a tomada de decisão apoiada - nelson rosenvald

Upload: pedro-magalhaes

Post on 06-Jan-2016

220 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

A Tomada de Decisão Apoiada - Nelson Rosenvald

TRANSCRIPT

  • ATomadadeDecisoApoiadaOart.116daLein.13.146/15criaumtertiumgenusemmatriademodelosprotetivosdepessoasemsituaodevulnerabilidade.Almdostradicionaisinstitutosdatutelaecuratela,surgeaTomadadeDecisoApoiada.OTtuloIVdoLivroIVdaParteEspecialdoCdigoCivil,passaavigoraracrescidodoart.1.783A,consubstanciando11pargrafos.Essaimportanteinovaojeraaguardada.Elaconcretizaroart.12.3doDecreto6.949/09quepromulgouaConvenodasNaesUnidassobreosDireitosdasPessoascomDeficincia,nosseguintestermos:OsEstadosPartestomaromedidasapropriadasparaproveroacessodepessoascomdeficinciaaoapoioquenecessitaremnoexercciodesuacapacidadelegal.Onovomodelojurdicotambmseinspiranolegisladoritaliano,queatravsdaLein.6/2004introduziunoCdigoCivil(arts.404a413)afiguradoamministratoredisostegno,ouseja,oadministradordeapoio,eingressanoBrasilpormeiodoEstatutodaPessoacomDeficinciaquasequesimultaneamentecomasuaintroduonoart.43doCdigoCivildaArgentina,comvignciaprogramadapara2016.Tutelaecuratelasoinstituiesprotetivasdapessoaedosbensdosquedetmlimitadacapacidadedeagirsejapelaidadeoupelasubmissoaprvioprocessodeinterdio,evitandoosriscosqueessacarnciapossaimporaoexercciosdassituaesjurdicasporpartedeindivduosjuridicamentevulnerveis.Contudo,pormaisqueolegisladorpaulatinamenteprocurereformlasdeformaaadequlasaomodelopersonalistadodireitocivilconstitucional,pelaprpriaestrutura,tutelaecuratelasomedidasprioritariamentefuncionalizadasaocampoestritamentepatrimonial.Emcontrapartida,aTomadadeDecisoApoiadaummodelojurdicoqueseapartadosinstitutosprotetivosclssicosnaestruturaenafuno.Elacontempladapeloart.116daLein.13.146/15paraingressarnoTtuloIVdoLivroIVdaParteEspecialdoCdigoCivil,quepassaavigoraracrescidodoCaptuloIII(apsoestudodatutelaecuratela).Onovoart.1.783Aveiculaasuaessncia:Atomadadedecisoapoiadaoprocessopeloqualapessoacomdeficinciaelegepelomenos2(duas)pessoasidneas,comasquaismantenhavnculosequegozemdesuaconfiana,paraprestarlheapoionatomadadedecisosobreatosdavidacivil,fornecendolhesoselementoseinformaesnecessriosparaquepossaexercersuacapacidade.NaTomadadeDecisoApoiadaobeneficirioconservaracapacidadedefato.Mesmonosespecficosatosemquesejacoadjuvadopelosapoiadores,apessoacomdeficincianosofrerrestrioemseuestadodeplenacapacidade,apenasserprivadadelegitimidadeparapraticarepisdicosatosdavidacivil.Pensemosemumapessoacommaisde18anosouemancipada(poisparaosmenoresosistemadispedaautoridadeparentaletutela),queemrazodeumadificuldadequalquerouumdficitfuncional(fsico,sensorialoupsquico),permanenteoutemporrio,sintaseimpedidadegerirosseusprpriosinteresseseatmesmodeseconduzirpelocotidianodavida.Elanecessitadeauxlioe,paratanto,oDireitoCivillhedefereatomadadedecisoapoiada.Cuidasedefigurabemmaiselsticadoqueatutelaeacuratela,poisestimulaacapacidadedeagireaautodeterminaodapessoabeneficiriadoapoio,semquesofraoestigmasocialdacuratela,medidanitidamenteinvasivaliberdadedapessoa.Nosetratadeummodelolimitadordacapacidadedeagir,masdeumremdiopersonalizadoparaasnecessidadesexistenciaisdapessoa,noqualasmedidasdecunhopatrimonialsurgememcarteracessrio,prevalecendoocuidadoassistencialevitalaoserhumano.Enquantoacuratelaeaincapacidaderelativaparecematenderpreferentementesociedade(isolandoosincapazes)efamlia(impedindoquedilapideoseupatrimnio),emdetrimentodoprpriointerdito,aTomadadeDecisoApoiadaobjetivaresguardaraliberdadeedignidadedapessoacomdeficincia,semamputarourestringirindiscriminadamenteseusdesejoseanseiosvitais.Deacordocomo1odoart.1.783A,Paraformularpedidodetomadadedecisoapoiada,apessoacomdeficinciaeosapoiadoresdevemapresentartermoemqueconstemoslimitesdoapoioaseroferecidoeoscompromissosdosapoiadores,inclusiveoprazodevignciadoacordoeorespeitovontade,aosdireitoseaosinteressesdapessoaquedevemapoiar.Opreceitorevelaqueoncleodoapoiofornecerqualidadedevidapessoacomdeficincia,cabendoaosdoisapoiadoresseguirfielmenteotermolevadoajuzo,tendoemconsideraoasconcretaseefetivasnecessidadeseaspiraesdobeneficirio.Obeneficiriodoapoioconservarasuaautodeterminaoemtodososatosquenoestejamincludosnoacordo.Assim,paraasatisfaodosatosordinriosdavidacotidiana,nonecessitardeauxliodosapoiadores.Maisumavez,constatamosqueoapoioumamedidadenaturezaortopdica,nuncaamputativadedireitos.Atomadadedecisoapoiadanosurgeemsubstituiocuratela,maslateralmenteaela,emcarterconcorrente,jamaiscumulativo.Emrazodessaforosaconvivncia,paulatinamenteadoutrinaterquedesenvolvercritriosobjetivosparaapartarasutildelimitaoentreombitodeaplicaodecadaumadessasmedidas.Desdejpodemoscogitardaszonascinzentasemqueconcorremtodosospressupostoslegaisparaa

  • incapacitaojudicial,porm,antesqueseinicieoprocessodeinterdio,ovulnerveldeliberaporrequereraTomadadeDecisoApoiada.Estenderseiaelapessoacomdeficinciapsquicapermanente,aindanocuratelada,quealmejaserbeneficiriadoapoio?Cremos,inclusive,queaTomadadeDecisodeApoiopodercontribuirdecisivamenteparaumaavalanchedelevantamentodeinterdies.Aoinvsderestringirmosapossibilidadedapessoacurateladaacessaroregimedetomadadedecisoapoiadaenquantonoocorreolevantamentodainterdio,podemostranquilamenteadmitirque,combasenotradicional,quempodeomais,podeomenos,defirasepessoacurateladaouocurador,ouoMinistrioPblicoalegitimidadede,alternativamenteaorequerimentodelevantamentodeinterdio(queseacolhidolherestituircapacidadeplena),pleitearaojuizcompetenteasubstituiodacuratelapelomodelodeTomadadeDecisoApoiada,noqualselibertardasamarrasdaincapacidaderelativa,compreservaodoimportanteauxliodedoisapoiadores.Dos11anosdeexperinciaitaliana,extraiseque,maisdoqueumareforma,aintroduodaadministraoapoiadasetornouumaverdadeirarevoluoinstitucionalreconhecidainclusivepelaCorteConstitucional(9/12/2005,n.440),culminandoporconfinarainterdioemumespaoresidual.Realmente,aexperinciademonstraqueacurateladesempenhaumafunopatrimonialbsica:adesolucionarproblemasconcretoscomocomprar,vender,alugarumimveleinvestirumasomaemdinheiro.medidaqueoEstatutodaPessoaDeficientesupreessafinalidade,pormeiodeauxiliarestidoscomoapoiadoressemqueapessoaapoiadasejaprivadadesuacapacidadedefato,atendnciainexorvelquenoBrasilsereproduzaoxitodoCdigoCivildaItlia.Afinal,modelosjurdicoscomoessematerializamoprincpiodaDignidadedaPessoaHumananaduplaacepo:protetivaepromocionaldassituaesexistenciais.