราการเปลยนอาหารเปนเนอตาทสด เทากบ 0.87 ± 0.03 แตไมพบความแตกตางนระหวางปลาในกลมทไดรบการเสรม TVH และชดอางองทมปลาปนเปนวตถดบ (p>0.05) โดยปลาทไดรบอาหารชดควบคมมคาอตราการเปลยนอาหารเปนเนอสงสด เทากบ 1.05 ± 0.04 ในขณะทอตราการรอดตายของปลาเปน 100 เปอรเซนต ในทกชดการทดลอง

41

ตารางท 5 นาหนกเรมตน นาหนกสดทาย และปรมาณอาหารทกนของปลากะพงขาวในระยะเวลา 4 สปดาห ทเลยงดวยอาหารทเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต 2 รปแบบ (C-TVH และ D-TVH) ทมการเกบรกษาระยะเวลา 0, 4 และ 8 สปดาห1

สตรอาหาร นาหนกเรมตน นาหนกสดทาย ปรมาณอาหารทกน (กรม/ตว)

(กรม/ตว) (กรม/ตว) รวม 1 สปดาห รวม 4 สปดาห 1 (ชดควบคม) 2.19 ± 0.01ns 9.77 ± 0.86b 1.32 ± 0.05b 7.99 ± 0.92b

2 (C-TVH-0) 2.19 ± 0.02ns 14.16 ± 0.45a 1.51 ± 0.04a 10.62 ± 0.29a 3 (C-TVH-4) 2.18 ± 0.01ns 14.03 ± 0.73a 1.47 ± 0.10a 10.65 ± 0.68a 4 (C-TVH-8) 2.19 ± 0.01ns 13.98 ± 1.92a 1.51 ± 0.01a 10.96 ± 1.32a 5 (D-TVH-0) 2.19 ± 0.01ns 14.90 ± 0.25a 1.62 ± 0.03a 11.12 ± 0.13a 6 (D-TVH-4) 2.19 ± 0.01ns 14.23 ± 0.70a 1.51 ± 0.14a 11.09 ± 0.59a 7 (D-TVH-8) 2.19 ± 0.02ns 13.29 ± 1.17a 1.43 ± 0.06a 10.21 ± 0.97a 8 (ชดอางอง) 2.23 ± 0.03ns 13.77 ± 0.95a 1.47 ± 0.07a 10.40 ± 0.46a

1 ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยในคอลมนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต (p>0.05)

42

ตารางท 6 เปอรเซนตน าหนกทเพม SGR FCR และ อตราการรอดตายของปลากะพงขาวทเลยงในระยะเวลา 4 สปดาห1 ดวยอาหารทเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต 2 รปแบบ (C-TVH และD-TVH) ทมการเกบรกษาระยะเวลา 0, 4 และ 8 สปดาห

สตรอาหาร เปอรเซนตน าหนกทเพม อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราเปลยนอาหารเปนเนอ อตราการรอดตาย

(เปอรเซนต) (เปอรเซนต/วน) (เปอรเซนต) 1 (ชดควบคม) 347.28 ± 41.56b 5.34 ± 0.34b 1.05 ± 0.04b 100ns

2 (C-TVH-0) 546.75 ± 25.89a 6.66 ± 0.14a 0.89 ± 0.06a 100ns 3 (C-TVH-4) 542.52 ± 32.90a 6.64 ± 0.19a 0.90 ± 0.01a 100ns 4 (C-TVH-8) 540.26 ± 88.57a 6.61 ± 0.50a 0.94 ± 0.09a 100ns 5 (D-TVH-0) 583.20 ± 16.02a 6.86 ± 0.08a 0.87 ± 0.03a 100ns 6 (D-TVH-4) 550.33 ± 32.40a 6.68 ± 0.18a 0.92 ± 0.02a 100ns 7 (D-TVH-8) 505.81 ± 47.43a 6.43 ± 0.27a 0.92 ± 0.01a 100ns 8 (ชดอางอง) 517.59 ± 37.87a 6.50 ± 0.22a 0.90 ± 0.04a 100ns

1 ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยในคอลมนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต (p>0.05)

43

2.6 วจารณผลการทดลอง

จากการศกษาองคประกอบทางเคมของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต (TVH) รปแบบหนด (C-TVH) และรปแบบแหง (D-TVH) พบวาปรมาณโปรตนของ C-TVH เทากบ 83.67 เปอรเซนต ใกลเคยงกบการศกษาของ สภาพร (2549) ทผลตโปรตนไฮโดรไลเสตจากวสดเศษเหลอจากโรงงานเพอใชทดแทนปลาปนในอาหารปลากะพงขาว พบวาโปรตนไฮโดรไลเสตจากวสดเศษเหลอมปรมาณโปรตนเทากบ 86.65 เปอรเซนต ขณะท D-TVH มปรมาณโปรตนและเถาตากวา C-TVH เนองจากในตวอยาง D-TVH มแปงสาลผสมอยในเนอของตวอยางถง 20 เปอรเซนต เพอทาใหเปนวตถดบแหง ซงมความชนเพยง 18.09 เปอรเซนต และม คา aw เทากบ 0.317 ซงจดเปนวตถดบแหง เนองจากมคา aw นอยกวา 0.6 ซงเปนระดบตาสดของคา aw ทจดอยในรปวตถดบแหง สวนตวอยาง C-TVH ทมความชนสงทระดบ 39.55 เปอรเซนต มคา aw อยท 0.718 จดเปนวตถดบกงแหง เมอพจารณา aw ของ TVH ทง 2 รปแบบ พบวา aw อยในระดบตากวาจดทจลนทรยจะสามารถนาความชนมาใชในการเจรญเตบโตได เชน การศกษาของ รงนภา และไพศาล (2545) รายงานวาเชอจลนทรย C. botulinum ไมสามารถเจรญเตบโตไดทคา aw ตากวา 0.85 ขณะทพบวาคา TVB-N และคา TBARS ของตวอยางทงสองรปแบบมคาสง เนองจากไนโตรเจนทระเหยไดทงหมดเกดจากการยอยสลายโปรตนและกรดอะมโนในกลามเนอปลาโดยจลนทรยจากกระบวนการออโตไลซส พบวาเครองในสตวเปนสวนทเกดกระบวนการออโตไลซสไดเรวเนองจากมความชน และงายตอการปนเปอนของจลนทรยซงกอใหเกดการเนาเสยสงผลใหคาไนโตรเจนทระเหยไดทงหมดในตวอยางมคาสง มผลตอการเปลยนแปลงทางคณภาพของวตถดบไดอยางรวดเรว หลงจากเกบรกษา TVH เปนเวลา 8 สปดาห โปรตนในตวอยางของทง 2 รปแบบมปรมาณลดลง สอดคลองกบรายงานของ ฤทยรตน (2547) ทผลตไฮโดรไลเสตจากหวและไสของปลาทรายแดงในรปแบบแหง ภายหลงการเกบรกษาพบวาโปรตนในไฮโดรไลเสตมปรมาณโปรตนลดลงตลอดระยะเวลาการเกบรกษา ซงการลดลงของโปรตนอาจเกดจากการสลายของกรดอะมโนอสระโดยการเกบเปนเวลานานในสภาพทมอณหภมสงจะเรงการสลายของกลมอะมโน (March et al., 1961) พบวาการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมนกเปนอกปจจยหนงทมสวนใหเกดการเสยสภาพของโปรตน เนองจากสารทเกดจากการออกซไดซของไขมน เชน มาลอนอลดไฮด (MAD) สามารถเกดอนตรกรยากบหมทมความจาเพาะตอกน เชน หมซลฟไฮดรลของกรดอะมโนซสเตอน (cysteine-SH) หมอะมโนของไลซน (lysine-NH2) และปลายดานอะมโนของกรดแอสปารตก (aspartic acid) ทาใหโปรตนมการจบตวเปนโมเลกลทใหญขน ทาใหความไมชอบน าบนผวของโมเลกลโปรตนเพมมากขน มผลใหการละลายของไนโตรเจนลดนอยลงซงสอดคลองกบผลการทดลองทพบวา ตวอยาง C-TVH มคา TBARS เพมสงขนตามเวลาทเกบรกษา มคา NSI ลดลงสอดคลองกบปรมาณการออกซเดชนในไขมนทเพมขน (

44

Kussi et al., 1975; Esterbauer et al.,1991; Takiguchi, 1992; Luo and Hultin, 1986; Rafsgaard et al., 2000) รปแบบ และระยะในการเกบรกษา TVH พบความสมพนธระหวางคาการละลายของไนโตรเจนกบการทาหนาทเปนสารกระตนการกน คา NSI ในตวอยางทง 2 รปแบบมคาการละลายสงวารอยละ 95 ขนไปในทกชวงเวลาเกบรกษา ผลทไดบงชถงความสามารถในการนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบมาใชเปนสารกระตนการกนอาหารในปลากะพงขาวทมอวยวะในการรบกลนโดยผานตวกลางคอน า ยงไนโตรเจนมการละลายไดดปลาจะรบกลนและวายเขามากนอาหารไดดขน.ในขณะทคา TBARS ซงเปนคาทใชวดการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมนซงเปนปฏกรยาทางเคมระหวางออกซเจนกบกรดไขมนไมอมตวอสระทอยในไขมนทสงผลใหเกดการเสอมสภาพของวตถดบ โดยปฏกรยาออกซเดชนของไขมนจะมความสมพนธกบคา aw พบวาในตวอยางทมคา aw ระหวาง 0.20 - 0.40 อตราการเกดการออกซเดชนจะตา ในขณะทตวอยางทมคา aw อยระหวาง 0.40 - 0.75 จะมอตราการเกดการออกซเดชนอยางรวดเรว ซงสอดคลองกบผลการทดลองทพบวาตวอยาง C-TVH ท เกดการออกซเดชนของไขมนสงกวาตวอยาง D-TVH ทมคา aw ตากวา เนองมาจากปรมาณน าในวตถดบมผลทาใหเกดการเคลอนทของคะตะลสตและออกซเจน สงผลตอการเกดการออกซเดชน (Nawar, 1996) ในตวอยาง D-TVH แมจะมโอกาสทจะเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมนไดชากวาเนอง C-TVH จากปรมาณของคา aw ทคอนขางตา แตกยงคงเกดการออกซเดชนขนได เนองจากเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตยงคงมไขมนชนดไมอมตวสงเปนองคประกอบ ขณะทปรมาณไนโตรเจนทระเหยไดทงหมดซงเปนตวชวดความเนาเสยและการเสอมสภาพของวตถดบ (Arason, 1994) พบวาตวอยาง TVH ทผลตขนทง 2 รปแบบ มปรมาณ TVB-N หลงการผลตอยในชวง 190 - 240 mg N/100g คา TVB-N ทเกดขนสงในวตถดบเกดจากสวนของเครองในปลาทเกดกระบวนการออโตไลซสไดรวดเรวงายตอการปนเปอนของจลนทรย ภายหลงการเกบรกษา พบวาตวอยาง C-TVH มปรมาณของ TVB-N เพมสงอยางรวดเรวเมอเทยบกบตวอยาง D-TVH แสดงใหเหนถงวาระดบความชนในวตถดบมผลความเสอมสภาพของวตถดบ และสงผลตอคา TVB-N ทเพมสงมากขน สาหรบการเปลยนแปลงทางกายภาพซงแสดงในลกษณะของสทเปลยนแปลง โดยตวอยาง C-TVH มคาความสวาง (L*) สงกวาตวอยาง D-TVH และเมอระยะเวลาผานไปพบวาคาความสวางของ D-TVH ลดลงตามระยะเวลาทเกบมากกวา C-TVH ในขณะทคา a* และ b* ซงแสดงความเปนสแดง และสเหลองของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบเพมสงขนตามระยะเวลาการเกบรกษา ผลการศกษาทไดสอดคลองกบการทดลองของ ฤทยรตน (2547) ทผลตไฮโดรไลเสตจากหวและเครองในปลาทรายแดงและเกบรกษาในรปแบบแหง เกดการลดลงของคาความสวาง และมการเพมขนของสแดงและสเหลองในตวอยางทเกบเปนเวลา 8 สปดาห โดย Ranken (1994) ไดรายงานวาการเกดสคลาใน

45

เนอสตวทผานการเกบรกษา เนองมาจากปฏกรยาออกซเดชนของไขมนกบไมโอโกลบนในเนอสตว เปลยนเปนเมทไมโอโกลบนทเปนสน าตาล ในขณะทผลตภณฑไฮโดรไลเสตจากการศกษาครงนผานความรอนท 50 องศาเซลเซยส และมการแยกสวนของไขมนออกไปในขนตอนการผลต กอนเกบรกษาอยในอณหภม 22 - 28 องศาเซลเซยส การเปลยนแปลงทางของสในผลตภณฑไฮโดรไลเสตจงควรเกดขนตา เชนเดยวกบ Bragadottir และคณะ (2004) รายงานถงปรมาณของการเปลยนแปลงของคาสในปลาปนทรบไดไมควรเกน 4 - 5 เมอนามาเปรยบเทยบกบ D-TVH ทเกดการออกซเดชนของไขมนตากวา C-TVH กลบพบวามการเปลยนแปลงของคาสสงถง 5 - 7 ทงนเกดจากตงแตสปดาหท 4 ในการเกบรกษาตวอยางในรป D-TVH เกดการจบตวกนของเนอผลตภณฑทาใหตองทาการบดซาอกครงกอนนาเขาสกระบวนการวดคาส การกระจายตวและขนาดของเนอของผลตภณฑทเปลยนไปจงอาจสงผลกบการตรวจวดคาส สงผลใหเกดการเปลยนแปลงของคาสในชวงทกวางขนเมอเปรยบเทยบกบ C-TVH ทมการเปลยนของสเพยง 1 - 3 ปรมาณการกนอาหารของปลากะพงขาวทไดรบอาหารทเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทง 2 รปแบบ ทมการเกบรกษา 3 ชวงเวลา (0 4 และ 8 สปดาห) และชดอางองทมปลาปน มปรมาณอาหารทกนสงกวาชดควบคมทไมมการเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต โดยปลากะพงขาวมอตราการกนอาหารอยในชวง 4-7 เปอรเซนตของน าหนกตวตอวน (คานวณจากปรมาณอาหารทกนทกวน) สอดคลองกบการศกษาของ Chotikachinda (2014) ซงพบวาปลากะพงขาวทไดรบอาหารเสรมดวยโปรตนไฮโดรไลเสตทระดบ 1-4 เปอรเซนตในอาหาร มปรมาณการกนสงกวาชดควบคมเมอใชไกปนเปนแหลงโปรตนหลก เชนเดยวกบการศกษาของ อานส และชตมา (2551) พบวาโปรตนไฮโดรไลเสตมผลตอการดงดดการกนอาหารในกงกามกรามสงผลใหกลมทไดรบอาหารทมการเสรมโปรตนไฮโดรไลเสตมปรมาณอาหารทกนสงกวาชดควบคม เนองจากโปรตนไฮโดรไลเสตเกดจากการยอยสลายกลมของโปรตนใหมขนาดเลกลงจนเกดเปนกรดอะมโนอสระ Lee และคณะ (2004) รายงานถงกรดอะมโนทพบไดมากในเครองในปลาทนาซงประกอบดวย ไกลซน อะลานน ลซน กรดแอสพารตก และกรดกลตามค เมอนามายอยใหอยในรปไฮโดรไลเสต ปรมาณกรดอะมโนอสระทมความสามารถในการเปนสารกระตนการกนกยงมปรมาณเพมขน สอดคลองกบรายงานของ D’Abramo และคณะ (1997) ทพบวาสารทมสวนประกอบของไนโตรเจน และโมเลกลมขนาดเลกหรอมน าหนกนอยกวา 1,000 ดลตน สามารถทาหนาทเปนสารกระตนการกนได เชนเดยวกบผลการศกษาของ สภาพร (2549) พบวาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตมปรมาณของ กรดกลตามกสงสด รองลงมาคอ อารจนน ลซน และกรดแอสพารตก ตามลาดบ กรดอะมโนอสระเหลานเปนสารโมเลกลเลกทมไนโตรเจนเปนองคประกอบหลก และเมอเพมระดบการยอยสลายดวยเอนไซมกจะสงเสรมการสลายโปรตนทาใหเกดกรดอะมโนอสระทเพมสงขน ในขณะท Chotikachinda (2014) รายงานถงระดบของกรดอะมโนอสระ

46

ในเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเพมสงขนเมอมการเพมระดบการยอยสลายดวยเอนไซมลงไปในการผลตโปรตนไฮโดรไลเสต ซงระดบการยอยสลายทสงกยงเพมความสามารถในการดงดดการกนอาหารของปลากะพงขาวไดดขน สอดคลองกบการทดลองครงนทใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทระดบการยอยสลายท 60 เปอรเซนต ในการศกษานมการใชเนอปนทไดจากเศษเหลออตสาหกรรมการผลตเนอโคเปนแหลงโปรตนในอาหารโดยไมมปลาปนในอาหาร ผลการเจรญเตบโตพบวาเมอมการเสรมอาหารดวย TVH การเจรญเตบโตของปลาไมไดรบผลกระทบจากการใชเนอปน ผลการนาเนอปนมาใชสอดคลองกบศกษาในปลาชนดตางๆ เชน ในปลาเกาลายจด ทสามารถใชเนอปนผสมเลอดปนไดสงสดถง 80 เปอรเซนต (Millamena, 2002) ในขณะทพบวาสามารถใชเนอปนทงโปรตน 60 และ 52 เปอรเซนต ในฟารมเลยงปลากะพงขาว ทระดบ 40 เปอรเซนตไดโดยการกนและเจรญเตบโตของปลาไมแตกตางจากอาหารทวไปทใชอตสาหกรรมการเพาะเลยงปลากะพงขาวทประกอบดวยปลาปนในปรมาณสง (Williams et al., 2003) จากการศกษาปลากะพงขาว พบวาเปอรเซนตน าหนกทเพม และ SGR ของปลามคาสงกวาปลาในสตรควบคม สอดคลองกบรายงานของ Berge and Storebakken (1996) ซงพบวาปลาแซลมอนทไดรบอาหารทมการเสรมโปรตนไฮโดรไลเสตจากปลาทระดบ 5 และ 8 เปอรเซนต มการกนอาหารไดด มเปอรเซนตน าหนกทเพมและ SGR สงกวาชดการทดลองทไมมการเสรมโปรตนไฮโดรเสต ในขณะทคา FCR ของกลมปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย TVH มการเปลยนอาหารเปนเนอทตาเพยง 0.89-0.94 ใกลเคยงกบ Chotikachinda (2014) รายงานถงคา FCR ในปลากะพงขาวทไดรบเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตในระดบทใกลเคยงกน แสดงใหเหนวากรดอะมโนอสระปรมาณมากในเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต สามารถดงดดใหปลากะพงขาวยอมรบอาหารทใชวตถดบทดแทนปลาปนไดด เชนเดยวกบการศกษาของ Khosravi และคณะ (2015) ทเลยงปลาทรายแดงดวยอาหารทลดปลาปนและทดแทนดวยโปรตนจากกากถวเหลอง เสรมดวยโปรตนไฮโดรไลเสตทผลตจากปลานล พบวาปลาทไดรบอาหารทมการเสรมโปรตนไฮโดรไลเสตมการกนอาหารและการเจรญเตบโตในทกพารามเตอรสงกวาปลาทไมมการเสรมโปรตนไฮโดรไลเสต

47

2.7 สรปผลการทดลอง

ชวงเวลาในการเกบรกษาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทงรปแหง (C-TVH) และรปหนด (D-TVH) มผลตอการเปลยนแปลงคณภาพของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต โดยตวอยาง D-TVH มการเปลยนแปลงของคณภาพภายหลงการเกบรกษานอยกวาตวอยาง C-TVH แตยงพบปญหาเกยวกบการนามาใชงานเนองจากเมอเวลาการเกบรกษานานขนกลบพบการจบตวของเนอผลตภณฑ เพอลดปญหาการดดความชนกลบเขาสเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตอาจทาการเพมแปงสาลในขนตอนการผลตใหผลตภณฑอยในรปแหง และอาจลดอณหภมในการเกบรกษาเพอรกษาคณภาพทางเคมใหเปลยนแปลงนอยลง สาหรบการนาเครองในปลาทนาทง 2 รปแบบทเวลาการเกบรกษา 0 4 และ 8 สปดาห มาเสรมในอาหารและเลยงปลากะพงขาวเปนระยะเวลา 4 สปดาห พบวารปแบบและเวลาในการเกบรกษาไมมผลตอการนาเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตมาใชเปนสารกระตนการกนในอาหารปลากะพงขาว

48

บทท 3 การทดลองท 2

การศกษาระดบการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑจากถวเหลองทเหมาะสมโดยใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนสารกระตนการกนตอการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหาร

และกจกรรมของเอนไซมในปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch) 3.1 บทคดยอ ศกษาการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหารและโปรตน และกจกรรมของเอนไซมยอยอาหารในปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมเนอปนและผลตภณฑถวเหลอง (กากถวเหลองสกดน ามน และโปรตนถวเหลองสกด) เปนแหลงโปรตนทดแทนปลาปน และเสรมดวย D-TVH ทระดบ 5 เปอรเซนตของน าหนกอาหาร เลยงปลากะพงขาวน าหนกเรมตนเฉลย 2.60±0.02 กรมตอตวในตเลยงทบรรจน าจดขนาด 100 ลตร เปนเวลา 8 สปดาห โดยวางแผนการทดลองแบบสมตลอด (CRD) ประกอบดวย 5 ชดการทดลองๆ ละ 4 ซ า อาหารชดควบคมมปลาปนเปนสวนประกอบ 15.03 เปอรเซนต อาหารสตรท 2 3 และ 4 มการลดปรมาณปลาปนลงทระดบ 33 67 และ 100 เปอรเซนต ตามลาดบรวมทงเพมปรมาณผลตภณฑถวเหลองทดแทนลงไป และสตรท 5 คอสตรอางองทมเนอปนเปนแหลงโปรตนหลกและเสรมดวย D-TVH พบวา ปลาทไดรบอาหารสตรท 2 และสตรอางองมปรมาณอาหารทกน น าหนกเฉลยสดทาย และเปอรเซนตน าหนกทเพมสงสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) และไมมความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตในกลมทกนอาหารเสรมดวย D-TVH ขณะทชดควบคมมปรมาณอาหารทกน น าหนกสดทาย เปอรเซนตน าหนกทเพม และอตราการเจรญเตบโตจาเพาะระดบตาสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH มประสทธภาพการใชโปรตนและการนาโปรตนไปใชประโยชนสงกวาสตรควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ในสวนของกจกรรมของเอนไซมเปปซน พบวา สตรควบคมมกจกรรมของเอนไซม เปปซนสงทสด ระดบกจกรรมของเอนไซมทรปซนจากไสตง (ยนต/มลลลตร) มแนวโนมลดลงตามปรมาณของผลตภณฑถวเหลองทเพมสงขน กจกรรมในลาไสของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส และอคคาไลนฟอสฟาเตสไมมความแตกตางระหวางชดการทดลอง แตมความแตกตางกนในไสตงของปลาระหวางชดการทดลอง โดยปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH มกจกรรมของเอนไซมดงกลาวสงกวาชดควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) การทดลองนแสดงใหเหนวาปลากะพงขาว

49

สามารถใชอาหารทมเนอปนและผลตภณฑจากถวเหลองเปนแหลงโปรตนทดแทนปลาปนได 100 เปอรเซนต เมอมการเสรม D-TVH เปนสารกระตนการกนอาหารทระดบ 5 เปอรเซนต ของอาหาร

3.2 บทนา ปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch) เปนปลาน ากรอยทมความสาคญทางเศรษฐกจเนองจากเปนปลาทเลยงงาย โตไว เนอมรสชาตด ปจจบนการเลยงปลาชนดนมการขยายตวมากขน ทงการเลยงในกระชง บอดนในเขตน าจด น ากรอย และชายฝงทะเล จากความตองการทางตลาดทเพมสงขนการเลยงภายหลงจงนยมใชอาหารสาเรจรปทดแทนอาหารสด อาหารสาเรจรปนยมใชปลาปนเปนแหลงโปรตนหลก เนองจากปลาปนเปนแหลงโปรตนทด มกรดอะมโนทเหมาะสมครบถวน เปนแหลงของกรดไขมนทจาเปน อกทงมความนากนตอสตวน า แตจากราคาของปลาปนทสงขนในปจจบนสงผลตอการเพมขนของตนทนคาอาหาร ทาใหเกดการมองหาแหลงโปรตนเขามาทดแทนปลาปน โดยมงทจะเลอกใชวตถดบทผลตไดตามทองถนเพอเปนการลดคาใชจายในขนตอนการผลตอาหาร เพอใหไดมาซงแหลงโปรตนทมราคาถก มคณภาพด และมองคประกอบของกรดอะมโนทสมดลตามความตองการของสตวน า ถวเหลองจดเปนแหลงโปรตนทไดรบความนยมนามาใชเปนแหลงโปรตนทดแทนในอาหารสตวน าชนดตางๆ เนองจากถวเหลองเปนโปรตนทมคณภาพสง ประกอบดวยกรดอะมโนทจาเปน และมปรมาณเพยงพอทจะนามาใชเปนโปรตนทดแทนในอาหารสตวน าหลาย ๆ ชนด กากถวเหลองทผลตจากโรงงานสกดนามนไดรบความนยมและถกนามาใชอยางกวางขวาง แมจะมโปรตนสงเหมาะสาหรบการนามาใชทดแทนปลาปนในอาหารสตวน า แตยงมปจจยจากดททาใหไมสามารถนามาใชไดอยางเตมท Chuapoehuk และคณะ (1997) ไดรายงานวาการใชกากถวเหลองในปรมาณทสงในการผลตอาหารสตวน า ทาใหสตวน ามการเจรญเตบโตลดลงและประสทธภาพการใชอาหารจะลดลง เชนเดยวกบการทดลองของ Tantikitti และคณะ (2005) ไดรายงานระดบการทดแทนปลาปนดวยกากถวเหลองสกดนามนท 10 เปอรเซนต เปนระดบทเหมาะสมในอาหารปลากะพงขาว หากทดแทนสงขนกวานปลาจะมปรมาณการกนอาหารนอยลงสงผลตอเจรญเตบโตของปลา เนองจากอาหารทผลตขนโดยใชวตถดบจากพชไมสามารถดงดดใหปลาเขาไปกนอาหารไดเทาแหลงโปรตนทไดจากปลาปน ปญหานนาไปสการศกษาเกยวกบสารทจะเขามาทาหนาทดงดดการกนใหกบสตวน า โปรตนไฮโดรไลเสตทไดจากวตถดบเศษเหลอจากอตสาหกรรมสตวน าตวเลอกทมการศกษา เหมาะแกการนามาใชกบอาหารสตวน าทมการใชว ตถดบทดแทนจากพชในระดบสง โปรตนไฮโดรไลเสตมคณคาทางโภชนาการทด มปรมาณกรดอะมโนจาเปนในปรมาณสง มศกยภาพในการนามาใชเปนแหลงโปรตนสงเสรมการเจรญเตบโต และยงพบความสามารถในการเปนสารกระตนการกนอาหาร การศกษาของ

50

Chotikachinda (2014) พบวาสามารถใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเพอใชเปนสารกระตนการกนอาหารในปลากะพงขาวไดด การศกษาครงนจงเปนการศกษาปรมาณของการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑจากถวเหลองในระดบทเหมาะสมตอการยอมรบอาหาร การเจรญเตบโต และการนาอาหารไปใชประโยชน โดยใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนสารกระตนการกนในอาหารปลากะพงขาวทใชแหลงโปรตนหลกจากเนอปน เพอเปนการประหยดตนทนในดานอาหารสงเสรมอตสาหกรรมการเพาะเลยงปลากะพงในอนาคต

3.3 วตถประสงค

เพอศกษาผลของอาหารทมการลดปรมาณปลาปนและทดแทนดวยโปรตนจากกากถวเหลองและโปรตนถวเหลองสกดโดยมการเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแหงและกรดอะมโนดแอล-เมทไธโอนนตอการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหาร และกจกรรมของเอนไซมยอยอาหารในปลากะพงขาว

3.4 วสด อปกรณ และ วธการทดลอง

3.4.1 การวางแผนการทดลอง วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (CRD) ประกอบดวยอาหารทดลอง 5 สตร (ตารางท 7) สตรละ 4 ซ า ใชเนอปนทไดจากเศษเหลออตสาหกรรมการผลตจากเนอโคเปนแหลงโปรตนหลก โดยอาหารทดลองมโปรตน และไขมน ทระดบ 45 เปอรเซนต และ 12 เปอรเซนต ตามลาดบ สตรควบคมมปลาปนทระดบ 15.03 เปอรเซนตของอาหาร จากนนลดระดบของปลาปนและทดแทนดวยกากถวเหลองและโปรตนถวเหลองสกดทระดบ 33 67 และ 100 เปอรเซนตของปรมาณปลาปนในสตรท 2 3 และ 4 ตามลาดบ และเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแบบแหง (D-TVH) ทระดบ 5 เปอรเซนตน าหนก สาหรบสตรอางองคอสตรทใหผลการกนของปลากะพงขาวดทสดจากการทดลองท 1 ทกสตรมการเตมกรดอะมโนดแอล-เมทไธโอนนเพอปองการการขาด โดยเลยงปลาในตทดลองขนาดบรรจนา 100 ลตร จานวน 20 ต ทระดบความหนาแนน 12 ตวตอต เลยงเปนเวลา 8 สปดาห

3.4.2 การเตรยมปลา

นาปลากะพงขาวนาหนกเฉลยประมาณ 0.5 กรม/ตว จานวน 3,000 ตว มาอนบาลในถงไฟเบอรกลาสขนาด 1 ตน จานวน 4 ถง ใหอาหารสาหรบอนบาลทผลตขนเองกบลกปลากะพงขาว วนละ 3 มอ เพอฝกใหปลาสามารถรบอาหารทมลกษณะใกลเคยงกบอาหารทดลอง ใหออกซเจนตลอดเวลา เปลยน

51

ถายน าทกวน และคดขนาดปลาใหมขนาดใกลเคยงกนเพอลดการกนกนเอง จากนนคดปลาทมน าหนกประมาณ 2 กรม จานวน 15 ตว ใสในตทดลอง เพอใหปลาคนเคยกบสภาพแวดลอมในตทดลองและปรบเวลาในการใหอาหารเปน 2 มอ โดยใหอาหารแบบกนจนอมเปนเวลา 1 สปดาห หลงจากนนคดปลาทมสขภาพแขงแรงและมนาหนกใกลเคยงกน ประมาณ 2-3 กรม/ตว จานวน 12 ตว/ต โดยสลบปลาดวยน ามนกานพล ความเขมขน 0.5 มลลลตร/น า 1 ลตร เพอชงน าหนกปลาเรมตนเปนรายตว และบนทกนาหนกเรมตน

3.4.3 การเตรยมอาหารทดลอง

วเคราะหองคประกอบทางเคมของวตถดบทจะนามาใชผลตอาหารตามวธของ AOAC (1995) นาขอมลทไดมาใชในการคานวณเพอสรางสตรอาหารทมโปรตนและไขมนทระดบ 45 และ 12 เปอรเซนต ตามลาดบ จานวน 5 สตร ดงน สตรท1 (สตรควบคม) .ใชเนอปนเปนแหลงโปรตนหลก และมปลาปน 15.03 เปอรเซนตของนาหนกอาหาร ไมมการเสรม D-TVH สตรท 2 ลดปรมาณปลาปนเหลอ 10.02 เปอรเซนตของอาหาร และทดแทนดวยผลตภณฑถวเหลอง (กากถวเหลองสกดน ามนและโปรตนสกดจากกากถวเหลอง) มการเสรม D-TVH (ระดบการทดแทน 33 เปอรเซนตโปรตนในปลาปน) สตรท 3 ลดปรมาณปลาปนเหลอ 5.01 เปอรเซนตของอาหาร และทดแทนดวยผลตภณฑถวเหลอง (กากถวเหลองสกดน ามนและโปรตนสกดจากกากถวเหลอง) มการเสรม D-TVH (ระดบการทดแทน 67 เปอรเซนตโปรตนในปลาปน) สตรท 4 ลดปรมาณปลาปนเหลอ 0 เปอรเซนตของอาหาร และทดแทนดวยผลตภณฑถวเหลอง (กากถวเหลองสกดน ามนและโปรตนสกดจากกากถวเหลอง) มการเสรม D-TVH (ระดบการทดแทน 100 เปอรเซนตโปรตนในปลาปน) สตรท 5 (สตรอางอง) เนอปนเปนแหลงโปรตนหลก และมปลาปน 0 เปอรเซนตของอาหาร มการเสรม D-TVH (ไมมปลาปน ) สวนประกอบของอาหารทดลองดงในตารางท 7 ชงวตถดบอาหารแตละชนดตามสวนประกอบอาหารแตละสตร ผสมวตถดบในเครองผสมอาหารเปนเวลา 20 นาท จากนนเตมน าสะอาด 25-30 เปอรเซนตของอาหาร ผสมจนกระทงวตถดบเขากนเปนเนอเดยวเปนเวลา 20 นาท ทาการอดเมด ผานหนาแวนขนาด 0.2 และ 0.5 มลลเมตรใหเหมาะกบขนาดปากของปลาทจะโตขนในชวง 8 สปดาห นาอาหารทผานการอดเมดไปอบทอณหภม 60 องศาเซลเซยส เปนเวลา 12 ชวโมง จากนน

52

นาไปรอนกอนบรรจลงในถงพลาสตก เกบทอณหภม -20 องศาเซลเซยส และเกบตวอยางเพอวเคราะหองคประกอบทางเคมของอาหารทดลอง ตามวธของ AOAC (1995)

53

ตารางท 7 สตรอาหารและองคประกอบทางเคม (กรม/ 100 กรมอาหาร, As-fed basis) ในการทดลองท 2 ทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลอง

วตถดบ

สตรอาหาร

1 ควบคม

2 (33 %)

3 (67 %)

4 (100 %)

5 อางอง

ปลาปน เนอปน กากถวเหลอง โปรตนถวเหลองสกด แปงสาล แกลบ นามนถวเหลอง:นามนปลา (1:1) วตามน&แรธาตรวม1 ซเอมซ2 ดแอลเมทไธโอนน3 D-TVH4

15.03 52.40

- - 16.00 7.18 2.73

4.60 2.00 0.06

-

10.02 44.07 4.19 4.73 14.75 5.17 4.12

4.60 2.00 0.10 6.25

5.01 41.37 8.37 9.45 14.75 3.09 4.93

4.60 2.00 0.18 6.25

- 38.97 12.56 14.18 14.75 0.75 5.69

4.60 2.00 0.25 6.25

- 55.26 2.10 6.30 14.75 4.47 4.07

4.60 2.00 0.20 6.25

องคประกอบทางเคม (เปอรเซนต) โปรตน 44.99 45.12 44.79 44.63 45.25 ไขมน 11.15 11.02 11.20 11.06 11.13 เถา 18.06 15.75 14.63 13.86 16.57 ความชน 7.89 8.50 8.14 8.75 7.24 เยอใย 5.95 5.49 4.66 3.83 5.31

1 วตามน (0.6 %) ประกอบดวย Thiamin HCI 60, Riboflavin 100, Pyridoxine HCI 40, Folic acid 15, Calcium pantothenate100, Inositol 2000, Biotin 6, Vitamin B12 0.1, Menadione 50, Tocopherol acetate 100,Vitamin AD3 ( 500 IU of A+100 IU of D3/มก) 8, Choline chloride 5000, Ascorbic acid 500 (มก/กก. อาหาร) และ แรธาตรวม (4.0%) ประกอบดวย CaHPO4 8, NaH2PO4. 2H2O 15, KH2PO4 10, KCl 5 (ก./กก.อาหาร) 2 Carboxymethyl cellulose (CMC) 3 DL-Methionine 4 เครองในปลาทนารปแหง

54

3.4.4 การศกษาการเจรญเตบโตและประสทธภาพการใชอาหาร บนทกนาหนกปลาเรมตน นาหนกอาหารทปลากนในแตละวนตลอดระยะเวลา 8 สปดาห โดยสงเกตและบนทกอาการทวไปของปลา เมอเสรจสนการทดลอง ชงน าหนกปลารายตวในแตละต นบจานวนปลาทเหลอ และเกบตวอยางปลาจากทกตทดลองเพอนาไปวเคราะหองคประกอบทางเคมตามวธของ AOAC (1995) ขอมลทไดนามาคานวณเปอรเซนตน าหนกเพม (Percentage weight gain) อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (Specific growth rate, SGR) อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ (Feed conversion ratio, FCR) อตรารอดตาย (Survival rate) ประสทธภาพการใชโปรตน (Protein efficiency ratio, PER) และโปรตนทนาไปใชประโยชน (Productive protein value, PPV) ของปลาในแตละชดการทดลอง จากสมการดงตอไปน

1) อตราการรอดตาย

อตรารอดตาย (เปอรเซนต) = จานวนปลาทเหลอ × 100 จานวนปลาเรมตน

2) พารามเตอรของการเจรญเตบโต

นาหนกเพม (เปอรเซนต) = นาหนกปลาสดทาย (กรม/ตว) - นาหนกปลาเรมตน (กรม/ตว) × 100

นาหนกปลาเรมตน (กรม/ตว) อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (เปอรเซนตตอวน) = (ln นาหนกปลาเมอสนสดการทดลอง – ln นาหนกปลาเมอเรมตนทดลอง) × 100 จานวนวนทดลอง

3) พารามเตอรของประสทธภาพการใชอาหาร อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ = นาหนกอาหารทปลากน (กรม/ตว) นาหนกปลาทเพมขน (กรม/ตว) ประสทธภาพการใชโปรตน = นาหนกปลาทเพมขน (กรม)

นาหนกโปรตนทปลากน (กรม)

โปรตนทนาไปใชประโยชน = นาหนกโปรตนของตวปลาทเพมขน (กรม) x 100 นาหนกโปรตนทปลากน (กรม)

55

3.4.5 การศกษากจกรรมของเอนไซม

1) การเกบตวอยาง เกบตวอยางปลากะพงขาวเมอสนสดการทดลอง โดยงดใหอาหารปลาเปนเวลา 24 ชวโมง กอนทาการเกบตวอยางเพอใหทางเดนอาหารปราศจากอาหาร เกบตวอยางปลาชดการทดลองละ 8 ตว สลบปลาดวยน ามนกานพลและผาตดชองทองเพอแยกกระเพาะอาหาร ลาไส และไสตง ชงน าหนกและเกบตวอยางใสลงในหลอด cryotube ขนาด 2 มลลลตร แลวเกบรกษาตวอยางในไนโตรเจนเหลวทนทเพอรกษาสภาพสาหรบสกดเอนไซมตอไป

2) การสกดเอนไซม สกดเอนไซมเปปซนจากกระเพาะอาหาร สวนเอนไซมทสกดจากลาไสและไสตงใชในการวเคราะหหากจกรรมของเอนไซมทรปซน และแอลฟา-อะไมเลส โดยใชน ากลนเยนในการสกดตวอยาง ขณะทสกดเอนไซมจากบรชบอรเดอรเมมเบรนเพอวเคราะหกจกรรมของลวซนอะมโนเปปตเดส และอลคาไลนฟอสฟาเตส ตามวธการของ Srichanun และคณะ (2013) และเกบสวนใสไวในตแชอณหภม -80 องศาเซลเซยส เพอรอวเคราะหปรมาณโปรตนและกจกรรมเอนไซมตอไป

3) การวเคราะหกจกรรมของเอนไซมยอยอาหาร เอนไซมทศกษาประกอบดวย เปปซน ทรปซน แอลฟา-อะไมเลส ลวซนอะมโนเปปตเดส และอลคาไลนฟอสฟาเตส โดยรายงานคากจกรรมของเอนไซมทกตวในหนวย ยนต/มลลลตร ยกเวน ลวซนอะมโนเปปตเดส และอลคาไลนฟอสฟาเตส ทประกอบดวยรายงานในหนวย ยนต/มลลกรมโปรตนเพมเตม กจกรรมของเอนไซมเปปซน ใชวธการวเคราะหทมการดดแปลงจากวธของ Bergmeyer และคณะ(1974) โดยใช 0.2 M Glycine –NaCl HCl (pH 2.8) เปนบฟเฟอร ซบสเตรท คอ 1 เปอรเซนต ฮโมโกลบน หยดปฏกรยาดวย กรดไตรคลอโรอะซตค (TCA) วดคาดดกลนแสงท 280 นาโนเมตร โดยเปรยบเทยบกบสารละลายมาตรฐาน L-Tyrosine กจกรรมเอนไซมทรปซน ใชวธการวเคราะหทมการดดแปลงจากวธของ Erlengel และคณะ (1961) โดยใช 0.05 M Tris –HCl (pH 2.8) ผสมดวย 0.02 M CaCl2 เปนบฟเฟอร N-Benzoyl-DL-arginine-4- nitro anilide hydrochloride (BAPNA) ความเขมขน 1 มลลโมลาร เปนซบสเตรท หยดปฏกรยา กรดไทรคลอโรอะซตค วดคาการดดกลนแสงท 410 นาโนเมตร กจกรรมของเอนไซมแอลฟาอะไมเลส ใชวธการวเคราะหทมการดดแปลงจากวธของ Rick และ Stegbauer (1974) วดกจกรรมของเอนไซมอะไมเลสจากการเพมขนของการยอยสารละลายแปง

56

ดวย 3, 5 dinitrosalicylic acid ทความยาวคลน 540 นาโนเมตร เทยบกบกราฟมาตรฐานของสารละลายมอลโตสทความเขมขนตาง ๆ โดยใชสารละลายแปงเปนซบสเตรท กจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส ใชวธการวเคราะหทมการดดแปลงจากวธการของ Maroux และคณะ (1997) โดยใช 80 mM sodium phosphate บฟเฟอร (pH 7.5) และซบเสตรท L-leucine p-nitroanilide (ใน 0.1 มลลโมลาร DMSO) วดคาการดดกลนแสงท 410 นาโนเมตร ทก 20 วนาท นาน 5 นาท นาคาความยาวคลนทไดเทยบกบสารละลายมาตรฐานของ p-nitroanilide กจกรรมของอลคาไลนฟอสฟาเตส ใชวธการวเคราะหทมการดดแปลงจากวธการของ Bessey และคณะ (1946) ทอางโดย Kvåle และคณะ (2007) โดยใช p-nitro-phenyl-phosphate (7 mM) เปนซบสเตรท และ 30 mM Na2CO3/NaHCO3 (pH 10.75) เปนบฟเฟอร วดคาการดดกลนแสงท 405 นาโนเมตร ทก 20 วนาท นาน 5 นาท จากนนนาคาความยาวคลนทไดเทยบกบสารละลายมาตรฐานของ p-nitrophenol

3.4.6 การวเคราะหขอมลทางสถต

นาขอมลการเจรญเตบโต อตราการรอดตาย เปอรเซนตน าหนกปลาทเพม อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ น าหนกอาหารทปลากน ประสทธภาพการใชโปรตน และโปรตนทนาไปใชประโยชน และกจกรรมเอนไซมแตละชนดมาหาคาเฉลยและวเคราะหความแปรปรวนของขอมล (Analysis of Variance) และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรดวย Tukey’s HSD test ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต

57

3.5 ผลการทดลอง

3.5.1 การเจรญเตบโต และอตราการรอดตาย

ปลากะพงขาวทเลยงเปนระยะเวลา 8 สปดาหดวยอาหารทมการลดปรมาณปลาปนลงสตรละ 5.01 เปอรเซนตในอาหาร หรอประมาณสตรละ 33 เปอรเซนตของโปรตนจากปลาปน โดยใชกากถวเหลองและโปรตนถวเหลองสกดทดแทนโปรตนจากปลาปนทลดลง และเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต (D-TVH) ทระดบ 5 เปอรเซนตของน าหนกอาหาร มน าหนกสดทาย นาหนกทเพม SGR และ อตราการรอดตาย แสดงดงตารางท 8 โดยพบวาปลาทไดรบอาหารสตรท 2 และ 5 ทมการเสรม D-TVH มน าหนกสดทายสงกวาปลาทไดรบอาหารสตรควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) แตไมมความแตกตางกนของน าหนกสดทายในกลมทมการเสรม D-TVH อยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) ซงมน าหนกสดทายอยในชวง 40.94 - 46.48 กรม/ตว ขณะทสตรท 3 และ 4 ทมปลาปนลดลง 67 เปอรเซนต และ 100 เปอรเซนต ตามลาดบ มน าหนกสดทายไมแตกตางกบสตรควบคมทมน าหนกสดทายตาสดเทากบ 36.68 ± 2.38 กรม/ตว เปอรเซนตน าหนกทเพมมแนวโนมเชนเดยวกบน าหนกเฉลยสดทาย ปลาทไดรบอาหารสตรท 2 และ 5 มน าหนกทเพมสงกวาชดควบคมทมปลาปนแตไมมการเสรม D-TVH อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) เปอรเซนตน าหนกทเพมของปลากลมทมการเสรม D-TVH อยในชวง 1480.10 - 1687.47เปอรเซนต ไมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) ขณะทปลาทไดรบอาหารสตรท 3 และ 4 มเปอรเซนตน าหนกทเพมไมตางจากชดควบคมทมเปอรเซนตน าหนกทเพมของปลาตาทสดเทากบ 1290.31 ± 111.13 เปอรเซนต SGR มแนวโนมเชนเดยวกบนาหนกเฉลยสดทายและเปอรเซนตน าหนกทเพม ซงพบวากลมปลาทไดรบอาหารสตรท 2 และ 5 ม SGR สงกวาสตรควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยกลมปลาทมการเสรม D-TVH ม SGR ใกลเคยงกนในชวง 5.01 - 5.24 เปอรเซนต/วน (p>0.05) แต SGR ของปลาทไดรลบอาหารสตรท 3 และ 4 ไมแตกตางทางสถตจากสตรควบคม (p>0.05) ซงม SGR ตาทสด เทากบ 4.78 ± 0.14 เปอรเซนต /วน โดยปลากะพงขาวในทกชดการทดลองมอตราการรอด 100 เปอรเซนตตลอดการทดลอง

58

ตารางท 8 นาหนกเฉลยเรมตน นาหนกเฉลยสดทาย นาหนกทเพมขน อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (SGR) และอตราการรอดตายของปลากะพงทไดรบอาหารทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา 8 สปดาห1 สตรอาหาร

นาหนกเฉลย (กรม/ตว) นาหนกทเพม2 SGR3 อตราการรอดตาย4

เรมตน สดทาย (เปอรเซนต) (เปอรเซนต/วน) (เปอรเซนต) 1 (ควบคม) 2.64±0.09ns 36.68±2.38b 1290.31±111.13b 4.78±0.14b 100ns 2 (33 เปอรเซนต) 2.60±0.01ns 44.53±2.53a 1615.39±99.26a 5.17±0.11a 100ns 3 (67 เปอรเซนต) 2.59±0.01ns 40.94±4.46ab 1480.10±165.24ab 5.01±0.19ab 100ns 4 (100 เปอรเซนต) 2.60±0.01ns 43.35±4.10ab 1570.03±158.79ab 5.11±0.18ab 100ns 5 (อางอง) 2.60±0.02ns 46.48±3.40a 1687.47±134.02a 5.24±0.13a 100ns

1ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน โดยคาเฉลยในคอลมนเดยวกนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางทางสถต (p>0.05) 2นาหนกทเพม = ((นาหนกปลาสดทาย (กรม)-นาหนกปลาเรมตน(กรม)/นาหนกปลาเรมตน(กรม))×100 3อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (SGR) =(( ln นาหนกเฉลยสดทาย-ln นาหนกเฉลยเรมตน)/(จานวนวนทเลยง))×100 4อตราการรอดตาย = (จานวนปลาสดทาย (ตว)/จานวนปลาเรมตน(ตว))×100

59

3.5.2 ปรมาณการกนอาหาร และอตราการเปลยนอาหารเปนเนอ (FCR)

ปรมาณการกนอาหารและ FCR แสดงผลดงตารางท 9 พบวา ปลาทไดรบอาหารสตรท 5 มปรมาณอาหารทกนสงสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) และปลาทไดรบอาหารทมการเสรมดวย D-TVH มปรมาณอาหารทกนอยในชวง 39.53 - 45.12 กรม/ตว ซงไมมความตางอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) ขณะทชดการทดลองท 2-4 ทไดรบอาหารทมการลดปลาปนลงตงแต 33 –100 เปอรเซนต ตามลาดบ มปรมาณอาหารทกนไมแตกตางจากชดควบคมทมปรมาณอาหารทกนของปลาตาสดเทากบ 37.68 ± 3.77 กรม/ตว สาหรบ FCR ทแสดงถงการเปลยนอาหารเปนเนอของปลา พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) ในกลมปลาทไดรบอาหารสตรท 2-5 ทมการเสรมดวย D-TVH โดยม FCR ในชวง 1.03 ± 0.03-1.06 ± 0.02 โดยชดควบคมมFCR สงสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ทระดบ 1.11 ± 0.02

3.5.3 ประสทธภาพการใชโปรตน (PER) และ โปรตนทนาไปใชประโยชน (PPV)

PER มแนวโนมเชนเดยวกบ FCR พบวาไมมความแตกตางของ PER ในกลมปลาทไดรบอาหารทมการเสรมดวย D-TVH อยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) โดย PER อยในชวง 2.09 - 2.16 ขณะทปลาทไดรบอาหารสตรควบคมม PER ตาสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ทระดบ 2.01 ± 0.04 สวน PPV ของปลากะพงขาวทเลยงดวยอาหารทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองเปนไปในทศทางเดยวกบ PER โดย PPV ในกลมปลาทกนอาหารทเสรมดวย D-TVH มคาอยในชวง 38.10 - 40.17 เปอรเซนต ขณะทปลาทไดรบอาหารสตรควบคมม PPV ตาสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ทระดบ 35.73 ± 0.36 เปอรเซนต (ตารางท 9)

60

ตารางท 9 ปรมาณอาหารทกน FCR PER และ PPV ของปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา 8 สปดาห1

สตรอาหาร ปรมาณอาหารทกน FCR2 PER3 PPV4

(กรม/ตว) (เปอรเซนต) 1 (ควบคม) 37.68±2.03b 1.11±0.02b 2.01±0.04b 35.73±0.36b

2 (33 เปอรเซนต) 44.54±2.33ab 1.06±0.02ab 2.09±0.03ab 38.11±0.36ab 3 (67 เปอรเซนต) 39.53±4.24ab 1.03±0.03a 2.17±0.05a 38.80±1.31a 4 (100 เปอรเซนต) 42.13 ±3.06ab 1.04±0.03a 2.16±0.09a 40.17±1.56a 5 (อางอง) 45.12±3.77a 1.03±0.01a 2.15±0.02a 38.79±1.02a 1ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน โดยคาเฉลยในคอลมนเดยวกนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางทางสถต (p>0.05) 2อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ (FCR) = นาหนกอาหารทปลากน (กรม/ตว) /นาหนกปลาทเพมขน (กรม/ตว) 3ประสทธภาพการใชโปรตน (PER) = นาหนกปลาทเพมขน (กรม)/นาหนกโปรตนทปลากน (กรม) 4โปรตนทนาไปใชประโยชน (PPV) = (โปรตนในตวปลาทเพมขน(กรม/ตว)/โปรตนทปลากน (กรม/ตว))×100

61

3.5.4 กจกรรมของเอนไซม

1) กจกรรมของเอนไซมเปปซน ทรปซน และแอลฟา-อะไมเลส กจกรรมของเอนไซมเปปซนทพบในกระเพาะอาหารของปลากะพงขาว หลงจาก

ไดรบอาหารสตรตาง ๆ เปนเวลา 8 สปดาห โดยแสดงผลกจกรรมเอนไซมเปน ยนต/มลลลตร ดงภาพท 8 พบวา ปลาทไดรบอาหารสตรควบคมมกจกรรมของเอนไซมเปปซนสงสดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 17.55 ± 2.55 ยนต/มลลลตร (p<.0.05) ยกเวนชดการทดลองท 2 ทมการลดปลาปนลง 33 เปอรเซนต และทดแทนดวยผลตภณฑจากถวเหลอง (ตารางท 10) กจกรรมของเอนไซมทรปซนในลาไสของปลาทไดรบอาหารสตรตาง ๆ มคาใกลเคยงกนในชวง 0.06 - 0.10 ยนต/มลลลตร ขณะทพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ของเอนไซมทรปซนบรเวณไสตงของปลา โดยปลาทไดรบอาหารสตรท 5 มกจกรรมของเอนไซมทรปซนสงสดอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ทระดบ 0.33 ± 0.09 ยนต/มลลลตร และพบกจกรรมของเอนไซมทรปซนตาสดในชดการทดลองท 4 ทมการทดแทนปลาปน 100 เปอรเซนต โดยมกจกรรมของเอนไซมทรปซนทระดบ 0.11 ± 0.02 ยนต/มลลลตร ขณะทไมพบความแตกตางของกจกรรมของเอนไซมแอลฟาอะไมเลสทบรเวณลาไสและไสตง โดยกจกรรมของเอนไซมแอลฟาอะไมเลสทลาไสอยในชวง 2.09 - 3.93 ยนต/มลลลตร ขณะทกจกรรมของเอนไซมแอลฟาอะไมเลสทไสตงอยในชวง 2.33 - 3.70 ยนต/มลลลตร

2) กจกรรมของเอนไซม ลวซนอะมโนเปปตเดส และอลคาไลนฟอสฟาเตส กจกรรมของเอนไซม ลวซนอะมโนเปปตเดส และอลคาไลนฟอสฟาเตสบรเวณ

ลาไสและไสตงของปลากะพงขาวแสดงผลดงตารางท 11 พบวา ไมมความแตกตางของกจกรรมเอนไซมลวซนอะมโนเปปทเดสทบรเวณลาไส โดยกจกรรมอยทระดบ 0.23 - 0.33 ยนต/มลลลตร และพบวากจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดสมความแตกตางกนทบรเวณไสตง ปลาทไดรบอาหารสตรท 5 มกจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปทเดสสงทสด (0.54 ± 0.10 ยนต/มลลลตร) อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ชดควบคมมคากจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดสตาสดทระดบ 0.26 ± 0.04 ยนต/มลลลตร ขณะทกจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปทเดสไมมความแตกตางกนในชดการทดลองทไดรบอาหารทมการเสรม D-TVH (p>0.05) โดยระดบของกจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดสอยในชวง 0.36 - 0.54 ยนต/มลลลตร ขณะทไมพบความแตกตางทางสถตของกจกรรมเอนไซม ลวซนอะมโนเปปตเดส เมอนาผลทไดมาคานวณในหนวยของยนต/มลลกรมโปรตน

62

คากจกรรมของเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสมแนวโนมไปในทศทางเดยวกบกจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส พบวาไมมความแตกตางของกจกรรมเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสทเกดขนบรเวณลาไสของปลากะพงขาวทไดรบอาหารทดลองสตรตาง ๆ โดยมระดบของกจกรรมของเอนไซมในชวง 1.62 - 2.43 ยนต/มลลลตร ขณะทพบกจกรรมของเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสทบรเวณไสตงมความแตกตางกน ปลาทไดรบอาหารสตรท 5 มกจกรรมของเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสเกดขนสงสด (6.21 ± 0.39 ยนต/มลลลตร) อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ขณะทไมมความแตกตางกนของคากจกรรมของเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสในกลมปลาทกชดการทดลองทไดรบอาหารทมการเสรม D-TVH ซงมกจกรรมทระดบ 3.10 - 6.21 ยนต/มลลลตร (p>0.05) ขณะทไมพบความแตกตางทางสถตของกจกรรมเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสทงในสวนของลาไสและไสตงเมอนาผลทไดมาคานวณในหนวยของยนต/มลลกรมโปรตน

63

ตารางท 10 กจกรรมของเอนไซมทรปซน และเอนไซมแอลฟา-อะไมเลสของปลากะพงทไดรบอาหารทมการลดปลาปนและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา 8 สปดาห1

สตรอาหาร ทรปซน

(ยนต/ มลลลตร) แอลฟาอะไมเลส (ยนต/ มลลลตร)

ลาไส ไสตง ลาไส ไสตง

1 (ควบคม) 0.07±0.02ns 0.25±0.05ab 3.21±0.01 ns 3.36±0.62 ns

2 (33 เปอรเซนต) 0.07±0.02ns 0.23±0.05abc 2.89±0.35 ns 2.33±1.16 ns

3 (67 เปอรเซนต) 0.09±0.02ns 0.13±0.04bc 3.93±1.00 ns 3.21±0.59 ns

4 (100 เปอรเซนต) 0.10±0.01ns 0.11±0.02c 3.00±0.57 ns 3.70 ±0.87 ns

5 (อางอง) 0.06±0.01ns 0.33±0.09a 3.88±0.04 ns 3.39±0.57 ns 1ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน โดยคาเฉลยในคอลมนเดยวกนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความแตกตางทางสถต (p>0.05)

ภาพท 10 กจกรรมของเอนไซมเปปซน (ยนต/มลลลตร) ในกระเพาะปลากะพงขาวทไดรบอาหารท

มการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองเปนเวลา 8 สปดาห

64

ตารางท 11 กจกรรมของลวซนอะมโนเปปตเดส และเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสของปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมการลดปลาปนและเสรมดวย D-TVH เปนระยะเวลา 8 สปดาห1

สตรอาหาร ลวซนอะมโนเปปตเดส

(ยนต/ มลลลตร) อลคาไลนฟอสฟาเตส

(ยนต/ มลลลตร) ลาไส ไสตง ลาไส ไสตง

1 (ควบคม) 0.23±0.05ns 0.26±0.04b 1.62±0.46ns 2.30±0.83b

2 (33 เปอรเซนต) 0.28±0.12ns 0.36±0.07ab 2.06±0.83ns 3.10±0.84ab

3 (67 เปอรเซนต) 0.33±0.12ns 0.41±0.05ab 2.15±1.36ns 3.18±1.73ab

4 (100 เปอรเซนต) 0.27±0.13ns 0.40±0.13ab 2.15±0.41ns 3.95±1.78ab

5 (อางอง) 0.33±0.05ns 0.54±0.10a 2.43±0.42ns 6.21±0.39a

(ยนต/มลลกรมโปรตน) (ยนต/มลลกรมโปรตน)

1 (ควบคม) 2.59±0.77ns 2.75±1.37ns 122.67±28.80 ns 136.05±58.99 ns

2 (33 เปอรเซนต) 2.58±0.25ns 2.88±0.74ns 149.23±56.08 ns 161.81±62.58 ns

3 (67 เปอรเซนต) 2.81±1.58ns 3.03±0.40ns 93.34±48.86 ns 125.24±44.90 ns

4 (100 เปอรเซนต) 2.03±0.66ns 2.94±0.53ns 102.60±19.90 ns 122.66 ±71.99 ns

5 (อางอง) 3.01±1.57ns 3.60±1.21ns 145.10±74.70 ns 204.16±47.59 ns 1ตวเลขทนาเสนอเปนคาเฉลย 4 ซ า ± คาเบยงเบนมาตรฐาน โดยคาเฉลยในคอลมนเดยวกนทมอกษรเหมอนกนกากบ ไมมความ แตกตางทางสถต (p>0.05)

65

3.6 วจารณผลการทดลอง

การใชผลตภณฑจากถวเหลองในอาหารสาหรบปลากะพงขาวในระดบสงอาจจะทาใหการกนอาหารของปลาลดลง เนองจากอาหารดงกลาวมกลนทไมชวนกนสาหรบปลากะพงขาวซงจดเปนปลาลาเหยอ (Boonyaratpalin et al., 1998) จากการศกษาครงน ปลากะพงขาวไดรบอาหารทมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑถวเหลองท 33, 67 และ 100 เปอรเซนตของโปรตนจากปลาปน และเสรมดวยเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปแหง (D-TVH) ทระดบ 5 เปอรเซนตของอาหาร หลงจากการเลยงปลาเปนเวลา 8 สปดาห พบวาอาหารสตรท 2 - 4 ซงมการทดแทนปลาปนดวยผลตภณฑจากถวเหลอง ปลายงคงมปรมาณการกนอาหารใกลเคยงกบสตรควบคมทมปลาปนทระดบสงสด เมอมการเสรมอาหารดวย D-TVH เพอทาหนาทดงดดการกน สอดคลองกบผลการศกษาของ Chotikachinda (2014) ซงรายงานการทาหนาทเปนสารกระตนการกนของเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตรปหนด พบวาเมอเสรมในอาหารทมไกปนเปนแหลงโปรตน ทระดบ 1-4 เปอรเซนต สามารถดงดดการกนอาหารไดด ดงนน D-TVH ทใชเสรมในอาหารทมการทดแทนปลาปนในการศกษาครงนจงมสมบตในการเปนสารกระตนการกนอาหารทด เนองจาก D-TVH ประกอบดวยกรดอะมโนทมขนาดเลก ซงมสวนประกอบของไนโตรเจน และมน าหนกโมเลกลนอยกวา 1,000 ดลตน (D’Abramo et al., 1997) โดยระดบของกรดอะมโนทพบไดมากในเครองในปลาทนาประกอบดวย ไกลซน อะลานน ลวซน กรดแอสพารตก และ กรดกลตามค เมอนาเครองในปลาทนามายอยใหอยในรปโปรตนไฮโดรไลเสต ขนาดของโปรตนชนใหญจะถกตดใหมขนาดเลกลงประกอบดวยกรดอะมโนเหลาน (Lee et al., 2004) จากการศกษาของ สภาพร (2549) พบวาโปรตนไฮโดรไลเสตจากปลาทนามปรมาณกรดกลตามกสงทสด รองลงมาคอ อารจนน ลซน และ กรดแอสพารตก ตามลาดบ โปรตนจะถกเปลยนใหอยในรปกรดอะมโนอสระดวยการเพมระดบการยอยสลายจากกรดหรอเอนไซมลงไป การยอยในกระบวนการไฮโดรไลซสทาใหเกดกรดอะมโนอสระเพมสงขนตามระดบการยอยสลายพนธะ เชนเดยวกบ Chotikachinda (2014) พบวาระดบของกรดอะมโนอสระจะเพมสงขนเมอมการเพมระดบการยอยสลายดวยเอนไซมอลคาเลสลงไปในขนตอนการผลตเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสต ทาใหสามารถลดปรมาณการใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตได โดยสามารถใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทผลตในระดบการยอย 60 เปอรเซนตเพยง 2.5 เปอรเซนตกมความสามารถในการดงดดการกนอาหารของปลากะพงขาวไดใกลเคยงกบการใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตทผานการยอยสลายทระดบ 40 เปอรเซนต ทปรมาณ 5 เปอรเซนต จากการทดลองในครงน D-TVH ผานการยอยสลายทระดบ 60 เปอรเซนตขนไป จงทาใหผลตภณฑโปรตนไฮโดรไลเสตมสมบตทดและสามารถนามาใชเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากะพงขาวได

66

มการรายงานถงการเจรญเตบโตของปลาทลดลงเมอมการนากากถวเหลองมาใชแทนปลาปนในปรมาณมาก เนองจากผลตภณฑจากถวเหลองเปนวตถดบทมกรดอะมโนในกลมซลเฟอรตา (เมทไธโอนน และ ซสตน) ทาใหการนามาใชในปรมาณมากจงมขอจากด ความไมสมดลของกรดอะมโนจงเปนสวนสาคญทสงผลตอการนาสารอาหารไปใช (NRC, 2011) Liu และคณะ (2016) รายงานถงการนากากถวเหลองมาใชในปรมาณสงในอาหารสาหรบปลา จเบล คารฟ (Carassius auratus gibelio) ทาใหกรดอะมโนในอาหารไมสมดลสงผลตอการเจรญเตบโตของปลา เนองจากการทดลองในครงนมการนาผลตภณฑจากถวเหลองมาใชในปรมาณสง จงมการเสรมกรดอะมโนเมทไธโอนนในอาหารทดลองเพอปองกนการขาดกรดอะมโนชนดน ซงระดบของเมทไธโอนนทเหมาะสมสาหรบปลากะพงขาวเทากบ 2.24 เปอรเซนตของโปรตน (Millamena et al., 1994 อางโดย Glencross, 2006) หากปลาไดรบอาหารทมกรดอะมโนเมทไธโอนนไมเพยงพอตอความตองการจะสงผลตอการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหารของปลา และอาจกอใหเกดโรคตาเปนตอในปลาได (ชตมา, 2549) ในการทดลองครงนปลามการเจรญเตบโตทไมผดปกต สอดคลองกบผลการเจรญเตบโตของปลา โดยเฉพาะปลาทไดรบอาหารทมปลาปนลดลง 33 เปอรเซนตและสตรอางองทมน าหนกเฉลยสดทาย เปอรเซนตน าหนกทเพม และ อตราการเจรญเตบโตจาเพาะของปลาสงทสด ซงอาหารทงสองสตรมปรมาณโปรตนจากเนอสตวและผลตภณฑถวเหลองทใกลเคยงกน โดยมปรมาณวตถดบเนอสตว (ปลาปน และ เนอปน) ทระดบ 54-55 เปอรเซนตของอาหาร หรอ 73 เปอรเซนตของโปรตนในอาหาร ใกลเคยงกบรายงานของ Williams และคณะ (2003) ทพบวาสามารถใชเนอปนในอาหารสาหรบปลากะพงขาวไดทระดบ 40 เปอรเซนตของอาหารโดยการกนอาหารและเจรญเตบโตของปลาไมแตกตางจากอาหารทมปลาปนในปรมาณสง ในขณะทสตรอาหารทมการลดปลาปนทระดบ 67 และ 100 เปอรเซนตมน าหนกสดทายเฉลย เปอรเซนตน าหนกทเพม และ อตราการเจรญเตบโตจาเพาะไมแตกตางจากปลาทไดรบอาหารสตรทมการเจรญเตบโตสงสด แสดงใหเหนวาสามารถนาผลตภณฑจากถวเหลองมาใชในการทดลองไดทระดบ 15 เปอรเซนตของโปรตน หรอ 33 เปอรเซนตของโปรตนทงหมดในอาหาร โดยไมสงผลกระทบกบการเจรญเตบโตของปลากะพงขาว สอดคลองกบการทดลองของ Boonyaratpalin และคณะ (1998) ทรายงานผลการการใชกากถวเหลองสกดน ามนทดแทนปลาปนท ระดบ 15 เปอรเซนตของอาหาร โดยไมกระทบตอการเจรญเตบโตของปลา ทงนการเสรมเครองในปลาทนาไฮโดรเสตเพอดงดดใหปลากนอาหาร และการเสรมกรดอะมโนเมทไธโอนนในอาหารทาใหสามารถเพมปรมาณการนาวตถดบจากการถวเหลองมาใชในอาหารไดสงขน เชนเดยวกบ Alam และคณะ (2012) ทศกษาการนากากถวเหลองมาใชในปลากะพงดา พบวาเมอมการเสรมกรดอะมโนเมทไธโอนน และไลซน ลงในอาหาร สามารถชวยเพมระดบการนากากถวเหลองมาใชในอาหารไดสงขน

67

การใชผลตภณฑถวเหลองทระดบสงถง 26.74 เปอรเซนตของอาหาร หรอ 33 เปอรเซนตของโปรตนทมในอาหาร ไมสงผลกระทบตออตราการเปลยนอาหารเปนเนอ ประสทธภาพการใชโปรตน และโปรตนทนาไปใชประโยชน ดงท Williams (1998) รายงานการนากากถวเหลองมาใชในกลมปลากนเนอทระดบ 30 เปอรเซนตของอาหารใหประสทธภาพการใชอาหารทด และสามารถใชไดสงสดถง 44 เปอรเซนต เมอในอาหารมพลงงานอยในระดบ 56 เปอรเซนต ในการทดลองครงนการนา D-TVH มาใชอาจเปนสวนสาคญททาใหประสทธภาพการใชโปรตน และโปรตนทนาไปใชประโยชนมผลทด แมในอาหารไมมปลาปนเปนสวนประกอบสอดคลองกบการศกษาของ Taheri และคณะ (2010) ทพบวาปลาเรนโบวเทราทมการเสรมอาหารดวยไฮโดรไลเสตจากปลาซารดนทระดบ 7.49 เปอรเซนตมประสทธภาพการใชโปรตน และโปรตนทนาไปใชประโยชนทดกวาปลาทไดรบอาหารทไมมการเสรมไฮโดรไลเสต เมอเปรยบเทยบองคประกอบของกรดอะมโนของปลาปนและ D-TVH พบวามองคประกอบกรดอะมโนใกลเคยงกน แตในการทดลองมการใช D- TVH เสรมลงในอาหารเพยง 5 เปอรเซนตของน าหนกอาหาร แสดงใหเหนวา D-TVH มคณภาพของโปรตนทด สอดคลองไปกบการศกษาของ Chotikachinda (2014) ทรายงานวา 98 เปอรเซนตของกรดอะมโนทพบในเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนกรดอะมโนทมน าหนกนอยกวา 200 ดลตน และประกอบดวยกรดอะมโนทจาเปนในปรมาณสง ขณะท Srichanun และคณะ (2014) ไดเปรยบเทยบการละลายของโปรตนพบวาผลตภณฑจากโปรตนไฮโดรไลเสตมการละลายของโปรตนในนาสงกวา 95 เปอรเซนต เมอเปรยบเทยบกบปลาปนและกากถวเหลองทมการละลายของโปรตนทตากวา ดงนนการนา D-TVH มาใชในอาหารจงสงผลทดตอปรมาณอาหารทกน และอตราการเปลยนอาหารเปนเนอของปลากะพงขาว เนองจากอาหารสตวน าเมอแชอยในน าจะสญเสยสารอาหารและลดความสนใจของปลาตออาหารลงหลง 10 นาททอาหารแชอยในน า (Tolome et al., 2003) การเสรม D-TVH ในอาหารจงชวยดงดดใหปลาวายเขาหาอาหารไดอยางรวดเรว ลดปรมาณอาหารทจะสญเสยไปในระหวางการกน ทาใหปลามปรมาณอาหารทกนและการเจรญเตบโตทด

แมในกลมปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมปรมาณปลาปนลดลง และเสรมดวย D-TVH จะมการเจรญเตบโตทดกวาปลาทไดรบอาหารสตรควบคม แตการนาวตถดบโปรตนจากพชมาใชในปรมาณมากสงผลตอประสทธภาพการยอย และกจกรรมของเอนไซม (วรพงศ, 2536; Glencross, 2006) เชนเดยวกบการศกษาในครงนทพบวาการเพมปรมาณผลตภณฑจากถวเหลองในอาหารมผลตอกจกรรมของเอนไซมเปปซน โดยปลาทไดรบอาหารทมการใชผลตภณฑจากถวเหลองทดแทนปลาปนตงแตระดบ 67 เปอรเซนตขนไป มกจกรรมเปปซนทเกดขนในกระเพาะอาหารตากวาสตรควบคมทไมมผลตภณฑจากถวเหลองเปนองคประกอบ สอดคลองกบการศกษา

68

ในปลาปลาสเตอรเจยน (Acipenser schrenckii) ซงมกจกรรมของเอนไซมเปปซนทลดลงเมอปลาไดรบอาหารทมการทดแทนปลาปนดวยโปรตนสกดจากถวเหลองทระดบ 75 เปอรเซนต และ ปลากะพงสายพนธจากญปน (Lateolabrax japonicas) ทระดบ 30 เปอรเซนต (Li et al., 2014; Xu et al., 2012) เชนเดยวกบกจกรรมของเอนไซมทรปซนทเกดในไสตง ซงมระดบของกจกรรมลดลงเมอปรมาณผลตภณฑจากถวเหลองในอาหารเพมสงขน สอดคลองกบการรายงานในปลาหลายชนด เชน ปลาแซลมอนแอตแลนตก ปลากะพงแดง และ ปลากะพงยโรป (Krogdahl et al., 2003; Catacutan and Pagador, 2004; Tibaldi et al., 2006) เนองจากการนากากถวเหลองมาใชในอาหารมผลตอการลดการหลงของเอนไซมทหลงจากตบออน ไดแก ทรปซน ไคโมทรปซน ไลเปส และ อะไมเลส (Murashita et al., 2015) แสดงใหเหนวาปลาปนสามารถกระตนการทางานของตบออนไดดกวากากถวเหลอง เนองจากมกรดอะมโนขนาดเลกและละลายในน าไดด ซงกรดอะมโนขนาดเลกทละลายในน าไดดเหลานจะชวยกระตนการแสดงออกของยนโคเลซสโตไคนน (CcK) ทเปนตวกาหนดปรมาณการผลตเอนไซมทผลตจากตบออน ดงทมการศกษาในหนของ Daly และคณะ (2013) ซงรายงานวากรดอะมโนขนาดเลกสามารถกระตนการทางานของยน CcK ในหนได ขณะท Furutani และคณะ (2012) ไดรายงานถงการแสดงออกของยน CcK-1R ทสงผลใหเอนไซมทรปซนและไลเปสทางานไดดในปลาหางเหลอง (Seriola quinqueradiata) ทเลยงดวยอาหารทใชปลาปนในปรมาณสง และยนมการแสดงออกลดลงเมออาหารมการเพมขนของกากถวเหลอง ขณะท Román-Gavilanes และคณะ(2015) ไดเปรยบเทยบการนากากถวเหลองมาใชตอการยอยวตถดบ โดยจาลองระบบการยอยของปลาทนา และพบวาขนาดของเปปไทดในวตถดบมความสาคญตอการยอยปลาปนเมอผานการยอยในหลอดทดลอง โดยมเปปไทดขนาด 6.5 กโลดลตนเพมขน 35 เปอรเซนต ขณะทมการเพมขนของเปปไทดในกากถวเหลองทผานการยอยเพยง 1.5 เปอรเซนต แสดงใหเหนวาปลาปนมองคประกอบของกรดอะมโนทมขนาดเลกกวาในกากถวเหลอง ซงสงผลตอการละลายของกรดอะมโนอสระในน า และกรดอะมโนอสระขนาดเลกในน าจะเปนตวกระตนการทางานของยนทเกยวของกบการผลตน ายอย แมกจกรรมของเอนไซมจะมแนวโนมลดลงเมอเพมระดบของผลตภณฑจากถวเหลอง แตเมอพจารณาผลการศกษาในสวนของกจกรรมทรปซน พบวาเมอมการนา D-TVH เสรมในอาหารเพอทาหนาทเปนสารกระตนการกนอาหาร สามารถนาผลตภณฑจากถวเหลองมาใชทดแทนปลาปนไดทระดบ 67 เปอรเซนต หรอ 22 เปอรเซนตของโปรตนทมอยในอาหาร โดยทปรมาณของกจกรรมทรปซนทเกดขนไมแตกตางจากสตรควบคมทไมมผลตภณฑจากถวเหลองเปนสวนประกอบ แสดงใหเหนวาแมการทางานกจกรรมของเอนไซมในกลมทยอยโปรตนจะนอยลงตามปรมาณการลดลงของปลาปน แตการลดลงของกจกรรมของเปปซนและทรปซนยงมระดบตาท

69

ไมสงผลตอการเจรญเตบโตของปลากะพงขาวทไดรบอาหารทมการเพมขนของผลตภณฑจากถวเหลอง ผลการศกษาแสดงใหเหนวาสามารถนาผลตภณฑจากกากถวเหลองมาใชทดแทนปลาปนได 100 หรอ 33 เปอรเซนตของโปรตนทมในอาหาร เมอมการใชรวมกบ D-TVH ทชวยเพมการกนอาหารของปลา กจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส และอลคาไลนฟอสฟาเตสทพบบรเวณไสตงของปลาทไดรบอาหารทเสรมดวย D-TVH ทกสตรมระดบสงกวาปลาทไดรบอาหารสตรควบคม และกจกรรมของเอนไซมทพบทบเวณไสตงมคาสงกวาลาไส เชนเดยวกบผลการศกษาของ Harpaz และคณะ (2005) ซงรายงานวาเอนไซมทงสองชนดนมในไสตงสงกวาในลาไส จากการศกษาของ Tibaldi และคณะ(2006) พบวาอาหารสาหรบปลากะพงสายพนธยโรป (Dicentrarchus labrax) สามารถนากากถวเหลองสกดน ามนมาใชทดแทนปลาปนได 25 เปอรเซนตโดยไมกระทบตอคากจกรรมของเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส ซงเปนปรมาณทใกลเคยงกบปรมาณผลตภณฑจากถวเหลองทนามาทดแทนปลาปนสงสดในการทดลองในครงน การทคากจกรรมของเอนไซมทพบตาสดอยในสตรควบคมทไมมผลตภณฑจากถวเหลองในสตรอาหาร ชใหเหนวา D-TVH ทเสรมลงไปอาจมความจาเพาะกบการทางานของกจกรรมเอนไซมลวซนอะมโนเปปตเดส ซงเปนเอนไซมทเกยวของกบกระบวนการยอยโปรตนทปลายสายซงในขนตอนสดทายของการยอยโปรตนเพอใหไดกรดอะมโนอสระ และชวยในการดดซมกรดอะมโนทได (Klein et al., 1998) ในขณะทกจกรรมของเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสทาหนาทหลกในการแยกหมฟอสเฟสออกจากสารประกอบในเซลล และทาหนาทดดซมสารอาหาร โดยกจกรรมของเอนไซมขนอยกบระดบของกรดอะมโนทปลาไดรบ คากจกรรมของเอนไซมทเกดขนในบรเวณไสตงจงมแนวโนมทดในปลาทกนอาหารทม D-TVH แมจะมรายงานถงความเสยหายของระบบยอยอาหารซงจะสงผลกระทบตอคากจกรรมของเอนไซมอลคาไลนฟอสฟาเตสในปลาทไดรบอาหารทมกากถวเหลองเปนปรมาณมาก (Hinnebusch et al., 2004) ซงคากจกรรมของเอนไซมทงสองทมแนวโนมทดในปลาทไดรบ D-TVH เสรมลงในอาหารสอดคลองกบปรมาณอาหารทปลากน 3.7 สรปผลการทดลอง

สามารถใชผลตภณฑจากถวเหลองทดแทนปลาปนในอาหารได 100 เปอรเซนต ซงมระดบสงทสดถง 26.74 เปอรเซนตของอาหาร หรอ 33 เปอรเซนตของโปรตนทมในอาหาร โดยใชเปนแหลงโปรตนรวมกบเนอปน และเสรมดวยโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาทระดบ 5 เปอรเซนตของอาหาร เพอเปนสารกระตนการกนในอาหารปลากะพงขาว ทาใหมปรมาณการกนอาหารทด และไมมผลกระทบตอการเจรญเตบโต และกจกรรมของเอนไซมในปลา

70

บทท 4 สรปผลการศกษา

4.1 รปแบบและชวงเวลาในการเกบรกษาตอคณภาพของ TVH

TVH ทผลตในรปแบบ C-TVH และ D-TVH เกบรกษาในอณหภมหองเปนเวลา 8 สปดาห พบวา TVH ในรป D-TVH จะชวยรกษาคณภาพทงทางดานกายภาพ และทางเคมทใกลเคยงกบชวงเวลาตงตนหลงการผลตไดดกวาการเกบรกษาสภาพไวในรป C-TVH เนองจาก C-TVH มการเกดปฏกรยาทเกยวเนองกบการเสอมสภาพ เชน การลดลงของโปรตน การระเหยของไนโตรเจน และการเกดการออกซเดชนของไขมนทรวดเรวกวา D-TVH

4.2 รปแบบและชวงเวลาในการเกบรกษาตอความสามารถในการเปนสารกระตนการกนอาหาร

ความสามารถในการทาหนาทเปนสารกระตนการกนของ TVH เมอนามาผสมลงในอาหารปลากะพงขาว พบวา TVH สามารถนามาใชเสรมในอาหารเพอเปนสารกระตนการกนไดดทง 2 รปแบบ และชวงเวลา 8 สปดาหของการเกบรกษาในอณหภมหองยงมประสทธภาพในการทาหนาทเปนสารกระตนการกนไดด

4.3 การนา TVH เสรมในอาหารทมวตถดบโปรตนทดแทน

สามารถใชวตถดบเนอปนจากเศษเหลอเนอหนงจากอตสาหกรรมการผลตเนอววทดแทนปลาปนในอาหารปลากะพงขาวไดสงถง 100 เปอรเซนต และสามารถใชผลตภณฑจากถวเหลองทดแทนปลาปนไดทงหมดโดยไมกระทบตอการกนอาหาร และการเจรญเตบโตของปลา เมอมการเสรม TVH ในอาหารทมแหลงโปรตนจากเนอปนและผลตภณฑกากถวเหลองทมระดบของกรดอะมโนทจาเปนเพยงพอตอความตองการของปลา

71

เอกสารอางอง

จอะด พงศมณรตน และมะล บญยรตผลน. 2538. การใชแหลงโปรตนพชบางชนดในอาหารสาหรบปลากะพงขาว. เอกสารวชาการฉบบท 14/2538. สงขลา: สถาบนการเพาะเลยงสตวน าชายฝง. 12 หนา.

ชตพงค วองสงสาร. 2540. การทดลองเลยงปลาแรดโดยใชกากถวเหลองแทนปลาปน. เอกสารวชาการฉบบท 28/2540. ระยอง: กองประมงนาจด กรมประมง. 14 หนา.

ชตมา ตนตกตต. 2549. เอกสารคาสอนอาหารสตวน าขนสง. สงขลา: ภาควชาวารชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 209 หนา.

ชตมา ตนตกตต และไพรตน โสภโณดร. 2552. การใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเพอเปนสารกระตนการกนอาหารและทดแทนปลาปนดวยฮโมโกลบนปนทระดบตางๆ ตอการเจรญเตบโตและประสทธภาพการใชอาหารกงขาว (Litopenaeus vannamei). สงขลา: ภาควชาวารชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สทธวฒน เบญจกล. 2548. เคมและคณภาพสตวน า. กรงเทพ ฯ: สานกพมพโอเดยนสโตร. 344 หนา.

สปราณ แยมพราย. 2539. การผลตโปรตนไฮโดรไลเซตจากของเหลอจากโรงงานซรมเพอใชเปนสารอมลซไฟเออร. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวทยาศาสตรการอาหาร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 119 หนา.

สภาพร มหนตกจ. 2549. การใชวสดเศษเหลอจากโรงงานอตสาหกรรมแปรรปสตวน าเปนแหลงโปรตน ทดแทนปลาปนในอาหารปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch). วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาวารชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 104 หนา.

พนทพา พงษเพยจนทร. 2539. หลกการอาหารสตว เลม 2: หลกโภชนศาสตรและการประยกต. กรงเทพมหานคร: คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 576 หนา.

รงนภา พงศสวสดมานต และไพศาล วฒจานงค. 2545. การประเมนอายการเกบรกษาผลตภณฑอาหาร . เอกสารประกอบการสมมนา-อบรมวชาการดานอตสาหกรรมอาหาร . กรงเทพมหานคร: สถาบนอาหาร. 3 หนา.

รงอรณ ตระการชยวงศ. 2545. การผลตโปรตนไฮโดรไลเสตไขมนตา จากของเหลออตสาหกรรมการผลตซรม. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวทยาศาสตรการอาหาร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 112 หนา.

72

ฤทยรตน หวานฉา. 2547. การผลตโปรตนไฮโดรไลเสตผงแหงจากเศษเหลอของโรงงานซรม: การผลตระดบนารอง วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวทยาศาสตรการอาหาร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 108 หนา.

วนชย เกยรตพมล. 2554. การผลตและการใชโปรตนไฮโดรไลเสตและสารสกดจากปลาจากวสดเศษเหลอโรงงานแปรรปอาหารทะเลเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากดเหลอง (Mystus nemurus Cuv.&Val.). วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาเทคโนโลยชวภาพ มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 88 หนา.

วภาวรรณ ไตรรตนานกล. 2544. การประยกตใชเอนไซมจากเครองในปลาทนาในการผลตโปรตนไฮโดรไลเสตและปยน า. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาเทคโนโลยชวภาพ มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 117 หนา.

วรพงศ วฒพนธชย. 2536. อาหารปลา. กรงเทพฯ: สานกพมพโอเดยนสโตร. 216 หนา. วรพรรณ มณอนทร. 2555. การทดแทนปลาปนดวยเศษไกปนในอาหารสาหรบปลากะพงขาว.

วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาเทคโนโลยชวภาพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 106 หนา.

อจฉรยา เชอชวยช. 2542. การผลตโปรตนไฮโดรไลเสตจากหวและเครองในปลาโอแถบ โดยวธการทางเอนไซม. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สาขาอตสาหกรรมการเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 107 หนา.

อานส แซะอาหล. 2551. การใชเครองในปลาทนาไฮโดรไลเสตเปนสารกระตนการกนในอาหารกงขาว (Litopenaeus vannamei) ทมฮโมโกลบนปนทดแทนปลาปน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. สงขลา: สาขาวารชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 104 หนา.

อานส แซะอาหล และชตมา ตนตกตต. 2551. โปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาทผลตแตกตางกน เพ อ เ ปนสารกระตนการกนอาหารของกงกามกราม (Macrobrachium rosenbergii). วารสารการประมง 61: 73-80.

Ai, Q. and Xie, X. 2006. Effects of dietary soybean protein levels on metabolic response of the southern catfish, Silurus meridionalis. Aquaculture 144: 41–47.

Alam, M.S., Watanabe, W.O., Sullivan, K.B. and Rezek, T.C. 2012. Replacement of menhaden fish meal protein by solvent-extracted soybean meal protein in the diet of juvenile black seabass supplemented with or without squid meal, krill meal, methionine, and lysine. North American Journal of Aquaculture 74: 251-256.

73

Allen, J.C. and Hamilton, R.J. 1994. Rancidity in Foods. 3rd Edition. London: Blackie Academic and Professional. 290 p.

Arason, S. 1994. Production of fish silage. In Fisheries Processing: Biotechnological Applications. (Martin, A. M., Editor), pp. 224-274. London: Chapman and Hall.

Bassompierre, M. 1997. In vitro Protein Digestion in Fish. Doctoral Dissertation. Denmark: Department of Civil Engineering, Aalborg University. 126 p.

Benjakul, S. and Morrissey, M.T. 1997. Protein hydrolysates from Pacific whiting solid wastes. Journal of Agricultural and Food Chemistry 45: 3423-3430. Bergmeyer, H.U., Brent, E., Schmidt, E. and Stork, H. 1974. D-Glocose determination with

hexokinase and glucose-6-phosphate dehydrogenase. In Methods of Enzymatic Analysis. vol. III. (Bergmeyer, H.U. and Grabi, M., Editors), pp. 134-138. New York: Academic Press.

Berge, G.M. and Storebakken, T. 1996. Fish protein hydrolyzate in starter diets for Atlantic salmon (Salmo salar) fry. Aquaculture 145: 205-212.

Boonyaratpalin, M., Suraneiranat, P. and Tunpibal, T. 1998. Replacement of fish meal with various types of soybean products in diets for the Asian seabass, Lates calcarifer. Aquaculture 161: 67-78.

Bragadottir, M., Palmadottir, H. and Kristbergsson, K. 2004. Composition and chemical changes during storage of fish meal from capelin (Mallotus villosus). Journal of Aquatic Food Product Technology 52: 1572-1580.

Buege, J.A. and Aust, S.D. 1978. Microsomal lipid peroxidation. Methods in Enzymology 52: 302-304.

Cahu, C.L., Zambonino-Infante, J.L., Quazuguel, P. and Le Gall, M.M. 1999. Protein hydrolysate vs. fish meal in compound diets for 10-day old sea bass Dicentrarchus labrax larvae. Aquaculture 171: 109-119.

Calabotta, D.F. and Shermer, W.D. 1985. Controlling feed oxidation can be rewarding. Feedstuffs 25: 24-32.

Catacutan, M.R. and Coloso, R.M. 1998. Growth of juvenile Asian seabass, Lates calcalifer, fed varying carbohydrate and lipid levels. Aquaculture 149: 137-144.

74

Catacutan, M.R. and Pagador, G.E. 2004. Partial replacement of fishmeal by defatted soybean meal in formulated diets for the mangrove red snapper, Lutjanus argentimaculatus (Forsskal 1775). Aquaculture Research 35: 299–306.

Chotikachinda, R. 2014. Production of protein hydrolysate from skipjact tuna (Katsuwonus pelamis) viscera as feeding stimulants in diets for Asian seabass (Lates calcarifer). Doctor of Philosophy, Department of Aquatic Sciences, Prince of Songkla University. 165 p.

Chuapoehuk, W., Piadang, S. and Tinnungwattana, W. 1997. Pond feeding of Nile tilapia, Oreochromis niloticus (Linn.) with irradiated activated sludge from the beer industry. Thai Journal of Agricultural Science 30: 389-397.

D’Abramo, L.R., Conklin, D.E. and Akiyama, D.M. 1997. Crustacean Nutrition. Louisiana: World Aquaculture Society. 587 p.

Daly, K., Al-Rammahi, M., Moran, A., Marcello, M., Ninomiya, Y. and Shirazi-Beechey S. P. 2013. Sensing of amino acids by the gut-expressed taste receptor T1R1-T1R3 stimulates CCK secretion. American Journal of Physiology 304: 271–282.

Damodaran, S. 1996. Amino acids, peptides and proteins. In Food Chemistry. (Fennema, O.R., Editor), pp. 8-10. New York: Marcel Dekker.

Esterbauer, H., Schaur, R.J. and Zollner, H. 1991. Chemistry and biochemistry of 4-hydroxynonenal, malonaldehyde and related aldehydes. Free Radical Biology and Medicine 11: 81-128.

Erlangel, B.F., Kokowski, N. and Cohen, W. 1961. The preparation and properties of two chromogenic substances of trypsitan. Archives of Biochemistry and Biophysics 95: 271-278.

Furutani, T., Masumoto, T. and Fukada, H. 2012. Response of cholecystokinin and digestive enzyme mRNA levels to various feed ingredients in yellowtail Seriola quinqueradiata. Fisheries Science 78: 1075-1082.

Gerking, S.D. 1994. Feeding Ecology of Fish. New York: Academic Press. 415 p. Glencross, B.D. 2006. The nutritional management barramundi, Lates calcarifer- a review.

Aquaculture Nutrition 12: 291-309.

75

Gray, J.I., Pearson, A.M. and Monahan, F.J. 1994. Flavor and aroma problems and their measurement in meat, poultry and fish products. In Quality Attributes and Their Measurement in Meat, Poultry and Fish Products. Vol. IX. (Pearson, A.M. and Dutson, T. R., Editors:), pp. 184-201. Glasgow: Blackie Academic and Professional.

Guérard, F., Dufosse, L., De La Broise, D and Binet, A. 2001. Enzymatic hydrolysis of proteins from yellowfin tuna (Thunnus albacares) wastes using alcalase. Journal of Molecular Catalysis B: Enzymatic 11: 1051-1059.

Gunstone, F.D. 1996. Fatty Acid and Lipid Chemistry. Great Britain: Chapman and Hall. 252 p. Hamilton, R.J. 1994. The chemistry of rancidity in foods. In Rancidity in Foods. 3rd Edition.

(Allen, J.C. and Hamilton, R.J., Editor), pp. 1-21. London: Blackie Academic and Professional.

Harpaz, S., Hakim, Y., Slosman, T. and Eroldogan, O.T. 2005. Effects of adding salt to the diet of Asian sea bass Lates calcarifer reared in fresh or salt water recirculating tanks, on growth and brush border enzyme activity. Aquaculture 248: 315–324.

Hattori, M., Tsukamoto, K.M., Kumagai, H., Feng, Y. and Takahashi, K. 1998. Antioxidative activity of soluble elastin peptides. Journal of Agricultural and Food Chemistry 46: 2167-2170.

Hinnebusch, B.F., Siddique, A., Henderson, J.W., Malo, M.S., Zhang, W., Athaide, C.P., Abedrapo, M.A., Chen, X., Yang, V.W. and Hodin, R.A. 2004. Enterocyte differentiation marker intestinal alkalinephosphatase is a target gene of the gut-enriched Kruppel-like factor. American Journal of Physiology-Gastrointestinal and Liver Physiology 286: 23–30.

Hoyle, N.T. and Merritt, J.H. 1994. Quality of fish protein hydrolysate from herring (Clupea harengus). Journal of Food Science 59: 76-79.

Khosravi, S., Rahimnejad, S., Herault, M., Fournier, V., Lee, C.R., Bui, H.T.D., Jeong, J.B. and Lee, K.J. 2015. Effects of protein hydrolysates supplementation in low fish meal diets on growth performance, innate immunity and disease resistance of red sea bream Pagrus major. Journal of Fish and Shellfish Immunology 45: 858-868.

76

Klein, S., Cohn, S.M. and Alpers, D.H., 1998. The alimentary tract in nutrition. In Modern Nutrition in Health and Disease. 9th Edition. (Shile, M.E., Olson, A.J., Shike, M. and Ross, A.C., Editors:), pp. 1635-1638. Baltimore: Williams and Wilkins.

Kolkovski, S and Tandler, A. 2001. The use of squid protein hydrolysate as a protein source in micro diet for gilthead seabream Sparus aurata larvae. Aquaculture Nutrition 6: 11-15.

Kvåle, A., Mangor-Jensen, A., Moren, M., Espe, M. and Hamre, K. 2007. Development and characterization of some intestinal enzymes in Atlantic cod (Gadus morhua L.) and Atlantic halibut (Hippoglossus hippoglossus L.) larvae. Aquaculture 264: 457-468.

Kristinsson, H.G. and Rasco, B.A. 2000. Fish protein hydrolysate: production, biochemical, and functional properties. Critical Reviews in Food Science and Nutrition 40: 43-81.

Krogdahl, A., Bakke-McKellep, A.M. and Baeverfjord, G. 2003. Effects of graded levels of standard soybean meal on intestinal structure, mucosal enzyme activities, and pancreatic response in Atlantic salmon (Salmo salar L.). Aquaculture Nutrition 9: 361–371.

Kussi, T., Nikkila, O.E. and Sarolainin, K. 1975. Formation of malonaldehyde in frozen Baltic herring and its influence on changes in protein. Zeitschrift for Lebensmittel Untersuchung and Forschung 159: 285-286.

Lall, S.P. 2000. Nutrition and health of fish. In Cruz-Sciavez. Advances on Nutricion Acuicola v. Memorias del V. Simposium International de Nutricion de Acuicola. 19-22 November, 2000. Merida, Yucatan, Mexico. (Ricque-Marie, L.E., Tapia- Saiazar, S., Olvera-Novoca, M., and Civera-Cerecedo, M.A., Editors), pp. 13-23. Mexico: Universidad Autónoma de Nuevo León.

Lee, M. S., Kim, K. D. and Kim, T. J. 2004. Utilization of fermented skipjack tuna viscera as a dietary protein source replacing fish meal or soybean meal for juvenile abalone Haliotis discus hannai. Journal of Shellfish Research 23: 1059-1063.

Li, Y., Ai Q.H., Mai, K.S., Xu, W. and Cheng, Z.Y. 2014. Comparison of high-protein soybean meal and commercial soybean meal partly replacing fish meal on the activities of digestive enzymes and aminotransferases in juvenile Japanese seabass, Lateolabrax japonicus (Cuvier, 1828). Aquaculture Research 45: 1051–1060.

Liu, H., Zhu, X., Yang, Y., Han, D., Jin, J. and Xie, S. 2016. Effect of substitution of dietary fishmeal by soya bean meal on different sizes of gibel carp (Carassius auratus gibelio):

77

nutrient digestibility, growth performance, body composition and morphometry. Aquaculture Nutrition 22: 142–157.

Lundberg, W.O. 1966. Autoxidation and Antioxidation. 2 Edition. New York: Interscience Publishers. 1968 p.

Luo, S.W. and Hultin, H.O. 1986. In vitro lipid oxidation modifies proteins and functional properties of sarcoplasmic reticulum. Journal of Bioenergetics and Biomembranes 18: 315-323.

Mae, R.C. and Gregorial, E.P. 2004. Partial replacement of fish meal by defatted soybean meal in formulated diets for the mangrove red snapper, Lutjanus argentimaculatus (Forsskal 1775). Aqauculture 35: 299-306.

Mahesh, T., Setty, T.M.R., Shetty, T.S. and Ravishankar, C.N. 1993. Studies on the preparation of functional fish protein concentrate from Nemipterus japonicus by enzymatic method. Fishery Technology 30: 57-61.

March, B.E., Biely, J., Goudie, C., F. and Tarr, H.L.A. 1961. The effect of storage temperature and antioxidant treatment on the chemical and nutritive characteristics of herring meal. Journal of the American Oil Chemists' Society 38: 80-84.

Maroux, S., Louvard, D. and Baratti, J. 1997. The aminopeptidase from hog intestinal brush border. Biochimica et Biophysica Acta 321: 282-295.

Millamena, O.M. 2002. Replacement of fish meal by animal by-product meals in a practical diet for grow-out culture of grouper Epinephelus coioides. Aquaculture 204: 75-84.

Mitchell, J.H. and Henick, A.S. 1966. Rancidity in food products. In Autoxidation and Antioxidation. 2 edition. (Lundberg, W.O., Editor), pp. 543-592. New York: Interscience Publishers.

Morr, C.V., German, B., Kinsella, J.E., Regenstein, J.M., Van Buren, J.P.A., Kilara, B.A., Lewis and Mangino, M. E.. 1985. A collaborative study to develop a standardized food protein solubility procedure. Journal of Food Science 50: 1715-1718.

Murashita, K., Fukada, H., Takahasci, N., Hosomi, N., Mathunari, H., Furuita, H., Oku, H and Yamamoto, T. 2015. Effect of feed ingredients on digestive enzyme secretion in fish. Bulletin of Fisheries Research Agency 40: 69-74.

78

National Research Council (NRC). 2011. Nutrient Requirements of Fish and Shrimp. Washington, DC: Nutrient Requirements of Fish and Shrimp. 16 p.

Nawar, W.W. 1996. Lipids. In Food Chemmistry. 3rd Edition. (Fennema, O.R., Editor), pp. 225-319. New York: Marcel Dekker.

Quaglia, E. and Orban, E. 1987. Enzymic solubilisation of proteins of sardine (Sardina pilchardus) by commercial proteases. Journal of the Science of Food and Agriculture 38: 263-296.

Rafsgaard, H.H.F., Tsai, L. and Stadtman, E.R. 2000. Modifications of protein by polyunsaturated fatty acid peroxidation products. Proceedings of the National Academy of Sciences 97: 611-616.

Ranken, M.D. 1994. Rancidity in meat. In Rancidity in Foods. 3rd Edition. (Allen, J. C. and Hamilton, R. J., Editors) pp. 191-201. London: Blackie Academic and Professional.

Rick, W. and Stegbauer, H.P. 1974. Alpha amylase measurement of reducing groups. In Methods of Enzymatic Analysis. 2nd Edition, Vol II. (Bergmeyer, H.V., Editor), pp. 929-944. New York: Academic Press.

Román-Gavilanes, A.I., Martínez-Montaño, E. and María T.V. 2015. Comparative characterization of enzymatic digestion from fish and soybean meal from simulated digestive process of Pacific bluefin tuna, Thunnus orientalis. World Aquaculture Society 46: 409-420.

Samocha, T.M., Davis, D.A., Soud, I.P. and Debauit, K. 2004. Substitution of fish meal by co-extruded saybean poultry by-product meal in practical diets for the Pacific white shrimp, Litopenaeus vannamei. Aquaculture 231: 197-203.

Shapawi, R., Ng, W. K. and Mustafa, S. 2007. Replacement of fish meal with poultry by product meal in diets formulated for the humpback grouper, Cromileps altivelis. Aquaculture 278: 118-126.

Srichanun, M., Tantikitti, C., Utarabhand, P. and Kortner, T.M. 2013. Gene expression and activity of digestive enzymes during the larval development of Asian seabass (Lates calcarifer Bloch) larvae. Comparative Biochemistry and Physiology 165: 1-9.

Srichanun, M., Tantikitti, C., Kortner, T.M., Krogdahl, A. and Chotikachinda, S. 2014. Effects of different protein hydrolysate products and levels on growth, survival rate and digestive

79

capacity in Asian seabass (Lates calcarifer Bloch) larvae. Aquaculture 428-429: 195-202.

Takiguchi, A.G.J. 1992. Lipid oxidation and brown discoloration in niboshi during storage at ambient and low temperature. Bulletin of the Japanese Society of Scientific Fisheries 58: 489-494.

Tantikitti, C., Sangpong, W. and Chiavareesajja, S. 2005. Effects of defatted soybean protein levels on growth performance and nitrogen and phosphorus excretion in Asian seabass (Lates calcarifer). Aquaculture 248: 41-50.

Taheri, A., Abedian Kenari, A., Motamedzadegan, A and Habibi R. M. 2010. The relationship between different protein hydrolysate diets by growth, digestive enzymes and resistance to an Aeromonas salmonicida bacterial challenge in rainbow trout (Oncorhinchus mykiss) alevine. World Journal of Fish and Marine Sciences 4: 264-274.

Tibaldi, E., Hakim, Y., Uni, Z., Tulli, F., Francesco, M.D., Luzzana, U. and Harpaz, S. 2006. Effects of the partial substitution of dietary fish meal by differently processed soybean meals on growth performance, nutrient digestibility and activity of intestinal brush border enzymes in the European sea bass (Dicentrarchus labrax). Aquaculture 261: 182- 193.

Tolome, A., Crear, B. and Johnston, D. 2003. Diet immersion time: effects on growth, survival and feeding behaviour of juvenile southern rock lobster, Jasus edwardsii. Aquaculture 219: 303-316.

Williams, K.C. 1998. Fishmeal Replacement in Aquaculture Feed for Barramundi. Project 93/120, Final Report to Fisheries R&D Corporation. Canberra: Fisheries R&D Corporation. 298 p.

Williams, K.C., Barlow, C.G., Rodgers, L., Hockings, I., Agcopra, C. and Ruscoe, I. 2003. Potential of meat meal to replace fish meal in extruded dry diets for barramundi, Lates calcarifer (Bloch) Aquaculture Research 34: 23-32.

Xu, Q.Y., Wang, C.A., Zhao, Z.G. and Luo, L. 2012. Effects of replacement of fish meal by soy protein lsolate on the growth, digestive enzyme activity and serum biochemical parameters for juvenile Amur sturgeon (Acipenser schrenckii). Asian-Australasian Journal of Animal Sciences 25: 1588-1594

80

ภาคผนวก

ผลงานวชาการทตพมพในวารสาร เรอง ผลของรปแบบและระยะเวลาการเกบรกษาโปรตนไฮโดรไลเสตจากเครองในปลาทนาตอ

คณภาพและการนามาใชเปนสารกระตนการกนอาหารของปลากะพงขาว (Lates calcarifer Bloch)

วารสาร วารสารการประมง ปท 2559 เลมท 6 หมายเหต: ไดรบการตอบรบใหลงพมพแลว และอยระหวางการตพมพ

81