nỐi vỊ trÀngbvdktinhthaibinh.vn › user_folder_upload › userfiles... · quy trÌnh kỸ...

QUY TRÌNH KỸ THUẬT NGOẠI TIẾT NIỆU 2017

M CăL C

1. Nôiăsoiăsauăphucămacălâyăsoiăniêuăquan ................................................... 1

2. Quyătrốnhăphâuăthuât nôiăsoiăsauăphucămacălâyăsoiăthân .......................... 3

3. Quyătrốnhăkỹăthuât nôiăsoiăcĕtăđôtăuălanhăTLTăquaăđươngăniêuăđao ......... 5

4. Quyătrìnhăkỹăthuật mổălấyăs iăbểăthậnătrongăxoang .................................. 8

5. Quyătrìnhăkỹăthuật mổălấyăs iăbểăthậnăngoàiăăxoang .............................. 10

6. Quyătrìnhăkỹăthuật nộiăsoiăsauăphúcămạcăcắtăănangăthận ........................ 11

7. Quyătrìnhăkỹăthuật tánăs iăniệuăquảnăngượcădòngăxungăhơi ................... 13

8. Quyătrìnhăkỹăthuậtămổăhạătinhăhoànălạcăchỗ ........................................... 14

9. Quyătrìnhăkỹăthuật tánăs iăbàngăquangăcơăhọcăngượcădòng ................... 16

10. Quyătrìnhăkỹăthuật nộiăsoiăcắtăuănôngăbàngăquang ................................. 17

11. Quyătrìnhăphẫuăthuật nangănướcăthừngătinh,ăcònă ngăphúcătinhămạc .... 18

12. QuyătrìnhăcắtătúiăthừaăBQ……………………………………………...20

13. PT ĐT giãnătĩnhămạchătinhăbằngăviăphẫu .............................................. 22

14. Dẫnălưuăbàngăquangătrênăxươngămuăbằngă ngăthông ............................. 24

15. Mổăhạătinhăhoànăẩn,ătinhăhoànălạcăchỗ ................................................... 27

16. Nộiăsoiăbàngăquangăchuẩnăđoán ............................................................. 29

17. Tánăs iăniệuăquảnănộiăsoiăngượcădòngăbằngătiaălazer ............................. 31

18. Tánăs iăniệuăquảnănộiăsoiăngượcădòngăbằngăxungăhơi ........................... 34

19. Đặtăsondeăbàngăquang ............................................................................ 37

20. Nongăniệuăđạoăvàăđặtăsondeăđái ............................................................. 40

21. Đặtă ngăthôngăniệuăquảnăquaănộiăsoi ...................................................... 42

22. Nộiăsoiăbàngăquangăgắpădịăvậtăbàngăquang ............................................ 45

23. NộiăsoiăđặtăcatherteăbàngăquangăniệuăquảnăđểăchụpăUPR ...................... 47

24. Mổălấyăs iăbàngăquang ........................................................................... 49

25. Cắtătinhăhoànălạcăchỗ .............................................................................. 51

26. Nộiăsoiăcắtăuăbàngăquangătáiăphát ........................................................... 55

27. Bópăs iăbàngăquangăquaănộiăsoi ............................................................. 57

28. Phẫuăthuậtănộiăsoiăcấpăc uăvỡăbàngăquang ............................................. 59

29. Lấyăs iăm ăbểăthậnătrongăxoang ............................................................. 61

30. Lấyăs iăm ăbểăthận,ăđàiăthậnăcóădẫnălưuăthận ........................................ 63

31. Lấyăs iăniệuăđạo ..................................................................................... 66


32. Cắtăn iăniệuăđạoătrước ............................................................................ 68

33. Cấpăc uăn iăniệuăđạoădoăvỡăxươngăchậu ................................................ 70

34. Phẫuăthuậtănộiăsoiăcắtăxơăhẹpăniệuăđạo ................................................... 72

35. Cắtăb ătuyếnătiềnăliệtăkèmătúiătinhăvà bàng quang .................................. 74

36. Cắtătoànăbộăbàngăquang kèmătheoătạoăhìnhăruộtă– bàng quang .............. 77

37. Tạoăhìnhăphầnăn iăbểăthận-niệuăquản ..................................................... 80

38. Sinhăthiếtădướiăhướngădẫnăsiêuăâm ......................................................... 82

39. Phẫuăthuậtăcắtătoànăbộătuyếnătiềnăliệtătrongăđiềuătrịăungăthưătuyếnătiềnăliệt 85

40. Phẫuăthuạtănộiăsoiăcắtăthận ...................................................................... 89

41. Cắtăuănangăthừngătinh ............................................................................. 94

42. Cắtăb ăphầnădươngăvậtădoăungăthư ......................................................... 97

43. Cắtătoànăbộădươngăvậtăkhôngăvétăhạch ................................................... 99

44. Cắtămộtănửaăbàngăquangăcóătạoăhìnhăbằngăruột .................................... 101

45. Phẫuăthuậtăcắtăcụtătoànăbộăbộăphậnăsinhădụcăngoàiădoăungăthưă+ănạoăvétăhạchăbẹnăhaiăbên ................................................................................................ 104

46. Phẫuăthuậtăcắtăcụtătoànăbộăbộăphận sinhădụcăngoàiădoăungăthư ............ 106

47. Phẫuăthuậtălấyăs iăbểăthậnăngoàiăxoang ................................................ 108

48. Phẫuăthuậtădẫnălưuăđàiăbểăthậnăraăda .................................................... 110

49. Phẫuăthuậtăcắtă ngăphúcătinhămạc ......................................................... 112

50. Th ăthuậtăbơmărửaăbàngăquang............................................................. 114

51. Phẫuăthuậtăcắtăb ătinhăhoàn .................................................................. 115

52. Phẫuăthuậtăcắtăhẹpăbaoăquyăđầu ............................................................ 117

53. Phẫuăthuậtăcắtămàoătinh ........................................................................ 119

54. Phẫuăthuậtătánăs iănqăđoạnăgiữa,ădướiăqua NS NQ ngượcădòngăbằng ngăc ngăvàămáyătánăxungăhơi ................................................................................. 121

55. Phẫuăthuậtăcắmăniệuăquảnă– bàng quang .............................................. 123

56. M ărộngălỗămiệngăsáo ........................................................................... 125

57. Phẫuăthuậtătáiătạoămiệngăsáoădoăhẹpămiệngăsáo .................................... 126

58. Phẫuăthuậtđiềuătrịăvếtăthươngădươngăvật .............................................. 127

59. Rútăsondeădẫnălưuăbểăthậnăquaăda ......................................................... 130

60. Rútădẫnălưuătụădịchă– máuăquanhăthận .................................................. 131

61. Rútăsondeăjjăquaăđư ngănộiăsoiăbàngăquang ......................................... 132


62. Rút sondeămodelageăquaăđư ng nộiăsoiăbàngăquang ............................ 133

63. Chọcăhútădịchănangăthậnăcóătiêmăcồnătuyệtăđ iădướiăhdăc aăsiêuăâm . 134

64. Nộiăsoiăđặtăsonde JJ .............................................................................. 136

65. ĐặtăsondeăJJ trongăhẹpăniệuăquản ......................................................... 137

66. Phẫuăthuậtăcắtăuălànhădươngăvật ........................................................... 138

67. Dẫnălưuăápăxeăbìu,ătinhăhoàn ................................................................ 140

68. Cắtăuăsùiăđầuămiệngăsáo ........................................................................ 141

69. Chĕmăsóc sondeădẫnălưuăbểăthậnăquaăda/ă24ăgi .................................. 142

70. Chĕmăsócăsondeădẫnălưuăbểăthậnăquaăda/ălần ....................................... 144

71. Chĕmăsócă ngădẫnălưuătụădịchă– máu quanhăthận/ălần ......................... 146

72. Phẫuăthuậtăm ărộngăniệuăquảnăquaănộiăsoi ........................................... 148

73. Phẫuăthuậtăgiảiăphóngăxơăcongădươngăvật ............................................ 150

74. Phẫuăthuậtăcấpăc uăvỡăbàngăquang ....................................................... 151

75. Chọcăhútădịchădướiăsựăhướngădẫnăc aăsiêuăâm .................................... 153

76. Dẫnălưuădịchăquanhăthậnădướiăhướngădẫnăsiêuăâm .............................. 155

77. Dẫnălưuănangăthậnădướiăsựăhướngădẫnăc aăsiêuăâm ............................. 157

78. Bơmărửaăbàngăquangălấyămáuăcục ........................................................ 159

79. Bơmărửaăbàngăquang ............................................................................ 161

80. Dẫnălưuăthậnăquaădaăcấpăc u ................................................................ 163

81. Quyătrìnhălấyăs iăsanăhô ........................................................................ 166

82. Quyătrìnhăphẫuăthuậtăbàngăquangăthầnăkinh ......................................... 169

83. Quyătrìnhăcắtăch mănangăthậnănộiăsoiăsauăphúcămạc ........................... 171

84. Phẫuăthuậtăvỡăvậtăhangădoăgãyădươngăvật ............................................ 173

85. Nộiăsoiătánăs iăniệuăđạo ........................................................................ 175

86. Cắtăuăphầnămềm .................................................................................... 177

87. Dẫnălưuăápăxeăkhoangăretzius ............................................................... 179

88. Quyătrìnhăcắtăungăthưăthận .................................................................... 181

89. Cắtăungăthưăthậnăcóăhoặcăkhôngăvétăhạchăhệăth ng ............................. 183

90. Mổălấyăs iăbểăthậnătrongăxoang ............................................................ 185

91. Nộiăsoiăsauăphúcămạcăcắtăănangăthận .................................................... 187

92. Nangănướcăthừngătinh,ăcònă ngăphúcătinhămạc .................................... 189

93. Rửaăbàngăquangălấy máuăcục ............................................................... 193

94. Chọcăthĕmădòăbểăthậnădướiăhướngădẫnăsiêuăâm ................................... 195


95. Nộiăsoiăbơmărửaăbàngăquangălấyămáuăcục ............................................ 197

96. Bơmăhóaăchấtăvàoăbàngăquang ............................................................. 199

97. Nộiăsoiăbàngăquangăchẩnăđoán ............................................................. 200

98. Nộiăsoiăbàngăquangălấyădịăvật,ăs i ........................................................ 202

99. Cắtăb ătltă- bàng quang - túiătinhă ănam ............................................... 204

100. Cắtăuăbàngăquangăđư ngătrên ............................................................... 206

101. Cắtăbàngăquangăbánăphânăkèmătúiăthừa ................................................ 208

102. Cắtăb ăuăthượngăthậnăbằngădaoăsiêuăâm ............................................... 210

103. Thôngăniệuăquảnăradaătrênămộtăđoạnăruột ............................................ 212

104. Dẫnălưuăbàngăquangăbằngăchọcătroca ................................................... 214

105. Phẫuăthuậtăs iăniệuăquảnăthànhăbàngăquang ......................................... 216

106. Dẫnălưuăthận ......................................................................................... 218

107. Phẫuăthuậtăxoắnă- vỡătinhăhoàn ............................................................. 220

108. Phẫuăthuậtăđóngăròăbàngăquang - âmăđạo ............................................. 222

109. Cắtăthậnăđơnăthuầnăquaămổăh ăhoặcănộiăsoiăsauăphúcămạc .................. 224

110. Phẫuăthuậtăcắtănangăthậnăquaăphúcămạcăvàăsauăphúcămạc .................... 227

111. Phẫuăthuật NS tạoăhìnhăbểăthậnăniệuăquảnăquaănộiăsoiăsauăphúcămạc . 229

112. PhẫuăthuậtăNS lấyăs iăbểăthậnă- niệuăquảnăquaănộiăsoiăsauăphúcămạc . 231

113. Phẫuăthuậtănộiăsoiăcắtătltătoànăbộăngoàiăphúcămạc ................................ 233

114. Phẫuăthuậtăchữaăxơăc ngădươngăvật ..................................................... 235

115. Cắtăbaoăquyăđầuădoădính,ădài. ............................................................... 237

116. Rạchărộngăvòngăxơăthắtănghẹtăbaoăquyăđầu .......................................... 238

117. Cắtăb ădươngăvật,ăvétăhạchăbẹn ............................................................ 239

118. Cắtăthậnăđơnăthuầnăquaămổăh ăhoặcănộiăsoi ......................................... 241


1

NỌIăSOIăSAUăPHUCăMACăLỂYăSOIăNIểUăQUAN

I.ăCHIăĐINHă

+ăSoiăniêuăquană1/3ătrên. +ăBênhănhânăkhôngăcoăchôngăchốăđinhăcuaăphâuăthuâtănôiăsoi. II.ăQUYăTRINHăPHỂUăTHUỂTă 1. Chu năb ăb nhănhơn:ă -Bệnhănhânăđượcăchụpăphimăvàăsiêuăâmăxácăđịnhăs iăniệuăquảnăđoạnătrên,ălàmăcácăxétănghiệmăthư ngăquiăđánhăgiáăch cănĕngăthận. -Dĕnăbênhănhânănhinăĕnă,ăvêăsinhă,ăthutăthaoătrươcămô. -Tiêmăkhangăsinhătrươcămô. -ChụpăXQăhệătiếtăniệuătrướcămổ

2. Quy trình

+ Phương phap gây mê: Nôiăkhốăquan. + Tư thê bênh nhân :ă ăNĕmănghiêngă90ăđôăvêăphốaăđôiădiênăvơiăbênămô,ăbênhănhânăđươcăkêăthêmăgôiădươiăphânăhôngăbênăđôiădiênăđêăđâyăphânăthĕtălưngăbênămôăcaoăhơn. + Ky thuât: - Rachădaă1cmădươiăsươnăXIIăđươngănachăsau,ădungăpinceătachăcânăcơălưngăvaoăkhoangăsauăphucămac. - Bơmăbongă taoă khoangă sauăphucămacă 300-400ămlă khố.ăĐĕtă trocară 10mmăđâuătiênă.ăSauăđoăvaoăcamaraălamărôngăkhoangăsauăphucămac. - Đĕtătrocarăthưă2ă5mmătrênăđươngănachăsau,ăcachătrocarăđâuă10cmăvêăphốaădươi.ăTrocarăthưă3ă10mmătrênăđươngănachătrươc,ă3ătrocarătaoăthanhăhốnhătamăgiacăđêu. - Phâuătốchătốmăniêuăquanăvaăbôcălôăđoanăniêuăquanătrênăsoi. - Dungădaoăđiênănôiăsoiărachăniêuăquanătrênăsoi. - Gĕpăsoiăbĕngăpinceănôiăsoiă,ălâyăsoiăraăngoaiăquaălôătrocar. - Đĕtănongăbêăthână–ăbangăquang.

- Khâuălaiăchôămơăniêuăquanăbĕngăchốăsafilă3/0ăhoĕcă4/0ămuiărơi. - Hutărưaăkhoangăsauăphucămac - Đĕtă01ădânălưuăkhoangăsauăphucămac. - Rutăcacătrocară,ăđongălaiăcacălôătrocar. III.ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinh điềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể


2

- Thayăbĕngăhàngăngày

- Theoăsõiăsátănướcătiểuăquaăsondeăvàădịchăquaădẫnălưuăh ămổ

- Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong.ăRútădẫnălưuăh ămổăkhiădẫnălưuăkhôngăraădịch. - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước. - Hẹnăsauă1ăthángăđếnăkhámălạiăvàărútăJJ


3

QUYăTRINHăPHỂUăTHUỂT

NỌIăSOIăSAUăPHUCăMACăLỂYăSOIăTHỂN

I.ăCHIăĐINHă +ăSoiăbêăthână. +ăBênhănhânăkhôngăcoăchôngăchốăđinhăcuaăphâuăthuâtănôiăsoi. II.ăQUYăTRINHăPH UăTHU Tă 1. Chu năb ăb nhănhơn:

- Bệnhă nhână đượcă chụpă phimă vàă siêuă âmă xácă địnhă s iă bêă thân, làm các xét

nghiệmăthư ngăquiăđánhăgiáăch cănĕngăthận. - Dĕnăbênhănhânănhinăĕnă,ăvêăsinhă,ăthutăthaoătrươcămô. - Tiêmăkhangăsinhătrươcămô. 2. Quy trình

+ Phương phap gây mê:ăNôiăkhốăquan. + Tư thê bênh nhân : ăNĕmănghiêngă90ăđôăvêăphốaăđôiădiênăvơiăbênămô,ăbênhănhânăđươcăkêăthêmăgôiădươiăphânăhôngăbênăđôiădiênăđêăđâyăphânăthĕtălưngăbênămôăcaoăhơn. + Ky thuât: - Rachădaă1cmădươiăsươnăXIIăđươngănachăsau,ădungăpinceătachăcânăcơălưngăvaoăkhoangăsauăphucămac. - Bơmăbongă taoă khoangă sauăphucămacă 300-400ămlă khố.ăĐĕtă trocară 10mmăđâuătiênă.ăSauăđoăvaoăcamaraălamărôngăkhoangăsauăphucămac. - Đĕtătrocarăthưă2ă5mmătrênăđươngănachăsau,ăcachătrocarăđâuă10cmăvêăphốaădươi.ăTrocarăthưă3ă10mmătrênăđươngănachătrươc,ă3ătrocarătaoăthanhăhốnhătamăgiacăđêu. - Phâuătốchătốmăniêuăquanăvaăphâuătốchăbôcălôăbêăthân. - Dungădaoăđiênănôiăsoiărachăbêăthân. - Gĕpăsoiăbĕngăpinceănôiăsoiă,ălâyăsoiăraăngoaiăquaălôătrocar. - Đĕtănongăbêăthână–ăbangăquang. - Khâuălaiăchôămơăbêăthânăbĕngăchốăsafilă3/0ăhoĕcă4/0ămuiărơi. - Hutărưaăkhoangăsauăphucămac - Đĕtă01ădânălưuăkhoangăsauăphucămac. - Rutăcacătrocară,ăđongălaiăcacălôătrocar. II I.ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể


4

- Thayăbĕngăhàngăngày


- Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong.ăRútădẫnălưuăh ămổăkhiădẫnălưuăkhông raădịch. - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước. - Hẹnăsauă1ăthángăđếnăkhámălạiăvàărútăJJ


5

QUYăTRINHăK ăTHUỂT

NỌIăSOIăCĔTăĐỌTăUăLANHăTLT QUAăĐ NGăNIểUăĐAO

I.ăCH ăĐ NHăVẨ CH NGăCH ăĐ NH

1.ăCh ăđ nh: - TấtăcảăbệnhănhânăUPĐLTTTLăcóăchỉăđịnh canăthiệpăngoạiăkhoaănhư: +ăBíăđáiăkhôngăkhắcăphụcăđượcăsauăđiềuă trịăvàărútăthôngătiểu.ăTạiăHoaăKỳăchỉăđịnhăcắtănộiăsoiăhiệnănayăch ăyếuălàăcácătrư ngăhợpăthấtăbạiăsauăđiềuătrịănộiăkhoa +ăăĐãăcóăcácăbiếnăch ng:ănhiễmăkhuẩn,ăs iăbàngăquang,ăgiãnăthận, + Có tổnăthươngăgiảiăphẫuăbệnhătạiăbàngăquangăkhôngăhồiăphục như:ăcổăbàngăbịăđẩyăcao,ăbàngăquangăcóăcácătúiăthừaăgiả +ăR iă loạnă tiểuă tiệnă ảnhă hư ngă tớiă côngă tácă vàă s că khoẻă c aă bệnhă nhână hayănhữngăbệnhănhânăkhôngăcóăđiềuăkiệnăchĕmăsócătheoădõiăvàăđiềuătrịănộiăkhoa

+ăTrọngălượngăU < 60ăgram.ăNếuăcắtăuăquáătoăthìăth iăgianămổăkéoădài,ădiệnăcắtălớn,ăchảyămáuănhiềuădễăgâyănhiềuătaiăbiếnăvàăbiếnăch ngătrongăđóăđángăsợănhấtălàăhộiăch ngănộiăsoi. +ăKhôngăcóăcácăbệnhălýăkếtăhợpănặngătạiăbàngăquangănhưăUăsâuăbàngăquang, túi

thừaăbàngăquang

2.ăCh ngăch ăđ nh: +ăăĐangăcóănhiễmăkhuẩnăniệu

+ăăC ngăkhớpăháng

+ăHẹpăniệuăđạo

+ăS iăbàngăquangălớnăhayănhiềuăviên, +ăCácăbệnhăkhácănhưăđãăchiếuăxạănhiềuălầnăvùngăchậu,ăgãyăkhungăchậu

+ăCácăbệnhătoànăthânăkhác:ăsuyătim,ăr iăloạnăđôngămáu

II. QUY TRÌNH K ăTHU T

1.ăChu năb ătr căm

- Bệnhănhânăđượcălàmăcácăxétănghiệmăcậnălâmăsàngătrướcămổ:ăBaoăgồmăcácăxétănghiệmătiềnăphẫuăthôngăthư ngă(Côngăth cămáu,ătìnhătrạngăđôngămáu,ătổngăphânătíchănướcătiểu,ăđư ngăhuyết,ăch cănĕngăgană – thận,ăXă– Quangă timăphổi,ăđiệnătim),ăsiêuăâmăvùngăbẹnă– bìu.

- Bệnhănhânăđượcătấmărửaăvàăcạoălôngăvùngăbẹnă– muăngayătrướcămổ. - KhiălênăbànămổăbệnhănhânăđượcăsátătrùngălạiăbằngădungădịchăPolyvidoneăiodineă10% (BETADINE).


6

-ăTiêmăkhangăsinhătrươcămô. 2. Quy trình

Phương pháp vô cảm : Bệnhănhânăđượcăgâyătêăt yăs ngăhoặcăgâyămê. Thì nong niệu đạo và đặt máy qua niệu đạo vào bàng quang

+ăNongă niệuă đạoă nhẹă nhàngă tìnhă tựă theoă 4ă thì,ă từă cỡă nh ă đếnă lớnă (bắtă đầuăthư ngătừăs ă20ăChăđếnăs ă27ăCh).ăNếuănongăs ăbéăquáăcóănguyăcơătổnăthươngăth ngăniệuăđạo;ăNếuănongăs ătoăquáăgâyăgiãnătổnăthươngăniệuăđạoăcóănhiềuănguyăcơăhẹpăniệuăđạoăsauămổ. +ăSauăkhiănongăniệuăđạoăcầnăchọnăcỡămáyă26ăhayă24ăchoăphùăhợp.ăNhiềuătrư ngăhợpămiệngăsáoăhẹpăphảiăsẻămiệngăsáoăvềăphíaăbụngădươngăvật.ăNếuăniệuăđạoăcóăchỗăhẹpătaădùngămáyăxẻătrongăniệuăđạoătrongărồiăđặtămáyăcắt. +ăĐặtămáyămộtăcáchănhẹănhàng,ănhữngătrư ngăhợpăuătoăchúăýăhạătayăhếtăm căđểăkhôngăthụcăthânămáyăvàoăniệuăđạoăhayăthùyăgiữa.ăNếuătrư ngăhợpăđặtăkhóăkhĕn,ălắyămáyăvàăđặtădướiăsựăkiểmăsoátăc aămắtănhìnătrênămànăhìnhă(lúcănàyănướcăvàoăm ănhưngănướcăraăkhoá,ăvừaăđẩyămáyăvàoăvừaăphảiănhìnăthấyăđư ngă ngăniệuăđạo

Thì quan sát đánh giá: Quanăsátăđánhăgiáăvềăcácămặt +ăBàngăquangăcóăs i? U? túiăthừa?ăHaiălỗăniệuăquản

+ăTìnhătrạngTLT:ăkh iălượng,ătoăthuỳănào,ăụănúi,ăkhoảngăcáchătừăcổăbàngăquangătớiăụănúi. Thi căt +ăMớiăđầuăcắtăuăđiểmă6ăgi ,ăsauăđóăm ăxangă2ăbênăcắtăvịătríă5ăgi ăvàă7ăgi .ăNếuăcóăthùyăgiữaăthìăbắtăđầuăcắtăthùyăgiữa,ăgiảiăphóngăụănúiăbằngăviệcăcắtăchână2ăthuỳăbên.ăĐộngătácănàyălàmăđầuătiênăcóălợi: +ăTạoălòngămángăvịătríă6ăgi ăđểănướcăraăvàănướcăvàoădễădàngăsẽăthuậnălợiăchoăquanăsátăkhiăcắt +ăCắtăuăvàăđ tăcầmămáuăvịătríă5ăgi ăvàă7ăgi ,ăđâyălàănơiăvàoăc aă2ăđộngămạchăchiăph iătuyếnătiềnăliệt,ădoăđóăkhiăcắtă2ăthuỳăbênăhầuănhưăkhôngăcóămạchămáuăvàăkhôngăchảyămáu

+ăCắtăvùngăquanhăụănúi:ăvùngănàyăkhóăcắtădễăgâyătổăthươngăụănúiăvàăcơăthắtăgâyăxuấtătinhăngượcădòngăvàăđáiărỉ,ăhayăchảyămáuănênăcắtăsớmăsauăcắtăthuỳăgiữaăvàăđiểmă6ăgi .ăKhiăụănúiăbộcă lộărõ,ăđâyă làăm căđểăcắtău,ănên khiăcắtă thuỳăbênăkhôngăđiăquáăm cănày

+ăCắtă2ăthùyăbênă:ăCắtădướiălênăhoặcăxoayăvòngătrònătừădướiălên


7

+ăSửaălạiăvùngăm mătuyếnătiềnăliệt:ăcắtăhayăđ tăcầmămáuăvùngănàyărấtăhayătổnăthươngăcơăthắtăgâyăđáiărỉ.ă30%ăcácătrư ngăhợpăuătuyếnătiềnăliệtăphátătriểnăqúaăụănúi,ănhữngătrư ngăhợpănàyăcảănhữngăphẫuăthuậtăviênăcóăkinhănghiệmănhấtăcũngăkhóăkhĕnăkhiănàoăthìăcắtădừngălại.ăKỹăthuậtănàyărấtătinhătếăchỉăcóăđượcădưạăvàoăkinhănghiệmălâmăsàng. ăă+ăBơmărưaăbangăquangăđêălâyăhêtămanhăcĕt. Thi đôt câm mau

ăă+ăSauăkhiăcĕtăxong,ăthayăqueăđôtă,ăđôtălânălươtătưătrênăxuôngădươiăđêăcâmămau. - Kiểmă traăvề:ăcầmămáu;ă tổnă thươngăụănúi;ăCácădịăvậtăcònă lạiă trongă lòngăbàngăquangănhưămảnhăcắt,ămáuăđông,ăs i Thì kết thúc

+ăRútămáy,ăquáătrìnhărútămáyăchoănướcăvào,ăkhoáănướcăra,ăkhiămáyăraătớiămiệngăsáoăgiữăngayăquyăđầuăđểăniệuăđạoăcĕngăđầyănước,ăđặtăfoleyădễădàngăhơn

+ăTrongă trư ngă hợpăuă to,tuyếnă tiềnă liệtă toă hoặcă niệuă đạoă bịă th ngă thìă khiă đặtăfoleyăkhóăkhĕnăphảiăkhắcăphụcăbằngăcách:ăDùngănòngăđặtă foleyăhayăcho ngón

tayăvàoătrựcătràngăđẩyătuyếnălênăkhiăđặtăfoley. III.ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể - Theoăsõiăsátănướcătiểuăquaăsonde - Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong.ă - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước,ătránhăchấtăkíchăthích


8

QUYăTRỊNHăK ăTHU T

M ăL YăS IăB ăTH NăTRONGăXOANG

I.ăCH ăĐ NH

S iăbểăthậnătrongăxoang

II. QUY TRÌNH


- Nh năĕn,ăv ăsinh,ăth tătháoătr cătrƠng. - Tiêmăkhángăsinhătr căm . 2. Quy trình

- Gây mê NKQ

- Tưăthếănghiêngă(P)ăsangă(T) khoảngă90ăđộ,ăđộnăg iă ăsư năthắtălưng

- Rạchădaăđư ngăsư năthắtălưngăcao,ăsongăsongăvớiătrụcăc aăxươngăsư nă12ăvàoăkhoangăsauăphucămạc,ăcầmămáuăkỹăcácămạchăc aăcơăthắtălưng. - Tạoăkhoangăsauăphúcămạc. - Tìmăvàăgiảiăphóngăniệuăquản,ăđiălênătìmăbểăthận. - Hạăthận,ăgiảiăphóngăthậnătựădo. - Giảiăphóngăt iăđaăbểăthậnătớiăsátăr năthậnămặtăsau

- Khâuăcầmămáu,ăm ă1ăphầnănhuămôămặtăsau,ăđiătừăr năthận,ăvénănhuămôăraă2ăbên.Taăbộcălộăđượcăbểăthậnătrongăxoang,ăcácănhómăđàiăthậnătrênă– giữaă– dưới. - M ăbểăthậnăsaoăchoătươngă ngăvớiăkíchăthướcăphầnăs iă ăbểăthậnăvàăcácănhómăđài. - Lấyă s i:ăDùngă picnceă nh ă cặpă s i,ă dùngă lậyă s iă đểă giảiă phóngă vàă lấyă từngănhánhăs iăraă ăcácănhómăđài,ătránhăráchătổăch căbểăthận.ăCóăthểăgặmăb ăs iănh ăđiămộtăphần.ă - Bơmărửa,ăkiểmătraălấtăhếtăs iăvụn,ăkhâuănhữngăchỗănhómăđàiănếuăbịărách. - Tạoăhìnhălạiăbểăthậnă– đặtăJJăbểăthậnă– niệuăquảnă– bàng quang.

- Khâuălạiănhuămô

- Đặtăthậnălạiăvịătríăbanăđầu,ăđặtădẫnălưuăh ăthận.

- Đóngăvếtămổ:Lớpăcânăcơ,ălớpăda. III.ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể - Thayăbĕngăhàngăngày



9



10


M ăL YăS IăB ăTH NăNGOẨIăăXOANG

I. CH Đ NH

S i bể thận ngoài xoang

II. QUY TRÌNH K THU T

1. Chu n b tr c m

- Nhịn ĕn

- Vệ sinh, thụt tháo trực tràng.

- Tiêm kháng sinh trước mổ. 2. Ph u thu t: Gây mê NKQ

Tư thế nghiêng (P) sang (T) khoảng 90 độ, độn g i sư n thắt lưng

Rạch da đư ng sư n thắt lưng, song song với trục c a xương sư n 12 vào

khoang sau phuc mạc, cầm máu kỹ các mạch c a cơ thắt lưng. Tạo khoang sau phúc mạc. Tìm và giải phóng niệu quản, đi lên tìm bể thận. Giải phóng t i đa bể thận tới sát r n thận mặt sau

M bể thận sao cho tương ng với kích thước phần s i bể thận

Lấy s i: Dùng picnce nh cặp s i, dùng lậy s i để tránh rách tổ ch c bể thận. Có thể gặm b s i nh đi một phần. Bơm rửa, kiểm tra lất hết s i vụn. Tạo hình lại bể thận – đặt JJ bể thận – niệu quản – bàng quang.

Đặt dẫn lưu h thận. Đóng vết mổ:Lớp cân cơ, lớp da.

III. CHĔM SÓC SAU M

- Dùng kháng sinh dự phòng hoặc kháng sinh điều trị tùy từng trư ng hợp

cụ thể - Thay bĕng hàng ngày

- Theo sõi sát nước tiểu qua sonde và dịch qua dẫn lưu h mổ

- Rút sonde tiểu sau 3-5 ngày, nước tiểu trong. Rút dẫn lưu h mổ khi dẫn

lưu không ra dịch. - Chế độ ĕn u ng dinh dưỡng t t, u ng nhiều nước. - Hẹn sau 1 tháng đến khám lại và rút JJ


11


N IăSOI SAUăPHỎCăM CăC Tă NANGăTH N

I.ăCH ăĐ NH

Nangăthậnătoăgâyăảnhăhư ngăch cănĕngăthận,ăgâyăđau,ăkhóăchịuăchoăngư iăbệnh. II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T


-ăThutăđaiătrang. -ăVêăsinhătaiăchô.

-ăKhangăsinhădưăphongă trươcămô:ăUnasyl,ăCefotaxime,ăCeftazidime…ă1gă tiêmătrươcămôă1ăgiơ. 2. Quy trình

- Phương pháp vô cảm:ăGâyămêănộiăkhíăquảnăhoặcăgâyătêăt yăs ng.

- Tư thế: Đặtăbệnhănhână ătưăthếănghiêngă90ăđộăvềăbênăđ iădiện,ăchânădướiăcoăchânătrênăduỗiăvàăcóăkêăđộnădướiăthắtălưngăbênăđ iădiện.ă - Phẫuăthuậtăviênăvàăngư iăphụăđềuăđ ngăphíaăsauălưngăbệnhănhân.ăDụngăcụăviênăđ ngăbênăđ iădiện.ăDụngăcụăviênătrảiăbànădụngăcụăhaiălớpătoan,ăchuẩnăbịădụngăcụătrongăkhiăphẫuăthuậtăviênăsátătrùngăvùngămổăvàătrảiătoan,ăsauăđóăkiểmătraămáyăsoi,ăcamera,ănguồnăsáng. - Đặt Trocar +ăTrocarăth ănhất:ăPhẫuăthuậtăviênărạchădaă1ăcmăvùngăhõmăsư năthắtălưngătrênăđư ngănáchăgiữaăngayădướiăđầuăxươngăsư nă12,ădùngăpinceătáchăcõnăcơăthànhăbụngăvàoăkhoangăsauăphúcămạc.ăTạoăkhoangăsauăphúcămạcăbằngăcáchădùngăgĕngătayăcaoăsuă(ăchúngătôiădùngăngónătayăc aăgĕngăphẫuăthuật)ăbuộcăvàoăđầuăsondeăhỳtă s ă14ăđểă tạoă túiăhơiă táchăkhoangăsauăphúcămạcăbằngăcáchădùngăbơmă tiêmămonoă60mmăbơmă10ălầnăthểătớchăkhớăkhoảngă400ă- 500ămlăsauăđóătháoăhơiăđặtă1ătrocară10ămmănũngătựăquaălỗăm ăđầuătiên,ăbơmăhơiăco2 12ămmăHgăvàăđặtă ngăkính camera.

+ăTrocarăth ă2:ăPhẫuăthuậtăviênăbócătáchărộngăkhoangăsauăphúcămạcăđểăthấy rõ

cựcă dướiă thậnă vàă tiếpă tụcă đặtă trocară 5ămmă ă vịă tríă trênă đư ngă náchă trướcă vàăkhoảngă2ă- 3ăkhoátăngónătayăphíaătrênătrướcămàoăchậu. +ăTrocară th ă 3:ă ă thànhă b nă lớpă cơă cạnhă cộtă s ngă vàă b ă dướiă thấpă nhấtă c aăxươngăsư nă12ătrênăđư ngănáchăsau,ăđặtătrocară5mm.

2ătrocară5mmădùngăđểăphẫuătíchăvàăthựcăhiệnăc căkỹăthuậtăc aăcuộcămổ.ă


12

Hình 2.3. Tư thế bệnh nhừn và các vị trí đặt trocar. - Phẫu tích nang thận và cắt chỏm nang

Ngư iă phụă giữă camera,ă phẫuă thuậtă viênă dùngă mócă vàă pinceă phẫuă tíchăquanhăthận,ăbộcălộănangăthận,ăđánhăgiáătìnhătrạngănangăv ăm ngădịchătrongăhayăthànhădày,ătĕngăsinhămạch.ăTiếnăhànhăcắtăch mănangăsátăvớiănhuămôăthậnăbằngăkéoăhoặcămóc. Khiănghiăng ăcóă tổnă thươngăácă tínhăcầnăsinhă thiếtă t că thìăđểăquyếtăđịnhăhướngăcanăthiệp. - Kiểm tra lòng nang, cầm máu. Kiểmă traă trongă lòngă nangă bằngă cáchă đưaă ngă kínhă vào.ă Đánhă giáă tìnhătrạngăváchănangătrơnănhẵnăhayăgồăghề,ăcóătĕngăsinhămạchăkhông,ăcóăchảyămáuăhoặcă tổă ch că hoạiă tửă trongă nangă không.ăLoạiă trừă nhữngă uă thậnă dạngă nangă vàătrư ngăhợpănangăcóălưuăthôngăvớiăhệăth ngăđàiăbểăthận.ăCầmămáuăbằngăđ tăđiệnăhoặcăkhâuădiệnăcắtăch mănang. Bơmărửaănang.ăLấyănangă thậnă raăngoàiă trựcă tiếpăquaă lỗă trocarăhoặcăchoăvào trong túi nilon

- Đặt dẫn lưu bằngă ngăhútăcỡă14ăFrăvàoălòngănang.ăXảăhơi,ărútătrocarătrongăkhiădụngăcụăviênăđếmăgạcăvàăkiểmătraădụngăcụămổătrướcăkhiăđóngălỗătrocarăbằngăchỉătiêuăchậmăs ă1ăvàăkhâuădaăbằngăchỉătiêuănhanhă3.0ăhoặcăchỉăLin.ă III.ăCHĔMăSịCăSAUăM - Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể - Thayăbĕngăhàngăngày - Theoăsõiăsátănướcătiểuăquaăsondeăvàădịchăquaădẫnălưuăh ămổ - Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong.ăRútădẫnălưuăh ămổăkhiădẫnălưuăkhôngăraădịch. - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước.


13


TÁNăS IăNI UăQU NăNG CăDọNGăXUNGăH I

I. CH ăĐ NH

S iăniệuăquảnănh ăđoạnă1/3ădướiăhoặcă1/3ăgiữa. II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T


- Nhịnăĕnău ngă6ăgi ătrướcăkhiămổă. - Vệăsinh,ăcạoălôngămuă,ăthụtătháoătrướcămổ. - Choăkhángăsinhătrướcămổ. - ChụpăXQăhệătiếtăniệuătrướcămổ

2. Quy trình

- Bệnhănhânăđượcăgâyătêăt yăs ngăhoặcăgâyămê. - Tưăthếăbệnhănhânăsảnăkhoa. - Đặtămáyăsoiăniệuăquảnăvàoăbàngăquang. - Kiểmătraătoànăbộăbàngăquang,ăkiểmătraălỗăniệuăquảnă2ăbên. - Đưaămáyăsoiăniệuăquảnălênăniệuăquảnătheoădâyădẫn. - Tiếpăcậnăs iăniệuăquản. - Dùng que tán xungă hơiă tánă s iă thànhă nhiềuămảnhă nh ,ă sauă đóă gắpă s iă bằngăpinceănộiăsoiăhoặcăbằngărọ. - ĐặtăJJăbểăthậnă– bàngăquangătheoădâyădẫn. - Rútămáyăsoiăniệuăquản,ăđặtăsondeăbàngăquangăbằngăfoleyă2ăchạc. III. CHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrị tùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể - Theoăsõiăsátănướcătiểuăquaăsondeăvàădịchăquaădẫnălưuăh ămổ

- Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong. - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước. - Hẹnăsauă1ăthángăđếnăkhámălạiăvàărútăJJ


14

QUYăTRỊNHăK ăTHU TăM ăH ăTINHăHOẨNăL CăCH

I. CH ăĐ NH

- Tinhăhoànăẩn

- Tinhăhoànălạcăchỗ

II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T


- Nhịnăĕnău ngă6ăgi ătrướcăkhiămổă. - Vệăsinhătrướcămổ.ă - Choăkhángăsinhătrướcămổ

2. Quy trình

Vô cảm: Trẻăemăgâyămê,ăngư iălớnăcóăthểăgâyătê. Kỹ thuật: - Rạch daăngangănếpăbẹnăhayăđư ngăbẹnăbìu,ă táchăcácă lớpăcânăcơăcầmămáu,ăkhôngăđểătụămáu. - Bộcălộă ngăbẹnăcảăbaoătinhăhoàn,ăm ăbaoătinhăhoànănhậnăđịnhăthươngătổnăgiảiăphẫuătinhăhoàn,ămàoătinhăhoàn,ăthừngătinh,ăbóămạchătinhăhoànămàoătìnhăhoàn;ăcácădịădạngăkhác. - Bộcălộărõăthừngătinhăvàămạchămáu,ăgiữăriêngăbằngăchỉămềm. - Giảiăphóngă tinhăhoàn,ă thừngă tinh,ăbóămạchă tinhăhoànăkh iă cácăchỗădínhăvàămàng co kéo.

- Đoăthửăđểăhạătinhăhoànăxu ngăbìuădễădàngăkhôngăcĕng.ăTinhăhoànă ătrênăcaoătrongăổăbụngăphảiăm ălỗăbẹnăsâuă táchătinhăhoànăvàăbóămạchătinhăhoàn,ăthừngătinhătừătrênăổăbụngăđểăhạăxu ngăbìu. - Táchăcắtăbaoăthoátăvịădướiălỗăbẹnăsâuăvàăm ălênăcao,ăđóngăcổăbaoăthoátăvịătrênăcaoăbằngăchỉăkhôngătiêu,ătránhăkhâuăvàoăthừngătinh.ă - Khâuălạiămàngătinhăhoàn,ăbảoăvệătinhăhoàn.

- Tạoăđư ngăhầmătừălỗăbẹnănôngăxu ngăbìuă(dùngăngónătayătr )ăvàănongărộngătúi bìu.

- Rạchădaă ăđáyăbìuătựaătrênăđầuăngónătayătr ,ătáchădaăvàăcơăDartosăthànhătúiărộngăchỗăchoătinhăhoàn. - M ăcânăDartosăkéoăhạătinhăhoànăxu ngăbìu,ăkhôngăđểăxoắn,ăđặtăc ăđịnhăgiữaăcânăDartosăvàădaăbìu,ăkhâuăc ăđịnhăhaiămặtăbênătinhăhoànăvớiămặtătrongădaăbìuăvàăkhâuăkínălạiădaăbìu.


15

- Khâuăphụcăhồiăđư ngămổ.ăKhâuăcân,ă tổăch cădướiădaăbằngăchỉă tiêu,ăkhâuădaăbằngăchỉătiêuăluồnădướiăda. III.ăCHĔMăSịCăSAUăM


- Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t


16


TÁNăS IăBẨNGăQUANGăC ăH CăNG CăDọNG

I .ăCH ăĐ NH

S iăbàngăquangăkhôngăquáăto. II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T


- Nhịnăĕnău ngă6ăgi ătrướcăkhiămổă. - Vệăsinh,ăcạoălôngămuă,ăthụtătháoătrướcămổ. - Choăkhángăsinhătrướcămổ. 2. Quy trình

- Bệnhănhânăđượcăgâyătêăt yăs ngăhoặcăgâyămê. - Tưăthếăbệnhănhânăsảnăkhoa. - Nongăniệuăđạoăbằngăbeniqueătừăs ă20- 28 CH

- Đặtămáyătánăs iăvàoăbàng quang.

- Kiểmătraătoànăbộăbàngăquangă(ăthànhăbàngăquang,ătúiăthừaăbàngăquang,ăvịătríăs iăbàngăquang...)ă - Kẹpăs iăbàngăquangă,ăbópăvụnăs iăbàngăquang.ă - Bơmărửaăhếtăs iăvụnăbàngăquang.ă - Rútămáyătánăs i,ăđặtăsondeăbàngăquangăbằngăfoleyă2ăchạc. III.ăCHĔMăSịCăSAUăM


- Theoăsõiăsátănướcătiểuăquaăsondeă - Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong. - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước.


17


N IăSOIăC TăUăNỌNGăBẨNGăQUANG

I.ăCH ăĐ NH

U nông bàng quang

II.ăQUYăTRỊNHăK ăTHU T


- Nhịnăĕnău ngă6ăgi ătrướcăkhiămổă. - Vệăsinhătrướcămổ,caoăsachălôngămu. - Choăkhángăsinhătrướcămu

2. Quy trình

Thì nong niệu đạo và đặt máy qua niệu đạo vào bàng quang

+ăNongăniệuăđạoănhẹănhàngătìnhătựătheoă4ăthì,ătừăcỡănh ăđếnălớnă(bắtăđầuăthư ngătừăs ă20ăChăđếnăs ă27ăCh).ăNếuănongăs ăbéăquáăcóănguyăcơătổnăthươngăth ngăniệuăđạo;ăNếuănongăs ă toăquáăgâyăgiãnătổnă thươngăniệuăđạoăcóănhiềuănguyăcơ

hẹpăniệuăđạoăsauămổ. +ăSauăkhiănongăniệuăđạoăcầnăchọnăcỡămáyă26ăhayă24ăchoăphùăhợp.ăNhiềuătrư ngăhợpămiệngăsáoăhẹpăphảiăsẻămiệngăsáoăvềăphíaăbụngădươngăvật.ăNếuăniệuăđạoăcóăchỗăhẹpătaădùngămáyăxẻătrongăniệuăđạoătrongărồiăđặtămáyăcắt. +ăĐặtămáyămộtăcáchănhẹănhàng. Thì quan sát đánh giá: Quanăsátăđánhăgiáăvềăcácămặt +ăBàngăquangăcóăs i? U? túiăthừa?ăHaiălỗăniệuăquản. Thi căt ăăăCĕtăUălânălươtătưngălơpăđênăsatălơpăcơăbangăquang. ăăăĐôtăcâmămauăky.ăBơmărưaăbangăquangălâyătôăchưcăUăgưiălam GPB.

Thì kết thúc

+ăRútămáy,ăquáătrìnhărútămáyăchoănướcăvào,ăkhoáănướcăra,ăkhiămáyăraătớiămiệngăsáoăgiữăngayăquyăđầuăđểăniệuăđạoăcĕngăđầyănước,ăđặtăfoleyădễădàngăhơn

III.ăCHĔMăSịCăSAUăM


- Theoăsõiăsátănướcătiểuăquaăsondeă - Rútăsondeătiểuăsauă3-5ăngày,ănướcătiểuătrong.ă - Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước.


18

QUYăTRỊNHăPH UăTHU T

NANGăN CăTH NGăTINH,ăCọNă NGăPHỎCăTINHăM C

I. CH ăĐ NH

- Nangănướcăthừngătinh

- Trànădịchămàngătinhăhoànădoăcònă ngăphúcătinhămạc II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T



2.ăPh ngăphápăti năhƠnhă Vô cảm: gâyă mêă nộiă khíă quảnă hoặcămêămaskă thanhă quản, cóă thểă ph iă hợpăphong

bếăthầnăkhinhăchậuăbẹnăhoặcăchùmăđuôiăngựa.ă Kỹ thuật Bệnhănhânănằmăngửa,ăngư iăthẳng.ă Thì 1: Mở ống bẹn - Rachăda:ăđư ngărạchădaătrùngăvớiănếpăbẹnăbụngădàiă2- 3cmă ăkhoảngăgiữaătừăgai

chậuătrướcătrênăđếnăkhớpămuă - M ăcânănông,ăkẹpăđ tăđiệnăcầmămáuăcácămạchămáuădaăbụng,ăyoorăch cămỡ.ă - Rạchăm ădọcăcânăc ăchéoălớnătheoăchiềuăc aănóăchiềuădàiănhưăvếtărạchăda.ă Thì 2: Tìm và cắt ống phúc tinh mạc - Phẫuătíchătìmă ngăphúcătinhămạcătrongăbaoăxơăchungă - Bộcălộărõă ngădẫnătinh, độngătĩnhămạchătinhătránhătổnăthương.ăKhiăphẫuătíchăkhông

đượcăcặpăhoặcăđ tăđiệnăvàoăcácăthànhăphầnănày.ă - Bócătáchă ngăphúcătinhămạcăriêngăra,ănếuăcầnăcóăthểăm ăđểăkiểmătraăxemăcóăcácătạngăbênătrongăhayăkhông.ă Cácăbướcătiếpătheoăxửătríătùyătheoă: + Cònă ngăphúcătinhămạc:ăgiảiăphóngătạngăthoátăvị,ătáchă ngăphúcătinhămạc,ăcắtăcaoă ngăphúcă tinhămạcăngangălỗăbẹnăsâu.ă,ăm ăcửaăsổămàngătinhăhoànătháoădịch,ăcầmămáu.ă


19

+ăNangăthừngătinh:ăcắtăcaoă ngăphúcătinhămạcăngangălỗăbẹnăsâu,ăcắtănangăthừngătinh,ăcầmămáu.

+ăCầmămáuăkỹ.ă Thì 3: Khâu cân chéo lớn. Khâuătổăch cădướiădaă.Khâuădaăbằngăchỉătiêuăluồnădướiăda.ă III.ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuă trịă tùyă từngă trư ngăhợpăcụăthể.ăKếtăhợpăthu căch ngăviêm. - Thayăbĕngăhàngăngày

- Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t - Theo dõi

Theoădõiăcácăbiếnăch ngăsauăgâyămêănhấtălàăđ măgiảiăgâyănghẽnăđư ngăth ă Cácăbiếnăch ngătạiăvếtămổă - Choăvậnăđộngăsớm,ăĕnău ngăkhiătỉnhătáoăhoànătoàn.


20

QUYăTRỊNHăC TăTỎIăTH AăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

Túiăthừaăbàngăquangă thư ngăcóăbiểuăhiệnăngayătừăth iăthơăấu. Thư ngăchỉăcóămộtătúiăthừaăđơnăđộc,ăxuấtăhiệnăhầuăhếtă ăpháiănam,ăthư ngăcóăvịătríăsauăngoàiălỗăniệuăquản.ăNguyênănhânăcơăbảnăthư ngădoăthànhăbàngăquangătạiăchỗăn iăbàngăquang-niệuăquảnăyếu.ăTúiă thừaăbàngăquangăkhôngăcóă lớpăcơăvìă thếă ch cănĕngăt ngăxuấtănướcătiểuăđọngătrongătúiăthừaărấtăkém. II .ăCH ăĐ NH

Phẫuăthuậtăcắtăb ătúiăthừaăcầnăđượcăchỉăđịnhăchoăviệcăđiềuătrịătriệuăch ngăvàăcácăbiếnăch ngăchínhătrựcătiếpăgâyăraăb iătúiăthừa,ăbao gồmănhiễmătrùngăđư ngătiểuă táiăđiă táiă lại,ă s iă túiă thừa,ăungă thưăhayănhữngăbiếnăđổiă tiềnăácă tínhăvàăsuyăch cănĕngăđư ngătiếtăniệuătrênădoăkếtăquảăc aătắcănghẽnăhayătràoăngược.ăMổăh ăthư ngăđượcătiếnăhành bằngăcáchătiếpăcậnăquaăbàngăquang.ăPh iăhợpăhaiăngả tiếpăcậnătrongăbàngăquangăvàăngoàiăbàngăquangădùngăchoătrư ngăhợpătúiăthừaăkíchăthướcălớn.

Bíă tiểuămạnă tínhăvàămấtă ch cănĕngă thậnă th ă phátădoă túiă thừaăbàngăquangăbẩmăsinhălớnătrênămộtăngư iătrư ngăthànhălàăcựcăkìăhiếm.ăPhẫuăthuậtăcắtăb ătúiăthừaăsẽ khôiăphụcăch cănĕngăbàiătiếtă ănhữngătrư ngăhợpănày. III. CH NGăCH ăĐ NH. Túiăthừaănh ,ăkhôngăgâyănhữngăbiếnăch ngăchínhă ăđọng nướcătiểu,ăbiếnăch ngănhiễmătrùngăđư ngătiểu,ăảnhăhư ngătớiăch cănĕngăăbàiăniệu,ăsuyăthận..... IV .ăCHU NăB

1. Ngư iăthựcăhiện: Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(ă1ăphẫuăthuậtăviênăvàă2ăngư iăphụ). 2. Phươngătiện: Mộtăbộădụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệu,ăgạcălớn,ăănh ,ăchỉăliềnăkim,ăchỉăăcátăgút,ăchỉălin. 3. Ngư iăbệnh:ăĐượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă (têă t yăs ng)ăăhayăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. 4. Hồăsơăbệnhăán: Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩn đầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH


21

-Bướcă1:ăTưăthếăbệnhănhân

Ngư iăbệnhăđượcănằmă ă tưă thếăngửaăđầuă thấp.ăSátă trùngăph ă toanăchuẩnăbịătrư ngămổ.ăCóă thểăđặtăsondeăniệuăđạo,ă sauăđóăn iăsondeăniệuăđạovớiă túiănướcătiểuăvô trùng.

-Bướcă2:ăăBộcălộăbàngăquangăngoàiăphúcămạc Bộcălộămặtătrướcăbàngăquangăvàăvénăphúcămạcăph ămặtătrướcăbàngăquang.

Giảiăphóngătoànăbộăphầnăphácămạcădínhăvàoăvùngăđáyăbàngăquang. Giảiăphóngămặtăbênăvàămặtăsauăc aăbàngăquang. -Bướcă3:ăM ăbàngăquang

M ăbàngăquangăgiữaă2ămũiăchỉăch ,ăm ărộngăđư ngăm ăbàngăquangăbộcălộăcổătúiăthừa. Dùngădaoăđiệnă(daoălạnh)ărạchălớpăniêmămạcăquanhăcổătúiăthừaăđếnălớpă cơ. Bócă táchă toànăbộă lớpăniêmămạcă túiă thừaă raăkh iă lớpă cơ,ă cầmămáuăkỹ.

Khâuătúmăkínălớpăcơăcổătúiăsauăđóăkhâuăđếnălớpăniêmămạcăbàngăquangăph ălên

-Bướcă4:ăĐóngăbàngăquang

C ăgắngă tránhăkhôngăđặtădẫnă lưuăbàngăquangămàă thayăvàoăđóă làăđặtă sondeăniệuăđạo.ăChỉăđặtăsondeăbàngăquangăkhiăkhôngăđặtăđượcăsondeăniệuăđạo. Lauărửaăbàngăquangăbằngăhuyếtăthanhămặnăvàăđóngăbàngăquangăbằngăcácămũiăchỉăkhâuăvắtă chỉă catgută s ă 3/0ă vàă khâuă tĕngă cư ngă bằngă cácămũiă chỉă chromicămũiă r i.ăKhâuălạiăphúcămạc,ălauărửaăvếtămổ,ăđặtădẫnălưuăvàăđóngăbụng. VI. THEO DÕI

Trongăvàăngayăsauămổăcóăthểăgặpăcácăbiếnăch ngăsau: - Chảyămáuătrongămổă:ătheoădõiăbằngăcáchăđánhăgiáălượngămáuămấtăquaăphẫuăthuật - Chảyămáuăsauămổă:ătheoădõiănướcătiểuăquaăsondeăniệuăđạo

- Sauămổăcóăthểănhiễmătrùngă:ătheoădõiăcáchăđoănhiệtăđộăhàngăngày

- Ngoàiăraăcóăthểăcóăthoátănướcătiểuăraăngoài VII. TIểNăL NGă:ăT t


22

PH UăăTHU TăĐI UăTR ăGIẩNăTƾNHăM CHăTINHăB NGăVIăPH U

I. CH ăĐ NH: 1. Bệnhănhânăđauăt căbìuădoăgiãnătĩnhămạchătinh. 2. Bệnhănhânăđangăđiềuă trịă vôă sinhădoăgiảmă sútă s ă lượngă – chấtă lượngă tinhătrùngădoăgiãnătĩnhămạchătinh. II . CHU NăB ăB NHăNHỂN: 1. Hồăsơăbệnhăán,ăgiảiăthíchăcácănguyăcơătrướcă– trongăvàăsauămổ. 2. Nhịnăĕnătrướcămổ. 3. Cạoălôngămu. 4. Gâyătêăt yăs ng. 5. Tưăthếăbệnhănhânănằmăngửa. 6. Chuẩnăbịăkínhăviăphẫu:ăBênăphíaătĩnhămạchătinhăgiãn,ăchỉnhăsẵnătiêuăcự,ăđộăphóngăđại,ăánhăsángă(ăvậtăkínhăfă=ă250ă- 300 – 450)ă…

III. CÁCăB CăPH UăTHU T: 1. R chăda. - Đư ngăngang,ătheoănếpălằnăbẹn,ătrênălỗăbẹnănôngă3- 4 cm, dài 3- 4 cm.

- Đư ngădọcătheoă ngăbẹn,ătrênălỗăbẹnănông:ă3-4 cm, dài 3 – 4 cm.

2. R chăl păd iăda. - Rạchălớpădướiăda,ămạcănông.ăChúăýăcầmămáuăkỹăkhiărạchălớpănàyătheoăđư ngăngang.

- DùngătayăhoặcăFarabeufăvénătổăch cămỡă- dướiădaătheoăcácăhướngătrênă– dưới,ătrongăngoàiăchoărộngăphẫuătrư ng. - Nhìnăthấyălớpăcânăcơăchéoăngoài,ăchếchăxu ng dướiăvàoătrongătaăthấyăđượcălỗăbẹnănông. - Cầmătinhăhoànăkéoăxu ngădưới,ăthấyăđượcăthừngătinhădiăđộngătrongă ngăbẹn. 3. M ăcơnăc ăchéoăl năb tăđ uăt ăl ăb nănôngălênărênă2- 3 cm:

- Thấyăthừngătinh,ăbọcălộăthừngătinhăraăkh iăsànă ngăbẹn. - Dùng tay lócărộngăxu ngăbìuăđểătạoăđư ngăhầmăđ ărộngăđểăđẩyătinhăhoànălênătrênădaăngoàiălênăphẫuătrư ngămổ.ăNếuăthấyăcácănhánhătĩnh

mạchătinhăgiãnă ădướiădaăbìuăthìăđ tăhayăthắtăluôn. - Kéoătrảătinhăhoànăvềăbìu. - Theoă thừngă tinh,ădọcă theoăb ăngoàiă c aă ngăbẹnă taă tìm bó mach tinh ngoài,

phẫuătĩnhămạchătinhăngoàiăđểăthắt.


23

- Dùngă1ăgạcăconăướtăluồnădưới,ăgiữaăsànă ngăbẹnăvàăthừngătinh. - Dùngă sondăNelatonă (ă Plastică cỡă s ă 6ă – 8)ă luồnă xu ngă dướiă thừngă tinhă kéoăxu ngăphíaăbìu. 4. M ăbaoăc ăth ngătinh. - M ădọcătheoăchínhăgiữaăthừngătinhă ăphầnăcaoănhấtăcóăthể. - Phẫuătíchăm ătáchălớpăcơăthừngătinhăraă2ăbên,ăbộcălộă1ăphầnăcácăthànhăphầnăc aăthừngătinhă. - Bộcălộăvàătáchăriêngă ngădẫnătinhăvớiăbóămạchăthừngătinh. 5. Chuy nă kínhă viă ph uă vƠoă ph uă tr ngă m ,ă ch nhă l iă ph u tr ngă viăph u: - BơmădungădịchăNaclă0,9%ăvàoătổăch căl ngălẻoăc aăbóămạchăthừngătinh.ăNướcăcóătácădụngătáchăr iăcácăthànhăphầnătĩnhămạch,ăđộngă Phẫuătíchăriêngăcácănhánhătĩnhămạchătinhăgiãn,ăthắtă– cắtăbằngăchỉăProlenă5.0. Phẫuătíchăriêngăđộngămạchătinhă(ăđộngămạchăđập).mạch,ăbạchămạch. - Kiểmă traă lạiă ngădẫnă tinhăvàăcácămạchăđiă theo,ănếuăcóănhánhă tĩnhămạchănàoăgiãn,ăphẫuătíchăvàăthắt. Chúăý,ăhạnăchếăt iăđa,ăthắtăvàăcắtăcácănhánhăbạchămạch. - Chúăý,ăc ăkhiăđếnăđoạnănàoănghiăng ăcóăđộngămach,ănhánhăđộngămạch ta dùng

dungădịchă0,9%ăbơmăvàoătổăch căđệmăthìăphẫuătíchădướiăkínhărấtăthuậnălợi,ărútăngắnăth iăgianămổ. - Chúăýăkhiăphẫuătích,ăphụămổăcầnăbơmănướcăvàoăchỗăđ tăc aădaoăđiệnăđểătránhăb ng,ăcoăthắtăđộngămạch. 6. Chuy năkínhăraăngoƠi - Phụcă hổiă lạiă baoă cơă thừngă tinhă ch aă :ă ngădẫnă tinhă vàăbóămạchă thừngă tinhăbằng,ăbằngăchỉătiêuăchậm,ăVcrylă3.0. Phụcăhồiă ngăbẹnă(ălớpăcânăcơăchéoălớn),ămũiăr i,ăVcrylă3.0. - Khâuălớpătổăch cădướiăda,ămũiăr i,ăVcrylă3.0. - Khâuădaăchỉ tiêu nhanh Vcryl – rapid 4.0.

IV . THEO DÕI

-Theoădõiăcháyămáuăsauămổ

-Theoădõiă ă thoátă dịchă bạchămạchă sauămổă :ă chảyă dịchă trongă quaă vếtămổă nhiềuăngàyăsauămổ

-Đauăt căsauămổ


24

D NăL UăBẨNGăQUANGăTRểNăX NGăMUăB NGă NGăTHỌNG

I. Đ IăC NG

ăbàngăquangăraădaă(Cystostomy)ă làă1ă thuậtăngữă thôngădụngăđểăchỉăviệcătạoă sựă thôngă thươngă giữaăbàngăquangăvàă ngoàiă da.ăTh ă thuậtă nàyă cóă thểă làă 1ăphầnătrongăphẫuăthuậtăthậnăniệuăhoặcăcóăthểălàă1ătaiăbiếnăphẫuăthuật. Tuy nhiên,

cụmătừănàyălạiăđượcădùngănhiềuăđểăchỉăviệcăm ăbàngăquangătrênăkhớpămuăhayăđặtăcatheterătrênăkhớpămuăđểăđưaănướcătiểuăraăngoàiătrongătrư ngăhợpăcóăbếătắcăđư ngătiểu.Khiă1ăbệnhănhânăkhôngăcóăkhảănĕngătựăđiătiểuăvàăkhôngăthểăđặtăthôngătiểuăthìăviệcăm ăbàngăquangăraădaătr ăthànhă1ăphươngăphápăthayăthếăhiệuăquả. M ăbàngăquangăraădaăđượcăthựcăhiệnăquaăconăđư ng: – Quaăđư ngămổăm ă(openăapproach),ătạoă1ăđư ngărạchădaănh ădướiăr năngayăphíaătrênăkhớpăvệ. II.ăCH ăĐ NH

- Bíătiểuăcấpămàăkhôngăđặtăđượcă ngăthôngăniệuăđạo:ăUătuyếnătiềnăliệt,ăhẹpăniệuăđạo,ăuăcổăbàngăquang,ămáuăcụcăbàngăquang,.... - Bíătiểuădoăs iăkẹtăcổăbàngăquang,ăkẹtăniệuăđạoăkhôngăđặtăđượcă ngăthôngăniệuăđạo,... - Chấnăthương:ăĐụngădậpăhoặcăđ tăniệuăđạoătrướcăhoặcăsauămàăkhôngăđặtăđượcăngăthôngăniệuăđạo...

- Bàngăquangă thầnăkinh:ăLiệtă t yădoăbệnhă lýă thầnăkinh,ăchấnăthươngăcộtăs ng,ăthoátăvịămàngănãoăt y,ăviêmăbàngăquangăthầnăkinh,ăhộiăch ngăbàngăquangăthầnăkinh...

- Ungăthưăbàngăquang,ăungăthưătuyếnătiềnăliệtăgâyăbíătiểuămàăkhôngăcònăchỉăđịnhămổănộiăsoiăcắtău,ămổăm ăcắtăbàngăquangătoànăbộ... - Trongă tạoăhìnhăniệuăđạo,ă trongămấtădaădươngăvật,ă chấnă thươngă - vếtă thươngădươngăvật.. III.ăCH NGăCH ăĐ NH.

1.ăCh ngăch ăđ nhătuy tăđ i: -Bàngăquangăkhôngăcĕngăto,ăkhóăs ăthấyădễădàngătrênălâmăsàng,ăhoặcăkhôngăxácăđịnhăđượcăvịătríădướiăsựăhỗătrợăc aăsiêuăâm. -Tiềnăcĕnăungăthưăbàngăquang

2.ăCh ngăch ăđ nhăt ngăđ i: -Bệnhăđôngămáu


25

-Tiềnăcĕnăphẫuăthuậtăvùngăbụngădưới,ăvùngăchậuă(vìăkhảănĕngădínhăgiữaăbàngăquangăvớiăruột) -Tiềnăcĕnăungăthưăcóăkhôngăcóăxạătrịă(ăvìăkhảănĕngădính) -Đặtădụngăcụănắnăchỉnhăgãyăxươngăchậu.Mặcădùă1ăs ăbáoăcáoăđãăchỉăraărằngă ngăthông đặtă trênăkhớpăvệădẫnăđếnănhiễmă trùngădụngăcụănắnăchỉnhănàyă làă1ăbiếnăch ngă hiếmăgặp,ă vàă nóă thư ngădoăngư iă bácă sĩă chỉnhă hìnhă trướcă khiă làmă th ăthuậtăm ăbàngăquangăraăda. Nếuă hướngă tiếpă cậnă quaă daă bịă ch ngă chỉă địnhă vàă 1ă cuộcămổă h ă đểăm ă bàngăquang ra da là cầnăthiếtăvớiămụcăđíchătìmăraăconăđư ngăchínhăxácăxuyênăquaăchỗădính,ă tránhă tổnă thươngă ruộtăvàăcầmămáuăhiệuăquảă thìă1ănhàăbácăsĩăngoạiăkhoaătổngăquátăhayă1ăbácăsĩăngoạiăniệuăđềuăcóăthểăthựcăhiệnăđượcătạiăphòngămổ. IV.ă CÁCă B Că TI Nă HẨNHă PH Uă THU Tă M ă THỌNG BÀNG

QUANG:

1.ăChuẩnăbịăbệnhănhân: +ăBệnhănhânănằmăngửa. +ăCóăthểăđặtăsẵnăsondeăniệuăđạoăvàoăniệuăđạoăhayăbàngăquangăđểăbơmăcĕngăsẵnăbàng quang.

+ăSátăkhuẩnărộng:ăBụng,ăbẹn,ăcơăquanăsinhădục. +ăTrảiă toan,ăbộcălộăvùngăphẫuăthuậtălàăvùngăbụngădươiăvớiăm c làătừ:ăR nătớiăkhớpămu. 2.ăCácăthìăphẫuăthuật: Thì 1: +ăRạchădaă6ă– 8cmăbắtăđầuăcáchăb ătrênăkhớpămuă2ăcmă(ăRạchădaătheoălớpănằnăbẹn,ăm ălớpăcânătheoăchiềuădọc,ăđặtăFarabuefătựăđộng)ărạchălớpămỡătớiălớpăcânătrướcăc aă2ăbóăcơăthẳngăbụngărạchăchínhăgiữaălớpăcânănày,ătáchăchúngălàăthấyă2ăb ătrongăc aă2ăbóăcơăthẳngăthấyăcânăr nătrướcăBQ. +ăM ăcânăr nătrướcăBQă,ădùngăngónătayătr ăquấnăgạcăđẩyăcânăr nătrướcăBQălênăphíaătrênăvớiătúiăcùngăc aăphúcămạc. + Dùng met chèn và Farabucp kéo lên trên.

+ NhậnăbiếtăBQăb iă2ăđộngămạchătrướcăBQ,ăđộărắnăchắcăvàăcácăthớăcơădọcă ăBQăhoặcădùngăkimăchọcăhútăcóănướcătiểu,ăchọcădòăbằngăkim:ăHướngăxu ngădướiăvàăhútăraănướcătiểu... Thìă2:ăDùngă2ăkẹpăShaputăvàăkhâuă 2ăsợiăchỉătrướcăBQăkéoăBQăsátătrướcăthànhăbụng.ăRạchăBQădàiă3ă– 4 cmă(ădùngădaoăđiệnăđ tătừătừăcầmămáuătớiă lớpăniêmă


26

mạc,ăchọcăth ngăniêmămạc)ădùngămáyăhút,ăhútăhếtănướcătiểu,ălấyănướcătiểuălàmăvi sinh.

Thìă3:ăThĕmădòăvàăxửă trí:ăPTVădùngăngónă tayă tr ăchoăvàoăBQ,ăkiểmătraăniêmămạcăvàăcổăBQătìmăs iă(Nếuăs iănằmătrongătúiăthừaăthìăcắtăb ătúiăthừa),ăđángăgiáătuyếnătiềnăliệt,ăxửălýămáuăcụcăbàngăquang,.. Thìă4:ăKhâuălạiăBQ: Đặtăsondeădẫnălưuăbàngăquang:ăSongăPetzer,ăsongăFoleyă3ăchạck... - Khâuăthuănh ăBQăbằngăcácămũiăchỉăr i. - KhâuăđỉnhăBQăvàoăcácălớpăcơăc aăthànhăbụngăđểătránhănhiễmătrùng. - Đặtă1ă ngădẫnălưuăvàăkhoangăRetziusă(ăNếuăổămổăsạchăthìăcóăthểăkhôngăcầnădẫnălưu) Thìă5:ăKhâuăphụcăhồiăthànhăbụng. - Khâuăcânăcơăbằngăchỉătiêu. - Khâuădaăbằngăchỉăkhôngătiêu. V.ă CÁCă BI Nă CH NGă C Aă PH Uă THU Tă M ă THỌNGă BẨNGăQUANG HAYăGẶP: - Máuăcụcăbàngăquang:ădoăcầmămáuădiệnăniêmămạcă kém.

- Dòănướcătiểu:ăLỗăm ăbàngăquangăkhâuăbịăh ănhiều... - Tụtă sớmă dẫnă lưu:ă c ă địnhă sondeă dẫnă lưuă kém,ă vỡă bóngă c ă địnhă sondeă niệuăđạo... - Nhiễmătrùngăvếtămổ:ăDoăròănướcătiểu... - Chọcăth ngăphúcămạc,ăđặtădẫnălưuăvàoătrongăổăbụng,... - Viêmăphúcămạcădoăchọcăkim,ălàmăth ngăruộtănon,ăđạiătràng... VI.ăCHĔMăSịCăSONDEăD NăL UăBẨNGăQUANG: - Sauă7ăngàyăraăviện,ăbơmădungădịchăNaClă0,9%ăphaăBetadin... - Sauă3ătuầnăthayăsondeădẫnălưu. - KhángăsinhădựăphòngănhómăQuinonolăthư ngăxuyên. - Tậpăkẹpăsondeăđểătránhădungătíchăbàngăquangănh ...


27

M ăH TINH HOÀN N,ăTINHăHOẨNăL CăCH

I. Đ IăC NG

1.ăĐịnhănghĩa:ăTinhăhoànăkhôngănằmăđúngăvịătríătrongăbìuăbàoăgồmătinhăhoànăẩnăvàătinhăhoànălạcăchỗ

2. Dịădạngăc aădâyăkéo tinhăhoàn,ălàmăcảnătr ăsựădiăchuyểnăc aătinhăhoàn. - Loạnăsảnătinhăhoàn,ătinhăhoànăkhôngănhạyăcảmăvớiăgonadotrophin

- Thiếuăsựăkíchăthíchăc aăgonadotrophin,ănênăadrogenăc aătinhăhoànăkhôngăphát huyătácădụng

- ngăbẹnărộng,ătinhăhoànăthiếuăcácăthànhăphần c ăđịnhănênătinhăhoànădiăđộng,ăcoărútătừăbìuălênă ngăbẹnăổăbụng

- Tinhăhoànăkhiădiăchuyểnăđãăbịăkéoălạcăraăngoàiăđư ngăđiăbìnhăthư ngătrongăquáătrìnhăphôiăthai…

3. Hậu quả: - Teotinhhoàn.

- Giảmăs ălượngătinhătrùng,ăvôătinh. - Loạnăsản,ăungăthưăhóaătinhăhoànălạcăchỗ. - Chấnăthươngătinhăhoànălạcăchỗ,ăxoắnăthừngătinh…

- R iăloạnătâmălý,ăgiảmăkhảănĕngătìnhădục. II . CH ăĐ NH

a. Trẻ nh : - Nh ăhơnă1ătuổi:ăĐiềuătrịăbằngăhormon

- Nênămổătrướcă2ătuổi,ătránhăbiếnăch ngăteoătinhăhoàn,ăảnhăhư ngătớiă ngăsinh

tinh.

+ăĐưaătinhăhoànăvềăbìu:ăMổăm ,ămổăviăphẫu. +ăHạătinhăhoànănộiăsoi. b. Trẻălớn,ănamătrư ngăthành: - Mổăcàngăsớmăcàngăt t,ăsauăđưaătinhăhoànăvềăbìuăthìănênăđiềuătrịăhormonăhỗătrợ. III.ăCHU NăB ăM : 1. Khámălạiăvàătưăvấnăcácădiễnăbiếnăcóăthểăxảyăra,ăcácănguyăcơătrướcătrongăvàăsauămổăc aăbệnhănhânăchoăthânănhân,ăchoăbệnhănhână(ănếuătrẻălớnătuổi). 2. Têăt yăs ng,ămêămaskăthanhăquảnăhoặcănộiăkhíăquản. 3. Bệnhănhânănằmăngửa. 4. Sátăkhuẩnărộngăvùngăbụngă– bẹnăbìuă– đùiă.


28

IV.ăPH UăTHU T: - Rạchăda:ăNếpăbụngămuă(ăđư ngăngang)ă,ădàiăkhoảngă3ă– 4ăcm,ăsaoăchoăvếtămổăđiăquaăđư ngăđiăc aă ngăbẹn. - Rạchă cácă lớpă tổă ch că dướiă daă tớiă lớpămạcă nông,ă rạchă lớpămạchă nôngă theoăđư ngădọcăvuôngăgócăvớiăvếtărạchăda. - DùngăFarabeufăvénărộngăvếtămổăsangă4ăphía:ă trên,ădưới,ă trongăvàăngoài.ăKéoăFarabeuf xu ngădướiătìmălỗăbẹnănông,ătaăthấyăcóătổăch căphồngăra,ăđóălàălớpămỡă- dâyăchằngăc aătinhăhoàn. - M ărộngălỗăbẹnănông,ătaăcóăthểăkéoăđượcă1ăphầnătinhăhoànăxu ngădướiăvàăraăngoài .

- M ăcânăcơăchéoălớnălênătận lỗăbẹnăsâu,ăthấyăđượcăgânăcơăkếtăhợp. - Phẫuă tích,ă giảiă phóngă tinhă hoànă kh iă ngă bẹn,ă điă ngượcă từă dướiă lênă lỗă bẹnăsâu,ăcaoătớiălớpămỡăsauăphúcămạcăđượcă1ăkh iătổăch căgồmătinhăhoàn,ăthừngătinh - ngăphúcătinhămạc. - Giảiăphóngă ngăphúcătinhămạchăkh iăbóămạchă– thừngătinhăsaoăchoăsátătớiălỗăbẹnăsâu.ăThắtăvàăcắtăb ă ngăphúcă tinhămạc,ăcóă thểăkhâuătreoăcổă ngăphúcătinhămạcăvàoăcânăcơăkếtăhợp. - Tay cầmăkéoăcĕngăthừngătinhăxu ngădưới,ă1 tayăcầmăgạcănh ,ăđầyăphíaăthừngătinhălênătrênăđểălàmădàiăt iăđaăbóămạchăthừngătinh. - Kéoătinhăhoànăvềăphíaăbìuăđểătìmăvịătríărạchădaăbìu. - Từălỗăbẹnănông,ădùngăngónătay,ă tạoăkhoangăđư ngăhầmăđưaătinhăhoànăxu ngăbìu,ătạoăkhoangă ăbìu. - Rạchădaăbìu,ătách 2ălớpădaăbìuă– cânăcơăbìu,ăcắtărạchăth ngăcânăcơăbìu. - Đưaătinhăhoànăxu ngăbìu,ăsaoăchoăthừngătinhăhướngăvàoătrongăvàăxu ngădưới.ăTinhăhoànănằmădướiădaăbìu.ăKhâuăhẹpăbớtăcânăcơăbìuăđểăc ăđịnhăđượcătinhăhoàn. - Khâu da bìu. - Phụcăhồiăthànhăbụng: + Khâu cânăcơăchéoălớn. +ăKhâuămạcănôngă- lớpătổăch cădướiăda. + Khâu da . V.ăSAUăM : - Khángăsinh,ăgiảmăđau,ăch ngăphùănề. - Vậnăđộngătạiăgiư ng. - Raăviệnăngàyăth ă4ă– 5ănếuătrẻăổnăđịnh,ăđùngăthu cău ngătheoăđơn. - Khámălạiăsauă1ătháng,ăkiểmătraătrênălâmăsàng và siêu âm tinh hoàn.


29

N IăSOIăBẨNGăQUANGăCHU NăĐOÁN I. Đ IăC NG

Địnhănghĩaă:Nộiăsoiăbàngăquangălàămộtăth ătụcăđượcăsửădụngăđểăxemăbênătrong bàng quang, niệuăđạoăvàă ngădẫnănướcătiểuătừăbàngăquangăraăbênăngoàiăc aăcơă thể.ă Trongă th ă tụcă soiă bàngă quang,ă bácă sĩă sửă dụngă mộtă phạmă viă rỗngă(cystoscope)ăđượcătrangăbịăvớiămộtă ngăkínhăcẩnăthậnăkiểmătraăniêmămạcăbàngăquangăvàăniệuăđạo.ăCystoscopeăđượcăđưaăvàoăniệuăđạoăvàă từă từănângăcaoăvàoăbàng quang.

II.ăCH ăĐ NHăSOIăBẨNGăQUANG: -Nghiăng :ăĐáiămáuădoăuăbàngăquang, đáiămáuădoăgiãnătĩnhămạchăniệuăđạo,.. -Hộiăch ngăbàngăquangătĕngăđộng,.. -KiểmătraăsauăđiềuătrịăhóaăchấtăUăbàngăquang

-Loạiătrừăđáiămáu,ăđáiădưỡngăchấpătừăbàngăquangămàătừăthậnă- niệuăquảnăxu ng. -Nhiễmăkhuẩnătiếtăniệuăkéoădài -Tắcănghẽnăđư ngăbàiăxuấtădưới:ăPhìăđạiătuyếnătiềnăliệt,ăhẹpăniệuăđạo,.. -Xétănghiệmănướcătiểu:ăCóătếăbàoălạ,ăkýăsinhătrùng... III.ăCH NGăCH ăĐ NHăSOIăBẨNGăQUANG: 1. Nhiễmăkhuẩnătiếtăniệuăcấpătính

2. Dịă ngăvớiăLidocain. 3. Hẹpăniệuăđạoăm căđộănhiều. 4. Bệnhănhânăkhôngăhợpătác:ăKhôngăchịuăđượcăđau,ăr iăloạnătâmăthần,...ă(ăCầnăgiảmăđau,ătiềnămêăhỗătrợă) Soiăbàngăquangăchoănamăgiớiăcầnăgiảmăđauăt tăbằngăthu cătiêmătĩnhămạch,ăt tănhấtălàătêăt yăs ngăđểăsoiăbàngăquangătrongăphòngămổălàăt tănhất. ănữăgiới,ăsoiăbàngăquangăthuậnălợiăhơnănhiềuăthìăchỉăcầnătêătạiăchỗăbằngăbôi Lidocainădạngăgelăvàoădụngăcụ

IV . CHU NăB

Chuẩnăbịădụngăcụăvàăbệnhănhână: +ăGĕngă tayă vôă trùng,ă gòn,ă gạc,ă bơmă tiêm,ă nướcămu iă sinhă lý,ă dungă dịchă sátăkhuẩn. +ăKhĕnălỗ,ăbồnăhạtăđậu. +ăThu cătêăLidocaină2%ădạngăgelăbôiătrơn. +ă ngănong niệuăđạo.


30

+ăBộă ngănộiăsoiăbàngăquang,ăđènănộiăsoi. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH:

Choăbệnhănhânănằmăngửaătrênăgiư ngă ătưăthếăsảnăkhoaăvàăbộcălộăbộăphậnăsinhădục.

SátătrùngăbộăphậnăsinhădụcăvàăvùngăxungăquanhăbằngăPovidine. Trảiăkhĕnăcóălỗ

Bôiătrơnă ngănộiăsoiăniệuăđạoăbàngăquang,bộănongăniệuăđạo

Tìmălỗăsáo,nongăniệuăđạoăbĕngăbộăbediqueăcỡătừă22ă– 26,ăsauăđó từătừăđưaăngănộiăsoiăvàoăniệuăđạoătớiăbàngăquangăđồngăth iătruyềnădungădịchăNaClă0.9%ăđểăbơmărửaăbàngăquangătrongăquáătrìnhănộiăsoi.

Quan sát trên màn hình nộiăsoi,ăquayăcameraăsangă trái,ăphải,ă lênătrênăđểăquanăsátătoànăbộălòngăbàng quang tìmătổnăthươngămu năkiểmătra

Sauăkhiăđãăkiểmătraăxongărútă ngănộiăsoi,ălauăsạch. VI.ăCHĔMăSịC

- Kháng sinh

- Thu căcầmămáuănếuăcầnăthiết - Đưaăraăchỉăđịnhăđiềuătrịăsauăkhiăsoi


31

TÁNăS IăNI UăQU NăN IăSOIăNG CăDọNGăB NGăTIAăLAZER

I. Đ IăC NG

Địnhănghĩa:ăS iăniệuăquảnălàădịăvậtăhữuăhìnhăcấuătạoătừăchấtăvôăcơăđượcăhìnhăthànhătừătrênăthậnărơiăxu ngăhayălắngăđọngătạiăniệuăquảnădoănhiềuănguyênănhân.

2. NGUYÊN NHÂN:

- S iătừătrênăthậnărơiăxu ng. - S iăhìnhăthànhădoăbệnhălýăr iăloạnăchuyểnăhóa:ăAcidăUric,ăCanxi…

- Nhiễmăkhuẩn…

3. CH NăĐOÁN: - Dựaăvàoălâmăsàng:ăKhaiăthácătỉămỉăvềăcơnăđauăvùngăthắtălưng,ăcơnăđauăquặnăthận,ăr iăloạnătiểuătiện. - Cậnălâmăsàng: + XQ, UIV: Hìnhăảnhăs iăniệuăquảnătrênăđư ngăđiăc aăniệuăquản,…

+ăSAOB:ăHìnhăảnhăbóngăcảnăâmătrênăđư ngăđiăc aăniệuăquản,ăgiãnăđàiăbểăthậnă–

niệuăquản,ă…

+ăCT,ăMSCT:ăChẩnăđoánăchínhăxácăhơn,ăthĕmădòăchínhăxácăbệnhălýăhệătiếtăniệu,ăđánhăgiáăch cănĕngăthận. + Sinh hóa,ăXạăhìnhăthận:ăĐánhăgiáăchínhăxácăch cănĕngă2ăthận,ăthậnăbênăcóăs iăniệuăquản. II.ăCH ăĐ NH

Chỉăđịnhătánăs iăniệuăquảnănộiăsoiăngượcădòng: - S iăniệuăquảnăkíchăthướcă0,6ăcmă- 2,5 cm.

- S iăniệuăquảnănh ă<ă0,5ăcmănhưngăđiềuătrịănộiăkhoaă1ătuầnăkhôngăcảiăthiệnălâmăsàng,ăs iăkhôngădiăchuyểnăxu ngăvịătríăthấpăhơn,ăs iătrênăvịătríăhẹpăniệuăquản,ăs iătrên polype.

- S iăniệuăquảnătrênăvịătríăsaălồiăniệuăquản. Nếuăs iăniệuăquảnă2ă– 2,5ăcm.ăTạiăcơăs ăyătếăcóătrangăbịădụngăcụăsoiăniệuăquảnăngăc ngăthìăcóăthểătánănộiăsoiăngượcădòngă ăvịătríăniệuăquảnă1/3ătrênăvớiănữăgiớiădùăvịătríăgầnăsátăbểăthận.ăCònănamăgiớiănênăápădụngăvớiăs iă ăvịătríăthấpăhơn.ăĐươngănhiênănếuăcóă ngăsoiămềmăthìăchỉăđịnhătánăs iătiếtăniệuăkhôngăcònăquanătrọngăvịătríăc aăs iănữa. III. CH NGăCH ăĐ NH:


32

- Bệnhănhânăcóăhẹpăniệuăđạoă ănamăgiới - Bệnhănhânănhiễmătrùngătiếtăniệuănặngă(Nênăđiềuătrịăchoăhếtărồiătánăs i). - Bệnhănhânăhẹpăniệuăquảnăđoạnădàiădướiăs i. - R iăloạnăđôngămáu. IV. CHU NăB

1. Ngư iăthựcăhiện

Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(ă1ăphẫuăthuậtăviênăvàă2ăngư iăphụ) 2. Phươngătiện

Mộtădànămáyănộiăsoi,ă ngăsoiăc ngăsoiăniệuăquản,ădâyădẫnăđư ng,ărọăgắpăs iăvàămáyătaoănguồnălazer,ăcácădụngăcụăhỗătrợ

1. Ngư iăbệnh. Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă(têăt yăs ng) hay gây mê

vàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. 2. Hồăsơăbệnhăán

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩn đầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư i bệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

. Phẫuăthuậtătánăs iăniệuăquảnănộiăsoiăngượcădòngăbằngLaser: - Sauăgâyătêăt yăs ng,ăbệnhănhânăđượcăkêătưăthếătrênăbànăsảnăkhoa. - Thĕmăkhám,ăđánhăgiáălạiăcơăquanăsinhădục,ătiếtăniệuădưới. - Sátăkhuẩnărộngăvùngăbẹn,ăcơăquanăsinhădục. - Trảiătoanăvôăkhuẩn. - Chuẩnăbịădụngăcụ,ăsắpăxếpătheoăvịătríă. - Đặtămáyănộiăsoiăquaăniệuăđạoăvàoăbàngăquang:ăLúcăđưaămáyăquaăniệuăđạo,ăphụămổăbơmănướcămạnhătheoă ngădẫnănướcăchoăniệuăđạoăm ărộng,ăphẫuăthuậtăviênăthựcăhiệnăthuậnălợiăhơnăvàătránhăsangăchấnăniệuăđạoă(ăĐ iăvớiăbệnhănhânănamăgiới). - Soiăbàngăquangăkiểmătra: Bàngăquangăxemăcóăviêmănhiễm,ăchảyămáuăkhông?ăTìmă2ălỗăniệuăquản,ăxácăđịnhălỗăniệuăquảnăbênăcóăs i. - Đặtăguidewireă(ăDâyădẫnăđư ng)ăvàoăniệuăquản. - Theoădâyădẫnăđưaă ngăsoiăvàoăniệuăquảnăđểănongăniệuăquảnăvàăđiădầnălênăcaoătớiăvịătríăs i.ă(ăNếuăniệuăquảnăhẹpăcóăthểădùngăcácăloạiăbóngăđểănongărộngăniệuăquản).ăTrênăđư ngăđiăcóăthểăthấyăđoạnăniệuăquảnăhẹp,ăniệuăquảnăcóăPolyp


33

- Rút ngăsoiăraăkh iăniệuăquản,ăbàngăquangăniệuăđạoăđểăđặtălạiă ngăsoiăvàoăniệuăquảnătớiăvịătríăs i.ă(Lúcănày,ăphụămổăbơmănướcăvớiăápălựcănhẹăđ ăđểăniệuăquảnărộngăra,ăchoă ngăsoiălênăthuậnălợi,ăvàănhìnăphẫuătrư ngăthuậnălợi). - Đưaăqueătánălaserăvàoăvàătánăs iă(Cóăthểăvừaătánăs iăvừaăđ tăPolyp,ălúcănàyăphụămổăcũng cầnăbơmănướcăvớiăápălựcăđ ăđểănướcătrongăchoăphẫuătrư ng):ăRấtăchúăýăkhiătánălàăphảiăđểădầuătánătiếpăxúcătrựcătiếpăvàoăs i,ăcàngăgầnătrungătâmăcàngăt tăđểătránhătrượtăqueătánăchọcăvàoăniệuăquản. - Sauăkhiătánăs iăkếtăthúc,ăbơmărửaăsạchăs i,ărútăqueătánăLaserăraăngoài,ăđặtăGuidewireăc aăbộăđặtăJJăvàoăniệuăquản,ărútă ngăsoiăraăngoài. - Đặtălạiă ngăsoiăvàoăbàngăquangătạiălỗăniệuăquảnăbênătánăs i,ăđặtăsondeăJJăvàoăbểăthậnă– bàng quang qua Guidewire.

- RútăGuidewire,ărútă ngăsoi,ăđặtăsondăniệuăđạoăđểăkếtăthúcăphẫuăthuật. 7. Taiăbiếnă– biếnăch ngăkhiătánăs iănộiăsoiăniệuăquảnăbằngăLaser: - Dùătánăs iăniệuăquảnăkhiăsửădụngăLaserăhạnăchếăt iăđaăcácăbiệnăch ng,ătaiăbiến,ănhưngăvẫnăcóăthểăcó: - Th ngăniệuăquản. - Chuyểnămổăm . - Khôngăđặtăđượcă ngăsoiăđểătiếpăcậnăđượcăs i. - S t. - Đáiămáuăsauămổ. - Đauăsauămổ.

VI. CHĔMăSịCăSAUăM : - Bệnhănhânănênănằmătạiăgiư ng,ăkhôngănênăngồiădậyăđểătránhăđauăđầuădoătácădụngăphụăc aăthu căgâyătêăt yăs ng. - Ĕnănhẹ . - U ngănhiềuănước. - Rútăsondăniệuăđạoăsauă12ă– 24h.

Bệnhănhânăcóăthểăraăviệnăngayăsauătán,ănhưngănênănằmăviệnă1ă– 2ăngàyăđểătheoădõi.

- Kháng sinh: nhóm Quinolone, Beta – Lactam

- Giảmăcóăthắt:ăNospa. - Giảmăđauănhẹ:ăEfferalgan.

- Hẹn tái khám sau 1 thángăđểărútăJ


34

TÁNăS IăNI UăQU NăN IăSOIăNG CăDọNGăB NGăXUNGăH I

I. Đ IăC NG

1. Đ nhănghƿa:ăS iăniệuăquảnălàădịăvậtăhữuăhìnhăcấuătạoătừăchấtăvôăcơăđượcăhìnhăthànhătừătrênăthậnărơiăxu ngăhayălắngăđọngătạiăniệuăquảnădoănhiềuănguyênănhân.

2. Nguyên nhân:

- S iătừătrênăthậnărơiăxu ng. - S iăhìnhăthànhădoăbệnhălýăr iăloạnăchuyểnăhóa:ăAcidăUric,ăCanxi…

- Nhiễmăkhuẩn…

3. Ch năđoán:

- Dựaăvàoălâmăsàng:ăKhaiăthácătỉămỉăvềăcơnăđauăvùngăthắtălưng,ăcơnăđauăquặnăthận,ăr iăloạnătiểuătiện. - Cậnălâmăsàng: + XQ,ăUIV:ăHìnhăảnhăs iăniệuăquảnătrênăđư ngăđiăc aăniệuăquản,…

+ SAOB:ăHìnhăảnhăbóngăcảnăâmătrênăđư ngăđiăc aăniệuăquản,ăgiãnăđàiăbểăthậnă– niệuăquản …

+ CT,ăMSCT:ăChẩnăđoánăchínhăxácăhơn,ăthĕmădòăchínhăxácăbệnhălý hệătiếtăniệu,ăđánhăgiáăch cănĕngăthận. + Sinhăhóa,ăXạăhìnhăthận:ăĐánhăgiáăchínhăxácăch cănĕngă2ăthận,ăthậnăbênăcóăs iăniệuăquản. II.ăCH ăĐ NH

Chỉăđịnhătánăs iăniệuăquảnănộiăsoiăngượcădòng: - S iăniệuăquảnăkíchăthướcă0,6ăcmă- 2,5 cm.

- S iăniệuăquảnănh ă<ă0,5ăcmănhưngăđiềuătrịănộiăkhoaă1ătuầnăkhôngăcảiăthiệnălâmăsàng,ăs iăkhôngădiăchuyểnăxu ngăvịătríăthấpăhơn,ăs iătrênăvịătríăhẹpăniệuăquản,ăs iătrên polype.

- S iăniệuăquảnătrênăvịătríăsaălồiăniệuăquản. Nếuăs iăniệuăquảnă2ă– 2,5ăcm.ăTạiăcơăs ăyătếăcóătrangăbịădụngăcụăsoiăniệuăquảnăngăc ngăthìăcóăthểătánănộiăsoiăngượcădòngă ăvịătríăniệuăquảnă1/3ătrênăvớiănữăgiớiădùăvịătríăgầnăsátăbểăthận.ăCònănamăgiớiănênăápădụngăvớiăs iă ăvịătríăthấpăhơn.ăĐươngănhiênănếuăcóă ngăsoiămềmăthìăchỉăđịnhătánăs iătiếtăniệu không còn quan

trọngăvịătríăc aăs iănữa. III. CH NGăCH ăĐ NH:


35

- Bệnhănhânăcóăhẹpăniệuăđạoă ănamăgiới - Bệnhănhânănhiễmătrùngătiếtăniệuănặngă(Nênăđiềuătrịăchoăhếtărồiătánăs i). - Bệnhănhânăhẹpăniệuăquảnăđoạnădàiădướiăs i. - R iăloạnăđôngămáu.

IV. CHU NăB


Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(ă1ăphẫuăthuậtăviênăvàă2ăngư iăphụ) 2. Phươngătiện

Mộtădànămáyănộiăsoi,ă ngăsoiăc ngăsoiăniệuăquản,ădâyădẫnăđư ng,ărọăgắpăs iăvàămáyătaoănguồnăxungăhơi,ăcácădụngăcụ hỗătrợ

3. Ngư iăbệnh. Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă(têăt yăs ng)ăăhayăgâyă

mêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. 4. Hồăsơăbệnhăán

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩnăđầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcác xétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. V.ăăăăăCÁCăB CăTI NăHẨNH

. Phẫuăthuậtătánăs iăniệuăquảnănộiăsoiăngượcădòngăbằngLaser: -Sauăgâyătêăt yăs ng,ăbệnhănhânăđượcăkêătưăthếătrênăbànăsảnăkhoa. -Thĕmăkhám,ăđánhăgiáălạiăcơăquanăsinhădục,ătiếtăniệuădưới. -Sátăkhuẩnărộngăvùngăbẹn,ăcơăquanăsinhădục. -Trảiătoanăvôăkhuẩn. -Chuẩnăbịădụngăcụ,ăsắpăxếpătheoăvịătríă. -Đặtămáyănộiăsoiăquaăniệuăđạoăvàoăbàngăquang:ăLúcăđưaămáy quaăniệuăđạo,ăphụămổăbơmănướcămạnhătheoă ngădẫnănướcăchoăniệuăđạoăm ărộng,ăphẫuăthuậtăviênăthựcăhiệnăthuậnălợiăhơnăvàătránhăsangăchấnăniệuăđạoă(ăĐ iăvớiăbệnhănhânănamăgiới). -Soiăbàngăquangăkiểmătra: Bàngăquangăxemăcóăviêmănhiễm,ăchảyămáuăkhông?ăTìmă2ălỗ niệuăquản,ăxácăđịnhălỗăniệuăquảnăbênăcóăs i. Đặtăguidewireă(ăDâyădẫnăđư ng)ăvàoăniệuăquản. -Theoădâyădẫnăđưaă ngăsoiăvàoăniệuăquảnăđểănongăniệuăquảnăvàăđiădầnălênăcaoătớiăvịătríăs i.ă(ăNếuăniệuăquảnăhẹpăcóăthểădùngăcácăloạiăbóngăđểănongărộngăniệuăquản).ăTrênăđư ngăđiăcóăthểăthấyăđoạnăniệuăquảnăhẹp,ăniệuăquảnăcóăPolyp


36

-Rútă ngăsoiăraăkh iăniệuăquản,ăbàngăquangăniệuăđạoăđểăđặtălạiă ngăsoiăvàoăniệuăquảnătớiăvịătríăs i.ă(Lúcănày,ăphụămổăbơmănướcăvớiăápălựcănhẹăđ ăđểăniệuăquảnărộngăra,ăchoă ngăsoiălênăthuậnălợi,ăvàănhìnăphẫuătrư ngăthuậnălợi). -Đưaăqueătánăxungăhơiăvàoăvàătánăs iă(Cóăthểăvừaătánăs i,ălúcănàyăphụămổăcũng

cầnăbơmănướcăvớiăápălựcăđ ăđểănướcătrongăchoăphẫuătrư ng):ăRấtăchúăýăkhiătánălàăphảiăđểădầuătánătiếpăxúcătrựcătiếpăvàoăs i,ăcàngăgầnătrungătâmăcàngăt tăđểătránhătrượtăqueătánăchọcăvàoăniệuăquản. -Sauăkhiătánăs iăkếtăthúc,ăbơmărửaăsạchăs i,ărútăqueătánxungăhơiăraăngoài,ăđặtăGuidewireăc aăbộăđặtăJJăvàoăniệuăquản,ărútă ngăsoiăraăngoài. -Đặtălạiă ngăsoiăvàoăbàngăquangătạiălỗăniệuăquảnăbênătánăs i,ăđặtăsondeăJJăvàoăbểăthậnă– bàng quang qua Guidewire.

- RútăGuidewire,ărútă ngăsoi,ăđặtăsondăniệuăđạoăđểăkếtăthúcăphẫuăthuật. 7. Taiăbiếnă– biếnăch ngăkhiătánăs iănộiăsoiăniệuăquảnăbằngăxungăhơi: - Dùătánăs iăniệuăquảnăkhiăsửădụngăxungăhơiăhạnăchếăt iăđaăcácăbiệnăch ng,ătaiăbiến,ănhưngăvẫnăcóăthểăcó: - Th ngăniệuăquản. - Chuyểnămổăm . - Khôngăđặtăđượcă ngăsoiăđểătiếpăcậnăđượcăs i. - S t. - Đáiămáuăsauămổ. - Đauăsauămổ. VI. CHĔMăSịCăSAUăM : - Bệnhănhânănênănằmătạiăgiư ng,ăkhôngănênăngồiădậyăđểătránhăđau đầuădoătácădụngăphụăc aăthu căgâyătêăt yăs ng. - Ĕnănhẹă. - U ngănhiềuănước. - Rútăsondăniệuăđạoăsauă12ă– 24h.


-Kháng sinh: nhóm Quinolone, Beta – Lactam

-Giảmăcóăthắt:ăNospa.

-Giảmăđauănhẹ:ăEfferalgan.

-Hẹnătáiăkhámăsauă1ăthángăđểărútăJJ


37

ĐẶTăSONDEăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

Đặtă thôngăniệuăđạoă làăviệcă làmă thư ngăxuyênă trênă lâmăsàng,ăđểădẫnă lưuănướcătiểuătrongăbàngăquang.ăNóăcóăthểăgiúpăchoăchúngătaăchẩnăđoánăbệnhăhoặcănóălàăphươngăphápăđiềuătrị.ăNếuăchúngătaălàmăsaiăkỹăthuậtăsẽăđểălạiănhữngăhậuăquảăhếtăs cănghiêmătrọng

II. CH ăĐ NH

Giảiăápătrongătrư ngăhợpăngư iăbệnhăbíătiểu

Chuẩnăbịăchoăngư iăbệnhăphẫuăthuật:ătrongăcácăcuộcăđạiăphẫu:ăcắtădạădày,ăsọănãoăhoặcămổă ă tạiăđư ngăniệu:ătáiă tạoăniệuăđạoădoăđ t,ăchấnăthương;ăuăxơătiềnăliệtătuyến. Trong:

+ăChụpăthậnăbàngăquangăngượcădòng. +ăĐoăápălựcăbàngăquang. +ăBệnhănặngăcầnătheoădõiănướcătiểuătrongămỗiăgi :ăshock,ăchoángădoămấtănước. III. CH NGăCH ăĐ NH. Khôngă thôngă tiểuăđ iă vớiănhữngăngư iă bệnhănhiễmă trùngă lỗăniệuăđạoăưăChấnăthương,ădậpăráchăniệuăđạo.. IV. CHU NăB

Khay đựngătấtăcảădụngăcụăcầnăthiếtădùngămộtălầnă(ăhìnhăbênădướiă),ăthu cătêăsửădụngătạiăchỗă(eg,ălidocaineăgelă2%) vớiămộtăsyringe đầuătùă (5-10 mL).

Bênătrongăbộănàyăcóănhữngădụngăcụănhưăsau

Povidone-iodine

Bông gòn vô trùng

Chấtăbôiătrơnătanătrongănước Drape vô trùng

Gant tay vô trùng

Thôngăniệu đạo

Syringăđãăcóăsẵnă10mlănước Baoăcâuănướcătiểuăcóăvạch

Cácălo iă ngăthôngăvƠăkíchăth c

Cácăloạiăcatheterăkíchăthướcăkhácănhau

Foleyăngư iălớnă(đầuăthẳng) (16-18F)


38

Dùngăchoănamăgiớiădoătắtănghẽnătạiăvịătrí tiềnăliệtătuyếnă - thôngăđầuăCoudéăcong (18 F)

Ngư iă lớnă cóă tiểuă máu đạiă thể - thông Foley (20-24F)ă hoặcă 3-chia có

thể ròngănước liênătục được (20-30F)

Foleyădùngă choă trẻă em; đểăxácăđịnhăkíchă thướcă thôngăphùăhợp,ă chiaă tuổiăbệnhănhânăchoă2ăsauăđóăcộngăthêmă8

Trẻănh ăhơn 6 thángătuổi - sửădụngăFeedingătubeă(5F) T ăth ăb nhănhơn

Bệnhănhânănằmăngữa,ătưăthếăchân ếch, đầuăg iăduỗiăra V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

K ăthu t Giảiăthíchăvềăkỹăthuậtălợiăíchăc aănóămangălại,ănguyăcơăchoăbệnhănhânăvàăngư iănhàăbệnhănhân.ăBệnhănhânănằmătrênăgiư ng,ănằmăngửa,ăbộcălộăbộăphậnăsinhădục M ăkhayăđựngădụngăcụ,ăđặtăgiữaă2ăchânăc aăbệnhănhân,ătrảiăkhĕnălỗăđểăm ărộngăvùngă vôă trùng.ăM ă dungă dịchă iodă vàă chlorhexidineă đổă vàoă gạcă vôă trùng.ăM ădụngăcụăch aăsẵnălidocaină2%ăđặtătrênămôătrư ngăvôătrùng

Mangăgantăvôătrùng,ăsửădụngătạyăkhôngăthuậnăgiửădươngăvật,ătayănàyăxemănhưălàătayăkhôngăvôătrùngăgiửădươngăvậtătrongăsu tăquáătrìnhălàmăth ăthuật.ăSátătrùngăquyăđầuăbằngă tạyăcònă lạiăvớiă3ăcụcăbôngăgònăkhácănhau,ă theoăhìnhă th căvòngătròn.ăBơmăthu cătêălidocainăvàoămiệngăniệuăđạo. Dùngătạyăthuậnăvôătrùngăcầmălấyăthôngătiểu,ăthaoătácătrongămôiătrư ngăvôătrùng,ăthoaă chấtă gelă vàoă ngă thông.ăMộtă tayă cầmă dươngă vậtă thắngă đ ngă (dươngă vậtăthắngăgócă90o vớiăcơăthểăbệnhănhân),ătayăkiaăcầmă ngăthôngăđặtătừătừăvàoălỗătiểuăkhoảngă10cm,ăhạădươngăvậtăxu ngă(songăsongăvớiăthànhăbụng)ălàă ngăthôngătựătrôiăvàoăbàngăquangăđếnăkhiăthấyănướcătiểuăchảyăra. Ðưaă ngăthôngăsâuăkhoảngă18 - 20cm.

Nếuăthấyămắc,ăvướngăbảoăbệnhănhânăth ăhítămạnhăvàăhơiădặnă ngăsẽădễăvào,ănếuăkhóăđưaăvàoăthìăkhôngăđượcătiếpătụcăđẩyă ngăthông,ăphảiărútăraălàmălại. Sauăkhiăbơmăbongăbóng,ăkéoănhẹănhàngăthôngătiểuăraăngoàiăchoăđếnăkhiăcóăs căkhángălạiănhẹ,ăcóănghĩaălàăbongăbóngăchạmăvàoăcổăbàngăquang.ăDùngăbĕngădínhăc ă địnhă thôngă caoă lênă phíaă đùiă sẽă làmă choă bệnh nhână dễă chịuă hơn. .Bi năch ng

Nhiễmătrùng,ăgồmăcóăviêmăniệuăđạo,ăviêmăbàngăquang,ăviêmăđàiăbểăthận,ăvàăviăkhuẩnătrongănướcătiểuăthoángăqua


39

Paraphymosis,ădoăkhôngăkéoădaăquyăđầuălênăđược. Đặtăthôngătiểuălạcăđư ng. Hẹpăniệuăđạo

Th ngăniệuăđạo

Chảyămáu

VI. CHĔMăSịC

Đ iăvớiăthôngătiểuăliênătục: + C ăđịnhă ngăthôngăđúngăcách.

+ Vệăsinhăbộăphậnăsinhădụcăhàngăngày,ătránhănhiễmăkhuẩnăngượcădòng. + Hệăth ngădẫnălưuănướcătiểuăphảiăđượcăgiữăkhôăráoănhấtălàănơiămàngălọc,ăkín,ăthông,ămộtăchiềuăvàăthấpăhơnăbàngăquangă60ăcm. + Thayă ngăthôngămỗiă5-7 ngàyăhoặcălâuăhơnătùyătheoăchấtăliệuăc aă ngăsonde.

+ Haiăgi ăsauăkhiărútă ngăthôngămớiăđượcăđặtătr ălạiăđểăchấtădịchăniệuăđạoădễăthoátăraăvàăsựăcoăthắtănơiăniệuăđạoătr ălạiăbìnhăthư ng. + Khiăkhôngăcầnătheoădõiănướcătiểuămỗiăgi ,ătaănên khoáă ngălạiăvàăxảăraămỗiă3ăgi /lầnăđểătậpăchoăbàngăquangăhoạtăđộngătránhăbịăteo. + Khuyênăngư iăbệnhău ngănhiềuănướcănếuătìnhătrạngăbệnhălýăchoăphép. + Theoădõiă tínhă chất,ă s ă lượng,ămàuă sắcănướcă tiểuă trongă su tă th iă gianăngư iăbệnhăđượcăđặtăthôngătiểu. + Rútă ngăthôngătiểuăsớmăkhiăkhôngăcònăýănghĩaătrongăviệcăđiềuătrị. + Giáoădụcăngư iăbệnhăvàăthânănhânăngư iăbệnhăhiểuărõăvềăthôngătiểuăđểăngư iăbệnhăyênătâmăvàăhợpătácăđiềuătrị. L ngăgiá

- Ngư iăbệnhăđiătiểu bìnhăthư ng,ăkhôngăcóăcảmăgiácăkhóăchịuăkhiăđiătiểu. - Ngư iăbệnhăkhôngăbịăcácătaiăbiếnădoăđặtăthôngătiểu. - Ngư iăbệnhăanătâmăvàăhợpătácăđiềuătrị.


40

NONGăNI UăĐ OăVẨăĐẶTăSONDEăĐÁI

I. Đ IăC NG

Hẹpăniệuăđạoă làămộtăbệnhă lýăniệuăkhoaă thư ngăgặp,ăbệnhăbiểuăhiệnăsauămộtăviêmănhiễmăhayăsauămộtăchấnăthươngăhệăniệu.ăCầnăhiểuărõăcĕnănguyênăbệnhăđểăcóăhướngăxửătríăkịpăth iănhằmătránhănhữngăbiếnăch ng. II. CH ăĐ NH

Hẹpăniệuăđạoăthư ngălàăhậuăquảăsauăđợtăviêmănhiễmăniệuăđạo,ăxuấtăphátătừăcácăổătrongătuyếnălittreădoăviăkhuẩnălậuăcầuătrúăẩnăvàăgâyăbệnh,ălâuăngàyăgâyăxơăsẹoălàmăchítăhẹpăniệuăđạoănhiềuăchỗ;ădoănhiễmăkhuẩnăbaoăquyăđầuăthư ngăxảyăraăsựălâyăchéoăsauăgiaoăhợp,ălàmăchítăhẹpăvàăcóăthểălanătớiătiềnăliệtătuyếnăvàăniệuăđạoăhành;ădoăbệnhălýătoànăthânătổnăthươngăc aălaoăthận,ălaoăbàngăquangărồiălanăđếnălaoăniệuăđạo.ăHẹpăniệuăđạoăcònădoădiăch ngăc aăchấnăthươngăniệuăđạo;ăsauănhữngăth ăthuậtălấyăs iăniệuăđạoălàmătổnăthươngăniêmămạcăniệuăđạo,ăsauămổăcắtăuăxơătiềnăliệtătuyến. III. CH NGăCH ăĐ NH

- Nhữngăbệnhănhânăănongăănhiềuălần

- Nhưngăbệnhănhânăbịătaiăbiếnămạchămáuănão,ăbệnhăvềămáu

- Hẹpăniêuăđạoătoànăbộ,ăhẹpăniệuăđạoămộtăđoạnădài IV.CHU NăB

– Chuẩnăbịăbệnhănhân:ăchoăBNănẳmăngửa,ăchânăđểăthẳng,ătưăthếăthoảiămái,ăbộcălộătừăhạăvịăđếnăhếtăbộăphậnăsinhădục

– Dụngăcụ:

+ăGĕngă tayă vôă trùng,ă gòn,ă gạc,ă bơmă tiêm,ă nướcămu iă sinhă lý,ă dungă dịchă sátăkhuẩn,ăgelăbôiătrơnăKI +ăKhĕnălỗ,ăbồnăhạtăđậu

+ăThu cătêăLidocaină2%

+ă ngănongăniệuăđạo

+ă ngăFoley

IV. CÁCăB CăTI NăHẨNH

– Bôiătrơnă ngănongăb.Tiếnăhànhăth ăthuật: +ăThôngăbáoăvớiăbệnhănhânăvềăth ăthuậtăsắpătiếnăhành. +ăChoăbệnhănhânănằmăngửa,ăchânăcoă ătưăthếăsảnăkhoa. +ăSátătrùngăvùngăhạăvịăvàăcơăquanăsinhădụcăc aăbệnhănhân.


41

+ăTrảiăkhĕnăvôăkhuẩn. +ăBơmăLidocaină2%ădạngăgelăhoặcăxylocainăvàoălỗăsáoăbệnhănhânănhằmăgâyătêăniêmămạcăniệuăđạo. +ăChọnă ngănongăcóăkíchăthướcănh ,ăbôiătrơnă ngănongăbằngăgel. +ăNhắcăbệnhănhânăháămiệngăth ăđềuătrongăsu tăquáătrìnhăthựcăhiện. – Nângădươngăvậtălênă90o,ăđưaă ngănongăvào,ăsauăđóăxoayănhẹăđểă ngănongătựătrượtă1ăphầnăvàoăbênătrongăniệuăđạo.ă + Dùng tayăkéoănhẹădươngăvậtălênăđểă ngănongăđiăsâuăvàoătrong. +ăHạădươngăvậtăxu ngăđểă ngănongăđiăvàoăsâuăhơnăđếnăcổăbàngăquang,ăđầuădẹtăngănongănằmăngang. +ăRútă ngănongăra,ălặpălạiăth ăthuậtăvớiă ngănongăcóăkíchăthướcălớnăhơn.ăKhôngănongăquáă3ăs ă(soăvớiăs ă ngănongătrước)ă ălầnănongătiếpătheo. +ăNgừngăth ăthuậtăkhiăcóăcảmăgiácă ngănongăkhôngăvàoăthêmăđượcănữa. – Tayătráiăấnăvàoăcầuăbàngăquang,ăđểădồnănướcătiểuăraăhết.ăDùngăbồnăhạtăđậuăh ngănướcătiểuăchảyăra,ăkhoảngă250mlăthìăgắnă ngăFoley,ăbơmă20mlănướcămu i sinhălýăkiểmătraăvàăc ăđịnhăbongăbóngă ngăthông

– Lauă sạchădươngăvật,ă c ăđịnhă ngă thôngăvềăphíaăbụngăbệnhănhânăbằngăbĕngăkeo,ăn iă ngăthôngăvàoăhệăth ngădâyăn iăvàăbaoăcâuăvôătrùng. VI. CHĔMăSịC

- C ăđịnhă ngăthôngăđúngăcách. - Vệăsinhăbộăphậnăsinhădụcăhàngăngày,ătránhănhiễmăkhuẩnăngượcădòng. - Hệă th ngădẫnă lưuănướcă tiểuăphảiăđượcăgiữăkhôă ráoănhấtă làănơiămàngă lọc,ăkín,ă

thông,ămộtăchiềuăvàăthấpăhơnăbàngăquangă60ăcm. - Rútă ngăthôngăsauă7ăngàyăhoặcălâuăhơnătùyătheoăchấtăliệuăc aă ngăsonde.


42

ĐẶTă NGăTHỌNGăNI UăQU NăQUAăN IăSOI

I. Đ IăC NG

Nĕmă1968,ă Finneyă đãă giớiă thiệuă raă 1ămộtă loạiă sondeă dẫnă lưuă bênă trongăđư ngăniệuăvớiă2ăđầuăcóădạngăchữăJ,ăđóălàăsondeăJJ.ăNgàyănay,ăsondeăJJăđượcăsửădụngă ngàyă càngă rộngă rãi,ă đặcă biệtă vớiă sựă phátă triểnămạnhămẽă c aă nội soiă tiếtăniệu,ăsondeăJJăđượcăđặtăđểădẫnălưuăđư ngăniệuătrongănhiềuătrư ngăhợpăcấpăc uăniệuăkhoaăhoặcăđặtăsauămổ,ăsauănộiăsoiăniệuăquản,ăgópăphầnăgiảmătỉălệăcácăbiếnăch ng.ăTuyănhiênăsondeăJJăcũngăcóănhữngăbiếnăch ngădoăbảnăthânănóăgâyăraănhưăr iăloạnătiểu tiện,ătiểuămáu,ănhiễmăkhuẩnăniệu…

II. CH ăĐ NH

1. Hẹp khúcăn iăbểăthậnă- niệuăquản. 2. Hẹpăniệuăquảnădoăs i,ălao... 3. Chènăépăniệuăquảnătừăngoàiăvàoădoăcácăbệnhălýăácătính. 4. Dựăphòngătổnăthươngădoăxạătrị. 5. Nhiễmătrùngănặngăhệăniệuădoăbếătắc. 6. Tạoăhìnhăbàngăquangăcắmălạiăniệuăquản. 7.ăGiảiăápăbếătắcăniệuăquảnădoăsựăgậpăgócăniệuăquảnăkhiăquaăcácăbóămạchăhayăniệuăquảnăhìnhăYătrongăthậnăđôi. 8.ăXìădòăniệuăquảnăsauăphẫuăthuật. 9. Dựăphòngăsựădiăchuyểnăc aăs iătrướcăkhiătánăs iăngoàiăcơăthể. 10. Sauăth ăthuật canăthiệpătrênăđư ngăniệuăngãănộiăsoi. 11. Cơănăđauăquặnăthậnăkhángăvớiăđiềuătrịănộiăkhoa.. 12. Chènăépăniệuăquảnă ăphụănữăđangămangăthai.. 13. Bảoăvệăvếtămổătrênăniệuăquảnăsauăkhiătạoăhìnhăniệuăquản. 14. Th ngăniệuăquảnăkhiălàmăth ăthuậtăbằngănộiăsoi. 15. Trongăghépăthận. 16. Suyăthậnăsauăthậnăchưaăthểăhoặcăkhôngăthểăphẫuăthuật. III. C H NGăCH ăĐ NH

- Bệnhănhânăcóăhẹpăniệuăđạoă ănamăgiới - Bệnhănhânănhiễmătrùngătiếtăniệuănặngă(Nênăđiềuătrịăchoăhếtărồiătánăs i). - Bệnhănhânăhẹpăniệuăquảnăđoạnădàiădướiăs i. - R iăloạnăđôngămáu. IV. CHU NăB


43

1 Ngư iăthựcăhiện

Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(ă1ăphẫuăthuậtăviênăvàă2ăngư iăphụ) 2 Phươngătiện

Mộtădànămáyănội soi,ă ngăsoiăbàngăquang,ădâyădẫnăđư ng,ăcácădụngăcụăhỗătrợ

3 Ngư iăbệnh.

Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă(têăt yăs ng)ăăhayăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. 4 Hồăsơăbệnhăán

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩn đầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuật,ăth ăthuật c aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH. 1.Dụngăcụ: – Bộădụngăcụănộiăsoi:ă1ăcápădẫnăquang,ă1ătrocaăđểăvàoăbàngăquang,ă1ăGraspingăforcep,ă1ăcameraănộiăsoi. – Gạc. – Dungădịchăsátăkhuẩn,ăbơmătiêm,ănướcămu iăsinhălýă0.9%

– Thu cătếăLidocaină2%,ăgelăbôiătrơn.

2.Tiếnăhànhăth ăthuật: – ThôngăbáoăBNăngày,ăgi ătiếnăhànhănộiăsoiăvàădặnăBNăđiătiểuăhếtănướcătiểuătrong bàng quang.

– ChuẩnăbịăBN:ăgiảiăthíchăth ăthuậtăđểăBNăhợpătác. – ChoăBNănằmă ătưăthếăsảnăkhoa,ăbộcălộăcơăquanăsinhădục.ăSauăđóăsátătrùngăvùngăhạăvịăvàăbộăphậnăsinhădụcăchoăBN. – TrảiăkhĕnăvôăkhuẩnălênăbộăphậnăsinhădụcăBN. – Bôiătrơnă ngănộiăsoi,ăđútătừătừă ngănộiăsoiăquaălỗătiểuăvàoăniệuăđạoărồiăvàoăbàng quang.ăTrongălúcăthựcăhiệnăquanăsátănétămặtăbệnhănhân. -Choăthoátăhếtănướcătiểuătồnălạiătrongăbàngăquangăraăngoàiărồiăchoăđư ngătruyềnăddăNaClăchảyăvàoăbàngăquang. -Quanăsátătổngăthểăbàngăquang,ăxácăđịnhălỗăniệuăquảnăbênăcầnăđặtăjj - Luồnăguidewire qua kênh trênătrocară ngănộiăsoi


44

- Đặtăguidewireă(ăDâyădẫnăđư ng)ăvàoăniệuăquản. - Luồnăguidewireădọcătheoăniệuăquảnălênăđếnăbểăthậnă(ăxácăđịnh chiềuădàiăc aăguidewire tươngă ngăvớiăniệuăquản) - Sauăđóăluồnăjjăquaăđầuăngoàiăguidewire,ăđẩyăjjătheoăđư ngădẫnăquaăkênhă ng

nộiăsoiădọcăniệuăquảnălênăđếnăbểăthận,ăquanăsátătrênămànăhìnhăthấyăjjăđãăvàoăhếtăniệuăquản,ăcònămộtăđầuătrongăbàngăquang

- Dùngămộtă ngănhựaăđểăgiữăc ăđịnhăđầuăjjătrongăbàngăqangăvàărútăguidewireăăraăngoài

- Rútă ngănộiăsoiăbàng quang vàăđặtăthôngătiểu nếuăcầnăthiết Taiăbi n

Biếnăch ngăkhiăđặtăjjănộiăsoi - Th ngăniệuăquản

- Khôngăđặtăđượcă ngăsoiăđểătiếpălỗăniệuăquản. - S t. - Đáiămáuăsauăđặtăjj - Đauăsauăđặtăjj VI. CHĔMăSịCăSAUăM : - Bệnhănhânănênănằmătạiăgiư ng,ăkhôngănênăngồiădậyăđểătránhăđauăđầuădoătácădụngăphụăc aăthu căgâyătêăt yăs ng. - Ĕnănhẹă. - U ngănhiềuănước. - Rútăsondăniệuăđạoăsauă12ă– 24h.


- Kháng sinh: nhóm Quinolone, Beta – Lactam

- Giảmăcóăthắt:ăNospa. - Giảmăđauănhẹ:ăEfferalgan.

- Hẹnătáiăkhámăsauă1ăthángă.


45

N IăSOIăBẨNGăQUANGăG PăD ăV TăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

Địnhănghĩaă:Nộiăsoiăbàngăquangălàămộtăth ătụcăđượcăsửădụngăđểăxemăbên trong bàng quang, niệuă đạoă vàă ngă dẫnă nướcă tiểuă từă bàngă quangă raă bênăngoàiă c aă cơă thể.ăTrongă th ă tụcă soiă bàngăquang,ă bácă sĩă sửădụngămộtă phạmăviărỗngă(cystoscope)ăđượcătrangăbịăvớiămộtă ngăkínhăcẩnăthậnăkiểmătraăniêmămạcăbàngăquangăvàăniệuăđạo.ăCystoscopeăđượcăđưaăvàoăniệuăđạoăvàătừătừănângăcaoăvào bàng quang.

Nộiă soiăbàngăquangăđượcădungăđểă soiă chẩnăđoánăvàăgắpădịăvậtă bàngăquang

II. CH ăĐ NHăSOIăBẨNGăQUANG: - Gắpănhữngădịăvậtăbàngăquangăđãăđượcăchẩnăđoánă :ănhữngădị vậtănh ,ăngắnăhơnăkíchăthướcă ngăsoiăbàng quang

III. CH NGăCH ăĐ NHăSOIăBẨNGăQUANG: - Nhiễmăkhuẩnătiếtăniệuăcấpătính

- Dịă ngăvớiăLidocain. - Hẹpăniệuăđạoăm căđộănhiều. - Bệnhănhânăkhôngăhợpătác:ăKhôngăchịuăđượcăđau,ăr iăloạnătâmăthần,...ă(ăCầnăgiảmăđau,ătiềnămê hỗătrợă) Soiăbàngăquangăchoănamăgiớiăcầnăgiảmăđauăt tăbằngăthu cătiêmătĩnhămạch,ăt tănhấtălàătêăt yăs ngăđểăsoiăbàngăquangătrongăphòngămổălàăt tănhất. ănữăgiới,ăsoiăbàngăquangăthuậnălợiăhơnănhiềuăthìăchỉăcầnătêătạiăchỗăbằngăbôiăLidocainădạngăgelăvàoădụng cụ. IV.ăCHU NăB

Chuẩnăbịădụngăcụăvàăbệnhănhână: +ăGĕngă tayă vôă trùng,ă gòn,ă gạc,ă bơmă tiêm,ă nướcămu iă sinhă lý,ă dungă dịchă sátăkhuẩn. +ăKhĕnălỗ,ăbồnăhạtăđậu. +ăThu cătêăLidocaină2%ădạngăgelăbôiătrơn. +ă ngănongăniệuăđạo. +ăBộă ngănộiăsoiăbàngăquang,ăđènănộiăsoi,ădụngăcụăgắpă(forcep). V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH:


46

Choăbệnhănhânănằmăngửaătrênăgiư ngă ătưăthếăsảnăkhoaăvàăbộcălộăbộăphậnăsinhădục. SátătrùngăbộăphậnăsinhădụcăvàăvùngăxungăquanhăbằngăPovidine. Trảiăkhĕnăcóălỗ

Bôiătrơnă ngănộiăsoiăniệuăđạoăbàngăquang,bộănong niệuăđạo

Tìmălỗăsáo,nongăniệuăđạoăbĕngăbộăbediqueăcỡătừă22ă– 26,ăsauăđóătừătừăđưaă ngănộiăsoiăvàoăniệuăđạoătớiăbàngăquangăđồngăth iătruyềnădungădịchăNaClă0.9%ăđểăbơmărửaăbàngăquangătrongăquáătrìnhănộiăsoi. Quanăsátătrênămànăhìnhănộiăsoi,ăquayăcameraăsangătrái,ăphải,ălênătrênăđểăquanăsátătoànăbộălòngăbàng quang tìmătổnăthươngămu năkiểmătra - Dùngădụngăcụăgắpă(forcep)ăăluồnăquaă ngănộiăsoiăvàoăbàng quang kẹpăvàoădịăvậtăvàăkéoăraăngoàiăquaălòngă ngăsoi Sauăkhiăđãăkiểmătraăxongărútă ngănộiăsoi,ălauăsạch. VI.ăCHĔM SÓC

- Kháng sinh

- Thu căcầmămáuănếuăcầnăthiết - Đưaăraăchỉăđịnhăđiềuătrịăsauăkhiăsoi


47

N IăSOIăĐẶTăCATHERTEăBẨNGăQUANGăNI UăQU NăĐ ăCH PăUPR

I. Đ IăC NG

Stentăni uăqu n làămộtădâyăcatheterăđượcăđặtăbênătrongăniệuăquảnăđểădẫnănướcătiểuătừăthận xu ngăbàngăquang,ăcóăthểăđặtăquaădaăhayăquaăngãăsoiăbàngăquang.ăStentă giúpă niệuă quảnă đượcă thôngă vàă choă phépă nướcă tiểuă thoátă lưu,ă hayă trongănhữngătrư ngăhợpănghiăng ă ăniệuăquảnăthìăđượcădungăđểăbơmăthu căcảnăquangăngượcădòngăđể chụpăphimăchẩnăđoán

II. CH Đ NHăSOIăBẨNGăQUANG: - Chỉăđịnhăđặtăcatherterăniệuăquảnăngượcădongătrongănhữngătrư ngăhợpănghiăngh ă:ăuăniệuăquản,ăs iănh ăniệuăquảnăkhôngăcảnăquang,ăhoepjăniệuăquản…

III.ăCH NGăCH ăĐ NHăSOIăBẨNGăQUANG: - Nhiễmăkhuẩnătiếtăniệuăcấpătính

- Dịă ngăvớiăLidocain. - Hẹpăniệuăđạoăm căđộănhiều. - Bệnhănhânăkhôngăhợpă tác:ăKhôngăchịuăđượcăđau,ă r iă loạnă tâmă thần,...ă ( Cầnăgiảmăđau,ătiềnămêăhỗătrợă) Soiăbàngăquangăchoănamăgiớiăcầnăgiảmăđauăt tăbằngăthu cătiêmătĩnhămạch,ăt tănhấtălàătêăt yăs ngăđểăsoiăbàngăquangătrongăphòngămổălàăt tănhất. ănữăgiới,ăsoiăbàngăquangăthuậnălợiăhơnănhiềuăthìăchỉăcầnătêătạiăchỗăbằngăbôiăLidocainădạngăgelăvàoădụngăcụ. IV . CHU NăBI. Chuẩnăbịădụngăcụăvàăbệnhănhână: +ăGĕngă tayă vôă trùng,ă gòn,ă gạc,ă bơmă tiêm,ă nướcămu iă sinhă lý,ă dungă dịchă sátăkhuẩn. +ăKhĕnălỗ,ăbồnăhạtăđậu. +ăThu cătêăLidocaină2%ădạngăgelăbôiătrơn. +ă ngănongăniệuăđạo. +ăBộă ngănộiăsoiăbàngăquang,ăđènănộiăsoi, Guidewire, stend (plastis 6)

V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH: Choăbệnhănhânănằmăngửaătrênăgiư ngă ătưăthếăsảnăkhoaăvàăbộcălộăbộăphậnăsinhădục. SátătrùngăbộăphậnăsinhădụcăvàăvùngăxungăquanhăbằngăPovidine. Trảiăkhĕnăcóălỗ


48


Quanăsátătrênămànăhìnhănộiăsoi,ăquayăcameraăsangătrái,ăphải,ălênătrênăđểăquanăsátătoànăbộălòngăbàng quang .

Tìmălỗăsáo,nongăniệuăđạoăbĕngăbộăbediqueăcỡătừă22ă– 26,ăsauăđóătừătừăđưaă ngănộiăsoiăvàoăniệuăđạoătớiăbàngăquangăđồngăth iătruyềnădungădịchăNaClă0.9%ăđểăbơmărửaăbàngăquangătrongăquáătrìnhănộiăsoi. Kiểmătraătìmălỗăniệuăquảnăbênăcầnăăđặtă:ăluồnăGuidewireăquaăkênhătrênă ng soi

bàngă quangă vàoă đẩyă theoă lỗă niệuă quảnă lênă trênă (ă ngượcă dòng)ă ă choă đếnă khiăGuidewireăkhôngălênăđượcănữa.ăSauăđóăluồnăstend(plastică6)ăvàoăGuidewireădẫnăđư ngăđẩyăvàoălòngăniệuăquảnălênătrênăsaoăchoămộtăphầnăstendătrongăniệuăquảnăvàămộtăđầuăvẫnă ăngoàiămiệngăsáo,ărútă ngănộiăsoiăbàngăquang

Đặtămộtăsondeăfoleyăniệuăđạoăbàngăquangăđểăc ăđịnhăstend

RútăGuidewireăraăkh iăstend

Đưaăbệnhănhânăđiăchụpăphimăcóăbơmăthu căcảnăquang

VI.ăCHĔMăSịC

- Kháng sinh

- Thu căcầmămáuănếuăcầnăthiết - Đưaăraăchỉăđịnhăđiềuătrịăsauăkhi soi


49

M ăL YăS IăBẨNGăQUANG

I. Đ NHăNGHƾA

S iăbàngăquangălàăcácăkhoángăchấtăhìnhăthànhănhữngăkh iăđáănh ătrongăbàngăquang.ăS iă bàngăquangăphátă triểnăkhiă nướcă tiểuă trongăbàngăquangă tr ă nênă tậpătrung,ăgâyăraăkếtătinhăkhoángăchấtătrongănướcătiểu.ăTậpătrung,ătùăđọngănướcătiểuăthư ngălàăkếtăquảăc aămộtătuyếnătiềnăliệtăm ărộng,ădâyăthầnăkinhăthiệtăhạiăhoặcănhiễmătrùngăđư ngătiếtăniệuătáiădiễn. S iăbàngăquangăkhôngăluônăluônăgâyăraădấuăhiệuăhoặcătriệuăch ngăvàăđôiăkhiăđượcăphátăhiệnătrongăcácăkiểmătraăchoăcácăvấnăđềăkhác.ăKhiătriệuăch ngăxảyăra,ăcóăthểătừăđauăbụngăđếnămáuătrongănướcătiểu. S iăbàngăquangănh ăđôiăkhiătựăvượtăraăngoài,ănhưngăcóăthểăcầnăphảiăloạiăb ăb iă bácă sĩ.ăCònă lạiă khôngă đượcă điềuă trị,ă s iă bàngă quangă cóă thểă gâyă raă nhiễmătrùngăvàăbiếnăch ngăkhác. II. CH ăĐ NH

Việcăđiềuătrịăphẫuăthuậtăđượcăchỉăđịnhăchoănhữngătrư ngăhợpăs iătoă- s iă khôngăthểătánăđượcăhayăs iăbàngăquangăcóăkèmătheoăhẹpăniệuăđạo,ăxơăc ngăcổăbàngăquang,ăuăxơătiềnăliệtătuyến,ătúiăthừaăbàngăquang.ăMổăbàngăquangălấyăs iălàăphẫuăthuậtăđơnăgiản,ăítă t năth iăgianănhưngăth iăgianăhậuăphẫuăthư ngăkéoădàiăhơnănhiềuăsoăvớiăphươngăphápătánăs iănộiăsoi. III. CHU NăB

-Ngư iăthựcăhiện

Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(ă1ăphẫuăthuậtăviênăvàă2ăngư iăphụ) - Phươngătiện

Mộtăbộădụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệu,ăgạcălớn,ăănh ,ăchỉăliềnăkim,ăchỉăăcátăgút,ăchỉălin.

-Ngư iăbệnh. Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă(têăt yăs ng)ăăhayăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. -Hồăsơăbệnhăán

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩn đầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. IV.CÁCăB CăTI NăHẨNH


50

Bướcă1ă:ăTưăthếăbệnhănhân

Ngư iăbệnhăđượcănằmă ă tưă thếăngửaăđầuă thấp.ăSátă trùngăph ă toanăchuẩnăbịătrư ngămổ.ăCóă thểăđặtăsondeăniệuăđạo,ă sauăđóăn iăsondeăniệuăđạovớiă túiănướcătiểuăvôătrùng. Bướcă2ă:ăăBộcălộăbàngăquangăngoàiăphúcămạc Bộcălộămặtătrướcăbàngăquangăvàăvénăphúcămạcăph ămặtătrướcăbàngăquang.ăGiảiăphóngătoànăbộăphầnăphácămạcădínhăvàoăvùngăđáyăbàngăquang. Giảiăphóngămặtăbênăvàămặtăsauăc aăbàngăquang. Bướcă3ă:ăM ăbàngăquang

M ă bàngă quangă giữaă 2ă mũiă chỉă ch ,ă m ă rộngă đư ngă m ă bàngă quangă Kiểmătraătrongălòngăbàngăquang,ădùngămộtăkìmăđểăgắpăs iăquaălỗăm

Bơmărửaăbàngăquang

Bướcă4ă:ăĐóngăbàngăquang

C ăgắngă tránhăkhôngăđặtădẫnă lưuăbàngăquangămàă thayăvàoăđóă làăđặtă sondeăniệuăđạo.ăChỉăđặtăsondeăbàngăquangăkhiăkhôngăđặtăđượcăsondeăniệuăđạo

Lauărửaăbàngăquangăbằngăhuyếtăthanhămặnăvàăđóngăbàngăquangăbằngăcácămũiăchỉăkhâuăvắtăchỉăcatgutăs ă3/0ăvàăkhâuătĕngăcư ngăbằngăcácămũiăchỉăchromicămũiăr i.ăKhâuălạiăphúcămạc,ălauărửaăvếtămổ,ăđặtădẫnălưuăvàăđóngăbụng. V. THEO DÕI

Trong và ngay sau mổăcóăthểăgặpăcácăbiếnăch ngăsau: - Chảyămáuătrongămổă:ătheoădõiăbằngăcáchăđánhăgiáălượngămáuămấtăquaăphẫuăthuật - Chảyămáuăsauămổă:ătheoădõiănướcătiểuăquaăsondeăniệuăđạo

- Sauămổăcóăthểănhiễmătrùngă:ătheoădõiăcáchăđoănhiệtăđộăhàngăngày

- Ngoàiăraăcóăthểăcóăthoát nướcătiểuăraăngoài


51

C TăTINHăHOẨNăL CăCH

Iă.ăĐ IăC NG

Tinhăhoànălạcăchỗ: tinhăhoànăđượcăhìnhăthànhă ăvùngăbụngăquáătrìnhăphátătriểnăc aăthaiănhiăvàăthư ngădiăchuyểnăxu ngăbìuătrướcăkhiăsinh.ă ăNhữngăngư iăđànăông cóătinhăhoànăkhôngăxu ngăbìuă(ẩn hayălạcăchỗ)ăcóănguyăcơămắcăungăthưătinhăhoàn caoăhơn nhữngăngư iăcóă tinhăhoànăđúngăvịă trí.ăNguyăcơănàyăvẫnăcònăđóăngayăcảăkhiătinhăhoànăđãăđượcăhạăxu ngăbìu. II. CH ăĐ NH

- Nhữngătinhăhoànăcóăgiảiăphẫuănghiăng ăungăthưă - nhữngătinhăhoànălạcăchỗăbịăxoắnăvàăhoạiătửăkhôngăcònăkhảănĕngăbảoătồn

III.ăCH NGăCH ăĐ NH

- Nhữngătinhăhoànăcònăkhảănĕngăbảoătồn

- Tinhăhoànănằmătrongăổăbụngăkhôngăcóăkhảănĕngăhạăhoặcăđưaăraăngoài IV.ăCHU NăB ăM : 1. Khámălạiăvàătưăvấnăcácădiễnăbiếnăcóăthểăxảyăra,ăcácănguyăcơătrướcătrong và

sauămổăc aăbệnhănhânăchoăthânănhân,ăchoăbệnhănhână(ănếuătrẻălớnătuổi). 2. Têăt yăs ng,ămêămaskăthanhăquảnăhoặcănộiăkhíăquản. 3. Bệnhănhânănằmăngửa. 4. Sátăkhuẩnărộngăvùngăbụngă– bẹnăbìuă– đùiă. V.ăPH UăTHU T: - Rạchăda:ăNếpăbụngămuă(ăđư ngăngang)ă,ădàiăkhoảngă3ă– 4ăcm,ăsaoăchoăvếtămổăđiăquaăđư ngăđiăc aă ngăbẹn. Rạchăcácălớpătổăch cădướiădaătớiălớpămạcănông,ărạchălớpămạchănôngătheoăđư ngădọcăvuôngăgócăvớiăvếtărạchăda. - DùngăFarabeufăvénărộngăvếtămổăsangă4ăphía:ătrên,ădưới,ătrong và ngoài. Kéo

Farabeuf xu ngădướiătìmălỗăbẹnănông,ătaăthấyăcóătổăch căphồngăra,ăđóălàălớpămỡă- dâyăchằngăc aătinhăhoàn. M ărộngălỗăbẹnănông,ătaăcóăthểăkéoăđượcă1ăphầnătinhăhoànăxu ngădướiăvàăra ngoài .

- M ăcânăcơăchéoălớnălênătậnălỗăbẹnăsâu,ăthấyăđượcăgânăcơăkếtăhợp. - Phẫuătích,ăgiảiăphóngătinhăhoànăkh iă ngăbẹn (ăổăbụng),ăđiăngượcătừădướiălênălỗăbẹnăsâu,ăcaoă tớiă lớpămỡăsauăphúcămạcăđượcă1ăkh iă tổăch căgồmătinhăhoàn,ăthừngătinhă- ngăphúcătinhămạc.


52

- Giảiăphóngăbóămachăvàăthừngătinhăriêngărẽ,ădùngăpinăkẹpătừngăphầnăvàăcắt - Dùngăchỉăbuộcă2ăđầuăđãăcắt - Gửiătinhăhoànăđiălàmăgiảiăphẫuăbệnh

- Phụcăhồiăthànhăbụng: +ăKhâuăcânăcơăchéoălớn. +ăKhâuămạcănôngă- lớpătổăch cădướiăda. + Khâu da .

VI.ăSAUăM : - Khángăsinh,ăgiảmăđau,ăch ngăphùănề. - Vậnăđộngătạiăgiư ng. - Raăviệnăngàyăth ă4ă– 5ănếuătrẻăổnăđịnh,ăđùngăthu cău ngătheoăđơn. - Khámălạiăsauă1ătháng,ăkiểmătraătrênălâmăsàngăvàăsiêuăâmătinhăhoàn.


53

N IăSOIăC TăUăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

Cắtăđ tănộiăsoiăUăbàngăquangălàăphươngăphápăđầuătiênăđểăchẩnăđoán,ăđánhăgiáăgiaiăđoạn,ăvàăđiềuătrịăUăcóăthểăthấyăđược.ăTrongăvàiăbệnhănhânăcóăthểăquaănộiăsoiăđ tăcháyăUăcóăđộăácătínhăthấpă ătạiăphòngăkhám,ănhưngăkhôngăđ ănếuătrongămôiătrư ngăphòngămổ.

Cắtăđ iănộiăsoiă thư ngăkhôngăđ ătrongătrư ngăhợpăUăCISă(carcinomaăinăsitu)ă b iă vìă bệnhă rấtă lană t aă vàă khóănhậnă ra.ăVìă vậy,ă vaiă tròă c aă nộiă soiă bàngăquangă làădựngă lênăchẩnăđoánăsaoăchoă sauăđóăcóă thểă thiếtă lậpăđiềuă trịă t tănhất.ăNhữngăvùngănàoărõăràngă làăCISăcóăthểăđ t,ănhưngăhiệuăquảăc aănóăchưaăđượcăch ngăminh.Cũngăthư ngăthấyăkếtăhợpăUănhúăvớiăCIS,ăthìăcũngăcóăthểăcắtăUănhúătrướcăsau đóăđiềuătrịăCISăsau

II. CH ăĐ NH

- U nông bàng quang (ăuă ăgiaiăđoạnă1a,2a,2băchưaăxâmălấnăvàoălớpăcơăbàng

quang )

- Uăcóăkíchăthướcănh , chânăhẹp

- Giảiăphẫuăbệnhăkhôngăphảiălàăungăthư

- S ălượngăuăít,ăkhuătrú

III. CH NGăCH ăĐ NH

- Nhữngăbệnhănhânăcóăbệnhăvềămáu

- Hẹpăniệuăđạoăkhôngăđặtăđượcămáy

IV. CHU NăB

Phảiă kiểmă traă làmă saoă biếtă chắcă làă nướcă tiểuă vôă trùng.ă Thửă nướcă tiểuăkhông có vi trùng và bạchăcầu.ăCấyănướcătiểuălàălýătư ngănhưngăkhôngăphảiălúcănàoăcũngăthựcăhiệnăđược. Chuẩnăbịădụngăcụăvàăbệnhănhână: +ăGĕngă tayă vôă trùng,ă gòn,ă gạc,ă bơmă tiêm,ă nướcămu iă sinhă lý,ă dungă dịchă sátăkhuẩn. +ăKhĕnălỗ,ăbồnăhạtăđậu. +ăThu cătêăLidocaină2%ădạngăgelăbôiătrơn. +ă ngănongăniệuăđạo. +ăBộă ngănộiăsoiăbàngăquang,ăđènănộiăsoi,ămáyăcắtătiềnăliệtătuyến

V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH:


54

Choăbệnhănhânănằmăngửaătrênăgiư ngă ătưăthếăsảnăkhoaăvàăbộcălộăbộăphậnăsinhădục. SátătrùngăbộăphậnăsinhădụcăvàăvùngăxungăquanhăbằngăPovidine. Trảiăkhĕnăcóălỗ


Tìmălỗăsáo,nongăniệuăđạoăbĕngăbộăbediqueăcỡătừă22ă– 26,ăsauăđóătừătừăđưaă ngănộiăsoiăvàoăniệuăđạoătớiăbàngăquangăđồngăth iătruyềnădungădịchăNaClă0.9%ăđểăbơmărửaăbàngăquangătrongăquáătrìnhănộiăsoi. Đưaămáyăcắtătiềnăliệtătuyếnăvàoăquaă ngănôiăsoi,ăquanăsátătrênămànăhìnhănộiăsoi,ăquayăcameraăsangătrái,ăphải,ălênătrênăđểăquanăsátătoànăbộălòngăbàng quang tìmăvịătríăc aău.

Dùngătayăĕngă ăcắtăuă thànhămảnhănh . Cắtăxuôiădòngăbằngăcáchăkéoăvòng kim

loạiăvềăphíaămìnhăanătoànăhơnăđẩyăraăxa.ăKhuyênănênăđẩyăuăraăxaămôăbàngăquangăbìnhăthư ng.ăNướcătướiărửaăliênătụcălàmătĕngănguyăcơăhấpăthuănướcălàăm i bậnătâm hàng đầuăc aăphẫuăthuậtăviên,ăkhiămà đểăcĕngăbàngăquangăquáălúc đóăthànhăbàngăquangăm ng dễăth ngăbàngăquang.ăHộiăch ngăhấpăthuănướcăcóăkhiănàoăuălớnăquá,ăchânărộngăquá. Sauăkhiăcắtăxongăthìădùngă ngăbơmăápălựcăbơmărửaăbàng quang lấyăhếtătổăch căuăđãăcắtăraăngoài Sauăkhiăđãăkiểmătraăxongărútă ngănộiăsoi,ălauăsạch,ăđặtăsondeătiểuă3ăchạcărửaăliên

tục VI.ăCHĔMăSịC

- Kháng sinh,ănướcămu iăNaclă9%0ărửaăliênătục - Thu căcầmămáuănếuăcầnăthiết - Vệăsinhăbộăphậnăsinhădục - Sauă4ăngàyăthìărútăsondeăniệuăđạo


55

N IăSOIăC TăUăBẨNGăQUANGăTÁIăPHÁT

I. Đ IăC NG

Cắtăđ tănộiăsoiăUăbàngăquangălàăphươngăphápăđầuătiênăđểăchẩnăđoán,ăđánhăgiáăgiaiăđoạn,ăvàăđiềuătrịăUăcóăthểăthấyăđược.ăTrongăvàiăbệnhănhânăcóăthểăquaănộiăsoiăđ tăcháyăUăcóăđộăácătínhăthấpă ătạiăphòngăkhám,ănhưngăkhôngăđ ănếuătrongămôiătrư ngăphòngămổ.[1]

Nhữngăuălànhătínhăđãăcắtăquaănộiăsoiăsauămộtăth iăgianălạiătáiăphátăăvẫnăcóăchỉăđịnhăcắtănộiăsoi II. CH ăĐ NH

- U nông bàng quang táiăphátă(ăuă ăgiaiăđoạnă1a,2a,2băchưaăxâmălấnăvàoălớpăcơăbàng quang )

- Uătáiăphátăcóăkíchăthướcănh ,ăchânăhẹp

- Giảiăphẫuăbệnhăkhôngăphảiălàăungăthư

- S ălượngăuăít,ăkhuătrú

III. CH NG CH ăĐ NH

- Nhữngăbệnhănhânăcóăbệnhăvềămáu

- Hẹpăniệuăđạoăkhôngăđặtăđượcămáy

IV . CHU NăB

Phảiă kiểmă traă làmă saoă biếtă chắcă làă nướcă tiểuă vôă trùng.ă Thửă nướcă tiểuăkhôngăcóăviătrùngăvàăbạchăcầu.ăCấyănướcătiểuălàălýătư ngănhưngăkhôngăphảiălúcănàoăcũngăthựcăhiệnăđược. Chuẩnăbịădụngăcụăvàăbệnhănhână: +ăGĕngă tayă vôă trùng,ă gòn,ă gạc,ă bơmă tiêm,ă nướcămu iă sinhă lý,ă dungă dịchă sátăkhuẩn. +ăKhĕnălỗ,ăbồnăhạtăđậu. +ăThu cătêăLidocaină2%ădạngăgelăbôiătrơn. +ă ngănongăniệuăđạo. +ăBộă ngănộiăsoiăbàngăquang,ăđènănộiăsoi,ămáyăcắtătiềnăliệtătuyến

V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH: Choăbệnhănhânănằmăngửaătrênăgiư ngă ătưăthếăsảnăkhoaăvàăbộcălộăbộăphậnă

sinhădục. SátătrùngăbộăphậnăsinhădụcăvàăvùngăxungăquanhăbằngăPovidine. Trảiăkhĕnăcóălỗ


56


Tìm lỗăsáo,nongăniệuăđạoăbĕngăbộăbediqueăcỡătừă22ă– 26,ăsauăđóătừătừăđưaăngănộiăsoiăvàoăniệuăđạoătớiăbàngăquangăđồngăth iătruyềnădungădịchăNaClă0.9%ăđểăbơmărửaăbàngăquangătrongăquáătrìnhănộiăsoi.

Đưaămáyăcắtătiềnăliệtătuyếnăvàoăquaă ngănôiăsoi,ăquanăsátătrênămàn hình

nộiă soi,ă quayă cameraă sangă trái,ă phải,ă lênă trênă đểă quană sátă toànă bộă lòngă bàng

quang tìmăvịătríăc aăuăvàăkiểmătraăvịătríăchânăuăđãăcắtălầnătrước Dùngătayăĕngăăcắtăuăthànhămảnhănh . Cắtăxuôiădòngăbằngăcáchăkéoăvòngă

kimăloạiăvềăphíaămìnhăanătoànăhơnăđẩyăraăxa.ăKhuyênănênăđẩyăuăraăxaămôăbàngăquangăbìnhă thư ng.ăNướcă tướiă rửaă liênă tụcă làmă tĕngănguyăcơăhấpă thuănướcă làăm i bậnă tâmă hàng đầuă c aă phẫuă thuậtă viên,ă khiă mà đểă cĕngă bàngă quangă quáălúc đóăthànhăbàngăquangăm ng dễăth ngăbàngăquang.ăHộiăch ngăhấpăthuănướcăcóăkhiănàoăuălớnăquá,ăchânărộngăquá.ăDùngăconălĕnăđ tăđiệnăđ tăcầmămáuătổăch căchânăuăvàănhữngăchânănghiăng ălàău.

Sauăkhiăcắtăxongăthìădùngă ngăbơmăápălựcăbơmărửaăbàng quang lấyăhếtătổăch căuăđãăcắtăraăngoài

Sauăkhiăđãăkiểmătraăxongărútă ngănộiăsoi,ă lauăsạch,ăđặtăsondeătiểuă3ăchạcărửaăliênătục

VI.ăCHĔMăSịC

- Khángăsinh,ănướcămu iăNaclă9%0ărửaăliênătục - Thu căcầmămáuănếuăcầnăthiết - Vệăsinhăbộăphậnăsinhădục - Sauă4ăngàyăthìărútăsondeăniệuăđạo


57

BịPăS IăBẨNGăQUANGăQUAăN IăSOI

I. Đ NHăNGHƾA

S iăbàngăquangălàăcácăkhoángăchấtăhìnhă thànhănhữngăkh iăđáănh ătrongăbàngăquang.ăS iăbàngăquangăphátătriểnăkhiănướcătiểuătrongăbàngăquangătr ănênătậpătrung,ăgâyăraăkếtătinhăkhoángăchấtătrongănướcătiểu.ăTậpătrung,ătùăđọngănướcătiểuăthư ngălàăkếtăquảăc aămộtătuyếnătiềnăliệtăm ărộng,ădâyăthầnăkinhăthiệtăhạiăhoặcănhiễmătrùngăđư ngătiếtăniệuătáiădiễn. S iăbàngăquangăkhôngăluônăluônăgâyăraădấuăhiệuăhoặcătriệuăch ngăvàăđôiăkhiăđượcăphátăhiệnătrongăcácăkiểmătraăchoăcácăvấnăđềăkhác.ăKhiătriệuăch ngăxảyăra,ăcóăthểătừăđauăbụngăđếnămáuătrongănướcătiểu. S iăbàngăquangănh ăđôiăkhiătựăvượtăraăngoài,ănhưngăcóăthểăcầnăphảiăloạiăb ăb iăbácăsĩ.ăCònălạiăkhôngăđượcăđiềuătrị,ăs iăbàngăquangăcóăthểăgâyăraănhiễmătrùngăvàăbiếnăch ngăkhác. II. CH ăĐ NH

-Tấtăcảănhữngăbệnhănhânăđượcăchẩnăđoánăcó s iăbàngăquang

-S iăbàngăquangăcóăkíchăthướcă<ă4cm


-Nhữngăbệnhănhânăbịăhẹpăniệuăđạo

IV.CHU NăB

-Ngư iăthựcăhiện


Giànănộiăsoi,ăkìmăăbópăs i -Ngư iăbệnh. Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă(têăt yăs ng)ăăhayăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. -Hồăsơăbệnhăán

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩn đầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên.

V.CÁCăB CăTI NăHẨNH


58

Choăbệnhănhânănằmăngửaătrênăgiư ngă ătưăthếăsảnăkhoaăvàăbộcălộăbộăphậnăsinhădục. Tấtăcảăbệnhănhânăđềuăđượcăgâyătêăt yăs ng

SátătrùngăbộăphậnăsinhădụcăvàăvùngăxungăquanhăbằngăPovidine. Trảiăkhĕnăcóălỗ


NongăniệuăđạoăbằngăthôngăBéniquéăđếnăs ă30F. Đặtămáyăbópăs iăbàngăquangă26Făvớiă ngăsoiă70. Choănướcămu iăsinhălýăvàoăbàngăquangăvàăquanăsátătoànăbộăthànhăbàngăquangă Tiếnăhànhăbópăvụnăs iăbàngăquangăthànhănhững mãnhănh . Sauăđóăxúcărửaăbàngăquangăchoăđếnăhếtăs iăvụn. Soiăbàngăquangăkiểmătraălầnăcu iăvàăđặtăthông Foleyă20Fă2ăchạcădẩnălưuăbàngăquang. ThôngăFoleyăđượcărút sauă24ăgi ăhoặcă48ăgi . Th iăgianăthaoătácătrungăbìnhă30ăphút. VI . CHĔMăSịC

- C ăđịnhă ngăthôngăđúngăcách. - Vệăsinhăbộăphậnăsinhădụcăhàngăngày,ătránhănhiễmăkhuẩnăngượcădòng. - Hệăth ngădẫnălưuănướcătiểuăphảiăđượcăgiữăkhôăráoănhấtălàănơiămàngălọc,ăkín,ăthông,ămộtăchiềuăvàăthấpăhơnăbàngăquangă60ăcm. - Rútă ngăthôngăsauă2ăngàyăhoặcălâuăhơnătùyătheoăchỉăđịnhăc aăbácăsỹ.


59

PH UăTHU TăN IăSOIăC PăC UăV ăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

V ăbƠngăquangădoăch nă th ng làămộtă cấpăc uăniệuăkhoa thường xảy ra doătaiănạnăgiaoăthôngăvàătaiănạnătrongălaoăđộng, chiếm 2% các thương tổn ở bụng, 10% các chấn thương về niệu.ăBệnhăcảnhăxảyăraătrongătìnhătrạngăs căđaăchấnă thương,ă cóă nhiềuă thươngă tổnă điă kèm. Nhưng triệuă ch ngă c aă thươngă tổnăđư ngătiếtăniệuănóiăchungănhưăthận,ăniệuăquản,ăniệuăđạo,ăcũngănhưăbàngăquangănóiăriêngădễănhầmălẫnăvớiănhau.ăVìăvậy,ăcầnăchẩnăđoánăsớmăvàăxửătríăkịpăth iăcácăthươngătổnăbàngăquangăcũngănhưănhữngăthươngătổnăđiăkèmănhằmăhạăthấpătỷălệătửăvongăvàăcácăbiếnăch ngădoăchấnăthươngăgâyăra. II . CH Đ NH

-Chỉăđịnhămổănộiăsoiăchoănhữngăbệnhănhânăvỡăbàngăquangăđơnăthuầnăđãăđượcăchẩnăđoánăkhôngăcóăchấnăthươngăkếtăhợp

- Vỡăbàngăquangătrongăổăbụng


-Bệnhănhânăbịăđaăchấnăthương

-Bệnhănhânăcóăbệnhăvềămáu

-Bệnhănhânăquáăgiàăyếu

IV . CHU NăB

- Ngư iăthựcăhiện


Giànămáyănộiăsoiăổăbụng

- Ngư iăbệnh. Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđauăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ. - Hồ sơăbệnhăán

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩnăbị đầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnădoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

- Các XN thư ngăquy:ăCTM,ăSÂ,ăUCR,ăCTăscanăbụng,ăXQăphổi,ăECG.


60

- Hồiăs cătrướcămổăvàăgâyămêăNKQă- Tưăthếăbệnhănhânănằmăngữa,ăc ăđịnhăhaiăthànhăhông,ăđầuăthấp.ă- Khôngăđặtăthôngătiểu.ă - Mànăhìnhăđặtădướiăchânăbệnhănhână - Phẫuăthuậtăviênăđ ngăbênătrái,ătrợăth ăviên bênăphảiăbệnhănhân. - Trocartăcameraă10mmăđặtăquaăr nătheoăphươngăphápămổăm . - Đặtă haiă trocartă 5mmă ă haiă h ă chậuă tạiă giaoă điểmăb ă ngoàiă cơă thẳngă toă vớiăđư ngăngangăn iăhaiăgaiăchậuătrướcătrên. - Bơmăhơiăổăbụngăápălựcă12-13cmH2O - Hútăsạchădịch,ămáuăổăbụng.ă- Thám sát

cácătạngătrongăổăbụngăđểăphátăhiệnătổnăthươngăph iăhợp

- ThámăsátălòngăbàngăquangăđểăphátăhiệnăvỡăBQăngoàiăPMăđiăkèm. - Đặtă trocartă5mmă trênăxươngămuăxuyênă thànhă trướcăbàngăquangăquaăđóăđưaăxôngăhútănhớtăs ă8ăkhâuăvớiăxôngăFoleyăs ă16-18FăkéoăFoleyăvàoătrongăđểădẫnălưuăbàngăquang. - Thựcăhiệnăđư ngăkhâuăvắtăbằngăchỉăVicrylă2/0ătừăđầuăvếtăthươngăbàngăquangă ămặtă trướcăhayă ăđỉnhăđếnăgiữaăvếtă thương,ădừngăđư ngăkhâuă tạiăđâyăvàădùngăđoạnăchỉăcònălạiăkhâuăvàoăthànhăbụngătrướcăđểăkéoăbàngăquangăraătrướcănếuăvếtărách dài

- Dùngăsợiăchỉăth ăhaiăkhâuătiếpăphầnăcònălạiătừămặtăsauălênăđếnăchỗădừngălạiăc aăsợiăchỉăbanăđầu,ăcắtăb ăkimămộtătrongăhaiăsợiăchỉăvàăbuộtăhaiăsợiăchỉălạiăvớiănhau,ăchấmăd tăđư ngăkhâu.ă - Dẫnălưuăcùngăđồătíchăcựcăbằngă ngădẫnălưuăổăbụng. - Rútădẫnălưuăbụngăkhiăkhôngăcònăraădịch, VI . CHĔMăSịC

-Kháng sinh hang ngay

-thayăbĕngăvếtămổ

-Theoădõiădẫnălưuăổăbụngăvàăsondeăniệuăđạoă - Rútădẫnălưuăbụngăkhiăkhôngăcònăraădịch, -Khiăxuấtăviệnăhenătáiăkhámăsauă1ătuầnă - Choăraăviệnăvàăhẹn rútădẫnălưuăbàngăquangăngàyăth ă7ătạiăphòngăkhám.


61

L YăS IăM ăB ăTH NăTRONGăXOANG

I.ăĐ IăC NG

M ăbểăthậnălấyăs iăđượcăthựcăhiệnăđóiăvớiăs iăbểăthậnătrongăxoagăquaămặtăsauăhayăb ădướiăc aăbểăthận. II.ăCH ăĐ NH

S iăbểăthậnătrongăxoangăvớiăkĩăthuậtăm ărộng. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

- S iăsanăhôăto. - Bểăthậnăxơăteo. IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộăchuyênăkhoa: BácăsĩăchuyênăkhoaăI,ăII;ăbácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu. 2.ăPhươngătiện: Dụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệu,ăvanănh ,ăchỉăCatgută3/0. 3.ăNgư iăbệnh: Khámăbệnhătoànădiện,ăh iăkỹătiềnăsửăcácălầnăphẫuăthuậtătrước. Xétănghiệmămáu,ănướcătiểu,ăxétănghiệmăviăsinh. ChụpăXă– quang,ăchụpăniệuătĩnhămạchăđnáhăgiáăch cănĕngăthậnătừngăbên,ă tìnhătrạngănhiễmăkhuẩn. Hồăsơăbệnhăánăhoànăchỉnhătheoăquyăđịnh. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăTưăthế Ngư iăbệnhănằmănghiêng,ăg iăđộnăvùngăthắtălưngăđóiădiện,ăchânădướiăco,ăchânătrênăduỗi. 2.ăVôăcảm

Gâyătêăt yăs ng,ăgâyămêănộiăkhíăquản

3.ăKĩăthuật Rạchăđư ngăchéoăthắtălưng.ăRạchăcơăchéoăto,ăcơăchéoăbé,ăcânăcơăngangăbụngătừăsauăraă trướcă táchăphúcămạc.ăRạchăbaoăGirota,ăbộcălộă thậnăvàăniệuăquản.ăDùngădâyăcaoăsuănângăniệuăquản. Cóă2ăđư ngăvàoăbểăthận


62

+ăBócătáchămặtăsauăbểăthận:ăKhâuă2ămũiălàmădấuăđư ngăsẽărạch.ăDùngăvanăkéoălùiămôăthậnăđểăbộcălộăs i.ăRạchăbểăthậnătừăxoangăraăngoài,ătránhăchỗăn iăbểăthậnăvớiăniệuăquản. +ăBócătáchătừăniệuăquảnălênăb ădướiăbểăthậnăsauăkhiănângăcựcădướiăthậnălên. Rạchăbểăthậnăsauăkhiăkhâuă2ămũiănângălên. DùngăkìmăMirrizziăgắpăs i.ăKiểmătra Bơmărửaălấyăhếtămáuăcục.ăThĕmădòălưuăthôngăc aăniệuăquản. Khâuăphụcăhồiăbểăthậnă(chỉăCatgută3/0, 4/0).

Đặtă ngădẫnălưuăcạnhăthận.ăkiểmătraăhếtăgạc,ăhạăg iădướiăhông. Phụcăhồiăthànhăthắtălưngă2ălớp:ăPerlonăvàălin. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăLụăTAIăBI N

- Trong phẫu thuật S iătrongăxoangăkhóălấy: Nếuădùngăđư ngărạchămặtăsauăbểăthận,ăcóăthểădùngăvanăkéoălùi nhuămôăthậnăraăphíaătrước. Nếuădùngăđư ngărạchăb ădướiăbểăthận,ăcóăthểărạchănhuămôăcựcădướiăthậnă1ăcm. Khâuăcầmămáuăsauăkhiălấyăs i. Nhiềuăs iănh : DùngăkìmăMirrizziăthĕmădòăcácăđìaăthận,ăbơmărửaănhiềuălần. Chảyămáuădoăxướcăniêmămạcălúcălấyăs i: BơmărửaăbằngădungădịchăNaClă0.9%ăấm.ăNếuăcần,ăcầmămáuăbằngăcácămũiăchỉăkhâu.ăDẫnălưuăbểăthậnătạmăth i. - Sau phẫu thuật Chảyămáuă(đáiă raămáu,ăđauăvùngăthận,ămạchănhanh,ăHAăhạ):ăTruyềnămáu,ăbấtăđộng. Ròănướcă tiểuăkéoădàiăquáă5ăngày:ăTìmănguyênănhân:ăs iăsótăxu ngăniệuăquản,ăhẹpăniệuăquản. Nhiễmăkhuẩn:ăDùngăkhángăsinhătheoăkhángăsinhăđồ.ă


63

L YăS IăM ăB ăTH N,ăĐẨIăTH NăCịăD NăL UăTH N

I.ăĐ IăC NG

M ăbểăthận,ăđàiăthậnăcóădẫnălưuăthậnăđượcăthựcăhiệnătrongătrư ngăhợpăs iăbểăthậnătrongăxoangăhoặcăngoàiăxoangăkèmătheoăchuyểnădòngănướcătiểuătừăđàiăbểăthậnăquaănhuămôăthậnăraăngoàiăthànhăbụng. II.ăCH ăĐ NH

Thậnă ănướcăhoặcă ăm ădoăs iăthận. Vôăniệuădoăs iăthận. Dẫnălưuătạmăth iăđểăchuẩnăbịăphụcăhồiădòngănướcătiểuătheoăđư ngătựănhiên. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Thậnăđaănang. Thậnălạcăchỗătrongăkhungăchậu. IV.ăCHU NăB

1. Cán bộ chuyên khoa

BácăsĩăchuyênăkhoaăI,ăII;ăbácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu. 2. Phương tiện

Đểăchẩnăđoánăchínhăxácănguyênănhân,ăđểăđưaăraăchỉăđịnhăđúng. CácăphươngătiệnăCLS. Dụngăcụăphẫuăthuậtăt iăthiểu. 3. Người bệnh

Hồăsơăbệnhăánăđ ătheoăquyăđịnh. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Tư thế

Ngư iăbệnhănằmănghiêng,ăđộnăcaoăvùngăsư nă– thắtălưngăphíaădưới,ăvùngăphẫuăthuậtăđượcănổiăvồngălên. 2. Vô cảm

Gâyătêătạiăchỗ,ăgâyătêăt yăs ng,ăgâyătêăngoàiămàngăc ng. 3. Kỹ thuật Rạchădaăđư ngăsư nă– thắtălưngăkinhăđiển:ădướiăxươngăsư năXIIăchếchăxu ngăcáchămàoăchậuă2ăkhoátăngónătay. Rạchătiếpăcácălớpăcânăcơăchoătớiăphúcămạcăsauă(khôngălàmăráchăphúcămạc,ănếuăráchăphảiăkhâuăngay).


64

Tìmăthận:ăVénăđẩyăphúcămạcăvềăphíaăbụng,ăm ărộngălớpăcânăquanhăthận,ălớpămỡăquanhăthậnăđểălộăraăthậnăhoặcăcĕngătoăđềuăhoặcăcĕngăphồngăthànhătừngămúi. Chọcădò,ăhútăraănướcătiểuăhoặcăm ălẫnănướcătiểu. Chọnăvùngăthậnăđặtă ngădẫnălưu.ăCóă2ătrư ngăhợp: Trư ngăhợpănhuămôăthậnăm ng:ăChọnăchỗăm ngănhất,ăvùngăgiữaă thậnăhayă b ăngoàiăcựcădướiăthận.ăRạchădọcănhuămôăsauăkhiăkhâuă2ămũiăCatgutăcầmămáuă ă2ămép.ăKiểmătraăch ăyếuăchỗăm ăthôngăphảiăvàoăbểăthận.ăĐặtă1ă ngăthôngăPezzerăvàoăbểăthận. Trư ngăhợpănhuămôăthậnăcònădầy:ăM ăbểăthận,ădùngăqueănongăBéniqueăluồnătừăbểăthậnăquaăđài thậnăxuyênăquaănhuămôăraăphíaăngoài.ăTheoăđư ngădẫnăđóăđặtă1ăngăthôngăPezzerătừănhuămôăvàoăbểăthận.ăKhâuăkínălạiăbểăthận. Lấyăs iăđểăgiảiăquyếtănguyênănhân. KhâuălạiănhuămôăthậnăbằngăchỉăCatgutăhoặcăchỉătiêuăchậmănhưăVicrylă3.0. C ăđịnhămũiăchỉăkhâuănhuămôăsátă ngădẫnălưuăvàoăthànhăbụng. Bơmărửaăquaă ngăthôngădẫnălưuăchoăsạchămáuăcụcăvàăkiểmătraă ngădẫnălưuăthựcăsựăthông. Đặtă1ă ngădẫnălưuăngoàiăthận. Đểă ngădẫnălưuăthậnăvàă ngădẫnălưuăngoàiăthậnăquaăvếtămổăraăngoài. Khâuă1ălớpăcân,ăcơăbằngăchỉăPerlon. KhâuădaăbằngăchỉăLin. Chú ý:

C ăđịnhăcácă ngădẫnălưuăcẩnăthậnăbằngăchỉăkhôngătiêuăphíaăngoàiăthànhăbụng. Đánhădấuăphânăbiệtă2ă ngădẫnălưuăđểăkhiărútăkhôngănhầmălẫn. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N

1. Theo dõi

ngădẫnălưuăthận: Màuăsắcăvàăs ălượngănướcătiểu trong 24 h.

Chỉărútă ngăthôngăsauăkhiăđãăgiảiăquyếtănguyênănhânăvàăđảmăbảoăsựălưuăthôngănướcătiểuăbìnhăthư ngătừăthậnăxu ngăbàngăquang. ngădẫnălưuăngoàiăthận:

Màuăsắcăvàăs ălượngădịchătồnădư. Thôngăthư ngăsẽărútă ngăthôngăsauă48h. Tìnhătrạngătoànăthânăvề nhiễmăkhuẩn,ătĕngăurêămáu…

2. Xử trí tai biến


65

Tắcă ngăthông:ăBơmărửa. Chảyămáuătrongăthận:ăBơmărửaănhẹănhàngăbằngădungădịchăNaClă0.9%,ăhútăhếtămáuăcục.ăNếuăchảyămáuănhiềuăthìăphảiăphẫuăthuậtălạiăđểăcầmămáu. Tuộtă ngădẫnălưuăraăngoàiăthận:ăPhẫuăthuậtăđặtălại. Đặtă ngădẫnălưuăquaăổăbụngăgâyăviêmăphúcămạcănướcătiểu:ăĐặtălạiă ngădẫnălưuăraă ngoàiăphúcămạc,ă khâuăphúcămạcăbịă th ngăvàăxửă líă nhưăphácăđồăviêmăphúcămạc. Ròă ngădẫnălưuădoăcònăchítătắcăbênădưới:ăPhẫuăthuậtăgiảiăquyếtănguyênănhânăcònăchítătắc.


66

L YăS IăNI UăĐ O

I.ăĐ IăC NG

Điềuătrịăs iăniệuăđạoădựaătrênănguyênătắc:ăĐẩyăs iăvàoăbàngăquangărồiăxửălíănhưăphácăđồăs iăbàngăquangăhoặcăm ăniệuăđạoătạiăchỗăđểălấyăs iăraăngoài. II.ăCH ăĐ NH

S iăkẹtă ăniệuăđạoăgâyăbiếnăch ngăbíăđáiăhoànătoànăhoặcăcácăr iăloạnătiểuătiện. S iănằmătrongătúiăthừaăniệuăđạoămặcădùăkhôngăgâyăbiếnăch ngăbíăđái. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Chưaănênăxửălíăngayăkhiăchưaăcóăbiếnăch ngăbíăđáiăhoànătoànăvìăcònăkhảănĕngăđáiăs iăraăđược. IV.ăCHU NăB


Bác sĩă ngoạiă chung;ăbácă sĩă chuyênăkhoaă I,ă II;ă thạcă sĩ;ă bácă sĩă chuyênăkhoaă tiếtăniệu. 2. Phương tiện

Đểăchẩnăđoánăchínhăxác. Dụngăcụ:ăBộătrungăphẫuăthuật,ămáyătánăs i,ăcácăxétănghiệmăCLSăt iăthiểu. 3. Hồ sơ bệnh án: đầyăđ ătheoăquyăđịnh. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Tư thế: ngư iăbệnhănằmăngửaătheoătưăthếăsảnăkhoa. 2. Vô cảm: Gâyătêătạiăchỗ,ăgâyătêăt yăs ng. 3. Kĩ thuật Đẩyăs iăvàoăbàngăquang. Đặtă1ă ngăthôngăNélaton,ăcắtăđầuă ng,ăđưaă ngătừăniệuăđạoăvàoătớiăsátăviênăs i. Giữă ngăthôngăđầuădươngăvậtăđểătránhătuột.ăBơmănướcăquaă ngăthông,ădùngăápălựcănướcăbơmăvàoăđểăđẩyăhònăs iălênăbàngăquang. Khiăđẩyăđượcăhònăs iăvàoăbàngăquang,ăcóă2ătrư ngăhợp: ăbệnhăviệnăchưaăcóămáyătánăs i:ăPhẫuăthuậtăbàngăquangălấyăs iă(theoăphácăđồă

phẫuăthuậtălấyăs iăbàngăquang). ăbệnhăviệnăcóămáyătánăs i:ăĐặtă1ă ngăthôngăFolleyălưuătrongăniệuăđạoăđểătránhă

viênăs iătụtăxu ngăvàăđểăchuẩnăbịătánăs iă(phácăđồătánăs iăbàngăquang). Trư ngăhợpăkhôngăđẩyăđượcăs iălênăbàngăquang:


67

M ăthôngăbàngăquang. Tiếpătụcăbơmănướcătừăniệuăđạoălênăđểăđẩyăviênăs iălên bàng quang.

Nếuăvẫnăkhôngăđẩyăđượcăs iălênăbàngăquang:ăphẫuăthuậtăniệuăđạoălấyăs i. Rạchădọcădaătươngă ngăvớiăđoạnăcóăs i:ătầngăsinhămôn,ăbìu,ădươngăvậtă(mặtădướiăthểăx p). Táchăthểăx p,ăcầmămáu,ăbộcălộăniệuăđạo. Ráchădọcăniệuăđạoătrênăviênăs i,ălấyăs i ra.

Khâuăniệuăđạoăbằngăchỉătiêuăchậm:ăCatgut,ăChromé,ăVicrylă4.0ămũiăr i. Nếuăcóătúiăthừaăniệuăđạo:ăCắtăb ătúiăthừaăvàătạoăhìnhăniệuăđạo. Đặtă1ă ngăchĕtăplasticăhoặcă ngăthôngăFolleyătừăniệuăđạoăvàoăbàngăquang. Dẫnălưuăbằngăquangăbằngă ngăthôngăPezzer. DẫnălưuăkhoangăRetzius,ădẫnălưuăngoàiăniệuăđạo. Đóngăthànhăbụngă2ălớp. Chú ý:

Cóă thểă rạchă niệuăđạoă ă trầnă niệuăđạoăvịă tríă 12hă sauăkhiă bócăniệuăđạoă raă kh iămàngătrắng, Nếuăs iănằmăngoàiărãnhăquyăđầu:ăRạchărộngămiệngăsáo,ănhẹănhàngăgắpăs iăra.ă VI. THEO DÕI VÀ X ăTRệăTAIăBI N

1. Theo dõi

Choăngư iăbệnhău ngănướcănhiều. Theoădõiă s ă lượngăvàămàuă sắcă nướcă tiểuăquaă cácă ngădẫnă lưu,ă xétă nghiệmăviăkhuẩnănướcătiểu. Rútă ngădẫnălưuăRetzius,ă ngădẫnălưuăngoàiăniệuăđạoăsauă48ăh. Rútă ngăthôngădẫnălưuăbàngăquangăsauă7ăngày

Rútă ngăthôngătrongăniệuăđạoăsauă12ăngày.ăNếuăđáiădễădàngămớiăcặpă ngădẫnălưuăbàngăquangălại,ăchoăđáiătiếp.ăNếuăt tămớiărútă ngădẫnălưuăbàngăquang. Nongăniệuăđạoăđểătránhăchítăhẹp. 2. Xử trí Nhiễmăkhuẩnănướcătiểu:ăĐiềuătrịăkhángăsinhătheoăKSĐ. Chảyămáu:ăBơmărửa,ănh ăgiọtăliênătục.ăNếuăchảyămáuănặng,ăphảiăphẫuăthuậtălại. Nhiễmăkhuẩnăhuyếtă doăbơmănướcăđẩyă s iă quáămạnh,ă nướcă rửaă thấmăvàoă tĩnhămạch:ăĐiềuătrịătheoăphácăđồănhiễmăkhuẩnăhuyết. Đềăphòngăchítăhẹpăniệuăđạo:ăphảiănongăniệuăđạoăđịnhăkì. Nếuăchítăhẹp:ăphẫuăthuậtătạoăhìnhăniệuăđạo.


68

C TăN IăNI UăĐ OăTR C

I.ăĐ IăC NG

Cắtăn iăniệuăđạoătrướcănhằmătạoăhìnhăniệuăđạoăđểăphụcăhồiălưuăthôngănướcătiểuăsauăchấnăthươngăvùngătầngăsinhămôn. II.ăCH ăĐ NH

Tổnăthươngăniệuăđạoămớiăgâyăđ tăhoànătoànăniệuăđạo. Tổnăthương niệuăđạoăcũăgâyăhẹpăvàăròănướcătiểu. Nhiễmăkhuẩn,ăsoiăbàngăquang,ăsuyăthậnăsauăchấnăthươngăniệuăđạo. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Nhiễmăkhuẩnănặngăgâyăápăxe,ăviêmălanătấyătầngăsinhămôn. Viêmătuyếnătiềnăliệt,ăviêmămàoătinhăhoàn. NhiễmăkhuẩnăniệuădoăPseudomonasăaeruginosa, Proteus, Klebsiella.

IV.ăCHU NăB

1. Cán bộ chuyên khoa:

BácăsĩăngoạiăchuyênăkhoaăI,ăII;ăbácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu. 2. Phương tiện

Xétănghiệmămáu,ănướcătiểu,ăxétănghiệmăviăkhuẩn. Chụpăniệuăđạoăngượcădòng. 3. Người bệnh

Đàiăthậnăchoăhếtăviêmănhiễmăđư ngătiếtănieujejădưới. Khámăkĩăbàngăquang,ătiềnăliệtătuyếnă(s i,ău). Hồăsơăbệnhăánăhoànăchỉnhătheoăquyăđịnh. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Tư thế: ngư iăbệnhănằmătưăthếăphụăkhoa,ă2ăchânădạng. 2. Vô cảm: gâyătêăt yăs ng. 3. Kĩ thuật: Rạchăđư ngăgiữaădọcătầng sinhămôn,ărạchăcơăhànhăhang. Bộcă lộă2ăđầuăniệuăđạoăbằngăBeniquéăs ă20ă từăniệuăđạoăvàoăvàă từăbàngăquangăxu ngăquaăcổăbàngăquang. C ăđịnhătạmăth iă2ămépăvếtămổăvàoădaăđểăbộcălộăphẫuătrư ng. Cắtăb ăhếtăsẹoăxơăchoăđếnămôălànhăc aăvậtăx p.


69

N iăđầuă2ăđầuăniệuăđạoăsauăkhiădiăđộngăđoạnătrướcăc aăniệuăđạo.ăĐặtă ngăthôngă18chătrongăniệuăđạo,ăđặtă8ămũiăkhâuăr iăn iăniệuăđạoă(chỉăVicrylă3/0).ăNếuălàătổnăthươngăhẹpăcũăđãăcóăsẹoăxơăphảiăcắtăsẹoăxơăđếnătổăch călànhărồiămớiăn iă2ăđầu. Ph ăcơăhànhăhangătrênăvậtăx p. Dẫnălưuăvếtămổăbằngă ngăcaoăsuănh . Khâuăphụcăhồiătầngăsinhămônă2ălớpă(Catgutăvàălin). Dẫnălưuăbàngăquangăquaăniệuăđạoăvàăquaăthànhăbụng. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N

- Trong phẫu thuật Mấtăđoạnăniệuăđạoăquáă3ăchảyămáu:ădiăđộngăniệuăđạoăvềăphíaătrướcănhiềuăhơnăđểătránhăcĕngăvếtăkhâu. Hẹpăniệuăđạoă1ăđoạnădài:ăDùngădaoăOtisărạchărộngăniệuăđạoăbênătrong. - Sau phẫu thuật Chảyămáuădoăbụcăvếtămổ:ăBĕngăépătạiăchỗ,ăchoăthu căgiảmăđau. Hẹpăchỗăn i:ăSauă3ătuần,ănongădầnăniệuăđạo. Nhiễmăkhuẩnăvếtămổ:ăCắtăchỉăcáchăquãng, bĕngăbetadin,ăkhángăsinh.ă


70

C PăC UăN IăNI UăĐ OăDOăV ăX NGăCH U

I.ăĐ IăC NG

Phẫuăthuậtănhằmălàmălưuăthôngănướcătiểuăbằngăphẫuăthuậtătạoăhìnhăn iăhayălồngăniệuăđạoătrướcăvớiăniệuăđạoăsauă(1ăthì)ăhoặcăsửădụngă1ăvạtădaăbìuăhoặcătầngăsinh

môn (2 thì).

II.ăCH ăĐ NH

Chítăhẹpăniệuăđạo

Ròăápăxeăvùngăniệuăđạoăsau. Vếtăthươngăniệuăđạoăsau. Phẫuăthuậtă2ăthìăsửădụngăkhiăviêmătuyếnătiềnăliệtăhayăniệuăđạoămấtă1ăđoạnădài. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Nhiễmăkhuẩnănặngăgâyăviêmăbàngăquang,ăviêmă tuyếnă tiềnă liệt, viêm mào tinh

hoàn.

NướcătiểuăcóăviăkhuẩnăPseudomonasăaeruginosa,ăProteus,ăKlebsiella. C ngăkhớpăhángăkhôngădạngă2ăchânăđược. IV.ăCHU NăB

1. Cán bộ chuyên khoa: BácăsĩăchuyênăkhoaăII,ăbácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu. 2. Phương tiện: Bộătrungăphẫuăthuật. 3. Người bệnh

Điềuătrịăchoăhếtănhiễmăkhuẩnăđư ngătiếtăniệuădưới. Khámăbàngăquang,ătuyếnătiềnăliệtă(s i,ăviêm),ăxươngăchậu. Hồăsơăbệnhăánăđầyăđ ătheoăquyăđịnh. Xétănghiệmămáu,ănướcătiểu.ăXétănghiệmăviăkhuẩn,ăkhángăsinhăđồ. Chụpăniệuăđạoăngượcădòng,ăchụpăxươngăchậu. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Tư thế: ngư iăbệnhănằmătưăthếăphụăkhoa,ă2ăchânădạng. 2. Vô cảm: gâyă têă t yăs ng,ăgâyămêănếuăphảiă làmăthêmăphẫuă thuậtăchỉnhăhìnhăxươngăchậu. 3. Kĩ thuật - Phẫuăthuậtă1ăthì M ăbàngăquang. Rạchă đư ngă giữaă tầngă sinhămôn,ăm ă rộngă thêmă bằngă đư ngă rạchă vòngă cungătrướcăhậuămôn.


71

Rạchăcơăhànhăhang,ăbộcălộăniệuăđạoătrướcă(đoạnătầngăsinhămôn). Kiểmătraăchỗăhẹp:ă2ăBeniqué,ăđưaătừăniệuăđạoăvàoăvàătừăbàngăquangăxu ng. Cắtăchỗăhệp,ălấyăhếtătổăch căxơ,ăcầmămáu. Diăđộngăniệuăđạoătrướcăvàăn iăvàoăniệuăđạoăsauăbằngă6ămũiăchỉăr iă(Vicrylă3/0)ătừătrướcăraăsau. Đặtă ngăthôngănòngăquaăniệuăđạoăvàoăbàngăquang,ăvàătreoă ngăthôngălênăthànhăbụngăbằngăchỉăperlon. Dẫnălưuăbàngăquang. Dẫnălưuăvùngăphẫuăthuậtătầngăsinhămôn.ăĐóngămôădướiădaăvàădaă2ălớpă(Catgut và lin).

- Phẫuăthuậtă2ăthì M ăbàngăquang. Sauăkhiăcắtăchỗăhẹp,ăđưaăđoạnăsauăc aăniệuăđạoătrướcăraădaătầngăsinhămônăvàăc ăđịnhăvữngăchắc. Vénădaătầngăsinhămônăđónăniệuăđạoăsauăvàăc ăđịnhăvữngăchắc. Dẫnălưuăbàngăquang. Sauăkhiăvếtăthươngăliền,ăổnăđịnh,ăsẽădùngădaăbìuăvàădaătầngăsinhămônăcu nălạiă2ăđầuăniệuăđạoătrướcăvàăsauă(2-3 tháng sau).

VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N

- Trong phẫu thuật Tránhă làmă th ngăniệuăđạoă trướcăkhiăbócă táchăvàădiăđộng.ăNếuă th ngăniệuăđạoăphảiăkhâuăngay. Lúcăbócă táchăđoạnăniệuăđạoăsau,ăchảyămáuănhiềuădoăđộngămạchă thẹnă=>ăCầmămáuăkĩ. Diăđộngăniệuăđạoătrướcăvừaăđ ,ătránhălàmăcĕngăchỗăn iă2ăđầuăniệuăđạo. - Sau phẫu thuật Chảyămáuă ăvếtămổ:ăBĕngăépătầngăsinhămôn. Nhiễmăkhuẩnăvếtămổ:ăThayăbĕngăvàăcắtăchỉăcáchăquãng,ăkhángăsinh. Hẹpăchỗăn i:ăNongăniệuăđạo.ă


72

PH UăTHU TăN IăSOIăC TăX ăH PăNI UăĐ O

I.ăĐ IăC NG

Làăphẫuăthuậtăm ărộngăđoạnăniệuăđạoăbịăchítăhẹpădoănhiễmăkhuẩn,ăchấnăthương,ădoăthầyăthu căgâyănênăhoặcăbẩmăsinh,ăbằngăcắtănộiăsoi. II.ăCH ăĐ NH

Hẹpăniệuăđạoătrước,ănhấtălàăđoạnăniệuăđạoăhành. Hẹpăniệuăđạoătiềnăliệtă tuyến,ăchỉăápădụngăkhiăcắtăm ărộngămàngăngĕnăcổăbàngăquang.


Niệuăđạoăbịăthươngătổnăchưaăổnăđịnh,ăcònăsưngăhayăviêmătấy. Nhiễmăkhuẩnăniệuăđạo. IV.ăCHU NăB

1. Chuẩn bị chuyên khoa: bácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu,ăbácăsĩăphẫuăthuậtăchuyênăkhoa I.

2. Phương tiện: Hệă th ngănộiăsoi:ăTrangă thiếtăbịăđầyăđ ăchoă1ăphẫuă thuậtănộiăsoiă tiếtăniệu.ăSửădụngă ngăsoiă20ăFrăcóăm ăngắn,ă ngăkínhăthẳngă0,ălưỡiădaoăthẳngăhoặcăhìnhănửaătròn.

ngăthôngăniệuăđạo,ăđểăsauăkhiăm rộngăsẽăđặtăquaăniệuăđạoădẫnălưuănướcătiểu.ăNhiềuăkhiăcònăphảiădửădụngă1ădụngăcụăcóărãnhăđểăhướngădẫnăđặtă ngăthôngăquaăniệuăđạo. 3. Người bệnh

Giảiăthíchăkĩălíădoălàmăth ăthuậtăvàăcóăkíăgiấyăxinălàmăth ăthuật. Hồăsơăbệnhăánătheoăđúngăquyăđịnhăchung. Khám toànădiện,ăchụpăniệuăđạoăđánhăgiáănơiă thươngă tổnăvềăđộăhẹpăđểăcóă tiênălượngătrướcăkhiălàmăth ăthuật. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

Cắtă bằngă lưỡiă daoă lạnhă (lưỡiă daoăSachse)ă hoặcă lưỡiă daoănóng,ă cắtă bằngădòngăđiệnăcaoătần. Dùngă ngănongă(gaine)ăcóănòngăđưaăquaămiệng sáoăchừngă3ăcmăthìărútănòngăvàăđưaă ngăkínhă0ăvàădaoăcắtăvàoă ngănong,ăđồngăth iăm ănướcărửa.ătayătráiănắmălấyădươngăvậtăsátăvớiă ngănongăđểănướcăkhôngăthoátăraăngoài,ăđưaădầnătừătừădaoăcắtăvàoă ngăniệuăđạoălấyăm călàă“mộtăđiểmăđen”ătrongămàuătrắngănhạtăc aăniêmă


73

mạcăxơăhóaăc aăniệuăđạo.ăĐiểmăđenănàyălàălòngăniệuăđạoăcònălạiăsauăkhiăbịăchítăhẹp.ăCóăthểădùngă1ădâyădẫnăăđưaădẫnăquaăđiểmăđenăđiăvàoăbàngăquangăđểălàmăđư ngădẫnăkhiăcắtărộngăniệuăđạo. Đưaădầnălưỡiădaoăcắtăquaăđiểmăđenă(nếuădùngălưỡiădaoăthẳngănhọn)ăquaăchỗăhẹp,ărồiăhạăthấpădaoăcắtăđểălưỡiădaoăngượcălênătiếpăxúcăvớiăphíaăđầuătrongăchỗăhẹp,ărồiăcắtăngượcăraăngoàiăchoăđếnăkhiăcắtăquaăđoạnăhẹpă ăvịătríă12ăh,ătớiălớpămàngătrắngăgiữaă2ăvậtăhang. Nếuădùngălưỡiădaoăhìnhănửaătrònăhoặcădaoăđiện,ătaăcóăthểăcắtădầnătừăngoàiăvào,ăchoăđếnăkhiăquaăchỗăhẹp,ăđưaă ngănongăvàoăbàngăquang. Sauăkhiăcắt,ăđặtă ngăthôngăniệuăđạoăđểădẫnălưuănướcătiểu. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N

1. Theo dõi

Dùngăksădựăphòngătrướcăvàăsauăth ăthuậtă(1-3 ngày).

Rútă ngăthôngăniệuăđạoăsauă48 – 72ăgi . Choăĕnău ngăbìnhăthư ng. 2. Xử trí - Chảyămáu:ăthư ngăcóăchảyămáuănhẹădọcătheoă ngăthông.ăNếuăchảyămáuănhiều:ăbĕngăépăvàoă ngăthôngăniệuăđạoăvàătheoădõi. - Điăsaiăđư ng:ăNgừngăth ăthuật,ătheoădõiădiễnăbiếnăvàăđiềuătrịăksădựăphòng. - Hẹpălại:ăNếuăcóăhiệnătượngăhẹpălạiăphảiănongăniệuăđạoăđịnhăkì. - Congădươngăvậtădoăsẹoăcoărúmăhoặcălàmăth ăthuậtăkém:ătùyătrư ngăhợpăxửălíălạiăđểăsửaăđộăcongăc aădươngăvật.


74

C TăB ăTUY NăTI NăLI TăKỆMăTỎIăTINHăVẨăBẨNGăQUANG

I.ăĐ IăC NG

Cắtăb ătuyếnătiềnăliệtăkèmătúiătinhăvàăbàngăquangăthư ngăápădụngătrongăđiềuătrịătiệtă cĕnă ungă thưă bàngă quang.ă Phẫuă thuậtă nàyă thư ngă kèmă vớiă cácă phẫuă thuậtăchuyểnădòngănướcătiểuăhoặcătạoăhìnhăbàngăquang. II.ăCH ăĐ NH

UngăthưăbàngăquangăgiaiăđoạnăII,ăIII. Mộtăs ătrư ngăhợpăungăthưăgiaiăđoạnăIănhưngăcóăkh iălanăt a,ătáiăphátănhanh,ăđộăácătínhăcaoăcũngăcóăchỉăđịnhăcắtătoànăbộăbàngăquang. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Ungă thưăbàngăquangăgiaiăđoạnă IV,ăuăxâmă lấnăvàoăkhungăchậu,ă cácămạchămáuălớn. IV.ăCHU NăB

1. Người thực hiện

Haiăbácăsĩăphẫuăthuật:ă1ăphẫuăthuậtăviênăchínhăvàă1ăngư iăphụ. Haiăđiềuădưỡng:ă1ăđiềuădưỡngăđưaădụngăcụ,ă1ăphụcăvụăbênăngoài. 2. Phương tiện

Mộtăbộădụngăcụăđạiăphẫu:ăkéoămổ,ăkẹpăphẫuătích,ăkìmăcặpăkimădài,ăpanhădàiăcặpămạchămáuă10ăchiếc,ăchỉăliềnăkimăprolene,ăvicrylăs 0, 2.0, 3.0, 4.0.

Chuẩnăbịăsẵnă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtăcơăbản,ă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtăsinhădụcă– tiếtăniệuădài,ă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtăsinhădụcă– tiếtăniệuăsiêuădài,ă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệuă– sinhădụcănh .ăCácădụngăcụăđặcăbiệtăchoăphẫuăthuậtădạădày – ruột. 3. Người bệnh

- Phảiădànhăưuătiênăchoăviệcăđánhăgiáătìnhătrạngăphổiăc aăngư iăbệnh. - Phảiătruyềnămáuănếuăcóătìnhătrạngăthiếuămáuăvàăgiảmăalbumin. - Trướcăphẫuăthuật:ăhãyăchọnă2ăvịătríăcóăthểăthayăthếălẫnănhauăđểătạoălỗămiệngăniệuăquảnăm ăraăngoàiădaăchoăngư iăbệnhă ătưăthếăngồiăvàătưăthếăđ ngărồiăđánhădấuăcácăvịătríănày,ăbằngăcáchădùngămũiăkimăđểăgạchăthànhăvếtăxướcătrênădaăc aăngư iăbệnhă ăcácăvịătríăđó. - Choăngư iă bệnhă điă tấtă nịtă chână hoặcă điă ngă khíă épă vàoă t iă hômă trướcă phẫuăthuật,ă giữă nguyênă tấtă hoặcă ngă choă tớiă khiă ngư iă bệnhă cóă thểă hoànă toànă diăchuyểnăđược.


75

Chuẩnăbịăchoăruộtăvềămặtăcơăhọc. 4. Hồ sơ bệnh án đầyăđ ,ăkếtăq aă cácăxétănghiệmăcơăbảnă trongăgiớiăhạnăbìnhăthư ng.ăgiấyăcamăđoanăphẫuăthuật. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

Khámălạiăngư iăbệnh.

Kiểmătraăhồăsơ. Tiếnăhànhăkĩăthuật: - Tưăthế Ngư iăbệnhănằmăngửa. - Chuẩnăbịăvùngăbụngăvàăđáyăchậu. - Đư ngărạch

Rạchădaăphầnădướiăbụng,ă trênăđư ngăgiữaăđiătừăxươngămuăđếnă4ăcmă ă trênăvàăbênătráiăc aăr n. Rạchămạcă trướcăc aăcơă thẳngăbụngăvàădùngădụngăcụăđầuătùă táchăcácăcơăthẳngăbụngăr iăxaănhauătrênăđư ngăgiữa. Rạchămạcăngangăbụng. Bằngădụngăcụăđầuătùăm ăvàoăkhoangăRetzius.ăRạchăphúcămạcătheoăđư ngărạchăthànhăbụngă ăphíaănửaătrên,ănhưngă ăphầnădướiăthìăsauăkhiăđãăcắtă ngăniệuă– r nămớiăcắtăphúcămạcătheo hìnhăchữăV. Giảiăphóngăniệuăquảnăphảiăcùngăvớiălớpăv ăxơă(v ăhoặcăáoăliênăkết)ăc aănó,ăkẹpăniệuăquảnănàyăbằngă1ăc ălĕmăvuôngăgócăđặtă1ămũiăkhâuăch ă ăphíaătrênăchỗăkẹpăvàăcắtăniệuăquảnă ăphíaădướiăchỗăđặtămũiăkhâuăch . Sinhă thiếtăniệuăquản:ăNếuăngư iăbệnh cóănguyăcơăbịăungă thưă tạiăchỗă(CIS)ă thìătríchă1ămẫuăsinhăthiếtă ăđoạnăcu iăniệuăquảnăvàăgửiăđiăxétănghiệmăGPBăbằngăcắtălạnhămẫuăsinhăthiếtăt căthì. Cắtăcu ngămạchăbênăc aăbàngăquang. Cắtăcu ngămạchăsauăc aăbàngăquang. Cắtăniệuăđạoăvàăsinhăthiếtăt căthìăm măcắtăniệuăquảnă2ăbên. Cắtăcácăthànhăphầnăkếtăn iăcònălạiă ă2ăbên,ăv năthuộcăvềămạcăn iăchậuăbé,ăgiữălạiă2ăcánhăbênăc aătuyếnătiềnăliệt.ăLấyăbệnhăphẩmăraăngoài. Nạoă vétă hạchă chậuă bịtă 2ă bên,ă sinhă thiếtă t că thìă vàă ch ă kếtă quảă đểă quyếtă địnhăphươngăphápătạoăhình bàng quang.


76

Đặtălạiăruộtă1ăcáchăcẩnăthậnăvàăkéoămạcăn iălớnăxu ngăphíaădướiăđểăcheăph ăcácăchỗăkhâuăn i.ăthư ngăcầnăphảiădẫnălưuăbằngăhútăliênătụcăđểăbảoăvệăđư ngăthoátămớiăchoănướcătiểu. Đóngăthànhăbụngă1ăcáchăthíchăhợp. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N

1. Theo dõi

Sauămổătheoădõiăbiếnăch ngăchảyămáu,ănhiễmăkhuẩn. 2. Xử trí tai biến

Nếuăchảyămáuăcấpătínhă(ngư iăbệnhăs c,ămạchănhanh,ăHAătụt,ădẫnălưuăchảyămáuănhiều):ăCầnămổălạiăngayăđểăcầmămáu.ăNếuămấtămáuăm căđộănhẹăcầnătruyềnămáuăvàătheoădõiăsátăngư iăbệnh.


77

C TăTOẨNăB ăBẨNGăQUANG

KỆMăTHEOăT OăHỊNHăRU Tăậ BÀNG QUANG

I.ăĐ IăC NG

Sauăkhiăcắtătoànăbộăbàngăquangădoăungăthư,ădoălao,ăhoặcădoăxơăhóaăbàngăquang,ăcầnăđặtăraăvấnăđềăthayăthếăbàngăquang. Hiệnănay,ăruộtălàăvậtăliệuăt tănhấtădùngăđểăthayăthếăbàngăquang.ăBàngăquangăruộtăphảiăcóă1ădungătíchăvừaăphảiă(500ăml),ăcóăápălựcăthấpăđểătránhătràoăngượcăbàngăquang – niệuăquảnăvàăgâyăđáiărỉăchoăngư iăbệnh.ăDoăvậyăruộtăsửădụngătạoăhìnhăbàngăquangăphảiăpháăb ăhìnhă ng. II.ăCH ăĐ NH

Ngư iă bệnhă sauă cắtă toànă bộă bàngă quangă doăKă bàngă quangă giaiă đoạnă II,ă IIIa.ăNgư iăbệnhăthểătrạngăt t,ătiênălượngăs ngă>ă5ănĕm. Sauăcắtăbàngăquangăxơăhóaădoălao,ăviêmăhoặcăbàngăquangăthầnăkinh. III.ăCH NGăCHIăĐ NH

UngăthưăbàngăquangăgiaiăđoạnăIIIb,ăIV. Ngư iăbệnhăthểătrạngăkém,ăcóăcácăbệnhătoànăthânănhưătimămạch,ătâmăphếămãn. IV.ăCHU NăB

1. Người thực hiện

3ăbácăsĩ;ă1ăphẫuăthuậtăviênăchínhăvàă2ăphụ. 2ăđiềuădưỡng:ă1ăđiềuădưỡngăđưaădụngăcụ,ă1ăphụcăvụăbênăngoài. 2. Phương tiện

Chuẩnăbịăsẵnă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtăcơăbản, 1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtăsinhădụcă– tiếtăniệuădài,ă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtăsinhădụcă– tiếtăniệuăsiêuădài,ă1ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệuă– sinhădụcănh .ăCácădụngăcụăđặcăbiệtăchoăphẫuăthuậtădạădày – ruột. 3. Người bệnh

- Phảiădànhăưuătiênăchoăviệcăđánhăgiáătìnhătrạngăphổiăc aăngư iăbệnh. - Phảiătruyềnămáuănếuăcóătìnhătrạngăthiếuămáuăvàăgiảmăalbumin. - Trướcăphẫuăthuật:ăhãyăchọnă2ăvịătríăcóăthểăthayăthếălẫnănhauăđểătạoălỗămiệngăniệuăquảnăm ăraăngoàiădaăchoăngư iăbệnhă ătưăthếăngồiăvàătưăthếăđ ngărồiăđánhădấuăcácăvịătríănày,ăbằngăcáchădùngămũiăkimăđểăgạchăthànhăvếtăxướcătrênădaăc aăngư iăbệnhă ăcácăvịătríăđó.


78

- Choăngư iă bệnhă điă tấtă nịtă chână hoặcă điă ngă khíă épă vàoă t iă hômă trướcă phẫuăthuật,ă giữă nguyênă tấtă hoặcă ngă choă tớiă khiă ngư iă bệnhă cóă thểă hoànă toànă diăchuyểnăđược. - Chuẩnăbịăchoăruộtăvềămặtăcơăhọc. 4. Hồ sơ bệnh án đầyăđ ,ăkếtăq aă cácăxétănghiệmăcơăbảnă trongăgiớiăhạnăbìnhăthư ng.ăGiấyăcamăđoanăphẫuăthuật. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

- Khámălạiăngư iăbệnh. - Kiểmătraăhồăsơ. - Thựcăhiệnăkĩăthuật. - Đư ngă rạch:ăĐư ngă rạchă trênăđư ngăgiữaăbụngăvàă tiếnăhànhă tiếpănhưă trongăphẫuăthuậtăcắtăb ăbàngăquangătriệtăđể. - Cắtăngangă1ăphầnă(khôngăcắtătấtăcảăchiềuăngang)ăđoạnăniệuăđạoămàngăvàăđặtă8ămũiă chỉăkhâuăvàoăđoạnănàyăchuẩnăbịăđểăn iăvớiăhồiă tràng.ăLấyămẫuă sinhă thiếtăniệuăđạoăđểălàmăxétănghiệmăsinhăthiếtăt căthì.ăChỉătiếnăhànhăphẫuăthuậtătạoăhìnhăbàngăquangăbằngăhồiătràngănếuăđãăkiểmăsoátăđượcăchảyămáuăvàătoànăbộăchiềuădàiăc aăđoạnăniệuăđạoămàngăvẫnăcònănguyênăvẹn. - Chọnă1ăkhúcăruộtăđoạnăhồiătràngădàiă60ă– 65cm.ăĐưaăđoạnăgiữaăc aăkhúcăruộtănàyălạiăgầnăniệuăđạoănhưngăkhôngăđượcăkéoăcĕng.ăNếuăkhôngăthểălàmăđượcănhưăvậyăthìădùngăphươngăphápăthayăthếăkhácăchoăbàngăquang.ăSauăkhiăđãăchắcăchắnărằngămạcătreoătiểuătràngăđ ădàiăđểăchoăkhúcăhồiătràngănóiătrênălạiăgầnăđượcăniệuăđạoăthìăcắtăhồiătràngă ă2ăđầuăc aăkhúcăruộtăđãăchọnăvàăn iălạiă2ăđầuăc aăhồiătràngăđểăphụcăhồiăđư ngătiêuăhóaă ăđây. - M ătoànăbộăkhúcăhồiătràngăđãăcắt,ătáchăriêngănhưătrên,ădọcătheoăb ăđ iădiệnăvớiăb ămạcătreo.ăN iăkhúcăhồiătràngăvớiăniệuăđạoăbằngăcáchăsửădụngă8ămũiăchỉăkhâuăđãăđặtăsẵnătừătrướcă ăniệuăđạoăđãăđượcăcắt. - Kĩăthuậtăn iăniệuăquảnă– tiểuătràngăc aăCameyă– Le Duc

- Đóngăbàngăquangămớiătạoăbằngă1ăđư ngăkhâuăvắtăvớiăchỉătổngăhợpătựătiêuă2-0

(2-0ăSAS).ăKhâuăc ăđịnhăcácăđầuăc aătúiăbàngăquangămớiătạoăhình vàoăthànhăc aăchậuăbé. Đóngăvếtămổ,ăđưaăcácă ngădẫnălưuăraăngoàiăquaăthànhăbụng. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N


79

Hậuăphẫuăcầnătạoăbàiăniệuăt tăđểăhòaăloãngăcácăchấtănhàyăvàătránhăchoăcácă ngăniệuăquảnăkh iăbịătắc.ăBơmărửaăbàngăquangămớiăĐạiăcươngătạo,ăc ă trongă3ăgi ăthìăbơmărửaă1ălần,ămỗiălầnă300ămlădungădịchănướcămu i,ăđểălấyăđiăhếtăchấtănhày. Duyătrìădinhădưỡngăkéoădàiăngoàiăđư ngătiêuăhóaăchoăngư iăbệnhăngayăcảăkhiăđãăcóătrungătiện.


80

T OăHỊNHăPH NăN IăB ăTH N-NI UăQU N

Iă.ăĐ IăC NG

Tạoăhìnhăkhúcăn iăbểăthận-niệuăquảnălàăphẫuăthuậtăloạiăb ăđoạnăchítăhẹpăbểăthậnăniệuăquản,ăphụcăhồiăsựălưuăthôngăt tătừăbểăthậnăxu ngăniệuăquản. II.ăCH ăĐ NH

1. Hẹpăkhúcăn iăbểăthận-niệuăquảnăbẩmăsinhădoănguyênănhânăbênătrongăhoặcăbênăngoài khúc ni.

2. hẹpăkhúcăn iăbểăthận-niệuăquảnăth ăphátădoăxơădínhăgâyăchítăhẹpăsauăphẫuăthuật. 3. Cóăs iătrênăthận.


1. Khiăthậnămấtăch cănĕng

2. Thậnăcĕngătoă ăm ,ăkèmătheoănhiễmăkhuẩnăđư ngătiếtăniệu. IV.ăCHU NăB

1. Cánăbộăchuyênăkhoa:ăphẫuăthuậtăviênălàăbácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu

2. Phươngătiện: - Bộădụngăcụăphẫuăthuật,ăviăphẫuăthuật,ăkim,ăchỉătiêuăchậmăs ă4/0,ă5/0,ă ngăthôngă

Pezzer,ă ngăthôngănòngăchữăJ. 3. Ngư iăbệnh

Điềuătrịăkhángăsinhăhếtăviêmănhiễm. 4. Hồăsơăbệnhăán:ătheoăquyăđịnhăchung.

- Siêuăâm,ăXquang,ăchụpăniệuăđồătĩnhămạchă(UIV),ăchụpăniệuăquảnăbểăthậnăngượcădòng (UPR).

- Đánhăgiáăch cănĕngăthận. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăVôăcảm:ăgâyămêănộiăkhíăquản. 2.ăTưă thếăngư iăbệnh:ă nằmănghiêngă90ăđộ,ă độnă caoăvùngă sư nă thắtă lưngăphíaădướiăcho vùngămổăđượcănổiăvồngălên. 3.ăCácăthìăphẫuăthuật: a.ăRạchădaăđư ngăsư năthắtălưngăkinhăđiển,ăquaăcácălớpăngoàiăphúcămạcăvàoăổăthận. b.ăBộcălộărõăràngătìmăthận,ăbểăthận,ăniệuăquản.ăTìmăđoạnăchítăhẹpăbểăthậnăniệuăquản. c.ăxửălíăđoạnăchítăhẹp:


81

- nếuădoănguyênănhânătừăbênăngoàiăb iăcácămạchămáuălạcăchỗăvàăcácăvạtăxơ:ăcắtăb ăđểăgiảiăphóngăchoăđếnăkhiăniệuăquảnăphồngălên. - Nếuădoănguyênănhânăchítăhẹpăbênă trong:ăcắtăb ăđoạnăchítăhẹpă (phíaă trênă2/3ăhoặcă¾ăbểăthận,ăphíaădướiăcắtăvátăđầuăniệuăquảnăchỗălành). d. N iăbểă thận-niệuăquảnăbằngăchỉă tiêuăchậmă5/0ă (đặtă thôngăcongă2ăđầuă từăbểăthậnăxu ngăniệuăquản,ăbàngăquang). e.ăDẫnălưuăthậnăbằngă ngăthôngăPezzer. g.ăĐặtă1ă ngădẫnălưuăngoàiăthận. h.ăĐóngăthànhăbụngă2ălớp. VI. THEO DÕI

1. ngădẫnălưuăthận:ămàuăsắc,ăs ă lượngănướcătiểuătrongă24ăgi .ăRútă ngădẫnălưuăthậnă từăngàyă th ă12ăkhiăđảmăbảoă sựă lưuă thôngăbìnhă thư ngănướcă tiểuă từă thậnăxu ngăbàngăquangăquaăkhúcăn iătạoăhìnhăliềnăsẹoăt t.

2. ngădẫnălưuăngoàiăthận:ărútăsauă48ăgi . VII.ăTAIăBI NăVẨăX ăLệ

1. Taiăbiếnăgần: a. Chảyămáuătrongăthận:ăbơmărửaănhẹănhàngăbằngăhuyếtăthanhămặnă0,9%ăchoăhếtă

máuăcục.ăNếuăchảyămáuănhiềuăphảiăphẫuăthuậtălạiăđểăcầmămáu. b. Tắcă ngădẫnălưu:ăbơmărửaăchoăthông. 2. Taiăbiếnăxa: a. Ròănướcătiểuăđoạnăkhúcăn iătạoăhình:ăđặtă1ă ngăthôngănòngăchữăJăquaănộiăsoi.ă

Nếuăkhôngăđượcăphảiăphẫuăthuậtălại.


82

SINHăTHI TăD IăH NGăD NăSIểUăỂM

I. Đ IăC NG

Sinhăthiếtăthậnălàăth ăthuậtădùngăkimăchọcăquaădaăvàoănhuămôăthậnălàmăsinhăthiếtăđểăchẩnăđoánămôăbệnhăhọc. II. CH ăĐ NH

1. Bệnhălanăt aă2ăthận: a. Hộiăch ngăthậnăhưătiênăphát. b. Hộiăch ngăthậnăhưăth ăphátătrong

- Đáiătháoăđư ng. - Bệnhătạoăkeo,ăbệnhătoànăthể. c. Viêmăthận-bểăthậnătiênăphát. d. Suyăthậnăcấp. 2. Bệnhăthậnăghép:ătheoădõiăthảiăghépăcấp,ăthảiăghépămạn. III. CH NGăCH ăĐ NH

1. Mộtăthận

2. Ápăxeăthận

3. Laoăthận

4. Thậnă ănước 5. Nangăthận

6. Ungăthưăthận

IV.ăăăăăăăCHU NăB

1. Cánăbộăchuyênăkhoa:ăbácăsĩăchuyênăkhoaăthậnătiếtăniệu. 2. Phươngătiện: a. Dụngăcụ: - Bộăkimăsinhăthiết:ăkimăkiểuăVim-Silverman,ăManghiniăhoặcăkiểuăcảiă tiến:ă2.

- Bơmătiêmăhútăchuyênădụng:ă1

- Troocaăđểănongăda. - Bộădụngăcụăphongăbế,ăgiảmăđau(bơmătiêm,ăkimătiêmăngắn,ădài,ăxylocain,ăkhay men).

- Lọăđựngădungădịchăc ăđịnhăFormolă10%,ădungădịchăBouinăhayădungădịchăc ăđịnhăchuyênădụngăchoăkínhăhiểnăviăđiệnătử. b. Dụngăcụăvô khuẩn:ăsĕng,ăgạc,ăáoămổ,ăgĕngătay,ăcồnăiode…


83

c. G iăchắc:ă1ăchiếc. 3. Ngư iăbệnh

- Đượcăgiảiăthíchăvềăth ăthuật. - Điătiểuătrướcăkhiătiếnăhànhăth ăthuật. 4. Hồăsơăbệnhăánătheoăquyăđịnhăchung. - Làmăxétănghiệmămáuăchảyămáuăđông. - ChụpăXquang,ăsiêuăâm:ăxác địnhăcóă2ăthận. - Cácăxétănghiệmăloạiătrừăbệnhăthậnăthuộcăch ngăchỉăđịnhăsinhăthiết. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Ngư iălàmăth ăthuậtăvàăngư iăphụărửaătayăvàămặcăáoămổăvôăkhuẩn.ăTh ăthuậtătiếnăhànhă ăbuồngăvôăkhuẩn. 2. ngư iăbệnh:ănắmăsấp,ăkêăg iăchắcă ăvùngăbụngătrênăr n(đểătránhăsựădiăđộngăc aăthận). 3. Kiểmătraăxácăđịnhăbênănàoălàmăsinhăthiết. 4. Kĩăthuật: a. Khửăkhuẩnăvùngăh ălưngăđịnhăchọnănơiăsinhăthiết. b. Chọnăđiểmăchọcăsinhăthiết. c. Ph ăsĕngăcóălỗ. d. Gâyătêătạiăchỗăđiểmăchọnăđầuăvàoănơiăsinhăthiếtătừănôngăvàoăsâuă1,5ăđếnă3ăcmătùyătheoăngư iăbệnhăgầyăhayăbéo. e. Thĕmădòăbằngăkimănh ,ădàiăđểăbiếtăđộăsâu.ăNếuăđúngăvàoăcựcădướiăngoàiăc aăthận,ăkimăsẽăxoayăvàădiăđộng. f. Nongădaăbằngătrooca. g. Đưaăkimăsinhăthiếtădướiăhướngădẫnăc aăsiêuăâmăđểăđúngăvàoăcực dướiăngoàiăc aăthận. h. Cắtă1ămẩuă tổăch că thậnăbằngăcáchăxénăhoặcăhútăvàăb ăvàoă lọădungădịchăc ăđịnh. i. Sátăkhuẩn,ăđặtăgạcăvàăbĕngăvôăkhuẩn.ă

j. Đểăngư iăbệnhănằmăsấpăsauăkhiărútăg iătrongă30ăphút,ătránhăđiălạiătrongă2ăgi .

VI. THEO DÕI

1. Khiălàmăth ăthuật:ăMạch,ăhuyếtăápăđểăphátăhiệnăchoángădoăđauăhayădoădịă ngăvớiăxylocain.

2. Sauăkhiălàmăth ăthuật:


84

- Mạch,ăhuyếtăáp,ădaănơiăchọcăđểăphátăhiệnăchảyămáu,ătụămáu

- Màuă sắcă nướcă tiểu,ă dấuă hiệuă chạmă thắtă lưngă đểă phátă hiênă chảyămáu,ă tụămáuăquanhăthận. VII.TAI BI NăVẨăX ăLệ

1. Khiălàmăth ăthuật; - Đau:ăanăthần

- Choángădoădịă ngăvớiăthu cătê:ăch ngăchoáng. 2. Sauăkhiălàmăth ăthuật:

Chảyămáuăvàătụămáu:ăTransaminătiêm. Trongătrư ngăhợpănặngăcầnăcanăthiệpăngoạiăkhoa.


85

PH UăTHU TăC TăTOẨNăB ăTUY NăTI NăLI TăTRONGăĐI UăTR ăUNGăTH ăTUY NăTI NăLI T

I. Đ IăC NGă Phẫuăthuậtăcắtătoànăbộătuyếnătiềnăliệt(TTL)ătrongăđiềuătrịăungăthưătuyếnătiềnăliệtăbaoăgồmăcắtătoànăbộăTTLăđiăkèmă2ătúiătinhătừădướiăcơăthắtătrơnăcổăbàngăquangăđếnătrênăcơăthắtăvânăniệuăđạoăđượcăthựcăhiệnăbằngăđư ngăngoàiăphúcămạcăsauăxươngămu.ăPhẫuăthuậtăllaapjălạiălưuăthôngătiếtăniệuăđượcăthựcăhiệnăngayăcùngăthìăbằngămiệngăn iăbàngăquang-niệuăđạoăsau. II. CH ăĐ NH

1. UngăthưăTTLă ănamăgiớiădướiă60ătuổiăgiaiăđoạnăuăcònănằmătrongătuyếnă(T1, T2)

2. Chỉăđịnhăt tănhấtălàăvớiăungăthưăTTLăcóăPSAădướiă10ăng/ml,ădướiă50%ămảnhăcắtăsinhăthiếtădươngătínhăvàăđiểmăGleasonădướiă8. 3. Chỉăđịnhăápădụngăđ iăvớiăungăthưăTTLăgiaiăđoạnăT3N0M0ănhưngăkhôngăbảoătồnămạchăthầnăkinhăcương. 4. Chỉăđịnhăđiềuătrịătia xạăcóăthểăđiăkèmălàmăhậu mônănhânătạoătạmăth i. III. CH NGăCH ăĐ NH

1. Thểătrạngăngư iăbệnhăquáăyếuăcầnăhồiăs cătíchăcựcătrướcăphẫuăthuật. 2. Ngư iăbệnhăgiàăyếuătrênă65ătuổiăhoặcăcóăcácăbệnhăph iăhợp. 3. Ungăthưăgiaiăđoạnătiếnătriểnăhoặcăđãădiăcĕnăxa. IV. CHU NăB


Phâuxăthuậtăviênătiếtăniệuăvàăgâyămêăhồiăs căcóăkinhănghiệm. 2. Phươngătiện

Bộăđạiăphẫuătiếtăniệu,ădaoăđiệnăđơnăc c,ădaoăsiêuăâm(nếuăcó). 3. Ngư iăbệnh

- Đượcălàmăđầyăđ ăcácăxétănghiệmăcơăbảnăvàăđánhăgiáăch cănĕngăthận. - ĐịnhălượngăPSAăvàăsinhăthiếtăTTLădướiăsiêuăâmăquaătrựcătràng. - Nhấtă thiếtă phải:ă Làmă siêuă âm,ă chụpă cắtă lớpă viă tínhă hoặcă cộngă hư ngă từ.hệătieetsăniệuăxácăđịnhăm căđộăxâmălấnăc aăungă thưăTTLăvàăđánhăgiáăch cănĕngăthậnă2ăbên. - Chuẩnăbịămổătheoăquyăđịnh. - Nâng caoăthểătrạngăngư iăbệnhătrướcămổătrongătrư ngăhợpăgiàăyếu,ăsuyăkiệt. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH


86

1. Tưăthếăngư iăbệnh

Nằmăngửa,ă ngăthôngăniệuăđạoăđượcăđặtătrướcămổ. 2. Vôăcảm

Ngư iă bệnhă đượcă gâyămêă nộiă khíă quảnă hoặcă gâyă têă t yă s ng,ă têă ngoàiămàngăc ng. 3. Kĩăthuật 3.1. Rạchă daă đư ngă trắngă giữaă dướiă r n:ă phẫuă tíchă vàoă khoangă ngoàiă phúcămạc 3.2. Bộcălộăthànhătrướcăbênăbàngăquangăvàătuyếnătiềnăliệtăthĕmădòăđánhăgiáătổnăthươngăvàănạoăvétăhạchăhạăvịăvàăchậuăbịtă2ăbên,ăthửăgiảiăphẫuăbệnhăt căthì.ăCânănhắcăhếtăs căthậnătrọngătrướcăkhiăcắtătoànăbộăTTLănếuăthấyătổnăthươngăđãăxâmălấnăvàoătrựcătràng,ăbàngăquang,ăxươngămu,ătiểuăkhung. 3.3. Cắtătoànăbộătuyếnătiềnăliệtăvàătúiătinh

- Phẫuă tíchăxu ngăphầnă thấpăc aăTTL:ă2ăbênăchoă tớiămặtă trênăc aăcânăđáyăchậuăgiữaăđểăthấyărõădâyăchằngămu-TTL.ăM ăcânăđáyăchậuă ă2ăbênătừăsauăraătrướcădọcătheoămặtăbênăc aăTTLăvàădọcăb ăbênăc aă2ădâyăchằngămuăTTL.ăGiảiăphóngăb ătrongăcơănângăhậuămônăbộcălộămặtăbênăc aătổăch căbọcăxungăquanhăTTL.ăCắtăngangăđầuătậnătrướcăc aădâyăchằngămuăTTLănơiăbámăvàoăxươngămu.

- Thìăcầmămáuămặtătrước:ăPhẫuătíchătáchăđámăr iătĩnhămạchăSantoriniănằmăngayădướiădâyăchằngămuăTTLăkh iămặtătrướcăc aăcơăthắtăvânăniệuăđạoănằmăphíaăsau.ăKhâuăhoặcăbuộcăđámăr iăSantorini.ăSauăkhiăcắtăr iăsẽăbộcălộăđượcăb ătrướcăbênăc aăniệuăđạoăsauămàăphíaăsauănóălàăđámăr iăthầnăkinhăcương.

- GiảiăphóngăđỉnhăTTLăvàăcắtă r iăniệuăđạoăsau:ăPhẫuă tíchămặtăsauăđỉnhăTTLăđểăthấyărõăranhăgiớiăvớiăniệuăđạo,ăluồnălắcănângăniệuăđạoăsauălên,ăcắtăm ănửaătrướcăc aăniệuăđạoăngayătrênăcơăthắtăvân,ănhấcăsondeăniệuăđạoăra,ăcặpăpinceăphíaăTTLăvàăcắtăr iăsondeăsẽăthấyănửaăsauăc aăniệuăđạoăsátăTTL,ăkéoăsondeălênătrênăvàăcắtăroeifănửaăsauăc aăniệuăđạo.ăKhâuă3ămũiăchirăch ăVicrylă4.0ălấyătoànăbộăbềădàyăthànhăsauăc aăniêuăđạo.

- Phẫuătíchămặtăsauăvàă2ăbênăTTL:ăCắtăngangăthớ cơătrựcătràng-niệuăđạoăđểăvàoălớpăbócătáchătrướcătrựcătràng.ăKéoăsondeăniệuăđạoăvàăđỉnhăTTLălênătrên,ăbócătáchătheoăbìnhădiệnătrướcăsauătheoălớpătrướcătrựcătràngăchoăhếtămặtăsauăTTLăbaoăgồmăcảăcânăDenonvillier.ăPhẫuătíchă2ăb ăbênăTTLătừădướiălênătrên,ăbảo tồnătổăch cămạchăthầnăkinhăcươngă2ăbênăchoătớiăgócăsauăbênăc aăTTLăsẽăgặpăcu ngămạchăbàngăquangăTTLăgồmă1-2ămạchămỗiăbên,ăcặpăpinceăvàăcắtăsátăTTL,ăkhâuăhoặcă


87

buộcăcầmămáu.ăCắtă r iăb ăbênăc aăcơă trựcă tràngăniệuăđạoăvàăcânăDenonvillierăchoătớiăkhiăthấyă2ătúiătinhă ăcổăbàngăquang.

- Cắtăr iăphầnătrênăc aăTTL:ăcátăr iănửaătrướcăc aăcổăbàngăquangă ăphíaătrênărangăgiớiăvớiăTTLăvàăcặpăcắtătổăch căxơămỡămạchă2ăbênăcổăbàngăquang,ăcắtăr iănửaăsauăc aăcổăbàngăquangăkh iăTTL,ăthắtăcátă ngădẫnătinhă2ăbên,ănhấcăTTLăraătrướcăvàăxu ngădưới,ăgiảiăphóngăb ăngoàiăvàăphầnăđỉnhătúiătinh,ăcắtăb ăn tăphầnădínhăcònălạiăc aăcânăDenonvillier.

- Thiếtălậpălạiălưuăthôngănướcătiểuăbằngămiệngăn iăbàngăquangăniêuăđạo:ăChuẩnăbịămiệngăn iăphíaăniệuăđạoăvớiă3ămũiăchỉăch ăđãăkhâuăsẵn.ăGiảiăphóng àng quang

đểădiăchuyểnăxu ngăthấpăđếnămiệngăn iăvớiăniệuăđạo.ăKhâuăthuăhẹpăbớtămiệngăn iăbàngăquangă ămặtăsauăbằngăchỉăvicrylă4.0,ăthựcăhiệnămiệngăn iăbàngăquangăniệuăđạoăbằngă6ămũiăr iăvicrylă4.0ăgồmă3ămũiănửaăsauăvàă3ămũiănửaătrướcătrênăsonde Foley 20-22ăFr,ăbơmăbóngăkéoăcĕngăsondeăvàăkiểmătraămiệngăn iăkhôngăcĕng,ă khôngă chảyămáu.ăĐặtă dẫnă lưuă trướcă bàngăquang,ă đóngăbụng,ă lưuă sondeăniệuăđạoă21ăngàyămớiărút. VI. THEOăDẪIăVẨăX ăLệăTAIăBI N

1. Theoădõiăngư iăbệnh

a. Theoădõiătrongămổ:ăngư iăbệnhăđượcătheoădõiăchặtăchẽăvề:ătriăgiác,ămạch,ăhuyếtăápăđộngămạchăvàăápălựcătĩnhămạchătrungăương.ăLượngămáuămất:ăTínhăbằngămlăquaăhútăvàăthấmăgạc.ăLượngămáuăcầnătruyền.ăTh iăgianămổătừăkhiărạchădaăđếnăkhiăđóngăbụng. b. Theoădõiăsauămổ: - Vềăhuyếtă động,ă tìnhă trạngă toàn thân,ă đauă sauămổ,ă tìnhă trạngăổăbụng,ă s ălượngăvàămàuăsắcănướcătiểuăvàăs ălượngădịchăquaădẫnălưuătrướcăbàngăquang. - Thư ngăkhôngăgặpăchảyămáuăsauămổănênăítăphảiărửaăbàngăquangăliênătục. - Bồiăphụănướcăđiệnăgiảiătheoăkếtăquảăxétănghiệmăsinhăhóaămáu. - Khángă sinh:ă ph iă hợpă nhómă cephalosporină vàăMetronidazolă từă 3ă đếnă 5ăngày.

- Ngư iăbệnhăđượcăkhámălạiăsauă1ăthángăvềălâmăsàngăvàăsiêuăâmăkiểmătra.ăPhụcăhồiăđiătiểuăch ăđộngăthư ngănhanhăsauăvàiătuần.ăPhụcăhồiăkhảănĕngăcươngădươngăcóăthểăphảiănhiềuăthángăsauăvàăphụăthuộcăvàoăđộătuổiăkhiămổăvàăm căđộăphátătriểnăc aăkh iău. 2. Taiăbiếnăvàăxửătrí 2.1. Trongăphẫuăthuật


88

- Chảyămáuătừăđámăr iătĩnhămạchăSantorini,ătĩnhămạchăchậu:ăkhâuăcầmămáu. - Tổnăthươngătrwccjătràng,ăđạiătràngăsigmaăkhiăphẫuătích,ăđ tăđiệnăphảiăxửătrí theo

tổnă thương:ăkhâuă trựcă tràng,ăđạiă tràng,ă làmăhậuămônănhână tạoăhoặcăm iă tuyếnătrênăchiăviện.

- Tổnăthươngălỗăniệuăquảnă1ăhoặcă2ăbên:ăKiểmătraălưuăthôngălênăthận,ăđặtăsondeăJJăniệuăquảnăhoặcătạoăhìnhălạiălỗăniệuăquản. 2.2. Sauăphẫuăthuật

- chảyămáuăsauămổăquaăsondeăniệuăđạoăhoặcăquaădẫnălưuătrướcăbàngăquang.ăBơmărửaăbàngăquangălấyămáuăcục,ărửaăbàngăquangăliênătục,ănếuăkhôngăgiảmăphảiămổălạiăcầmămáu.

- Ròănướcătiểuăquaădẫnălưuăbàngăquang:ăTheoădõi,ăkiểmătra,ăthayăsondeăniệuăđạoătắc,ăgập,ătụt.ăNếuăkhôngăgiảmăsẽăchỉăđịnhăphẫuăthuậtălạiăkiểmătraămiệngăn iăbàngăquang-niệuăđạo.

- ănướcăthậnă1ăhoặcă2ăbênădoătổnăthươngăhoặcăkhâuăhẹpălỗăniệuăquản:ăchỉăđịnhămổălại.

- Tụădịchăhoặcăápăxăeă tồnădưă trướcăbàngăquang:ăxácăđịnhăchínhăxácăvịă trí,ăkíchăthướcăổătụădịchăhoặcăápăxeăbằngăsiêuăâmăhoặcăchụpăcắtălớpăviătính. +ăKh iătụădịchăhoặcăápăxeănh ă<5ăcm,ă ănôngăcóăthểăchọcăhútădướiăhướngădẫnăc aăsiêuăâm. +ăKh iătụădịchăápăxeălớnă ăsâuăphảiătachsăvếtămổădẫnălưuăhoặcămổălàmăsạchăổăápăxe.

- Theoădõiăxaăsauămổăcóăthểăgặpăđáiăkhôngătựăch ăhoặcăr iăloạnăcương:ăĐiềuătrịănộiăkhoaăvàătậpăvậtălíă trịăliệu.ăNếuăngư iăbệnhăcóăbiểuăhiệnăđáiăkhóădoăxơăhẹpămiệngăn iăbàngăquang-niệuăđạo:ăkhámăkiểmătraăvàănongăniệuăđạoăđịnhăkì.


89

PH UăTHU TăN IăSOIăC TăTH N

I. Đ IăC NG

Phẫuăthuậtănội soiăcắtăthậnăbaoăgồmăcắtătoànăbộăthậnăđiăkèmăbểăthân,ămộtăphầnăniệuă quảnă đoạnă trênă hoặcă toànă bộă niệuă quảnă đượcă thựcă hiệnă bằngă đư ngă quaăphúcămạc.ăThậnăđượcălấyăraătoànăvẹnăquaăđư ngăm ănh ăsư năthắtă lưngătrongătrư ngăhợpălấyăthậnăđểăghépăhoặcăbệnhăphẩmăđượcăcĕtănh ăvàălấyăquaălỗătrô-ca.

II. CH ăĐ NH

1. Cacăbệnhălíăthậnălànhătínhăvàăthậnăđãămấtăch cănĕng(ăchụpăđồngăvịăphóngăxạăch cănĕngăthậnă<10%ă)ăhoặcăchẩnăđoánăhìnhăảnhăchoăkếtăquảăthậnă ănướcăđộăIV.

1.1. Thậnă ănướcămấtăch cănĕngădoăs iăniệuăquản,ăs iăbể thậnăniệuăquản. 1.2. Thậnă ănướcămấtăch cănĕngădoăbênhăliăbẩmăsinh:ăHộiăch ngăhẹpăkhúcăn iăbểăthậnăniệuăquản,ăphìnhătoăniệuăquảnăhayătràoăngượcăbàngăquangăniệuăquản.

1.3. Thậnă ănướcămấtăch cănĕngădoăhẹpăniệuăquảnăsauămổ. 1.4. Tĕngăhuyếtăápăchoămạchăthận: hẹp,ăteoăđộngămạchăthận,ăteoăthận. 1.5. Bệnhăthậnăđaănangămấtăch cănĕngăhoặcăcóătriệuăch ng. 2. Uătếăbàoăsángăc aă thận(ăRCC:ăT1-T3a),ăuă tếăbàoăchuyểnă tiếpăđư ngăbàiăxuất (TCC).

3. Cắtăthậnănộiăsoiătrênăngư iăchoăs ngăđểăghépăthận. III. CH NGăCH ăĐ NH

1. Thậnă ă nướcă độă IVă trênă ngư iă bệnhă suyă thậnă vàă cóă bệnhă thậnă bênă đ iădiện.

2. Thậnătoă ăm ădoăbệnhădư ngătiếtăniệuămắcăphảiăhayăbẩmăsinh. 3. Ch ngăchỉăđịnhăgâyămêănộiăkhíăquản:ăbệnhămạchăvành,ăsuyătim,ătâmăphếămạn.

4. Ch ngăchỉăđịnhăc aăphẫuăthuậtănộiăsoiăsau phúcămạc: 4.1. Tiềnăsửăcanăthiệpăcũăvàoăkhoangăsauăphúcămạcăcùngăbên(ăquaămổăm ăhayănộiăsoi):ămổălấyăs iăthận,ăs iăBT-NQ,ătạoăhìnhăkhúcăn iăbểăthận-niệuăquản…

4.2. Nhiễmăkhuẩnătạiăchỗăthànhăbụng.ăNhiễmăkhuẩnătiếtăniệuăchưaăđượcăđiềuătrị.

5. Ngư iăbệnhăcóătiềnăsửămổăquaăphúcămạcăcũălàăch ngăchỉăđinhătươngăđ i,ăkhiăđóăsẽăđiăđư ngăsauăphúcămạc.

IV. CHU NăB


90


Phẫuăthuậtăviênătiếtăniệuăvàăgâyămêăhồiăs căcóăkinhănghiệm. 2. Phươngătiện

Hệăth ngămổănộiăsoiăKarl-Storz:ă ngăkínhănộiăsoiăloạiăthẳngă0ăđộăvàănghiêngă30ăđộ,ăCameraăTricam,ăđ tăđiệnăđơnăcựcăvàălưỡngăcực. Dao siêu âm.

Cácăloạiădụngăcụăkhác:ăTrô-caă5mm,ă10mm,ă ngăgiảmă5mm,ăkẹpăcóămấu,ăkhôngămấu,ăkéoănộiă soi,ăkìmăkẹpăclip,ădụngăcụăvén,ădụngăcụăghimăcắtă tựăđộng,ăClipătitanium 5, 10mm, Hemolock.

3. Ngư iăbệnh

- Đượcălàmăđầyăđ ăxétănghiệmăcơăbảnăvàăđánhăgiáăsựăbùătrừăch cănĕngăthận. - Nhấtăthiếtăphải:ăLàmăsiêuăâm,ăchụpăniệuăđồătĩnhămạch,ăchụpăcắtălớpăviătínhăhệătiếtăniệuăđểăxácăđịnhănguyênănhânăbệnhălíăvàăđánhăgiáăch cănĕngăthậnă2ăbên. - Chụpăniệuăquản-bểăthậnăngượcădòngăkhiăcầnăthiếtăđểăxácăđịnhănguyênănhân. - Chụpă đồngă vịă phóngă xạă đểăxácă địnhă phầnă trĕmăgiảmăhoặcămấtă ch că nĕngăthận. - SiêuăâmăDopplerămạchăthận,ăchụpăđộngămạchăthậnăxácăđịnhătĕngăhuyếtăápădoăteo,ăhẹpăđộngămạchăthận. - Chuẩnăbịămổătheoăquyăđịnh. - Nângăcaoăthểătrạngăngư iăbệnhătrướcămổătrongătrư ngăhợpăgiàăyếu,ăsuyăkiệt. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH


Nghiêngă75ăđộăđ iăvớiămổănộiăsoiăquaăphúcămạcăvàănghiêngă90ăđộăđ iăvớiămổănộiăsoiăsauăphúcămạc,ăkêăđộnă ădướiăsư năthắtălưngăbênăđ iădiện.

2. Vôăcảm

BệnhănhânăđượcăgâyămêăNKQ,ăsondeăniệuăđạoăđượcăđặtătrướcămổ. 3. Kỹăthuật 3.1. Vịătríăđặtătrô-ca

- Đư ngăquaăphúcămạc:ăđ iăvớiăbênăphảiădùngă4ătrô-ca, bên trái dùng 3 trô-ca.ăM ănh ăphúcămạcăvàăđặtătrocaăđầuătiênă10mmă ăvịătríăcạnhăr n,ăđâyălàăvịătríăcameraăvớiă ngăkínhă30ăđộ.ăCácă trocaăcònălạiăgồmăcóă2ă trocaă10mmă ăvịă tríă trênămàoăchậuăvàădướiăb ăsư n,ă1ătrocaă5ămmă ăđư ngăgiữaăr năvàămũiă c.

- Đư ngăsauăphúcămạc:ătrocaă1:ă10mmăđượcăđặtătheoăphươngăphápăm ă ăvịătríătrênămàoăchậuă trênăđư ngănáchăgiữaăđểădùngăcameraăvớiă ngăkínhă30ăđộ.ăTrocaă2:ă


91

10mmă ăđâufădướiăxươngăsư năXII.ăTrocaă3:ă5mmătrênăđư ngănáchătrướcăsaoăchoă3ătrocaăhợpăthànhătamăgiác.ăCóăthểăthêmătrocaăth ă4(5ămm)ătrênăđư ngănáchătrướcădướiăb ăsư n.

3.2. Tạoăkhoangăsauăphucsămạc Rạchădaă1ăcmăvịătríătrocaă1,ădùngăpinceătáchăcânăcơăvàoăkhoangăSPM,ăđưaăbóngătựătạoăbằngăngónătayăgĕngăvàoăvàăbơmă400-600ămlăkhôngăkhíăđểănongărộng.ăĐặtăcácătrocaătiếpătheoădùngădụngăcụăphẫuătíchărộngăphẫuătrư ng.

3.3. Cắtăthận

- Nộiăsoiăquaăphúcămạc: Trư ngăhợpăcắtăthậnăphải:ăM ăphúcămạcăthànhăsauădọcămạcăToldtăphảiăvàăhạăgócăđạiătràngăphải,ăđẩyăđạiătràngăvàătáătràngăvàoăgiữa,ăvénăganălênăcao,ăphẫuătíchăniệuăquảnăkh iămạchăsinhădụcăchoă tớiăcựcădướiă thậnăvàă r nă thận,ăbộcă lộămặtă trướcătĩnhămạchăch ădướiăvàătĩnhămạchăthận,ăđộngămạchăthậnănằmăsauătĩnhămạchăđượcătáchăriêngărẽ. Trư ngăhợpăcắtăthậnătraí:ăSauăkhiăm ădọcămạcăToldtătráiăvàăcắtădâyăchằngălachw-

đạiă tràng,ăđẩyăláchăvàăđạiătràngătráiăvàoătrong,ăgiairăphóngăcựcădướiăthận,ăniệuăquảnăvàăbộcă lộă đôngjămạch,ă tĩnhămạchă thận.ăĐộngămạchă đượcă buộcăbằngă chỉăvicrylă2.0,ăcặpăclipăhemolockăvàăcắtăr iătrước,ăsauăđóătĩnhămạchăcũngăđượcăbuộcăbằngăchỉăvicrylă2.0,ăcặpăclipăhemolockăvàăcắtăr i.ăĐồngăth iăcặpăcắtătĩnhămạchăthượngăthậnătráiăvàătĩnhămachjăsinhădụcătrái đổăvàoătĩnhămạchăthận.ăThậnăđượcăgiảiăphóngătiếpă ăcựcătrên,ăcựcădướiăvàămặtăsau.ăNiệuăquảnăđượcăgiảiăphóng,cặpăclipăvàăcắtăxu ngăthấp.ăÁpălựcăổăbụngăđượcăgiảmăxu ngădướiă5mmHgăđểăkiểmătraăchảyămáuăvùngăphẫuătíchăvàăm măcắtăcu ngăthận.ăBệnhăphẩmăđượcăcắtănh ătrongătúiănộiăsoiăvàălấyăraăquaăchỗăm ărộngălỗătrôcaă10mmătrênămàoăchậu,ăsauăđóăđặtă1ădẫnălưuătạiăvùngămổ.

- nộiăsoiăsauăphúcămạc:ăM ăcânăGerotaălấyăm călàăb ătrướcăcơăthĕtălưngăchậuăbócătáchăđẩyăphúcămạcăraătrướcăđiăvàoălớpămỡăquanhăthận.ăPhâuxătíchăquaăcựcădướiăthậnăđểăbộcălộăniệuăquảnălênăđếnăr năthận,ăbộcălộăcựcădướiăthận,ămặtăsauăvàămặtătrướcăsauăđóăbộcălộăcựcătrênăthận.ăĐẩyăthậnăraătrướcăvàăbộcălộăcu ngăthậnăhoặcăđiătheoătĩnhămachăsinhădụcăbênătráiăđểătìmătĩnhămạchăthận.ăPhẫuătíchălớpămỡămặtătrước vàă sauăcu ngă thận.ăNếuăđiămặtă sauă sẽăbộcă lộăđượcăđộngămạchă thậnăđầuătiên,ănếuăphẫuătíchămặtătrướcăsẽăthấyătĩnhămạchăthậnăđầuătiên.ăCôălậpăđộngămạchăthậnătrướcăbằngăkẹpăClip,ăHemolockăhoặcădùngăchỉăbuộcăquaănộiăsoi.ăVớiămỗiăđộngămạchăthậnădùngă3ăclipăTitaniumăđểăkẹp:ă2ăclipă ăphíaăđầuătrungătâm,ă1ăoqră


92

đầuă ngoạiă vi,ă dùngă kéoă thẳngă đểă cắtămạch.ă Tĩnhămạchă thậnă cóă thểă buộcă tĕngăcư ngăbằngăchỉăvicryl(2/0ăhayă3/0)ăkhiăcặpăclipăđểăthuănh ăđư ngăkính,ăcặpă2-3

clipăvàăcắtăr iăbằngăkéo.ăBộcălộăcácăđộngătĩnhămạchăphụăđiăvàoăr năthậnăvàăcácăđộngătĩnhămạchăcựcăthậnăđiăvàoăcácăcựcăthậnăvafătuyếnăthượngăthận.ăGiảiăphóngădínhăquanhăthậnăvàăniệuăquản,ăcặpăcắtăniệuăquảnăxu ngăthấpăbằngăclipăhoặcăchỉăbuộc.ăCắtă toànăbộă thận.ăCầmămausă cácănhánhămạchăxuấtăphátă từăkh iă cơă thắtălưngăvàăcácămạchătrongălớpămỡăquanhăthậnăbằngăđ tădiệnăhayclipă5ămm.ăGiảmăápălựcăbơmăhơiăxu ngă5-10ămmHg,ăphátăhiệnăkĩăcácăđiểmăchảyămáuă ăvịătríăhayăgặpă như:ă tĩnhă mạchă sinhă dục,ă cu ngă thận,ă tuyếnă thượngă thận,ă m mă cắtă niệuăquản.ăbệnhăphẩmăđượcăchoăvàoătrongătúiănilon,ăcắtănh ărồiălấyăquaăchỗăđặtătrocaăđầuătiên.ăĐặtă1ădẫnălưuăkhoangăsauăphúcămạc.ăCacsătrocaă10ămmăđượcăđóngă2ălớp.ăcácăvịătríătrocaă5mmăcỉăđongsăda.

- Đ iăvớiăcắtăthậnăđểăghép:ăcu ngămạchăthậnăcóăthểăđượcăcặpăcắtăbằngăEndoGIA,ăHemolockăsauăđóăđượcălấyătoànăvẹnăraăngoàiăquaăđư ngăm ănh ăthànhăbụngăn iăgiữaă2ătrocaă1ăvàă2ăhoặcăsauăkhiăphẫuătíchăquaănộiăsoiăsẽăm ăthànhăbunhjătrước,ăcặpăcu ngăthậnăbằngăClampămạchămáuăsauăđóăcắtăr iăvàălấyătoànăvẹnăraăngoài. VI. CHĔMăSịCăVẨ TAIăBI N

1. Chĕmăsócăngư iăbệnh

1.1. Trongămổ

Ngư iăbệnhăđượcătheoădõiăchặtăchẽăvề:ămạch,ăhuyếtăápăđộngămạchăvàăápălựcătĩnhămạchă trungăương.ăNồngăđộăO2ăvàăCO2ămáu:ă đánhăgiáă quaăSpO2.ă lượngămáuămất:ătínhăbằngămlăquaăhútăvàăthấmăgạc.ălượngămáuăcầnătruyền.ăth iăgianămổ:ătínhăbằngăphútătừăkhiărạchădaăđếnăkhiăđóngătroca. 1.2. Theoădõiăsauămổ

- Vềăhuyếtă động,ă tìnhă trạngă toànă thân,ă đauă sauămổ,ă tìnhă trạngăổăbụng,ă s ălượngănướcătiểu,ălậpălạiălưuăthôngătiêuăhóa,ătrànăkhíădướiădaăvàăs ălượngădịchăquaădẫnălưu. - Bồiăphụănướcăvàăđiệnăgiảiătheoăkếtăquảăxétănghiệmăsinhăhóaămáu. - Khángă sinh:ă ph iă hợpănhómăCephalosporină vàăMetronidazolă từă 3ăđếnă5ăngày.

- Ngư iăbệnhăđượcăkhámălạiăsauă1ăthángăvềălâmăsàngăvàălàmăsiêuăâmăbụngăkiểmătra. 2. Taiăbiếnăvàăxửătrí 2.1. Trongăphẫuăthuật


93

- Ráchăphúcămạcă (cắtă thậnănộiă soiă sauăphúcămạc)ădoăchọcă trocaăhoặcăkhiăphẫuă tích:ăĐặtă thêmă trocaăđểăđẩyăphucămạcăhoặcăkhâuălạiăphúcămạcărách.ăKhiăráchă rộngăkhôngăkhâuăđượcă sẽăm ă rộngă raă vàă chuyểnă thànhănộiă soiă quaăphúcămạc.

- Ráchămàngăphổi,ăth ngăcơăhoànhădoăchọcătrocaăcaoăsátăb ăsư năhoặcăkhiăphẫuătích:ăKhâuălạiămàngăphổi,ăcơăhoànhăquaănộiăsoi,ăđặtădẫnălưuămàngăphổiăhútăliênătục.ăNếuăkhôngătiếpătụcămổănộiăsoiăđượcăthìăchuyểnămổăm .

- Chảyămáuădoătổnăthươngătĩnhămạchăch ădưới,ătĩnhămạchăsinhădụcădoăphẫuătíchăhoặcătuộtăclipămạchămáu:ăkhôngăxửătríăđượcăquaănộiăsoiăsẽăphảiăchuyểnămổăm ăkhâuăcầmămáu.

- Tổnăthươngătạngăkhác:ătáătràng,ăđạiătràng,ăruộtănonădoăchọcătrocaăhoặcăphẫuătích,ăđ tă điệnă phảiă chuyểnămổăm ă xửă tríă theoă tổnă thươngă hoặcăm iă tuyếnă trênă chiăviện.

- Chuyểnă mổă m ă doă khóă khĕnă vềă kĩă thuật,ă viêmă dínhă quanhă thận,ă bấtă thư ngăcu ngămạch,ătổnăthươngălanărộngăkhôngăthểătiếpătụcăphẫuăthuậtăquaănộiăsoiăđược. 2.2. Sauăphẫuăthuật - Chảyămáuătrongăổăbụng(trong,ăsauăphúcămạc):ăphảiăphẫuăthuậtălạiăngay. - Tụădịchăhoặcăápăxeătồnădưătrongăổăbụngă(trong,ăsauăphúcămạc):ăxácăđịnhăchínhăxácăvịătrí,ăkíchăthướcăổătụădịchăhoặcăápăxeăbằngăsiêuăâmăhoặcăchụpăcắtălớpăvi tính.

+ăkh iătụădịchăápăxeănh ă<5ăcmă ănôngăcóăthểăchọcăhútădướiăhướngădẫnăsiêuăâm

+kh iătụădich,ăápăxeălớnă ăsâuăphảiăchíchădẫnălưuăhoặc phâuxăthuậtălàmăsạchăổăápăxe.


94

C TăUăNANGăTH NGăTINH

I. Đ IăC NG

Nangăthừngătinhăcònăgọiă làăuănangăthừngătinhălàăhiệnătượngă ăđọngădịchătrongăngă phúcă tinhămạcă doă ngă nàyă khôngă tắcă hoànă toàn.ăBìnhă thư ngă ă trẻă nam,ătrongăth iăkìăbàoăthai,ăkhi tinhăhoànădiăchuyểnătừăổăbụngăxu ngăbìuăkéoătheoălớpăphúcămạcătạoăthànhă ngăphúcătinhămạc,ă ngănàyăthôngătừăbụngătớiăkhoangămàngătinhăhoàn.ăSauăkhiăsinhă ngănàyăsẽăđóngălại. Trongătrư ngăhợpă ngăphúcătinhămạcăkhôngăbịăteoăđi,ăgọiălàăbệnhăcònă ngăphúcătinh mạc,ălàmăthôngăthươngăgiữaăkhoangămàngătinhăhoànăvàăổăbụng,ădịchăổăbụngăsẽătựădoăchảyăxu ngăkhoangămàngătihăhoàn,ăgâyănênătìnhătrạngătrànădịchămàngătinhăhoàn.ăCònătrư ngăhợpă ngănàyăteoăđóngălạiăkhôngăkín,ădịchămàngăbụngătiếtăraătụălạiătrongă ng,ăgọiălàănangăthừngătinh.ăNangăthừngătinhăcóăthểănằmăngayăcựcătrênăc aătinhăhoàn(doă ngăchỉătắcă ăngădưới)ăhayăcũngăcóăthểănằmă ă ngăbẹnădoăngăđóngăkínă2ăđầu.

II. CH ăĐ NH

Thôngăthư ngănangăthừngătinhăcóăthểătựăkh iătrongăvòngă2ănĕmăđầuăđ iăc aătrẻ.ăChỉăđịnhăcanăthiệpăngoạiăkhoaăđượcăđặtăraănếuăsauă2ătuổiănangăthừngătinhăvẫnăcònă tồnă tạiăđểă tránhănguyăcơă thoátăvịăvàăảnhăhư ngăđếnăsựăphátă triểnăc aă tinhăhoàn.


Khôngăcóăch ngăchỉăđịnh

IV. CHU NăB


Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(01ăphẫuăthuậtăviên,ă02ătrợăth ăviên) 2. Phươngătiện

01ăbộădụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệu,ăgạcălớn,ăgạcănh ,ăchỉăliềnăkim,ăchỉălin. 3.ăNgư iăbệnh

Đượcăgiảmăđauăbằngăcácăphươngăphápăgiảmăđâuăvùngă(têăt yăs ng)ăhayăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổătrongăngoạiăkhoa.

3. Hồăsơăbệnhăánă


95

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩnăbịăđầyăđ ăbaoăgồmăcácăcjăvuxétănghiệmăchẩnăđoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ.ăGiấyăchấpănhậnăphẫuăthuậtăvàăth ăthuậtăcóăchữăkíăcamăkếtăc aăngư iăbệnhăvàăc aăthầyăthu c. V.CACăB CăTI NăHANH


Ngư iăbệnhănằmătưăthếăngửaăđầuăthấp.ăSátătrùng,ăph ătoanăchuẩnăbịătrư ngămổ. 2. Bộcălộă ngăbẹnăvàăthừngătinh

- Rạchădaădọcătheoăđư ngănếpăgấpădaă ngăbẹnăngayăphíaătrênăc ămuădàiăkhoảngă2ăcm

- Quaăcácălớpăđếnăcânăscarpa,ăm ăcânăscarpaăđểăđếnăcânăcơăchéoăngoài.ăCóăthểăđ tăvàăcắtănếuăgặpătĩnhămạchăthượngăvịănông.

- Rạchăcânăcơăchéoăngoàiădọcătheoăcácăthớăcơăc aănóăđểăvàoă ngăbẹn.ăChúăýătránhălàmătổnăthươngăthầnăkinhăsinhădụcăđùiănằmăngayădướiăcânăc ăchéoăngoài.ăSauăđóăbộcălộăthừngătinhăraăkh iă ngăbẹn.

3. Tìmăvàăbộcălộă ngăphúcătinhămạc - Sauăkhiăbộcălộăđượcăthừngătinh,ătiếnăhànhătáchăcácăsợiăcơăbìuăraăđểăxácăđịnhă ngă

phúcă tinhămạc.ăThôngă thư ngă ngăphúcă tinhămạcă sẽănằmăngayă trênămặtă trướcăgiữaăc a thừngătinh.

- Sauăkhiăxácăđịnhăđượcă ngăphúcătinhămạc,ănhẹănhàngăbócătáchănóăraăkh iăthừngătinh,ăphẫuătíchăcàngănhiềuăcàngăt tăchoăđếnăsátăcổăbẹnătrong.ăChúăýăkhôngălàmătổnăthươngăcácăbộăphậnănằmătrongăthừngătinh.Trư ngăhợpăcấuătrúcăgiảiăphẫuăc aăngăphúc tinhămạcăkhôngă rõă ràng,ănênăm ă raăxemăcóă ruột,ămạcăn iăhayăbàngă

quang bên trong hay không.

4. Thắtăvàăcắtănangăthừngătinh

- Khiăđầuătrênăc aă ngăphúcătinhămạcăđãăđượcăphẫuătíchăđếnăsátălỗăbẹnătrong.ăTiếnăhànhăthắtăvàăcắtătạiăvịătríănày.ăNếuăcầnăthiếtăcóăthểăkhâuălại.ăChúăý:ăphảiăkiểmătraăkĩă xemă cóă ruột,ămạcă n iă hayă bấtă kìă thànhă phầnă nàoă trongă ngă phúcă tinhămạcătrướcăkhiăbuộcăvàăcắt.ăNếuălỗăbẹnătrongărộngăquáăcóăthểăkhâuătạoăhìnhălạiălỗăbẹnătrong.

- Phầnăcònălạiăc aă ngăphúcătinhămạcăđượcăm ădọcăxu ngăsátătúiăcùngăvàăcắtăb .ăTuyănhiênăkhôngăcầnăthiếtăphảiălấyăhếtăphầnănày.ăNếuăcầnăthiếtăcóăthểăđưaătinhăhoànăquaăvếtămổ,ăđôýăvàăthắtăhếtăcácămấuăphụătinhăhoànăvàămàoătinhăhoàn.

5. Đóngăvếtămổ


96

Đóngăvếtămổătheoăcácălớpăgiảiăphẫuăbaoăgồmăcânăcơăchéoăngoài,ăcânăscarpa,ătổăch cădướiădaăvàăda. VI.THEOăDẪIăVAăTAIăBI N

1.Theo dõi

Sauăphẫuăthuậtăcầnătheoădõiăcácăbiếnăch ngănhưătụămáuăbìu,ătrànădịchămàngătinhăhoàn,ănangăthừngătinhătáiăphát,ăhayătắcăruột,ăđáiămáu.

2.Taiăbiến

Tùyătừngăloạiămàăcóăphươngăphápăxửătríăkhácănhau.


97

C TăB ăPH NăD NGăV TăDOăUNGăTH

I. Đ IăC NG

Ungăthưădươngăvậtălàăloạiătổnăthươngăkháăphổăbiếnă ădươngăvậtătrongăđóăungăthưătếăbàoăvẩyăchiếmăđaăs ă(95%)ăcácătrư ngăhợp. Kh iăuăthư ngăgặpănhiềuă ăquyăđầu,ăsauălàăbaoăquyăđầu,ărãnhăquyăđầu…ădầnădầnăuăphátătriểnătheoă2ăkhuynhăhướng:

- Lanătheoăbềămặt:ătạoăraăkh iăuăhìnhăsúpălơă(thểăsùi)ămềm,ăm n,ădễăchảyămáuăkhiăvaăchạmăvàătiếtădịchărấtăhôi.

- Xâmălấnătheoăchiềuăsâuăthànhăổăloét,ăb ăcao,ădễăchảyămáuănhamănh ,ădịchăhôi,ăxâmălấnăsâu,ătiếnătriểnănhanh,ăquaăcânăBudkăxâmălấnăvàoăthểăhang,ăthểăx p,ăđôiăkhiăhoạiătửălàmăcụtă1ăphầnăhoặcătoànăbộădươngăvật. Niệuăđạoănóiăchungăítăbịătổnăthương,nếuăcóăthư ngă ăgiaiăđoạnămuộnăvớiăbiểuăhiệnăđáiăkhóăhoặcălỗăròănướcătiểuă ăthânădươngăvật. Điềuătrịăungăthưădươngăvật:ăphẫuăthuậtălàăch ăyếu. Cắtăbánăphầnădươngăvậtăhoặcăcắtăcụtădươngăvậtălàăphẫuăthuậtăcắtăb ăkh iăungăthưădươngăvậtăvàă1ăphầnădươngăvậtăcònălành. II. CH ăĐ NH

UngăthưădươngăvậtăgiaiăđoạnăT2ăkhiătổăch căungăthưăxâmălấnăquaălớpăthượngăbìăvà có thểă xâmă lấnăvàoă thểă x păhayă thểă hangă nhưngă chưaă vàoă niệuă đạo.ăChẩnădoánăđượcăxácăđịnhăquaăsinhăthiết,ăkhámălâmăsàngăxácăđịnhăđãăcóăhạchăbẹnăchưaăvàăchụpăcắtălớpăvùngăbẹn.ăNếuăcóăhạchăbẹnănôngăphảiăkếtăhợpănạoăvétăhạch. III. CH NGăCH ăĐ NH

IV. CHU NăB

1.Ngư iăthựcăhiện

Bácăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệuăhoặcăchuyênăkhoaăuăbướuăkếtăhợpăvớiăbácăsĩăgâyămêăhồiăs c.

2.Ngư iăbệnh

- Ngư iăbệnhăđượcăkhámă toànădiệnă timămạch,ă lồngăngực,phátă hiệnădiă cĕnăhạchăvùngăvàădựăkiếnăcácănguyăcơ.

- Tổnă thươngă đượcă ngâmă rửa,ă làmă sạchă bằngă dungă dịchă Dakină 10%ă hoặcă ddăBetadin 2-3ălần/ngàyătrongă3-5ăngàyăđểălàmăsạchăvàăgiảmătìnhătrạngăviêmănhiễmăph iăhợpăvớiăkhángăsinhădựăphòngăCephalecină500mgău ngă4ăviên/ngàyătrongă3-

5 ngày.


98

- Dụngăcụ:ăbộădụngăcụătrungăphẫu. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Vôăcảm

Gâyătêăg cădươngăvậtăhoặcăgâyătêăt yăs ng(cắtăcụtăđơnăthuần).ăGâyătêăt yăs ngăhoặcăgâyămêătoànăthână(cóănạoăvétăhạch). 2. Tiếnăhành

- Ngư iăbệnhănằmăngửa,ăchânăduỗiăthẳngăhơiădạng,ăsátăkhuẩnăvàăcôălậpăkh iăuă (đầuă dươngă vật)ă bằngă gĕngămổă hayă baoă dương vậtă (condom)ă cheă ph ă đếnăkhoảngă2ăcmăcáchăxaămépăkh iău. - Kéoăđầuădươngăvậtăvềăphíaătrước,ărạchămộtăđư ngăvòngă ădaăthânădươngăvậtăcáchămépăkh iăuă2ăcm,ărạchăsâuătớiăcânăBuckăcầmămáu. - Bócă táchă thểă thểăx păkhoảngă2cm,ădùngăkẹpă rĕngăchuộtăkẹpăômă lớpă thểăx p,ăcắtăngangăthểăx păthấpăhơnăm cădaăcoă1cm. - Kẹpăcắtăthểăhangăcùngăm cădaăco,ăkhâuăcầmămausăthểăhang. - Rạchădọcăniệuăđạoă ămặtălưngă1ăđoạnă1cm. - Khâuăkhépăv ăbaoăvậtăhangăvớiămépăcắtăniệuăđạoătạoălỗăniệuăđạo. - Khâuăloeăniêmămạcăniệuăđạoăraădaăm măcụtădươngăvậtătheoăbìnhădiệnătrênăbằngăchỉăkhôngătiêu. - Đặtă dẫnă lưuă bàngă quangă quaă niệuă đạoă bằngă ngă thôngă Foleyă trongă 3-5

ngày.

VI. THEOăDẪIăVẨăX ăTRệăBI NăCH NG

- Đềăphòngănhiễmăkhuẩn,ăsửădụngăkhángăsinhăvàăthayăbĕngăvôăkhuẩnănhữngăngàyăhậuăphẫu.ăĐềăphòng chảyămáuăvếtămổ.

- Nếuăhẹpămiệngăsáoă(đầuăniệuăđạo)ăcóăthểănongănhẹămiệngăsáo. - Theoădõiăsựătiếnătriểnăcuảăvếtămổăvàătiếnătriểnăc aăbệnh.


99

C TăTOẨNăB ăD NGăV TăKHỌNGăVÉTăH CH

I.Đ IăC NG

Ungăthưădươngăvậtălàăloạiătổnăthươngăkháăphổăbiếnă ădương vậtătrongăđóăungăthưătếăbàoăvẩyăchiếmăđaăs ă(95%)ăcácătrư ngăhợp. Kh iăuăthư ngăgặpănhiềuă ăquyăđầu,ăsauălàăbaoăquyăđầu,ărãnhăquyăđầu…ădầnădầnăuăphátătriểnătheoă2ăkhuynhăhướng:

- Lanătheoăbềămặt:ătạoăraăkh iăuăhìnhăsúpălơă(thểăsùi)ămềm,ăm n,ădễăchảyămáuăkhi

vaăchạmăvàătiếtădịchărấtăhôi. - Xâmălấnătheoăchiềuăsâuăthànhăổăloét,ăb ăcao,ădễăchảyămáuănhamănh ,ădịchăhôi,ă

xâmălấnăsâu,ătiếnătriểnănhanh,ăquaăcânăBudkăxâmălấnăvàoăthểăhang,ăthểăx p,ăđôiăkhiăhoạiătửălàmăcụtă1ăphầnăhoặcătoànăbộădươngăvật. Niệuăđạoănóiăchungăítăbịătổnăthương,nếuăcóăthư ngă ăgiaiăđoạnămuộnăvớiăbiểuăhiệnăđáiăkhóăhoặcălỗăròănướcătiểuă ăthânădươngăvật. Điềuătrịăungăthưădươngăvật:ăphẫuăthuậtălàăch ăyếu. Phẫuăthuậtăcắtătoànăbộădươngăvậtătrongăđiềuătrịăungăthưălàăphẫuăthuậtătriệtăđể,ăhạnăchếătái phátăđượcănhiềuătácăgiảăsửădụngăcóăhiệuăquảăđ iăvớiăcácătrư ngăhợpăungăthưăxâmălấnăthểăcươngă(vậtăhang),ăthểăx p,ăniệuăđạo. II. CH ăĐ NH

UngăthưădươngăvậtăgiaiăđoạnătiếnătriểnăT3,ăđãăcóădiăcĕnăhạchănênăcầnăph iăhợpăvớiăphẫuăthuậtănạoăvétăhạch. III. CH NGăCH ăĐ NH

IV. CHU NăB ă 1. Ngư iăthựcăhiện

Bacăsĩăchuyênăkhoaătiếtăniệu,ăchuyênăkhoaăuăbướuăkếtăhợpăbácăsĩăchuyênăkhoaăgâyămêăhồiăs c.

2. Ngư iăbệnh

Giảiă thíchă kĩă tâmă líă vàă cácă tìnhă hu ng,ă nguyă cơă choă ngư iă bệnh,ă ngư iă bệnhăđượcălàmăđầyăđ ăcácăxétănghiệmăchoăcuộcăphẫuăthuật,ăvệăsinhăvùngăphẫuăthuậtăbằngă dungă dịchă ch ngănhiễmăkhuẩnă (ă ddăDakin,ăBetadin…)ăph iă hợpă điềuă trịăkháng sinh 3-5ăngàyătrướcăphẫuăthuật.

3. Phươngătiện

Bộădụngăcụătrung,ăđạiăphẫu. V. TI NăHẨNHăKƾăTHU Tă


100

1. Phươngăphápăvôăcảm

Gâyătêăt yăs ngăhoặcăgâyămêătoànăthân. 2. Cácăbướcătiếnăhành

- Tưăthếăngư iăbệnh:ănằmăngửa,ăchânăduỗiăthẳngăhơiădạng

- Bócăkh iăungăthưăbằngăgĕngămổăhayăbaoăcaoăsuă(condom)ăđểătránhătổăch căvàădịchăbẩnăc aăkh iăuăvàoăphẫuătrư ng.

- Rạchădaăvùngătrênăxươngămuăvàăbìuăsát g cădươngăvậtătheoăhìnhăthoi.ă ăphíaămuărạchăsâuăđếnălớpăcơăBuck,ăkhâuăbuộcăcácămạchămáuăvàăbạchămạchă ăvùngănày.ăSauăđóălậtădươngăvậtălênătrênăápăsátăthanhfăbụng.ăDùngăkẹpărĕngăchuộtăkẹpăômălấyăthểăx păvàăbócătáchăthểăx pă1ăđoạnăkhoangră2cm.ăKẹpăcắtăthểăx păpửăgiữaăđoạnăvừaăbócătáchă(dựăliệuăđoạnăniệuăđạoăsẽăđưaăraăbìu,ăđ ădàiăđểătránhăcoăkéoătụtă lỗăđáiăvàoăbìuăsauăphẫuă thuật).ăKẹpăvàăcắtă thểăhangă ăkhớpămu.ăKhâuăcầmămáuăthểăhangăbằngănhữngămũiăkhâuăchữăU.ăBócătáchămộtăđoạnăđư ngăhầmătừăchỗărạchădaăvùngăbìuăsáyăg cădươngăvậtăđếnăgiữaăbìuăvàăhậuămôn.ăRạchădaăcânătạoămộtălỗăđ ărộngă(khoảngă1cm)ăđểăđưaăniệuăđạoăraăngoàiăbìu. Đểătránhălỗăniệuăđạoăcoăkéoăvàoătrongăbìuănênăđểăthừaă1ăđoạnăniệuăđạoăraăngoàiăcáchălỗăbìuăvừaătạoăkhoảngă1cm.ăSauăđóărạchăniệuăđạoă ămặtăsauălưngăvàăkhâuăloeăniêmămạcăniệuăđạoăraămépădaăxungăquanhăbằngăchỉăkhôngătiêuă4/0.

- Đặtădẫnălưuăbàngăquangăquaăniệuăđạoăbằngă ngăthôngăFoleyă3-5 ngày.

VI.THEOăDẪIăVẨăX ăTRệăBI NăCH NG

- Ch ngănhiễmăkhuẩn:ăđiềuătrịăkhángăsinhăsauămổăvàăchĕmăsócăvếtămổăvôăkhuẩn. - Nướcă tiểuă ròă rỉă hayă chảyă xu ngă bìuă làmă ngư iă bệnhă khóă chịuă vàă bẩn.ăĐểă đềă

phòngăcầnălưuăýătrongăphẫuăthuậtăđưaăniệuăđạoăraăngoàiălỗăbìuăkhoảngă1cmătrướcăkhiăkhâuăvớiămépădaăbìu,ătránhălỗăniệuăđạoătụtăvàoătrong.

- Phùăbạchămạchă ăbìuădoăcầmăthắtăbạchămạchăkhôngăkĩ,ăbạchămạchăthoátăraălàmăphù vùng bìu.

- Hẹpălỗăđái.ăCóăthểănongănhẹălỗăđáiă(niệuăđạo).


101

C TăM TăN AăBẨNGăQUANGăCịăT OăHỊNHăB NGăRU T

I. Đ IăC NG

Cắtăbánăphầnăbàngăquangăcóătạoăhìnhăbằngăruộtăcóămộtăs ăưuăđiểm:ăbảoătồnăđượcăch cănĕngăcươngăc aănamăgiới,ăduyătrìăđượcăs căch aăcuảăbàngăquangăthậmăchíănớiărộngăbàngăquang,ălấyăđượcătoànăbộăchiềuădàyăc aăthànhăbàngăquangăđểălàmătiêuăbảnăgiảiăphẫuăbệnh. II. CH ăĐ NH

1. Trư ngăhợpăkh iăuăbàngăquangănguyênăphát,ămộtăkh iănằmă ăvịă tríă cóă thểăcắtăđượcătoànăbộăkh iăuăvớiămộtămépălànhăkhoảngă3mm.

2. Trư ngăhợpăuăbàngăquangănhưngăkhôngăthểătiếnăhànhăcắtăuăquaăđư ngănộiăsoiăniểujăđạoădoăngư iăbênhjăbịăgùăvẹo,ăcưngsăkhớpăhángăhayăhẹpăniệuăđạo.ăNgoàiăraătrư ngăhợpăkh iăuăbangfăquangănằmătrongătúiăthừaăvìănguyăcơăth ngăbangfăquangăkhiăcắtănộiăsoi.

3. Chỉă địnhă cắtă bánă phầnă bàngă quangă liênă quană đếnă cácă bệnhă líă ácă tínhă như:ăsarcomaătiếtăniệuăsinhădụcă ăcảăngư iălớnăvàătrẻăem,ăcarcinomaădâyăr năliênăquanăđếnăđáyăbàngăquangăvàăuăcácăcơăquanălânăcậnăxâmălấnăbàngăquang.

4. cácăchỉăđịnhăcắăbàngăquangăbánăphầnăkhôngădoăbênhăácătính:ăbệnhăròăbàngăquangăđạiătràng,ăròăbàngăquangăâmăđạo,ălạcănộiămạcătửăcungăkhuătrúătrongăbàngăquang. III.ăCH NG CH ăĐ NH

Trư ngă hợpă uă bàngă quangă cóă nhiềuă kh i,ă hoặcă uă nằmă ă vùngă trigone,ă đâyă làăvùng khôngăcóăkhảănĕngăcắtărộngărãiăđếnăvùngălành. IV. CHU NăB


Phẫuăthuậtăviênăchuyênăkhoaătiếtăniệuă(01ăphẫuăthuậtăviên.02ătrợăth ăviên) 2. Phươngătiện

01ă bộă dụngă cụă phẫuă thuậtă tiếtă niệu,ă gạcă lớn,ă gạcă nh ,ă chỉă liềnă kim,ă hoặcă chỉăcatgut,ăchỉălin. 3.ăNgư iăbệnh

Đượcăgiảmăđauăbằngăphươngăphápăgiảmăđauăvùngă(têăt yăs ng)ăhayăgâyămêăvàăđượcăchuẩnăbịătheoăquyătrìnhăchuẩnăbịăngư iăbệnhătrướcămổ.

3. Hồăsơăbệnhăán


102

Hồăsơăbệnhăánăđượcăchuẩnăbịăđầyăđ ăbaoăgồmăcácăxétănghiệmăchẩnăđoánăbệnhăvàăcácăxétănghiệmăcơăbảnăphụcăvụăchoăcuộcămổ,ăcóăbảnăcamăkếtăchấpănhậnăphẫuăthuậtăc aăngư iăbệnhăvàăchữăkíăgiảiăthíchăc aăphẫuăthuậtăviên. V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

1. Tưăthếăngư iăbệnhă Ngư iă bệnhă đượcă nằmă ă tưă thếă ngửaă đầuă thấp.ă Sátă trùng,ă ph ă toană chuẩnă bịătrư ngămổ.ăCóăthểădặtăsondeăniệuăđạoăvàăbơmărửaăbàngăquangă1ăvàiălầnăđểălấyăđiăhếtătếăbàoăungăthưărơiărụngătrongălòngăbàngăquang.ăSauăkhiăbơmărửaăn iăsondeăniệuăđạoăvớiătúiănướcătiểu vô trùng.

2. Bộcălộăbàngăquang: Rạchădaăđư ngătrắngăgiữaădướiăr năkéoădàiătừăb ătrênăxươngămuătớiăsátăr n.ăM ăphúcămạcătheoăđư ngăgiữa. Rạchăphúcămạcăph ăbóămạchăchậuăvàăcáăhạchăchậu,ălấyăhạchăchậuă1ăbênălàmăxétănghiệmăgiảiăphẫuăbệnh. Tìmăvàăthắtăđộngămạch bàng quang trên

Tiếpătụcăphẫuă tíchăđểăbộcă lộăbàngăquangăcàngănhiềuăcàngăt tăsaoăchoămépăcắtăcáchăkh iăuă ítănhấtăkhoảngă2-3cm,ăgiảiăphóngăphúcămạcăbámăvàoăbàngăquang.ăRồiăsauăđóărạchăphúcămạcăchênăgiữaăbàngăquangăvàătrựcătràngă ăphíaăsau.

3. M ăbàngăquang

M ăbàngăquangăgiữaă2ămũiăchỉăch .ăKéoănhẹăbàngăquangăvàăđánhădấuă1ăđư ngăxungăquanhăkh iău,ăcáchămépăkh iăuăkhoảngă2-3cm.

Cắtăcảăkh iătoànăbộăkh iău,ămỡăquanhăbàngăquangăvàăthậmăchíăcảăphúcămạcăbaoăph ălênăkh iăuănếuăcầnăthiết. Gửiămảnhătổăch călànhăđiălàmăsinhăthiếtăt căthì,ănếuăcóătếăbàoăuăthìătiếpătụcăcắtărộngăthêmăchútănữaăchoăđếnăkhiăkhôngătìmăthấyăuănữaăthìăthôi 4.ăTạoăhìnhăn iăruột-bàngăquangăđểănớiărộng: - Lấyăquaiăruộtăđểăghép

Quaiăghépăhồiătràngădàiă20cmăcóă2ăcu ngămạchămáuănuôiădưỡng.ăQuaiăruột lấyăcóăhìnhătamăgiácămàăđáyălàăruột,ă2ăcạnhălàăđư ngărạchăc aămạcătreoăđãăcầmămáuăcácămạchămáuăchạyăngang.ăCácăđư ngărạchă ăruộtăsẽăkéoădàiălênătiếpăcácăđư ngărạchăc aămạcătreo. - Khâuăphụcăhồiălưuăthôngăruộtăvàăkhâuăphụcăhồiălạiămạcătreoă ăphíaătrướcămạc treoăc aăquaiăruộtăghép.


103

- Khâuăn iăruộtănonăvớiăvùngătamăgiácăvàăđóngăkínăquaiăruột.ăCu iăcuộcămổăcầnăkhâuăc ăđịnhăcácăsừngăc aăquaiăghép,ămỗiăsừngăbằngămộtăvàiămũiăkhâuăvàoăphúcămạcăthànhăsau,ăđềăphòngăquaiăruộtăbịăxoắn. - Đặtăsondeăniệuăđạo

5.ăKhâuălại phúcămạc,ălauărửaăvếtămổ,ăđặtădẫnălưuăvàăđóngăbụng. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệăTAIăBI N

Trongăvàăngayăsauămổăcóăthểăgặpăcácăbiếnăch ngănhưăsau: - Chảyămáuătrongămổ:ătheoădõiăbằngăcáchăđánhăgiáălượngămáuămấtăquaăphẫuăthuật. - Chảyămáuăsauămổăđánhăgiáăbằngătheo dõiănướcătiểuăquaăsondeăniệuăđạo. - Sauămổăcóăthểăcóănhiễmătrùng:ătheoădõiăbằngăcáchăđoănhiệtăđộănhiệtăđộăngàyă2ă

lần. - Ngoàiăraăcóăthểăthoátănướcătiểuăraăngoàiăhoặcăbíăđái. - Xửătríătaiăbiếnănếuăcó


104

PH UăTHU TăC TăC TăTOẨNăB ăB ăPH NăSINHăD CăNGOẨIăDOăUNGăTH ă+ăN OăVÉTăH CHăB NăHAIăBểN

1. Đ IăC NG

Ungăthưădươngăvật là loạiăthươngătổn khá phổ biếnădươngăvậtătrongădóăungăthưădo tế bào vẩy chiếmăđaăs (95%)ăcácătrư ng hợp.

Kh iăuă thư ng gặp quyăđầu,ăsauă làăbaoăquyăđầu,ă rãnhăquyăđầu…ădần dần u

phát triểnătheoă2ăkhuynhăhướng:

- Lan theo bề mặt: Tạo ra kh iăuăhìnhăsúpălơă(thể sùi) mềm, m n,dễ chảy máu khi

va chạm và tiết dịch rất hôi.

- Xâm lấn theo chiều sâu thành ổ loét, b cao dễ chảy máu, nham nh, dịch hôi,

xâm lấn sâu vào thể hang, thể x p, đôiăkhiăhoại tử làm cụt một phần hoặc toàn

bộ dươngăvật. Niệuăđạo nói chung ít bị tổnăthương,ănếu có tổnăthươngă giaiăđoạn muộn với

biểu hiệnăđáiăkhóăhoặc lỗ ròănước tiểu thânădươngăvật. Điều trị ungăthưădươngăvật phẫu thuật là ch yếu.

Annadal (1873) đãăthực hiện cắt b cơăquanăsinhădụcăngoàiăchoăngư i bệnh có

tổnăthươngăxâmălấnădaăbìu.ăĐếnănĕmă1907ăYoungăH.Hănhận thấy nhữngătrư ng

hợpăungăthưăđãălanătới g cădươngăvật hoặc tổ ch c kế cậnăthư ngăcóădiăcĕnăhạch.

Tác giả đề xuấtăphươngăphápăphẫu thuật cắt b cơăquanăsinhădục ngoài và nạo

vét hạch bẹnă2ăbênăđãălàmăgiảm tỷ lệ tái phát và kéo dài thi gian s ng cho bệnh

nhân giaiăđoạn muộn.

2. CH Đ NH

Ungăthưădươngăvật giaiăđoạn T4.

3. CHU N B

a. Ng i th c hi n

Bác sỹ phẫu thuật viên chuyên ngành tiết niệu hoặcăchuyênăngànhăuăbướu ph i

hợp với bác sỹ gây mê hồi s c.

b. Ng i b nh

Được khám cẩn thận và làm xét nghiệmăđầyăđ .

Được làm vệ sinh kỹ bộ phận sinh dục, vùng chậu và tổnăthươngăbằng thu c sát

khuẩn.

c. D ng c : Bộ đại phẫu.

4. TI N HÀNH PH U THU T


105

a. Ph ngăphápăvôăc m

Gây mê nội khí quản.

b. Cácăb c ti n hành

- Ngư i bệnh nằm ngửa,ăchânăhơiădạng. sát khuẩn phẫuătrư ng rộng rãi cả vùng

chậu, bẹn,ăđùi,ăvàăbộ phận sinh dục.

- Sau khi tách biệt kh i u bằngăgĕngămổ. rạch da mộtăđư ng ngang b trên g c

dươngăvật sang 2 bên song song vớiăcungăđùiăđến tận sát gai chậuătrước trên 2

bên.

- Mộtăđư ng rạch ngang khác hình chữ V bắtăđầu từ mộtăđiểmătrênăđư ng rạch

ngang ng với lỗ bẹnănông,ăđiăxu ng theo b trong c aăcungăđùiăđến chỗ cách

hậu môn 3-5 cm rồiăđiăchếch lên gặpăđư ngăngangăđ i x ng với bên kia.

- Bóc tách các vạt da trên mu và 2 bên bẹn lật ra 2 bên. Tiến hành nạo vét hạc bẹn

nông sâu thành một kh iă choăđến lỗ bẹn nông, rồi bộc lộ thừng tinh kẹp thắt thừng tinh.

- Phẫu tích vào trong, cắt dây chằngăchéoădươngăvật sát khớp mu. Cắt các rễ thể hang, hạ dầnădươngăvật xu ng kh i ngành ngồi mu.

- Khiăđến niệuăđạo hành thì dừng lại, bóc tách niệuăđạo mộtăđoạnăđ dài khoảng

2cm và cắt ngang niệuăđạo thấpăhơnăm c cắt rễ thể hang 2cm.

- Cu i cùng cắt các cân ca bìu và 2 tinh hoàn.

- Khâu cầm máu toàn bộ bể mặt vùng da vừa cắt b .

- Đưaăniệuăđạo ra vùng thấp nhất c a vết mổ tầng sinh môn, xẻ dọc niệuăđạo

mặtălưngă1cmăvàăkhâuăloeăniêmămạc niệuăđạoăraădaăxungăquanh.ăĐặt sonde bàng

quang qua niệuăđạo, dẫnălưuă2ăbênăbẹn.

- Khâu phục hổi lại da vùng bẹn bìu.

5. THEO DÕI BI N CH NG VÀ X TRÍ

- Điều trị kháng sinh liều cao.

- Chĕmăsócăvết mổ:

Nếu vết mổ sưngăphùădoăbạch huyết: cắt nới chỉ thoát bạch mạch.

Nếu chảy máu: dùng thuc cầmămáu,ăbĕngăépăhoặc xử lý cầm máu.

Nếu da bị hoại tử: cắt nới chỉ hoặc cắt chỉ thoát dịch hoại tử.

Nếu thiếu da sẽ tiến hành ghép da sau này.

- Hẹp niệuăđạo: nong niệuăđạo.

- Theoădõiăđịnh kỳ 3-6 tháng/lần phát hiện tái phát và sự tiến triển c a bệnh.


106

PH UăTHU TăC TăC TăTOẨNăB ăB ăPH N

SINHăD CăNGOẨIăDOăUNGăTH

I. Đ IăC NG

Ungăthưădươngăvật là loạiăthươngătổn khá phổ biếnădươngăvậtătrongădóăungăthưădo tế bào vẩy chiếmăđaăs (95%)ăcácătrư ng hợp.

Kh iăuă thư ng gặp quyăđầu,ăsauă làăbaoăquyăđầu,ă rãnhăquyăđầu…ădần dần u

phát triểnătheoă2ăkhuynhăhướng:

- Lan theo bề mặt: Tạo ra kh i u hình súpălơă(thể sùi) mềm, m n,dễ chảy máu khi

va chạm và tiết dịch rất hôi.

- Xâm lấn theo chiều sâu thành ổ loét, b cao dễ chảy máu, nham nh, dịch hôi,

xâm lấn sâu vào thể hang, thể x p,ăđôiăkhiăhoại tử làm cụt một phần hoặc toàn

bộ dươngăvật. Niệuăđạo nói chung ít bị tổnăthương,ănếu có tổnăthươngă giaiăđoạn muộn với

biểu hiệnăđáiăkhóăhoặc lỗ ròănước tiểu thânădươngăvật. Điều trị ungăthưădươngăvật phẫu thuật là ch yếu.

Annadală(1873)ăđãăthực hiện cắt b cơăquanăsinhădụcăngoàiăchoăngư i bệnh có

tổnăthươngăxâm lấn da bìu.

II. CH Đ NH

Ungăthưădươngăvật xâm lấnăchưaăcóădiăcĕnăhạch.

III. CHU N B

a. Ng i th c hi n

Bác sỹ phẫu thuật viên chuyên ngành tiết niệu hoặcăchuyênăngànhăuăbướu ph i

hợp với bác sỹ gây mê hồi s c.

b. Ng i b nh

Được khám cẩn thận và làm xét nghiệmăđầyăđ .

Được làm vệ sinh kỹ bộ phận sinh dục, vùng chậu và tổnăthươngăbằng thu c sát

khuẩn.

c. D ng c : Bộ đại phẫu.

IV. TI N HÀNH PH U THU T

a. Ph ngăphápăvôăc m

Gây mê nội khí quản.

b. Cácăb c ti n hành


107

- Ngư i bệnh nằm ngửa,ăchânăhơiădạng. sát khuẩn phẫu trư ng rộng rãi cả vùng

chậu, bẹn,ăđùi,ăvàăbộ phận sinh dục.

- Sau khi tách biệt kh i u bằngăgĕngămổ. rạch da mộtăđư ng ngang b trên g c

dươngăvật sang 2 bên.

- Mộtăđư ng rạch ngang khác hình chữ V bắtăđầu từ mộtăđiểmătrênăđư ng rạch

ngang ng với lỗ bẹn nông, điăxu ng theo b trong c aăcungăđùiăđến chỗ cách

hậu môn 3-5 cm rồiăđiăchếch lên gặpăđư ngăngangăđ i x ng với bên kia.

- Bóc tách các vạt da trên mu cắt thừng tinh lỗ bẹn nông.

- Phẫu tích vào trong, cắt dây chằngăchéoădươngăvật sát khớp mu. Cắt các rễ thể hang, hạ dầnădươngăvật xu ng kh i ngành ngồi mu.

- Khiăđến niệuăđạo hành thì dừng lại, bóc tách niệuăđạo mộtăđoạnăđ dài khoảng

2cm và cắt ngang niệuăđạo thấpăhơnăm c cắt rễ thể hang 2cm.

- Cu i cùng cắt các cân ca bìu và 2 tinh hoàn.

- Khâu cầm máu toàn bộ bể mặt vùng da vừa cắt b .

- Đưaăniệuăđạo ra vùng thấp nhất c a vết mổ tầng sinh môn, xẻ dọc niệuăđạo

mặtălưngă1cmăvàăkhâuăloeăniêmămạc niệuăđạoăraădaăxungăquanh.ăĐặt sonde bàng

quang qua niệuăđạo.

- Khâu phục hổi lại da vùng bẹn bìu.

V. THEO DÕI BI N CH NG VÀ X TRÍ

- Điều trị kháng sinh liều cao.

- Chĕmăsócăvết mổ:

Nếu chảy máu: dùng thuc cầmămáu,ăbĕngăépăhoặc xử lý cầm máu.

Nếu da bị hoại tử: cắt nới chỉ hoặc cắt chỉ thoát dịch hoại tử.


- Theoădõiăđịnh kỳ 3-6 tháng/lần phát hiện tái phát và sự tiến triển c a bệnh


108

PH UăTHU T L YăS IăB ăTH NăNGOẨIăXOANG

I. Đ IăC NG

Phẫu thuật lấy s i bể thận ngoài xoang là phẫu thuật m bể thận lấy s i với

nhữngătrư ng hợp s i thận ngoài xoang.

II. CH Đ NH

S i bể thận ngoài xoang.

III. CHU N B

a. Ng i th c hi n

b. Bác sỹ phẫu thuật viên chuyên ngành tiết niệu ph i hợp với bác sỹ gây mê

hồi s c.

c. Ng i b nh

Khám toàn diện, h i kỹ tiền sử các lần phẫu thuậtătrước.

Làm xét nghiệmăđầyăđ .

Chuẩn bị bệnh nhân theo quy trình chuẩn bị trước mổ, hoàn chỉnh hồ sơăbệnh

án.

d. D ng c

Bộ dụng cụ phẫu thuật tiết niệu.

IV. CÁCăB C TI N HÀNH PH U THU T

a. Vô c m:

Gây tê t y s ng, gây mê nội khí quản nếu phẫu thuật lại. b. T ăth :

Ngư i bệnh nằm nghiêng, giă độn thắtă lưngă đ i diện,chână dưới co chân trên

duỗi.

c. K thu t:

- Rạchădaătheoăđư ngăchéoăsư nălưng.ăRạchăcơăchéoălớn,ăcơăchéoăbé,ăcơăngangăbụng từ sauă raă trước tách phúc mạc. rạch bao Grota, bóc lộ thận, niệu quản.

Dùng dây cao su nâng niệu quản.

- Cóă2ăđư ng vào bể thận:

+ Bóc tách mặt sau bể thận.ăKhâuă2ămũiălàmădấu đư ng sẽ rạch, dùng van kéo

lùi nhu mô thận, rạch bể thận từ xoang ra ngoài.

+ Bóc tách từ niệu quản lên b dưới bể thận, sau nâng cựcădưới thận lên. Rạch

bể thậnăsauăkhiăkhâuă2ămũiănângălên. - Dùng kìm mirrizzi gắp s i


109

- Bơmă rửa thận, kiểmă traă lưuă thôngă niệu quản,ă đặt sonde JJ bể thận niệu quản

bàng quang.

- Khâu phục hồi bể thận.

- Đặt dẫnălưuăcạnh thận. khâu phục hồi thành bụng 2 lớp.

V.THEO DÕI VÀ X TRÍ BI N CH NG

- Chảy máu: Dùng thuc cầm máu, nằm bấtăđộng, truyền máu nếu mất nhiều máu.

- Ròănước tiểu kéo dài: tìm nguyên nhân si sót xu ng niệu quản, tắc ng sonde

JJ.

- Nhiễm khuẩn:ăDùngăkhángăsinhătheoăkhángăsinhăđồ


110

PH UăTHU TăD NăL UăĐẨIăB ăTH NăRAăDA

I. Đ NHăNGHƾA: Dẫnă lưuă thận là phẫu thuật chuyểnădòngănước tiểu từ bể đàiă thận qua nhu mô

thận ra ngoài thành bụng.

II. CH Đ NH

- Thận nước hoặc m do nguyên nhân chít tắcăcơăgiới.

- Vô niệu do nguyên nhân chít tắcăcơăgiới (s i thận, niệu quản).

- Đảm bảo an toàn trong các phẫu thuật tạo hình bể thận niệu quản, phẫu thuật s i

thận ph c tạp coănguyăcơăchảy máu.

- Dẫnă lưuă tạm th iă để chuẩn bị cho phẫu thuật phục hồiă dòngă nước tiểu theeo

đư ng tự nhiên.

III. CH NG CH Đ NH

- Thậnăđaănang

- Thận lạc chỗ trong khung chậu

IV. CHU N B

a. Ng i th c hi n:Bác sỹ phẫu thuật viên chuyên ngành tiết niệu hoặc chuyên

ngànhăuăbướu ph i hợp với bác sỹ gây mê hồi s c.

b. Ng i b nh




án.

c. D ng c

Bộ dụng cụ phẫu thuật tiết niệu.

V. CÁCăB C TI N HÀNH

a. Vô c m

Gây tê tại chỗ, gây tê ty s ng, gây tê ngoài màng cng.

b. T ăth

Ngư i bệnh nằm nghiêng, giă độn thắtă lưngă đ i diện,chână dưới co chân trên

duỗi.

c. K thu t


111

- Rạchădaăđư ngăsư nă lưng,ă rạchăcânăcơ,ăvénăphúcămạc về phía bụng. M rộng

lớp cân quanh thận, lớp mỡ quanh thận, thận lộ ra hoặcăcĕngătoăđều, hoặcăcĕngăphồng thành từng múi.

- Chọcădòăhútăraănước tiểu hoặc m lẫnănước tiểu.

- Chọn vùng thậnăđặt ng dẫnălưu.ăCóă2ătrư ng hợp:

+ăTrư ng hợp nhu mô thận m ng: chọn chỗ m ng nhất, vùng giữa thận, hay cực

dưới b ngoài thận, rạch dọcănhuămôăsauăkhiăkhâuă2ămũiăcatgutăcầm máu 2 bên

mép. Kiểm tra chỗ đặt ng thông phảiă vàoă đến bể thận.ă Đặt một ng thông

Pezzer vào bể thận.

+ăTrư ng nhu mô thận còn dầy: M bể thận, dùng que nong Benique luồn từ bể thận,ăđàiăthậnăquaănhuămôăraăphíaăngoài.ăQuaăđư ng dẫnăđóăđặt một ng thông

Pezzer từ nhu mô vào bể thận. khâu kín lại bể thận.

- Trongătrư ng hợp thuận lợi có thể lấy s iăđể giải quyết nguyên nhân.

- Khâu lại nhu mô thận bằng chỉ catgut hoặc vicryl.

- C địnhămũiăchỉ khâu nhu mô sát ng dẫnălưuăvàoăthànhăbụng.

- Bơmărửa thận qua ng dẫnălưu. - Đặt ng dẫnălưuăngoàiăthận.

- Khâu thành bụng 2 lớp.

VI. THEO DÕI VÀ X TRÍ TAI BI N

a. Theo dõi

- ng dẫnălưu:ămàuăsắc và s lượngănước tiểu trong 24h.

- ng dẫnălưuăngoàiăthận: màu sắc, s lượng dịch tồnădư. - Tình trạng toàn thân về nhiễm khuẩn,ăureămáuăcao…. b. X trí

- Tắc ng dẫnălưu:ăbơmărửa.

- Chảy máu trong thận:ă bơmă rửa nhẹ nhàng qua dẫnă lưuă thận, dùng thuc cầm

máu.

- Rò lỗ ng dẫnălưuădoăcònăchítătắcăbênădưới: phẫu thuật giải quyết nguyên nhân

chít tắc.


112

PH UăTHU TăC Tă NGăPHỎCăTINHăM C

I. Đ IăC NG

Bìnhăthư ng trẻ nam, trong thi kỳ bào thai, khi tinh hoàn di chuyển từ ổ bụng

xu ng bìu kéo theo lớp phúc mạc tạo thành ng gọi là ng phúc tinh mạc, ng

này thông từ ổ bụng tới khoang màng tinh hoàn. Sau khi sinh ng này sẽ đóngălạiăvàăteoăđi. Trongătrư ng hợp ng phúc tinh mạc không bị teoăđiăgọi là bệnh còn ng phúc

tinh mạc,ălàmăthôngăthươngăgiữa khoang màng tinh hoàn và ổ bụng, dịch ổ bụng

sẽ tự do chảy xu ng khoang màng tinh hoàn. Bệnhăđiều trị bằng phẫu thuật cắt và thắt ng phúc tinh mạc.

II. CH Đ NH

Bệnh nhân trên 2 tuổi bị bệnh còn ng phúc tinh mạcă(ăthôngăthư ng bệnh có thể tự kh iătrongă2ănĕmăđầuăđ i c a trẻ. III. CHU N B

a. Ng i th c hi n

Phẫu thuật viên chuyên khoa tiết niệu

b. Ng i b nh




án.

c. D ng c

Bộ dụng cụ phẫu thuật tiết niệu

IV. CÁCăB C TI N HÀNH

a. Vô c m

Tê t y s ng, tê khoang cùng, hoặcămêătĩnhămạch.

b. T ăth

Bệnh nhân nằm tưăthế nằm ngửa.

c. K thu t

- Rạchădaătheoăđư ng nếp gấp da ng bẹn ngay phía trên c mu, hoặc chéo theo

đư ng ng bẹn.

- Qua các lớpăđếnăcânăScarpaăđếnăcânăcơăchéoălớn. rạchăcânăcơăchéoălớn dọc theo

thớ sợi c aănó,ăđể vào ng bẹn. Bộc lộ thừng tinh ra khi ng bẹn.


113

- Bóc tách ng phúc tinh mạc, chú ý không làm thô bạo tránh làm rách ng phúc

tinh mạc, tổnăthươngămạch máu, ng dẫn tinh.

- Tiến hành cắt và thắtăđầu trên ng phúc tinh mạc lỗ bẹn sâu.

- Bóc tách và cắt phần còn lại c a ng phúc tinh mạc.

- Kiểm tra cầm máu kỹ,ăđóngăvết mổ theo giải phẫu.

V. THEO DÕI VÀ X TRÍ TAI BI N

- Theo dõi các biến ch ngănhư:ătụ máu bìu, tắc ruộtăđáiămáu…


114

TH ăTHU TăB MăR AăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

- Bơmărửaăbàngăquangălàăphươngăphápăbơmăsục – rửa bàng quang nhằm làm sạch

máu cục, mảnh cắt nội soi hoặc cặn m trong bàng quangqua sonde niệuăđạo

hoặc dẫnălưuăbàngăquangătrênăxươngămu. - Chỉ định: tắc hoặc bán tắc sonde do máu cục, mảnh cắt nội soi, m .

- Ch ng chỉ định: nghi th ng hoặc vỡ bàng quang.

II. CHU N B

a. B nh nhân

Giải thích rõ th thuậtămàăđiềuădưỡng chuẩn bị làm.

Vệ sinh vùng bụngădưới,ăcơăquanăsinhădục ngoài.

b. Đi uăd ng

Trang phụcăđầyăđ .

Rửaătayăthư ng quy.

c. D ng c

Khay quả đậu,ăbơmă50ml,dung dịch natriclorid0,9%, dung dịchăBetadin,ăgĕngătay vô khuẩn.

Xĕngăcóălỗ, bông gạc vô khuẩn.

III. CÁCH TI N HÀNH

- Sát khuẩn bằng Betadin: lỗ dẫnălưu,ăchână ng thông, sát khuẩn rộng rãi.

- Đổ dung dịch natriclorid0,9% vào khay quả đậu hoặc bát vô khuẩn.

- Sát khuẩnătayănhanh,ăđiăgĕngăvôăkhuẩn, trảiăxĕng. - Hút dịchăvàoăbơmă50mlăvàăbơmăquaăsondeătừ từ, áp lực vừa phải, sục rửa hút tổ

ch c máu cục, cặn m , mảnh cắtă trongăbàngăquang,ă sauăđóă rútăbơmă tiêmăchoănước tiểu chảy ra.

- Chú ý: thao tác phải vô khuẩn tuyệtăđ i,ăkhôngăbơmărửaăbàngăquangăquáăcĕng.


115

PH UăTHU TăC TăB ăTINHăHOẨN

I. Đ IăC NG

Cắt tinh hoàn là phẫu thuật cắt b mộ kh i gồm cả tinh hoàn, mào tinh hoàn,

thừngătinhăđể lấy b triệtăđể thươngătổn tại chỗ c a tinh hoàn, nhất là trong bệnh

ungăthưătinh hoàn.

II. CH Đ NH

- Ungăthưătinhăhoàn. - Tinh hoàn hoại tử do lao, do apsxe, do xoắn.

- Ungă thưă tuyến tiền liệt khi có chỉ định cắt tinh hoàn, có thể áp dụng cắt tinh

hoàn hoặcălâyămôătinhăhoànăđơnăthuần cả 2 bên.

III. CHU N B

a. Ng i th c hi n

Phẫu thuật viên là bác sỹ ngoại chung, bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ng i b nh

- Được khám, xét nghiệmăđầyăđ .

- Được giải thích rõ lý do cắt b tinh hoàn và diễn biến bệnh.

- Được vệ sinh sạch vùng hạ vị,ăbìuădươngăvật ( cạo lông).

c. D ng c :

Bộ dụng cụ trung phẫu


a. Vô c m

Gây mê toàn thân hoặc gây tê ty s ng

b. T ăth

Bệnh nhân nằm ngửa,ăchânăhơiădạng.

c. K thu t

- Đư ng rạch:

Nếu kh i u nh , có thể rạch ngang trên nếp da gấp bụngădưới.

Nếu u lớnăhơnăkhóăkhĕnăkhiăbộc lộ thì rạch trên nếp bẹn từ g c bìu chéo lên trên

1 góc 45 vớiădư ng giữa,ăđư ng rạch dài 4-5 khoát ngón tay.

Nếu da bìu bị xâm lấn có lỗ rò hoặc viêm dính, loét thì có thể rạch da lấy cả kh i

thươngătổn.

- Rạchăcânăcơăchéoălớn thấy rõ thừng tinh tới tận lỗ bẹn nông. Các thớ cơădínhăvàoăthừngătinhăđược cắtăđ t hoặc buộc cắt.


116

- Bóc tách thừng tinh phía sau, cặp thừng tinh và bộc lộ cả kh i tinh hoàn lên

trên qua vết mổ, bằngăcáchăđẩy nhẹ tinh hoàn lên trên, bóc tách cầm máu và cắt dây chằng phía dưới giữa tinh hoàn vào da.

- Để kh iătinhăhoànăđãăđượcăđưa ra lên trên một gạcătoăhayăsĕngămổ,ăsauăđóăm

tinhăhoànăđánhăgiáăthươngătổn.

- Cặp thừng tinh và buộc 2 nút bằng chỉ khôngă tiêuăphíaă trên,ăsauăđóăcắt thừng

tinh.

- Buộcăđộng mạchătinhăvaătĩnhămạch tinh cao. Kiểm tra lại ng bẹn và cầm máu

kỹ ng bẹn và ổ tinh hoàn.

- Làm lại ng bẹn.ăđặt ng dẫnălưuăphíaăthấp c a bìu.

- Khâuăđóngălại da tổ ch cădưới da.


- Chảy máu do cầm máu không kỹ, gây tụ máu:ăbĕngăépăvàătheoădõiătiếp. nếu máu

chảy nhiều phải cầm máu lại. - Phù nề vết mổ:ăbĕngăépăkết hợpăđiều tri kháng sinh, chng phù nề.


117

PH U THU T C T H PăBAOăQUYăĐ U

I. Đ NHăNGHƾA

Cắtă baoăquyăđầu là phẫu thuậtă đẻ điều trị hẹpăbaoăquyăđầu do những nguyên

nhân khác nhau.

II. CH Đ NH

- Hẹpăbaoăquyăđầu bẩm sinh.

- Hẹpăbaoăquyăđầu gây viêmăquyăđầu.

III. CH NG CH Đ NH

- Baoăquyăđầu và miệngăsáoădươngăvậtăđangăviêmăm .

- Paraphymosisăđangăphùănề và viêm nhiễm.

IV. CHU N B

a. Ng i th c hi n

Bác sỹ ngoại khoa từ tuyến huyện tr lên.

b. D ng c

Bộ tiểu phẫu

c. Ng i b nh

Được khám, xét nghiệmăđầyăđ .

Hoàn chỉnh hồ sơăbệnh án.

Vệ sinh vùng hạ vị,ăbìu,ădươngăvật ( cạo lông).


a. Vô c m

- Trẻ em: gây mê nông.

- Ngư i lớn: gây tê tại chỗ g cădươngăvật. b. T ăth

Bệnh nhân nằm ngửa.

c. K thu t

- Dùng kẹpărĕngăchuột cặp vị tríă6hăvàă12hăđể nâng cao daăbaoăquyăđầu.

- Dùngăqueăthĕmădòăxemălớp niêm mạcăcóădínhăvàoăquyăđầu.

- Dùng kẹp thẳng kẹp lớp da, cắt vát từ auăraătrướcăđể tránh cắt phảiăhãmăquyăđầu

( cắt b da cho vừaăđ , sau khi cắt da co rút nhiềuăhơnăniêmămạc).

- Lộn lớp da, cầm máu bằngădaoăđiệnhoặc cặp rồi buộc.

- Khâu da với niêm mạc bằng chỉ linămũiăr i.



118

a. Trong ph u thu t

- Cắtăvàoăquyăđầuă trongătrư ng hợp lớp niêm mạcădínhăvàoăquyăđầu: khâu cầm

máu.

- Cắt d tăhãmădươngăvật: khâu lại bằng chỉ tiêu chậm.

b. Sau ph u thu t

- Tụ máuădưới:ăbĕngăép,ănếu chảy nhiều phải phẫu thuật lại cầm máu.

- Nhiễm khuẩn vết mổ: dùng kháng sinh thích hợpăvàăthayăbĕngăhàngăngày. - Cắt quá nhiềuădaăgâyăđauăkhiădươngăvậtăcươngăc ng.


119

PH UăTHU TăC TăMẨOăTINH

I. Đ IăC NG

- Mào tinh hoàn là một bộ phận nh nằm dọc mặt sau bên tinh hoàn. Mào tinh

hoàn gồm 10-12 ng xuất, ngư iătrư ng thành chiều dài tổng cộng c a các ng

nàyădàiăđến 5-6m.ăMàoătinhăhoànăđược chia thành 3 phần:ăđầu mào tinh, thân

màoătinh,ăđuôiămàoătinh. - Sau khi sinh ra tinh hoàn, tinh trùng chuyển sang mào tinh một th i gian

phát triển hoàn thiện rồi theo ng dẫnătinhăđến túi tinh.

- Phẫu thuật cắt mào tinh ảnhăhươngătới sinh sản, nếu cắt cả 2 bên sẽ vô sinh.

II. CH Đ NH

- Cắt b màoătinhăđược chỉ định cho nhữngă trư ng hợp viêm mào tinh mãn mà

điều trị nội khao tích cực không hiệu quả. - Nhữngăngư i bệnh bị hội ch ng suy giảm miễn dịch bị bệnh nhiễm virut cự bào

mào tinh.

- Đauămàoătinhăhoànămãnăsauăthắt ng dẫn tinh.

III. CHU N B

a. Ng i th c hi n

Phẫu thuật viên là bác sỹ ngoại chung, bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ng i b nh


- Được giải thích rõ lý do cắt b mào tinh và diễn biến bệnh.

- Được vệ sinh sạch vùng hạ vị,ăbìuădươngăvật ( cạo lông).

c. D ng c :

Bộ dụng cụ trung phẫu


a. Vô c m

Gây tê t y s ng hoặc gây mê toàn than

b. T ăth

Bệnh nhân nằm ngửa,ăchânăhơiădạng.

c. K thu t

- Rạchădaăquaăđư ng giữa hay ngang bìu, bộc lộ tinh hoàn.

- Phẫu tích tách riănơiătiếp giáp giữa phần xoắn và phần thẳng c a ng dẫn tinh,

cắtăđôiăvàăcầm máu kỹ.


120

- M bao trắng cắt r i phần dính c a mào tinh vào tinh hoàn, nâng mào tinh và soi

qua ánh sang vách mào tinh – tinh hoàn. Th thuật cho phép nhìn rõ mạch máu

nuôiădưỡngămàoătinhătránhăđược tổnăthươngămạch máu thừng tinh.

- Cắt b toàn bộ mào tinh. Khâu diện cắt mào tinh vào bao trắng, kiểm tra cầm

máu kỹ. - Khâu phục hồiăcânăcơ,ădaăbìu.


- Chảyămáu:ăbĕngăép,ădungfthuoocsăcầm máu.

- Sưngănề bìu:ăbĕngăépăkết hợp dung kháng sinh, chng phù nề.


121

PH UăTHU TăTÁNăS IăNI UăQU NăĐO NăGI A,ăD IăQUA

N IăSOIăNI UăQU NăNG CăDọNGăB NG

NGăC NGăVẨăMÁYăTÁNăXUNGăH I

I. Đ IăC NG

S i niệu quản là bệnhălýăthư ng gặp trong tiết niệu, có thể gây suy giảm ch c

nĕngăthận nhanh chóng nếuăkhôngăđược chẩnăđoánăvàăđiều trị kịp th i. Hiện nay

bên cạnh những can thiệp ít xâm hạiănhư:ătánăs iăngoàiăcơăthể, mổ nội soi sau

phúc mạc,…thìătánăs i niệu quảnăngược dòng là kỹ thuậtăưuăviệtăđemălại kết quả t t.

Tán s i nộiăsoiăngược dòng áp dụng cho niệu quảnăđoạn thấpăđược thực hiện từ

nĕmă1988 và m rộng chỉ định cho si niệu quản 1/3 giữa, 1/3 trên.

II. CH Đ NH

S i niệu quảnăđoạn 1/3 giữaăvàădưới.

III. CHU N B

a. Ng i th c

Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ng i b nh

Được khám, làm xét nghiệmăđầyăđ .

Hoàn chỉnh hồ sơăbệnh án.

Chuẩn bị theo quy trình chuẩn bị bệnhănhânătrước mổ.

c. D ng c

Bộ dụng cụ phẫu thuật nội soi tiế niệu.


a. Vô c m

Gây tê t y s ng, hoặc gây mê toàn thân.

b. T ăth

Bệnhănhânănĕmătheoătưăthế sản khoa.

c. K thu t

Đặt máy soi vào bàng quang.

Kiểm tra toàn bộ bàng quang, lỗ niệu quản 2 bên.

Đưaămáyăsoiăniệu quản lên niệu quản ( bên bị bệnh) theo dây dẫn.

Tiếp cận s i niệu quản.


122

Dùngăqueătánăxungăhơiătánăs i thành nhiều mảnh nh ,ăsauăđóălấy s i bằng pince

hoặc Dosmia.

Đặt sonde JJ bể thận- bàng quang theo dây dẫn.

Rútămáy,ăđặt sonde bàng quang bằng sonde Foley.


a. Trong ph u thu t

- Tổnăthươngăniêmămạc niệu quản:ăđặt sonde JJ niệu quản bàng qung, dùng thuc

cầm máu.

- Th ng niệu quản: chuyển mổ m .

- S i chạy lên thận:ăĐặt sonde JJ, tán siăngoàiăcơăthể sau.

b. Sau ph u thu t

- Chảy máu: Dùng thuc cầm máu.

- Nhiễm trùng niệu: Dùng thucăkhángăsinhătheoăkhangsinhăđồ.

- Tắc sonde JJ: Thay sonde JJ qua nộiăsoiăđư ngădưới


123

PH UăTHU TăC MăNI UăQU Năậ BÀNG QUANG

I. Đ IăC NG

Cắm niệu quản – bàng qung là phẫu thuật lập lạiă lưuă thôngăniệu quản – bàng

quang tránh hẹpăvàătránhătràoăngượcănước tiểu bàng quang – niệu quản.

II. CH Đ NH

- Hẹp niệu quản thành bàng quang trong phình niệu quản bẩm sinh; hội ch ng

tràoăngược bàng quang – niệu quản.

- Hẹp niệu quảnăđoạnă1/3ădưới sát bàng quangsau các phẫu thuật: niệu quản 1/3

dưới, sản phụ khoa, tiểuăkhungă(ăđại tràng, rò niệu quản – âmăđạo).

III. CH NG CH Đ NH

- Thận không còn chcănĕng. - Nhiễm khuẩn niệu.

IV. CHU N B

a. Cán b chuyên khoa: Phẫu thuật viên là bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ph ngăti n:

- Bộ phẫu thuật tiết niệu.

- ng thông nòng niệu quản chữ J.

- Kim chỉ tiêu chậm.

c. Ng i b nh


- Hồ sơăbệnh án hoàn chỉnh.

- Chuẩn bị bệnhănhânătrước mổ.


a. Vô c m: Gây mê nội khí quản.

b. T ăth : Bệnh nhân nằm ngửa.

c. K thu t:

- Rạchă daă đư ng trắng giữaă dưới r n, dọcă trênă xươngă mu,ă hoặcă đư ng

Pfannenstiel thuận lợi cho phẫu thuật một bên hay cả hai bên.

- Tách phúc mạc ra sau tìm doạn niệu quản h chậu, tách bộ lộ trên chỗ hẹp niệu

quản xu ng chỗ thấp nhất có thể được.

- Chuẩn bị đàuăniệu quản: cắtăvátătheoăhìnhămũiăkimătiêm. - C m ni u qu năbƠngăquangătheoăph ngăphápăLichăậ gregoire:


124

ĐặtăthôngăFoleyăbàngăquang,ăbơmăcĕngă250ml,ătáchăbàngăquangămặt sau bên khi

cần giải phóng rộng,táchăphíaătrước khoang Retzius. Tại vị trí sau bên rạch theo

lớpăthanhăcơăđư ng chéo về hướng cổ bàng quang 2-3cm lớpăthanhăcơă(khôngălàm th ng lớp niêm mạc).

Tách lớpăthanhăcơărộngăxungăquanhăđư ng rạch.

Cắm niệu quản-bàng quang.

M một lỗ niêm mạc bàng quang 6mm về phíaădướiăđư ng rạch.

N iăđầuădưới niệu quản vớiăđiểm thấp niêm mạc bàng quang vớiămũiăkhâuăvắt từng nửa bên một. Có thể đặtăsondeăJJătrước khi kếtăthúcăđư ng khâu ni.

Khâu lớpăthanhăcơăvùiăph đoạn niệu quản bàng quang.

- C m ni u qu năbƠngăquangătheoăph ngăphápăPolitanoậLeadbetter:

M dọc mặtă trước bàng quang. Chọnăđiểmăsauăbênă trênăđư ngăđiăcũăc a niệu

quản hay tạoăđư ng hầm khác qua các lớpăcơăbàngăquangătừ ngoài vào chếch 45.

M niêm mạc bàng quang kéo niệu quản vào theo chiều giải phẫu, không xoắn

vặn niệu quản.

Từ chỗ m niêm mạcătáchăđư ng hầmădưới niêm mạc 1,5 – 2cm chếch xu ng

phíaădưới cổ bàng quang, m niêm mạcăbàngăquangăđiểmădưới, kéo niệu quản

xu ngăđầu lộ hẳn ra ngoài niêm mạc bàng quang. Khâu mép lỗ niệu quản vào

niêm mạc bàng quang.

Đặt ng thông JJ khâu phục hồi thành bàng quang và dẫnălưuăbàngăquang. VI. THEO DÕI VÀ X TRÍ TAI BI N

a. Theo dõi:

- các ng dẫnălưuăhệ th ng kín vô khuẩn,ăcóălượngănước tiểu 1,5 – 2 lít/ ngày.

- Điều trị ch ng nhiễm khuẩn.

b. X lí:

- Co thắt bàng quang: thuc ch ng co thắt. - Nhiễm khuẩn:ăDùngăkhángăsinhătheoăkhángăsinhăđồ.


125

M ăR NGăL ăMI NGăSÁO

I. Đ IăC NG

- Hẹp miệng sáo ca niệuăđạo là bệnh lý r i loạn bài tiếtănước tiểu từ bàng quang

raăngoàiăcơăthể do giảm khẩu kính c a lỗ ngoài niệuăđạo.

- Nguyên nhân:

Di ch ng viêm nhiễm niệuăđạo: lao, lậu,ăHPV…

Tai biến c aăđiều trị:ăđặt sonde niệuăđạo, mổ cắt u TTL nội soi, mổ lấy s i niệu

đạo.

Sau cắtăbaoăquyăđầu:ăchĕmăsócăkhôngăđúngăcáchădẫnăđếnăviêmădính,ăxơăhẹp niệu

đạo.

II. CH Đ NH

- Hẹp miệng sáo nhiều, nong niệuăđạo thất bại. III. CHU N B

a. Ng i th c hi n: bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ng i b nh:

- Được khám, chẩnăđoánăvàăđược giải thích kỹ th thuật sắp làm.

- Được vệ sinh vùng bẹn,ăcơăquanăsinhădục.

c. D ng c : bộ dụng cụ tiểu phẫu, bộ nong niệuăđạo Benique.


a. Vô c m: Tê tại chỗ.

b. T ăth : bệnh nhân nằm ngửa hoặcătưăthế sản khoa.

c. K thu t:

- Dùng que nong nong qua chỗ hẹp miệng sáo.

- Dùng dao lạnh hoặcădaoăđiện rạch m rộng miệng sáo vị trí 6h trên nền kê c a

que nong.

- Kiểm tra lỗ miệngăsáoăđ rộng.

- Khâu cầm máu 2 mép vết rạch.


- Chảy máu mép vết m miệng sáo: khâu cẩm máu.

- Hẹp lại do mép vết m dính lại: nong lỗ miệng sáo bằng que nong Benique.


126

PH UăTHU TăTÁIăT OăMI NGăSÁOăDOăH PăMI NGăSÁO

I. Đ IăC NG

- Hẹp miệng sáo ca niệuăđạo là bệnh lý r i loạn bài tiếtănước tiểu từ bàng quang

raăngoàiăcơăthể do giảm khẩu kính c a lỗ ngoài niệuăđạo.

- Nguyên nhân:

+ Di ch ng viêm nhiễm niệuăđạo: lao, lậu,ăHPV…

+ Tai biến c aăđiều trị:ăđặt sonde niệuăđạo, mổ cắt u TTL nội soi, mổ lấy s i

niệuăđạo.

+ Sau cắtăbaoăquyăđầu:ăchĕmăsócăkhôngăđúngăcáchădẫnăđếnăviêmădính,ăxơăhẹp

niệuăđạo.

II. CH Đ NH

- Hẹp miệng sáo nhiều, nong niệuăđạo thất bại. III. CHU N B


b. Ng i b nh:

- Được khám, chẩnăđoánăvàăđược giải thích phẫu thuật sắp làm.

- Được vệ sinh vùng bẹn,ăcơăquanăsinhădục.

- Hoàn chỉnh hồ sơăbệnh án.

c. D ng c : bộ dụng cụ phẫu thuật tiết niệu.


a. Vô c m: Tê t y s ng.

b. T ăth : bệnh nhân nằm ngửa.

c. K thu t:

- Rạchădaădươngăvật dọcădươngăvật phía bụngădươngăvật từ vị trí lỗ miệng sáo.

- Rạch cân bộc lộ niệuăđạo.

- M niệuăđạo ngay sát vị trí hẹp lỗ miệng sáo dài 1cm.

- Khâu mép niệuăđạo vừa m vớiămépădaădươngăvật xung quanh thành lỗ miệng

sáo mới.

- Đặt sonde bàng quang qua lỗ miệng sáo mới.


- Chảy máu mép vết m miệng sáo: khâu cẩm máu.

- Hẹp lại do mép vết m dính lại: nong lỗ miệng sáo bằng que nong Benique.


127

PH UăTHU TĐI UăTR ăV TăTH NGăD NGăV T

I. Đ IăC NG

- Vếtă thươngădươngăvật là một loại vếtă thươngăph c tạp gây tổnă thươngăvề mặt giải phẫuădươngăvật.

- Nguyên nhân : do ha khí, tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, do súc vật cắn.

- Tổnăthươngătừ nhẹ đénănặng:ălócădaădươngăvật từng phần hay toàn bộ,ădươngăvậ bị dập nát từng phần hoặc toàn phần vật hang vật x p,ădươngăvật bị cắtăđ t hoàn

toàn. Tùy theo từngătrư ng hợp tổnăthương,ăđến sớmăhayăđến muộn, vếtăthươngăsạch hay bẩn mà có cách xử trí phù hợp.

II. CH Đ NH

Tất cả trư ng hợp bị vếtăthươngădươngăvật. III. CHU N B


b. D ng c : bộ dụng cụ phẫu thuật tiết niệu.

c. Ng i b nh:


- Được giải thích về phẫu thuật và diễn biến bệnh.

- Được làm vệ sinh vùng bẹnăbìu,ă cơăquanăsinhădục và chuẩn bị theo quy trình

bệnhănhânătrước mổ.

IV. CÁCăB C TH C HI N

a. Vô c m: gây mê hoặc tê t y s ng.

b. T ăth : bệnh nhân nằm ngửa.

c. K thu t:

- Nh ngătr ng h pălócădaăđ năthu n:

Cắt lọc sạch sẽ các lớp tổ ch cădưới da bị dập nát. C gắng giữ những vạt da còn

dính lại, thậmăchíădaădươngăvậ bị lột rồi cũngănênăgiữ lại, làm sạchăđể che ph

dươngăvật. Cầm máu kỹ bằngădaoăđiện trên phần vật hang, vật x p bị lột.

Khâu phục hồi những lớp da bị lột, che ph lại vật hang, vật x p.

Trư ng hợp thiếu da có thể bóc tách da bìu lên che ph.


128

Trư ng hợp mất cả da bìuăđể lộ tinh hoàn và mấtădaădươngăvậtăđể lộ vật hang,

vật x p, nên kéo da bụng xu ng che ph tinh hoàn và vùi tạmădươngăvậ xu ng

lớp da bìu.

- Nh ngătr ng h p v tăth ngăph n m măd ngăv t:

Cắt lọc tổ ch c dập nát, hoại tử.

Rửa vếtăthươngăbằng dung dịch Povidin và kháng sinh.

Khâu cầm máu vật hang, vật x p ( nếu có tổnăthương) Khâu kín vếtă thươngă (trừ trư ng hợpădoăngư i cắn, vếtă thươngănhiễm trùng),

dẫnălưuăbằng lam cao su.

Đặt sonde bàng quang.

- Tr ng h păd ngăv t b c t c t hoàn toàn:

Tr ng h păđ uăd ng v t b c t d p nát, ho i t , không còn kh nĕngăb o

t n ph i c t b ph năd ngăv t d p nát

Dùng bao cao su hoặcăđầuăgĕngătayăchụp vào phầnădươngăvật nát hoặc hoại tử.

Dùng dây cao su làm ga rô phầnădướiădươngăvậtăđể cầm máu tạm th i.

Rạchă daă quanhă dương vật, phẫuă tíchă để lộ 2 vậtă hangă đến tổ ch c lành. Cắt ngang 2 vậtăhangăđể lộ vật x p và niệuăđạo mộtăđoạn t i thiểu 1cm.

Cắt tiếp niệuăđạo và xẻ dọc niệuăđạoăđể có thể m rộng lòng niệuăđạo.

Khâu lại vật hang với chỉ tiêu chậm.ăĐặt ng thông Foley niệuăđạo.

Đưaădaălênăph lạiăđầuădươngăvật. Tr ng h păd ngăv t b c t g n, b nhănhơnăđ n s m, có kh nĕngăph c

h i thì c n n i l iăd ngăv t

Cắt xén tiết kiệmălàmă2ăđầuădươngăvật sạch và gọn.

Bộc lộ 2ăđầu niệuăđạo bị cắt.ăĐặt ng thông niệuăđạo, khâu niă2ăđầu niệuăđạo

bằng chỉ tiêu chậm 3/0-4/0,ămũiăr i.

Khâu cầm máu vật hang, khâu lớp v vậtăhangăđể áp chặtăhaiăđầu m m cắt vào

với nhau.

Cầm máu vật x p quanh niệuăđạo bằngămũiăkhâuăvắt ph quanh niệuăđạo.

N i lạiăđộng mạch – tĩnhămạchălưngădươngăvật, dây thần kinh.

Khâu da vòng tròn bằngăcácămũiăkhâuăr i.

Dẫnălưuăbàngăquang. V. THEO DÕI VÀ X TRÍ TAI BI N


129

Vếtăthươngădươngăvật nếuăđược xử tríăđúngăđắn, kịp th iăthư ngăcóătiênălượng

t t. Tuy nhiên có thể có những biến ch ng sau:

- Vớiădươngăvật bị cắt cụt:ăCongădương vật, r i loạnăcươngădương,ăapxe,ăròăniệu

đạo, hẹp niệuăđạo, hoại tử da, hoại tử phầnădươngăvật ghép.

- Với vếtăthươngădươngăvật:ăCongădươngăvật, r i loạnăcươngădương,xơăhóaădươngăvật,ăcươngăđauădươngăvật, apxe, rò niệuăđạo.


130

RÚT SONDEăD NăL UăB ăTH NăQUAăDA

I. Đ IăC NG

- Dẫnălưuăbể thận ra da là chuyểnădòngănước tiểu từ bể thận qua nhu mô thận ra

ngoài.

- Tùy từngătrư ng hợp mà dẫnălưuăthận có thể để vĩnhăviễn hoặc tạm th i (rút khi

đãăđạtăđược mụcăđíchădẫnălưu). II. CH Đ NH

Rút dẫnălưuăthậnăkhiăđ điều kiện:

- Đạtăđược mụcăđíchădẫnălưu. - Toàn thân không st,ăkhôngăđau. - Vết mổ khô, h thậnăkhôngăcĕngăgồ.

- Nước tiểu trong, không có máu, m.

- Bể thận – niệu quản – bàngăquangălưuăthôngăt t.

III. CHU N B

a. Ng i th c hi n: Điềuădưỡng viên

- Trang phụcăđầyăđ đúngăquyăđịnh.

- Rửaătayăthư ng quy.

b. Ng i b nh

- Được giải thích về th thuật sắp thực hiện.

c. D ng c

Khay quả đậu, Pince, kéo, phẫu tích, bông gạc vô khuẩn.


a. T ăth : bệnh nhân nằm nghiêng về bên lành quay phần vết mổ lên trên.

b. K thu t:

- Điềuădưỡnăviênăđiăgĕngăvôăkhuẩn, sát khuẩn quanh chân sonde.

- Dung kéo cắt chỉ c định chân sonde.

- Rút sonde một cách từ từ nhẹ nhàng. Chú ý kẹp sonde dẫnă lưuăđể tránh dịch

trong ng dẫnălưuăchảyăngược vào thận và lót gạc tránh dịch chảy qua lỗ dẫnălưuăxu ng.

- Sát khuẩn lạiăvàăbĕngălỗ chân dẫnălưu.


131

RỎTăD NăL UăT ăD CHăậ MÁUăQUANHăTH N

I. Đ IăC NG

- Dẫnălưuătụ dịch, máu quanh thận là tạoădư ngălưuăthôngăgiữa khoang quanh thận

với bên ngoài mụcăđíchăchoădịch,ămáu,ănước tiểu khoang quanh thận thoát ra

ngoài.

- Dẫnălưuăquanhăthậnăđược chỉ định trong các phẫu thuật lấy s i thận-niệu quản,

apxe quanh thận, rò thận…. II. CH Đ NH

Rút dẫnălưuăquanhăthậnăkhiăđ điều kiện:ăđ th i gian, hết máu, dịch quanh thận,

bệnhănhânăđãătrungătiện.

III. CHU N B




b. Ng i b nh


c. D ng c

Khay quả đậu, Pince, kéo, phẫu tích, bông gạc vô khuẩn.


c. T ăth : bệnh nhân nằm nghiêng về bên lành quay phần vết mổ lên trên.

d. K thu t:

- Điềuădưỡnăviênăđiăgĕngăvôăkhuẩn, sát khuẩn quanh chân dẫnălưu. - Dung kéo cắt chỉ c định dẫnălưu. - Rút sonde dẫnălưuămột cách từ từ, nhẹ nhàng. Chú ý kẹp ng dẫnălưuătránhădịch

trong dẫnălưuăchảyăngược vào trong, và lót gạcăđể đề phòng dịchăđọng chảy ra lỗ

dẫnălưu. - Sát khuẩn lạiăvàăbĕngălỗ chân dẫnălưu,ăvết mổ.


132

RỎTăSONDEăJJăQUAăĐ NGăN IăSOIăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

- Sonde JJ là một ng rỗng làm bằng nhựa dẻoăđược thiết kế đặc biệtăđể luồn vào

niệu quản.

- ĐặtăsondeăJJăđược chỉ định trong nhữngătrươngăhợp: hẹp niệu quản; phẫu thuật, th thuật về thận, niệu quản; rò thận , niệu quản…

II. CH Đ NH

Rút sonde JJ niệu quản – bàngăquangăsauăkhiăđãăđạtăđược mụcăđích. III. CHU N B


b. B nh nhân:

- Được kiểm tra kỹ đ điều kiện rút sonde.

- Được giải thích kỹ th thuật sắp làm.

c. D ng c : bộ dụng cụ nội soi tiết niệuăđư ngădưới.


a. Vô c m: Gây tê niệuăđạo bằng xydocain, hoặc tê t y s ng.

b. T ăth : Bệnh nhân nằm tưăthế sản khoa.

c. K thu t:

- Nong niệuăđạo bằngăBenique,ăđặt máy vào bàng quang.

- Kiểmătraăbàngăquang,ătìmăđầu sonde JJ.

- Dùng Pince kẹp chặtăđầu sonde và rút ra ngoài.

V. THEO DÕI VÀ X TRÍ TAI BIÊN

- Đáiămáuădoătổnăthươngăniệu quản, niệuăđạo: dùng kháng sinh, thuc cầm máu.

- Cơnăđauăquoặn thận do tổnăthươngăphùănề niệu quản: dùng kháng sinh, chng

phù nề, giảmăđau,ăgiãnăniệu quản.


133

RỎTăSONDEăMODELAGEăQUAăĐ NG

N IăSOIăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

- Sonde Modelage là hình thcăđặt ng thông Plastic từ bể thận , niệu quản xu ng

bàng quang.

- ĐặtăsondeăModelageăđược chỉ định trong phẫu thuật lấy s i thận, niệu quản…

II. CH Đ NH

RútăsondeăModelageăsauăkhiăđãăđạtăđược mụcăđích. III. CHU N B


b. B nh nhân:

- Được kiểm tra kỹ đ điều kiện rút sonde.




a. Vô c m: Gây tê niệuăđạo bằng xydocain, hoặc tê t y s ng.


c. K thu t:

- Nong niệu đạo bằngăBenique,ăđặt máy vào bàng quang.

- Kiểmătraăbàngăquang,ătìmăđầu sonde.

- Dùng Pince kẹp chặtăđầu sonde và rút ra ngoài.


- Đáiămáuădoătổnăthươngăniệu quản, niệuăđạo: dùng kháng sinh, thuc cầm máu.

- Cơnăđauăquoặn thận do tổn thươngăphùănề niệu quản: dùng kháng sinh, chng

phù nề, giảmăđau,ăgiãnăniệu quản.


134

CH CăHỎTăD CHăNANGăTH NăCịăTIểMăC NăTUY TăĐ IăD IăH NGăD NăC AăSIểUăỂM

I. Đ IăC NG

- Nang thậnăđơnăthuần không có triệu ch ng, biến ch ng thì không cầnăđiều trị. Khi nang thậnăcóăkíchă thước lớnăhơnă6cmă thìănênăcan thiệpăđể ngĕnăcácăbiến

ch ngănhưăchảy máu, vỡ, hiệu ngăđèăépănhuămôăthận dần dần gây ảnhăhư ng

tới ch cănĕngăthận.

- Chọc hút nang thậnădướiăhướng dẫn c a siêu âm là một trong những can thiệp

xâm nhập t i thiểu. Áp dụng rộng rãi là chọc hút qua da kết hợpăbơmăthu c làm

xơăch ng tái phát (cồn tuyệtăđ i, dung dịch bạc nitrat).

II. CH Đ NH

- Nang thậnăkíchăthước lớn >6cm.

- Nang thận nh tụ máu, bội nhiễmăgâyăđau. III. CHU N B

a. Ng i th c hi n: Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu ph i hợp với bác sỹ chẩnăđoánăhình ảnh.

b. Ng i b nh:


- Được giải thích về th thuật sắp làm.

c. D ng c :

- Kim nh dàiăđẻ chọcăhút,ăbơmătiêmă50ml. - Sĕngăcóălỗ, bông gạc vô khuẩn.

- Dung dịch sát khuẩn, cồn tuyệtăđ i.


a. Vô c m: Tê tại chỗ

b. T ăth : Bệnh nhân nằmănghiêng,ăchânădưới co chân trên duỗi

c. K thu t:

- Dựaătrênăsiêuăâmăđánhădấu vị trí chọc kim.

- Sát khuẩn, trảiăsĕng,ăgâyătêăvị trí chọcăkimă(đãăđánhădấu).

- Chọcăkimătheoăhướngăđãăxácăđịnh kết hợp cùng siêu âm kiểmătraăđầuămũiăkimăvào nang.

- Hút hết dịch trong nang.

- Bơmăcồn tuyệtăđ i vào trong nang.


135


- Chảy máu: dùng kháng sinh, thuc cầm máu.

- Áp xe quanh thận: phẫu thuật trích áp xe.


136

N IăSOIăĐẶTăSONDEăJJ

I. Đ IăC NG


niệu quản.

- SondeăJJăgiúpănước tiểu có thể chảy từ thận xu ng bàng quang ngay cả khi ng

dẫnănước tiểu tắc do bất kỳ nguyên nhân nào; giúp bảo vệ niệu quản giúp niệu

quản chóng lành vếtăthươngăkhiăđãăbị tổnăthương;ăgiúpănongăniệu quản trong các

trư ng hợp niệu quản hẹp;ăngĕnăkhôngăchoăs i thậnărơiăxu ng gây tắc nghẽn

niệu quản…

II. CH Đ NH

- Trong các phãu thuật, th thuật thận, niệu quản hoặc vùng lân cận gây tổn

thương,ăhẹp niệu quản.

- Cácă trư ng hợp hẹp niệu quảnădoăxơădính;ă doăuăxâmă lấn,ăđèă épăgâyăhẹp; sau

những can thiệp niệu quản.

- Cácătrư ng hợp rò thận, niệu quản.

III. CHU N B


b. B nh nhân:

- Được khám, xét nghiêmăđầyăđ .




a. Vô c m: Gây tê t y s ng.


c. K thu t:

- Đặt máy vào bàng quang.

- Kiểm tra bàng quang, tìm lỗ niệu quản 2 bên.

- Xácăđịnh bên cầnăđặt,ăđưaămáyăvàoăniệu quản, luồn dây dẫn lên niệu quản.

- Đặt sonde JJ theo dây dẫn, rút máy.


- Cơnăđauăquoặn thận: dùng thuc giảmăđau,ăgiãnăniệu quản, kháng sinh, chng

phù nề. - Đáiămáu:ădùngăthu c kháng sinh, cầm máu.


137

ĐẶTăSONDEăJJăTRONGăH PăNI UăQU N

I. Đ IăC NG


niệu quản.

- SondeăJJăgiúpănước tiểu có thể chảy từ thận xu ng bàng quang ngay cả khi ng

dẫnănước tiểu tắc do bất kỳ nguyên nhân nào; giúp bảo vệ niệu quản giúp niệu

quản chóng lành vếtăthươngăkhiăđãăbị tổnăthương;ăgiúpănongăniệu quản trong các

trư ng hợp niệu quản hẹp;ăngĕnăkhôngăchoăs i thậnărơiăxu ng gây tắc nghẽn

niệu quản…

II. CH Đ NH

- Cácă trư ng hợp hẹp niệu quảnădoăxơădính;ă doăuăxâmă lấn,ăđèă épăgâyăhẹp; sau

những can thiệp gây tổnăthươngăniệu quản (phẫu thuật về sảnăkhoa,ăuăbướu,..)

III. CHU N B


b. B nh nhân:

- Đượcăkhám,ăxétănghiêmăđầyăđ .






c. K thu t:

- Đặt máy vào bàng quang.

- Kiểm tra bàng quang, tìm lỗ niệu quản 2 bên.

- Xácăđịnh bên cầnăđặt,ăđưa máy vào niệu quảnăđến vị trí hẹp.

- Nong niệu quảnăđoạn hẹp, luồn dây dẫn vào niệu quản.

- Đặt sonde JJ theo dây dẫn, rút máy.


- Cơnăđauăquoặn thận: dùng thuc giảmăđau,ăgiãnăniệu quản, kháng sinh, chng

phù nề. - Đáiămáu:ădùngă - thu c kháng sinh, cầm


138

PH UăTHU TăC TăUăLẨNHăD NGăV T

I. Đ IăC NG

- Uădươngăvật là tổnăthươngăkháăphổ biến dươngăvật.ăUădươngăvật có thể lành

tính hoặcăácătính,ăuăthư ng gặp quyăđầu,ăbaoăquyăđầu,ărãnhăquyăđầu…

- Uălànhădươngăvậtăđượcăđiều trị bằng phẫu thuật cắt u hoặc cắtăđoạnădươngăvật. II. CH Đ NH

Cácătrư ng hợpăuălànhădươngăvật. III. CHU N B

a. Ng i th c hi n: Phẫu huật viên là bác sỹ chuyên ngành tiết niệu hoặc chuyên

ngànhăuăbướu.

b. D ng c : Bộ dụng cụ trung phãu hoặc tiểu phẫu.

c. Ng i b nh:


- Được giải thích về phẫu thuật và chuẩn bị theoăquyătrìnhătrước mổ.


a. Vô c m: Gây tê t y s ng hoặc tê tại chỗ.

b. T ăth : Bệnh nhân nằm ngửa

c. K thu t:

- Tr ng h p u l pădaăd ngăv t,ăbaoăquyăđ u thì m bóc u:

Rạch da theo chiềuăngangăthânădươngăvật. Phẫu tích bóc toàn bộ u.

Khâu phục hồi bằng chỉ lin.

- Tr ng h p u xâm l n sâu vào v t hang v t x p thì m c tăđo năd ngăv t:

Rạcădaăquanhădươngăvật, bộc lộ vật hang, vật x păđến tổ ch c lành.

Cắt 2 vậtăhang,ăđể lộ vật x p và niệuăđạo.

Cắt vật x p và niệuăđạoăđể dàiăhơnăsoăvới vị trí cắt vật hang 1cm. Xẻ dọc niệu

đạoăđể m rộng lòng niệuăđạo.

Khâu cầm máu vật hang, vật x p bằng chỉ tiêu chậm.

Đặt sonde niệuăđạo – bàng quang bằng sonde Foley.

Khâu mép niệuăđạo ra xung quang và khâu ph daăđầuădươngăvật.



139

- Nhiễm khuẩn:ădùngăkhángăsinhătheoăkhángăsinhăđồ.


- Ngoai ra có thể có các biến ch ng: r i loạnăcươngădương,ăcươngăđauădươngăvật, congădươngăvật…


140

D NăL UăÁPăXEăBỊU,ăTINHăHOẨN

I. Đ IăC NG

- Áp xe bìu, tinh hoàn là tình trạng nhiễm trùng sinh m bìu, tinh hoàn. Áp xe

bìuă tinhă hoànă thư ng là hậu quả c a viêm tinh hoàn – mào tinh hoàn do vi

khuẩn. Bàng quang thầnăkinh,ăđặt thông niệuăđạoălưuălâu ngày, các th thuật

niệuăđạo,ăviêmămàoătinhăhoàn,ătinhăhoànăđiều trị khôngăđúng,ăvếtăthươngănhiễm

trùngădaăbìuăđều là những yếu t nguyăcơăgâyăápăxeăbìu,ătinhăhoàn. - Dẫnălưuăápăxeăbìu,ătinhăhoànălàăphẫu thuậtălưuăthôngăm ổ áp xe ra ngoài.

II. CH Đ NH

Áp xe bìu, tinh hoàn.

III CHU N B

a. Ng i th c hi n: phẫu thuật viên là bác sỹ ngoại chung, bác sỹ chuyên khoa

tiết niệu.

b. D ng c : Bộ dung cụ tiểu phẫu.

c. Ng i b nh:

- Đượcăkhám,ăxétănghiêmăđầyăđ .

- Được giải thích về phẫu thuật, hoàn chỉnh hồ sơăbênhăán. - Được vệ sinh vùng bẹn, bộ phận sinh dục ngoài.


a. Vô c m: Gây tê t y s ng


c. K thu t:

- Rạchădaăbìuătươngă ng vị trí thành ổ áp xe mng nhất. - Dùng ngón tay phá các vách làm thông hết các ổ áp xe nh với nhau.

- Hút hết dịch m , lấy dịch m xét nghiện vi sinh.

- Rửa ổ áp xe bằng oxy già và dung dịch Beadin.

- Cầm máu kỹ,ăđặt Metche ổ áp xe bằng gạc tẩm Betadin.


- Dùngăkhángăsinhătheoăkhángăsinhăđồ, thay Metche ổ áp xe hàng ngày.

- Chảy máu: xử trí cầm máu.


141

C TăUăSỐIăĐ UăMI NGăSÁO

I. Đ IăC NG

- Uăsùiăđầu miệng sáo là tổnăthươngăthư ng gặp dươngăvật. U gây tổnăthươngă

đầu lỗ miệng sáo, tổ ch căuăthư ng miềm, dễ chảy máu khi va chạm, tiết dịch

hôi, u có thể gây hẹp lỗ miệng sáo khiến bệnh nhân có biểu hiệnăđáiăkhó. - Cắtăuăsùiăđầu miệng sáo là phẫu thuật nhằm cắt b kh i u và tranh gây hẹp lỗ

miệng sáo.

II. CH Đ NH

- Uăsùiăđầu miệngăsáoălànhătínhăchưaăcóăxâmălấn.

III. CH NG CH Đ NH

- U sùi miệng sáo ác tính, xâm lấnădiăcĕn. IV. CHU N B

a. Ng i th c hi n: phẫu thuật viên là bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ng i b nh:


- Được giải thích về bệnh, phẫu thuật. - Vệ sinh bộ phận sinh dục.

c. D ng c : Bộ dụng cụ tiểu phẫu.


a. Vô c m: Tê tại chỗ hoặc tê t y s ng.

b. T ăth : Bệnh nhân nằm ngửa

c. K thu t:

- Sát khuẩnădươngăvật và bộ phận sinh dục.

- Dùng kẹpărĕngăchuột kẹp nâng u lên.

- Rạchădaăquangăchânău,ădùngădaoăđiện hoặc Pince bóc tách cắt toàn bộ u.

- Khâu cầm máu diện cắt và khâu phục hồi da. Chú ý tránh làm hẹp lỗ miệng sáo,

nếu miệng sáo hẹp từ trước thì phải m rộng miệng sáo.

- Đặt sonde Foley niệuăđạo bàng quang.


- Chảyămáu:ăbĕngăépăhoặc khâu cầm máu.

- Hẹp lỗ miệng sáo: nong niệuăđạo.


142

CHĔMăSịCăSONDEăD NăL UăB ăTH NăQUAăDA/ă24ăGI

I. Đ IăC NG


ngoài.

- Chĕmăsócă ng dẫnălưuăthận qua da là công việcăthư ng xuyên trên bệnhănhânăđãăphẫu dẫnălưuăbể thận qua da.

II. CH Đ NH

- Những bệnh nhân có dẫnălưuăbể thận qua da.

III. CHU N B




b. Ng i b nh


c. D ng c

- Bộ dụng cụ thayăbĕngăcắt chỉ vếtăthương,ăbơmătiêmă50ml,ădungădịch Natriclorid

0,9%.


a. T ăth : bệnh nhân nằm nghiêng về bên lành quay bên vết mổ lên trên.

b. Cácăb c ti n hành:

Nh năđ nh tình tr ng d năl u: - Th i gian dẫnălưu. - Tình trạngălưuăthôngăc a dẫnălưu. - Chân ng dẫnălưu:ăcóăviêmătấy không, có chảy dịch không, có nổi mẩnăkhông…

- Đánhăgiá dịch qua ng dẫnălưu:ămàuăsắc, s lượng, tính chất. Li t kê các v năđ chĕmăsócăvƠăl p k ho chăchĕmăsóc: - Tùy tình trạng c a ng dẫnălưuămàăcóăcácăvấnăđề chĕmăsóc,ătừ đóălập kế hoạch

chĕmăsócăcụ thể. Th c hi n:

- Chĕmăsócăthư ng quy:

+ăThayăbĕngăchânădẫnălưu ngày một lần, thay túi cha dịchăkhiăđầy.

+ Ghi lại s lượng dịch, màu sắc, tính chất vào phiếuăchĕmăsóc.


143

+ Theo dõi sự lưuăthôngăc a ng dẫnălưu.ăXoay,ăkẹp ng dẫnălưuăkhiăcần thiết. + Kiểm tra xem ng dẫnălưuăcóăbị kẹp, tụt, gậpăkhông.ăHướng dẫn bệnh nhân và

ngư i nhà bệnhănhânătưăthế để tránh bị gập, tụt ng dẫnălưu. +ăTrongătrư ng hợp kẹp ng dẫnălưuăthận do chỉ định c a bác sỹ thìăhướng dẫn

bệnhănhânăvàăngư i nhà theo dõi phản ng c aăcơăthể:ăđauăt c thắtălưng,ăròănước

tiểu chân ng dẫnălưu. - Chĕmăsóc dẫnălưuănhiễm trùng:

+ăThayăbĕngăchânădẫnălưuăngàyă2ălần hoặcăthayăkhiăướtăbĕng.ăCóăthể chèn gạc

có tẩm thu c hoặc Betadin vào chân dẫnălưu. + Thay túi ch a dịch, phảiăđảm bảo vô khuẩn.

+ăBơmărửa thận: Bằng dung dịch NaCL 0,9% ấm hoặc pha với Betadin.

Hút dung dịchăvàoăbơmă50ml,ăbơmănhẹ nhàng vào thận tùy thuộcăvàoăđộ giãn

c a thậnămàăbơmăvới s lượngăkhácănhau,ăsauăđóăhútătoànăbộ dịchăra.ăBơmăhútăchoăđến khi dịch hút ra không còn cặn m .

+ Thay dẫnălưuăthận khi có chỉ định c a bác sỹ.


144

CHĔMăSịCăSONDEăD NăL UăB ăTH NăQUAăDA/ăL N

I. Đ IăC NG


ngoài.

- Chĕmăsócă ng dẫnălưuăthận qua da/ lầnălàăchĕmăsócădẫnălưuăthậnăquaădaăthư ng

quy.

II. CH Đ NH

- Những bệnh nhân có dẫnălưuăbể thận qua da.

III. CHU N B




b. Ng i b nh


c. D ng c

- Bộ dụng cụ thayăbĕngăcắt chỉ vếtăthương,ăbơmătiêmă50ml,ădungădịch Natriclorid

0,9%.


a. T ăth : bệnh nhân nằm nghiêng về bên lành quay bên vết mổ lên trên.



- Đánhăgiáădịch qua ng dẫnălưu:ămàuăsắc, s lượng, tính chất. Li t kê các v năđ chĕmăsócăvƠăl p k ho chăchĕmăsóc: - Tùy tình trạng c a ng dẫnălưuămàăcóăcácăvấnăđề chĕmăsóc,ătừ đóălập kế hoạch


- Thay bĕngăchânădẫnălưu,ăthayătúiăch a dịchăkhiăđầy.

- Ghi lại s lượng dịch, màu sắc, tính chất vào phiếuăchĕmăsóc.


145

- Theo dõi sự lưuăthôngăc a ng dẫnălưu.ăXoay,ăkẹp ng dẫnălưuăkhiăcần thiết. - Kiểm tra xem ng dẫnălưuăcóăbị kẹp, tụt, gậpăkhông.ăHướng dẫn bệnh nhân và

ngư i nhà bệnhănhânătưăthế để tránh bị gập, tụt ng dẫnălưu. - Trongătrư ng hợp kẹp ng dẫnălưuăthận do chỉ định c a bác sỹ thìăhướng dẫn

bệnhănhânăvàăngư i nhà theo dõi phản ng c aăcơăthể:ăđauăt c thắtălưng,ăròănước

tiểu chân ng dẫnălưu.


146

CHĔMăSịCă NGăD NăL UăT ăD CHăậ MÁU

QUANHăTH N/ăL N

I. Đ IăC NG

- Dẫnălưuătụ dịch, máu quanh thận là tạoăđư ngălưuăthôngăgiữa khoang quanh thận

với bên ngoài mụcăđíchăchoădịch,ămáu,ănước tiểu khoang quanh thận thoát ra

ngoài.

- Dẫnălưuăquanh thậnăđược chỉ định trong các phẫu thuật lấy s i thận-niệu quản,

apxe quanh thận, rò thận…. - Chĕmăsócă ng dẫnălưuăquanhăthận là công việcăthư ng quy và rất quan trọng sau

phẫu thuật. II. CH Đ NH

- Bệnh nhân sau phẫu thuật dẫnălưuădịch – máu quanh thận.

III. CHU N B




b. Ng i b nh


c. D ng c

Bộ dụng cụ thayăbĕngăcắt chỉ vếtăthương. IV. CÁCăB C TI N HÀNH

a. T ăth : bệnh nhân nằm nghiêng về bên lành quay phần vết mổ lên trên.



- Đánhăgiáădịch qua ng dẫnălưu:ămàuăsắc, s lượng, tính chất. Li t kê các v năđ chĕmăsócăvƠăl p k ho chăchĕmăsóc: - Tùy tình trạng c a ng dẫnălưuămàăcóăcácăvấnăđề chĕmăsóc,ătừ đóălập kế hoạch



147

- Thayăbĕngăchânădẫnălưu,ăthayătúiăch a dịchăkhiăđầy.

- Ghi lại s lượng dịch, màu sắc, tính chất vào phiếuăchĕmăsóc. - Theo dõi sự lưuăthôngăc a ng dẫnălưuăbằng cách kiểm tra h thắtălưngăcóăđầy

không,ăcóăđauăt c không, ấn nhẹ vào h thắtălưngădịch có chảy ra không, xoay

ng dẫnălưuăkhiăcần thiết. - Kiểm tra xem ng dẫnălưuăcóăbị tụt, gậpăkhông.ăHướng dẫn bệnhănhânăvàăngư i

nhà bệnhănhânătưăthế để tránh bị gập, tụt ng dẫnălưu.


148

PH UăTHU TăM ăR NGăNI UăQU NăQUAăN IăSOI

I. Đ IăC NG

- Hẹp niệu quản là bệnh lý r i loạn bài tiếtănước tiểu từ thận xu ng bàng quang do

giảm khẩu kính c a lỗ niệu quản.

- Phẫu thuật m rộng niệu quản qua nội soi do hẹp niệu quản là một trong những

can thiệp ít xâm hại giúp cho bệnhă nhână tránhă được những phẫu thuật khó (

trồng niệu quản – bàng quang, cắt n i niệu quản….). II. CH Đ NH

- Nhữngătrư ng hợp chít hẹp niệu quảnăsauăkhiăđãănong,ăđặt nòng không kết quả. III. CH NG CH Đ NH

- Nhữngătrư ng hợp hẹp niệu quản do u niệu quản,ăungăthưăxâmălấn niệu quản.

- Nhiễm trùng niệu.

IV. CHU N B

a. Ng i th c hi n: phẫu thuật viên là bác sỹ chuyên khoa tiết niệu.

b. Ng i b nh:

- Được khám, làm xét nghiệmăđầyăđ . Hoàn chỉnh hồ sơăbệnh án.

- Được vệ sinh bộ phận sinh dục, chuẩn bị theo quy trình chuẩn bị trước mổ.

- Được giải thích về phẫu thuật và tình trạng bênh.

c. D ng c : Bộ phẫu thuật nội soi tiết niệuăđư ng dưới.


a. Vô c m: Gây tê t y s ng hoặc gây mê toàn thân.

b. T ăth : Bệnh nhân nằmătưăthế sản khoa.

c. K thu t:

- Đặt máy nội soi vào bàng quang. Kiểmătraăbàngăquang,ăxácăđịnh lỗ niệu quản

bên phẫu thuật. - Đặt máy vào niệu quản, luồn mộ dây dẫn qua chỗ chít hẹpăđiălênăcuộnăđầu bể

thận.

- Dùng các ng nong nong niệu quảnăđến chỗ sát chỗ chít hẹp.

- Đưaădaoăcắt lạnh hoặc dao cắt bằngălazeătheoămáyăđến tận chỗ chít hẹp. tháo hết nước tiểuăbàngăquangătrướcăkhiăđưaădaoăcắt vào niệu quản.

- Rạchăđoạn niệu quản chít hẹp từ bên trong. Chú ý niệu quảnăđoạn h chậu bé

không nên rạch vịt trí 12h do các cung machjtuwr cung và rn, đoạn niệu

quản vùng cánh chậu không rạch vị tríă6hăvìăcácăđộngătĩnhămạch chậu.


149

- Rút b dao cắtăđể lại dây dẫn,ăđặt sonde JJ theo dây dẫnăđể lưuătrongă6ătuần.

- Rútămáyăđặt sonde bàng quang bằng Foley.


- Chảy máu: dùng thuc kháng sinh, cầm máu.

- Áp xe khoang sau phúc mạc do th ng niệu quản, nhiễm trùng: mổ dẫnălưuăổ áp

xe.

- Hẹp niệu quản tái phát: phẫu thuật cắt n i niệu quản, cắm niệu quản bàng

quang,…


150

PH UăTHU TăGI IăPHịNGăX ăCONGăD NGăV T

I. Đ IăC NG

- Xơăcongădươngăvật là bệnh lý làm biếnăđổi hình dạngădươngăvật do các mảnhăxơălàmăcoăkéo,ădươngăvật bị cong về mộtăbênăkhiăcương.

- Phẫu thuật giảiăphóngăxơăcongădươngăvật là can thiệp lấyăđiămảngăxơăgiúpătrả lại hình dạngăbìnhăthư ng c aădươngăvật. II. CH Đ NH

- Cácătrư ng hợpăxơăcongădươngăvật. III. CH NG CH Đ NH

- Cácătrư ng hợpăcongădươngăvậtădoău,ăungăthưădươngăvật. - Mắc các bệnh ch ng chỉ định ngoại khoa.

IV. CHU N B

a. Ng i th c hi n: phẫu thuật viên là bác sỹ chuyên ngành tiết niệu.

b. Ng i b nh:

- Được khám, làm xét nghiệmăđầyăđ . Hoàn chỉnh hồ sơăbệnh án.

- Được giải thích về phẫu thuật và diễn biến bệnh.

- Chuẩn bị theo quy trình bệnh nhân trước mổ.

c. D ng c : Bộ dụng cụ phẫu thuật tiết niệu.




c. K thu t:

- Sát khuẩn rộngăcơăquanăsinhădục – bụng – đùi. - Rạch da theo nếp ranh giới giữaădaădươngăvật và niêm mạcăbaoăquyăđầu thành

một vòng tròn.

- Bóc tách lớpădưới da tới tận cân buck.

- Đánhătrượtădaădươngăvật tới sát g cădươngăvật. - Garo g că dươngă vât.ă Bơmă dungă dịch NaCL 0,9% vào 2 vật hang thậtă cĕng.ă

Dươngăvật cong t iăđa,ătaăthấy một bên vật hang dài một bên ngắn.

- Tiến hành bóc tách, gỡ b các mảngă xơă c ng 2 bên vậtă hangă để dựng thẳng

dươngăvật: Gỡ b cắt lọc mảngăxơăc ng bảo tồn t iăđaăcácăbóămạch và dây thần kinh.


151

Rạchăngangăđ t lớp cân trắng tại góc gấp bên ca vật hang bị ngắn dài 1,5 –

2cm. Khâu vết mổ biếnăđư ngăngangăthànhăđư ng dọcăthânădươngăvật. Cắt lọc

một phần cân trắng thành hình thoi, lấyătĩnhămạch hiển vá tự thânăđể che lấp vật hang.

Bơmădungădịch NaCL 0,9% vào vật hang thậtăcĕng,ădươngăvật sẽ cĕngăvàăthẳng.

- Cầm máu kỹ, tháo garo.

- Kéoădaădươngăvật xu ng ph các tạngăcương c aădươngăvật. - Khâu tổ ch cădưới da c aădươngăvật với tổ ch cădưới da c aăquyăđầu bằng chỉ

vicrylă3.0.ăKhâuădaădươngăvật với niêm mạcăbaoăquyăđầu bằng chỉ lin.

- Đặt sonde bàng quang bằng Foley.


- Chảyămáu:ăbĕngăép,ăcầm máu.

- Nhiễm trùng vết mổ: dùng thuc kháng sinh, chng viêm.

- Ngoài ra còn có thể có các biến ch ng:ăcươngăđauădươngăvật, r i loạnăcươngădương,ăcongădươngăvậtătáiăphát…

\


152

PH UăTHU TăC PăC UăV ăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

- Vỡ bàng quang là một bệnh lý cấp c u ngoại khoa, nếuăkhôngăđược phát hiện và

phẫu thuật kịp th i sẽ dẫnăđến viêm phúc mạc, viêm tấy vùng tiểuăkhung,ăxơăhóaăkhoang sau phúc mạc, thậm chí có thể gây tử vong do sc.

- Vỡ bàng quang có thể do:

Vỡ bàng quang tự phát do

II. CH Đ NH

III. CHU N B


V. THEO DÕI VÀ X TRÍ BI N CH NG


153

CH CăHỎTăD CHăD IăS ăH NGăD NăC AăSIểUăỂM

I. Đ IăC NGă Siêu âm chọc hút dịchă làă phươngă phápă chọc hút dịch máu, m do thận

viêm áp xe hoặc rò từ đàiăbể thậnăraădưới sự hướng dẫn c a siêu âm

II. CH Đ NH

- Có nhiều dịch m khoang quanh thận sau phúc mạc gây nhiễm trùng

III. CH NG CH Đ NH

- Nghi chấnăthươngăthận

IV. CHU N B

1. Bệnh nhân

- Giải thích rõ th thuật mà bác sỹ làm, ký giấy cam kết, hồ sơăbệnhăánăđầyăđ

- Vệ sinhăbĕngăvùngăchọc dịch

2. Bác sỹ

- Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu ph i hợp với bác sỹ chuyên khoa siêu âm

- Mũăáoăkhẩuătrangăđầyăđ , rửaătayăthư ng quy

3. Dụng cụ

- Máy siêu âm

- Hộp dụng cụ thayăbĕngă(xĕngăcóălỗ, pince, kìm kocher, bong gạc,ăgĕngătay) - Kim chọc t y s ng

- Bơmătiêmă50mlăđầu bé

- Khay quả đậu

- Thu c tê Lidocain 2%, Betadin

V. TI N HÀNH

1. Tư thế bệnh nhân

Bệnh nhân nằm nghiêng, bộc lộ thận bệnh lý phía trên

2. Vô cảm

Tê tại chỗ

3. Kỹ thuật

Sát khuẩn vùng chọc bằng betadin, trảiăxĕngăcóă lỗ vào vùng chọc dịch,

gây tê tại chỗ vùng chọc dịch bằng Lidocain 2%. Bác sỹ siêu âm vùng h thận

xácăđịnh ổ kh i dịch, bác sỹ tiết niệu chọc kim t y s ng từ từ qua sự địnhăhướng

cảu bác sỹ siêuăâmăchoăđến khi chạm vào kh i dịch m đ c kim kiểm tra dịch có


154

chảy không. Nếu có dịch chảy ra dịchăbơmătiêmă50mlăhútăápălưcăâm lấy hết dịch

ra ngoài. Nếu không có dịch tiếp tục chọcăkimăchoăđến khi có dịch chảy ra và

hút dịch.

VI. THEO DÕI VÀ X LÝ TAI BI N

1. Theo dõi

- S lượng và màu sắc dịch quanh thận

- Tình trạng toàn thân

2. Xử lý tai biến

-Nếu chảy máu: Thêm thuc cầm máu


155

D NăL UăD CHăQUANHăTH NăD IăH NGăD NăSIểUăỂM

I. Đ IăC NG

Dẫnă lưuădịch quanh thậnădướiăhướng dẫn siêu âm là một th thuậtăđặt một dẫnălưuăvàoăh thậnăđể làm thoát các dịch m dịch máu quanh thận do áp xe

quanh thận hoặc rò thậnădưới sự hướng dẫn c a siêu âm

II. CH Đ NH

Có nhiều dịch quanh thận do áp xe quanh thận hoặc rò thận

III. CH NG CH Đ NH

- Đangăviêmătấy quanh thận lan t a

- K thận

IV. CHU N B


- Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu

- Bác sỹ chuyên khoa siêu âm

2. Dụng cụ

Bộ dụng cụ tiểu phẫu, một Troca, một sonde Plastic 14, máy siêu âm

3. Bệnh nhân

- Hồ sơăbệnhăánăđầyăđ

- Xét nghiệmăđầyăđ

- Ký giấy cam kết th thuật - Vệ sinhăbĕngăvùngăchọc dịch

V. TI N HÀNH


Bệnh nhân nằm nghiêng bộc lộ thận bệnh lý lên phía trên cạnh máy siêu âm

2. Vô cảm

Tê tại chỗ Lidocain 2%

3. Kỹ thuật

- Bác sỹ siêuăâmăxácăđịnh vùng thấp nhất c a h thận

- Bác sỹ ngoại tiết niệu sát khuẩn chảiăxĕngăcóălỗ, tê tại chỗ bằng LIdocain xác

địnhăđiểm chọc qua da dẫnălưuădùngămột troca chọc qua da và thành bụng theo

sự hướng dẫn c aăsiêuăâmăđiăđúngăvàoăvùng h thận ch a nhiều dịch quanh thận,

rút nòng troca kiểm tra xem dịchăđãăraăngoàiăchưaănếuăchưaăthìăxácăđịnh lại vị


156

trí< Nếuăđãăcóădịchăthoátăraăngoàiăthìăđặt một sonde plastic vào h thận dẫnălưuădich quanh thận ra ngoài. Khâu c định dẫnălưu. VI. THEO DÕI VÀ X LÝ TAI BI N

1. Theo dõi

- Dẫnălưuăquanhăthận: S lượng và màu sắc dịch dẫnălưuătùyăthuộc s lượng

và màu sắc dịch quanh thận và có thể bơmăr a hoặcăbơmăkhángăsinhăvàoăđiều trị tại chỗ. Chỉ rút dẫnălưuăkhiăđãăhết dịch, hết nhiễm trùng

- Tình trạng toàn thân về nhiễm trùng


- Tắc dẫnălưu:ăBơmărửa

- Tuột dẫnălưu:ăĐặt lại dẫnălưu


157

D NăL UăNANGăTH NăD IăS ăH NGăD NăC AăSIểUăỂM

I. Đ IăC NG

Dẫnă lưuănangă thậnădướiă sựăhướngădẫnăc aăsiêuăâmă làămộtă th ă thuậtăđặtămộtădẫnălưuăvàoănangăthậnălàmăthoátădịchătrongănangăthậnăraăngoàiăđểănangăthânăteoăđiădướiăsựăhướngădẫnăc aăsiêuăâm. II. CH Đ NH

- Thận nhiềuănang:ăCácănangătoăgâyăđauăt c nhiều

- Thậnăđaănang:ăCóănhiềuănangătoăgâyăđauăt c, suy thận

- Thận mộtănang:ăNhưngădịch trong nang nhiễm trùng

III. CH NG CH Đ NH

Thận mộtănangăđơnăđộc không nhiễm trùng

IV. CHU N B


- Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu

- Bác sỹ chuyên khoa siêu âm

2. Dụng cụ

- Bộ dụng cụ tiểu phẫu, một Troca, một sonde Plastic 14, máy siêu âm

3. Bệnh nhân

- Hồ sơăbệnhăánăđầyăđ

- Xét nghiệmăđầy đ

- Ký giấy cam kết th thuật - Vệ sinhăbĕngăvùngăchọc dịch

V. TI N HÀNH


- Bệnh nhân nằm nghiêng bộc lộ thận bệnh lý lên phía trên cạnh máy siêu âm

2. Vô cảm

- Tê tại chỗ Lidocain 2%

3. Kỹ thuật

Bác sỹ siêuăâmăxácăđịnh vị trí có nang cần phải dẫnălưuădựa vào siêu âm,

Bác sỹ ngoại tiết niệu dựaăvàoăsiêuăâmăxácăđịnhăđiểm chọc qua da và thành bụng

sát khuẩn bằng Betadin, tê tại chỗ. DÙng một troca chọc qua da vào thành bụng

theo sự hướng dẫn c aăsiêuăâmăđiăđúngăvàoănangăthận cần chọc rút nòng troca


158

kiểm tra xem có dịchăraăngoàiăchưa.ăNếu có dịch thì ch ng t đãăchọc vào nang

chính xác, còn nếu không có dịch thì cần phảiăsiêuăâmăxácăđịnh lại cho chính

xác.ăĐ i với thậnăđaănangăvàăthận nhiều nang thì phải dẫnălưuăhết các nang thận

lớn. Sauk hi chọc chính xác nangăđặt một sonde Plastic 14 dẫnălưuănangăthận.

Rút Troca, khâu c định dẫnălưu. VI. THEO DÕI VÀ X LÝ TAI BI N

1. Theo dõi

- Dẫnălưuănangăthận: Theo dõi s lượng và màu sắc dịch dẫnălưu,ărútădẫn

lưuăkhiăhết dịch

- Tình trạn toàn thân



- Tuột dẫnălưu:ăĐặt lại dẫnălưu

- Chảy máu: Cầmămáuăbơmărửa


159

B MăR AăBẨNGăQUANGăL YăMÁUăC C

I. Đ IăC NG

Bơmă rửa bàng quang lấy máu cụcă làă phươngă phápă bơmă sục rửa bàng

quang làm sạch máu cục trong bàng quang qua sonde niệuă đạo hoặc dẫnă lưuăbàng quang trên xươngămu

II. CH Đ NH

Tắc hoặc bán tắc sonde do máu cục

III. CH NG CH Đ NH

Nghi th ng hoặc vỡ bàng quang

IV. CHU N B


Điềuădưỡng:ămũăáoăkhẩuătrangăđầyăđ , rửaătayăthư ng quy

2. Dụng cụ

- Khay quả đậu

- Bơmă50mlăđầu to

- Dung dịch NaCl 0,9%, dung dịch Betadin

- Gĕngătay,ăbĕngăgạc,ăxĕngăcóălỗ vô khuẩn

3. Bệnh nhân

- Giải thích rõ th thuậtăđiềuădưỡng chuẩn bị làm

- Vệ sinh vùng bụngădưới,ăcơăquanăsinhădục

V. TI N HÀNH


Bệnh nhân nắm ngửa

2. Vô cảm

Không

3. Kỹ thuật

- Sát khuẩn bằng Betadin: Lỗ dẫnălưu,ăchână ng thông, sát khuẩn rộng rãi

- Đổ dung dịch NaCl vào khay quả đậu hoặc bát vô khuẩn

- Sát khuẩnătayănhanh,ăđiăgĕngăvôăkhuẩn, trảiăxĕng

- Hút dịchăNaClăvàoăbơmă50mlăvàăbơmăquaăsondeătừ từ, áp lực vừa phải, sục rửa hút tổ ch c máu cục,ăsauăđóărútăbơmătiêmăchoănước tiểu chảy ra

Chú ý: Thao tác phải vô khuẩn tuyệtăđ i,ăkhôngăbơmăbàngăquangăquáăcĕng



160

1. Theo dõi

- Màu sắcănước tiểu: Nếuănước tiểu hồng thì phải rửa liên tục và cầm máu



- Tắc sonde: Tiếp tụcăbơmărửa


161

B MăR AăBẨNGăQUANG

I. Đ IăC NG

rửaă bàngă quangă làă phươngă phápă bơmă sục rửa bàng quang làm sạch máu cục,

mảnh cắt nội soi, hoặc cặn m trong bàng quang qua sonde niệuăđạo hoặc dẫn

lưuăbàngăquangătrênăxươngămu

II. CH Đ NH

Tắc hoặc bán tắc sonde do máu cục

III. CH NG CH Đ NH

Nghi th ng hoặc vỡ bàng quang

IV. CHU N B


- Điềuădưỡng:ămũăáoăkhẩuătrangăđầyăđ , rửaătayăthư ng quy

2. Dụng cụ

- Khay quả đậu

- Bơmă50mlăđầu to

- Dung dịch NaCl 0,9%, dung dịch Betadin

- Gĕngătay,ăbĕngăgạc,ăxĕngăcóălỗ vô khuẩn

3. Bệnh nhân

- Giải thích rõ th thuậtăđiềuădưỡng chuẩn bị làm

- Vệ sinh vùng bụngădưới,ăcơăquanăsinhădục

V. TI N HÀNH


- Bệnh nhân nắm ngửa

2. Vô cảm

Không

3. Kỹ thuật

- Sát khuẩn bằng Betadin: Lỗ dẫnălưu,ăchână ng thông, sát khuẩn rộng rãi

- Đổ dung dịch NaCl vào khay quả đậu hoặc bát vô khuẩn

- Sát khuẩnătayănhanh,ăđiăgĕngăvôăkhuẩn, trảiăxĕng

- Hút dịchăNaClăvàoăbơmă50mlăvàăbơmăquaăsondeătừ từ, áp lực vừa phải, sục rửa

hút tổ ch c máu cục,cặn m , mảnh cắt nộiăsoi,ăăsauăđóărútăbơmătiêmăchoănước

tiểu chảy ra


162

Chú ý: Thao tác phải vô khuẩn tuyệtăđ i,ăkhôngăbơmăbàngăquangăquáăcĕng


1. Theo dõi

- Màu sắcănước tiểu: Nếuănước tiểu hồng thì phải rửa liên tục và cầm máu



- Tắc sonde: Tiếp tụcăbơmărửa


163

D NăL UăTH NăQUAăDAăC PăC U

I. Đ IăC NG

Dẫnălưuăthận là phẫu thuật chuyểnădòngănước tiểu từ đàiăbể thận qua nhu

mô thận ra ngoài thành bụng nhằm tránh suy thận cấp c u

II. CH Đ NH

- Thận m do nguyên nhân chit tắcăcơăgiới gây nhiễm trùng

- Vô niệu do nguyên nhân chit tắcăcơăgiới

- Dẫnălưuătạm th iăđể chuẩn bị phục hồiădòngănước tiểuătheoăđư ng tự nhiên

III. CH NG CH Đ NH

- Thậnăđaănang

- Thận lạc chỗ trong khung chậu

IV. CHU N B


Bác sỹ chuyên khoa I, II, Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu

2. Dụng cụ

Đểăchẩnăđoánăchínhăxácănguyênănhânăđểăchỉăđịnhăđượcăđúngăcácăphươngătiệnăcậnălâmăsàng,ădụngăcụăphẫuăthuậtăt iăthiểuă

3. Bệnh nhân

- Hồ sơăbệnhăánăđầyăđ theoăquyăđịnh

- Nhịnăĕnăítănhấtătrước 6h

- Vệ sinh thay quần áo

- Thụtăđại tràng

V. TI N HÀNH


Ngư i bệnh nằmănghiêngăđộnăcaoăvúngăsư n thắtălưngăphíaădưới

2. Vô cảm

Gây tê tại chỗ, gây tê ty s ng, gây tê ngoài màng cng

3. Kỹ thuật

- Rạchă daă theoă đư ngă sư n thắtă lưngă kinhă điểnă dướiă xươngă sư n 12 chếch

xu ng cách mào chậuă2ăđ t ngón tay

- Rạch tiếp các lớpăcânăcơăchoătới phúc mạc sau (không làm rách phúc mạc, nếu

rách phải khâu ngay


164

- Vénăđẩy phúc mạc về phía thành bụng m rộng lớpăcânăcơăquanhăthận, lớp

mỡ quanh thận, quả thận lộ ra hoặcăcĕngătoăđều hoặcăcĕngăphồng thành từng múi

- Chọcădòăhútăraănước tiểu hoặc m dẫnănước tiểu

- Chọn vùng thậnăđặt ng dẫnălưuăcóă2ătrư ng hợp:

o Trư ng hợp nhu mô thận m ng: Chọn chỗ m ng nhất vùng giữa thận hay cực

dưới b ngoài thận, rạch dọc nhu mô thậnăsauăkhiăkhâuă2ămũiăCatgut,ăcầm máu 2

bên mép, kiểm tra ch yếu chỗ m thôngăvàoăđến bể thận.ăĐặt một ng thông

Pezeer vào bể thận

o Trư ng hợp nhu mô thận còn dày: M bể thận dùng que nong Benique luồn

từ bể thậnă xuyênă quaă nhuămôă raă phíaă ngoàiă theoă đư ng dẫnă đóă đặt một ng

Pezee từ nhu mô vào bể thận, khâu kín lại bể thận

- Trongătrư ng hợp thuận lợi: Có thể lấy s i giải quyết nguyên nhân

- Khâu lại nhu mô thận bằng chỉ Catgut hoặc chỉ tiêu chậmănhưăVicrylă3.0ă - C địnhămũiăchỉ khâu nhu mô sát ng dẫnălưuăvàoăthànhăbụng

- Bơmărửa qua ng thông dẫnălưuăchoăsạch máu cục và kiểm tra ng dẫnălưuăthực sự thông

- Đặt một dẫnălưuăngoàiăthận

- Để ng dẫnălưu thận và ng dẫnălưuăngoàiăthận qua vết mổ ngoài

- Khâu cân và da bằng chỉ Peerlon và chỉ Line

- Chú ý: C định các ng dẫnă lưuă cẩn thận bằng chỉ không tiêu phía ngoài

thành bụng,ăđánhădấuăđể phân biệt 2 ng dẫnălưuăđể khi rút kh i nhầm lẫn


1. Theo dõi

- ng dẫnălưuăthận:

- Màu sắc và s lượngănước tiểu trong 24h, chỉ rút ngăthôngăsauăkhiăđãăgiải quyết nguyênănhânăvàăđảm bảo sự lưuăthôngăbìnhăthư ng c a thận xu ng bàng quang

- ng dẫnălưuăngoàiăthận: Màu sắc và s lượng dịch tồnădư,ăthôngăthư ng rút ng

thồng sau 48h

- Tình trạng toàn thân về nhiễm khuẩn, ure máu cao



- Chảy máu trong thận:ăBơmărửa nhẹ nhàng bằng dung dịch NaCl, hút hết máu

cục. Nếu chảy máu nhiều phải phẫu thuậtăđể cầm máu lại


165

- Tuột ng dẫn lưuăngoàiăthận:ăĐặt lại\ - Đặt ng dẫ lưuăquaăổ bụng gây viêm phúc mạcănước tiểu:ăĐĕtălại ng dẫnălưuăraă

ngoài phúc mạc, khâu phúc mạc bị th ng và xử tríăphácăđồ viêm phúc mạc

- Rò lỗ dẫnălưuădoăcònăchitătắcăbênădưới: Phẫu thuật giải quyết nguyên nhân còn

chit tắc


166

QUYăTRỊNHăL YăS IăSANăHỌ

I. Đ IăC NG

S i san hô là một bệnh khá phổ biến trên thế giới nhất là các vùng nhiệt đới, s i thận do nhiềuănguyênănhânăđemălại, s i thậnăkhôngăđượcăđiều trị sớm

kịp th i sẽ gây nhiều biến ch ngă nhưă nước, m thận dẫnă đến suy thận.

Trong các loại s i thận thì s i san hô là loại s iăkíchăthước lớn, ph c tạp nhất, khóă điều trị vàă để lại nhiều biến ch ng. S i san hô chỉ có thể điều trị bằng

phươngăphápăngoại khoa là m bể thận nhu mô lấy s i, vì s i san hô là si có

nhiềuăcànhăgĕmăvàoăcácăđàiăthận

II. CH Đ NH

S iăsanăhôăđàiăbể thận gây biến ch ng

III. CH NG CH Đ NH

- S i bể thận

- S iăsanăhôăchưaăgâyăbiến ch ng

IV. CHU N B


Bác sỹ chuyên khoa tiết niệu

2. Dụng cụ

Bộ dụng cụ đại phẫu tiết niệu

3. Bệnh nhân

- Hồ sơăbênhăánăđầyăđ


- Nhịnăĕnătrước phẫu thuật ít nhất 6h

- Thụtătháoăđại tràng


V. TI N HÀNH


Bệnhănhânănằmănghiêng,ăbộcălộăthậnăbệnhălýăphíaătrên,ăphíaăthậnăđ iădiệnăphảiăkêăBioăđẩyăchoăthậnăbệnhălýăgồălênăcao

2. Vô cảm

Gây mê nội khí quản

3. Kỹ thuật


167

o Rạchădaătheoăđư ngăsư nălưngăkinhăđiểnăquaăcânăcơ,ăvénăphúcămạc, bộc lộ thận

và niệu quản, bóc tách niệu quản và hạ thận. M bể thận kiểm tra s iătheoăhướng

tiếp cận s i,ăđánhăgiá: Nếu có thể lấy s iătheoăđư ng bể thận thì m nhu mô thậnătheoăđư ng Turner-

Wich

Nếu không lấyăđược s iătheoăđư ng bể thận thì có thể rạch nhu mô thận m rộng

theoăđư ng dọc b ngoài thận gọiălàăđư ngăHiztă(đư ng vô mạch)

Khi m nhu mô thận rất dễ chảy máu nên phải ch động khâu cẩm máuătrước

hoặc kiểm soát cung mạch

Khi lấy s i san hô siăgĕmăvàoăcácăcổ đàiăcóăthể phải m cổ đàiăđể lấy s i. Nếu

một phần thận bệnh lý mất ch cănĕngăcóăthể cắt thận bán phần

Sau khi lấy s i,ăbơmărửa sạchăđàiăbể thận lấy s i vụn , dịch m giả mạc, máu cục

nếu có. Cầm máu kỹ nhữngăđiểm chảy máu không tự cầmăđược

Kiểmătraă lưuă thôngăbể thận- niệu quản- bàng quang tt.ăĐặt một sonde JJ dẫn

lưuăbể thận niệu quản bàng quang

Khâu lại bể thận và nhu mô thận: Nếu thận m , hoặcăcóănguyăcơăcóămáuăcục

gây tắc sondeăJJă thìăđặt dẫnălưuăthậnăraădaăđể có thể bơmărửa. Nếu thận chỉ

nướcăđơnăthuần, thận giãn ít thì không cầnăđặt dẫnălưuăthận ra da

Lau sạch cầm máu kỹ vùng h mổ,ăđặt dẫnălưuăngoàiăthận

Khâu treo thận lên thành bụng nếu có dẫnălưuăthận ra da

Đóngălại thành bụng theo giải phẫu 2 lớp


1. Theo dõi

- ng dẫnălưuăthận:

- Màu sắc và s lượngănước tiểu trong 24h, chỉ rút ngăthôngăsauăkhiănước tiểu

trong,ăbơmărửa không còn máu cục, cặn m , và kiểmă traă lưuă thôngă thận bàng

quang qua sonde JJ tt

- ng dẫnălưuăngoàiăthận: Màu sắc và s lượng dịch tồnădư,ăthôngăthư ng rút ng

thồng sau 48h

- Tình trạng toàn thân về nhiễm khuẩn, ure máu cao

- Theo dõi sonde niệuăđạo: màu sắc và s lượngănước tiểuătrongă24hăđầu

- Vêt mổ nhiễm trùng



168

- Tắc dẫn lưu:ăBơmărửa

- Chảy máu trong thận:ăBơmărửa nhẹ nhàng bằng dung dịch NaCl, hút hết máu

cục. Nếu chảy máu không cầm phải nút mạch hoặc mổ cầm máu lại - Tuột ng dẫnălưuăngoàiăthận:ăĐặt lại - Đặt ng dẫ lưuăquaăổ bụng gây viêm phúc mạcănước tiểu:ăĐĕtălại ng dẫn lưuăraă

ngoài phúc mạc, khâu phúc mạc bị th ng và xử tríăphácăđồ viêm phúc mạc

- S lượngănước tiểu ít: Thêm thuc lợi tiểu

- Vết mổ nhiễmă trùng:ăĐiều trị theoăphácăđồ cấy khuẩn vết mổ, phục hồi ch c

nĕng,ăkhâuădaăthìă2

- Toàn thân: Mạch huyết áp tụt do chảy máu phải truyền máu vận mạch


169

QUYăTRỊNHăPH UăTHU TăBẨNGăQUANGăTH NăKINH

I. Đ IăC NG

Bàngăquangăcóă2ăch cănĕngăchínhălàăch cănĕngăch aăđựngăvàătháoănướcătiểu.ăHaiăch cănĕngăhoạtăđộngădựaăvàoăchiăph iăthầnăkinh.ăKhiăcóătổnăthươngăhệăthầnăkinhăchiăph iăbàngăquangăthìămộtăhoặcăcảăhaiăch cănĕngănàyăđềuăbịărôiăloạn.ăTÌnhătrạngăbệnhălýănàyăgọiălàăthầnăkinhăbàngăquang,ătỷălệămắcăbệnhănàyăkhôngăcaoănhưngălạiălàăvấnăđềănanăgiải

II. CH Đ NH

- Đ i với bàng quang thần kinh không rõ nguyên nhân

- Bàng quang thầnăkinhăđiều trị nội khoa không có kết quả III. CH NG CH Đ NH

- Bàng quang thần kinh rõ nguyên nhân chèn ép

- Bàng quang thầnăkinhăchưaăđiều trị nội khoa bao gi

IV. CHU N B


Bác sỹ chuyên khoa ngoại tiết niệu

2. Dụng cụ

Bộ dụng cụ trung phẫu tiết niệu

3. Bệnh nhân






V. TI N HÀNH


Bệnh nhân nằmătưăthế nằm ngửa

2. Vô cảm

Tê t y s ng hoặc mê nội khí quản

3. Kỹ thuật

a) Phẫu thuật can thiệp vào cổ bàngăquangăhayăđược áp dụng nhất: Phẫu thuật này nhằmătĕngăcư ng s c cản cổ bàng quang. Các kỹ thuậtă thư ngăđược thực


170

hiện là treo cổ bàngăquangăvàoăxươngămuăhoặc kéo dài cổ bàng quang theo kỹ thuật Young- Dee hoặcăđặtăcơăthắt nhân tạo

b) Dẫnălưuăbàng quang có kiểmăsoátănước tiểu

c) Tạoăhìnhătĕngădungătíchăbàngăquangă VI. THEO DÕI VÀ X LÝ TAI BI N

1. Theo dõi

- Vết mổ nhiễm trùng

- Sonde niệuăđạo: màu sắc

- Khả nĕngăhồi phục tự ch điătiểu sau mổ


- Vết mổ nhiễmătrùng:ăđiều trị theoăphácăđồ nhiễm trùng

- Nước tiểuăđ : cầm máu

- Khả nĕngăhồi phụcăđiă tiểu tự ch sau mổ kém: phục hồi ch cănĕngăhoặc phẫu

thuật lại


171

QUYăTRỊNHăC TăCH MăNANGăTH NăN IăSOIăSAUăPHỎCăM C

I. Đ IăC NG

Nangă thậnă thư ngă hayă gặpă ă ngư iă lớn.ăNangă đơnă thậnă thuộcă bệnhă lýălành tính, ít gây biếnăch ng.ăNangăđơnăthậnăxuấtăphátătừănhuămôăthậnăphầnălớnătừăv ăthận,ănangăthậnăcóăhìnhăcầuăhoặcăhìnhăbầuădục,ăkíchăthướcătừăvàiăcmăđếnă100ăcm,ăthư ngălàăđơnăđộcănhưngăcóăkhiăcóănhiềuănangă(thậnănhiềuănang)

II. CH Đ NH

Nangăđơnăthận hoặc thận nhiều nang kích thước lớnăhơnă5cm

III. CH NG CH Đ NH

Thậnăđaănang

IV. CHU N B



2. Dụng cụ

- Bộ dụng cụ trung phẫu

- Dàn máy nội soi Kartoz

3. Bệnh nhân




- Thụt tháoăđại tràng


V. TI N HÀNH


Bệnhănhânănằmănghiêngăbộcălộăthậnăcóănangăphíaătrên,ăphíaăthậnăđ iădiệnăkêăBioăđểăđẩyăthậnăbệnhălýălênătrên

2. Vô cảm


3. Kỹ thuật

- Vào thành bụngăbĕngă3ăTrocaă - Bơmăbóngătạo khoang sau phúc mạc

- Phẫu tích tìm nang thận

- Cắtăđ t ch m nang thận nội soi hút hêt dịch nang


172

- Cầm máu vùng mổ dẫnălưuăh mổ

- Rút máy khâu lại 3 lỗ Troca


1. Theo dõi

- Dẫnălưuăh mổ: S lượng và màu sắc



- Nếu s lượng dịch dẫnălưuăh mổ nhiều phải xem xét xem nang thận có thông

với bể thận hay không

- Nếu dịch dẫnălưuăđ ta phải cầm máu hoặc phẫu thuật lại


173

PH UăTHU TăV ăV TăHANGăDOăGẩYăD NGăV T

I. Đ IăC NG

Vậtăhangăgồmăcácăxoangătĩnhămạch, ăgiữaăcóăđộngămạchăsauădươngăvật,ăbaoăbọcăxungăquanhăb iălớpăv ădầy.ăKhiăvậtăhangă ăđầyămáuăcươngăc ngărấtădễăbịăvỡădoăcácăđộngătácăbấtăthư ngăhoặcăbịăchấnăthương,ăthư ngăítăkhiăvỡăvậtăx păkèmă theo.ăVỡăvậtăhangă thư ngăxảyă raă ănhữngăngư iă trẻănhữngăngư i cóădụcătínhăcaoăhoặcă ănhữngăngư iăthíchăgiaoăhợpă ănhữngătưăthếăkhôngăbìnhăthư ng,ăngư iăđồngă tínhă luyếnă ái.ăViệcăchẩnăđoánădễădàng,ă thư ngăbệnhănhânăxấuăhổăkhôngăchịuăđếnăkhámă ănhữngăthểănhẹ.ăViệcăđiềuătrịănếuăkhôngăđúngăquyătrìnhăsẽăgâyănhữngăbiễnăch ngăvềătiếtăniệuănhưăliệtădươngă

II. CH Đ NH

Đ i với những vỡ vậtăhangăchưaăgâyăbiến ch ng và vừa xảy ra

III. CH NG CH Đ NH

Vỡ vậtăhangăđãăgâyăbiến ch ng

IV. CHU N B



2. Dụng cụ

- Bộ dụng cụ trung phẫu

- Cácăphươngătiện cần thiết cậnălâmăsàngăđầyăđ nhưăquyăđịnh

3. Bệnh nhân






- Chẩnăđoánăvị trí vỡ

V. TI N HÀNH


Tưăthế nằm ngửa bộc lộ dươngăvật 2. Vô cảm

Tê t y s ng hoặc gây mê nội khí quản

3. Kỹ thuật


174

- Rạchădaătheoăđư ng dọcădươngăvật qua vị trí vỡ vật hang ( chỗ sưngătoănhất) vàăthư ng phíaăđ i diện vớiăphíaăđầuădươngăvật bị vẹo. Không nên rạchăđư ng

ngang phía ngoài da vì dễ gây tổnăthươngăvàoătĩnhămạch nông caădươngăvật - Lấy hết các kh i máu cục vùng vỡ

- Tìm chỗ vỡ c a vậtăhangăđangăchảy máu

- Khâu các lớp v vật hang chỗ vỡ bằng các loại chỉ tiêu chậm

- Đặt một ng Foley vào bàng quang trong nhữngăngàyăđầu và rút sớm


1. Theo dõi

- Chảy máu xoang mạch trong phẫu thuật - Chảy máu lại, nhiễm khuẩn vết mổ,ăxơăc ng vật hang sau phẫu thuật 2. Xử lý tai biến

- Chảy máu xoang mạch thì khâu cầm máu

- Chảy máu lại, nhiễm khuẩn vết mổ,ăxơăc ng vật hang sau phẫu thuật: Phẫu thuật lại,ăđiều trị theoăphácăđồ nhiễm trùng vết mổ


175

N IăSOIăTÁNăS IăNI UăĐ O

I. Đ IăC NG

Điềuătrịăs iăniệuăđạoănộiăsoiădựaăvàoănguyênătắcăđẩyăs iăvàoăbàngăquangăvàăxửălýănhưăphácăđồăs iăbàngăquangăhoặcătánăs iăniệuăđạoătạiăchỗăgi ngătánăs iănộiăsoiăniệuăquảnăngượcădòng

II. CH Đ NH

- S i kẹt niệuăđạo gây biến ch ngăbíăđáiăhoànătoànăhoặc có biểu hiện r i loạn

tiểu tiện

- S i nằm trong túi thừa niệuăđạo tuy không gây biến ch ngăbíăđái III. CH NG CH Đ NH

Chưaănênăxửălýăngayănhữngătrư ngăhợpăchưaăcóăbiếnăch ngăbíăđáiăhoànătoànăvàăcóăkhảănĕngăđáiăraăs iăđượcă

IV. CHU N B



2. Phương tiện

Để chẩnăđoánăchínhăxácă Dụng cụ: Bộ trung phẫu thuật tiết niệu, giàn máy tán si Kaztoz

Các xét nghiệm cận lâm sàng ti thiểu

3. Bệnh nhân






V. TI N HÀNH


Ngư i bệnh nằmătheoătưăthế sản khoa

2. Vô cảm

Tê t y s ng

3. Kỹ thuật

-Đẩy s i vào bàng quang

- Đặt một ng thông nelaton, cắtăđầu ng,ăđưaătừ niệuăđạo vào phía sát viên si


176

- Giữ ngăthôngăđầuădươngăvật cho kh i tuột,bơmănước qua ng thông,dùng áp

lựcănướcăbơmăvàoăđẻ đẩy hòn s i lên bàng quang

Khiăđẩy hòn s iăvàoăbàngăquang:ăĐặt ngăfoleyălưuăđể tránh cho si tụt xu ng và

để chuẩn bị tán s i(phácăđồ)

- Trongătrư ng hợpăđẩy s iăvàoăbàngăquangăkhôngăđược:nội soi tán s iăngược

dòngănhưăs iăNQă(phácăđồ điều trị) VI.THEO DÕI VÀ X LÝ TAI BI N

1. Theo dõi

- Choăngư i bệnh u ng nhiềuănước

- S lượng và màu sắcănước tiểu qua các dẫnălưu

- RútăsondeăNĐăsauă5ăngày

- Nong niệuăđạoăđể tránh chít hẹp


- Nhiễm khuẩnănước tiểu:ădùngăkhángăsinhătheoăkhángăsinhăđồ

- Chảyămáu:ăbơmărửa bàng quang

- Nhiễm khuẩn huyết:ăphácăđồ điều trị ch ng nhiễm khuẩn

- Chit hẹp niệuăđạo: nong niệuăđạoăđịnh kì


177

C TăUăPH NăM M

I. Đ IăC NGă U phần mềm bìu là u phần ngoài da và cân Dastors. U phần mềmăbìuăthư ng

là u lành tính. Có nhiều loại u phần mềmăbìuănhưngăch yếuălàăuăbãăđậu hoặc u

hạt II. CH Đ NH

- Uăkíchăthước lớn gây khó chịu

- U viêm

- Cải thiện mặt thẩm mỹ

III. CH NG CH Đ NH

- U K hóa

IV. CHU N B


Bácăsỹăchuyênăkhoaăngoạiătiếtăniệuă 2. Dụng cụ

Bộădụngăcụătiểuăphẫu

3. Bệnh nhân


- Xét nghiệmăđầyăđ , giải thích r i ro cho bệnh nhân làm phẫu thuật, ký

cam kết. - Nhịnăĕnătrước phẫu thuật ít nhất 6h

- Thụt tháoăđại tràng


V. TI N HÀNH


Bệnh nhân nằm ngửa bộc lộ bìu

2. Vô cảm

Tê t y s ng hoặc tê tại chỗ

3. Kỹ thuật

Rạchădaătheoăhìnhăchám,ăbộcălộăkh iăuă Dùngăpinceătáchătừngălớpăđếnălớpăđáy,ăchânăc aăkh iău,ăbócăkh iăuăraăngoài,ănếuăchânăkh iăuăbámăchặtăthìăphảiădùngădaoăđiệnăcắt Kiểmătraăcầmămáuăkỹădiệnăcắt


178

Khâuălạiădaăbìuătheoăgiảiăphẫu


1. Theo dõi

- Vết mổ chảy máu



- Vết mổ chảy máu: khâu cầm máu lại - Vết mổ nhiễmătrùng:ăđiều trị theoăphácăđồ nhiễm trùng


179

D NăL UăÁPăXEăKHOANGăRETZIUS

I. Đ IăC NGă Khoangă Retziusă làă khoangă phíaă trướcă bàngă quangă dướiă xươngă mu.ă

Khoangănàyă thư ngăđượcădẫnă lưuăđ iăvớiănhữngăphẫuă thuậtămổăm ăvàoăbàngăquang . Ap xe khoang Retzius làăbiếnăch ngădoădịchătồnădưăkhoangăRetziusăsauămổănhiễmătrùngăhoặcădoădịchăbàngăquangăròăraăgâyănhiễmătrùng

II. CH Đ NH

Kh iăapăxeăđãăkhuătrúăm hoặc rò qua thành bụng

III. CH NG CH Đ NH

Kh iăápăxeăchưaăkhuătrúăcònăviêmătấy lan t a

IV. CHU N B



2. Dụng cụ

Bộ dụng cụ tiểu phẫu tiết niệu

3. Bệnh nhân






V. TI N HÀNH


Bệnhănhânătưăthế nằm ngửa, bộc lộ vùng bàng quang

2. Vô cảm

Tê tại chỗ bằng Lidocain hoặc tê t y s ng

3. Kỹ thuật

Rạchădaă theoăđư ng trắng giữaădưới r năquaăcânăcơă thẳng to, vén túi cùng

phúc mạc,ăđ i vớiătrư ng hợp phúc mạc dính vào khi áp xe phải bóc tách cẩn

thận m rộng. Bộc lộ kh i áp xe.M kh i apxe cho dịch m thoát ra ngoài, hút

hết dịch m , lau sạch nạo viêm và tổ ch c hoại tử,ăbơmărửa bằng NaCl 0,9%,

oxyăgià,ăbetadin,ăđặt meche dẫnălưu,ăkhôngăkhâuăđể h nếu áp xe nhiều dịch m


180

kh i áp xe lớn.ăĐặt dẫnălưuăbằng sonde phục hồi thành bụng nếu kh i apxe nh

ít dịch.


1. Theo dõi

- Dẫnălưu:ăS lượng và màu sắc dịch dẫnălưu,ărútăkhiăhết dịch vết mổ khô.

Đ i vớiătrư ng hợpăđặtămecheăthìăthayămecheăhangăngàyăchoăđến khi vết mổ khô

thì khâu da thì 2.

- Dịch vết mổ: S lượng



- Vết mổ nhiễmătrùng:ăĐiều trị theoăphácăđồ nhiễm trùng


181

QUYăTRỊNHăC TăUNGăTH ăTH N

I. Đ IăC NGă Ungăthưăthậnălàăuăácătínhănguyênăphátătrongănhuămôăthận.ăVìăvậyăcầnăloạiătrừăcácăuăth ăphátădiăcĕnăăvàoăthận vàăcácăuăđư ngătiếtăniệu.ăNgoàiăcácătriệuăch ngăkinhăđiểnă (đáiămáu,ăđau)ăngư iă taăcònăphátăhiệnănhiềuă triệuăch ngăkhácă (giảmăcân,ăchánăĕn,ăgană to,ă tĕngăhuyếtăáp)ăĐểăgiúpăchoăviệcăchẩnăđoánăsớmădựaă trênăcácăphươngătiệnăghiăhìnhăhiệnăđại.ăChỉăcóăchẩnăđoánăsớmătrongăgiaiăđoạnăchưaăcóădiăcĕnăthìăđiềuătrịăbằngăphẫuăthuậtămớiăcóăkếtăquảăs ngătrênă5ănĕmăt tănhất II. CH Đ NH

- Ungăthưăthậnăgiaiăđoạn sớm

- Ungăthưăthậnăchưaădiăcĕnăxa III. CH NG CH Đ NH

Ungăthưăthậnădiăcĕnăxa IV. CHU N B


- Bác sỹ chuyên khoa ngoại tiết niệu

- Bác sỹ chuyên khoa ngoạiăungăbướu

2. Dụng cụ

Bộ dụng cụ đại phẫu, có thể kèm theo bộ dụng cụ mạch máu

3. Bệnh nhân






V. TI N HÀNH


- Bệnh nhân có thể nằm nghiêng bộc lộ thận bệnh lý lên phía trên, phía thậnăđ i

diệnăkêăBioăđẩy thận bệnhălýălênăcaoăhơn. - Bệnh nhân có thể nằmătưăthế nằm ngửa nếuăungăthưăđãădiăcĕn

2. Vô cảm


3. Kỹ thuật


182

Rạchădaăđ rộngătheoăđư ng ngực bụng,ălưngăbụng,ăhayădướiăsư n qua ổ

bụng.ăQuaăcânăcơăvàoăổ bụng, qua phúc mạc, hoặc vén phúc mạc tùy thu c m c

độ diăcĕnăc aăungăthưăthận. Thắtăngayăđộng mạch thậnăđể tránhădiăcĕnălúcăbócătách và tránh chảy máu lớn.ăĐể mổ được thuận lợi có thể làm tắcăđộng mạch

thậnătrước khi phẫu thuật các u thận lớn,ăcóădiăcĕnăvàoătĩnhămạch,ăđặc biệt bên

trái, làm tắcăđộng mạchăcònăđược áp dụngăkhiăungăthưăgâyăchảy máu nặng hoặc

một bệnh nhân không còn khả nĕngăchịuăđựng một phẫu thuật lớn.ăĐể điăvàoăđộng mạch thận, bên phải cần bóc kh i tá tụyăvàăđiăsátătĩnhămạch ch , bên trái

cần phải tiếp cận góc tá tràng- hỗng tràng, cắtătĩnhămạch mạcătreoădướiătìmătĩnhămạch thậnătráiătrướcăđộng mạch ch và thắtăđộng mạch thậnătráiăbênătráiăđộng

mạch ch . Sau khi làm tắcăđộng mạch thận. phẫu tích bộc lộ động mạch thận và

u thận, gỡ dínhăungăthưăthận.ăBócătáchăđể lấy thành một kh i thận, m quanh

thận, các hạch xung quanh cung thận, tuyếnăthượng thận, nếu u cực trên thận

và các tạng bị ungăthưăxâmănhập. Nạo vét hạch cẩn thận cu ng thận, cạnhătĩnhămạch ch bên phải, cạnhăđộng mạch ch bên trái. Tác dụng c a nạo vét hạch là

lấyăđiăđượcăcácădiăcĕnăviăthể. Có thể điều trị bảo tồn thậnătrongăungăthưăthận với

cácăphươngăphápăcắt b u, cắt bán phần thận.ăĐược áp dụng cho những bệnh

nhân chỉ còn một thận, hay cho những bệnhănhânăungăthưăcả hai bên, nếuăđể lại 20%ăđơnăvị thận bệnh nhân vẫn có khả nĕngăs ng sau mổ. Kiểm tra cầm máu kỹ vùng mổ.ăĐặt dẫnălưuăvùngămổ.ăĐóngăbụng theo giải phẫu.


1. Theo dõi

- Dẫnălưuăh mổ: màu sắc và s lượng dịch, rút dẫnălưuăkhiăhết dịch


- Toàn thân: mạch, huyết áp


- Dẫnă lưuăh mổ nhiều dịch hồng: Cầm máu, nếuă lượng máu nhiều phải phẫu

thuật lại - Vết mổ nhiễmătrùng:ăĐiều trị theoăphácăđồ nhiễm trùng

- Toàn thân: Nếu hạ huyết áp mạch nhanh thì truyền máu truyền dịch, vận mạch.


183

C TăUNGăTH ăTH NăCịăHOẶCăKHỌNGăVÉTăH CHăH ăTH NG

I. Đ IăC NGă Ungăthưăthậnălàăuăácătínhănguyênăphátătrongănhuămôăthận.ăVìăvậyăcầnăloạiă

trừă cácăuă th ă phátă diă cĕnă ă vàoă thậnăvàă cácăuăđư ngă tiếtă niệu.ăNgoàiă cácă triệuăch ngăkinhăđiểnă(đáiămáu,ăđau)ăngư iătaăcònăphátăhiệnănhiềuătriệuăch ngăkhácă(giảmăcân,ăchánăĕn,ăganăto,ătĕngăhuyếtăáp)ăĐểăgiúpăchoăviệcăchẩnăđoánăsớmădựaătrênăcácăphươngătiệnăghiăhìnhăhiệnăđại.ăChỉăcóăchẩnăđoánăsớmătrongăgiaiăđoạn

chưaăcóădiăcĕnăthìăđiềuătrịăbằngăphẫuăthuậtămớiăcóăkếtăquảăs ngătrênă5ănĕmăt tănhất II. CH Đ NH

- Ungăthưăthậnăgiaiăđoạn sớm

- Ungăthưăthậnăchưaădiăcĕnăxa III. CH NG CH Đ NH

Ungăthưăthậnădiăcĕnăxa IV. CHU N B


- Bác sỹ chuyên khoa ngoại tiết niệu

- Bác sỹ chuyên khoa ngoạiăungăbướu

2. Dụng cụ

Bộ dụng cụ đại phẫu, có thể kèm theo bộ dụng cụ mạch máu

3. Bệnh nhân






V. TI N HÀNH


- Bệnh nhân có thể nằm nghiêng bộc lộ thận bệnh lý lên phía trên, phía thận

đ i diệnăkêăBioăđẩy thận bệnhălýălênăcaoăhơn. - Bệnh nhân có thể nằmătưăthế nằm ngửa nếuăungăthưăđãădiăcĕn

2. Vô cảm: Gây mê nội khí quản

3. Kỹ thuật


184

Rạchădaăđ rộngătheoăđư ng ngực bụng,ălưngăbụng,ăhayădướiăsư n qua ổ

bụng.ăQuaăcânăcơăvàoăổ bụng, qua phúc mạc, hoặc vén phúc mạc tùy thu c m c

độ diăcĕnăc aăungăthưăthận. Thắtăngayăđộng mạch thậnăđể tránhădiăcĕnălúcăbócătách và tránh chảy máu lớn.ăĐể mổ được thuận lợi có thể làm tắcăđộng mạch

thậnătrước khi phẫu thuật các u thận lớn,ăcóădiăcĕnăvàoătĩnhămạch,ăđặc biệt bên

trái, làm tắcăđộng mạchăcònăđược áp dụngăkhiăungăthưăgâyăchảy máu nặng hoặc

một bệnh nhân không còn khả nĕngăchịuăđựng một phẫu thuật lớn.ăĐể điăvàoăđộng mạch thận, bên phải cần bóc kh i tá tụyăvàăđiăsátătĩnhămạch ch , bên trái

cần phải tiếp cận góc tá tràng- hỗng tràng, cắtătĩnhămạch mạcătreoădướiătìmătĩnhămạch thậnătráiătrướcăđộng mạch ch và thắtăđộng mạch thậnătráiăbênătráiăđộng

mạch ch . Sau khi làm tắcăđộng mạch thận. phẫu tích bộc lộ động mạch thận và

u thận, gỡ dínhăungăthưăthận.ăBócătáchăđể lấy thành một kh i thận, mỡ quanh

thận, tuyếnăthượng thận, nếu u cực trên thận và các tạng bị ungăthưăxâmănhập.

Nếuăungăthưăthận giaiăđoạn sớmăchưaădiăcĕnăhạch thì không cần nạo vét hạch

mà chỉ cắt thậnăungăthư.ăNếuăungăthưăthậnădiăcĕnăhạch và các tạng thì nạo vét

hạch cẩn thận cu ng thận, cạnhătĩnhămạch ch bên phải, cạnhăđộng mạch ch

bên trái. Tác dụng c a nạo vét hạch là lấyăđiăđượcăcácădiăcĕnăviăthể. Có thể điều

trị bảo tồn thận trongăungăthưăthận vớiăcácăphươngăphápăcắt b u, cắt bán phần

thận.ăĐược áp dụng cho những bệnh nhân chỉ còn một thận, hay cho những bệnh

nhânăungăthưăcả hai bên, nếuăđể lạiă20%ăđơnăvị thận bệnh nhân vẫn có khả nĕngăs ng sau mổ. Kiểm tra cầm máu kỹ vùng mổ.ăĐặt dẫnălưuăvùngămổ.ăĐóngăbụng

theo giải phẫu.

II. THEO DÕI VÀ X LÝ TAI BI N

1. Theo dõi

- Dẫnălưuăh mổ: màu sắc và s lượng dịch, rút dẫnălưuăkhiăhết dịch


- Toàn thân: mạch, huyết áp


- Dẫnă lưuă h mổ nhiều dịch hồng: Cầm máu, nếu lượng máu nhiều phải phẫu thuật lại - Vết mổ nhiễmătrùng:ăĐiều trị theoăphácăđồ nhiễm trùng

- Toàn thân: Nếu hạ huyết áp mạch nhanh thì truyền máu truyền dịch, vận

mạch.


185

M ăL YăS IăB ăTH NăTRONGăXOANG

I.ăCH ăĐ NH

S iăbểăthậnătrongăxoang

II. QUY TRÌNH

1. Chu n b tr c m

- Nh năĕn,ăv ăsinh,ăth tătháoătr cătrƠng. - Tiêmăkhángăsinhătr căm . 2. Quy trình

- Gây mê NKQ

- Tưăthếănghiêngă(P)ăsangă(T) khoảngă90ăđộ,ăđộnăg iă ăsư năthắtălưng

- Rạchădaăđư ngăsư năthắtălưngăcao,ăsongăsongăvớiătrụcăc aăxươngăsư nă12ăvàoăkhoangăsauăphucămạc,ăcầmămáuăkỹăcácămạchăc aăcơăthắtălưng. - Tạoăkhoangăsauăphúcămạc. - Tìmăvàăgiảiăphóngăniệuăquản,ăđiălênătìmăbểăthận. - Hạăthận,ăgiảiăphóngăthậnătựădo. - Giảiăphóngăt iăđa bểăthậnătớiăsátăr năthậnămặtăsau

- Khâuăcầmămáu,ăm ă1ăphầnănhuămôămặtăsau,ăđiătừăr năthận,ăvénănhuămôăraă2ăbên.Taăbộcălộăđượcăbểăthậnătrongăxoang,ăcácănhómăđàiăthậnătrênă– giữaă– dưới. - M ăbểăthậnăsaoăchoătươngă ngăvớiăkíchăthướcăphầnăs i ăbểăthậnăvàăcácănhómăđài. - Lấyăs i:ăDùngăpicnceănh ăcặpăs i,ădùngălậyăs iăđểăgiảiăphóngăvàălấyătừngănhánhăs iăraă ăcácănhómăđài,ătránhăráchătổăch căbểăthận.ăCóăthểăgặmăb ăs iănh ăđiămộtăphần.ă - Bơmărửa,ăkiểmătraălấtăhếtăs iăvụn,ăkhâuănhữngăchỗănhómăđàiănếuăbịărách. - Tạoăhìnhălạiăbểăthậnă– đặtăJJăbểăthậnă– niệuăquảnă– bàng quang.

- Khâuălạiănhuămô

- Đặtăthậnălạiăvịătríăbanăđầu,ăđặtădẫnălưuăh ăthận. - Đóngăvếtămổ:Lớpăcânăcơ,ălớpăda. III.ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùng khángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể - Thayăbĕngăhàngăngày



186



187

N IăSOIăSAUăPHỎCăM CăC TăăNANGăTH N

I. CH ăĐ NH

Nangăthậnătoăgâyăảnhăhư ngăch cănĕngăthận,ăgâyăđau,ăkhóăchịuăchoăngư iăbệnh. II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T


-ăThutăđaiătrang. -ăVêăsinhătaiăchô.

-ăKhangăsinhădưăphongă trươcămô:ăUnasyl,ăCefotaxime,ăCeftazidime…ă1gă tiêmătrươcămôă1ăgiơ. 2. Quy trình

- Phương pháp vô cảm:ăGâyămêănộiăkhíăquảnăhoặcăgâyătêăt yăs ng. - Tư thế: Đặtăbệnhănhână ătưăthếănghiêngă90ăđộăvề bênăđ iădiện,ăchânădướiăcoăchânătrênăduỗiăvàăcóăkêăđộnădướiăthắtălưngăbênăđ iădiện.ă - Phẫuăthuậtăviênăvàăngư iăphụăđềuăđ ngăphíaăsauălưngăbệnhănhân.ăDụngăcụăviênăđ ngăbênăđ iădiện.ăDụngăcụăviênătrảiăbànădụngăcụăhaiălớpătoan,ăchuẩnăbịădụngăcụătrong khi phẫuăthuậtăviênăsátătrùngăvùngămổăvàătrảiătoan,ăsauăđóăkiểmătraămáyăsoi,ăcamera,ănguồnăsáng. - Đặt Trocar

+ăTrocarăth ănhất:ăPhẫuăthuậtăviênărạchădaă1ăcmăvùngăhõmăsư năthắtălưngătrênăđư ngănáchăgiữaă ngayă dướiă đầuă xươngă sư nă 12,ă dùngăpinceă táchă cõnă cơăthành bụngă vàoă khoangă sauă phúcămạc.ă Tạoă khoangă sauă phúcămạcă bằngă cáchădùngăgĕngătayăcaoăsuă(ăchúngătôiădùngăngónătayăc aăgĕngăphẫuăthuật)ăbuộcăvàoăđầuăsondeăhỳtăs ă14ăđểătạoă túiăhơiă táchăkhoangăsauăphúcămạcăbằngăcáchădùngăbơmă tiêmămonoă60mmăbơmă10ă lầnă thểă tớchăkhớăkhoảngă400ă - 500ămlăsauăđóătháoăhơiăđặtă1ătrocară10ămmănũngătựăquaălỗăm ăđầuătiên,ăbơmăhơiăco2 12 mm Hg

vàăđặtă ngăkínhăcamera.ă +ăTrocară th ă2:ăPhẫuă thuậtăviênăbócă táchărộngăkhoangăsauăphúcămạcăđểăthấyărõăcựcădướiăthậnăvàătiếpătụcăđặtătrocară5ămmă ăvịătríătrênăđư ngănáchătrướcăvàăkhoảngă2ă- 3ăkhoátăngónătayăphíaătrênătrướcămàoăchậu.

+ăTrocarăth ă3:ă ă thànhăb nălớpăcơăcạnhăcộtăs ngăvàăb ădướiă thấpănhấtăc aăxươngăsư nă12ătrênăđư ngănáchăsau,ăđặtătrocară5mm. 2ătrocară5mmădùngăđểăphẫuătíchăvàăthựcăhiệnăc căkỹăthuậtăc aăcuộcămổ.ă


188

Hình 2.3. Tư thế bệnh nhừn và các vị tríđặt trocar. - Phẫu tích nang thận và cắt chỏm nang

Ngư iă phụă giữă camera,ă phẫuă thuậtă viênă dùngă mócă vàă pinceă phẫuă tíchăquanhăthận,ăbộcălộănangăthận,ăđánhăgiáătìnhătrạngănangăv ăm ngădịchătrong hay

thànhădày,ătĕngăsinhămạch.ăTiếnăhànhăcắtăch mănangăsátăvớiănhuămôăthậnăbằngăkéoăhoặcămóc. Khiănghiăng ăcóă tổnă thươngăácă tínhăcầnăsinhă thiếtă t că thìăđểăquyếtăđịnhăhướngăcanăthiệp. - Kiểm tra lòng nang, cầm máu. Kiểmă traă trongă lòngă nangă bằngă cáchă đưa ngă kínhă vào.ă Đánhă giáă tìnhătrạngăváchănangătrơnănhẵnăhayăgồăghề,ăcóătĕngăsinhămạchăkhông,ăcóăchảyămáuăhoặcă tổă ch că hoạiă tửă trongă nangă không.ăLoạiă trừă nhữngă uă thậnă dạngă nangă vàătrư ngăhợpănangăcóălưuăthôngăvớiăhệăth ngăđàiăbểăthận.ăCầmămáuăbằngăđ tăđiệnăhoặcăkhâuădiệnăcắtăch mănang. Bơmărửaănang.ăLấyănangă thậnă raăngoàiă trựcă tiếpăquaă lỗă trocarăhoặcăchoăvào trong túi nilon

- Đặt dẫn lưu bằngă ngăhútăcỡă14ăFrăvàoălòngănang.ăXảăhơi,ărútătrocarătrongăkhiădụngăcụăviênăđếmăgạcăvàăkiểmătraădụngăcụămổătrướcăkhiăđóngălỗătrocarăbằngăchỉătiêuăchậmăs ă1ăvàăkhâuădaăbằngăchỉătiêuănhanhă3.0ăhoặcăchỉăLin.ă III.ăCHĔMăSịCăSAUăM



- Rútă sondeă tiểuăsauă3-5ăngày,ănướcă tiểuă trong.ăRútădẫnă lưuăh ămổăkhiădẫnă lưuăkhôngăraădịch.

- Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t,ău ngănhiềuănước.


189

NANGăN CăTH NGăTINH,ăCọNă NGăPHỎCăTINHăM C

I. CH ăĐ NH

- Nangănướcăthừngătinh

- Trànădịchămàngătinhăhoànădoăcònă ngăphúcătinhămạc II. QUYăTRỊNHăK ăTHU T



2.ăPh ngăphápăti năhƠnhă Vô cảm: gâyă mêă nộiă khíă quảnă hoặcămêămaskă thanhă quản,ă cóă thểă ph iă hợpăphong

bếăthầnăkhinhăchậuăbẹnăhoặcăchùmăđuôiăngựa.ă Kỹ thuật Bệnhănhânănằmăngửa,ăngư iăthẳng.ă Thì 1: Mở ống bẹn - Rachăda:ăđư ngărạchădaătrùngăvớiănếpăbẹnăbụngădàiă2- 3cmă ăkhoảngăgiữaătừăgai

chậuătrướcătrênăđếnăkhớpămuă - M ăcânănông,ăkẹpăđ tăđiệnăcầmămáu cácămạchămáuădaăbụng,ăyoorăch cămỡ.ă - Rạchăm ădọcăcânăc ăchéoălớnătheoăchiềuăc aănóăchiềuădàiănhưăvếtărạchăda.ă Thì 2: Tìm và cắt ống phúc tinh mạc - Phẫuătíchătìmă ngăphúcătinhămạcătrongăbaoăxơăchungă - Bộcălộărõă ngădẫnătinh,ăđộngătĩnhămạchătinhătránhătổnăthương.ăKhiăphẫuătíchăkhông

đượcăcặpăhoặcăđ tăđiệnăvàoăcácăthànhăphầnănày.ă - Bócătáchă ngăphúcătinhămạcăriêngăra,ănếuăcầnăcóăthểăm ăđểăkiểmătraăxemăcóăcácătạngăbênătrongăhayăkhông.ă Cácăbướcătiếpătheoăxửătríătùyătheoă: +ăCònă ngăphúcătinhămạc:ăgiảiăphóngătạngăthoátăvị,ătáchă ngăphúcătinhămạc,ăcắtăcaoă ngăphúcă tinhămạcăngangălỗăbẹnăsâu.ă,ăm ăcửaăsổămàngătinhăhoànătháoădịch,ăcầmămáu.ă


190

+ăNangăthừngătinh:ăcắtăcaoă ngăphúcătinhămạcăngangălỗăbẹnăsâu,ăcắtănangăthừngătinh,ăcầmămáu.ă +ăCầmămáuăkỹ.ă Thì 3: Khâu cân chéo lớn. Khâuătổăch cădướiădaă.Khâuădaăbằngăchỉătiêuăluồnădướiăda.ă III .ăCHĔMăSịCăSAUăM

- Dùngăkhángăsinhădựăphòngăhoặcăkhángăsinhăđiềuătrịătùyătừngătrư ngăhợpăcụăthể.ăKếtăhợpăthu căch ngăviêm. - Thayăbĕngăhàngăngày

- Chếăđộăĕnău ngădinhădưỡngăt t - Theo dõi

Theoădõiăcácăbiếnăch ngăsauăgâyămêănhấtălàăđ măgiảiăgâyănghẽnăđư ngăth ă Cácăbiếnăch ngătạiăvếtămổă Choăvậnăđộngăsớm,ăĕnău ngăkhiătỉnhătáoăhoànătoàn


191

CH CăHỎTăN CăTI UăTRểNăX NGăMU

I.ăĐ IăC NG

Chọcăhútănướcătiểuăbàngăquang trênăxươngămuălàăth ăthuật: +ăLấyănướcătiểuătìmănguyênănhânăgâyănhiễmăkhuẩnătiếtăniệu. +ăGiảiăquyếtătạmăth iătìnhătrạngătắcănghẽnă ăcổăbàngăquangămàăthôngăđáiă

khôngăkếtăquảăvàătìnhătrạngăbíăđáiăcấpătínhădọnăvỡăbàngăquang. II.ăCH ăĐ NH

- Bệnhă lýă đư ngă niệu dướiă gâyă tắcă nghẽnă đư ngă dẫnă nướcă tiểuă từă bàngăquangăra,ăKăTLT,ăhẹpăniệuăđạo,ăuăphìăđạiăTLT…….

- Bệnhă lýă tạiăbàngăquang:ă thư ngă làă chỉăđịnhă tìmănguyênănhânăgâyăviêmăbàng quang mãn.

- Bệnhălýăthận:ăviêmăthậnă- bểăthận. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

- Đangăcóăviêmătấyăgòămuătầngăsinhămôn

- Viêmăm ăbàngăquang

- Laoătiếtăniệuă- sinhădục - Cầnă thậnă trọngă vớiă trư ngă hợpă cóă sẹoă cũă trắngă giữaă dướiă r n,ă thoátă vịă

đư ngătrắngăgiữaădướiăr n.ă IV.ăCHU NăB

1. Phương tiện:ă+ăPhảiălàmătạiăphòngăth ăthuật,ătiểuăphẫu

+ăGiư ngăkhámăhoặcăbànăth ăthuật +ăBộăchọcădòăvôăkhuẩn,ăkimă6cm,ăđư ngăkínhă0,9mm,ăbơmă

20ml, 5ml, kim gây tê.

+ăDungădịchăXylocaină1%,ănướcăcất. +ăDungădịchăsátătrùngăBetadin,ăcồnă70%. +ăSĕng,ăgạcăvôăkhuẩn,ăgĕngăvôătrùng,ă ngănghiệm

2. Người bệnh

+ăĐượcăgiảiăthíchărõămụcăđíchăc aăth ăthuật,ăcácătai,ăbiếnăch ngăcóăthểăxảyăra.

+ăHồăsơăbệnhăán,ăxétănghiệmăđôngăcầmămáu…. +ăCạoălôngămu,ărửaăsạchăbằngăxàăphòng,ănhịnăđáiăbuổiăsáng. 3. Cán bộ làm thủ thuật - BSăCKIăhoặcăđãăđượcăđàoătạoăvềăth ăthuật.


192

- Điềuădưỡng, phụăgiúp. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăSátăkhuẩnărộngărãiăvùngăgòămu,ăđánhădấuăđiểmăchọcădò:ăphíaătrênăgòămuă1,5 - 2cmătrênăđư ngătrắngăgiữa.

2.ăChảiăxĕngăvôăkhuẩnăcóălỗăđểăh ăvùngăchọcădò. 3.ăGâyătêătạiăchỗăbằngăXylocain. 4.ăDùngăkimăchọcădòăvàăbơmă20mlăchọc vuôngăgócăvớiămặtădaăđiăquaăthànhă

bụngăvàoăbàngăquangăcóăcảmăgiácăhẫngătayănhưăchọcăvàoăquảăbóng. 5.ăHútăănướcătiểuălàmăbệnhăphẩmăhoặcătháoănướcătiểuăđiềuătrịătạmăth i. 6.ăRútăkim,ăsátătrùngăđặtăgạcăbĕngăépăvùngăchọcădò

VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệ 1. Theo dõi toànătrạngăvàătạiănơiăchọcădò. 2.ăTaiăbiếnăvàăxửătrí: - Choángădoăđau,ăgiảmăđau,ănghỉăngơi,ăchuyềnădịch. - ChoángădoăXylocain,ăxửătríătheoăphácăđồăx căphảnăvệ.ă - Chảyămáuă thànhăbàngăquang,ă thànhăbụng:ăNếuă lượngămáuă tụă ítă chỉă cầnă

bĕngăépătạiăchỗ,ănếuăchảyănhiều,ămáuătụălớnăcầnăphẫuăthuậtălấyămáuătụ,ăcầmămáu. - ChảyămáuădoăchọcăvàoăTLTătoăhoặcăuăbàngăquangăgâyăchảyămáuănhiềuă

trongăbàngăquangăcầnăm ăbàngăquangăcầmămáuălấyămáuătụ,ădẫnălưuăbàngăquang.


193

R AăBẨNGăQUANGăL YăMÁUăC C

I.ăĐ IăC NG

Làă th ă thuậtăbơmă rửaăbàngăquangăquaăsonleăniệuăđạoăhoặcădẫnă lưuăbàngăquangătiêuăm ănhằmămụcăđíchălấyămáuăcụcătrongăbàngăquang. II.ăCH ăĐ NHă

1.ăMáuăcụcăbàngăquangăsauămổăuăphìăđạiăTLT,ăuăbàngăquang. 2.ăViêmăbàngăquangăchảyămáu,ăviêmăTLTăchảyămáu,ămáuăcụcăbàngăquangă

doăchấn thươngăthận.ă III.ăCH NGăCH ăĐ NH

1.ăR iăloạnăhuyếtăđộngădoămấtămáu

2.ăNghiăng ăth ngăvỡăbàngăquang. 3.ăKh iămáuăcóăkíchăthướcăquáălớn,ăbàngăquangăquáăcĕngădọaăvỡ,ămáuăcụcă

lâuăngàyătổăch căhóaăđặtăsondăthư ngăăkhôngăcóăkếtăquảămàăcầnămổăbàngăquangălấyămáu cục. V.ăCHU NăB

1. Cán bộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăNiệu,ăCKăNgoại…. Điềuădưỡng,ăphụăth ăthuật. 2. Người bệnh

- Đượcăgiảiăthíchărõăvềăth ăthuật,ăđộngăviênăhợpătác. - Hồăsơăbệnhăánăhoànă thiện,ăđầyăđ ăxétănghiệmăđôngăcầmămáu,ăs ă lượngă

hồngă cầu,ă HCT,ă HSHă vàă cácă chẩnă đoán,ă hìnhă ảnhă đánhă giáă kh iă lượngămáuăcục……

- Lấyăchỉăs ăsinhătồn,ăvệăsinhăcạoălôngămu. 3. Phương tiện

- Phảiătiếnăhànhătạiăbuồngăcấpăc uăhoặcăth ăthuật. - Sonleăfoleyăcỡă20,ă22ăpr,ăloạiă3ăchạcăhoặcă2ătùyăchỉăđịnh.ăNgoàiăraăcầnădựă

trù thêm sonle Roetal phòngăkhiălượngămáuăcụcănhiều,ăbơmă50mlăđầuăto,ăđánhărửaăvôătrùng,ădâyăchuyềnădịchăkhiăcầnărửaătiếpătục,ăkhayăquảăđậu.

- Thu căgiảmăđauă- giảmăcoăthắtăcơătrơnă(Votaren,ăNospa) - Sĕngăcóălỗăvôăkhuẩn,ăgạcăvôătrùng,ăgĕngăcổătay. - DungădịchăsátăkhuẩnăBetadin, paraphin.

V.ăTI NăHẨNH

Bệnhănhânănằmăngửa


194

1.ăSátătrùngărộngărãiăvùngătầngăsinhămôn,ăhạăvị.ăNếuăchưaăcóăsonleăniệuăđạoăbàngăquangăhoặcădẫnălưuăbàngăquangăthìăcầnăđặtăsonleăđểăbơmărửa.ăCổăsonleă=ă2/3ăđư ngăkínhăniệuăđạo.

2.ăTrảiăsĕngăcóălỗăvôăkhuẩn. 3. Dùngăbơmă50mlăđầuătoăhútă2ăbơmădạngărửaăvàăvôătrùngăbơmăquaăsonleă

niệuăđạoă- rútăraăbơmăsụcăvàoămụcăđíchălàmătanărãăkh iămáuăcục.ăLặpălạiănhiềuălầnăvớiămụcăđíchăhútăđượcămáuăcụcăraăngoàiătrongăquáătrìnhălàmăth ăthuậtăđánhăgiáălượngămáuăcụcălấyăraăvàămàuăsắcănướcărửa.ăNếuăcầnăcóăthểădùngăsonleăReotalăđểăbơmărửa.

4.ăSauăbơmărửaăsạchăbàngăquangălắpătúiăch aănướcătiểuăvàălắpădâyărửaăbàngăquangăliênătụcănếuăcần.

5. Sát trùng - lauărửaălạiămiệngăsáoăquyăđầuăvàăcơăquanăsinhădụcăngoài. VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệ

1. Theo dõiă toànă trạng,ă sắcă mặt,ă huyếtă động,ă màuă sắcă dịchă rửaă vàă bệnhăphẩmăhútăraăướcălươngămáuămất.

2.ăNếuălấyăraăđượcănhiềuătổăch cămáuăcũănhưăchèăđỗăđenăđểăđưaăvàănướcărửaănhạtădần.ăTiếpătụcăxửătrí.

3.ăNếuăkhôngăhútăđượcămáuăcụcăraăbàngăquangăcĕngăt căthìăkhôngăđượcăc ăbơmă nướcă vàoă sẽă vỡă bàngă quang,ă trongă trư ngă hợpă nàyă choă bệnhă nhână nghỉăngơi,ăgiảmăđau,ăanăthần.ăSauă15ă- 20ăphútăbơmărửaălạiănếuăkhôngăkếtăquảăthìăxétădựăđịnhămổăbàngăquangălấyămáuăcụcăvàădẫnălưuăbàngăquang.


195

CH CăTHĔMăDọăB ăTH NăD IăH NGăD NăSIểU ÂM

I.ăĐ IăC NG

- Làăth ăthuậtăchọcăkimăvàoăbểăthậnădướiăhướngădẫnăc aăsiêuăâmănhằmămụcăđíchăbơmăthu căcảnăquangăvàoăbểăthậnă - chụpăXăquangătrongătrư ngăhợpăthậnăkhôngăngấmăthu c,ăhoặcălấyăbệnhăphẩmăxétănghiệm…

- Vớiăđiềuăkiệnăhiệnănayăđâyălàăth ăthuậtăhiếmăkhiăchỉăđịnhăvìăsựăphiềnătoáiăvàăhiệuăquảăkhôngăcao. II.ăCH ăĐ NH

1.ăHẹpăkhúcăn iăbểăthậnăniệuăquảnă - thậnăkhôngăngấmănước.ăĐánhăgiáăđộădãnăbểăthậnătrướcăphânătíchătạoăhình.

2.ăChẩnăđoánătúiăthừaăđàiă- bểăthận. 3.ăCácăkh iăchoánăchỗ,ăcắtăcụt,ăkhuyếtăthu c,ătrongăcácăloạiăuăniêmămạcăbểă

thận,ăuăthận. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

- Đangăcóăviêmătấyăquanhăthận,ăapse,ă ăm ăthận…

- Bểăthậnăkhôngăhoặcădãnăít. IV.ăCHU NăB

1. Cán bộ

BSăchuyênăkhoaăTiếtăNiệu,ăchẩnăđoánăhìnhăảnh. Điềuădưỡng,ăphụăth ăthuật. 2. Người bệnh

- Đượcăgiảiăthíchărõăvềăth ăthuật,ătaiăbiếnăcóăthểăxảyăra. - Vệăsinhăvùngăthắtălưngăbênădựăđịnhălàmăth ăthuật. - Cácăxétănghiệmăđánhăgiáăvềăđông,ăcầmămáu. - Hồăsơăbệnhăán………. 3. Phương tiện

- Bộăchọcădòăvớiăkimăchọcădòădài, - Thu căgâyătê,ăgiảmăđau,ăthu căcảnăquang. - Sĕng,ăgạcăvôăkhuẩn,ăgĕngăvôăkhuẩn,ădungădịchăsátătrùng. - Máyăsiêuăâm,ălọăđựngăbệnhăphẩm.

V.ăTI NăHẨNH

Tạiăbuồngăvôătrùng: 1.ăCánăbộălàmăth ăthuật,ărửaătay,ămặcăáo,ăđiăgĕngăphẫuăthuật.


196

2.ăBệnhănhânănằmăsấp,ăkêăg iăvùngăhôngălưngăbênăđeoălàmăth ăthuật. 3.ăSátăkhuẩnăvùngăhôngă lưngă(tamăgiácăPetit).ăTrảiăsĕngăcóă lỗ.ăGâyă têă tạiă

chỗăđiểmăchọcădòătừămôngăvàoăsâu. 4.ăĐặtăđầuădòăsiêuăâmăxácăđịnhăbểăthận.ăDựăkiếnăđư ngăchọcăngắnănhấtătừă

bểăthậnăraăthắtălưngăđịnhăvịăđầuădòăsiêuăâmătạiăchỗătránhădiăchuyển.

5.ăChọcăkimăchọcădòătạiăđiểmăđãăgâyătêăđưaătừătừăvàoăsâuăhướngătớiăvịătríăbểăthận,ăcóăsựăquanăsátădựaăchuyênăđầuăkimătrênăSA:ăXácăđịnhăđầuăkimăđâmăvàoăbểăthận

6.ăLấyăbệnhăphẩm,ăbơmăthu căcảnăquangăhoặcăluồnăcathetenăvàoătrongăbểăthậnăđểăbơmăthu căthìăsau.

7. Rút kim - sátăkhuẩnă- đặtăgạcăbĕngăépăvùngăchọcădòăchoăbệnhănhânănằmănguyênătưăthếă30'.ăKhôngăđiălạiă2ăgi . VI. THEO DÕI - TAIăBI NăVẨăX ăTRệ

1.ăTheoădõiă trongăkhiă làmă th ă thuật:ăMạch,ă huyếtă áp,ă sắcămặt,ă phátă hiệnăchóngădoăđau,ăthu cătê.ăNếuăcóăchoăgiảmăđau,ăanăthần….

2.ăSauăkhiălàmăth ăthuật,ămạch,ăhuyếtăáp,ăvùngădaăvàăh ăthắtălưngănơiăchọcădò,ăphátăhiệnătụămáu,ăchảyămáu.ăNếuăcóăchảyămáu,ătụămáuăchoătruyềnădịch,ătĕngăđộngăhoặcăcanăthiệpăngoạiăkhoaănếuăchảyămáuănặng.

3.ăTiaăb căxạ:ăViêmătấyăquanhăthận, ápăxeăquanhăthậnădoăròănướcătiểuăhoặcănhiễmăkhuẩn….


197

N IăSOIăB MăR AăBẨNGăQUANGăL YăMÁUăC C

I.ăĐ IăC NG

Nộiăsoiăbàngăquangă- bơmărửaălấyămáuăcụcălàăth ăthuậtădùngămáyăsoiă ngăc ngăcóăhệăth ngăquangăhọc,ăcamera,…vvăđưaăvàoălòngăbàngăquangăđểăquanăsátăđánhăgiáăchảyămáuăvàăquaăđóăbơmărửaăhútămáuămụcătrongăbàngăquangăhoặcăcóăthểăđ tăcầmămáuăđiểmăchảyămáu. II.ăCH ăĐ NH

1.ăMáuăcụcăbàngăquangăsauămổ,ăuăphìăđạiăTLT,ăuăbàngăquangănộiăsoiăvàăđiềuătrịăbằngăbơmărửaăquaăsonleăniệuăđạoăthấtăbại.

2. Viêm bàng quang, viêmăTLTăchảyămáuăđiềuătrịănộiăkhoaăthấtăbại. 3.ăMáuăcụcăbàngăquangăphảiălớnădoăuăbàngăquangăchảyămáu,ăuăthận.


1.ăCoăthắt,ăhẹpăniệuăđạo,ăđ tăniệuăđạoădoăchấnăthương. 2.ăViêmăniệuăđạoăcấp,ălaoăbàngăquang…. 3.ăUăphìăđạiăTLTăthểătíchălớn.

IV .ăCHU NăB

1. Cán bộ

- BSăchuyênăkhoaăTiếtăNiệu,ădụngăcụăviên,ăBSăgâyămêăvàăphụătá. 2. Người bệnh - Đượcă giảiă thích,ă độngă viênă trước.ă Vệă sinhă cạoă lôngă cơă quană sinhă dụcă

ngoài.ăNằmă tưă thếăsảnăkhoa,ăhồăsơăbệnhăán,ă siêuăâm,ăbilanăđôngăcầmămáu,ă s ălượngăhồngăcầu.

3. Phương tiện

- Bộănộiăsoiăbàngăquangă ngăc ngăcóăkíchăcỡăphùăhợp,ăhệăth ngănguồnăsángălạnhă,ăcamera,ăbộănongăniệuăđạo.

- Giư ngăth ăthuậtăcóăhệăth ngăkêăđùiătưăthếăsản

- Bìnhăđựngănướcăvôătrùngăvàăhệăth ngănướcătiểu. - Áoămổ,ăsĕngăgạc,ăgĕngătay,ămũ,ăkhẩuătrangăvôăkhuẩn. - Thu cătêăxươngăs ng,ăxylocaină10%,ăbetadin,ăparaphin…..

V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

Th ăthuậtăđượcălàmătạiăphòngămổăhoặcăhoặcăth ăthuậtăđ ătrangăthiếtăbị. BệnhănhânăcóăthểăđượcăgâyătêăTS,ăkhoangăcùng,ătiềnămêătêătạiăchỗ. 1.ăCánăbộăvàăphụătáărửaătay,ămặcăáo,ăcóăđiăgĕngăphẫuăthuật.


198

2.ăSátăkhuẩnămiệngăsáoă- quiăđầuădươngăvậtă- tầngăsinhămônărộngărãi,ătrảiătoanăcheăchắnătoànăbộ,ăchỉăđểăh ăvùngătầngăsinhămôn.

3.ăNângărộngăniệuăđạoăvớiăBenique 4.ăTayătráiăbộcălộălỗăđáiă- tayăphảiăđưaămáyăsoiăvào, bàng quang theo các thì

thôngăđáiă ănamă - nữ.ăKhiămáyăđãăvàoăbàngăquangăthìădiăđộngădễădàngă - tháo

nòngănướcătiểuăchảyăra. 5.ăDùngăbơmăGuyonăbơmărửaăhútăhếtămáuăcụcătrongăbàngăquang. 6.ăLắpă hệă th ngă tướiă rửaă vàoă ngă soi.ăĐưaămáyă soiă vàoăbàngă quangă khiă

nướcărửaăđãătrong.ăQuanăsátăbàngăquangămộtăcáchăhệăth ngătừăniêmămạcăbàngăquangătrướcăraăsau,ăvòm,ămặtăbên,ămạchămáu,ă2ălỗăniệuăquảnăphụtănướcătiểuămàuăsắc,ă cổăbàngăquang,ădịăvậtăbàngăquang.ăNếuăquáă trìnhă soiăxácăđịnhăđượcăđiềuăchảyămáuăcầnăcanăthiệpăcầmămáuăbằngădaoăđiệnăvớiăquảăcầuăhoặcăquaiăđ t.

7.ăXácăđịnhăchắcăchắnăkhôngăcònămáuăcục,ădịăvậtăhoặcăđiểmăchảyămáuălớn.ăXảăhếtănướcătiểuăvàăhútămáyăsoiătheoăchiềuăngượcălạiăkhiăđặtăvào.

8.ăĐặtăpholayă3ăchạcătướiărửaăbàngăquangăliênătục. VI.ăTHEOăDẪIăX ăLụăTAIăBI N

1.ăTheoădõiătoànătrạngăsắcămặt,ămạchăhuyếtăápăđểăcóăxửătríăphùăhợp. 2.ăMàuăsắcănướcătiểu,ă lượngămáuăcụcănếuămấtămáuănhiềuăcầnătruyềnămáuă

toànăphần,ăbùădịch………

3.ăTrongăsu tăquáă trìnhăđiềuă trịă cầnăđảmăbảoăsonleăpholayăniệuăđạoăbàngăquangăkhôngăbịătắc,ănếu tắcăcầnăphảiăbơmărửa.

4.ăDùngăkhángăsinhătoànăthânăTransaminăhoặcălợiătiểuănếuăcần.ă


199

B MăHịAăCH TăVẨOăBẨNGăQUANG

I.ăĐ IăC NG

Bơmăhóaăchấtăvàoăbàngăquangălàăth ăthuậtăbổătrợătrongăphácăđồăđiềuătrịăuănôngăbàngăquangăbằngăphẫuăthuậtănộiăsoi. II.ăCH ăĐ NHă- CH NGăCH ăĐ NH

1.ăChỉăđịnh:ăsauăphẫuăthuậtăuănôngăbàngăquangănộiăsoiăquaăniệuăđạo. 2.ăCh ngăchỉăđịnh:ăuăbàngăquangăđangăchảyămáu,ădịă ngăhóaăchấtă(BCD)ă

hoặcăditomixinăc,ăviêmăm ăniệuăđạo. III.ăCHU NăB

1. Cán bộ

- BácăsĩăchuyênăkhoaăTiếtăNiệu,ăcánăbộăđãăđượcăđàoătạoăthànhăthụcăkỹăthuậtăthôngăđái…..

2. Người bệnh - đượcăgiảiăthích,ăđộngăviên,ăvệăsinhăcơăquanăsinhădụcăngoàiăsạchăsẽ. 3. Phương tiện

Bộădụngăcụăthôngăđái,ăbơmă50ml,ăkhayăquảăđậu,ăthu c,ăhóaăchấtătheoăphácăđồ,ăbetadin………..

- Sĕng,ăgạc,ăgĕngătay vôăkhuẩn. IV.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

Th ăthuậtăđượcălàmătạiăbuồngăth ăthuật 1.ăNgư iăbệnhăđáiăhếtănướcătiểu.ăNằmăngửaăbộcălộăvùngăcơăquanăsinhădụcă

ngoài - tầngăsinhămôn.ăCánăbộăđiăgĕng,ămũ,ăkhẩuătrang. 2.ăSátătrùngălỗăđáiăbằngăBetadin,ătrảiăsĕngăcóălỗ. 3. Tay tráiăbộcălộălỗăđái,ătayăphảiăđưaăsonleănelatonăhoặcăplasticqueăvàoălỗă

đáiătừătừăvượtăquaăcổăbàngăquang. 4.ăKhiăchắcăchắnăđầuăsonleă ătrongăbàngăquang.ăThìătừătừăbơmăhóaăchấtăđãă

phaătheoăchỉăđịnhăvàoăbàngăquang. 5.ăKhiăbơmărửaăhóaăchất,ărútăsonle,ăsátătrùngălỗăđáiăchoăbệnhănhânănằmătạiă

chỗă30ăphút.ăCóănghiêngăphải,ătráiăhayădặnăbệnhănhânăđáiăt iăđaăkhoảngă2h. VI.ăTAIăBI Nă- THEO DÕI

1.ăBệnhănhânăđau,ăsợădoătâmălýăhoặcăthaoătácăthôăbạo.ăCầnăđộngăviên,ăană iăbệnhănhânăhợpătác,ăthaoătácănhẹănhàng.

2. Công tác vôăkhuẩnăkhôngăt tăgâyăviêmăniệuăđạo,ăbàngăquang….. 3.ăĐầuăsonleăchưaăvàoălòngăbàngăquangăgâyătràoăhóaăchấtăraăngoài….


200

N IăSOIăBẨNGăQUANGăCH NăĐOÁN

I.ăĐ IăC NG

Nộiă soiă bàngă quangă làă dùngămáyă cóă hệă th ngă quangă họcă cóă đènă (nguồnăsáng),ăthấuăkính,ăcameraăđưaăvàoălòngăbàngăquangăquanăsátăgiánătiếpăthươngătổn,ălàmăth ăthuậtăkhácăhiệnăcóă2ăloạiămáyăsoiălàămáyăsoiăc ngăvàămáyăsoiămềm. II.ăCH ăĐ NH

1.ăSoiăbàngăquangătìmănguyênănhânăđáiămáu,ăbu t,ăm ….. 2.ăSoiăbàngăquangăđặtăsonleăniệuăquản,ăchuẩnăbịăchụpăUPR. 3. Sinhăthiếtăbàngăquang.


1.ăCoăthắt,ăhẹp,ăđ tăniệuăđạoădoăchấnăthương. 2.ăViêmăcấpă,ăm ăniệuăđạoădoăcácănguyênănhânăkhác. 3.ăUăphìăđạiăTLTălớn. 4. Lao bàng quang.

IV.ăCHU NăB

1. Cán bộ

Bácăsĩăchuyênăkhoa,ăđiềuădưỡngăphụă 2. Bệnh nhân Đượcăgiảiăthíchărõ,ăđộngăviênăyênătâmălàmăth ăthuật.ăCạoălôngă- rửaăsạchăcơă

quanăsinhădụcăngoài,ăc iăquần,ănằmătưăthếăsản,ămôngăsátămépăbàn. 3. Phương tiện

- Bộădụngăcụăsoiăc ngă(mềm)ăvôăkhuẩn,ăđ ăkíchăcỡ,ănguồnăsángă lạnh,ăhệăth ngănướcătướiărửa….

- Bàn khámăphụăkhoa,ăsĕng,ăáo,ăgạc,ăgĕngăvôăkhuẩn,ăbơmă5ml,ă ngănghiệm,ăhồăsơăbệnhăán,ăphiếuăsoiăbàngăquang.

- Dầuăparaphinăvôăkhuẩn,ăbetadin,ăxylocain…


1.ăCánăbộărửaătay,ămặcăáo,ămũ,ăkhẩuătrang,ăđiăgĕng. 2.ăSátăkhuẩnălỗăđáiăvàătầngăsinhămônărộngărãi. 3.ăTayătráiăbộcălộălỗăđái,ătayăphảiănhẹănhàngăđưaămáyăsoiăvàoăbàngăquangă

theoăcácăquyătrìnhăđặtăthôngăđáiă ănữăhoặcănam.ăKhiămáyăđãăvàoăbàngăquangăthìădiăchuyểnămáyădễădàngă- nướcătiểuăchảyăra.


201

4.ăLắpămáyăvớiăhệăth ngănướcătướiărửa,ătayăthaoătácăchỉnhănguồnăsáng.ăĐiềuăchỉnhădùngănướcătướiărửaătừătừăsaoăchoăhìnhăảnhărõănhất.

5.ăQuanăsátăbàngăquangătheoătrìnhătự:ă +ăNiêmămạcăbàngăquangătừăsauăraătrước,ăđáy,ăvòm,ămặtăbênăđánhăgiáămàuă

sắc,ăcácănhánhămáu….. +ă2ălỗăniệuăquản,coăbópăđẩyănướcătiểuă2ăbên

+ Cổăbàngăquangătừă6hăăphảiă- tráiăđếnă12h. +ăDịăvậtăbàngăquang. 6.ăTháoăhếtănướcătiểuă- rútămáyătheoăchiềuăngượcălạiăkhiăđặtămáy. 7.ăSátăkhuẩnălạiălỗăđái,ăcơăquanăsinhădụcăngoài.

VI.ăTHEOăDẪIăVẨăX ăTRệ 1.ăTrongăth ăthuật:ăquanăsátăsắcămặtăbệnhănhânăđau,ămàu sắcănướcătiểuătháoă

ra.ăNếuăbệnhănhânăđauănhiềuăcầnăchoăgiảmăđau,ăloălắngănhiềuăcầnăchoăanăthầnătrướcăth ăthuậtă15'.ăChảyămáuăniệuăđạoăcầnăchoăkhángăsinh.

2.ă S t,ă đáiă rắt,ă bu t,ă đauă doă nhiễmă khuẩnă tiếtă niệu.ă Chúă ýă côngă tácă vôăkhuẩn,ă trướcăvàă trongă th ă thuậtănếuăcóănhiễmăkhuẩnăcầnăchoăkhángăsinhă thíchăhợp.


202

N IăSOIăBẨNGăQUANGăL YăD ăV T,ăS I

I.ăĐ IăC NG

Nộiăsoiăbàngăquangălấyădịăvật,ăs iălàăphươngăphápădùngămáyăsoiăc ng,ămềmăcóăhệăth ngăthấuăkính,ănguồnăsáng,ăcamera…ăcùngădụngăcụăgắpădịăvậtăhoặcăpháăs iăvàoăbàngăquangănhằmămụcăđíchăpháăs iăbàngăquang,ălấyădịăvậtăbàngăquangăhoặcăsonleăniệuăquảnă- bàng quang.

II.ăCH ăĐ NH

1.ăS iăbàngăquangăđư ngăkínhănh ăhơnăhoặcăbằngă3cm,ădịăvậtăbàngăquang. 2.ăSonleădẫnălưuăniệuăquảnă- bàng quang.


1- S iăbàngăquangăquáăto,ăs iăquáărắn

2.ăNhiễmăkhuẩnăniệuăđạo,ăbàngăquang. 3.ăHẹpăniệuăđạo,ăuăphìăđạiăTLT,ăsuyăthận

4.ăR iăloạnăđộngămạch…………

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộăBSăCKI,ăII,ăthạcăsĩăđượcăđàoătạoăvềănộiăsoi,ăBSăCKăTiếtăNiệu. 2.ăPhươngătiện:ămáyătánăs i,ăxétănghiệmăđông,ăcầmămáu. 3.ăNgư iăbệnh:ăHồăsơăbệnhăánătheoăquyăđịnh,ăchẩnăđoánăhìnhătháiăbệnhăđiă

kèm.


1.ăBệnhănhânănằmătưăthếăsản,ămôngăsátămépăbàn. 2.ăGâyătêăt yăs ng,ăkhoangăcùng….. 3.ăKỹăthuật:ă +ăNongăniệuăđạoăbằngăBeniqueă +ătừătừăđưa máyăvàoăbàngăquangătheoăquyătrìnhăkỹăthuậtănongăniệuăđạoă ănữă

hoặcănam.ă +ăLắpăhệăth ngănướcătướiărửaă- quanăsátărõăviênăs i.ăTánăs iătùyăloạiămáy. Máyătánăcơăhọc:ăkẹpăhònăs i,ănhấcălên,ăbópăcòămáyănghiềnănátăs i. Máyăđiệnăth yălực:ăđưaăđầuătánăsátăviênăs iăđạpăpedanăphãăvỡăs iădầnădần. +ăBơmărửaăhútăs iăvụn

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTrongăth ăthuật - Th ngăbàngăquang:ăMổălấyăs iă- dẫnălưuăbàngăquang.


203

- Chảyămáuădoăráchăniêmămạc:ăkhâuăcầmămáuă- dẫnălưuăbàngăquang. 2.ăSauăth ăthuật - Nhiễmăkhuẩnădoăkhôngăđảm bảoăvôăkhuẩn:ăkhángăsinhăthíchăhợp. - Chảyă máuă doă thươngă tổnă niêmămạc,ă cổă bàngă quang.ă Khôngă phátă hiệnă

đượcăsauătánăs iă - bơmărửaăbàngăquangă lấyămáuăcục,ă rửaăbàngăquangăliênătục.ăNếuăkhôngăkếtăquảă- mổăbàngăquangăcầmămáuă- dẫnălưuăbàngăquang.

- Xơăc ngăcổăbàng quang - hẹpăniệuăđạoă làăbiếnăch ngăxa.ăCóă thểăxửă tríăbằngăm ărộngăquaănộiăsoiăhoặcănongăniệuăđạo

- Sótăs iăhoặcăkẹtăs iăniệuăđạoăkhôngăđáiăraăđượcă- phẫuăthuậtălại.


204

C TăB ăTLTă- BÀNG QUANG - TỎIăTINHă ăNAM

I.ăĐ IăC NG

Cắtăb ăbàngăquangă- TLT - Túiătinhă ănamăgiớiălàăphẫuăthuậtăcắtăb ăbàngăquang - TLT - Túiă tinhăđoạnăcu iăcácă ngădẫnătinh,ăđoạnăcu iăniệuăquảnă – và

mộtăphầnăbàng quang .

Sauăcắtăb ăcóănhiềuăphươngăphápădẫnălưuănướcătiểu:ăđưaă2ăđàuăniệuăquảnăvàoăđaiătrùngăsigma,ăraădaăhoặcălàmăđoạnăruộtăthayăthếăbàngăquang. II.ăCH ăĐ NHă

1.ăUngăthưăbàngăquangăxâmălấnăTă3a,ăTă3b

2.ăungăthưăcóăđộăbiệtăhóaăkémă ăngư iăbệnhătoànătrạngăt t.ă III.ăCH NGăCH ăĐ NH

1.ăUngăthưăđãădiăcĕn

2.ăThểătrạngăsuyăkiệt,ăgiàăyếu. IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăbácăsĩăphẫuăthuậtăCKăTiếtăNiệu,ăBSăCKIIăngoạiăcóăkinhănghiệm

2.ăPhươngătiện:ăBộăđạiăphẫuă Máu cùng nhóm: 1000ml.

3.ăNgư iăbệnh

- Nângă caoă thểă trạngă trướcă phẫuă thuật,ă đượcă tưă vấnă cụă thểă vềă tìnhă trạngăbệnhăvàăcáchăth căphẫuăthuật,ăthayăthếăbàngăquang.

- Thụtătháoăkỹă- hồăsơ bệnhăánăđầyăđ ăchẩnăđoán,ăsiêuăâm,ăchụpăUIV,ăs iăbàngăquang,ăgiảiăphẫuăbệnh,ăxétănghiệmămáu,ăch cănĕngăthận.

- Chiếuătiaăxạă2000Gyătrướcă5ăngày. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăGiảnăđauă:ămêănộiăkhíăquản. 2.ăTưăthế:ăNằmăngửaă- độnăg iădướiămôngă 3.ăKỹăthuật:ă - Rạchăđư ngătrắngăgiữaădướiăr năvòngăquaătráiăquaăr nă2cmăđếnăphúcămạc. - Bộcălộăcắtă ngădẫnătinhă2ăbên. - Thắtăđộngămạchăchânătrong. - Bộcălộăniệuăquảnă2ăbênă- cắt,ăthắtăđầuădướiăvàăkhâuăthắtăchỉăvàoăđầuătrên. - Bócă táchă TLTă raă kh iă thànhă trướcă trựcă tràngă - cặpă cắtă 2ă ngháchă bàngă

quangăchỗăn iăliềnăthànhăbàngăquangă- khungăchậu.


205

- Cặpăcắtă2ăcáchăTLT,niệuăđạoăcắtăniệuăđạoăsátăđỉnhăTLT. - Đưaă2ăniệuăquảnăraădaăcáchă4cm.ă - Khâuăphúcămạcă- đauăbụngăsauăkhiăđặtădẫnălưuăvùngămổ

VI.ăTHEOăDẪIăX ăTRệ 1.ăChảyămáuă2ăcánh bàng quang - đámăn iăsauă.ăHútădẫnălưu,tiêmăcầmămáu.ă

KhôngăkếtăquảăMổălạiăcầmămáu. 2.ăRạchăăcầnăphảiătáchăsátăTLT. 3.ăNhiễmăkhuẩnăvùngăchậu:ăKhángăsinhă- dẫnălưu. 4.ăTắcăruột:ăCầnătránhătổnăthươngăruộtăkhiăphẫuăthuật.


206

C TăUăBẨNGăQUANGăĐ NGăTRểN

I.ăĐ IăC NG

Làăphẫuăthuậtămổăbàngăquangăcắtăb ămộtăhayănhiềuăuăácăbàngăquang

II.ăCH ăĐ NH

1.ăUălànhăbàngăquangăkíchăthướcălớn.ăKhôngăxửătríăđượcăquaănộiăsoi. 2.ăUăácăbàngăquangăthểănôngă- diệnărộngăkhôngăxửălýăquaănộiăsoiăđược.ă 3.ăUăácăthểăsâu,ăT2ă- T4ăchảyămáu.ăPhẫuăthuậtămangătínhăchấtăcấpăc u,ăcầmă

máu.

4.ăUăbàngăquang,ăhẹpăniệuăđạoă III.ăCH NGăCH ăĐ NH

1.ăUăĕnăsâu,ăgiaiăđoạnăcu i IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộăchuyênăkhoa:ăBsăCKăTiếtăNiệu,ăCKăI…. 2.ăPhươngătiện:ăBộătrungăphẫu,ăthôngătiểu,ăchỉ….. 3.ăNgư iăbệnh:ăĐượcăgiảiăthíchăchoăcảăgiaăđìnhăvềătìnhătrạng.ăHồăsơăbệnhă

ánătheoăquyăđịnh.ăKhám,ăxétănghiệmăđánhăgiáătoànădiệnă V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăGiảmăđau:ăMêănộiăkhíăquản,ăTTS…

2.ăKỹăthuật:ă - BNănằmăngửa:ăRạchătrắngăgiữaădướiăr nă - táchăphúcămạcăvàoăvùng.ăCóă

thểăcắtăbàngăquangăbênătrongăhoặcăngoàiăphúcămạcătùyăvịătríăuănênăuăthànhătrướcăđỉnhăbàngăquang,ănênăđiăngoàiăphúcămạc,ănếuăuăbàngăquangăthànhăsauănênăđiăquaăổăphúcămạc.

+ăĐiăngoàiăphúcămạc:ăbộcălộămặtătrướcăbàngăquangă - táchăphúcămạcă- xác

địnhăuă ăvịătríănào, xácăđịnhăđư ngărạchă- diệnăcắtăb ăbàngăquang.ăYêuăcầuămépăcắtăcáchăxa chân uă3cm,ălấyăb ăphầnămỡ,ătổăch căxungăquanh

+ăĐiăquaăổăphúcămạc:ăm ăbụngă- vénăruộtăchènăgạcăraăđưaăcácăcơăquanăraăkh iăkhungăchậuărồiăcheătổăch căxungăquanhăbĕngăgạcălớn.ă

- Khâu phụcăhồiăthànhăbàngăquangăbằngăchỉătùyătừngăphẫuăthuậtăviên. - Nếuăuăbàngăquangăsátălỗă2ăbênăniệuăquảnă<ă3cmănênăcắtăb ăcảălỗăniệuăquảnă

vàă1ăphầnăniệuăquản.ăNếuăniệuăquảnăđ ădàiăthìăcắmălạiăniệuăquảnăbàng quang là

t tănhất.ă - Cóăthểălấyăănếuăcó.ăNênătiếnăhànhătừăchỗăphânăchiaăđ/măchậuăngoàiă


207

- Hiệnănayăcóăquanăđiểmăkhôngănênădẫnălưuăbàngăquangăraăngoàiădaăkhôngătheoănướcătiểuăvàoăbụng.ăSauămổăchỉădẫnălưuăniệuăquảnăbàngăquangălàăđ .

- Lauăsạchăsauămổă- kiểmătraăcầmămáuă- dẫnălưuăpetgac.ă - Đóngăbụng

VI. THEO DÕI - X ăTRệă 1.ăTaiăbiến,ătheoădõiătoànătrạng,ămáu,ăhuyếtăáp,ătìnhătrạngăchảyămauăsauămổă

nếuăcóă 2.ăNhiễmăkhuẩnăvếtămổăsauămổ,ăchoăkhángăsinhăthíchăhợp. 3.ăTắc,ădínhă ruộtă sớm:ăcầnă tránhă lnfă tổnă thươngă thànhămạcă ruộtăkhiăphẫuă

thuật. 4. Theo dõi lâu dài, phátăhiệnăsựădiăcĕnăcácătếăbàoăKătạiăvùngătrênămu,ăr iă

loạnăcươngădương.


208

C TăBẨNGăQUANGăBÁNăPHỂNăKỆMăTỎIăTH A

I.ăĐ IăC NG

- Cắtă bàngă quangă bánă phână kèmă túiă thừaă làă phươngă phápă phẫuă thuậtă cắtăphầnăbàngăquangăbệnhălýămàăvẫnăđảmăbảoăđượcăch cănĕngă - sinh lýăc aăphầnăcònălại.

- Trướcăkhiăchỉăđịnhăphẫuăthuậtăcầnăchẩnăđoánăchínhăxácăgiaiăđoạnăbệnhă - tổnăthươngăđiăkèm,ătìnhătrạngătoànăthân,ăhìnhătháiăvàătổnăthươngătrênă II.ăCH ăĐ NH

1.ăS iăvàătúiăthừaăbàngăquangă 2.ăUătrongătúiăthừaăbàngăquang,ăungăthưăbàngăquangănguyăcơăthấp. 3.ăViêmăbàngăquangăcoăthắt,ăuămáu,ăuătếăbàoăthầnăkinh.


1.ăMọiăătừăcơăhọcăđư ngăniệuădướiăchưaăđượcăthông

2.ăĐauăbàngăquang,ăxâmălấnăTLT,ăxâmălấn

3.ăĐangăviêmăm ăbàngăquang,ăthểătrạngăgiàăyếu,ăsuyăkiệt. 4. K bàng quang diăcĕn.

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộăchuyênăkhoa:ăBsăCKăTiếtăNiệu,ăCKăI…. 2.ăPhươngătiện:ăBộătrungăphẫu,ăthôngădẫnălưuă,ăchỉ….. 3.ăNgư iăbệnh:ăĐượcăgiảiăthíchăchoăcảăgiaăđìnhăvềătìnhătrạngăbệnh.ăHồăsơă

bệnhăánătheoăquyăđịnh.ăKhám,ăxétănghiệmăđánhăgiáătoànădiệnă V. CÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăBệnhănhânăđượcămêăNKQ,ăTTS…

2.ăTưăthế:ăngửa,ăđầuăthấp,ăbànămổăcóăthểăbẻăgậpăngayăchân. 3.ăKỹăthuật:ă - Rạchădaăđư ngătrắngăgiữaădướiăr nă– quaădaăcânăcơă- vénăphúcămạcăbộcălộă

mặtătrướcăbàngăquangă/. - Nếuătúiăthừaăthànhăbàngăquangă ătrênăcầnăđiăngoàiăphúcămạcăbộcălộăphầnă

bàngăquangăđịnhăcắtăb ,ăbộcă lộă túiă thừaăkh iă chỗăcơăquană lânăcận.ăTrongăquáătrìnhăphảiătáchătúiăthừaăđiăsátăphầnăbàngăquangăcắtăb .

- Khâu - cắtăb ăphầnăbàngăquangăbệnhălýătúiăthừa. - Khâuăphụcăhồiăbàngăquangă1ăhoặcă2 lớpă - Lauărửa,ăkiểmătraăcầmămáu,ădẫnălưuăh ămổ,ăđặtăsonleădẫnălưuăbàngăquang.


209

- Đánhăgiáătrongămổ

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăToànătrạng,ămáu,ăhuyếtăáp,ăchảyămáu…. 2.ăNhiễmăkhuẩnăvùngămổă- khángăsinhăthíchăhợp. 3.ăkiểmătraăbàngăquangă:ănướcătiểu

4.ăTướiărửa sauămổ,ăcầnăthaoătácănhẹănhàngă


210

C TăB ăUăTH NGăTH NăB NGăDAOăSIểUăỂM

I.ăĐ IăC NG

Làăphẫuăthuậtăcắtă: - Uătuyếnăthượngăthậnătĕngătiếtă - Uăcổăthượngăthậnătĕngătiếtă - Uăv ăthượngăthậnătĕngă - Cácăloạiăuănangăv ăthượngăthận:ăuălành

II.ăCH ăĐ NH

1. U tuyếnă thượngă thậnă - uă tuyếnă thượngă thậnă lạcă chỗ,ă ungă thưă tuyếnăthượngăthận.

2.ăUăcổăthượngăthậnătĕngătiếtănguyênăphát. 3.ăUăcổă thượngă thậnă tĕngă tiết,ăungă thưă th ăphátă tuyếnă thượngă thận,ăKăv ă

thượngăthận. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

1.ăKhôngăphẫuăthuậtă2ăloạiăcùngă1ălầnămổ. 2.ăPhìăđạiăthượngăthậnă2ăbênăă 3.ăKătuyếnăthượngăthậnăuăt yăđãădiăcĕn. 4.ăKăth ăphát,ăhạăKliămáu.

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăNiệu,ătimămạch,ăgâyămêăđãăđượcăđàoătạoăvềăphẫuăthuật.

2.ăBệnhănhân:ă - Giảiăthích,ătìnhătrạngăphẫuăthuật,ănguyăcơ. - Theoădõiăbệnhănhânătrongămổă(nhưăthu că căchếăhuyếtăáp,ălợiătiểu)ăK…

- Theoădõiăcácătĕngăhuyếtăápăkịchăphát,ăđiềuătrịăthĕngăbằng,ăkiềmătoan,ăr iăloạnăđiệnăgiải….

3.ăPhươngătiện

- Bộăđạiăphẫu,ădụngăcụăphẫuăthuậtămạchămáuă - Phươngătiệnăcấpăc u,ămáyăđoăápălựcăđ/m,ămáyăth ăoăxy

- Thu căđiềuăchỉnhă– huyếtăáp. 4.ăHồăsơăbệnhănhân

- Xétănghiệmăđông,ăcầmămáu,ăch cănĕngăgan,ăthận

- Xétănghiệmăr iăloạnănộiătiết.


211

- Uăv ăthượngăthậnă– t yăthượng:ăxétănghiệmăK+ămáu,ăK+ăniệu,ă. - Hộiăch ngăcushing,ăxétănghiệmăaldosterolăniệuă24h,ă. - Uătuyếnăthượngăthận,ăcathecholamămáu,ăniệuă24h. - CT,ăxăquangătimăphổi,ă V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

- Vôăcảm:ămêănộiăkhíăquảnă 2.ăKỹăthuật:ăphẫuăthuậtăcácăuătuyếnăthượngăthận. - Dùngăđư ngămạchădướiăsư năbênăcóău. - Phảiătáchăthắtăvàăcắtălưới mạchătuyếnăthượngăthậnătừngăbên

+ăBênăphải:ăbộcălộăcu ngămạchăthượngăthậnăchínhătừăbênăphíaăđộngămạchăch .ăThắtăcácămạchănày.ăNếuătụtăhuyếtăápăchoăthu cătĕngăHA.

+ăBênătrái:ăbộcălộăthắtăvàăcắtăcu ngămạchătuyếnăthượngăthậnăchínhătừăđộngătácănângăthận.ăBộcălộătiếpălướiămạchătuyếnăthượngăthậnăchínhătừătĩnhămạchă– ch ăbụng.

- Bócăgọnăkh iăuăthượngăthậnă– kiểmătracầmămáuă ăvugfăphẫuăthuậtăcácăuătuyếnăthượngăthận.

- Chẩnăđoánăđúng

- Làăphẫuăthuậtălớnă- vàăcóăsựăph iăhợpăcácăchuyênăkhoaătimămạch,ăngực,ătiếtăniệu,ănộiătiết.

Phẫuă thuậtă ungă thưă tuyếnă thượngă thậnă làă phẫuă thuậtă nhưă uă tuyếnă thượngăthậnănhưngăthêmăcácăthìănạoăvétăhạch

+ăCắtăb ămôămỡăquanhăthượngăthậnă +ăCắtăcácăhạchădiăcĕn. VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTrongăphẫuăthuật:ămáu,ăhuyếtăáp.. 2.ă Truyềnă dịchă theoă dõiă huyếtă ápă doă giảmă kh iă lượngă tuầnă hoànă vàă

cathecholam.

3.ăHộiăch ngăsuyăTTT,ăgan,ăKămáu,ă2ă- 3

4.ăHộiă ch ngă suyă tuyếnă thượngă thậnăcấpă sauăphẫuă thuật:ăMệtă lả,ă toátămồăhôi,ăhạăhuyếtăáp:ădịch,ăperednigoloă…


212

THỌNGăNI UăQU NăRADAăTRểNăM TăĐO NăRU T

I. Đ IăC NG

Làă phẫuă thuậtă chuyểnă dòngănướcă tiểuă raă điă quaămộtă đoạnă ruộtă trongă cácăphẫuăthuậtăcắtăbàngăquangădoăuăhoặcăchỉădẫnălênăniệuăquảnăđơnăthuần(khôngăcắtăđượcăbàngăquang). II.ăCH ăĐ NH

1. K bàng quang xâmălấn

2.ăCácănguyênănhânăcầnăchỉăđịnhăphẫuăthuậtăcắtăbàngăquang. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

- Bệnhănhânăgiàăyếu,ăsuyăkiệt - Kădiăcĕnăxa.

IV.ăCHU NăB

1.ăNgư iăbệnhăđượcătưăvấnăvềăphẫuăthuật,ăđiềuătrị,ănguyăcơ,ăxétănghiệmăđầyăđ ăch cănĕngăgan,ăthận,ăđôngăcầmămáu.

2.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăNiệu,ăCKII…

3.ăDụngăcụ: Bộăđạiăphẫu. V.ăK ăTHU T

1.ăBệnhănhânănằmăngửa,ăkêăg iămông. 2.ăVôăcảm:ăMêătoànăthână- NKQ

3.ăKỹăthuật: - Rạchădaăvàiăcmădướiăr nătách,ăvénăphúcămạcăcắt,ăthắtăđầuăxaă2ăniệuăquản. - Phẫuăthuậtă2ăđầuăniệuăquảnăđ ădài,ăđảmăbảoăđ ămạchămáu. - Mổă ăhaiă phúcămạcă tạmăđoạnă ruộtă thíchăhợp.ăCóă thểădùngăđoạnă sigmaăă

hoặcăđoạnăđạiătràngăxu ng.ăGiảiăphápăđoạnăruộtăcùngămạchătươngă ng. - Cắmăniệuăquảnăvàoăruột.ăCóăthểăcắmă2ăđầuăniệuăquảnăvàoă2ăđoạnăruộtărồiă

mổăthôngăđoạnăruộtăraădaăhoặcăcắmăcảă2ăđầuăbàngăquangăvàoă1ăđoạn ruột,ăđầuăcònălạiăm ăthôngăraăda.ăKhâuăn iăniệuăquảnă- ruộtă.ăCóăthểătạoăvanăhoặc không.

- Lauăsạchăvùngămổ,ăkiểmătraăcầmămáuă- dẫnălưuăbàngăquangăra. - Đóngăvùngămôă2ălớp.

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTrongăphẫuă thuật:ă theoădõiă toànă trạng,ă chảyămáu.ăĐảmăbảo niệuă quảnă

đoạnăruộtămiệngăn i


213

2.ăChảyămáuăquaă ngădẫnălưu,ădòănướcătiểuădoăkhôngăkínămiệngănòiăruột - niệuăquản.ă

3.ăNhiễmăkhuẩnăbụng,ă 4.ăTắcăruột:ăthaoătácănhẹănhàngătránhătổnăthươngăthànhăruột.


214

D NăL UăBẨNGăQUANGăB NGăCH CăTROCA

I.ăĐ IăC NG

Làăphươngăphápăgiảiăquyếtătắcănghẽnătừăcổăbàngăquangătr ăraănếuăthôngăđáiăkhôngăcóăkếtăquảăbằngăcáchăchọcă trocaătừă thànhăbụngăvàoăbàngăquangăquaăđóăluônă ngădẫnălưuăvàoăbàngăquangădẫnălưuănướcătiểuăraăngoài. II.ăCH ăĐ NH

1.ăBíăđáiădoăuăTLTăkhôngăđặtăđượcăsonleădãnălưuăbàngăquang. 2.ăBíăđáiădoăuăTLTăăkhôngăcònăchỉăđịnhăcắtăuăTLTă 3.ăHẹpă niệuă đạo:ă làă th ă thuậtă bổă xungă dựă phòngă choă phẫuă thuậtă nguyênă

nhân.


1.ăViêmătấyăhạăvịă- tầngăsinhămôn,ăuăTLTălớn. 2.ăThoátăvịăđư ngătrắngădướiăr n,ăsẹoăcũăbụngădưới,ăcầnăhếtăs căthậnătrọngă

khiăchọc. IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăNiệu,ăNgoạiăđượcăđàoătạo. 2.ăBệnhănhân:ătưăvấn,ăanăthầnătrướcă15',ăcạoălông…. 3.ăPhươngătiện:ăthu cătêălidocain,ăbộăchọădò,ăchọcădòăsonleădẫnălưu.


1.ăBệnhănhânănằmăngửa,ătêătạiăchỗădướiăr n

2.ăCánăbộămặcăáoăđiăgangăvôăkhuẩn

3.ăKỹăthuật - Sát trùng - trảiătoanăđểăh ăvùngătrướcăbàngăquang. - Gâyătêătạiăchỗ.ăĐư ngătrắngădướiăr năngayătrênăkhớpăxươngămu

- Dùngădaoămổărạchăda,ăcânăcơ

- Tayăphảiăcầmătrocaăđãăluônăoongdădẫnălưu.ăChọcăquaămặtădaăquaăthànhăbụngăvàoălòngăbàngăquang.ăTheoăđư ngăthẳngăđ ngăvuôngăgócăvớiăthànhăbụng:ăcóăcảmăgiácăhẫngătayăvàănướcătiểuăraă ngădẫnălưuăvàoăbàngăquangălàăđãăvàoăbàngăquang.

- Luồnătiếpă ngădẫnălưuăvàoăbàngăquangă.rútătroca,ăc ăđịnhăvàoăthànhăbụng

- Sát trùng - bĕngăvùngămổ. VI. THEO DÕI - X ăTRệ


215

1.ăTrongăphẫuăthuật:ăquanăsátăsắcămặt,ămáu,ăhuyếtăáp,ăđánhăgiáătìnhătrạngăđau.ăNếuăcầnăchoăgiảmăđau.

2.ăChảyămáuăquaădẫnălưu:ătừăthànhăbàngăquangăhoặcăchọcăvàoăTLTăkhiăthaoătácăcầnăđiềuătrịănộiăhoặcăphẫuăthuậtălại.

3.ăViêmătấyănướcătiểuăkhôngădùngăkhángăsinhăhoặcămổăbụngădẫnălưuăbàng

quang

4.ăXétănghiệmănướcătiểuădẫnălưu,ăc ăđịnhăsonleăvàoăbụngăchoăchặt


216

PH UăTHU TăS IăNI UăQU NăTHẨNHăBẨNGăQUANG

I.ăĐ IăC NG

Làăphẫuăthuậtămổăniệuăquảnălấy s iăphụcăhồiălưuăthôngăniệuăquản

II.ăCH ăĐ NH

1.ăS iăniệuăquảnăbiếnăch ng

2.ăS iăniệuăquảnăă5mmăđiềuătrịănộiăthấtăbạiă 3.ăS iăniệuăquảnăgâyăhẹpăphíaădưới.


Điềuătrịănộiăxétăkhảănĕngăs iădiăchuyểnăxu ngădướiăhoặcăápădụngă,ătánăs iăniệuăquản. IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBSăNgoại,ăCKI,ăCKăTiếtăNiệu…. 2.ăPhươngătiện:ăBộădụngăcụătrungăphẫu. 3.ăHồăsơăbệnhăánăđầyăđ ănhưăphẫuăthuậtăkhác,ăUIV,ăCT….


1.ăTưăthếă- Vôăcảm:ăBệnhănhânăTTS,ănộiăkhíăquản,ăbệnhănhânănằmăngửaăkêăg iădướiămông.

2.ăKỹăthuật - Rạchădaăchếchăh ăchậuăbẹnăcóăs iăhoặcătầngăgiữaădướiădaăquaăcácălớpăgână

cơ.ă– bộcălộă- venăphúcămạcăh ăchậu.ăPhầnătrênăniệuăquảnăcóăs iă- nângălênăbằngăngănelaton.ăNếuăniệuăquảnădãnătoătìmăvịătríăs iăphíaădưới,ănếuăniệuăquản,ănếuăniệuăquảnăkhôngădãnăthìătìmăs iăphíaătrên.

- Khâuăchỉătựaă– m ădọcăniệuăquảnătìmăs i.ăDùngăqueăthĕmătáchăs iăraăăkh iăniêmămạcă- lấyăs i.

- Thĕmădòălưuăthôngăniệuăquảnăbằngă ngăthôngăluồnătrênăvàădướiăđểălấyăs i.ăLấyănướcătiểuătrênăthậnălàmăKSĐăcóăthểăđặtăthôngălàănòngăniệuăquảnăhoặcăkhôngătùyăchỉăđịnh.

- Khâuăniệuăquảnăbằngăchỉă4/0mmăvicryl - Lauăsạchă- dẫnălưuăvùngămổ. - Đóngăvếtămổălớpă Chú ý: Nếuă cơă chítă hẹpă dướiă s iă thìă xửă tríă cắmă lạiă niệuă quảnă vàoă bàngă

quang

VI. THEO DÕI - X ăTRệ


217

1.ăTrongăphẫuăthuậtă - Chảy máu:ăđợiăcầmămáuăvớiămạchănh ,ăbuộc,ăkhâuăvớiămạchălớn. - S iăchạyălênăthận:ăĐặtărửaăchoătrôiăxu ngăhoặcăđặtădẫnălưuăNQă - tánăs iă

ngoàiăcơăthể 2.ăSauăphẫuăthuật - Nhiễmăkhuẩnăniệu:ăkhángăsinhăphùăhợp. - Đáiămáuădoătổnăthươngăniêmămạc,ăă- cầmămáu. - Ròăniệuăquản:ăphẫuăthuậtăgiảiăquyếtăchítăhẹp…..


218

D NăL UăTH N

I.ăĐ IăC NG

Làăphẫuăthuậtăchuyểnădòngănướcătiểuătừăđàiăbểăthậnăquaănhuămôăraăda. II.ăCH ăĐ NH

- Thậnă ăm ,ănướcădoăchítăhẹpăcơăhọc. - Vôăniệuădoăbítătắcăcơăhọcăđư ngăniệu

- Đảmăbảoăanătoànătrongăcácăphẫuăthuậtălấyăs i,ădẫnălưuătạmăth iăchuẩnăbịăchoăphẫuăthuậtătạoăhút….. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Thậnăđaănang,ăthậnălạcăchỗăkhungăchậu. IV.ăCHU NăB

1.ăCácăbộăchuyênăkhoa,ăbácăsĩăNgoạiă 2.ăPhươngătiện:ă - Bộădụngăcụăphẫuăthuậtătiếtăniệu

- Hồăsơăbệnhăánăđầyăđ ,ăchẩnăđoán. 3.ăBệnhănhân:ă


1.ăTưăthế:ănghiêngă900,ăđặtăg iăthắtălưngăđ iădiện.ă 2.ăVôăcảm:ăTêătạiăchỗ,ăt yăs ng…

3.ăKỹăthuật - Rạchădaăsư nă- thắtălưng,ătáchăphúcănạc - Vénăphúcămạcăvềăphíaăbụngă(ăkhôngăđượcălàmătiếpănếuăráchăphảiăkhâuălạiă

ngay)

- Lộăxuấtăthậnăcĕngăto,ăphồngătừngămúi.ă - Chọcădòăhútăraănướcătiểuăhoặcămáu.ăChọnăvùngădẫnălưuăcóăthể:ă +ăChọnăvùngăm ngănhất,ărạchăm ănhuămô,ăăbểăthậnă- đặtădẫnălưu.ă +ăNhuămôădày:ăM ăbểăthậnă- chạyăquaănangăluồnătừăbểăquaănhuămôăraăngoàiă

sauăđóăđặtădẫnălưuăngượcăvàoăbểăthận. - Khâuănhuămôăchỉătiêu.ăC ăđịnhănhuămôăsátăthànhăbàngăquang. - Bơmărửaăbểăthậnăquaădẫnălưuăchoăsạch,ăkiểmătraălưuăthông.ă - Lauăsạchăvùngămổ,ădẫnălưuăh ămổ

- Đóngăvếtămổă2ălớpă- c ăđịnhăcácă ngădẫnălưu. Chú ý:


219

- Cóăthểăkếtăhợpălấyăs iănếuădễădàng. - C ă địnhă cácă ngă dẫnă lưuă thậnă chỉă tiêuă bênă trong,ă chỉă khôngă tiêu,ă phíaă

ngoàiăthànhăbụng. - Đánhădấuă2ă ngătránhănhầmălẫnăkhiărút. VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTheoădõiă ngădẫnălưu:ăs ălượng,ămàuăsắcă24h.ăRútădẫnălưuăcẩnăthậnă48h,ă

chỉărútădẫnălưuăthậnăkhiăđãăgiảiăquyếtănguyênănhânăbítătắc. 2.ăTheoădõiătìnhătrạngătoànăthân:ălợiătiểu,ădịch…

3.ăNếu:ă - Tắcădẫnălưuăthậnăbơmărửa - Chảyămáu:ăbơmărửaăhoặcăphẫuăthuậtălạiăcầmămáu. - Tuộtădẫnălưu:ăphẫuăthuậtăđặtălại - Đặtădẫnălưuăquaăôăphúcămạcă - Nhưăphácăđồăđiềuătrịăngoàiăphúcămạc. - Kiểmătraădẫnălưuădoăcònăbítătắc,ăphẫuăthuậtălại.


220

PH UăTHU TăXO Nă- V ăTINHăHOẨN

I.ăĐ IăC NG

- Làăphẫuăthuậtăcấpăc uănhằmămụcăđíchăc uăs ngătinhăhoànăbảoătồnăch cănĕngăsinhăđẻ.

- Vớiăcácă trư ngăhợpăchấnă thươngăbìuă - tinh hoàn - ngoàiămụcăđíchăcầmămáu,ălấyămáuătụăầnăđánhăgiáăkhảănĕngăbảoătồnătinhăhoàn.ă II.ăCH ăĐ NH

1.ăTấtăcảăcácătrư ngăhợpănghiăng ăxoắnătinhăhoànă ăbệnhănhânătrẻănênămổăbìuăthĕmădòăxácăđịnhăchẩnăđoánă- điềuătrị.ă

2.ăChấnăthươngăbìuă- tụămáuăquanh tinh hoàn.


Quaiăbị,ăviêmătinhăhoànă+ătuyếnănướcăbọtămangătai.ă IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBácăsĩăngoại,ăBSăCKăTiếtăNiệu. 2.ăPhươngătiện:ăBộătrungăphẫu. 3.ăNgư iăbệnh:ă - Tưăvấnă - giảiă thíchăvềăphẫuă thuật,ă tìnhă trạngă lýădoănêuăphảiă cắt b ă tinhă

hoàn.

- Vệăsinhăcạoălôngăbẹnăbìu. 4.ăHồăsơăbệnhăán

- Siêuăâmăbẹnăbìu,ăđánhăgiáămạchănuôi,ătinhăhoànă - Khaiăthácăchínhăxácăth iăgianăđau,ăchấnăthương.


1.ăVôăcảm:ăMêătoànăthân,ăTTS

2.ăKỹăthuật:ă - Rạchămépădaăbẹnăbụngăbênăcóătổnăthươngăhoặcăđư ngăchéoătừăcungăđùiă

lên trên 450 soăvớiăđư ngăgiữa. - Quaălớpăcânăcơămỡăvùngăbẹnăbộcălộătinhăhoànăđánhăgiá: +ăVớiăxoắnătinhăhoàn:ă thư ngăxoắnăthừngătinhăranhăgiớiăthừngătinhă - tinh

hoàn.ăTháoăxoắnăđắpăgạcăấm.ă15ăđếnă20ăphút.ăNếuătinhăhoàn hồngălại,ămạchăđạpă- bảoătồn.ăNếuăkhôngăquyếtăđịnhăcắtăb .ăCóăthểăphongăbếăbằngălidocain.

+ăVớiăcơătinhăhoàn:ăđánhăgiáăvếtăthươngănôngăsâu,ăkhảănĕngăbảoătồn.ăNếuăvếtăthươngănh ăgọnăítădậpănát,ătụămáuăthìăkhâuăcóătinhăhoànăbảoătồn.ăDẫnălưuăđáyă


221

bìu.ăNếuăvỡălớn,ădậpănátănhiềuătụămáuălớn.ăChấtăt yătinhăhoànăbẩn,ăquyếtăđịnhăcắtăb .

- Nếuăsauăđánhăgiáăthươngătổn,ăquyếtăđịnhăcắtătinhăhoànăcầnăkéoădàiăđư ngămổălênătrên.ăBộcălộăcu ngămạchătinhăphẫuătíchănhẹănhàngăthừngătinh.ăBuộcăđộngămạchăhạăvịăđẩyătúiăcùngăphúcămạcălênătrên.

- Cặpăcắt,ăthắtăvàăbuộcăthừngătinhăbằngă2ănútăchỉăkhôngătiêuăphíaătrênăkẹp.ăThắtăđộngămạch,ătĩnhămạchătĕngăcư ngăphíaătrên.ăKiểmătraălạiădiệnăcắt,ăcầmămáuăkỹ.

- Làmălạiă ngăbẹn,ăkhâuădâyăchằngăkếtăhợpăăđùi,ăđóngăcanăcơăchéoălớn. - Dẫnălưuăđáyăbìuăđểă48ă- 72ăgi . - Khâuădaă:ăkhâuădướiăda.

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăChảyămáuădoăcầmămáuăkhôngăkỹ:ădướiădaă - chènăépănênătụămáuăbìuă -

phẫuăthuậtălại. 2.ăPhùănề,ănhiễmăkhuẩnă- kháng sinh cho viêm.

3.ăViêmătinhăhoànăsauăbảoătồn,ăviêmăhoạiătửătinhăhoànăsau điềuătrịăbảoătồnădoăchấnăthương.


222

PH UăTHU TăĐịNGăRọăBẨNGăQUANGă- ỂMăĐ O

I.ăĐ IăC NG

Đóngăròăbàngăquangă- âmăđạoălàăphẫuăthuậtăđóngăkínăthànhăbàngăquangăvàăthànhăâmăđạoăđểăngư iăbệnhătiểuăđượcăquaăniệuăđạo.ă II.ăCH ăĐ NH

1. Rò bàng quang - âmăđạoădoănguyênănhânăsảnăphụăkhoa 2. Rò bàng quang - âmăđạoăsauăchấnăthương.


1.ăLỗăròă<ă3ătháng,ăcònănhiễmăkhuẩn

2.ăLỗăròădoăxạătrị,ătiểuăkhungăbịăxâmălấnădoăK

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBSăchuyênăkhoaăTiếtăNiệuă- phụăsản,ăngoạiăđượcăđàoătạoăvềăkỹăthuật.

2.ăPhươngătiện:ăBộăphẫuăthuật,ăkèmăchỉătiêuăchậm. 3.ăNgư iăbệnh:ăHồăsơăbệnhăán,ătiềnăsửălỗărò.ăThĕmăkhámăâmăđạo,ănghiệmă

phápăxanhmetilen,ăđiềuătrịăhếtănhiễmăkhuẩnătạiăchỗ….. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

A.ăĐóngălỗăròăbàngăquangăâmăđạoăbằngăđư ngădướiăquaăâmăđạo,ăđ iăvớiănhữngălỗăròănh ăvàănông.

B.ăĐóngăròăbàngăquangăâmăđạoătưăthếănằmăsấpălawsonăđiăquaăâmăđạoăcùngăđồ.

C.ăĐóngălỗăròăbàngăquangăâmăđạoăbằngăđư ngăbụngăquaăbàngăquangăkhiălỗăròăcaoărộng,ăâmăđạoăhẹpă(hayăápădụngătạiăcơăs ăCKăTiếtăniệu)

- Rạchădaăđư ngătrắngăgiữaădướiăr năquaăcânăcơăbộcălộăbàngăquang.ă - M ăbàngăquangăxácăđịnhălỗăròăđặtă2ăthôngăniệuăquảnălàmăm c - Bộcălộăvàăđặtă ngăthôngăquaălỗăròăbàngăquangăsangăâmăđạoăbơmăcúpăvừaă

phải,ăkéoănângălênăphẫuătíchăbócătáchăthànhăbàngăquang,ăthànhăâmăđạo,ăxén mép

lỗăròătớiătổăch călànhămềmămại. - Khâuăchỉătựaănângămépăâmăđạoărútă thông.ăĐóngălỗăròăthànhăâmăđạoăchỉă

khôngătiêuă1.0ăhoặcă2.0

- Đóngălỗăròăbàngăquangăbằngăchỉătiêuă1.0ăhoặcă2.0.ăRútăcácă ngăthôngăniệuăquản.

- Đóngăthànhătrướcăbàngăquang,ădẫnălưuăbàng quang.


223

- Đặtăfoleyăniệuăđạoă2ătuần. D.ăĐóngălỗăròăbàngăquangăâmăđạoăquaăphúcămạc,ăbàngăquangăkhiălỗăròărộngă

sau bàng quang.

- Rạchădaătrắngăgiữaădướiăr năquaăcânăcơăm ăphúcămạc. - Táchăphúcămạcăphíaătrênăbàngăquang,ăm ăbàngăquangăphíaăsauătớiăchỗărò,ă

cầm máuămépăcắtăbàngăquangă1.0ăhoặcă2.0.ă - Khâuătựaăcácămépăbàngăquangălàmăm căcĕngăsangă2ăbênăxácăđịnhăcácălỗă

niệuăquản,ălỗărò. - Cắtălọcălỗăròămépăthànhăbàngăquangătáchăriêngăthànhăbàngăquang,ăthànhă

âmăđạo,ăxénămépătớiătổăch călành,ămềmămạiămộtăcáchătiếtăkiệm. - Đóngălỗăròăâmăđạoăbằngăchỉătiêuăs ă1.0ăhoặcă2.0.ă - Đóngălỗăròăbàngăquangă1ăhoặcă2ălớpăchỉătiêuăs ă1.0ăhoặcă2.0. - Ph ălạiăphúcămạcăđỉnhăbàngăquang. - Lauărửaăvùngămổ,ădẫnălưuăbàngăquangă- dẫnălưuăretzius

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTheoădõiăcácă ngăthôngăđảmăbảoăkhôngătắcă ng.ăRútădẫnălưuăvùngămổă

khiăhếtădịchă(48h).ăTuyệtăđ iăkhôngăđểătắcă ngădẫnălưuăđeădọaăbụcăvếtăkhâuălỗăròătràoănướcătiểuăvàoăổăbụng.ă

2.ăĐiềuătrịăkhángăsinhăch ngătáoăbón.ăRútădẫnălưuăbàngăquangă7ă- 10 ngày.

Rútăsonleăniệuăđạoăsauă14ăngày.

3.ăVệăsinhăcơăquanăsinhădụcăngoàiăbằngăcácădungădịchăsátăkhuẩn. 4.ăĐ iăvớiăcácălỗăròăbàngăquangăâmăđạoănh ă theoădõiăsauă3ă thángăcònăròă

phẫuăthuậtălại. 5.ăTheoădõiătắc,ădínhăruộtăsauămổ.


224

C TăTH NăĐ NăTHU NăQUAăM ăH ăHOẶCăN IăSOIăSAUăPHỎCăM C

I.ăĐ IăC NG

- Cắtăthậnăđơnăthuầnăquaămổăh ăhoặcănộiăsoiălàăphẫuăthuậtăcắtăb ăthậnăvàămộtăphầnăđư ngădẫnăniệuătrênă(bểăthậnăvàăphầnăđầuăniệuăquản)

- Cóăthểăthựcăhiệnăkỹăthuậtănàyăquaămổăh ăhoặcănộiăsoiăquaăổăbụngăhoặcăsauăphúcămạcătùyăcơăs ăyătếăvàăphẫu thuậtăviên.ăVớiăxuăhướngăhiệnănayăthìăphẫuăthuậtăcắtăthậnăbằngănộăsoiăsauăphúcămạcătạiăcácăcơăs ăyătế,ăchuyênăkhoaăTiếtăniệuăngàyăcàngăđượcăưaăchuộng

II.ăCH ăĐ NH

1.ăThậnămấtăch cănĕngădoăviêmănhiễm,ă ănước,ă ăm ,ăviêmăteo…….. 2.ăThậnăchấnăthươngădậpănát, khôngăcóăkhảănĕngăbảoătồn

3.ăNhồiămáuăthậnătoànăbộă 4.ăUngăthưăthậnăkhuătrú


1.ăThậnăduyănhất 2.ăThậnăđ iădiệnămấtăch cănĕngăhoặcătổnăthươngănặng.

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBSăCKăTiếtăniệu,ăCKăNgoạiăđượcăđàoătạoăvềăphẫuăthuậtănộiăsoi. 2. Ngư iăbệnh:ăTưăvấnăgiảiăthíchărõăràngăvềăphẫuăthuật 3.ăHồăsơăbệnhăánăđầyăđ ,ăxétănghiệmăđôngăcầmămáu,ăch cănĕngăthậnăgan,ă

chụpăUIV,ăCT,ăxạăhìnhăthận. 4.ăPhươngătiện:ăBộădụngăcụăphẫuăthuậtănộiăsoi,ăphẫuăthuậtăTiếtăniệu


1.ăTưăthế:ănằmăngửaăhoặcănghiêngă900 độnăg iăthắtălưngăđ iădiệnăbênăphẫuăthuật,ăchânădướiăco,ăchânătrênăduỗi.

2.ăVôăcảm:ămêănộiăkhíăquản,ătĩnhămạch,ătêăt yăs ng,ăngoàiămàngăc ng…

3.ăKỹăthuật: A.ăMổăh ăngoàiăphúcămạc:ăbệnhănhânănằmănghiêngă900 độnăg iăthắtălưng. - Rạchădaăcânăcơăsư nălưngăđ ărộngăcóăthểăcắtăđầuăsư nă12,ăvénăphúcămạcă

raăphíaăbụng,ăm ăcânăgerota.


225

- Phẫuătíchăbócătáchăthậnănhẹănhàngăbằngăkéoăphẫuăthuật,ătáchătoànăbộătổăch căquanhăthậnătừăb ălồiălớnăraă2ămặtătrướcăsauăcựcădưới,ătrên,ălộăxuấtăcu ngăthận.

- Phẫuătíchăbộcălộăniệuăquảnănângălênăbằngă1ădâyăcaoăsu,ăkẹpăcắtăniệuăquảnăbuộcăđầuăxaăbằngăchỉătiêuăchậm.ăBuộcăđầuăcònălạiăbằngă1ăsợiăchỉădài,ăkéoăbộcălộăthận.

- Phẫuă tíchă cu ngă thậnănhẹănhàng,ă táchăxaă cácă thànhăphầnă liênăquanăkẹpăcu ngăthậnăbằngă2ăkìmăkẹpăcu ng ngượcăchiềuănhau,ădùngă1ăkìmăth ă3ăkẹpăphíaătrênăđềăphòngătuột.

- Cắtăcu ngăthậnăgiữaă2ăkìmăkẹpăcu ngăbuộcăthànhăphầnănàyăbằngăchỉătiêuăchậmăs ă1,ătĕngăcư ngăthêmă1ănútăphíaăngoàiăhoặcăchỉălanh.ăNếuăphẫuătíchăcu ngădễădàngăthìătách,ăcặp,ăcắtăvàăbuộcăriêng rẽăđộngămạch,ătĩnhămạch.

- Kiểmătraăcầmămáuăkỹăđềăphòngătuộtăchỉ.ăDẫnălưuăh ăthậnăquaăthànhăbụng. B.ăCắtăthậnăquaănộiăsoiăsauăphúcămạc - Bệnhănhânănằmănghiêngănhưămổăh ăngoàiăphúcămạcă - Đặtăcácătrocarăvàoăvùngăhôngălưngăthậnătheoăphươngăphápăh ă + 2 trocară10mmătạiătamăgiácăpetitădướiăđầuăsư nă12ătrênăđư ngănáchăsauă

vàătrênămàoăchậuătrênăđư ngănáchăgiữa. +ă1ătrocară5mmădướiăđầuăsư nă11ătrênăđư ngănáchătrước. +ăN iăcácăvanăvàoăhệăth ngăbơmăhơiădaoăđiện. - BơmăCO2 phẫuă tíchă tạoăkhoangăphẫuă thuật.ăPhẫuă tíchă thẳngăvàoă cu ngă

thậnăsauăkhiăxácăđịnhăranhăgiới.ăBộcălộătừngăthànhăphầnăriêngărẽ.ăĐánhădấuăcácăthànhăphầnănàyăbằngăcácădâyăch ătươngă ng(ămàuăđ ăchoăđộngămạch,ăxanhăchoătĩnhămạch)

- Kẹpăriêngărẽă từngăthànhăphầnăbằngăhemolockăhoặcăbuộcăchỉătheoăth ătựăđộngămạch,ătĩnhămạchăniệuăquản,ăcóăthểătĕngăcư ngăbằngăcácănútăbuộc.

- Giảiăphóngăthận,ăbểăthậnăphầnăđầuăniệuăquảnăraăkh iăcácăthànhăphầnăxungăquanh.ăChúăýăđiăsátăvềăphíaătổăch căb ăđi.ăPhẫuătíchăđếnăđâuăcầmămáuătỉămỉăđếnăđấy.

- Dẫnălưuăh ăthậnăquaălỗătrocarătrênămàoăchậu. C.ăCắtăthậnăquaăổăphúcămạc - Bệnhănhânănằmăngửaă rạchădaăcânăcơăđư ngădướiăsư năquaăcácă lớpăvàoă

bụngăcheăph ăcácăthànhăphầnăxungăquanh.


226

- Cắtă cână zuekerkandăph ă sauă ổă thận,ă bócă táchă thậnănhẹănhàng.ăTrìnhă tựăphẫuăthuậtănhưătrên. VI. THEO DÕI VÀ X ăTRệ

1.ăRáchăphúcămạcămàngăphổiăphảiăkhâuăkínălạiăngay.ă 2.ăBuộcăkẹpăcu ngămạchămáuăkhôngăchắcăphảiălàmălạiăngay,ăkiểmătraăkỹ

3.ăXẹpăphổiăchoătrànăkhíăphúcămạcădẫnălưuămàngăphổiăhútăliênătụcătheoădõiătrànăkhíădướiăda,ăsauăphúcămạcătựăhếtăsauă10ăngày.ă

4. Kháng sinh 5 - 7ăngày,ăĕnăsơmăsauătrungătiện.


227

PH UăTHU TăC TăNANGăTH NăQUAăPHỎCăM CăVẨăSAUăPHỎCăM C

I.ăĐ IăC NG

- Phẫuă thuậtă cắtă ch mă nangă thậnă quaă ổă phúcămạcă hoặcă sauă phúcămạcă làăphẫuăthuậtăcắtăphầnăchòmănangădịchăđơnăthuầnătạiănhuămôăthậnă

- Làăphẫuăthuậtăđượcălựaăchọnăhàngăđầuăhiênănayăkhiădựăđịnhăđiềuătrịănangăthậnăđơnăthuần.

- Cóăthểăđiăquaăphúcămạcăhoặcăsauăphúcămạcătùyăphẫuăthuậtăviên,ătuyănhiênăđư ngăsauăphúcămạcăcóăvẻăhợpălýăhơn. II.ăCH ăĐ NH

Nangăthậnăđơnăthuầnăbánăkínhă50mmă- 60mm có chèn ép đư ngădẫnăniệu. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Làăphẫuăthuậtăxâmălấnăt iăthiểuănênăcácăchỉăđịnhăphẫuăthuậtăphụăthuộcăvàoăkhảănĕngăgâyămêă(cácăbệnhănhânăgiàăyếu). IV.ăCHU NăB

1.ăNgư iăbệnh:ăTưăvấn,ăgiảiăthíchărõ.ăXétănghiệmăđôngăcầmămáu,ăUIV,ăCT. 2.ăPhươngătiện:ăbộăphẫuăthuậtănộiăsoi. 3.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăNgoạiăđượcăđàoătạoăvềănộiăsoi.


1.ăTưăthế:ă + Nghiêng 900 độnăg iăthắtălưngăđ iădiện,ăchânădướiăco,ăchânătrênăduỗi. +ăNgửa,ăkêăg iăhôngălưngăbênăphẫuăthuậtănghiêngănhẹăngư iă15ă - 200 bên

phẫuăthuật.ă 2.ăVôăcảm:ăMêănộiăkhíăquảnădãnăcơ. 3.ăKỹăthuật: A.ăPhẫuăthuậtăcắtănangăquaăphúcămạc - Đặtăbệnhănhânănằmăngửaăkêăg iăm ngădướiălưngăbênăphẫuăthuật. - Đặtă1ătrocantă10mmă ăh ăthậnăbơmăCO2,ăđặtăcamera Đặtă2ătrocantă5mmădướiăđư ngănáchăgiữaădọcăcơăthắtălung to.

- Rạchămạchătold,ălênătrênăbócătáchăraăphảiăvàoăh ăthận.ăQuanăsátă - Cắtăchânănàyăsátătổăch călànhă- cầmămáuămépăcắtăbằngădaoăđiện.ăHútăsạchă

dịchătrongănangăraăhoặcăkhôngăkhuăquanătrọng.ăNếuădịchătrongănangănàyă làă tổăch cămáu,ădịchăviêmăcầnălauăsạch,ătránhălàmăbẩnă ăphúcămạc.


228

- Phụcăhồiălạiăăhoặcăkhông,ălauărửaădẫnălưuăvùngămổ,ăsonleădạădàyănh ătạiăchỗ.

- Đặtăcácălỗătrocant,ăda. B.ăCắtănangăthậnăbằngănộiăsoiăsauăphúcămạc - Bệnhănhânănằmănghiêngă900 kêăg iădướiălưngăđ iădiện,ăchânădướiăcoăchână

trên duỗi. - Đặtă1ătrocantă10mmădướiăđầuăsư năXIIăboemăCO2, camera.

2ătrocantă5mm:ăTrênăđư ngănáchăgiữa Dướiăđầuăsư năXIătrênăđư ngănáchădưới. - N iăhệăth ngăbơmăCO2,ădaoăđiệnăvàăcácătrocant. - Xácăđịnhăkh iăcơălưngălàmăm cătrongăsu tăquyătrìnhăphẫuăthuật.ăQuaăcână

gerotaăvàoăh ăthận. - Phânătíchăgiảiăphápătổăch cămôăquanhăthậnăbộcălộăcắtăchọnănangăvớiămócă-

daoăđiện.ăĐ tăcầmămáuăvùngăcắtă- hútăsạchădịchătrongănangăchảyăra. - Lauărửaăh ăthậnă- khâuăcầmămáuă– đặtădẫnălưuătrênămàoăchậuăbằngăsonleă

dạădàyă,ăphíaătrongăđặtătạiăvùngăphẫuăthuật. - Đặtăcácălỗătrocant.

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTrongăphẫuăthuậtă - Rạchăphúcămạc,ămàngăphổiă…

- Cắtătổăch cănangăm ngăđểăcầmămãu.ăTránhătổnăthươngănhuămôăthậnălành. 2.ăSauăphẫuăthuật - CácătaiăbiếnădoăbơmăCO2 ápălựcătạiănangăkhiă……. - Chảyămáuămépăcắtă,ăcầmămáuăkỹ,ăchảyămáuătừălôcăchọcătrocantătrênăthànhă

bụngăăcóăthểăluồnăquaăđóăsonleăfoley

- Nhiễmăkhuẩnăviêmăcấp,ăapxeăcạnhăthậnă- khángăsinhăt t,ănhiễmătrùngălỗăđặtătrocantădịă ngă


229

PH UăTHU TăN IăSOIăT OăHỊNHăB TH NăNI UăQU NăQUAăN IăSOIăSAUăPHỎCăM C

I.ăĐ IăC NG

- Phẫuăthuậtătạoăthừa khúcăn iăbểăthậnă- niệuăquản,ăniệuăquảnălàăphẫuăthuậtăbộcă lộă đoạnă chítăhẹp,ă phụcăhồiă lưuă thôngăđư ngăniệuăbằngăphẫuă thuậtă quaăhệăth ngănộiăsoiăquaăda.

- Làăphẫuăthuậtăxâmălấnătổăch căít,ăphụcăhồiăs căkh eănhanhăchóng.ăĐượcălựaăchọnăhàngăđầuăhiệnănayăđ iăvớiăcácăbệnhăphẫuăthuậtătiếtăniệu. II.ăCH ăĐ NH

1.ăHẹpăkhúcăn iăbểăthậnă- niệuăquảnădoănguyênănhânăbênătrong,ăngoài. 2.ăHẹpăniệuăquảnă1/2ătrênădoăxơăchítăhẹpătrongăhoặcăngoàiăniệuăquản.


1.ăThậnădãnăto,ăm ngă- mấtăch cănĕng

2.ăThậnăcĕngăto,ă ăm ă- nhiễmăkhuẩnănặng. 3.ăHẹpăniệuăquảnăđoạnădàiă>ă5cm.ăHoặcăđãăđiềuătrịăxaăvùngăsauăphúcămạcă

IV.ăCHU NăB

1.ăBệnhănhân:ătưăvấn,ăgiảiăthíchăărõăvềăphươngăphápăphẫuăthuật.ăXét nghiệmăđôngăcầmămáu,ăUIV,ăCT….

2.ăDụngăcụ:ăBộăphẫuăthuậtănộiăsoiăă- thôngăniệuăquản

3.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăNgoạiăđượcăđàoătạoăvềăphẫuăthuậtănộiăsoi. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăTưăthế:ăNằmănghiêngă900 đặtăg iălưngăđ iădiện,ăchânădướiăco,ăchânătrênăduỗi.

2. Vô cảm:ăMêănộiăkhíăquản,ăTTS…

3.ăKỹăthuật:ă - Đặtă2ătrocantă10mmădướiăđầuăsư năXII,ăbơmăCO2, camera.

1ătrocantă10mmătrênămàoăchậuătrênăđư ngănáchătrước. - BơmăCO2 - dùngădaoăđiệnăh ă thậnă thànhăphẫuă thuậtă - tạoăkhoangăphẫuă

thuật. - Xéăcânăcơăchoă taăphẫuă tíchăbộcă lộăbểă thận,ăđoạnăniệuăquảnăbịăchítăhẹp.ă

Giảiăphóngăcổăphíaătrên,ădướiăđ ădài.


230

- Nếuănguyênănhânăgâyăchítăhẹpălàămạchămáuăhoặcăxơăđèăngangăniệuăquản,ăkhúcăn iăchỉăcầnăgiảiăphápăcắtăb ăchoăđếnăkhiăđoạnăchítăhẹpăniệuăquảnă- khúcăn iăphồngălênălàăđược.

- Nếuănguyênănhânăgâyăchítăhẹpădoănộiăthươngăkhúcăn i,ăniệuăquảnăcaoăcắtăb ăđoạnăchítăhẹp.ăDiệnătíchă2/3ăhoặcă3/4ăthểătíchăbểăthận,ăcắtăđầuădướiăniệuăquảnătớiătổăch călành,ămềmămại.

- N iăniệuăquảnă- bểăthận,ăniệuăquảnă- niệuăquảnă1ălớpăchỉătiêuăchậmăsau khi

đặtăthôngădẫnălưuăbàngăquang. - Nếuăbểăthậnăkhôngădãnătoănhiều,ăhoặcănguyênănhânăhẹpăniệuăquảnăchỉălàă1ă

vùngăxơăđơnă thuầnăkhôngăcầnăcắtăb ămàăchỉăcầnăxẻădọcăđ tăvùngăxơărồiăkhâuăngangăhoặcăxẻălạiăbểăthậnăniệuăquảnăkiểuăYă- V…ăcóăthểăđặtălưuătrongăniệuăquảnă- bàng quang.

- Lauăsạchăvùngămổă- dẫnălưuăvùngămổăquanălỗătrocantătạiătrênămàoăthận. - Đóngăcácălỗătrocant. Chú ý: Trongăquáătrìnhăphẫuătíchătáchăđ tădaoăđiệnătrênăniệuăquản,ă tránhă

tổnăthươngămạchămáuăniệuăquản. VI. THEO DÕI - X ăTRệ

1. Theo dõi nướcătiểuăquaăsonleăniệuăđạo,ăhútădẫnălưuăvùngămổă48h. 2.ăChảyămáuătrongăthận:ăcầmămáu,ădịch,ăbùămáu. 3.ăRòănướcă tiểuăquaăđoạnăkhúcăn iă tạoă thành, đoạnăn iăniệuăquảnă - niệuă

quản,ăđặtălạiăthôngăniệuăquảnăquaănộiăsoiăngượcădòng,ănêuăkhôngăđặtăđượcăphẫuăthuật lại.

4.ăHẹpălạiăđoạnăn i:ăphẫuăthuậtălại 5.ăDẫnălưuătrongăniệuăquảnă- bàngăquangăđểă8ă- 10ătuầnăhẹnăbệnhănhânăđếnă

soi bàng quang rút sonde

6. Kháng sinh toàn thân - dịchă


231

PH UăTHU TăN IăSOIăL YăS IăB ăTH Nă- NI UăQU NăQUAăN IăSOIăSAUăPHỎCăM C

I.ăĐ IăC NG

- Làăphẫuăthuậtălấyăs iăbểăthậnă- niệuăquảnă1/3ătrênăquaăhệăth ngăphẫuăthuậtănộiăsoiăăquaădaăvàoăkhoangăsauăphúcămạc.

- Làăphẫuăthuậtăđượcălựaăchọnăhàngăđầuăhiệnănayăđ iăvớiăviệcăđiềuătrịăcácăs iăđư ngătiếtăniệuătrên. II.ăCH ăĐ NH

S iăbểăthậnăngoàiăxoang,ăs iăniệuăquảnă1/3ătrên


- S iăbểăthậnătrongăxoang,ăs iăph cătạp,ăsauăh . - S iăbểăthận

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBSăNgoạiăđượcăđàoătạoăphẫuăthuậtănộiăsoiăTiếtăniệu. 2.ăDụngăcụ:ăBộăphẫuăthuậtănộiăsoi,ănguồnătĕngăsang. 3.ăNgư iăbệnh:ăXétănghiệmăcơăbản,ăUIV,ă Hồăsơă- bệnhăánăđầyăđ


1.ăVôăcảm:ămêănộiăkhíăquản,ătĩnhămạch. 2.ăTưă thế:ăNghiêngă900,ă độnăg iă thắtă lưngăđ iădiện,ă chână trênăduỗi,ă chână

dướiăco.ă 3.ăKỹăthuật - Đặtă2ătrocantă10mmădướiăđầuăsư năXIIăbơmăCO2, camera.

Trênămàoăchậuă10cm

Đặtă1ătrocantă5mmădướiăđầuăsư năXIătrênăđư ngănáchătrước. - BơmăCO2 phẫuătichăxéăcânăGenotaătạoăkhoangăphẫuătích. - Lộăxuấtăniệuăquảnă- phânătíchăbámăsátăniệuăquảnălênătớiăbểăthận.ăGiảiăphápă

mặtăsauăbểăthậnăniệuăquản. - Rạchădọcămặtăsauăbểăthậnădaoăđiệnă(lạnh).ăDùngăqueăthĕmădòătáchădínhă

niêmămạcăbểă thận,ăniệuăquản.ăLấyăs iăbằngăpince,ăcóă thểă ngăplasticăbơmărửaăsạchălấyăs iăvụn.ăHútăsạchă- lauărửaăsạchăvùngăphẫuăthuật.ă

- Luồnă1ăthôngăplasticădọcăxu ngăbàngăquangăvàălênăthận.ăĐặtălưu

- Khâuăphụcăhồiăvùngăbểăthận,ăniệuăquảnăchỉăvicrylă4/0,ăcắtă……


232

- Lauăsạchăvùngămổ,ăkiểmă traăcầmămáu,ădẫnă lưuăvùngămổăquaă lỗă trocantătrênămàoăchậu.

- Đóngălỗătrocant. Chú ý: Trongăphẫuăthuậtăluônăbámăsátăkh iăcơălưngălàmăm căphẫuăthuậtăă-

s iăthận,ăniệuăquản. VI. THEO DÕI - X ăTRệ

1.ăTrongăphẫuăthuật:ăRútătroca Chảyămáuădoătổnăthươngăniệuăquảnăbểăthận,ăniệuăquản,ărửaănhiềuălầnăhuyếtă

thanhăấmăhoặcănhétămétăhuyếtăthanhăấm

2.ăSauăphẫuăthuật - Đáiămáu,ăchảyămáuă - Nhiễmăkhuẩnădùngăkhángăsinhătoànăthân. 3.ăChảyăròănướcătiểuă>ă7ăngày,ătìmăsoiănh ărơiăxu ngădướiăhoặcăhẹpăniệuă

đạo.ăNếuăxácăđịnhănguyênănhânăcầnăxửătrí 4.ăRútădaoălauăvùngămổă48h. Rútădẫnălưuăniệuăquảnă- bàngăquangăsauă4ătuần.


233

PH UăTHU TăN IăSOIăC TăTLTăTOẨNăB ăNGOẨIăPHỎCăM C

I.ăĐ IăC NG

- Mổăh ăcắtăTLTă toànăbộăđãăđượcă thựcăhiệnă từă lâuăvớiă sựăphátă triểnăc aăphẫuă thuậtănộiăsoiăngàyănay,ăphẫuă thuậtănộiăsoiăcắtăTLTătạiăg cădoăKăTLTăđãăđangăvàăsẽăápădụngărộngărãi.

- Lợiăthếăc aăphẫuăthuậtănộiăsoiăcắtăTLTătoànăbộălàăquaănộiăsoiăcóăthểăquanăsát - xửătrí chảyămáuăvùngăchậuărõăràng. II.ăCH ăĐ NH

KăTLTăgiaiăđoạnăăglasonă<ă4ăhoặcă<ă10mg/ml. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

- Bệnhănhânăgiàăyếu,ăkhôngăchịuăđượcăphẫuăthuậtălớn,ăsuyăkiệt. - KăTLTădiăcĕnăca,ăKăTLTăquáăto.

IV.ăCHU NăB

1.ăBệnhănhân:ătưăvấnăgiảiăthíchărõăvềăphươngăphápăphẫuăthuật 2.ăPhươngătiện:ăBộădụngăcụăphẫuăthuậtănộiăsoi. 3.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăniệuăđượcăđàoătạoăvềăphẫuăthuậtănộiăsoi.


1.ăTưăthế:ăBệnhănhânănằmăngửaătrênăbànăcóăthểăbẻăđôiă ăngangăvùngăchậu,ăđầuăthấpăngangăhạăvị.

2. Vô cảm:ămêănộiăkhíăquản,ătĩnhămạch. 3.ăKỹăthuật: - Đặtă4ătrocant: +2ă trocantă 10mm:ă ă tạoă khoangă ngoàiă phúcă mạcă sauă đóă đặtă cameraă phíaă

ngư iăphụă(trênămu) +ă2ătrocantă5mm:ăhaiăbênăh ăchậuăngayăđư ngătrắngăbên

- Phânătích,ăbócătáchămặtătrướcăbàngăquangăvaăTLTăkh iăcânăchậu,ăxẻăcânăchậuă2ăbên,ăbộcălộăTLTă - kẹpăvàăcắtăđoạnăcổăbàng quang nàyăbộcălộătoangăbộăTLT - niệuăđạo.

- Cắtăngangă1/2ăthànhătrướcăniệuăđạoăngayădướiăm măTLTăđểălộăthôngăniệuăđạoălưu.ăBuộcă1ănútăchỉăchắcăngayăthôngăfoleyăngĕnăbóngăbịăxẹpătrướcăkhiă cắtăngayă ngădướiăchỗăm iăchỉ.


234

- Cắtă ngangă 1/2ă thànhă sauă niệuă đạo.ă DùngăAlisă gắpă thôngă foleyă kéoă lôiăchếchăvêăphíaăđầuăđểăbộcălộăcânădelonvillerăcùngătúiătinh,ă ngădẫnătinh.ăCắtăvàăkẹpăclipăcácămạchămáuăsauăbênăc aăTLT.

- Cắtă vòngă quanhă vùngă ranhă giớiă cổăbàng quang - TLT - cắtă b ă toànăbộăTLT.

- Khâuăhẹpăbớtăcổăbàngăquangăvớiă2mmăchỉă2ăbên.ăN iăcổăbàngăquangăvớiăniệuăđạoăcácămũiăchỉăr i,ătrênăthấyăniệuăđạoăcóăs iăăcộtătrướcăđó.ăĐặtălưuăthôngăniệuăđạoă3ămặtăkhácănhau.

- Choăsondeăfoleyăphảiăvàoătừă,choădẫnălưuăquaălỗătroca,ălauăsạchăvùngămổ,ădẫnălưuăResuyă- đặtălỗătrocant VI. THEO DÕI - X ăTRệ

1.ăRútădẫnălưuăvùngămổăkhiădaoă<ă20mm/24h. 2.ăChụpăXăquangăbàngăquangăsauă2ătuần.ăNếuăkhôngăcóăhiệnătượngăăròă- rút

thôngăniệuăđạo.ăNếuăcònărò,ăđiềuătrịăthêmămộtătuầnăchụpălại. 3.ă Trongă phẫuă thuật:ă chảyă máuă doă cầmămáuă khôngă kỳă - phẫuă thuậtă lại.ă

Th ngăphúcămạcă- khâuălạiăngay.ă 4.ăBiệnăch ngăxạ:ăHẹpăcổăbàngăquangă - xéăcổănộiă soiăbằngădaoă lạnh- r iă

loạnăcươngădương.ă 5.ăHẹnătáiăkhám,ătheoădõiăbiếnăch ngăăsauămổ.ă


235

PH UăTHU TăCH AăX ăC NGăD NGăV T

I.ăĐ IăC NG

- Bệnhăxơă c ngădươngă vậtă làă sựăxơăhóaă cácănangăxơă c ngă ă dươngăvật.ăNangă xơă nàyă phátă triểnă trongă lớpămôă vậtă hangă ngayă ă phíaă lưngă - hayă bụngădươngăvật.

- Tổăch căxơălàălànhătính,ăbệnhătiếnătriểnătrongătrư ngăhợpănàyăgâyăxơăc ngădươngăvậtăgâyăđauăkhiăgiaoăhợp.

- Phẫuăthuậtăxơăc ngădươngăvậtălàăphẫuăthuậtălộnăb ămàngăxơăvàălàmăthẳngădươngăvật. II.ăCH ăĐ NH

- Đau,ăcươngădươngăvậtăcongăquáăm căcảnătr ăquanăhệătìnhădục. - Theoădõiăđiềuătrịătrongă1ă- 2ănĕmăkhôngăđỡ.


- Đayăviêmătấyăcơăquanăsinhădục,ăviêmăniệuăđạo. - R iăloạnăđôngămáuănặng.

IV.ăCHU NăB

1.ăBệnhănhânăđượcătưăvẫn,ăgiảiăthíchăđầyăđ ăvềăphươngăphápăđiềuătrị. 2.ăPhươngătiện:ăBộăphẫuăthuậtătiếtăniệuă 3.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăniệuăcóăkinhănghiệm.


1.ăVôăcảm:ăTêăt yăs ng,ănộiăkhíăquản,ăkhoangăcùng. 2.ăTưăthế:ăNgửa,ăbộcălộăcơăquanăsinhădục 3.ăKỹăthuật - Rạchădaădươngăvậtăvịătríăcóădaiăxơ,ăphầnătáchătỉămỉ,ăbộcălộădaiăxơărõăràng,ă

toànăbộ. - Lấyăb ădảiăxơătớiătổăch călành,ăniêmămạc. - Khâuăphụcăhồiămạcăvậtăhangănếuăcóătổnăthươngăđư ngăkhâuăkhôngăđượcă

coăkéo,ăvếtămổănổiăcụcăhoặcălauăvẹoădươngăvật. - Khâuădaăvàădẫnălưu.ăSátătrùngăvếtămổ. - Bĕngăxungăquanhădươngăvật

VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTrongăphẫuăthuật:ătheoădõiătổnăthương,ăchảyămáu - dươngăvậtă- Bĕngăépă-

tháoămáuătụ


236

2.ăSauăphẫuăthuật:ăNhiễmăkhuẩnătạiăchỗă- kháng sinh.

Xơătạiăphátă– điềuătrịăkhôngăđỡă- phẫuăthuậtălại.ă- tháoămáuătụ


237

C TăBAOăQUYăĐ UăDOăDệNH,ăDẨI.

I.ăĐ IăC NG

Cắtăbaoăquyăđầuălàăphẫuăthuậtăcắtăb ăhẹpăbaoăquyădoăcác nguyên nhân.

II.ăCH ăĐ NH

1.ăHẹpăbaoăquyăđầuăbẩmăsinh

2.ăHẹpăbaoăquyăđầuăgâyănênădính. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

1.ăĐangăm ămiệngăsáoă- baoăquyăđầu. 2.ăDaăbaoăquyăđầuăđangăviêmăcấp. IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăngoại,ăTiếtăniệu

2.ăNgư iăbệnh:ăTưăvấnăvàăgiảiăthíchăvềăphẫuăthuật,ăcạoălôngăvệăsinhăsạchăsẽ. 3.ăPhươngătiện:ăThu cătê,ădụngăcụătiểuăphẫu.ă V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH 1.ăVôăcảm:ăTêătạiăchỗ,ăg cădươngăvật,ătrẻăemăgâyămêănông 2.ăTưăthế:ăNằmăngửaăbộcălộăcơăquanăsinhădụcă- hạăvị. 3.ăKỹăthuật: - Sát trùng - trảiăsĕngăcõălỗăbộcălộăcơăquanăsinhădục. - Gâyătêădaădươngăvậtăhoặcăg cădươngăvật. - Kẹpănângăcaoăbaoădaăquyăđầuă6hă- 12h.ăDùngăqueăthĕmătáchăvùngădaăniêmă

mạcă- quyăđầu. - Lộnădaă - cầmămáuămépă cắt.ăCắtă niêmămạcăvaă lộnăquyăđầuă raă ngoàiă dễă

dàng.ăĐểădàiă3ă- 5mm niêmămạcăsátărãnhăquaăđầu. - Khâu các mép da - niêmămạcăvòngăquanhădươngăvật. - Kiểmătraăcầmămãu.ăKỹ.ăSátătrùng,ăbĕngălạiăvếtămổ,ăgạcămổ,ăkhángăsinh. VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăTrongăphẫuăthuật:ă - Cắtăvàoăquyăđầu:ăkhâuăcầmămáu. - Cắtăđ tăhàmădươngăvật:ăkhâuăphụcăhồi. 2.ăSauăphẫuăthuật: - Cắtăchỉăsauă7ăngày. - Tụămáuădướiăda,ăbĕngăépăphẫu,ăthuậtălại. - Nhiễmăkhuẩn:ădùngăkhángăsinhă- thayăbĕng - Cắtădaănhiềuăgâyăđauăkhiăcươngădương.


238

R CHăR NGăVọNGăX ăTH TăNGH TăBAOăQUYăĐ U

I.ăĐ IăC NG

Rạchărộngăgiảiăphóngăvùngăxơăthắtănghẹtăbaoăquyăđầuălàăth ăthuậtăcấpăc uătiếtăniệuănhằmămụcăđíchăcắtăvòngăxơăgâyăthắtănghẹtăquyăđầu. II.ăCH ăĐ NH

- Xơănghẹtăquyăđầuă III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Không có

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBSăNgoại,ăTiếtăniệu. 2.ăNgư iăbệnh:ăGiảiăthíchă- tưăvấnăyên tâm

3.ăPhươngătiện:ăThu cătê,ăgiảmăđau,ăbộătiểuăphẫu. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

1.ăVôăcảm:ăTêătạiăchỗ,ăg cădươngăvật 2.ăTưăthế:ăNằmăngửaă- bộcălộăhạăvịă- cơăquaăsinhădụcă 3.ăKỹăthuật:ă - Sát trùng - trảiăsĕngăcóălỗăđểăh ăcơăquanăsinhădục. - Gâyătêătạiăchỗăvùngădaăcóăvùngăxơăhẹp.ăHoặcătêăg cădươngăvật. - Bộcălộăvùngăxơ,ănghẹtădươngăvật,ădùngădaoămổăđầuănhọnărạchăda,ătổăch că

dướiădaătạiăvùngăxơădươngăvật,ăcắtăđ tăvùngăxơ.ăGiảiăphẫuănghẹt,ălộnăchoăbaoăquyăđầuătrùmălạiăquyăđầu.

- Nếuăniêmămạcăvàădaăbaoăquyăđầuăphíaătrênăchỗănghẹtăphùănềănhiềuădùngăkimălấyăthu căchọc,ănặnăbớtădịchăphùănề.

- Sátătrùng,ăbĕngălạiăvùngăphẫuăthuật,ăcóăthểăcắtăbaoăquyăđầuănếuăcóăthể VI. THEO DÕI - X ăTRệ

1.ăChảyămáuătừămépărạchăda:ăkẹpăcầmămáu,ăbĕngăépăhoặcăkhâuădọcăthànhăngangămépărạchăda.

2.ăKhâuăcânăsâuădươngăvậtă 3.ăNhiễmăkhuẩnănếuă thấyă cơă quană sinhădục:ă đảmăbảoă vôă khuẩnă vàădùngă

khángăsinhăsauăth ăthuật.


239

C TăB ăD NGăV T,ăVÉTăH CHăB N

I.ăĐ IăC NG

Làăphẫuă thuậtă lấyăb ădươngăvậtăungă thư,ăvétăhạchăbẹnăđiềuă trịă tiệtăcĕnăKădươngăvật.

II.ăCH ăĐ NH

1.ăCắtăđoạnăcụtă- vùngădaătổnăthương.ă - DaăbaoăquyăđầuăchoăKăchưaăxâmălấnăT1

- ĐoạnădươngăvậtăchoăKăxâmălấnăT2,ăT3. - Cắtăcụtă- mổăniệuăđạoăraătầngăsinhămônăT4. 2.ăVétăhạch

- Kădươngăvật,ăvétăhạchătĕngăcư ngăđiềuătrị - N1,ăN2:ăvétăhạchărộngă1ăkh i. - N3:ăvétăhạchărộngărãi,ăkiểmătraăhạchăchậu. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

Bệnhănhânăgiàăyếu,ăkhôngăchịuăđượcăphẫuăthuật. IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăphẫuăthuậtăviênăđượcăđàoătạoăvềăphẫuăthuậtăK

2.ăNgư iă bệnh:ăHồă sơă bệnhă ánă đầyă đ ,ă giảiă phẫuăbệnh.ăGiảiă thíchăkỹă vềăphươngăánăphẫuăthuật.ăKhángăsinhătrướcăphẫuăthuật,ăvệăsinh,ăcạoălôngămu.

3.ăPhươngătiện:ăbộădụngăcụăđạiăphẫu. V.ăCÁCăB CăTI NăHẨNH

GâyămêăNKQă vớiă phẫuă thuậtă lớnă hoặcă tạiă chỗă vớiă cắtă baoă quyă đầuă đơnăthuần.

1.ăCắtăcụtădươngăvật:ăxaăuă>ă1cm.ă - Cắtădaătổăch cădướiăda:ăvòngătròn,ăquanhădươngăvật,ătáchăniệuăđạoăkh iă

vậtăx p,ăcắtăniệuăđạoădàiăthêmă1ă- 2cm.

- Cắtăthểăhangăx p:ădaăănh ăhơnăhoặcăbằngă1cm.ăKhâuăcầmămáu. - Khâuătạoăhìnhămiệngăsáoătránhăhẹp.ăĐặtăsonleăniệuăđạoă4ă- 5 ngày.

- Đápădaătổăch cădướiădaă1 lớp. 2.ăVétăhạch:ăcóăthểărạchădọcătheoă2ăbênăcungăđùi,ă2ăbênăbẹn

- Phẫuătíchărộngărãiă2ămặtădaăđếnăthừngătinh,ăvàădếnăcânăcơăchéoălớn,ăđỉnhătamăgiácăscarpa.ăTránhăpháăh yămạchămaoădướiăda.


240

- Phẫuă tíchă cácă chặngăhangăxơă này,ă tránhă b ă sót,ă buộcă cácămũiă chỉă bạchănạch,ălấyăhạch.

- Dẫnălưuăchỗăthấpă VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăChảyămáuădoăcầmămáuăkhôngăkỹă- tùyăm căđộăcóăthểăbĕngăépă- khâuăcầmă

máu - mổălại. 2.ăCắtăvàoăthừngătinhă– tổnăthươngătinhăhoàn. 3.ăRòăbạchăhuyếtă- hútăliênătục. 4.ăBơmărửa:ănênădùngăđộngămạchăchéo,ădọc,ăbảoătồnămạchădướiăda. 5.ăChảyămáuăm măcắt,ăniệuăđạo,ăkhâuăcầmămáu. 6.ăHẹpălỗăsáoădoăsẹoăxấuă- làmălại. 7.ăTáiăkhámă3ăthángăđầu,ă6ătháng/lần/nĕm,ă1ănĕm/lần/sauă3ănĕm.


241

C TăTH NăĐ NăTHU NăQUAăM ăH ăHOẶCăN IăSOI

I.ăĐ IăC NG

- Làăphẫuăthuậtăcắtăb ăthậnăvàămộtăphầnăđư ngădẫnănướcătiểuă(bểăthậnăphầnăđầuăniệuăquản)

- Cóăthểăthựcăhiệnăkỹăthuậtănàyăquaămổăh ,ănộiăsoiăquaăphúcămạcăhoặcăsauăphúcămạcătùyăcơăs .ăVớiăxuăhướngăhiệnănayăthìăphẫuăthuậtăcắtăthậnăbằngănộiăsoiăsauă phúcămạcă đượcă cácă cơă s ă yă tếă chuyênă khoaă tiếtă niệuă ngàyă càngă đượcă ưaăchuộng.

II.ăCH ăĐ NH

1.ăThậnămấtăch cănĕngădoăviêmănhiễm,ă ănướcă- m ,ăteo. 2.ăThậnăchấnăthươngădậpănátăkhôngăcóăkhảănĕngăbảoătồn. 3.ăNhồiămáuăthận

4.ăUngăthưăthậnăkhuătrú. III.ăCH NGăCH ăĐ NH

1.ăThậnăduyănhấtă 2.ăThận đ iădiệnămấtăch cănĕngăhoặcătổnăthươngănặng

IV.ăCHU NăB

1.ăCánăbộ:ăBácăsĩăCKăTiếtăniệu,ăNgoại. 2.ăNgư iăbệnh:ătưăvấnă- giảiăthíchărõărằng

3.ăHồăsơ,ăbênhăánăđầyăđ ,ăxétănghiệmăđôngăcầmămáu,ăch cănĕngăthận,ăgan,ăUIV,ă……


1.ăTưăthế:ăNghiêng 900 độnăg iăthắtălưngăđ iădiệnăbênăphẫuăthuật,ăchânădướiăco,ăchânătrênăduỗi.

2.ăVôăcảm:ăMêănộiăkhíăquản,ătĩnhămạch,ătêăt yăs ng,ăngoàiămàngăc ng. 3.ăKỹăthuật A.ăMổăh ăngoàiăphúcămạc: - Rạchădaăcânăcơăsư nălưngăđ ărộng,ăcóăthểăcắtăđầuăsư năXIIăvénăphúc mạcă

raăphíaăthànhăbụngătrước.ăMôăcânăGerota. - Phẫuă tíchăbócă táchăthậnănhẹănhàngăbằngăkéoăphẫuă thuậtă tachă toànăbộă tổă

ch căquanhăthậnătừăb ălồiăraă2ămặtătrướcăsauăcựcădướiă- trênălộăxuấtăc aăthận.


242

- Phẫuătíchăbộcălộăxuấtăniệuăquảnă- nângălênăbằngălenatonăcaoăsu.ăKẹpăcắtăniệuăquản.ăBuộcăđầuăxaăchỉătiêuăchậm.ăBuộcăđầuăcònălạiă1ăsợiăchỉădàiădễădàngăkéoăbộcălộăthận.

- Phẫuătíchănhuămôăthậnănhẹănhàngă- táchăxaăcácăthànhăphầnăliênăquan.ăKhiălộăxuấtăvàoăcu ngăthậnăthìăkẹpăthànhămạchănàyăvớiă2ăkìmăkẹpăcu ngăgầnănhau

nhau.ăDùngă1ăkìmăth ă3ăkẹpăcu ngămạchăđềăphòng. Cắtăcu ngăthậnăgiữaă2ăkìmăkẹpăcu ng.ăBuộcăăthànhămạchănàyăbằngăchỉătiêuă

chậmăs ă1.ăTĕngăcư ngă thêmă1ănútăphíaăngoàiăhoặcăchỉă làăbuộcă riêngă rêă từngăthànhăphầnăđộngămạch,ătĩnhămạch.ăNếuăphẫuătíchădễădàngăcu ngăthận.

- Kiểmătraăcầmămáuăkhôngăđểăl ngătuộtăchỉ,ădẫnălưuăh ăthậnăquaăthànhăbàngăquang.

B.ăCắtăthậnăquaăổăphúcămạc - Bệnhănhânănằmăngửaă- rạchădaăcânăcơădướiăsư năquaăcácălớpăcơăvàoăvùngă

cheăph ăcácăthànhăphầnăliênăquan. - Cắtă câncơăphíaă sauă phúcămạc,ă bóc táchă thậnă nhẹănhàng.ăTrìnhă tựă phẫuă

thuậtănhưătrên. C.ăCắtăthậnăđơnăthuầnăquaănộiăsoiăsauăphúcămạc. - Bệnhănhânănằmănghiêngănhưămổăh ăs iăthận,ăvénăphúcămạc. - Đặtăcácătrocaăvàoăvùngăhôngălưngăthậnăphảiă. Đặt:ă1ătrocantă10mmătạiătamăgiácăpetit,ădướiăđầuăsư nă12

1ătrocantă10mmătrênămàoăchậuă– đư ngănáchăgiữa 1ătrocantă5mmătrênăđư ngănáchătrướcăă(đầuăsư năXI)ăsauăkhiăsoiăđẩyăphúcă

mạcăthêmă1ătrocantă5mmăngayăphíaătrướcănêuăcầnăđạtădùngăđểăvénătay,ăgiữ. - Phẫuă tíchă thẳngăvàoăcu ngă thậnă sauăkhiăxácăđịnhă ranhăgiớiăbộcă lộă từngă

thànhăphầnăriêngărẽ,ăđánhădấuăcácă thànhăphầnănàyăbằngăchỉă (màuăđ ăvớiăđộngămạch,ăxanhăvớiătĩnhămạch).

- Kẹpăriêngărẽăhoặcăbuộcăchỉă từngăthànhăphầnăcu ngăthận.ăNênădùngăclipăkẹpămạchămáuă(Hemolock).ăKẹpătheoăth ătựăđộngămạch,ătĩnhămạch,ăniệuăquản.ăCóăthểăbuộcătĕngăcư ng.ă

- Giảiăphóngăthậnă- bểăthậnă- phầnăđầuăniệuăquảnăkh iăcácăthànhăphầnăxungăquanh.ăChúăýăđiăsátăvềăphíaăthận,ăcầmămáuătỉămỉăquanh.

- Dẫnălưuăh ăthậnăquaălỗătrocantătrênămàoăchậu. VI. THEO DÕI - X ăTRệ 1.ăRửaăphúcămạcă- màngăphổi: Khâu kim ngang.


243

2.ăBuộc,ăkẹpăcu ngăkhôngăchắc,ăphảiălàmălạiăngay,ăkiểmătraăkỹ. 3.ăXẹpăphổiădoătrànăkhíăphúcămạc:ădẫnălưu,ăhút,ătheoădõi. 4.ăTrànăkhíădướiăda,ăsauăphúcămạc,ătựăhếtăsauă10ăngày. 5. Kháng sinh 5 - 7ăngày,ăĕnăsớmăsauătrungătiện.

nỐi vỊ trÀngbvdktinhthaibinh.vn › user_folder_upload › userfiles... · quy trÌnh kỸ...

Documents