unidade didactica

que

uunneennque

unenuuuuuuuuuuuuuunnnnnnnnnnnnnneneenenenneeneeeeeneeenennnnnennnnquequequequequequequequequequequequequequefrofronnteiras queteiras quequeteiras quequequequeteiras quequequequequequeteiras quequequequequequequequequequeteiras quequequequequequequeteiras teiras queteiras quequeteiras quequequequeteiras quequequequequequeteiras quequequequequequeteiras quequequequequequequequequequeteiras quequequequequequequefronteiras frofrofrofrofrofrofrofrofrofrofronnnnnnnnnnnteirasteiras teirasteiras teiras teiras teiras teirasteiras teiras teiras

A presente unidade didáctica forma parte do proxecto “Días D”, que se enmarca dentro da proposta

pedagóxica de Entreculturas para educar en Cidadanía Global: “Un Mundo nas túas Mans”. A

través desta proposta, queremos contribuír á tarefa de formar persoas capaces de transformar a súa

contorna como parte dunha cidadanía global activa e comprometida cos retos globais do noso tempo

e o cumprimento da Axenda 2030 e os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable.

Os recursos educativos do proxecto “Días D” facilítannos achegarnos e aprender sobre temáticas

relacionadas cos valores propios da cidadanía global, promovendo a aprendizaxe e o compromiso

activo coas nosas contornas educativas, comunitarias e cidadáns. En concreto, esta unidade

didáctica propón traballar sobre as Migracións Forzosas, co obxectivo de desenvolver

coñecementos, valores e competencias sociais e cidadás para participar na construción de unidade,

convivencia e cultura de acollida. Ademais, a proposta convida o grupo a reflexionar sobre a

necesidade de construír igualdade para alcanzar unha cultura de acollida coas persoas migrantes e

refuxiadas, e para iso aprenderemos que a igualdade está nas nosas mans.

A unidade didáctica está composta por tres propostas didácticas adaptadas a distintas franxas

de idade, deseñadas para traballar tanto no ámbito formal como o non formal con grupos de nenas,

nenos e mozos das seguintes idades:

- Primeira franxa de idade: 5 a 8 anos.

- Segunda franxa de idade: 9 a 12 anos.

- Terceira franxa de idade: 12 a 16 anos.

Cada unha das propostas didácticas inclúe os seguintes apartados:

- Obxectivos educativos.

- Materiais necesarios.

- Miramos a imaxe.

- Desenvolvemento da actividade, cunha proposta final na que o grupo realice unha acción

concreta para construír unidade, convivencia e cultura de acollida.

As actividades incluídas nesta unidade didáctica poden utilizarse en calquera contexto cuxo

obxectivo educativo sexa traballar con grupos a importancia da construción de cultura de

acollida nas nosas contornas globais e locais. A modo de orientación, suxerimos a seguinte relación

de Días Internacionais, que polas temáticas que tratan poden constituír unha boa oportunidade

educativa para utilizar esta proposta didáctica. Estes días internacionais aparecen sinalados no

calendario escolar, que xunto aos carteis e esta selección de unidades didácticas, forman parte do

proxecto Días D:

- Día Internacional das Persoas Migrantes (18 de decembro)

- Día Internacional das Persoas Refuxiadas (20 de xuño)

Estas unidades didácticas están aliñadas coa promoción dunha cidadanía global comprometida coa

consecución da Axenda 2030 e os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable (ODS).

Concretamente, esta unidade didáctica vincúlase cos seguintes ODS:

● ODS 16: Promover sociedades xustas, pacíficas e inclusivas.

● ODS 4: Garantir unha educación inclusiva, equitativa e de calidade

Achegarse á realidade das migracións forzosas e coñecer as súas diferentes causas.

Tomar conciencia sobre a importancia de crear contornas que acollen e inclúen todas

as persoas.

Identificarnos como construtoras e construtores dunha cultura de acollida.

● Folios

● Lapis de cores, pinturas e rotuladores

● Lousa

● Proxector con computador e audio para vídeo

● Siluetas de tartarugas (ver Anexo 1)

Miramos co grupo o cartel que decora a portada desta unidade didáctica. Que vemos?

Comezamos a actividade facendo as seguintes preguntas ao grupo:

● Gústavos viaxar?

● Cando facedes unha viaxe, con quen ides?

● Que cousas metedes sempre na maleta cando vos ides de viaxe?

● Que entendemos por migrar?

● Quen migran?

Proxectamos o vídeo Cuatro palabras para abrir el mundo1 para poñer en contexto ao grupo

sobre a temática que imos traballar. Tras visualizalo, preguntarase:

● Cales son as palabras para abrir o mundo? ● Como podemos acoller nós a nenas e nenos que veñen doutras partes do mundo?

Procédese entón a realizar unha pequena explicación sobre as migracións forzosas (ver Anexo 2).

Seguidamente, procédese a ler o conto “A viaxe das tartarugas”.

“Érase unha vez unha tartaruga que vivía feliz coa súa familia no océano Atlántico. Maya, vivía

na que para ela era a cova máis bonita e acolledora de todo o océano. Maya era unha tartaruga

feliz, sempre rodeada pola súa familia, amigas e amigos, nun lugar onde poder xogar e nadar

sen límites. Con todo, de súpeto, a vida de Maya cambiou por completo. Aos poucos o océano

foise enchendo de lixo, ata formar montañas inmensas de plástico e materiais que os seres

humanos usaban na terra. Un día, un barco que navegaba pola superficie, lanzou ao fondo do

mar unhas redes grandes e comezaron a destruír todo o que formaba parte do ecosistema do

1 “Entreculturas y JRS 4 Palabras para abrir el mundo” https://www.youtube.com/watch?v=p2-

fWkFn9c4&t=81s

océano, levándose por diante todos os seres vivos que vivían alí. Maya estaba moi asustada,

do mesmo xeito que todas as tartarugas. Ninguén entendía que estaba a ocorrer. Os días

pasaron e entón todos os animais da comunidade tiveron que tomar a decisión de irse daquel

lugar e emprender unha longa viaxe, en busca dun novo océano. Ningún quería abandonar

ese lugar tan especial, pero agora non quedaba nada, os seres humanos forzáranlles a irse de

alí. Nese momento, a familia de Maya comezou a preparar a súa gran viaxe. Ía ser unha viaxe

moi longa, pero só poderían cargar coa comida dun par de días, debido a que non podían

levar moito peso encima. Ademais, Mateo, o irmán pequeno de Maya, acababa de nacer

apenas facía un par de días e aínda non sabía nadar ben. Pero a situación obrigoulle a

aprender rápido e poñerse forte para poder emprender unha viaxe de varias semanas.

Nadaron durante días ata que por fin chegaron ao lugar que buscaban. Maya quedou

impresionada cando viu esa variedade de lugares para durmir e xogar, e imaxinouse como

sería a súa nova casa. Con todo, para a súa sorpresa, ao chegar, moitas desas covas estaban

xa ocupadas por tartarugas moi diferentes ás da súa familia. A pesar de todo, a familia de

Maya foi recibida con moito agarimo, e todos os animais deste novo lugar axudáronlles a

construír a súa nova casa.

Agora Maya é feliz no seu novo fogar. Todos os días soña cun mundo no que non teñan que

marchar máis familias das súas casas porque estas deixen de ser habitables, no que todos os

animais e persoas do mundo poidan convivir en diversidade e respecto.”

Unha vez lido o conto, propóñense as seguintes preguntas:

● Como sente Maya cando ten que abandonar a súa casa?

● Por que tivo que facelo?

● Que papel xogaron o resto de animais que vivían no lugar ao que chegaron Maya e a súa

familia?

● Que soño ten Maya para o mundo no que vive?

Reflexiónase co grupo se a situación que vive Maya é só un conto, ou se ocorre tamén a nenas, nenos, novos e adultos de todo o mundo. Como podemos acoller nós persoas que migran e

chegan ás nosas contornas? Como acolleriamos Maya e a súa comunidade de tartarugas

mariñas?

Para finalizar a actividade, pódense realizar unha ou dúas propostas para concretar o aprendido e

crear algo en conxunto:

1. Facer un debuxo co soño que ten Maya para o mundo unha vez que chega ao seu novo

fogar. Unha vez terminados os debuxos, crear un mural con todos eles. Unha proposta de título para o mural pode ser: “Somos creadoras e creadores dun mundo de acollida”.

2. Escribir dentro da silueta dunha tartaruga e doutros animais do mar (ver Anexo 1) que

desexo teñen elas e eles para que todas as persoas e seres vivos do mundo por igual, sen

importar de onde veñan, se sintan acollidas e acollidos alá onde vaian. Unha vez terminados,

pódese crear un mural con todas as tartarugas e os seus respectivos desexos. Unha proposta de título para o mural pode ser: “Somos creadoras e creadores dun mundo de

acollida”.

Achegarnos ás distintas realidades das migracións forzosas no mundo.

Tomar conciencia sobre as causas de desigualdade e vulneración de dereitos

humanos que viven as persoas migrantes e refuxiadas.

Identificarnos como construtoras e construtores dunha cultura de acollida nas nosas

contornas educativas e comunitarias.

● Fichas con biografías (ver Anexo 3)

● Premisas para o “Camiño de Igualdade” (ver Anexo 4)

● Proxector con computador e audio para vídeo

● Lousa

● Xiz, rotuladores e bolígrafos

● Cinta adhesiva

● Folios e/ou post- its

Miramos co grupo o cartel que decora a portada desta unidade didáctica. Que vemos?

Comezamos a actividade lanzando ao grupo as seguintes preguntas e anotando na lousa as ideas

principais que se van achegando:

● Gústavos viaxar?

● Cal é o medio de transporte no que vos desprazades?

● Cando facedes unha viaxe, con quen ides?

● Que cousas metedes sempre na maleta cando vos ides de viaxe?

● Que entendemos por migrar?

● Quen migran?

● Todas as persoas migran polas mesmas razóns? Cales coñecemos?

Tras esta rolda de reflexión, proxectamos o vídeo do testemuño de testimonio de Ghada2, unha

moza refuxiada en Líbano para poñer en contexto o grupo sobre a temática que se vai traballar.

Despois, fanse as seguintes preguntas:

● Que tipo de viaxe tivo que facer Ghada? Cales foron os motivos?

● Credes que hai moitas persoas no mundo que viven esta situación?

● Como pensades que viven esta viaxe as nenas, mozas adolescentes e mulleres?

● Que papel pode ter a escola e as sociedades de acollida na vida das persoas que se ven

forzadas a migrar?

Para continuar, facemos unha pequena explicación sobre as migracións forzosas (Ver Anexo 2). A

continuación, facemos referencia ás palabras que hai apuntadas na lousa e preguntámoslles se cren

que o tipo de viaxes que elas e eles fan frecuentemente se parecen ás viaxes que teñen que realizar

as persoas migrantes que o fan de maneira forzada. Preguntaremos:

● Como cremos que son estas viaxes?

● Credes que estas viaxes afectan de maneira diferente ás nenas e mulleres?

● Como nos gustaría que nos acollesen a nós nun lugar novo?

● Como podemos acoller nós as persoas que migran e chegan ás nosas contornas?

Tras esta reflexión, contamos ao grupo que imos realizar a dinámica do “Camiño á Igualdade”:

A cada participante daráselle un papel no que apareza unha breve historia que conte a vida dunha

nena ou neno de lugares diversos no mundo. Partindo das condicións que aparecen na biografía que

lles tocou, todas e todos os participantes van facer o mesmo camiño, un camiño cara a unha vida en

igualdade. Para realizar o camiño, colocarase unha liña de partida cunha cinta adhesiva pegada no

chan, e unha meta final a 6-8 metros aproximadamente, que os e as nenas deben alcanzar. Con

todo, para alcanzar esa meta só poderán ir avanzando paso por paso, aqueles e aquelas que,

segundo as condicións da biografía que lles tocou, poidan superar as distintas premisas que se lerán

en voz alta. Se pola contra, consideran que esa premisa non a poden lograr, quedarán no sitio no

que están. As biografías das persoas pódense atopar no Anexo 3, e as premisas no Anexo 4.

Despois de finalizar a actividade daremos paso a un momento de reflexión e debate en grupo,

usando de guía as seguintes preguntas:

● Como vos sentistes?

● Por que terminamos o camiño de maneira desigual?

● Que factores nos permitiron avanzar? Cales non nolo permitiron?

● Cales son as desigualdades que puidemos ver?

● Que sentistes aquelas e aqueles que avanzastes menos? E as persoas que avanzastes un

pouco máis?

● Considerades que a desigualdade é maior cando es muller ou nena? Por que?

● En base ao que experimentastes, como credes que deberiamos acoller nas comunidades

nas que vivimos? Que podemos facer nós para construír cultura de acollida de maneira

igualitaria para todas as persoas?

2 “Testimonio de Ghada, refugiada Siria en Líbano”

https://www.youtube.com/watch?v=nsa6grcOa2I&t=2s

Para finalizar, realizaremos un xesto de mobilización en conxunto que podamos levar a cabo nas

próximas semanas para construír cultura de acollida nas nosas contornas.

Creamos pequenos grupos formados por 4 ou 5 persoas. Cada grupo terá que reunirse durante 5

minutos e xerar cinco ideas de accións distintas que poidan facer como grupo para construír

cultura de acollida nas súas contornas educativas ou comunitarias. Como propostas, podería

ser un encontro de música ou concerto intercultural, unha campaña de sensibilización sobre as

migracións forzosas para o resto da súa comunidade, un vídeo que informe á cidadanía sobre a

importancia de acoller a todas as persoas, un decálogo ou manifesto que presentar ás autoridades

locais para construír cultura de acollida, etc. Apuntarán cada unha delas por separado nun papel ou

post- it.

Unha vez que cada pequeno grupo teña as súas ideas decididas, estas expoñeranse ao resto do

grupo. Cando o teñan feito todos os grupos, deberán traballar como equipo máis grande para elixir

unha ou dúas das ideas que prefiran levar a cabo, que se comprometan con ela, e que consideren

máis realizables, e deseñarán un plan de execución da mesma, a través do cal acordarán:

- Obxectivos da acción.

- Datas da acción.

- Participantes.

- Destinatarias e destinatarios.

- Materiais necesarios.

- Pasos para desenvolver a acción e responsables de cada un deles.

Acompañarémolos no deseño e execución da acción, a través da cal animarémolos a que elas e eles se convertan en promotoras e promotores dunha sociedade de acollida cada día nas súas

contornas locais.

Tomar conciencia sobre a realidade das migracións forzosas no mundo.

Aprender sobre a vulneración de dereitos humanos que viven as persoas en contexto

de mobilidade forzosa, en especial as nenas e as mulleres.

Identificarnos como cidadás e cidadáns construtores dunha cultura de acollida nas

nosas contornas educativas e comunitarias.

● Proxector con computador e audio para vídeo

● Papel continuo

● Lousa

● Xiz, rotuladores e bolígrafos

Miramos co grupo o cartel que decora a portada desta unidade didáctica. Que vemos?

Comezamos a actividade comentando ao grupo que van reflexionar sobre as migracións forzosas e a

mobilidade humana, e lanzamos as seguintes preguntas:

● Que entendemos por migrar?

● Quen migran?

● Todas as persoas migran polas mesmas razóns? Cales coñecedes?

● Que situacións específicas viven as mulleres e nenas que migran?

Recóllense as ideas das e dos participantes e escríbense nunha lousa. Despois lese ao grupo unha pequena contextualización sobre migracións forzosas (ver Anexo 2).

Tras esta introdución, proxectamos o vídeo do testemuño de Ghada

3, unha moza refuxiada en

Líbano, e fanse as seguintes preguntas:

● Cal é a historia de Ghada?

● Que tipo de viaxe tivo que facer? Cales foron os motivos?

● Credes que hai moitas persoas no mundo que viven esta situación?

● Que camiño viven as persoas que migran para faceren a súa vida no lugar de acollida?

● Que papel pode ter a escola e as sociedades de acollida na vida das persoas que se ven

forzadas a migrar?

3 “Testimonio de Ghada, refugiada Siria en Líbano”

https://www.youtube.com/watch?v=nsa6grcOa2I&t=2s

A continuación, facemos referencia en concreto á situación das nenas e mulleres en contexto de

mobilidade forzosa, lanzando as seguintes preguntas:

● Cales son as causas polas que se vulneran os dereitos das nenas e mulleres no mundo?

● E en concreto, como pensades que é a situación para as nenas e mulleres que migran?

Ademais dos desafíos que se viven nas realidades de refuxio e migracións forzosas, que

obstáculos engadidos viven as nenas e mulleres migrantes e refuxiadas?

A fin de complementar as respostas das e dos participantes, procederase a ler un extracto do

Informe Rojo 20194: “Todas as formas e manifestacións da violencia cara ás nenas teñen a súa

orixe nas desigualdades de xénero e na discriminación cara ás mulleres… Unha violencia que

se afronta a nivel individual pero que, ademais, está arraigada nas estruturas e sistemas sociais: na

familia, na comunidade, no lugar de traballo e, tamén, na escola.

Pero, aínda que a escola é un espazo de reprodución da violencia, a educación posúe, tamén, o

potencial para transformar as prácticas, as actitudes e os valores discriminatorios e violentos e para

inculcar ás e os escolares a igualdade entre mulleres e homes, o comportamento non violento e o respecto cara á diversidade. As escolas poden ser un espazo de acollida e protección onde as

nenas sexan capaces de procesar as dificultades que afrontan na súa contorna social e

familiar e transformalas en capacidade de axencia e poder.”

Para continuar, dúas persoas voluntarias tombaranse sobre un papel continuo. Entre varias persoas

deberán debuxar o contorno dos seus corpos. Despois, terán que dividir a silueta en dúas cunha liña

continua, da cabeza aos pés. Unha das siluetas fará referencia a un home e a outra a unha muller.

Unha vez teñamos as siluetas debuxadas, todas as persoas irán escribindo:

- Dentro da figura: os motivos e as causas que consideran que levan unha persoa a migrar

de maneira forzosa.

- Fóra da figura: os obstáculos que poden vivir un home e unha muller nun contexto de

migración forzosa, poñendo especial atención nos obstáculos engadidos que viven as nenas

e as mulleres.

Ao completalo, analizarán a diferenza entre o escrito na metade que pertence á silueta da muller e a

que fai referencia á do home. Entón farémonos as seguintes preguntas:

● De que maneira podería cambiar esta realidade de desigualdade?

● Que podemos facer nós e nós como cidadanía para reducir eses obstáculos e facilitar a

acollida das persoas migrantes?

Para finalizar, realizaremos un xesto de mobilización en conxunto que podamos levar a cabo nas

próximas semanas para construírmos cultura de acollida nas nosas contornas.

Creamos pequenos grupos formados por 4 ou 5 persoas. Cada grupo terá que reunirse durante 5

minutos e xerar cinco ideas de accións distintas que poidan facer como grupo para construír cultura

4 Informe Rojo: Niñas libres de violencia.

https://www.entreculturas.org/sites/default/files/ninas_libres_de_violencia_v-onlinelinks.pdf

de acollida nas súas contornas educativas ou comunitarias. Como propostas, podería ser un

encontro de música ou concerto intercultural, unha campaña de sensibilización sobre as migracións

forzosas para o resto da súa comunidade, un vídeo que informe a cidadanía sobre a importancia de

acoller a todas as persoas, un decálogo ou manifesto que presentar ás autoridades locais para

construír cultura de acollida, etc. Apuntarán cada unha delas por separado nun papel ou post- it.

Unha vez que cada pequeno grupo teña as súas ideas decididas, estas expoñeranse ao resto do

grupo. Cando o teñan feito todos os grupos, deberán traballar como equipo máis grande para elixir

unha ou dúas das ideas que prefiran levar a cabo, que se comprometan con ela, e que consideren

máis realizables, e deseñarán un plan de execución da mesma, a través do cal acordarán:

- Obxectivos da acción.

- Datas da acción.

- Participantes.

- Destinatarias e destinatarios.

- Materiais necesarios.

- Pasos para desenvolver a acción e responsables de cada un deles.

Acompañarémolos no deseño e execución da acción, a través da cal, animarémolos a que elas e

eles se convertan en promotoras e promotores dunha sociedade de acollida cada día nas súas

contornas locais.

Figura de tartaruga e balea para imprimir, recortar e colorear.

Contextualización sobre as migracións forzosas:

“Os seres humanos sempre nos movemos dun lugar a outro por distintos motivos, para crear o noso

fogar, buscar un novo traballo, reunirnos con familiares, etc. Somos seres migrantes, algunhas veces

migramos por razóns voluntarias, e outras de maneira forzada. Na actualidade hai 68,5 millóns de

persoas no mundo que se viron obrigadas a irse dos seus lugares de orixe, dos seus fogares.

Algunhas destas razóns son os conflitos armados, os desastres naturais, o cambio climático, a

violencia ou as desigualdades, que forzan millóns de persoas a desprazarse, facendo longas viaxes.

Esta situación afecta de maneira específica a mulleres e a nenas, que moitas veces son as principais

vítimas destes conflitos, e que sofren, por unha cuestión de desigualdade de xénero, unha situación

de maior desprotección ao migrar ou desprazarse.”

Fichas con biografías:

BIOGRAFÍA 1:

Iklas é unha moza de 16 anos que vive nun campo de persoas refuxiadas en Chad desde hai 1 ano.

A súa familia e ela víronse forzadas a migrar desde Sudán pola inseguridade causada polo conflito

armado que afecta o país. Iklas soña con poder acabar algún día os seus estudos e chegar a ser

profesora. Aos 15 anos foi obrigada a casar, pero sabe que nunca daría as súas fillas en matrimonio,

pensa que antes de nada a educación é o máis importante.

BIOGRAFÍA 2:

Miguel é un mozo de 12 anos que vive cos seus pais e o seu irmán na cidade de Lima en Perú. Está

a estudar en 1º de secundaria nun colexio do centro da cidade. O que máis lle gusta facer é pasear

todos os días co seu can Vito preto do paseo marítimo da cidade. Polas tardes xoga ao fútbol co

equipo do colexio e tamén fai natación, cando volve a casa e termina os deberes pode xogar cos

seus amigos e amigas un intre no parque preto da casa ata a hora de cear. Este verán viaxará a

coñecer a cidade de Cusco coa súa familia e está entusiasmado.

BIOGRAFÍA 3:

Kim vive nunha zona rural de Guatemala e aos 12 anos o seu pai pediulle deixar a escola para

empezar a traballar como cociñeira e coidadora en diferentes casas. A pesar de xa non poder pasar

tanto tempo estudando e de estar lonxe da familia, Kim espera poder volver á escola para retomar os

seus estudos e chegar a ser médica. O soño de Kim é que as nenas sexan tratadas igual que os

nenos, e que o feito de ser muller non condicione o seu futuro. Preocúpalle que ela e as súas irmás

non poidan camiñar soas e tranquilas nalgúns lugares por seren nenas.

BIOGRAFÍA 4:

Lucía é unha moza de 14 anos que vive na cidade de Barcelona e soña con estudar enxeñería, a

pesar de que en moitas ocasións lle fan dubidar que poida chegar a logralo, xa que adoitan seren

máis os mozos os que elixen esta carreira. Vive coa súa nai e irmá nun piso nos arredores da cidade.

Durante a semana, sempre que volve a casa tarde tenta facelo acompañada de alguén, xa que ten

traxectos longos que facer. Algunha vez cando colle o autobús ou camiña pola noite sente algo de

medo e faino correndo, xa que algunha vez algún home díxolle algún comentario desagradable ao

pasar, facendo referencia á súa cor de pel ou por ser moza.

BIOGRAFÍA 5:

Nabur é un neno palestino de 11 anos que vive no campo de refuxiados de Belén, onde cada día hai

un toque de queda ás 19 h e ninguén pode saír das súas casas. O seu pai está no cárcere pero vive

coa súa irmá e co resto da familia. Ás veces pensa que lle gustaría poder fuxir do lugar, pero sabe

que non pode viaxar tan facilmente a outros países. Hai semanas nas que está prohibido que nenos

e nenas vaian á escola cando a ocupación armada se pon tensa. Aínda así, Nabur non deixa de loitar

polo dereito para ter unha vida digna e poder ir á escola de maneira segura.

BIOGRAFÍA 6:

Fátima é unha moza española de 16 anos que vive desde que naceu coa súa familia na cidade de

Valencia en España. A súa nai e o seu pai naceron en Marrocos e viñeron a España porque atoparon

un bo traballo. Fátima esfórzase moito no instituto e ten as mellores notas da clase. A parte de

estudar, coida da súa avoa e mais do seu irmán pequeno cando os seus pais están a traballar. A

Fátima encántalle a súa cidade, aínda que ás veces lle pasou que a tratan de maneira diferente ao

resto, e algunha vez sentiuse algo excluída do resto de compañeiros e compañeiras no colexio. Falou

con algunhas amigas e amigos que teñen familia orixinalmente doutro país, e comparten que tamén

lles pasou ás veces.

BIOGRAFÍA 7:

Nicolás é un mozo de 17 anos que vive coa súa familia nun barrio periférico da capital de Costa Rica,

San José. Hai 2 anos mudáronse aquí, saíndo de Nicaragua, xa que alí non había tantas

oportunidades de traballo. Nicolás vai ao colexio e séntese seguro e contento, aínda que, cando fala

con persoas que viven noutros barrios, lle fan bromas sobre o perigoso que é o seu barrio e a

cantidade de persoas migrantes que hai. Aínda que perdeu un ano de colexio ao cambiar de país,

está a sacar moi boas notas e gustaríalle poder entrar na universidade, aínda que a miúdo se sente

excluído por parte do resto de compañeiros e compañeiras porque o ven diferente.

BIOGRAFÍA 8:

Carlos é un mozo de 16 anos que vive nun centro de menores na cidade de Austin en Estados

Unidos. Chegou hai apenas 4 meses despois dun longo camiño fuxindo da situación de violencia no

seu barrio na cidade de Tegucigalpa, en Honduras. Cruzou toda Centroamérica con outros

compañeiros, a maioría homes, xa que as mulleres corren máis perigos durante este camiño. Chegou

á fronteira con Estados Unidos e conseguiu pasar co obxectivo de reunirse coa súa familia. Foi un

camiño moi difícil, no que deixou atrás moitos dos seus amigos, familiares, a súa terra e mesmo parte

da súa vida. Non pode ir ao colexio aínda, nin traballar, xa que non ten papeis e non o consideran

cidadán aínda.

BIOGRAFÍA 9:

Sakura é unha moza de 13 anos que vive coa súa familia na cidade de Nova Deli na India coa súa

familia. Hai dous anos tiveron que migrar do seu pobo no sur da India xa que non había tanto

traballo. Sakura coida dos seus tres irmáns e irmás e traballa no comercio da familia cando pode. No

pobo ía á escola porque todo estaba máis preto, pero na cidade é máis complicado polas distancias e

a inseguridade que viven moitas nenas e mulleres. Aínda así, vai a clase todos os días que pode,

sempre acompañada de amigos e amigas para estar máis segura. Ten o soño de poder volver algún

día ao sur para reunirse co resto da familia e traballar alí.

BIOGRAFÍA 10:

Claudia é unha moza de 12 anos que vive coa súa familia en Barrancabermeja, unha cidade de

Colombia. A parte de comezar secundaria no colexio, Claudia participa todas as semanas nun grupo

chamado Novos Construtores de Paz, no que crean cultura de acollida para persoas migrantes.

Claudia sabe que sendo muller está exposta a máis obstáculos, do mesmo xeito que no resto do

mundo, e que o contexto de violencias que viviu a súa rexión pode afectar mozas como ela. Por iso

co seu grupo traballan e mobilizan a cidadanía para crear espazos de participación e lecer que

transformen e dean a oportunidade a máis nenas, nenos e mozos a involucrarse.

Premisas para o “Camiño á Igualdade”:

1. Que dea un paso adiante quen poida gozar de xogar libremente o tempo que queira.

2. Que dea un paso adiante quen teña acceso a unha escola segura, e que poida ir a ela todos os

días.

3. Que dea un paso adiante quen poida ver a súa familia todos os días.

4. Que dea un paso adiante quen non teña ningunha persoa ao seu cargo que coidar.

5. Que dea un paso adiante quen poida camiñar pola rúa con liberdade e sen medo.

6. Que dea un paso adiante quen poida permitirse viaxar por pracer durante as vacacións.

7. Que dea un paso adiante quen teña acceso a unha vivenda digna.

8. Que dea un paso adiante quen senta que se lle inclúe e respecta no seu colexio e cidade.

9. Que dea un paso adiante quen sexa tratado sempre con respecto e sen discriminación.

10. Que dea un paso adiante quen teña seguro que vai ser aceptado ou aceptada polas persoas que

integran a comunidade na que vive.

Coordinación: Clara Maeztu e Veda Krüger. Autoría: Raquel Alonso Coordinación: Javiera Oñate, Encarna Durán, Davinia De Ramón, Raquel Llanos, e Alberto Medina. Dirección de Arte e Diseño Gráfico: Maribel Vázquez. Edita: Fundación Entreculturas.