A ÉPOCA DAS REFORMAS E A HEXEMONÍA HISPÁNICA

01. A época das reformas relixiosas01.1. A Igrexa católica en crise• Igrexa católica cuestionada ao comezo da Idade Moderna.• Humanismo interpretación individual da Biblia relixiosidade

persoal e crítica. • Monarquías autoritarias Igrexa controlada polos reis, debilidade

do poder papal.• Venda de indulxencias (perdón dos pecados a cambio de diñeiro)

relaxación espiritual e moral dos crentes.• Costumes perniciosos na Igrexa demanda de reformas:

• Vivir con humildade.• Corrixir a relación de costumes.• Evitar a corrupción (simonia e nepotismo).

• Inmobilismo da Igrexa frente a unha sociedade que consideraba que o pecado era a causa de todos os males.

• Erasmo de Róterdam ou o cardeal Cisneros propuxeron reformas.

01.2. A reformas protestantes• A reforma luterana• Primeira reforma do s. XVI Lutero. Proposta de

León X de conceder indulxencias para edificar a basílica de San Pedro.

• Lutero escribiu as 95 teses contra as indulxencias difusión grazas a imprenta.

• Lutero foi excomungado doutrina que favorecía o cristianismo individual.

• Extensión polo Sacro Imperio Carlos V condenou o luteranismo no edicto de Worms e na Dieta de Spira príncipes e cidades reformistas protestaron ante a condena “protestantes” loita contra os católicos.

Doutrina luterana Doutrina católica

Salvación pola fe: abondaba cunha intensa fe, facía innecesaria a mediación da Igrexa.

Para salvarse é imprescidible a fe, cumprir cos preceptor e realizar boas obras.

Libre interpretación da Biblia: todos podía entender a Biblia e rexeitaban a interpretación da Igrexa como única válida.

A única intepretación correcta da Biblia é a da Igrexa.

Reforma dos sacramentos: só eucaristia e bautismo.

Sete sacramentos: bautismo, comuñón, conformación, penitencia, extremaunción, matrimonio e sacerdocio.

Sacerdocio universal: rexeitábase a xerarquía católica e a autoridade dos papas. Pastores protestantes, sem celibato obrigatorio.

Xerarquización entre alto e baixo clero e celibato obrigatorio para os sacerdotes.

Prohibición das ordes relixiosas e do culto ás imaxes da Virxe e os santos.

Ordes monásticas e militares, e culto as virxes e santos.

• A reforma de Jean Cauvin (Calvino)• Radicalización das ideas protestantes nos cantóns

suizos. Calvino instaurou en Xenebra un goberno teocrático principios: • Seguimento estrito da Biblia.• Crenza na predestinación.• Humildade e austeridade.

• A reforma anglicana• Menor contido doutrinal e maior intención política.

Henrique VIII solicitou á Igrexa Católica a anulación do seu matrimonio con Catalina de Aragón para casar con Ana Bolena.

• Negativa papal Acta de Supremacía: separación da Igrexa de Inglaterra. Re i máxima autoridade.

• Isabel I doutrina con elementos cristiáns e luteranos.

• Os ecos da reforma calvinista• Hugonotes (Francia) éxito no sur de Francia. Inestabilidade e

violencia durante o s. XVI• Puritanos (Países Baixos, Escocia e Inglaterra) descontento coa

reforma anglicana. Moitos emigraron no s. XVII a América do Norte.

01.3. A reforma católica. A Contrarreforma• Movemento de renovación interna para

rectificar erros e opoñerse as doutrinas protestantes.

• Concilio de Trento acordos fundamentais:• Reafirmación da xerarquía eclesiástica de dos

dogmas relixiosos. • A Biblia Vulgata era a única admitida e a Igrexa

católica a súa única intérprete.• Sete sacramentos e culto á Virxe e os santos.• Maior disciplina e formación ao clero.

• Reforzouse a Inquisición e creouse un índice de libros prohibidos. Xurdiu a Compañía de Xesús.

02. A hexemonía hispánica02.1. O imperio universal cristián de Carlos V• De Xoana I herdanza dos Reis Católicos Coroas de Aragón e Castela cos

territorios mediterráneos e americanos.• De Filipe o Fermoso herdanza borgoñona da súa avoa (Flandres e Borgoña).• De Maximiliano de Austria Austria, territorios do Sacro Imperio e dereitos

ao título de emperador.

• As guerras do Imperio:• Coroado emperador en 1520 consolidar un

imperio universal cristián. Tratou de converterse no poder hexemónico en Europa e defender os intereses do catolicismo. Enfrontamentos contra:• Protestantes do Sacro Imperio.• Francia tradicional hostilidade contra Aragón,

Borgoña e Austria. Francisco I de Francia tratou de disputar a coroa imperial.• Imperio otomán en expansión polos Balcáns,

ameazaba os dominios austríacos.• O papado receaba de que o emperador se convertise

en cabeza da cristiandade. Rodeado polos dominios de Carlos V.

02.2. A monarquía hispánica de Felipe II• Herdanza e goberno:• Carlos V abdicou en 1556: ao seu irmán Fernando

patrimonio austríaco e dereitos ao trono imperial. Ao seu fillo Filipe Estados hispánicos e borgoñóns (Países Baixos).

• Filipe II estableceu a súa capital en Madrid. Sistema de goberno baseado en Consellos.

• A loita pola hexemonía e os problemas económicos• Recoñecido como rei de Portugal en 1580 tras

derrotar a Sebastián I. O reino mantivo as súas leis e institucións de goberno, contou cun vicerrei en representación do monarca e Filipe incorporou todas as súas colonias.

• Aos inimigos herdado de Carlos V, sumáronse:• Inglaterra competencia polo dominio do Atlántico.• Flandres rebelión en 1566 provocada pola chegada do

calvinismo e os problemas económicos.• A gran capacidade do exército permitiu a Filipe II

soster esta política internacional.• Falta de resolución de conflitos e problemas

económicos bancarrota da Facenda Real.

02.3. Os reinos hispánicos con Carlos V e Filipe II • As rebelións• Problemas sociais bandoleirismo en Aragón.• As rebelións do reinado de Carlos V:

• A rebelión das Comunidades: protesta da nobreza e burguesía das cidades castelás contra a adxudicación de cargos a nobres flamengos e pola financiación da elección imperial. Derrota dos comuneiros na batalla de Villalar.

• A rebelión das Xermanías: revoltas de carácter popular e antinobiliario nos reinos de Valencia e Mallorca.

• As rebelións do reinado de Filipe II:• A rebelión das Alpuxarras: rebelión dos mouriscos do reino

de Granada sospeitosos de colaborar con otománs e piratas berberiscos. Expulsados a outros lugares de Castela.

• A rebelión de Aragón: provocada pola inestabilidade social e o decontento pola política autoritaria da monarquía.

• A economía• Crecemento durante o século XVI. Declive nas

últimas décadas. Dificultades para atender á demanda de alimentos e aumento dos impostos pola política internacional da monarquía.

• Agricultura: predominio do cultivo de cereais de secaño. Agricultura de regadío nas veigas do Ebro e Granada, e nas hortas valenciana e murciana.

• Gandería: producción de la para exportar e para os talleres artesananais. Sistemas montañosos.

• Artesanía: panos de la casteláns e producción de seda.

• Comercio: auxe das feiras comerciais castelás. Desde o porto de Valencia exportábanse materias primas e manufacturas téxtiles.