estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

151
ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SISTEMA UNIVERSITARIO DE GALICIA: UN ANTECEDENTE AO ECTS

Upload: ivan-mendez

Post on 25-Mar-2016

222 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

tradución ao galego

TRANSCRIPT

Page 1: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SISTEMA UNIVERSITARIO DE GALICIA:UN ANTECEDENTE AO ECTS

ESTU

DO T

ÉCNI

CO S

OBRE

A M

OBIL

IDAD

E IN

TERN

ACIO

NAL

UNIV

ERSI

TARI

A NO

SIS

TEM

A UN

IVER

SITA

RIO

DE G

ALIC

IA: U

N AN

TECE

DENT

E AO

ECT

SES

TUDO

TÉC

NICO

SOB

RE A

MOB

ILID

ADE

INTE

RNAC

IONA

L UN

IVER

SITA

RIA

NO S

ISTE

MA

UNIV

ERSI

TARI

O DE

GAL

ICIA

: UN

ANTE

CEDE

NTE

AO E

CTS

Page 2: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Edita:ACSUGAxencia para a Calidade doSistema Universitario de GaliciaIES “Compostela”Rúa Lamas de Abade, s/nTel.: 981 53 41 7315702 Santiago de Compostela

Maquetación:a ref.erencia, S.L.Edificio Agro do Corgo, esc.-2, 2CTel.: 981 55 42 3215883 - Cacheiras-Teo

ISBN: 84-689-8312-8Depósito Legal: C-866-2006

Page 3: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SISTEMA UNIVERSITARIO DE GALICIA:UN ANTECEDENTE AO ECTS

Page 4: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

AGRADECEMENTOS

Os autores deste informe técnico queren agradecer a todas as persoas que participaron e colaboraron neste traballo a súa dedicación e dispoñibilidade, en particular Carina, Lucía, Martín e todo o persoal das oficinas de Relacións Internacionais das universidades galegas.

Este informe non podería levarse a bo termo sen a colaboración desinteresada dos estudantes, tanto españois como estranxeiros, así como dos docentes e do resto de membros da comunidade universitaria. Sen a súa participación a través das enquisas, ofrecendo as súas opinións, os seus comentarios e as súas suxestións sería imposible obter unha imaxe completa, real e actualizada da situación cara á adaptación ao Sistema Europeo de Ensino Superior.

2005

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ � }

Page 5: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego
Page 6: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

EQUIPO DE TRABALLORESUMO

Page 7: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

EQUIPO DE TRABALLO

Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de GaliciaD. Julio Ernesto Abalde Alonso – Director

Dna. Mª Paula Ríos de Deus - Coordinadora de Avaliación Institucional

Universidade da CoruñaDna. Sandra King Gouyer - Directora do Servizo de Relacións Internacionais

Dna. Carina Mejía Ríos – Bolseira

Universidade de Santiago de CompostelaD. Enrique López Veloso - Xefe da Oficina de Relacións Exteriores

Dna. Lucía Castro Souto – Bolseira

Universidade de VigoD. Anselmo Seoane Pampín - Director da Oficina de Relacions Internacionais

Dna. Amelia Rodríguez Piña – Responsable de la Oficina de Relacións InternacionaisDna. Eva Garea Oya – Técnica de Relacións Internacionais

D. Martín García Pardellas – Bolseiro

NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICAServizo de Normalización Lingüística da Universidade da Coruña

D. Iván Méndez López

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ � }

Page 8: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

RESUMO

Co presente volume, a Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia (ACSUG), así como os servizos de Relacións Internacionais das tres universidades galegas, queren dar a coñecer o camiño percorrido ata a situación actual na mobilidade internacional universitaria, poñendo en evidencia as súas dificultades e os seus logros.

A documentación estruturouse en varios apartados que comezan presentando os fundamentos do sistema ECTS. Seguidamente, faise un estudo exhaustivo sobre á mobilidade de estudantes e docentes dentro do programa Sócrates-Erasmus. En referencia aos tres últimos anos académicos e para a nosa comunidade universitaria, achéganse os datos de mobilidade, tanto por países de referencia como por áreas de coñecemento. Tamén se indica a mobilidade por país de orixe e por área de estudo. En todos os casos constátase un incremento constante da mobilidade, a pesar de que as axudas económicas que se reciben da Unión Europea practicamente non aumentaron nos últimos cursos.

Nos apartados seguintes, referentes ao estudantado, realizáronse numerosas enquisas atendendo a factores de motivación, á información do plan de estudos, ao emprego do ECTS etc. Coidamos que estas enquisas conseguiron completar axeitadamente a información referente aos condicionantes da mobilidade.

Respecto aos docentes, por unha banda estudouse a súa mobilidade e achegáronse datos análogos aos referidos aos estudantes. Por outra, realizáronse enquisas centradas fundamentalmente no sistema ECTS e nas universidades galegas.

O traballo fai un resumo da percepción e da realidade da implantación do sistema ECTS desde os diferentes colectivos universitarios. Recomendamos tamén neste apartado unha táboa que estableza unha equivalencia entre as diferentes cualificacións.

O último capítulo insiste nas iniciativas actuais que as tres universidades galegas, xunto coa ACSUG, comezaron a desenvolver para a implantación eficaz do Espazo Europeo de Ensino Superior (EEES).

Agardamos que este estudo sexa de utilidade e mostre algo de luz sobre a situación do sistema ECTS e o seu futuro desenvolvemento e implantación nas tres universidades galegas.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 11 }

Page 9: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ÍNDICE

Page 10: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ÍNDICE

INTRODUCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

OBXECTIVO DO ESTUDO TÉCNICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

FUNDAMENTOS DO SISTEMA ECTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

DESENVOLVEMENTO DO ESTUDO TÉCNICO SOBRE A PERCEPCIÓN E A REALIDADEDA IMPLANTACIÓN DO SISTEMA ECTS NO SUG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

4.1.Grupo de traballo e método empregado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354.1.1. Plan de selección de colectivos e fontes de información. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

4.1.2.Recollida de datos, traballo de campo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36

4.1.3.Plan de mostraxe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

4.1.4.Tratamento, edición e análise dos datos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

4.2.Resultados. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .464.2.1. Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista de estudantes das tres universidades galegas. . . . . . . . . . . . . . . . .46

4.2.2.Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista de estudantes estranxeiros participantes en programas de intercambio nas universidades galegas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

4.2.3.Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista dos docentes universitarios. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79

4.2.4.Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista de docentes coordinadores de programas de intercambio. . . . . . . . . . .98

DIFICULTADES E RECOMENDACIÓNS PARA A IMPLANTACIÓN DO SISTEMA ECTS. . . . . . . . . . .105

INICIATIVAS ACTUAIS NAS UNIVERSIDADES GALEGAS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111

CONCLUSIÓNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125

BIBLIOGRAFÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129

ANEXOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133ANEXO I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

MODELO DE ENQUISA REALIZADA AOS ESTUDANTES PROPIOSDAS TRES UNIVERSIDADES GALEGAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135MODELO DE ENQUISA REALIZADA AOS ESTUDANTES ESTRANXEIROSPARTICIPANTES EN PROGRAMAS DE INTERCAMBIO NAS TRES UNIVERSIDADES GALEGAS . . . . . . 138MODELO DE ENQUISA REALIZADA AOS PROFESORES DAS TRES UNIVERSIDADES GALEGAS . . . . . 139

ANEXO II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140LISTAXE DE TITULACIóNS CON CRéDITOS ECTS APROBADOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

ANEXO III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141LEXISLACIóN APLICABLE EN ESPAÑA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

ANEXO IV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155REGLAMENTO DO CEURI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

ANEXO V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160GLOSARIO DE TéRMOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

ANEXO VI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167PROGRAMA ERASMUS MUNDUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1� }

Page 11: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

1INTRODUCIÓN

Page 12: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

1INTRODUCIÓN

Os servizos de Relacións Internacionais das tres universidades galegas enviaron e recibiron estudantes de intercambio desde 1987, seguindo o modelo do sistema ECTS, que se adopta despois de 1988 como un sistema de transferencia de créditos académicos para facilitar a mobilidade dos estudantes universitarios en Europa.

O sistema ECTS (European Credit Transfer System – Sistema Europeo de Transferencia de Créditos) constituíuse ao longo dos anos como unha ferramenta útil para discernir a realidade dos diferentes sistemas existentes en toda Europa e facilitar a mobilidade de estudantes entre as universidades europeas. Grazas a programas como Erasmus primeiro e Sócrates-Erasmus despois, numerosas universidades europeas adoptaron o sistema de créditos ECTS para facilitaren o proceso de recoñecemento académico dos seus estudantes de intercambio.

A adopción dun sistema estándar de contraste e, en definitiva, “unha linguaxe común” levou á súa adopción con posterioridade á Declaración de Bolonia, como unha das bases de aplicación dos cambios que están a ter lugar nestes momentos en todos os sistemas de Educación Superior de Europa. Seguindo as recomendacións de Bolonia e de, Praga deséxase conseguir unha aplicación xeneralizada do sistema ECTS, non só para estudantes de intercambio, senón para todo o estudantado da Unión Europea (UE), de modo que os estudos cursados por un estudante sexan doadamente recoñecidos en todos os estados da UE. A propia Lei Orgánica 6/2001, do 21 de decembro, de Universidades (LOU) adopta o crédito europeo (ECTS) como a base do futuro Sistema Universitario Español, o que se traduce posteriormente no Real Decreto 1125/2003 do 5 de setembro polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional.

Non obstante, formúlase a dúbida da verdadeira aplicación do sistema ECTS no Sistema Universitario de Galicia (SUG), á luz dunha lexislación que xa leva certo tempo en vigor, das normativas europeas e da experiencia adquirida neste sentido polas universidades en función de case 15 anos de participación en programas de intercambio de estudantes aplicando teoricamente o sistema ECTS para efectuar o recoñecemento dos estudos cursados no estranxeiro.

Neste sentido, as persoas responsables de Relacións Internacionais das universidades galegas recibimos o encargo, por parte da Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia de elaborarmos este informe técnico que pretende recoller unha “foto fixa da situación de implementación do sistema ECTS e dos créditos europeos nas tres universidades galegas”.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1� }

Page 13: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

2OBXECTIVO DO ESTUDO

TÉCNICO

Page 14: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

2OBXECTIVO DO ESTUDO TÉCNICO

O obxectivo do presente estudo técnico consiste na análise da mobilidade internacional universitaria no SUG (con datos estatísticos anteriores ao ano 2004) como antecedente á situación actual de implantación do sistema ECTS entre os diferentes colectivos que o integran, e a elaboración dun documento de traballo que reflicta fielmente o seu grao de implantación no SUG e que recolla as boas prácticas profesionais e as recomendacións que puidesen ser aplicables.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 23 }

Page 15: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

FUNDAMENTOS DO SISTEMA ECTS

3

Page 16: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

3FUNDAMENTOS DO SISTEMA ECTS

Como un paso previo á recollida de datos e á descrición do desenvolvemento do estudo técnico, convén lembrarmos os fundamentos do sistema ECTS seguindo a guía do Usuario ECTS que foi elaborada pola Comisión Europea e que apareceu publicada o 31/03/1998; nela establécese que “o recoñecemento dos estudos e os títulos constitúe unha condición previa para a creación dun espazo europeo aberto en materia de educación e de formación, en que o estudantado e o profesorado poidan desprazarse sen obstáculos”.

O sistema ECTS primitivo (unha simple ferramenta de transparencia informativa) transformouse nunha ferramenta, a nivel Europeo, de cambio profundo nos diferentes sistemas universitarios nacionais e especialmente do sistema español. Non obstante, o paso de ECTS á denominación “Crédito Europeo” non supuxo unha desnaturalización das principais características do sistema que están aínda vixentes. O sistema ECTS (crédito europeo) baséase en tres elementos básicos:

¬ a información sobre os programas de estudos e os resultados do estudantado,¬ o acordo mutuo entre os centros asociados e o estudantado, e¬ a utilización de créditos ECTS, valores que representan o volume de traballo efectivo do

estudante.

Estes tres elementos básicos fanse operativos por medio de tres documentos clave:

¬ o catálogo informativo (guía ECTS),¬ o formulario de candidatura/contrato de estudos (Learning Agreement), e¬ a certificación académica (Transcript of Records, en canto ao intercambio, un suplemento ao

diploma en canto a documentos finais).

O ECTS garante, igualmente, a transparencia mediante os seguintes instrumentos:

¬ Os créditos ECTS representan, en forma dun valor numérico asignado a cada unidade de curso, o volume de traballo que o estudante debe realizar para superar cada unha das unidades.

¬ O catálogo informativo proporciona ao estudante e ao persoal docente as informacións útiles sobre os centros, as facultades e os departamentos, a organización e a estrutura dos estudos, así como sobre as unidades de curso.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 27 }

Page 17: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

¬ A certificación académica presenta, de xeito claro, completo e doadamente transferible entre as dúas institucións, os resultados académicos do estudante.

¬ O contrato de estudos describe o programa de estudos que o estudante deberá seguir, así como os créditos ECTS que se lle concederán ao cumprir as condicións requiridas, e ten carácter vinculante tanto para os centros de envío e de acollida como para o estudante.

Para facilitar o recoñecemento académico dos estudos emprendidos ou completados no estranxeiro precísase dun alto grao de comunicación e de flexibilidade. A este respecto, as persoas coordinadoras ECTS están chamadas a desempeñar un papel decisivo na súa calidade de responsables principais dos aspectos académicos e administrativos do ECTS.

Esta é a base do sistema ECTS que se tivo en conta á hora de desenvolver o estudo técnico.

Porén, aínda que é unha ferramenta de innovación crucial para o éxito a longo prazo da mobilidade de estudantes, o sistema ECTS foi pouco implantado nas universidades galegas. A fase de implementación do ECTS é un reto para as universidades, que precisan máis incentivos para poderen dedicarlle o esforzo requirido e asumido xa en 1999.

Na Declaración conxunta dos ministros europeos de educación, do 19 de xuño de 1999, en Bolonia, afirmouse que: “as institucións de educación europeas aceptaron o reto e adquiriron un papel principal na construción da área europea de educación superior, tamén na dirección dos principios fundamentais que se recollen na Carta Magna da Universidade de Bolonia de 1988. Isto é de vital importancia, dado que a independencia e a autonomía das universidades asegura que os sistemas de educación superior e de investigación se adapten continuamente ás necesidades cambiantes, ás demandas da sociedade e aos avances no coñecemento científico”. A Declaración de Bolonia inclúe entre os seus principais obxectivos:

¬ A adopción dun sistema doadamente lexible e comparable de titulacións, mediante a implantación, entre outras cousas, dun suplemento ao diploma.

¬ A adopción dun sistema baseado, fundamentalmente, en dous ciclos principais: grao e posgrao. O título concedido ao rematar o primeiro ciclo terá que ter un valor específico no mercado de traballo europeo. O segundo ciclo levará á obtención dun mestrado e/ou doutoramento como acontece en moitos estados europeos.

¬ O establecemento dun sistema de créditos, como o sistema ECTS.¬ A promoción da cooperación europea para asegurar un nivel de calidade para o desenvolvemento

de criterios e de metodoloxías comparables.¬ A promoción dunha necesaria dimensión europea na educación superior con particular énfase

no desenvolvemento curricular.

Todos estes obxectivos están sendo discutidos, a distintos niveis, na maioría dos estados da Unión Europea, tratando de chegar á desexada “harmonización” preconizada desde a Declaración da Sorbona. No sistema español, nestes momentos, os esforzos de cara ao 2010 estanse a concentrar en:

¬ A implantación dun sistema de créditos europeos.¬ A adopción dun sistema de cualificacións que permitan unha conversión doada ao sistema de

cualificacións e graos ECTS.¬ A implantación do suplemento ao Diploma.

As universidades europeas involucradas no proceso de Bolonia desde o ano 1999 e que participaban en programas de educación superior europeos tiveron que reafirmar o seu compromiso europeo e presentar, no ano 2002 á Comisión Europea, unha solicitude para obteren o que se denominou a “Carta Universitaria Erasmus”, un requisito imprescindible, tras a súa concesión, para poder levar a cabo as actividades propostas nas accións do programa Sócrates. Esta solicitude incluía unha declaración de política europea (DPE) que reflectía o compromiso institucional de cada universidade. As solicitudes das tres universidades galegas foron aprobadas e recibiron a Carta Universitaria Erasmus válida desde o curso 2003-2004 ata o curso 2006-2007.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 28 }

Page 18: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Nas súas respectivas declaracións de política europea remitidas á Comisión Europea no ano 2002, as tres universidades galegas indicaron o seguinte en relación ao sistema ECTS:

Universidade da Coruña:Os obxectivos e as prioridades da Universidade da Coruña para os cursos 2003-2004 a 2006-2007 son os seguintes: 1. Incrementar o número de estudantes Erasmus recibidos para cumprir co obxectivo de chegar, cando menos, á cifra do 10% de estudantes licenciados por ano. En 1999-2000 o número de estudantes recibidos chegou ao 22% do número obxectivo e en 2002-2003 a cifra acadaba o 75% do número obxectivo (225 estudantes). 2. Incrementar o número de estudantes Erasmus enviados para cumprir co obxectivo de chegar, cando menos, á cifra do 10% de estudantes licenciados por ano. En 1999-2000 o número de estudantes Erasmus enviados chegou ao 33% do número obxectivo e en 2002-2003 a cifra alcanzaba o 55% do número obxectivo (164 estudantes). 3. Conseguir un equilibrio entre as facultades e as escolas da Universidade da Coruña para o cumprimento dos obxectivos 1 e 2. Mellorouse notablemente este obxectivo no período comprendido entre 1999-2000 e 2002-2003, coas novas facultades e escolas que estableceron as relacións necesarias e entraron activamente no programa Sócrates/Erasmus. Os exemplos son moitos: Educación Física, Ciencias da Educación, Medicina, Relacións Laborais, Enxeñaría Industrial e Naval, etc. O Servizo de Relacións Internacionais preparou un borrador da declaración de política europea, baseado na experiencia do documento anterior e en consultas extensas realizadas internamente. O borrador foi remitido ao reitor, que indicou as modificacións necesarias despois de consultar cos seus vicerreitores. A versión definitiva da declaración foi preparada polo Servizo de Relacións Internacionais e asinada polo reitor. Foi elaborada nun esforzo conxunto por todos os actores involucrados na Universidade, e coordinada e supervisada polo Servizo de Relacións Internacionais. En particular, a normalización do sistema ECTS é unha prioridade necesaria se a Universidade quere alcanzar os seus obxectivos no seguinte período. Isto require accións a nivel central para que as facultades e as escolas preparen, antes dunha certa data límite, as propostas para asignar créditos ECTS ás materias dos seus plans de estudo.

Universidade de Santiago de Compostela:A USC participou desde o principio no sistema ECTS. Desde a fase piloto ata a actualidade o sistema ECTS perfeccionouse, gañou en profundidade e extensión entre a comunidade universitaria e ínteruniversitaria. A USC considera a promoción dos intercambios internacionais de estudantes como un dos obxectivos irrenunciables da súa política exterior. Isto supón, en contrapartida, unha adhesión sen fisuras a un sistema que demostrou a súa capacidade para fomentar a transparencia entre sistemas académicos moi diversos como os existentes na actualidade nos máis de 30 países que participan nos programas educativos da UE. Neste sentido iniciouse un proceso de informatización e de transparencia académica das diferentes titulacións que supuxo unha maior visibilidade da oferta académica da USC cara ao exterior. A USC garante, con anterioridade ao comezo de cada intercambio académico, mediante o correspondente compromiso de estudos, o recoñecemento dos resultados académicos obtidos durante un período de estudos nunha universidade socia. Neste sentido, arbitraranse as medidas precisas para lograr a máxima efectividade, axilidade e rapidez na tramitación dos xa citados recoñecementos, ao mesmo tempo que se potencia a transparencia da oferta académica da USC. A USC arbitrará as medidas necesarias para o recoñecemento a nivel profesional da participación de docentes en misións de mobilidade e de proxectos transnacionais. Por outra banda, potenciaranse as posibilidades de reciclaxe lingüística dos docentes da USC para os efectos de facilitar os contactos internacionais nun plan de mellor aproveitamento académico e científico.

Universidade de Vigo:Unha das nosas debilidades é a actualización da información académica que ofrecemos. Por iso, unha das nosas prioridades é impulsar o uso da web para poder facer accesible unha boa información sobre os estudos que os estudantes poden cursar na nosa Institución. Referímonos, claro está, ás “information packages” de ECTS.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 2� }

Page 19: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Outra das prioridades é a adaptación dos plans de estudo que se ofrecen na Universidade de Vigo á nova situación xerada pola declaración de Bolonia e a tan ansiada converxencia europea mediante a creación dun departamento ou dunha área responsable de impulsar os obxectivos previstos nesta declaración

Así mesmo, seguiremos traballando no mantemento da páxina web, na edición de folletos informativos, carteis, etc. Seguindo as directrices da Declaración de Bolonia, o grande esforzo centrarase na plena implantación do sistema ECTS, actualizando as guías ECTS xa iniciadas e mellorando a utilización dos documentos ECTS (certificación académica, etc.). A nosa Universidade participa activa e intensamente no proceso de converxencia europea, sendo o reitor neste momento o presidente do grupo de traballo de Bolonia dentro da CRUE.

Ata agora, os incentivos eran escasos e pouco beneficiosos para que as universidades incluísen o ECTS nas súas estratexias e políticas que debían seguir. Está claro que o ECTS foi designada para proporcionar os medios para identificar e comparar os currículos a nivel internacional. Mais o ECTS só é efectivo se se implementa e é parte integral do compromiso estratéxico de toda a universidade. Require un alto nivel de compromiso e de apoio do equipo de goberno de cada universidade.

O sistema ECTS está ben estruturado e están ben definidos os documentos que hai que empregar (o crédito, a guía ECTS, o contrato de estudo, o expediente académico). Un dos puntos fortes do sistema ECTS é a habilidade da institución para manter a súa propia estrutura e sistema e á vez saber comunicar de forma consistente ás outras institucións esta información. Debido aos aspectos administrativos do ECTS considérase un proceso moi burocrático. Porén, é unha percepción falsa, xa que o intercambio debería resultar máis eficaz grazas á transparencia da información. O ECTS contribúe a reducir renuncias na mobilidade de estudantes especialmente cando os que marchan sen un contrato de estudo, volven prematuramente porque á súa chegada á universidade de destino non teñen posibilidade de aproveitaren a súa estancia académica. Tamén o ECTS contribúe significativamente a facer promoción da cooperación entre o profesorado das institucións de educación superior. Proporciona ao profesorado un medio para localizar colegas que imparten cursos similares e, por tanto, teñen intereses profesionais en común. Este aspecto do ECTS beneficia indirectamente á mobilidade de estudantes e de profesores Erasmus. A través e á vez que desenvolven as súas relacións profesionais internacionais, os profesores poden asesorar os estudantes sobre o seu período de estudo no estranxeiro. E, ao mesmo tempo, o profesor pode conseguir realizar estancias docentes no estranxeiro.

Respecto ao cambio na metodoloxía docente, resulta significativo rescatar as definicións proporcionadas polo grupo de traballo do proxecto Tunning no informe final do proxecto piloto-fase 1 (editado por Julia González e Robert Wagenaar, Universidade de Deusto, Universidade de Groningen, 2003):

“No paradigma ensino-aprendizaxe estase a producir un cambio que subliña cada vez máis a importancia dunha educación centrada no suxeito que aprende. Podería dicirse que a necesidade de recoñecer e de valorar a aprendizaxe ten o seu impacto nas cualificacións e na construción de programas educativos que conduzan a titulacións determinadas. Neste contexto, a consideración de competencias xunto coa consideración de coñecementos ofrece innumerables vantaxes que están en harmonía coas demandas que xorden do novo paradigma.

Isto supón un desprazamento dunha educación centrada no ensino cara a unha educación centrada na aprendizaxe. Reflexionando sobre os diferentes aspectos que caracterizan esta tendencia, é evidente a relevancia do enfoque centrado nas competencias. O paradigma anterior implicaba unha énfase na adquisición e na transmisión do coñecemento. Os elementos para o cambio deste paradigma inclúen: unha educación máis centrada no estudante, unha transformación do papel do educador, unha nova definición de obxectivos, un cambio no enfoque das actividades educativas, un desprazamento da énfase nas subministracións de coñecementos (input) aos resultados (output) e un cambio na organización da aprendizaxe.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 30 }

Page 20: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

O interese no desenvolvemento de competencias, nos programas educativos, concorda cun enfoque da educación centrado primordialmente no estudante e na súa capacidade de aprender que esixe máis protagonismo e cotas máis altas de compromiso posto que é o estudante quen debe desenvolver a capacidade de manexar información orixinal, buscala e avaliala nunha forma máis variada (biblioteca, profesores, Internet, etc.).

Este punto de vista fai énfase en que o estudante, o que aprende, é o centro do proceso. Por conseguinte, afecta ao xeito de canalizar as actividades educativas e a organización do coñecemento, que pasan a ser rexidos polas metas do estudante. Afecta tamén a avaliación ao desprazarse da subministración aos resultados (from input to output) e aos procesos e contextos do que aprende”.

Como se mencionou anteriormente, o ECTS era, na súa orixe, un proceso técnico de transparencia informativa entre as diferentes Universidades Europeas que se adopta, como convención, para facilitar a lexibilidade dos diferentes sistemas académicos nacionais europeos.

Non obstante, o recoñecemento da excelencia do ECTS na “Declaración de Bolonia” supón achegar un compoñente político de que carecía e, por tanto, iniciar unha dinámica de cambio aceptado tanto a nivel nacional coma a nivel europeo.

Evidentemente, a Comisión Europea non ten competencias a nivel político, e tampouco foi parte da Declaración de Bolonia (documento intergobernamental mais non comunitario). Neste sentido, a Comisión Europea iniciou unha ambiciosa liña de actuación para apoiar o desenvolvemento do Sistema Europeo de Créditos mediante accións técnicas que afectan a un bo número de programas comunitarios. A valoración positiva da adopción do ECTS durante os procesos de selección de proxectos, a Erasmus Charter (co seu complemento de declaracións de Política Europea das diferentes institucións de educación superior), as medidas transversais e pasarelas horizontais supuxeron que a Comisión Europea dedique unha parte importante do seu presuposto ao apoio dese proceso político de cambio dos sistemas universitarios nacionais.

Prodúcese, por tanto, o paradoxo de que unha iniciativa técnica se adopte politicamente e, despois de se adoptar, se transforme de novo nun proceso técnico de adaptación que afecta a todas as institucións de educación superior europeas.

Dentro do SUG o proceso foi similar. Pódense diferenciar claramente dúas etapas evolutivas:

¬ Unha primeira fase en que o sistema ECTS, unicamente, era coñecido e aplicado polos servizos responsables da área internacional ou de relacións institucionais e, fundamentalmente, dirixido aos intercambios de estudantes.

¬ Unha segunda etapa en que as diferentes vicerreitorías de Ordenación Académica (como responsables políticos pertencentes a un equipo reitoral) se fixeron cargo do desenvolvemento do sistema, e adoptaron, como decisión primixenia, a volta a un sistema técnico onde maioritariamente estarían implicados os servizos de xestión académica respectivos, quer centrais (horizontais para toda a universidade), quer específicos de centro. Durante esta segunda etapa, as tarefas sobre as que adoptarán competencias serán as de desenvolvemento e de implementación efectiva a nivel técnico do sistema, da mesma forma que viñan desenvolvendo esta tarefa os servizos internacionais das universidades do SUG.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 31 }

Page 21: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4DESENVOLVEMENTO DO ESTUDO TÉCNICO

SOBRE A PERCEPCIÓN E A REALIDADE DA IMPLANTACIÓN DO

SISTEMA ECTS NO SUG

Page 22: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4DESENVOLVEMENTO DO ESTUDO TÉCNICO SOBRE A

PERCEPCIÓN E A REALIDADE DA IMPLANTACIÓN DO SISTEMA

ECTS NO SUG

4.1.Grupo de traballo e método empregado.4.1.1. Plan de selección de colectivos e fontes

de información.O grupo de traballo estivo constituído por persoal das oficinas de Relacións Internacionais das tres universidades galegas, baixo a coordinación do Grupo Compostela de Universidades. O grupo de traballo decidiu, para estudar a implantación do sistema ECTS no SUG, ter en conta os diferentes colectivos que integran a comunidade universitaria, mais tratalos por separado xa que os problemas que afrontan son diferentes e, por consecuencia, recibiron uns estímulos e unhas solucións diferentes. Seleccionouse aos seguintes colectivos:

¬ Estudantes Erasmus propios.¬ Estudantes estranxeiros participantes en programas de intercambio Erasmus.¬ Docentes universitarios.¬ Docentes coordinadores de programas de intercambio.

Prescindiuse, no estudo descritivo transversal, da análise do terceiro grupo integrante da comunidade universitaria, o persoal administrativo. A súa análise non achegaría unha información significativa ao informe ao atopar a súa participación, no ámbito de ECTS, nun estado moi embrionario.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 3� }

Page 23: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4.1.2.Recollida de datos, traballo de campo.Para reflectir a situación actual da mobilidade internacional nas tres universidades galegas, elaboráronse uns gráficos (gráficos 1 a 14) que demostran a importancia da mobilidade no marco do programa Erasmus (e por extensión do ECTS) con respecto aos outros programas de mobilidade internacional do tipo Intercampus, MAEC, etc.

Gráfico 1. Mobilidade de estudantes internacionais (incluído Erasmus).

UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Gráfico 2. Mobilidade de estudantes internacionais propios (non Erasmus) enviados por países de destino.UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 36 }

Page 24: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 3. Mobilidade de estudantes internacionais estranxeiros (non Erasmus) recibidos por países de orixe.UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Gráfico 4. Mobilidade de estudantes propios (non Erasmus) por ámbitos científicos.UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 37 }

Page 25: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 5. Mobilidade de estudantes estranxeiros por ámbitos científicos.UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Gráfico 6. Mobilidade de estudantes internacionais (incluídos Erasmus).UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 38 }

Page 26: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

7. M

obili

dade

de

estu

dant

es in

tern

acio

nais

pro

pios

(non

Era

smus

) por

paí

ses

de d

estin

o.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 3� }

Page 27: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

8. M

obili

dade

de

estu

dant

es in

tern

acio

nais

est

ranx

eiro

s (n

on E

rasm

us) p

or p

aíse

s de

orix

e.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 40 }

Page 28: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

9. M

obili

dade

de

estu

dant

es p

ropi

os (n

on E

rasm

us) p

or c

entro

s.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 41 }

Page 29: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

10.

Mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

est

ranx

eiro

s (n

on E

rasm

us) p

or c

entro

s.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 42 }

Page 30: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 11. Mobilidade de estudantes internacionais (incluídos Erasmus).UNIVERSIDADE DE VIGO

Gráfico 12. Mobilidade de estudantes propios (non Erasmus).

UNIVERSIDADE DE VIGO

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 43 }

Page 31: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

13.

Mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

est

ranx

eiro

s (n

on E

rasm

us) p

or p

aíse

s de

orix

e.U

NIVE

RSID

ADE

DE V

IGO

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 44 }

Page 32: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 14. Mobilidade de estudantes propios (non Erasmus) por titulacións.

UNIVERSIDADE DE VIGO

4.1.3.Plan de mostraxe.Para a recollida de datos elaboráronse unhas enquisas (anexo I) dirixidas a cada un dos colectivos mencionados no comezo do apartado 4.1 e analizáronse os resultados.

Enviouse por correo postal aos estudantes Erasmus propios das tres universidades galegas que participaron en programas de mobilidade durante os cursos 2001-2004. Enquisas nas que se empregou un modelo estándar facilitado pola Axencia Nacional Erasmus.

Nas tres universidades galegas, dun total de 2475 estudantes Erasmus propios que participaron en programas de mobilidade Erasmus nos cursos 2001-2004, recibíronse 2067 enquisas (gráfico 15). Considerouse oportuno realizar un estudo descritivo lonxitudinal da mobilidade de estudantes nas tres universidades galegas nos últimos anos para completar o estudo da implantación do sistema ECTS en Galicia.

Poden existir lixeiras diferenzas no calculo do número de estudantes participantes debido a dous tipos de causas: renuncias recibidas fóra de prazo (ou non comunicadas aos servizos correspondentes) ou renuncias á metade do período de intercambio debidas a motivos persoais graves.

Gráfico 15. Porcentaxe de enquisas recibidas de estudantes das tres universidades galegas.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 4� }

Page 33: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

No caso do estudantado estranxeiro participante en programas de intercambio nas universidades galegas, elaborouse unha enquisa (anexo I) sobre o uso do ECTS nas súas universidades de orixe. O número total de persoas enquisadas nas universidades galegas foi de 1075.

Tamén se elaborou unha enquisa (anexo I) sobre a percepción do sistema ECTS para os docentes universitarios que se enviou por correo electrónico.

O exame da implantación do Sistema Europeo de Créditos nas universidades galegas e a súa percepción por parte do corpo docente debe, necesariamente, partir dunha diferenciación entre docentes e docentes coordinadores de intercambios.

Desde hai 20 anos, as universidades utilizaron, como esteos dentro dos seus sistemas de intercambio, o labor dun número elevado de docentes universitarios que actuaron como coordinadores de intercambios a nivel internacional e, por tanto, estiveron en contacto co sistema europeo de créditos durante moito tempo e en moitas máis ocasións que aqueles docentes que non coordinaban ou titoraban estudantes de intercambio.

O grupo de traballo decidiu que a enquisa fose idéntica para os dous colectivos de forma que se evidenciasen estas diferenzas. Responderon á enquisa un total de 166 docentes.

4.1.4.Tratamento, edición e análise dos datos.Para o tratamento, a análise e a codificación dos datos creouse unha aplicación informática específica que facilitou a elaboración de gráficos temporais e histogramas de sinxela visualización para mostrar os resultados obtidos das enquisas.

4.2.Resultados.4.2.1. Percepción e realidade da implantación do

sistema ECTS desde o punto de vista de estudantes das tres universidades galegas.

Desde o inicio dos programas europeos de intercambio (1987), as tres universidades galegas puxeron en marcha unhas estruturas institucionais de apoio (tanto ao docente como ao estudante) para facilitar o bo fin destes, e impulsaron igualmente a implantación e o coñecemento do sistema ECTS.

Neste sentido, a evolución da mobilidade dos estudantes Erasmus en Galicia reflíctese nos gráficos 16 a 35:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 46 }

Page 34: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 16. Mobilidade de estudantes Erasmus recibidos e enviados.

Gráfico 17. Mobilidade de estudantes galegos Erasmus con e sen bolsa e meses.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 47 }

Page 35: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 1

8. E

stud

ante

s ga

lego

s Er

asm

us p

or p

aís

de d

estin

o.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 48 }

Page 36: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 1

9. E

stud

ante

s Er

asm

us e

n Ga

licia

por

paí

s de

orix

e.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 4� }

Page 37: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 2

0. E

stud

ante

s ga

lego

s Er

asm

us p

or á

rea

de e

stud

o.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �0 }

Page 38: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 21. Evolución da mobilidade de estudantes Erasmus.UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �1 }

Page 39: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 2

2. E

volu

ción

da

mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

Era

smus

por

paí

ses

de d

estin

o.U

NIVE

RSID

ADE

DA C

ORU

ÑA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �2 }

Page 40: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 2

3. E

volu

ción

da

mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

Era

smus

por

paí

ses

de o

rixe.

UNI

VERS

IDAD

E DA

COR

UÑA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �3 }

Page 41: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 24. Evolución da mobilidade de estudantes Erasmus propios por ámbitos científicos.UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Gráfico 25. Evolución da mobilidade de estudantes Erasmus estranxeiros por ámbitos científicos.

UNIVERSIDADE DA CORUÑA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �4 }

Page 42: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 26. Evolución da mobilidade de estudantes Erasmus.UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �� }

Page 43: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

27.

Evo

luci

ón d

a m

obili

dade

de

estu

dant

es e

rasm

us p

or p

aíse

s de

des

tino.

UNI

VERS

IDAD

E DE

SAN

TIAG

O DE

COM

POST

ELA

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �6 }

Page 44: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

28.

Evo

luci

ón d

a m

obili

dade

de

estu

dant

es E

rasm

us p

or p

aíse

s de

orix

e.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �7 }

Page 45: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

29.

Evo

luci

ón d

a m

obili

dade

de

estu

dant

es E

rasm

us p

ropi

os p

or c

entro

s.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �8 }

Page 46: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gr

áfico

30.

Evo

luci

ón d

a m

obili

dade

de

estu

dant

es E

rasm

us e

stra

nxei

ros

por c

entro

s.U

NIVE

RSID

ADE

DE S

ANTI

AGO

DE C

OMPO

STEL

A

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �� }

Page 47: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 31. Evolución da mobilidade de estudantes Erasmus.UNIVERSIDADE DE VIGO

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 60 }

Page 48: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 3

2. E

volu

ción

da

mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

Era

smus

por

paí

ses

de d

estin

o.U

NIVE

RSID

ADE

DE V

IGO

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 61 }

Page 49: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 3

3. E

volu

ción

da

mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

Era

smus

por

paí

ses

de o

rixe.

UNI

VERS

IDAD

E DE

VIG

O

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 62 }

Page 50: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 3

4. E

volu

ción

da

mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

Era

smus

pro

pios

por

cen

tros.

UNI

VERS

IDAD

E DE

VIG

O

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 63 }

Page 51: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 3

5. E

volu

ción

da

mob

ilida

de d

e es

tuda

ntes

Era

smus

est

ranx

eiro

s po

r cen

tros.

UNI

VERS

IDAD

E DE

VIG

O

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 64 }

Page 52: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Dos gráficos anteriores dedúcese o seguinte:¬ Un aumento progresivo da mobilidade do estudantado das universidades galegas que tivo que

utilizar nos seus desprazamentos ao estranxeiro os mecanismos ECTS.¬ Un aumento progresivo na recepción de estudantado estranxeiro, onde destacan a Universidade

de Santiago de Compostela e a da Coruña por seren dúas universidades en que a cifra de estudantado recibido é maior que a do estudantado enviado.

¬ Este aumento dos fluxos de estudantes enviados é significativo se se ten en conta, ademais, a diminución da dotación económica. A media nacional da dotación mensual no curso 2003-2004 foi de 95 euros, inferior á media europea.

Por outra parte, estes fluxos de mobilidade vense moi pouco afectados polo descenso demográfico da poboación estudantil, imparable desde o ano 2000 (táboa 1. Estatísticas do Ministerio de Educación e Ciencia):

ALUMNOS DE PRIMEIRO E SEGUNDO CICLO

Evolución do número de alumnos clasificados por tipo de universidade e centro

Ano académico

1998-99 1999-00 2000-01 2001-02 2002-03 2003-04

TODAS AS UNIVERSIDADES

1.�82.7�� 1.�8�.473 1.���.7�0 1.�2�.�8� 1.�06.248 1.482.042

Universidades públicas

1.489.155 1.486.912 1.438.294 1.403.594 1.378.869 1.349.248

Centros propios 1.386.201 1.378.185 1.339.413 1.310.730 1.297.264 1.270.415

Centros adscritos 102.954 108.727 98.881 92.864 81.605 78.833

Universidades privadas e da Igrexa

católica93.640 102.561 117.456 122.395 127.379 132.794

Táboa 1. Evolución do número de alumnos de 1º e 2º ciclo.

A comunidade estudantil adoita estar pouco implicada nos cambios estruturais que afectan á realidade das universidades mais, no caso específico da implantación do sistema europeo de créditos, gozouse da vantaxe de ter un número importante de estudantes que se viron expostos ao sistema ECTS por participaren durante os últimos anos en programas de intercambio europeo.

Para a realización deste estudo, enquisamos ao estudantado que participou no programa Erasmus dos tres cursos académicos 2001-2002, 2002-2003 e 2003-2004.

As preguntas máis significativas da enquisa realizada a estes estudantes foron:

1 Cales foron os factores que o/a motivaron para ir ao estranxeiro?.2 Como obtivo información do programa de estudos da institución de acollida?.3 Utilidade desta información?.4 Proporcionóuselle algún acordo de estudos antes do comezo do seu período de estudos no

estranxeiro?.5 Utilizou ECTS?.6 Obtivo recoñecemento académico do seu período de estudos no estranxeiro?.7 Obtivo créditos por completar cursos de idiomas?.8 Valoración académica da súa estancia

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 6� }

Page 53: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

1. CALES FORON OS FACTORES QUE O/A MOTIVARON PARA IR AO ESTRANXEIRO?

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 66 }

Page 54: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

2. COMO ObTIVO INFORMACIÓN DA INSTITUCIÓN DE ACOLLIDA?. A TRAVéS DE:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 67 }

Page 55: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

3. UTILIDADE DESTA INFORMACIÓN:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 68 }

Page 56: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4. PROPORCIONÓUSELLE ALGúN ACORDO DE ESTUDOS ANTES DO COMEZO DO SEU PERÍODO DE ESTUDOS NO ESTRANXEIRO?:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 6� }

Page 57: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

5. UTILIZOU ECTS (SISTEMA DE RECOÑECEMENTO DE CRéDITOS EUROPEO?:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 70 }

Page 58: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

6. ObTIVO RECOÑECEMENTO ACADéMICO DO SEU PERÍODO DE ESTUDOS NO ESTRANXEIRO?:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 71 }

Page 59: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

7. ObTIVO CRéDITOS POR REALIZAR CURSOS DE IDIOMAS?:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 72 }

Page 60: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

8. VALORACIÓN ACADéMICA DA SúA ESTANCIA:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 73 }

Page 61: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Os gráficos anteriores son claros en canto aos seus resultados e, neste sentido moitas delas non necesitan comentarios. Porén, cómpre salientarmos algúns datos entre os que hai que mencionar que hai unha desproporción entre o estudantado que afirma non utilizar ou non coñecer o sistema ECTS, os recoñecementos de estudos e a obrigatoriedade de proporcionar ao estudante un contrato de estudos valido e previo en formato ECTS de acordo ao establecido na ERASMUS CHARTER e as declaracións de Política Europea das tres universidades.

1. Cales foron os factores que o/a motivaron para ir ao estranxeiro?. As tres universidades galegas reciben uns resultados similares que determinan unha curva gráfica parecida onde se destaca a importancia dos factores académicos como a motivación fundamental para iniciar un período de estudos no estranxeiro.

2. Como obtivo información da Institución de acollida?. Fundamentalmente esta información é recibida a través da Institución de orixe, mais vese un claro incremento do uso de Internet para acceder ás informacións (principalmente académicas necesarias).

3. Utilidade desta información. As opinións aquí son diverxentes, non obstante, as respostas recibidas por universidade indícannos unha mesma tendencia en curva.

4. Proporcionóuselle algún acordo de estudos antes do comezo do seu período de estudos no estranxeiro?. (base do sistema ECTS) Na UDC e na USC existe unha tendencia mantida durante os últimos cursos que nos di que o 85% do estudantado recibe un contrato de estudos previo. Na UVI detéctase a tendencia contraria, acadando a porcentaxe do 39% de alumnos que non o recibe.

5. Utilizou o sistema ECTS. Debemos ter en consideración que, cando os estudantes responden á pregunta 5, as diferenzas entre as tres universidades son moi acusadas, desde o 34% da UDC, o 67% da USC ou o 68% da UVI. Precisamente este último dato contrasta coa porcentaxe de estudantes da UVI que reciben o compromiso de estudos previo e que apenas é do 53%.

6. Obtención do recoñecemento académico do seu período no estranxeiro. As cifras (en porcentaxe) das tres universidades son moi similares: 77%, 75% e 68%, ao igual que sucede nos resultados da pregunta 7. Obtivo créditos por realizar cursos de idioma?.

8. Valoración posterior á súa estancia. O principal motivo do estudantado para participar nun intercambio son os motivos académicos, e na pregunta 8 constátase unha correspondencia entre esa motivación e a satisfacción final en termos académicos, que polariza entre boa e excelente un 70% das respostas, e que alcanza o 90% no caso de sumar as contestacións que cualifican a parte académica como “normal”.

4.2.2.Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista de estudantes estranxeiros participantes en programas de intercambio nas universidades galegas.

Nos últimos 10 anos as universidades galegas experimentaron un gran crecemento no número de estudantes estranxeiros recibidos, non só de Europa senón tamén de América Latina e dos Estados Unidos. A enquisa elaborada de forma conxunta polas tres universidades galegas entregouse, unicamente, ao estudantado procedente de Europa para non alterar os posibles resultados, dado o gran descoñecemento existente noutras partes do mundo do novo sistema europeo ECTS. Seleccionouse o estudantado do curso académico 2004-2005 e preguntóuselle o seguinte:

A. Na túa universidade utilizan o sistema ECTS?.B. Facilitáronche na túa universidade un contrato de estudos?.C. Foi antes ou durante a túa estancia en Galicia?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 74 }

Page 62: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

D. Que tipo de créditos utilizas no contrato de estudos: só locais, só ECTS ou os dous?.E. Enviaches á túa universidade de destino en Galicia xunto coa solicitude e o “Learning

Agreement” unha certificación académica?.F. Obterás un recoñecemento académico do teu período de estudos en Galicia?.G. A túa universidade de orixe utilizará o sistema de cualificacións ECTS (A+, A,

B,C,D,E,FX,F)?.H. Na túa universidade existe unha guía ou catálogo informativo ECTS?.I. Está dispoñible na páxina web?.J. As materias do plan de estudos da túa universidade teñen asignado un número de créditos

ECTS?.

Recibíronse un total de 574 enquisas. Un 74% do estudantado confirmou que nas súas universidades si se utilizaba o sistema ECTS. Un 83% sinalou que nas súas universidades facilitáranlles un contrato de estudos antes da súa estancia en Galicia. É estraño que un 64% indicou que no contrato de estudos utilizaron créditos ECTS (cando na maioría dos plans de estudo das universidades de Santiago de Compostela e Vigo as materias aínda non teñen asignados os créditos ECTS), fronte a un 13% que sinalou só créditos españois. Na Universidade da Coruña, onde varias titulacións teñen os créditos ECTS aprobados oficialmente, un 80% dos estudantes estranxeiros sinala que utiliza estes créditos ECTS. Tamén se nota a diferenza no envío das certificacións académicas (“Transcript of records”) á universidade de destino, onde o 55% sinalou que enviou estas certificacións á Universidade da Coruña, porén, só un 22% dos estudantes enviounas ás outras universidades galegas (preguntas A a K).

A. NA TúA UNIVERSIDADE UTILIZAN O SISTEMA ECTS?

b. FACILITáRONChE NA TúA UNIVERSIDADE UN CONTRATO DE ESTUDOS?

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 7� }

Page 63: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

C. FOI ANTES OU DURANTE A TúA ESTANCIA EN GALICIA?

D. INDICA QUé TIPO DE CRéDITOS UTILIZAS NO CONTRATO DE ESTUDOS:

E. ENVIAChES á TúA UNIVERSIDADE DE DESTINO EN GALICIA XUNTO COA SOLICITUDE E O LEARNING AGREEMENT UNhA CERTIFICACIÓN ACADéMICA?

Respecto ao recoñecemento académico (preguntas F e G), un 73% dos estudantes afirmou que si se lle recoñecería os estudos cursados en Galicia mais só un 11% sinalou que a súa universidade utilizaría o sistema de cualificacións ECTS para recoñecelos. Un 47 % dos estudantes descoñecía o sistema de cualificacións que utilizará a súa universidade.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 76 }

Page 64: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

F. ObTERáS UN RECOÑECEMENTO ACADéMICO DO TEU PERÍODO DE ESTUDOS EN GALICIA?

G. A TúA UNIVERSIDADE DE ORIXE UTILIZARá O SISTEMA DE CUALIFICACIÓNS ECTS (A+, A, b, C, D, E, FX, F)?

Un 74% dos estudantes estranxeiros si confirmaba que nas súas universidades se empregaba o sistema ECTS e un 62% descoñece se na súa universidade existe unha guía ou catálogo informativo ECTS (pregunta H). Un 59% afirmou, non obstante que as materias dos planos de estudo das súas institucións si teñen asignado un número de créditos ECTS (pregunta J). Todos os estudantes descoñecían a cantas horas equivalía un crédito ECTS na súa universidade de orixe.

h. NA TúA UNIVERSIDADE EXISTE UNhA GUÍA OU CATáLOGO INFORMATIVO ECTS?

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 77 }

Page 65: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

I. ESTá DISPOÑIbLE NA PáXINA wEb?

J. AS MATERIAS DO PLANO DE ESTUDOS DA TúA UNIVERSIDADE TEÑEN ASIGNADO UN NúMERO DE CRéDITOS ECTS?

Entre os comentarios efectuados polos estudantes sobre o uso de ECTS, considerouse oportuno indicar os seguintes:

¬ “Eu creo que o sistema ECTS pode ser considerado unha innovación que axuda aos intercambios universitarios mais tamén complica a burocracia aos estudantes, que moitas veces non coñecen ben o funcionamento deste sistema”.

¬ “Está todo pouco claro. Sei que os nosos créditos pódense transferir a créditos ECTS mais non sei exactamente cómo”.

¬ “Só a oficina Erasmus sabe sobre ECTS, ninguén máis”.¬ “ O uso de ECTS é unha nova reforma. é o primeiro ano”.¬ “Non me gusta nada. Pouco flexible”.¬ “Está a empezar. Hai moita confusión”.¬ “Os créditos chámanse soamente “credit points” polo que non estou moi seguro do de

ECTS”.¬ “O sistema ECTS é o único sistema uniforme para medir a intensidade horaria dentro de

Europa. Considéroo moi lóxico e integrado. Ademais serve para unha mellor aclaración dos learning agreements na cidade de orixe”.

¬ “ Penso que o uso de ECTS lanzarase nos próximos anos. Mais para os estudantes de intercambio existe”.

¬ “Non sei cantos créditos ECTS necesito para trasladar a créditos na República Checa. Non se me aceptarán todos os cursos que elixín aquí”.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 78 }

Page 66: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

¬ “O sistema ECTS só se usa cando os estudantes marchan de intercambio a un país estranxeiro. Sempre necesitas 30 créditos ECTS por semestre para que che recoñezan a estancia noutra universidade estranxeira”.

¬ “Normalmente necesitamos 60 créditos ECTS ao ano”.¬ “Outras facultades teñen ECTS, na nosa facultade queren empezar con isto quizais en

dous anos”.

4.2.3.Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista dos docentes universitarios.

A importancia e relevancia da mobilidade de docentes universitarios galegos que participaron no programa Sócrates / Erasmus reflíctese nos gráficos 36 a 40.

Gráfico 36. Mobilidade de profesores galegos con bolsa.

Gráfico 37. Mobilidade de profesores Erasmus.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 7� }

Page 67: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfico 38. Mobilidade de profesores por país de orixe.

Gráfico 39. Mobilidade de profesores por área de estudo.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 80 }

Page 68: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Gráfi

co 4

0 . M

obili

dade

de

prof

esor

es g

aleg

os p

or p

aís

de d

estin

o.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 81 }

Page 69: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

A enquisa elaborada para o persoal docente ten como obxectivo dar unha visión o máis ampla posible, desde o punto de vista do profesorado, sobre o sistema ECTS e da realidade nas diferentes facultades e escolas.

Como se comentou con anterioridade, esta enquisa foi dirixida a un amplo colectivo de docentes, independentemente de que participasen ou non activamente no programa Sócrates / Erasmus.

A enquisa que se elaborou para os docentes incluía as seguintes cuestións:

I. No seu centro existe unha guía ou catálogo informativo ECTS?.II. Coñece algunha iniciativa no seu centro para a utilización do sistema ECTS?.III.As materias do plan de estudos do seu centro teñen asignado un número de créditos

ECTS?.IV.En que porcentaxe de expedientes dos estudantes de intercambio (entrantes e saíntes) se

utiliza o modelo ECTS?.V. No seu centro, utilizan o ECTS para recoñecer os estudos no estranxeiro dos bolseiros

Erasmus?.VI.Emprega o contrato de estudos “learning agreement” para os alumnos de intercambio?.VII.Indica no contrato de estudos os créditos locais e/ou ECTS?.VIII.Envíase á universidade de destino antes da partida do estudante un “transcript of records”

xunto coa solicitude e o contrato de estudos?.IX.Quen asina o contrato de estudos antes da súa partida?.X. No caso de estudantes que van realizar o proxecto fin de carreira no estranxeiro cunha

bolsa Erasmus: a cualificación obtida no estranxeiro recoñécese ou, porén, o proxecto aínda que foi cualificado no estranxeiro ten que presentarse de novo ou ns/nc.

XI.Para enviar as cualificacións obtidas por un estudante estranxeiro, utiliza o formato ECTS de “transcript of records”?.

XII.En caso afirmativo, utiliza as cualificacións do sistema ECTS (A, B, C, D, etc) para valorar os resultados académicos do alumno estranxeiro?.

XIII.En caso afirmativo, empregou as porcentaxes ECTS establecidas ( A-10%, B-25%, C-30%, D-25%, E-10%)?

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 82 }

Page 70: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

I. NO SEU CENTRO EXISTE UNhA GUÍA OU CATáLOGO INFORMATIVO ECTS?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 83 }

Page 71: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

II. COÑECE ALGUNhA INICIATIVA NO SEU CENTRO PARA A UTILIZACIÓN DO SISTEMA ECTS?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 84 }

Page 72: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

III. AS MATERIAS DO PLAN DE ESTUDOS DO SEU CENTRO TEÑEN ASIGNADO UN NúMERO DE CRéDITOS ECTS?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 8� }

Page 73: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

IV. EN QUé PORCENTAXE DE EXPEDIENTES DOS ESTUDANTES DE INTERCAMbIO (ENTRANTES E SAÍNTES) SE UTILIZA O MODELO ECTS?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 86 }

Page 74: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

V. NO SEU CENTRO, UTILIZAN O ECTS PARA RECOÑECER OS ESTUDOS NO ESTRANXEIRO DOS bOLSEIROS ERASMUS?

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 87 }

Page 75: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

VI. EMPREGA O CONTRATO DE ESTUDOS “LEARNING AGREEMENT” PARA OS ALUMNOS DE INTERCAMbIO?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 88 }

Page 76: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

VII. INDICA NO CONTRATO DE ESTUDOS OS CRéDITOS LOCAIS E/OU ECTS?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 8� }

Page 77: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

VIII. ENVÍASE á UNIVERSIDADE DE DESTINO ANTES DA PARTIDA DO ESTUDANTE UN “TRANSCRIPT OF RECORDS” XUNTO COA SOLICITUDE E O CONTRATO DE ESTUDOS?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �0 }

Page 78: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

IX. QUEN ASINA O CONTRATO DE ESTUDOS ANTES DA SúA PARTIDA?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �1 }

Page 79: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

X. NO CASO DE ESTUDANTES QUE VAN REALIZAR O PROXECTO FIN DE CARREIRA NO ESTRANXEIRO CUNhA bOLSA ERASMUS: A CUALIFICACIÓN ObTIDA NO ESTRANXEIRO RECOÑéCESE OU, PORéN, O PROXECTO AÍNDA QUE FOI CUALIFICADO NO ESTRANXEIRO TEN QUE PRESENTARSE DE NOVO OU NS/NC.In

trodu

ción

Obxe

ctiv

o do

es

tudo

técn

ico

Fund

amen

tos

do

sist

ema

ECTS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �2 }

Page 80: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

XI. PARA ENVIAR AS CUALIFICACIÓNS ObTIDAS POR UN ESTUDANTE ESTRANXEIRO, UTILIZA O FORMATO ECTS DE “TRANSCRIPT OF RECORDS”?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �3 }

Page 81: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

XII. EN CASO AFIRMATIVO, UTILIZA AS CUALIFICACIÓNS DO SISTEMA ECTS (A, b, C, D, ETC) PARA VALORAR OS RESULTADOS ACADéMICOS DO ALUMNO ESTRANXEIRO?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �4 }

Page 82: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

XIII. EN CASO AFIRMATIVO, EMPREGOU AS PORCENTAXES ECTS ESTAbLECIDAS ( A-10%, b-25%, C-30%, D-25%, E-10%)?.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �� }

Page 83: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

As conclusións máis destacables son:¬ Na pregunta I, na Universidade de Santiago de Compostela queda claramente reflectido que

non existen guías ECTS. Interpretamos que os resultados neste Gráfico da Universidade de Vigo son o resultado dunha interpretación errónea do profesorado que confunde as guías das súas escolas ou facultades con guías ECTS. No caso de Vigo, en particular, non existe ningunha guía oficial ECTS. No caso da Universidade da Coruña, as enquisas pasaron principalmente a profesores das facultades de Informática e de Ciencias en que existen guías ECTS (véxase o anexo II), e a coordinadores departamentais de todos os centros en que existen intercambios Erasmus mais non obrigatoriamente guías ECTS oficiais. Co cal, deste gráfico dedúcese que a pesar de aprobar os créditos ECTS nesas facultades da UDC en Xuntas de Centro e ter as guías ECTS publicadas na páxina Web, os profesores descoñecen a existencia destas guías, que exclusivamente se utilizan para os intercambios de estudantes. Se un profesor non tivo a oportunidade de atender estudantes Erasmus, non necesitaría a guía ECTS.

¬ Na pregunta II, os resultados reflicten que hai iniciativas nas tres universidades para a utilización do sistema ECTS.

¬ Na pregunta III, sobre a asignación de créditos ECTS, cómpre subliñar o resultado na UDC, con algunhas experiencias piloto en asignación de créditos: 103 grupos de profesores da UDC comprometéronse na adaptación das súas materias a ECTS. O resultado nas outras dúas institucións é claramente negativo.

¬ Na pregunta IV sobre o uso do modelo ECTS nos expedientes dos estudantes de intercambio o resultado reflicte que máis do 40% parece que está a utilizar o sistema ECTS. Os estudantes que participan en programas de mobilidade teñen garantido na súa maioría o recoñecemento dos estudos cursados no estranxeiro.

¬ Os resultados da pregunta V demostran que maioritariamente se utiliza o sistema ECTS para o recoñecemento de estudos.

¬ Na pregunta VI sobre o uso do contrato de estudos cómpre salientar que os profesores da UDC non teñen constancia da utilización do contrato de estudo, que contrasta co resultado das enquisas de estudantes que aseguraban ter este contrato antes de gozar da súa bolsa no estranxeiro. O resultado, tan positivo, da USC é froito do procedemento administrativo utilizado pola Oficina de Relacións Exteriores desta Universidade.

¬ Na pregunta VII sobre se se utilizan créditos locais ou créditos ECTS nos contratos de estudos, a resposta maioritaria é que se utilizan os dous sistemas, aínda que temos constancia que o que se utilizan son os créditos locais e unha conversión por regra de tres a créditos ECTS, ao non existir asignación de créditos ECTS na maioría das materias.

¬ Na pregunta VIII sobre o envío do “transcript of records” (expediente académico) xunto coa solicitude do estudante, a resposta demostra que o profesorado descoñece que sexa necesario o envío deste documento.

¬ A pregunta IX non demostra claramente cal é a situación real en cada unha das universidades. O contrato de estudos, segundo a guía ECTS, debe ir asinado polo Coordinador Departamental, o Coordinador Institucional e o estudante. O resultado reflicte que nas tres universidades non están claras estas figuras (existen responsables de relacións de centros, titores por destinos etc.).

¬ Na pregunta X sobre a realización de proxectos fin de carreira, os resultados máis significativos son os das Universidades da Coruña e de Vigo, pois é nestas institucións onde se imparten carreiras técnicas. Porén, na Universidade da Coruña, moi poucos estudantes foron realizar o proxecto fin de carreira. Na Universidade de Vigo, máis dun 40% contestou que se recoñece o traballo realizado aínda que presente un xeito formal en este centro. A porcentaxe que non sabe contestar a esta pregunta pode corresponder a profesores non relacionados coa área técnica.

¬ O resultado da pregunta XI sobre o uso do formato ECTS na certificación de estudos que se envía tras a estancia dun estudante estranxeiro é de difícil interpretación. Cónstanos que, aínda que se trata de emitir certificacións segundo o modelo ECTS, estas van incompletas ao non ter, por exemplo, os créditos reais ECTS como xa dixemos anteriormente.

¬ As dúas últimas preguntas, a XII e a XIII, reflicten que aqueles que din utilizar o formato ECTS nas certificacións de estudos coñecen realmente como funciona o sistema de cualificacións.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �6 }

Page 84: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Os comentarios realizados nas enquisas, por un gran número de docentes e que a continuación se enumeran, reflicten claramente o grande descoñecemento que existe entre os docentes universitarios das tres universidades galegas sobre o sistema ECTS. A maioría deles coinciden na necesidade de organizar e realizar xornadas e seminarios informativos. Aqueles docentes que teñen algunha noción sobre ECTS relaciónano unicamente co programa de intercambio Erasmus ou con estudantes estranxeiros de intercambio, ou mesmo con cuestións simplemente burocráticas.

¬ “Agradecería a impartición de seminarios sobre ECTS para achegar información”.¬ “Considero de interese establecer xornadas sobre a aplicación do novo sistema. En concreto

sobre os créditos non presenciais e ademais o tema da asistencia a clases presenciais”.¬ “Considero que na carreira de química habería que comezar a implantar o sistema de créditos ECTS”.¬ “O sistema de cualificación supón unha distribución normal das cualificacións, que en

ocasións, non se cumpre”.¬ “O sistema de porcentaxes ECTS paréceme pouco recomendable e potencialmente inxusto ao

comparar promocións sucesivas de alumnos”.¬ “O uso dos créditos ECTS non é de amplo coñecemento. Falta información ao profesorado.

Non existe correspondencia clara nos niveis de cualificación. Os créditos ECTS non operan en titulacións españolas e non é lóxico facer enquisas sobre eles. Só se empregan actualmente para favorecer os intercambios de tipo Erasmus”.

¬ “Na nosa área comezarase este próximo curso con dúas materias no plan piloto. O ano que vén podería dar máis opinións e con máis base sobre este tema”.

¬ “No noso centro, os temas relacionados co recoñecemento académico dos créditos cursados polos alumnos, lévao directamente o negociado de alumnos e o decanato, pedíndonos, aos profesores implicados nas materias, a nosa opinión sobre contidos fundamentalmente. Por esta razón descoñezo o sistema utilizado. De tódolos xeitos creo que o profesorado debería recibir información máis ou menos detallada da aplicación, recoñecemento, etc., dos ECTS por parte do centro, universidade, etc”.

¬ “Esta enquisa paréceme que está un pouco fóra de lugar pois os que nunca tivemos alumnos Erasmus non temos nin idea do tema pois ninguén nos informou”.

¬ “Este curso comeza con algunhas materias piloto, de maneira que finalizado terei mais argumentos para facer comentarios ao respecto”.

¬ “Falta de coordinación no centro para todas as materias. Enfoque da súa implantación no primeiro curso, ao igual que se fai cos plans de estudo. Coordinación de todas as materias: non queda clara a dispoñibilidade de medios materiais ou de recursos humanos para a súa implementación”.

¬ “Facer unha guía ou un catalogo informativo”.¬ “Hai comisións de docencia na facultade”.¬ “A información que nos chegou ata o momento é insuficiente”.¬ “As porcentaxes ECTS? Non está clara a súa utilización. Se se aplican con exactitude poden

favorecer ou prexudicar a certos alumnos pois o seu valor dependerá do nivel medio dos alumnos do grupo. Os profesores necesitan máis información e sobre todo formación con respecto a este tema tan crucial como é a adaptación ao sistema ECTS”.

¬ “Gústanme as cualificacións numéricas, non cualitativas”.¬ “Non dispoño de información algunha ao respecto”.¬ “Non se me deu o caso, mais de darse, obviamente, antes informaríame”.¬ “O profesor non recibe nada ata o día de hoxe”.¬ “Necesítase máis información e formación para o profesorado”.¬ “Se lles son franco, nin sequera sei que significan as siglas ECTS. O meu compañeiro de

despacho, a quen preguntei, díxome que era algo que tiña que ver cos créditos das materias, esta é a miña ignorancia e por iso contesto á enquisa con NS/NC. Non puiden informarme máis para non falsear os resultados da enquisa. Acontece tamén que eu nunca fun responsable dalgún alumno estranxeiro”.

¬ “Sinto non poder contestar correctamente á enquisa mais non teño experiencia con estudantes de intercambio. Considero que o equivalente ECTS a crédito UDC debería ser diferente dependendo do tipo de materia”.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �7 }

Page 85: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

¬ “Todo está realmente confuso, mesmo a información oficial que recibimos”.¬ “Todo o anterior está en período de discusión na nosa facultade”.¬ “A día de hoxe, o uso de ECTS é un tema case burocrático e así seguirá séndoo ata a súa

implantación efectiva e oficial co próximo plan de estudos”.¬ “A pesar de que non se utiliza o formato “transcript of records”, no meu centro sei que existe

a posibilidade de poñer notas ECTS”.¬ “Como non tiven alumnos Erasmus non coñezo ben o sistema máis na miña facultade si que

hai alumnos deste tipo. O problema está solucionado e a vicedecana encargada do tema coñece ben o protocolo que hai seguir”.

¬ “Considero importante a creación dun sistema de cualificación común para todos os países da UE; porén, xulgo que os actuais plans de estudos non están ben adaptados para realizar as cualificacións no sistema ECTS”.

¬ “Debería existir máis información dispoñible para toda a comunidade universitaria. No programa de doutoramento do departamento de computación tamén estamos a considerar o uso destes créditos”.

¬ “Maior información sobre o proceso”.¬ “Moitas das preguntas do cuestionario refírense a cuestións administrativas das que un

profesor normal, en principio, non ten coñecemento”.¬ “Non participei no proxecto Erasmus”.¬ “Non tiven estudantes de intercambio. No centro a xestión de intercambio está centralizada

e o profesor non necesita coñecemento completo do proceso burocrático. Nunca cualifiquei estudantes Erasmus nin ví o catalogo ECTS. As cualificacións ECTS non son compatibles coas cualificacións actuais. Que acontece se ningún estudante merece un F ou un A?”.

¬ “Nunca se me presentou o caso dun alumno estranxeiro”.¬ “Solicitouse a conversión de varias materias do noso grupo para que sexan impartidas o ano

que vén seguindo criterios ECTS. Tamén se está a formular a súa inclusión no terceiro ciclo”.¬ “Se tes Erasmus na clase sábese algo máis. Senón non hai moita información”.¬ “Un crédito ECTS son 25-30 horas de traballo do estudante mais non queda claro a cantas

horas de clase corresponde. Cada hora presencial de calidade, en certas materias, pode facilitar moito o proceso de aprendizaxe; por tanto, é moi difícil traducir a créditos ECTS as materias actuais. Para alcanzar os obxectivos da miña materia de 7,5 créditos anuais (75 horas de clase) abondarían unhas 75 horas de clase e unhas 60 horas de estudo e de preparación de traballos. Porén, se o número de clases presenciais disminúe, o alumno tería que facer un esforzo maior para alcanzar os mesmos obxectivos docentes”.

A percepción da implantación do sistema ECTS entre o profesorado universitario que coordina programas de intercambio difire notablemente, como se comprobará no seguinte apartado, das opinións do profesorado universitario non implicado en actividades de cooperación.

4.2.4.Percepción e realidade da implantación do sistema ECTS desde o punto de vista de docentes coordinadores de programas de intercambio.

A figura do “coordinador” e a súa importancia en relación co sistema europeo de créditos foi posto xa de manifesto na guía do usuario ECTS: “Todos os centros que utilizan o ECTS nomean un coordinador institucional ECTS e un coordinador departamental ECTS por cada departamento ou facultade que participa no sistema. Ademais da súa actividade de asesor de cara ao estudantado, o seu papel consiste en tramitar os aspectos administrativos e académicos do ECTS”.

Xa en 1998 a Comisión Europea recomendaba a existencia de dúas figuras imprescindibles en calquera universidade e asignáballes unhas funcións específicas:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �8 }

Page 86: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

O coordinador institucional ECTSO coordinador institucional ten, como misión principal, garantir o compromiso do seu centro respecto ao cumprimento dos principios e dos mecanismos do ECTS. En termos xerais, encárgase de promover o ECTS dentro e fóra do centro - por exemplo, no marco de programas internacionais de cooperación -, facilitar a aplicación práctica do ECTS e axudar aos coordinadores departamentais. É necesario, particularmente nos centros de certa envergadura, que o coordinador institucional sexa unha persoa de recoñecida experiencia que lle permita manter estreitas relacións tanto cos membros da administración coma cos profesores do centro. Entre as súas tarefas máis específicas destacan: informar os estudantes sobre o ECTS e coordinar, conxuntamente cos coordinadores departamentais, a preparación, publicación e distribución entre os asociados dos catálogos informativos.

O coordinador departamental ECTSO coordinador departamental é, polo xeral, a persoa encargada de poñer en contacto aos estudantes co persoal docente do departamento ou facultade, e tramitar a maioría dos aspectos prácticos e académicos inherentes á aplicación do ECTS.

Debe informar aos estudantes sobre o ECTS, en particular sobre os aspectos prácticos, e velar por entregar aos estudantes unha copia dos catálogos informativos preparados polos centros asociados, axudar as persoas interesadas a completaren os formularios de candidatura, explicarlles o funcionamento dos procedementos de recoñecemento académico e os documentos necesarios para tal efecto (contratos de estudos, certificacións académicas, etc.). Ten, así mesmo, por misión guiar e aconsellar ao estudante na elaboración dun programa de estudos que responda ao mesmo tempo ás esixencias académicas e ao interese persoal do estudante.

A comunicación entre os centros de orixe e de acollida está garantida normalmente polos coordinadores departamentais, que proceden ao intercambio dos formularios de candidatura e das copias asinadas, negocian os programas de estudos e preparan as certificacións académicas dos estudantes antes da súa saída do centro de orixe así como ao seu regreso.

Os coordinadores departamentais deben informar aos seus colegas sobre o uso do ECTS e sobre a asignación de créditos a todos os cursos do departamento e/ou facultade. Preparan, ademais, o contido do catálogo informativo que concirne ao seu departamento ou facultade.

En ningunha das tres universidades galegas se nomeou a ningún coordinador institucional ECTS. En termos xerais, o labor de coordinador institucional foi asumido polo vicerreitor de Relacións Internacionais ou os directores de Relacións Internacionais, mentres que os coordinadores de intercambios asumían (xunto coas oficinas de Relacións Internacionais) a función de coordinadores departamentais ECTS.

Os docentes coordinadores de programas de intercambio tamén realizaron as seguintes valoracións:

¬ “Non atopo axeitada a distribución segundo ECTS en canto que o referente cambia con cada materia, de feito o sistema de equiparación da nota local a ECTS noutras universidades non é relativo, senón de equivalencia absoluta. As validacións nesta escola son por materias, non por créditos”.

¬ “Paréceme moi positiva como medio de homoxeneizar a transmisión de resultados entre as universidades europeas. Como centro, estaríamos moi interesados en incorporar, canto antes, aos expedientes dos nosos alumnos o suplemento europeo ao titulo e outros avances na construción do espazo único. Pola nosa parte os criterios dos créditos ECTS están totalmente incorporados no centro e conviven de xeito natural cos créditos españois. Pareceríame moi interesante se se puidesen destinar máis fondos da universidade á organización de cursos de idiomas para os estudantes Erasmus”.

¬ “Debería establecerse para todos os centros europeos que usen o sistema ECTS unha equivalencia clara e única entre os valores numéricos ou intervalo e a notación ECTS”.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ �� }

Page 87: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

¬ “Desexo manifestar que, como docente dun curso da licenciatura de dereito ao longo dos últimos cursos, recibín e atendín diferentes estudantes do programa Sócrates-Erasmus nas miñas clases. A teor do seu rendemento foron cualificados, mais as miñas obrigas docentes non esixiron, ata o presente, facer consideracións nin pronunciamentos respecto a calquera implicación administrativa. Por esta razón descoñezo os parámetros sobre os que se me solicita o pronunciamento nesta enquisa. Na Facultade de Dereito da UDC non hai sistema ECTS porque o propio plan de estudos de dereito, o plan de 1953, non está estruturado en créditos”.

¬ “Pendente de publicación a guía ECTS da facultade. Normalmente vén acompañada da nota numérica que se toma como referencia”.

¬ “As cualificacións en España foron sempre numéricas aínda que traducidas en forma cualitativa sobresaliente, notable, etc. O paso das cualificacións de tipo A, B, C, D, etc é case imposible e depende do país onde o estudante cursase a materia. Mentres o funcionamento real, administrativamente, é con créditos MEC, danse as dificultades normais dunha situación de transición. Cos grupos de calidade, bastantes profesores desta facultade, empezarán a habituarse ao crédito ECTS e á filosofía subxacente”.

¬ “Os alumnos estranxeiros que recibimos no centro realizaron actividades que non se corresponden con ningunha materia especifica do noso plan de estudos, polo que resulta moi difícil establecer as cualificacións do sistema ECTS (A, B, C, D, E, F)”.

¬ “A Universidade cambiou os ECTS da nosa facultade e creou desconcerto xa que non avisou as persoas responsables. Agora non sei cal é a situación real. Aínda non teño confirmación oficial da vicerreitoría da nosa proposta de equivalencias ECTS. Cualificacións españolas e numeración. Asino eu sempre como coordinador Erasmus”.

¬ “A partir de agora utilizarase o ECTS para recoñecer os estudos no estranxeiro dos estudantes Erasmus. Acábase de implantar en humanidades o modelo ECTS e non puiden facer porcentaxes”.

¬ “O número de alumnos Erasmus é moi reducido no noso caso. Os estudantes que enviamos son sempre estudantes de doutoramento. Recibimos moi poucos alumnos. Só aceptamos co visto e prace da comisión de docencia do hospital. Temos agora un nesa situación”.

¬ “Non teño, practicamente, ningunha información sobre a regulamentación dos ECTS e moito menos opinión”.

¬ “Por agora non tivemos ningún estudante estranxeiro na nosa escola”.¬ “Neste centro producíronse poucos intercambios. As materias elixidas polos estudantes

visitantes foi unha porcentaxe moi baixa. No corpo docente nótase certa resistencia ás novas formas de promover intercambios”.

¬ “Falta de interese alarmante neste tema, mesmo no propio equipo directivo do centro. Existen moitas dificultades para establecer os cadros de equivalencias das materias. Non se asumen aspectos fundamentais do ECTS como a confianza e a flexibilidade”.

¬ “Falta de interese ao centro polos intercambios Erasmus. é moi difícil establecer as equivalencias xa que algúns profesores son moi esixentes cos seus programas”.

¬ “Creo que existen casos en que as cualificacións ECTS non achegan información relevante xa que non teñen en conta as cualificacións absolutas obtidas polos alumnos. Pode haber unha promoción moi boa en que case todos os aprobados teñan unha nota numérica superior ao 8 nunha escala de 0 a 10. Os que teñan unha nota lixeiramente superior ao 8 poderían obter unha cualificación D, debido a que os aprobados están apiñados na estreita franxa do 8 ao 10.Se agora consideramos unha promoción en que moi poucos alumnos obteñen unha nota superior ao 7 e os aprobados están case todos concentrados na franxa do 5 ao 7, existirán alumnos con nota numérica inferior a 7 e cualificación B. Acaso non é mellor un alumno con cualificación D do primeiro grupo que un con cualificación B do segundo? é certo que cando o número de alumnos é grande é improbable que a distribución de notas sexa atípica, mais casos como os salientados poden darse cando as promocións son relativamente reducidas”.

¬ “Necesitamos moita máis información, clara e concisa sobre as equivalencias con respecto ao sistema actual”.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 100 }

Page 88: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

¬ “Un vicedecano falou de que seria interesante formar unha Comisión…”.¬ “Penso que é urxente que a USC implante, canto antes, os créditos ECTS para facilitar

os intercambios Erasmus e que facilite ao mesmo tempo unha información ampla aos coordinadores académicos así como aos centros da propia USC, se temos en conta que este sistema está implantado na inmensa maioría dos países europeos e que unha das preguntas recorrentes que fan os estudantes estranxeiros ao chegar aquí é saber a cantos créditos ECTS corresponden os créditos actuais da USC”.

¬ “Na miña facultade non sei se o sistema está tan sistematizado como aquí se suxire. Creo que se vai resolvendo caso por caso, e non coñezo ben os trámites que realiza o Decanato”.

¬ “Polo momento a nivel da nosa escola, vese como futuro inmediato, mais aínda non definido por completo, polo que, en xeral, estase á espera dunha maior concreción”.

¬ “Cando se formulan dúbidas, normalmente, infórmome ben no centro ou no Servizo de relacións exteriores”.

¬ “Penso que nas nosas licenciaturas xa tería que estar recollida a equivalencia ECTS para evitar os atoamentos que aparecen ao non estaren recollidas tanto para os alumnos que saen fóra da nosa universidade como para os que veñen”.

¬ “O que se debería saber é se o sistema ao que se tende é o do ECTS”.¬ “A graduación dos ECTS non parece adaptarse moi ben ao noso sistema de avaliación xa

que está baseado en criterios de frecuencias na asignación das notas. Este sistema non está recollido no noso. Ademais ten unha escala cun número de valores maior que o noso. No seu emprego debería distinguirse a que nota das nosas corresponde o nivel do ECTS”.

¬ “Proceso de aplicación progresiva ata o 2010”.¬ “Necesitamos moita máis información, clara e concisa sobre as equivalencias con respecto ao

sistema actual”.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 101 }

Page 89: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

DIFICULTADES E RECOMENDACIÓNS

PARA A IMPLANTACIÓN DO SISTEMA ECTS

5

Page 90: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

5DIFICULTADES E RECOMENDACIÓNS PARA A

IMPLANTACIÓN DO SISTEMA ECTS

Da análise das enquisas realizadas aos tres colectivos universitarios, estudantes nacionais, estudantes estranxeiros e docentes, constátase claramente que:

1. Nunha gran parte das titulacións existe unha carencia de guías ECTS oficiais impresas ou dispoñibles nas páxinas web das tres universidades, un elemento fundamental para o bo funcionamento do sistema ECTS.

2. A falta de asignación de créditos ECTS de xeito oficial ás materias dos plans de estudo das tres universidades. Houbo iniciativas particulares de profesores coordinadores ou dalgúns centros que efectivamente si elaboraron guías ECTS completas, asignándolle créditos ECTS ás materias e mesmo obtiveron unha valoración favorable a través de visitas in situ de expertos europeos enviados desde a Comisión Europea (por exemplo, a Facultade de Informática da Universidade da Coruña; véxase a súa páxina Web: http://www.fic.udc.es

3. Un dos elementos fundamentais na elaboración e na implementación do sistema ECTS é a transparencia da información que ofrecen as universidades. Para iso, a tradución a diversos idiomas comunitarios resulta un paso obrigado. Neste sentido, o inglés converteuse na lingua vehicular por excelencia no mundo académico, especialmente coa última ampliación da Unión Europea. O feito de non dispoñer sistematicamente de traducións polo menos en galego, castelán e inglés e dispoñibles en soporte informático de cada un dos programas de estudo e por ende de toda a guía ECTS supón a ruptura dun dos principios fundamentais que constitúen o sistema europeo de transferencia de créditos.

As tres universidades galegas, a diferenza doutras institucións españolas ou europeas non dispoñen doutros servizos de tradución que non sexan os servizos de normalización lingüística de galego. Ademais, cando xurdiron iniciativas para traducir os plans de estudo, unha das cuestións que xeraron máis debate ata o punto de ser practicamente irresolubles centráronse na propia terminoloxía da materia ou da tradución do nome da titulación.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 10� }

Page 91: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4. Existe un problema co sistema de cualificacións e a conversión. Segundo o RD 1125/2003, do 5 de setembro, polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional, as cualificacións en vigor son:

MH (Matrícula de Honra): poderá ser concedida a alumnos que obtiveren unha cualificación igual ou superior a 9.0. O seu número non poderá exceder do 5% dos alumnos matriculados nunha materia no correspondente curso académico, agás que o número de alumnos matriculados sexa inferior a 20; neste caso poderase conceder unha soa “Matrícula de Honra”.

9,0-10 SB (Sobresaliente) 7,0-8,9 NT (Notable) 5,0-6,9 AP (Aprobado) 0,0-4,9 SS (Suspenso)

A Unión Europea adoptou, como escala de cualificacións ECTS (táboa 2):

Cualificación ECTS

% aproximado de estudantes que reciben

esta cualificaciónDefinición

A 10SOBRESALIENTE - excelente resultado con

escasas insuficiencias

B 25NOTABLE - resultado superior á media, a pesar

dunha serie de insuficiencias

C 30BEN - bo traballo en liñas xerais, a pesar dunha

serie de insuficiencias importantes

D 25SATISFACTORIO - traballo aceptable mais con

considerables insuficiencias

E 10SUFICIENTE - o resultado satisfai os criterios

mínimos

FX -INSUFICIENTE - considérase necesario un traballo

suplementario para a concesión de créditos

F -DEFICIENTE - é preciso un considerable traballo

suplementario

Táboa 2. Cualificacións ECTS da UE.

Porén, non existe unha táboa oficial vixente para as universidades galegas que estableza unha equivalencia exacta entre a cualificación cualitativa e/ou numérica e a cualificación europea aplicada polo sistema ECTS e as súas respectivas porcentaxes. Neste sentido, a dificultade de recoñecer os estudos cursados e as súas cualificacións é maior cando se ten en conta a grande diversidade de sistema de cualificación en Europa. Se a orixe do sistema ECTS era procurar un denominador común que proporcionase unha ferramenta útil de transferencia de cualificacións, na práctica a non aplicación do sistema de cualificacións ECTS, a súa aplicación errónea en moitos casos, supuxo e supón un prexuízo presente e futuro, tanto para os estudantes das universidades galegas que cursan estudos no estranxeiro, como para os estudantes estranxeiros que cursan os seus estudos en Galicia. Por tanto debería de ser unha prioridade a elaboración e aprobación dentro do SUG dunha táboa de conversión común que avalada pola ACSUG resolva as incertezas en que nestes momentos se atopa a comunidade universitaria galega.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 106 }

Page 92: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Neste sentido, e unha vez examinados os diferentes sistemas de cualificacións, podería chegar a considerarse unha proposta de conversión (táboa 3) seguindo o modelo que se propón a continuación, ou podería utilizarse para comezar un frutífero debate sobre os aspectos máis concretos desta.

ECTS Fail E-D D-C B A

FRANCIA 7,8,9 10-11,9 12-13,9 14-15,9 16+

ALEMAÑA 4,3 e superior 4,3-4-3 3,3 – 2,7 2, 6 – 1,7 1,3 - 1

AUSTRIANicht

genugendgenugend befreidigend gut Sehr gut

BELXICA 9,5 e menos 10 – 11,9 12 – 13,9 14 – 15,9 16 +

DINAMARCA 0-5 6-7 8-9 10-11 13

ESPAÑA0-4,9

(suspenso)5,0-6,9

(aprobado)7,0-8,9 (notable)

7,0-8,9 (notable)

9,0-10 (sobresaliente ou Matrícula de Honra)

ITALIA 17 e menos 18-23 24-26 27-29 30, 30 lode

NORUEGUESA 1 1,9-2 2-3,9 4-4,9 5-6

PAISES BAIXOS

5 e menos 5,5 – 6,5 7 8 9-10

PORTUGAL 9 e menos 10-13 14-15 16-17 18,19, 20 magna laude

REINO UNIDO fail Pass-third Lower 2 nd Upper 2 nd first

SUECIA U (underkand) G (godkand)GAUSS

(Godkand)VG (Val

godkand) VG (Val godkand)

Táboa 3. Proposta de táboa de conversión.

5. A maior parte dos docentes asocian, unicamente, o sistema europeo de créditos cos programas de intercambios. Aqueles docentes que non participan en actividades de mobilidade, descoñecen na súa maioría o sistema ECTS e os seus fundamentos.

6. Ao xestionarse o sistema ECTS nas áreas de organización académica das universidades galegas e ao non involucrar, actualmente, no proceso ás oficinas de relacións internacionais ou coordinadores de intercambio coñecedores do sistema ECTS desde os seus inicios, constatouse unha perda de expertise.

7. Os períodos de implantación de programas pilotos non foron respectados en termos xerais. Houbo unha dilación no tempo que afectou á competitividade das universidades galegas a nivel internacional (poucas titulacións e facultades implicadas).

8. Na actualidade non existen programas informáticos de xestión específicos e adaptados ao sistema europeo de créditos en ningunha das tres universidades do SUG.

9. Ao descoñecemento, por parte do profesorado, da obrigatoriedade de aplicar o sistema de créditos europeos (algúns profesores cren que é voluntario) únese a confusión respecto ao cambio de sistema docente, centrado no alumno.

10.Os estudantes, a que se aplicou ECTS, non coñecen o sistema, nin están familiarizados co tipo de cualificacións que se lles aplica.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 107 }

Page 93: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

INICIATIVAS ACTUAIS NAS UNIVERSIDADES

GALEGAS

6

Page 94: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

6INICIATIVAS ACTUAIS NAS UNIVERSIDADES GALEGAS

Neste último ano, as tres universidades galegas comezaron un labor de integración no sistema ECTS, cun compromiso institucional que se reflicte nas seguintes iniciativas, plasmadas en documentos oficiais, e que se citan a continuación:

UNIVERSIDADE DA CORUÑAA universidade no seu conxunto, desde o Consello Social ata calquera dos que formamos parte da comunidade universitaria, está implicada na elaboración dun plan estratéxico xeral. A forma de concretar a misión, a visión e os valores que definen a acción estratéxica da nosa Universidade están definidos no documento aprobado no Consello de Goberno do 20 de outubro de 2004, por proposta da vicerreitoría de Estratexia e Planificación Económica. Mais aquí só pretendemos suxerir algunhas das accións inmediatas que todos temos que iniciar segundo a nosa función na universidade.

Vicerreitoría de Calidade e Harmonización Europea está a desenvolver un plan dirixido a proporcionar ao profesorado, ao estudantado e ao PAS as infraestruturas e os recursos necesarios para afrontar, nas mellores condicións posibles, o reto que supón a integración no Espazo Europeo de Educación Superior, tal como se vén concretando a partir da Declaración de Bolonia. A nosa Universidade nunca foi allea ao espazo europeo e internacional no que se inscribe, como tampouco o é ás necesidades dos docentes, dos estudantes e dos PAS. Todos eles son, e serán, os esteos de calquera institución universitaria. Durante anos foise proporcionando ao profesorado unha oferta crecente de recursos formativos dirixidos á súa actualización docente e a proporcionarlles os coñecementos e as ferramentas pedagóxicas con que realizar máis eficazmente o seu labor. A creación do Centro Universitario de Formación e Innovación Educativa (CUFIE) obedece tamén a esta necesidade. As necesidades de apoio e de asesoramento dos estudantes tiveron o seu lugar na Institución. O Servizo de Asesoramento e Promoción do Estudante (SAPE) e os servizos que proporciona, xunto aos que foron xurdindo no contexto do Servizo de Relacións Internacionais, son unha boa mostra diso. A formación dos PAS, un elemento indispensable para o bo funcionamento da Universidade en todos os seus niveis, quizais tivo un menor peso no conxunto, mais non por iso estiveron ausentes da política universitaria.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 111 }

Page 95: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

No que se refire á vicerreitoría de Calidade e Harmonización Europea estas son algunhas das liñas desenvolvidas ou en proceso de desenvolvemento que, no seu conxunto, contribúen á mellor integración da UDC no EEES.

Accións da Vicerreitoría de Calidade e Harmonización Europea

Estas iniciativas e as accións asociadas a elas representan o punto de partida para este plan que agora inicia o seu camiño. Nel pretendemos emendar algunhas carencias, dotalo dunha filosofía de fondo e, sobre todo, romper con algunhas inercias e erros conceptuais que, evidentemente, resultan incompatibles co novo panorama europeo.

Entre as carencias poderiamos destacar a ausencia de plans de formación para os nosos equipos directivos. A dirección estratéxica dunha universidade non se improvisa e a xestión directa dos recursos humanos dos centros e dos departamentos tampouco. Os docentes e os xefes dos servizos, con demasiada frecuencia, vémonos na necesidade de desempeñar cargos de dirección para os que ninguén nos formou ou para o desempeño dos cales non se nos proporcionan os recursos necesarios. A posta en marcha e o mantemento anual de seminarios de Dirección Estratéxica das universidades para decanos e directores de centros encaixa neste obxectivo. Con el preténdese tamén facer explícito o feito de que o ensino universitario non se limita ou depende do que sucede nas aulas entre o estudantado e profesorado, senón que se inicia en niveis anteriores da Administración que se encargan e son responsables de que os recursos que o ensino require (materiais de organización ou de xestión) estean puntual e eficazmente dispoñibles. O futuro da institución depende diso en boa medida. A especificidade e importancia que teñen as bibliotecas fai necesario contemplar, para elas, unhas accións que lles permitan estar preparadas para certificar a súa calidade. É nese contexto en que se sitúa o curso sobre “Calidade e avaliación na Biblioteca Universitaria”. Os demais servizos universitarios non son menos importantes e todos eles terán que abordar, segundo o calendario previsto, os seus propios procesos de certificación da calidade. Por iso, este ano comezan as accións de formación para a preparación da avaliación.

Accións para a acreditación

Mención aparte necesitan os plans de mellora das titulacións. Practicamente todas elas foron avaliadas, todas elaboraron os seus plans de mellora e no futuro terán que iniciar o proceso de acreditación. A preparación para este proceso é fundamental e desde a Unidade Técnica de Calidade están xa en marcha accións dirixidas a proporcionaren a información necesaria aos Comités de Avaliación para facer fronte á futura acreditación. Este proceso representa un contexto axeitado para realizar unha comprobación das propostas de mellora feitas polas titulacións, o que se complementará coas visitas aos equipos decanais e comités de avaliación e de seguimento que realizará a Vicerreitoría de Calidade e Harmonización Europea revisando a situación de cada unha no contexto das novas propostas de grao e posgrao.

Neste marco, mais con proxección cara ao futuro, é onde hai que situar a Conferencia Estratéxica Anual. Nela, os decanos/as e directores/as de centros, departamentos, unidades e servizos presentarán as liñas de desenvolvemento e innovación que desde os seus centros se consideran necesarios para mellorar, ou manter, o noso nivel docente e investigador no marco europeo. Esta conferencia permitirá que a Universidade recolla na súa programación plurianual as accións e os presupostos necesarios para ofrecer un ensino e investigación de calidade.

Accións para a formación e innovación

O ensino universitario discorre nas aulas. O protagonismo dos que ensinan e dos que aprenden é evidente e os cambios que se propoñen para as titulacións, así como os que se derivan da implantación dos créditos ECTS, aféctanos de modo directo.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 112 }

Page 96: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Os profesores sempre intentaron ensinar futuros profesionais e os estudantes sempre quixeron aprender para o desempeño dunha profesión. Que hai de novo entón neste contexto? Posiblemente nada que non fose obxecto de debate universitario con anterioridade; mais si unha oportunidade para pasar do debate á práctica.

A necesidade, asumida politicamente, de homoxeneizar a estrutura universitaria europea para facilitar, mediante a transparencia, a mobilidade da comunidade universitaria xera o contexto de cambio propicio para levar ás aulas algúns principios a validez pedagóxica dos que non parece necesario discutir. Incluír o traballo que o alumno debe realizar e computalo dentro dos programas, dar un sentido diferente ás titorías para personalizar e individualizar na medida do posible a formación que proporcionamos, abrirnos ás posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías para o ensino e a aprendizaxe, coordinar os programas das materias e pensalos en termos das competencias que queremos desenvolver e do papel que a materia pode ter na formación e inserción laboral dos nosos estudantes, poden ser algúns exemplos disto. A tradución de todo iso á organización académica en créditos ECTS, sendo importante, non é a transformación realmente crucial que ha de ter lugar.

A chave de todo o proceso é entender que ensinar e aprender son procesos sempre optimizables e que isto obriga a pensar e repensar o que facemos, e que, para que esta reflexión teña sentido, é necesario que se realice de forma conxunta. Compartir é a idea, colaborar é o medio.

A coordinación e o coñecemento que así se obtén, non pode ser substituído por ningunha outra actividade, e permite que aprender os uns dos outros sexa tamén unha realidade no ámbito docente (no que parecen existir máis reticencias que no investigador que, de por si, esixe transparencia e debate dos métodos e resultados).

Os Grupos Departamentais de Calidade (GDC)

Mais todo este proceso non pode realizarse doadamente só desde a boa vontade. A universidade débese comprometer a dotar dos recursos necesarios aos que deben realizar os cambios e a propoñer os plans de actuación que axuden neste proceso. Dentro dos obxectivos básicos da Declaración de Bolonia está o fomento da mobilidade estudantil, para o que é necesario un sistema unificado de créditos en todo o espazo europeo. Este sistema único, denominado ECTS (European Credit Transfer System), foi posto en práctica de forma experimental no programa ERASMUS, e móstrase como unha ferramenta útil para transferir, duns países a outros, a información sobre a carga docente das materias respecto do traballo que teñen que facer os alumnos. Neste sentido, o ECTS é un instrumento a favor da transparencia, destinado a establecer as condicións necesarias para a aproximación entre os centros e, ao mesmo tempo, para ampliar a gama de opcións que se lle ofrecen aos estudantes.

A aplicación do sistema ECTS por parte dos centros facilitará o recoñecemento dos resultados académicos dos estudantes grazas á utilización de sistemas de ponderación, que poidan ser comprendidos por todos (créditos e cualificacións) e permitirá un mellor coñecemento dos sistemas nacionais de ensino superior.

A estas alturas do proceso de converxencia europea é imprescindible traballar na concienciación progresiva do Persoal Docente e Investigador, do Persoal de Administración e Servizos e dos Estudantes sobre a necesidade de asumir, o antes posible, os cambios que se están a producir no Espazo Europeo de Ensino Superior.

A adopción do sistema ECTS vai alén de favorecer, con transparencia, a mobilidade. É necesario que a comunidade universitaria promova e desenvolva unha profunda reflexión e debate sobre o Ensino Superior. Por iso, e partindo do feito de que a cuestión crucial vai máis alá da transformación numérica dos créditos actuais ao sistema ECTS, non cabe dúbida de que a familiarización da comunidade universitaria co sistema ECTS é unha boa forma de aproximarse a este obxectivo.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 113 }

Page 97: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Os créditos ECTS representan o volume de traballo que ten que facer o estudante para superar cada unha das materias, incluíndo: clases presenciais, traballos prácticos, seminarios, traballos de campo, traballo persoal (na biblioteca e/ou no domicilio), exames ou outros métodos de avaliación. Por tanto, o ECTS non se limita exclusivamente ás horas de asistencia, senón que se basea no volume total de traballo do estudante.

Por iso no presente plan proponse a convocatoria para a creación de grupos departamentais de calidade. Estes grupos intra ou interdepartamentais terán como finalidade a conversión das actuais materias ao sistema ECTS, e realizarán as guías docentes en que se recollan os principios pedagóxicos mencionados. O seu traballo incluirase nas guías das titulacións correspondentes e será financiado de forma compatible con outras axudas con cargo a créditos centralizados.

Estes grupos representan a opción deste plan a respecto da formación permanente do profesorado. É no seu contexto onde a reflexión sobre a práctica e onde a mellora a través da investigación sobre a acción deben ter lugar. É tamén a súa existencia a que dá sentido ao Plan de Apoio que se elaborou para acompañar esta acción.

O Plan de Apoio (PA)

Durante anos veuse proporcionando ao profesorado unha oferta crecente de recursos formativos dirixidos á súa actualización docente e a proporcionarlles os coñecementos e as ferramentas pedagóxicas con que realizar máis eficazmente o seu labor (a creación do Centro Universitario de Formación e Innovación Educativa obedece tamén a esta necesidade).

Estas iniciativas e as accións asociadas a elas, representan o punto de partida para este plan que agora inicia o seu camiño. Con el pretendemos aumentar a oferta formativa no ámbito da metodoloxía didáctica, o uso das TIC no ensino universitario e as implicacións pedagóxicas do EEES.

Vivimos nun momento histórico que nos proporciona unha oportunidade para pasar do debate á práctica. Agardamos que esta oferta sexa útil para o profesorado e que cumpra a función para a que foi deseñada. Os plans de apoio en funcionamento poden verse na páxina web do CUFIE (http://www.udc.es/cufie/index1.html).

O Plan de Apoio non vai dirixido só ao profesorado universitario (Plan de apoio ao ensino). Unha gran parte das propostas que se fan son de interese tamén para os estudantes (Plan de apoio á aprendizaxe) e os PAS (Plan de apoio á xestión), polo que así se fará constar na convocatoria correspondente. Con estes plans tratamos de proporcionar progresivamente tres recursos á comunidade universitaria:

¬ Documentos electrónicos sobre o ensino universitario, os seus aspectos pedagóxicos e organizativos no novo contexto europeo.

¬ Actividades virtuais sobre metodoloxía didáctica, sobre o uso na aula das TIC, sobre as implicacións dos créditos ECTS, sobre os idiomas para a mobilidade e sobre a saúde e a prevención de riscos laborais.

¬ Actividades presenciais sobre a metodoloxía didáctica, sobre o uso na aula das TIC, sobre implicacións dos créditos ECTS e sobre os idiomas para a mobilidade.

Cada un destes recursos conterá accións formativas que respondan ás dimensións que se identifiquen no Plan director docente (avaliación, titorías, etc.). As dimensións máis relevantes terán que ver coas competencias que son necesarias para ensinar, para aprender ou para apoiar aos que ensinan e aprenden.

O PA desenvolverase sempre unha vez elaborado o Plan director docente (que presentamos máis adiante), se exceptuamos a convocatoria 2004. O seu responsable será o director/a do CUFIE e para a súa elaboración contará coa colaboración da Comisión de Asesoramento e Formación Permanente do mesmo centro. O seu financiamento corre con cargo na Vicerreitoría de Calidade e Harmonización Europea, que consignará o seu orzamento nos xerais da Universidade.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 114 }

Page 98: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Este plan será ofertado todos os anos e terá as variacións que se derivaren tanto do que se desprenda do Plan director docente coma das demandas reais das accións propostas. O PA nace coa pretensión de cubrir o maior abano posible de necesidades, polo que aspira a que os usuarios poidan chegar a realizalo na súa totalidade nun momento ou noutro da súa vida académica de forma presencial ou virtual.

Plan Director Docente (PDD)

O Plan Director Docente é o que detectará anualmente as necesidades de apoio da comunidade universitaria. Os seus resultados afectarán de forma dinámica á programación plurianual do PA. Os datos para a súa elaboración obteranse mediante un procedemento de cuestionario dirixido á comunidade universitaria e referiranse, por separado, ás necesidades relacionadas co ensino e coa aprendizaxe, recollendo así o requisito de cara ás actividades de aprendizaxe que define o novo marco universitario.

Os profesores/as contestarán un breve cuestionario sobre cada materia que imparten valorando como perciben a súa actividade e a dos seus estudantes, e outro xeral no que valorarán as súas necesidades de apoio docente.

Os estudantes contestarán un breve cuestionario sobre cada materia no que están matriculados valorando o papel da materia e do profesor/a na súa formación e como perciben a súa actividade persoal nela.

O PAS fará isto cun breve cuestionario sobre as demandas que reciben do profesorado e do estudantado e sobre a súa capacitación ou os recursos para atendelas.

Todas as enquisas contéstanse a través de internet. A participación é voluntaria e non anónima, polo que os procedementos de acceso serán establecidos polos Servizos Informáticos e de Comunicacións.

Despois de se cubriren os cuestionarios, os participantes accederán a través da web á información sobre os resultados e sobre os recursos que a Universidade pon á súa disposición ata ese momento, e preservarán sempre o anonimato das persoas.

Os resultados dos profesores almacenaranse nunha base de datos individual para poder proporcionarlles información de carácter histórico, tanto sobre a información que cada ano proporcionan como sobre os recursos que foron utilizados a partir da oferta feita pola universidade. Estas bases de datos estarán protexidas conforme establece a LOPD, polo que nunca poderán ser utilizadas ou transferidas sen o seu coñecemento persoal e, en ningún caso, para fins alleos aos propósitos deste plan. A análise dos datos históricos servirá de base para a propia avaliación do PA, xa que nos permite analizar a relación entre as necesidades expresadas, o uso de recursos e as novas demandas informadas na seguinte ocasión, o que permite valorar a eficacia que teñen os recursos ofertados. A avaliación dun programa é chave para poder mantelo no tempo e para que se poida identificar a relación custo-beneficio que produce; por iso o almacenamento seguro dos datos é de tanta importancia.

Unidade de teleformaciónÉ a encargada de promover os seguintes obxectivos:

¬ Xestionar e manter a plataforma de que dispón a UDC para o desenvolvemento das modalidades de docencia semipresencial e non presencial ou a distancia.

¬ Incrementar os servizos para a configuración de novos espazos de traballo virtuais, tanto para a docencia como para a investigación e a xestión.

¬ Traballar conxuntamente cos demais servizos de comunicación e informáticos, así como cos audiovisuais, para a elaboración e o tratamento de recursos educativos en ámbitos virtuais.

¬ Proporcionar recursos de axuda e de asesoramento ao profesorado, ao alumnado e ao PAS para o uso destas ferramentas nas súas diferentes modalidades.

Ata aquí algunhas das medidas deseñadas para situar a nosa universidade nas condicións máis idóneas de integración no EEES, mais existen outras instancias cuxo traballo é fundamental:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 11� }

Page 99: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Órganos unipersoais dos centros

Son os encargados de promover os seguintes obxectivos:

¬ Elaborar as guías docentes das titulacións.¬ Participar nos proxectos da ANECA e/ou ACSUG, ou informar na nosa web da situación dos

novos títulos de grao e posgrao.¬ Solicitar os recursos para atender as melloras detectadas na avaliación e para manter informado

ao profesorado, ao alumnado e ao PAS sobre o proceso de converxencia, e desenvolver plans de formación específica destes sectores.

¬ Continuar o proceso de mellora comezado coa avaliación institucional a través da comisión de seguimento do centro.

¬ No momento en que se implante na universidade o Suplemento Europeo ao Título, colaborarase para a súa rápida e eficaz posta en marcha.

¬ Axudar a configurar os horarios, ter en conta as novas programacións que faga o profesorado, e atender as necesidades que conteñan (audiovisuais ou informáticas).

¬ Establecer os mecanismos de coordinación dos programas formativos desenvolvidos no Centro.

Órganos unipersoais dos departamentos

Son os encargados de promover os seguintes obxectivos:

¬ Coordinar aos profesores do departamento para evitar solapamentos e definir as competencias e os coñecementos que se teñen que desenvolver nas súas materias.

¬ Remitir esta información ao decanato ou á dirección do centro para elaborar as guías docentes de cada título.

¬ Dotar aos membros do departamento de recursos e formación sobre as TIC.¬ Implicar ao departamento en programas de doutoramento de calidade.¬ Estimular a mobilidade do profesorado e do estudantado.¬ Manter unha estrutura de seguimento da calidade docente e investigadora e manter informado

ao profesorado e ao estudantado do xeito en que o EEES afecte ao seu ámbito científico-profesional.

Profesorado

É o encargado de promover os seguintes obxectivos:

¬ Adaptar as súas materias ao novo Sistema Europeo de Transferencia de Créditos (ECTS).¬ Asumir que o ensino universitario pasa de estar centrado no ensino a focalizarse na aprendizaxe.

A aprendizaxe autodirixida ou guiada polo profesor cobra unha importancia crucial, xa que é necesario o perfeccionamento nas estratexias didácticas dispoñibles.

¬ Comunicar ao Decanato as novas necesidades (audiovisuais ou informáticas).¬ Comezar a modificar o sistema de cualificacións para adaptalo ás cualificacións ECTS (que

deberán constar no suplemento europeo aos títulos actuais).¬ Introducir as súas materias no campus virtual.¬ Colaborar na avaliación do ensino/aprendizaxe e das titulacións en que desenvolve o seu labor,

así como cos plans de seguimento das accións de mellora.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 116 }

Page 100: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Estudantes

Son os encargados de promoveren os seguintes obxectivos:

¬ Formarse nas competencias xerais necesarias para un axeitado proceso de aprendizaxe.¬ Colaborar na avaliación do ensino/aprendizaxe e das titulacións, así como cos plans de

seguimento das accións de mellora.¬ Asumir o protagonismo no seu proceso de formación.¬ Informarse das implicacións do novo EEES.¬ Utilizar as titorías de forma activa e procurar a orientación do profesorado.¬ Formarse no uso das TIC no ensino presencial e non presencial.

PAS

Son os encargados de promoveren os seguintes obxectivos:

¬ Asumir o compromiso de contribuír co seu traballo a facer da Universidade da Coruña unha Institución cada día mellor.

¬ Formarse nas competencias xerais necesarias para desenvolver eficazmente o seu traballo.¬ Asumir a necesidade da mellora permanente na súa formación e traballo profesional.¬ Colaborar na avaliación e na certificación dos seus servizos a través da reflexión crítica sobre o

seu funcionamento.¬ Informarse das implicacións do novo EEES.¬ Formarse no uso das TIC na xestión universitaria.

Finalmente, resulta evidente que as liñas mencionadas son só algunhas das necesarias. De igual forma, é obvio que algunhas delas están xa en curso ou, practicamente, implementadas. Mais queda moito por facermos en todas as ordes e este non é senón un documento inicial que sinala a misión que temos que asumir, a visión que temos e os valores que nos guían.

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELANa Escola Politécnica Superior levaron a cabo unhas enquisas de avaliación para medir o esforzo que lle supón ao estudante a preparación das diferentes materias co obxecto de adaptar o plan de estudos aos ECTS e determinar o perfil profesional dos seus titulados. Previse a realización de novas enquisas durante o presente curso e a organización dun grupo experimental para o curso 2005-2006.

Creación dun programa de atención titorial individual (PAT) para o alumnado de primeiro curso na Escola Universitaria de Maxisterio durante o curso 2004-2005, así como a formación dun seminario permanente de traballo en metodoloxía ECTS.

Celebración na Facultade de Ciencias da Educación, de Conferencia de Decanos e Directores de Centros con Títulos de Maxisterio e Educación, durante a segunda quincena de novembro.

Participación da Facultade de Psicoloxía nun Proxecto piloto de acreditación das titulacións dirixido por ANECA. Ademais realizáronse as seguintes accións:

¬ Un estudo sobre a equivalencia en créditos ECTS do actual plano de estudos, durante os cursos 2003-04 / 2004-05

¬ Un proxecto de estudo para acadar información relativa á preparación e organización das materias por parte do profesorado

¬ A programacion dunha acción titorial desde o inicio do curso 2004-2005 similar á da Escola Universitaria de Maxisterio.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 117 }

Page 101: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Desenvolvemento, durante os cursos 2003-2004 e 2004-2005, dunha experiencia piloto para a implantación de créditos ECTS na Facultade de Filoloxía e na Facultade de humanidades do Campus de Lugo, dentro do marco de iniciativas impulsadas pola ACSUG, nas que participaban as Facultades da UDC e UVI.

Funcionamento dunha Comisión para a adaptación do plan de estudos ao modelo europeo na Facultade de Periodismo. Resultado do traballo desta comisión e a publicación dun estudo sobre as saídas profesionais da Licenciatura de Periodismo dirixido polo Prof. Miguel Túñez e editado polo Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago de Compostela.

A titulación de bioloxía foi seleccionada como titulación piloto en Galicia para impartir, no curso 2004-2005, algunhas materias de acordo co sistema de créditos ECTS. En colaboración coas outras facultades galegas acordouse un esquema de traballo para desenvolver en cada materia seleccionada dúas materias comúns ás tres facultades (citoloxía e histoloxía, troncal de 1º curso e etoloxía, optativa de 2º ciclo) e dúas na facultade da USC (neurobioloxía xeral e comparada, e fitoxeografía, optativas de 2º ciclo). Como parte do proceso:

¬ Organizouse un taller de actividades para os profesores implicados.¬ Realizáronse unha serie de enquisas entre o alumnado para coñecer o seu traballo persoal na

preparación de determinadas materias.¬ Darase continuación ao proceso durante o curso 2005-2006 e porase en marcha un curso

completo.

Creación dunha comisión de renovación da titulación na Facultade de Matemáticas para a adaptación do plano de estudos ás directrices europeas. Dentro do marco de implantación do modelo europeo realizáronse unhas enquisas aos alumnos e aos profesores sobre a valoración dos créditos ECTS, así como estudos acerca de inserción laboral dos licenciados en Matemáticas da USC entre 1997-2000 e 1999-2003. Entre as actividades programadas para este ano académico destacan:

¬ Seguir traballando no novo plan de estudos.¬ Impulsar propostas de estudos de posgrao.¬ Crear un grupo de traballo para coordinar a proposta do plan de estudos con Título de

Especialización Didáctica (TED).¬ Facer unha convocatoria sobre iniciativas de innovación conceptual e metodoloxía en canto á

nova pedagoxía que se ten que empregar.¬ Considerar dobres titulacións.

No seo da Escola Técnica Superior de Enxeñaría realizáronse unhas enquisas para medir o esforzo dos estudantes na preparación das materias de primeiro curso de Enxeñeiro Técnico en Informática de Sistemas. Para este curso académico está prevista:

¬ A creación dun grupo de traballo para a titulación de Enxeñaría Química.¬ A organización dun seminario sobre o novo modelo de docencia.¬ Unha segunda rolda da enquisa aos alumnos.¬ A celebración dunha xornada de comunicación sobre experiencias piloto.

Creación dunha comisión de plans de estudo e de calidade, delegada da Xunta da Facultade de Xeografía e historia, encargada do proceso de adaptación á converxencia europea. Constitución dunha comisión permanente do Libro branco de Historia da Arte, co apoio da ACSUG.

Realización de enquisas a alumnos, a profesores e a PAS sobre a situación actual da Diplomatura de Enfermaría, así como organización de cursos e de conferencias de información sobre o proceso de converxencia europea.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 118 }

Page 102: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

UNIVERSIDADE DE VIGONo Consello de Goberno do 17 de xuño de 2004, a Universidade de Vigo creou a figura do Comisionado para o EEES. Trátase dunha figura que terá como obxectivo dinamizar o proceso de integración no EEES. Este obxectivo afrontarase mediante:

¬ A coordinación das actuacións neste campo dos distintos órganos de goberno, áreas e oficinas da universidade.

¬ A proposta de actuacións concretas en materia de regulamento e de procedementos.¬ A asistencia á comunidade universitaria ao longo do proceso de integración, identificando

fontes de información, formación e financiamento, dando apoio ás iniciativas que poidan aparecer e facilitando o intercambio de experiencias.

Neste Consello de Goberno aprobouse tamén o nomeamento do Profesor Titular D. Manuel José Fernández Iglesias como Comisionado para o EEES, acababa de ocupar os cargos de subdirector de Relacións Externas e Actividades, e de responsable de Relacións Internacionais da ETSI de Telecomunicación da Universidade de Vigo.

Un aspecto chave para acadarmos a integración plena da Universidade de Vigo no EEES é a motivación de todos os actores do proceso educativo: profesores, estudantes e PAS. Existen dous procedementos para lograr esta integración:

¬ Por imperativo legal. A UVI deberá adaptar as súas normativas ao marco legal vixente en cada momento, dentro dos prazos establecidos.

¬ Por convencemento propio. Os propios actores do proceso educativo son conscientes de que a integración leva consigo un conxunto de beneficios que compensan os custos da adaptación.

Obviamente, é desexable que a integración se produza como consecuencia do segundo procedemento. Desta forma, o proceso desenvolverase nun período máis reducido de tempo, cuns custos menores e cun menor número de situacións conflitivas.

Para iso, é necesario realizar unha tarefa de concienciación entre as persoas participantes no proceso educativo. Na nosa opinión, esta tarefa debe desenvolverse de xeito proactivo, mediante un conxunto de actuacións concretas dirixidas fundamentalmente a informar, a explicar as vantaxes da integración e os problemas que a medio e longo prazo pode xerar a ralentización deste proceso.

De entre a multitude de obxectivos, de vantaxes e de beneficios que ten a integración que se recollen nos documentos de referencia publicados ata o momento, podemos detectar unha serie de aspectos doadamente comprensible, próxima aos distintos actores (profesorado, estudantado, PAS), cuns beneficios que se poden identificar a curto prazo. A xeito de exemplo citaremos os seguintes:

¬ Aprendizaxe centrada no alumno. Na realidade, todo bo profesor define sempre as súas actividades académicas pensando no seu alumnado. Ao definir o contido dunha materia, temos en conta a capacidade de asimilación de coñecementos, os coñecementos previos, a dedicación ao estudo necesaria, etc. O obxectivo do modelo propugnado polo EEES é simplemente levar este enfoque ao plan institucional, utilizando criterios e metodoloxías compatibles en todos os estados participantes.

¬ Mellora da calidade. O proxecto piloto de acreditación proposto pola ANECA incluía criterios relacionados coa integración no EEES.

¬ Suplemento ao título como elemento de comparación de competencias profesionais de partida. Permitirá a comparabilidade das titulacións académicas expedidas polos estados participantes. Non é necesario agardar á implantación das novas titulacións para implantar o suplemento ao título. Ademais, segundo a lexislación vixente, calquera alumno poderá solicitar o suplemento ao título a partir do curso 2004/2005.

¬ Implantación do sistema de créditos europeo. Trátase dun sistema compatible a nivel europeo, baseado na cuantificación do traballo do alumno. Actualmente, é perfectamente

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 11� }

Page 103: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

posible implantar o sistema europeo de créditos vixente (ECTS) sen interferencias co sistema de créditos tradicional. A cuantificación do traballo do alumno, de maneira que poida compararse coa doutras universidades europeas non ten, polo menos neste momento, ningunha connotación de tipo organizativo ou financieino. A guía ECTS é unha referencia fundamental para o alumno doutro estado que se formula estudar na nosa Universidade. É previsible que o número de estudantes de intercambio aumente de modo substancial no momento en que a guía ECTS da UVI sexa pública.

¬ Internacionalización da Universidade de Vigo e promoción da mobilidade. O novo escenario que se está a definir nestes momentos contempla a clasificación das universidades segundo criterios de calidade. Para iso, acaba de poñer en marcha un programa de acreditación que, de forma gradual, involucrará a todas as universidades do estado español. É moi previsible que o financiamento das universidades públicas dependa dos resultados deste proceso de acreditación. A internacionalización da UVI permitirá acceder a un público obxectivo (estudantes, profesores) moito maior, facilitará o intercambio de experiencias e a participación en proxectos conxuntos con outras institucións de ensino superior. No que se refire á mobilidade, este é un dos obxectivos chave recollidos na Declaración de Bolonia. Nestes momentos, a UVI envía máis profesores e alumnos dos que recibe e o número de intercambios anuais realizados, aínda que bastante significativo dada a historia e características da nosa universidade, é claramente mellorable. Todos estes son aspectos que se terán en conta como indicadores de calidade.

¬ O ensino virtual. O proceso de integración no EEES contempla que parte da formación se imparta mediante eLearning. A UVI dispón neste momento da infraestrutura suficiente, mesmo redundante nalgún casos, para abordar este tipo de docencia con garantías de calidade.

O comisionado para o EEES fíxase os seguintes obxectivos:

Obxectivos xerais

¬ Informar aos estudantes, profesores e PAS sobre o proceso de integración no EEES.¬ Promover unha cultura favorable á integración no EEES entre os estudantes, profesores e PAS.

Dinamizar o proceso de integración.¬ Concienciar ao profesorado universitario do cambio de mentalidade que supón a integración

no EEES e motivalo para enfocar o seu labor académico coa visión de que o alumno pase a ser o eixe central do proceso educativo.

¬ Promover a formación do profesorado e do PAS en relación co proceso de integración no EEES.

¬ Representar á UVI en todos aqueles ámbitos, organismos, grupos de traballo e órganos de decisión relacionados coa integración no EEES.

¬ Coordinar as accións institucionais promovidas pola UVI relacionadas coa adaptación ao EEES.

¬ Dar publicidade a todas as actividades da UVI relacionadas coa adaptación ao EEES.

Obxectivos específicos

¬ Coordinar o programa piloto de adaptación ao EEES da Vicerreitoría de Titulacións, Posgrao e Formación Permanente, mediante o seguimento dos proxectos e da convocatoria de talleres de traballo para difundir os resultados entre a comunidade universitaria.

¬ Promover e coordinar a introdución das modificacións académicas necesarias para dar soporte administrativo ao proceso de integración no EEES (mesmo dos créditos ECTS na información das materias e dos nomes de estas en inglés, do soporte ao suplemento europeo ao título, do soporte á mobilidade segundo a lexislación vixente, da expedición de certificados de estudos en inglés, etc.).

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 120 }

Page 104: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

¬ Promover e coordinar a aprobación, por parte dos centros, da asignación de créditos ECTS e os nomes en inglés para as materias.

¬ Promover e coordinar a publicación das guías ECTS da universidade.¬ Coordinar e propoñer os contidos na web da UVI dedicada ao EEES.¬ Identificar e propoñer os cambios regulamentarios necesarios para a integración e promover

e coordinar a adaptación da normativa propia de acordo á nova lexislación relacionada co EEES.

¬ Participar activamente nos órganos de decisión autonómicos, estatais e internacionais relacionados co EEES.

¬ Incrementar a participación da UVI nos programas interuniversitarios europeos (ERASMUS, ERASMUS Mundus, Minerva, Alfa, eLearning, etc.).

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 121 }

Page 105: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

CONCLUSIÓNS

7

Page 106: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

7CONCLUSIÓNS

O estudo realizado achega algunhas conclusións de especial relevancia:

¬ O sistema ECTS non está aínda desenvolvido nin implantado, nas universidades galegas, no referente: ao suplemento ao diploma, ás guías ECTS, á implantación de créditos europeos, á utilización de formularios e a adaptación técnica.

¬ Constatación dunha acusada falta de información sobre o Sistema Europeo de Créditos dentro das tres universidades galegas tanto no relativo á significación do crédito europeo como á efectiva implementación do sistema (respecto aos cambios necesarios en canto á metodoloxía pedagóxica, mais tamén respecto aos aspectos técnicos necesarios para levar a bo termo o reto que supuxo a Declaración de Bolonia).

¬ Existencia dun estado de opinión entre a comunidade docente que por unha parte pon en tea de xuízo a propia validez do sistema (e, por tanto, do cambio de metodoloxía docente), e por outra parte resulta afectado polo atraso dunha serie de desenvolvementos normativos a nivel estatal, que se traduciron nunha situación de escepticismo que permeou toda a comunidade universitaria.

¬ Os equipos reitorais das universidades do SUG, co apoio da ACSUG, comprometéronse no desenvolvemento de numerosas iniciativas de cara á converxencia europea, tratando de recuperar o atraso institucional acumulado e percibido pola comunidade universitaria.

¬ O sistema ECTS percíbese como de normal aplicación na maioría dos países do EEES, e así se reflicte no coñecemento que sobre este teñen os estudantes estranxeiros en contraste co coñecemento que teñen os estudantes do SUG

¬ Impresión xeral de que o sistema ECTS refírese única e exclusivamente a programas de intercambio de estudantes, sen tomar en consideración que será o sistema de funcionamento futuro de todas as universidades.

Por todo isto, o labor da ACSUG, neste sentido, resulta fundamental tanto polo apoio ás iniciativas que están a desenvolver as tres universidades como pola difusión do novo sistema. Non obstante, deberían reforzarse todas aquelas iniciativas pedagóxicas e técnicas que impliquen unha maior difusión e formación para toda a comunidade universitaria. Non soamente os docentes, senón tamén o resto de actores universitarios deberían estar plenamente familiarizados con conceptos como suplemento ao diploma, LMD, ECTS Label, Masters Europeos (Erasmus Mundus), etc.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 12� }

Page 107: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

8BIBLIOGRAFÍA

Page 108: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

8BIBLIOGRAFÍA

ACSUG: Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galiciahttp://www.acsug.es

Berlin Summit on Higher Educationhttp://www.bologna-berlin2003.de/

CEURIhttp://www.uc3m.es/uc3m/ceuri/index.htm

Compendium of basic documents in the Bologna Processhttp://www.bologna-berlin2003.de

CRUE: Conferencia de Reitores de Universidades Españolashttp://www.crue.org

ECTS e extensión ECTShttp://europe.eu.int/comm/education/socrates/ECTS.html

ERASMUS MUNDUSHttp://europa.eu.int/comm/education/programmes/mundus/index_es.html

ESIB . the National Unions of Students in Europehttp://www.esib.org

European Network for quality Assurance in higher educationhttp://www.enga.net/indez.lasso

European University Associationhttp://www.unige.ch

Grupo Compostelahttp://www.grupocompostela.org/ingles/home.php

Handbook for academic Reviewhttp://www.qaa.ac.uk/public/acrevhbook/contents.htm

International Seminar “Credit Accumulation and Transfer Systems” Leiria (Pt)http://www.esib.org

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 12� }

Page 109: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

MEC: Ministerio de Educación e Cienciahttp://www.mec.es

Programa Sócrates / ErasmusHttp://europa.eu.int/comm/education/programmes/socrates/erasmus/erasmus_es.html

Protocol for external assessment of educational programmes 2000-05http://wwwvsnu.nl/upload/7409_433_protocol2000-2005engels.pdf

Recognition problems and solutions of trans-national education – the code of good practiceAndrejs Rauhvargers, EAIE forum, vol 3, nº 1 (2001) 28/29

Recognition Issues at the Bologna ProcessSjur Berga, et. ao EAIE Forum, vol 3 nº 1 (2001) 28/29

Swiss Confederation (ETH Zürich and CRUS) and EUA Conference on ECTS- the challenge for Institutions –the Use of credits

http://www.bologna-berlin2003.de

Thematic Network ProjECTSHttp://www.europe.eu.int/comm/education/socrates/tnp/index.html

Universiahttp://www.universia.net/

Universidade da Coruña – Servizo de Relacións Internacionaishttp://www.udc.es - http://www.udc.es/rrii

Universidade de Santiago de Compostela - Oficina de Relacións Exterioreshttp://www.usc.es - http://www.usc.es/gl/servizos/ore/index.jsp

Universidade de Vigo – Oficina de Relacións Internacionaishttp://www.uvigo.es - http://www.uvigo.es/relaciones/index.gl.htm

Xunta de Galicia – Dirección Xeral de Universidadeshttp://www.edu.xunta.es/portal/index.jsp

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 130 }

Page 110: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

anexos

ANEXOS

Page 111: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO IMODELO DE ENQUISA REALIZADA AOS ESTUDANTES

PROPIOS DAS TRES UNIVERSIDADES GALEGAS

SÓCRATES-ERASMUS 200_/200_INFORME DO ESTUDANTEA UNIVERSIDADE DE ORIXEEste informe sobre a sua experiencia proporcionará co Programa Sócrates/Erasmus unha valiosa información que beneficiará aos futuros estudantes e contribuirá ao continuo perfeccionamento do mesmo. Agradecerémoslle, profundamente, a súa cooperación ao encher o presente cuestionario. Por favor, devolva este formulario, vía e-mail ou fax, no plazo de cinco días de habelo recibido.

Identificación do Estudante.Nome:.................................... Apelidos:.........................................................D.N.I.:........................................

2.- Período de estudos e motivación:

Datos do período de estudos/duraciónDesde o .............................................. Ata o ...................................................

Considera que o período de estudos no estranxeiro foi:demasiado curto o demasiado longo o adecuado o

Cales foron os factores que lle motivaron para ir ao estranxeiro?Académicos o culturais o amistades que viven alí o planificación da carreira o un novo entorno o experiencia europea o outros o .......................

3. Información e apoio:

Como obtivo información do programa de estudos da Institución de acollida / Información xeral?. A través de:Institución de orixe o Institución de acollida o Internet o Outros (por favor especifique.): ...................................................................

Utilidade desta informaciónEscala 1-5: 1=pobre/negativa; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

A súa chegada á Institución de acollida, ofreceúselle:Un acto de benvida o Unha sesión informativa o Un programa orientativo o

Durante a súa estadía na Institución de acollida, organizáronse outros actos especiais para os estudantes Erasmus?Si – Non

Recibiu o apoio adecuado das Institucións, tanto de orixe como de acollida, antes e durante o período de estudos Erasmus?Escala 1-5: 1=pobre/negativo; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 13� }

Page 112: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Como considera o seu grao de integración cos estudantes locais na Institución de acollida?Escala 1-5: 1=pobre/negativo; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

4. Aloxamento e infraestructura

Tipo de aloxamento na Institución de acollida:Aloxamento universitario o apartamento ou casa compartida con outros estudantes o casa particular o outros (por favor, especifique): ..........................

Acceso á bibliotecas e ao material de estudo:Escala 1-5: 1=pobre/negativo; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

Acceso ao PC e ao e-mail na institución de acollida:Escala 1-5: 1=pobre/negativo; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

5. Recoñecemento académico

Proporcionóuselle algún acordo de estudos antes do comezo do seu período de estudos no estranxeiro? Si - Non

Fixo Vd. algún exame? Si - Non

Utilizó ECTS? Si - Non

Obtivo recoñecemento académico do seu período de estudos no estranxeiro? Si - Non

Obtivo créditos por completar cursos de idiomas? Si - Non

6. Preparación Lingüística

Idioma(s) no/s que se impartía/n as clases, na institución de acollida:

Deuselle preparación lingüística antes e/ou durante a súa estadía no estranxeiro? Si - Non

Quen era o responsable do curso/s?Institución de orixe o Institución de acollida oOutro (por favor, especifique):......................................................................

Semanas de práctica de idiomaNúmero total de semanas: ...................Horas por semana: ....................

Como calificaría o seu dominio do idioma do país de acollida?Antes do período de estudos Erasmus:Ningún coñecemento o pobre o bo o moi bo oDespois do período de estudos Erasmus:Ningún coñecemento o pobre o bo o moi bo o

7. Custes

Custes durante o período de estudos: (importe medio por mes):_____ €

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 136 }

Page 113: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

En que medida cubriu as súas necesidades a bolsa Erasmus?Escala 1-5: 1=nada; 5=totalmente1 - 2 - 3 - 4 – 5

Canto recibiu vd. na bolsa Erasmus (en cantos pagos)? _____

Tivo vd. outras fontes de financiación?-Fontes: bolsa estatal o familia o aforros propios o préstamo privado o outros o (por favor, especificar): ........................................................................-Cuantía de outros recursos por mes: ...................€

Canto máis gastó vd. no estranxeiro, comparado co que gasta normalmente no seu país?Cantidade extra mensual: ..............€

Tivo vd. que pagar calqueira tipo de taxas na Institución de acollida?En caso afirmativo, por favor, especifique o tipo e a cuantía abonada.____

8. Experiencia persoal - avaliación do período de estudos Erasmus.

Valoración académica da súa estadía:Escala 1-5: 1=pobre/negativo; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

Valoración persoal da súa estadía:Escala 1-5: 1=pobre/negativo; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

Encontrou vd. serios problemas durante a súa estadía como alumno Erasmus?En caso afirmativo, por favor especifique: ____

Qué aspectos da súa estadía lle pareceron máis positivos?________________

Está vd. máis motivado para traballar en calquer outro país membro, cando finalice os estudos, como consecuencia da sua experiencia como alumno Erasmus? Si - Non

Cree vd. que a súa estadía no estranxeiro lle axudará na súa carreira?Escala 1-5: 1=nada 5=moito1 - 2 - 3 - 4 – 5

Avaliación global da suá estadía Erasmus:Escala 1-5: 1=pobre/negativa; 5=excelente1 - 2 - 3 - 4 – 5

Recomendacións a outros estudantes, sobre información, procedementos de solicitude, etc.:______

Como pensa vd. que se podría mellorar o funcionamento do programa Erasmus?_______

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 137 }

Page 114: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

MODELO DE ENQUISA REALIZADA AOS ESTUDANTES ESTRANXEIROS PARTICIPANTES EN PROGRAMAS DE INTERCAMBIO NAS TRES UNIVERSIDADES GALEGAS

1. IDENTIFICACIÓN DEL ESTUDIANTE/STUDENT DATA

Nombre/Name:Apellidos/Surname:Universidad de Origen/Home university:País/Country:Universidad de destino/Host university: _ A Coruña_ Santiago de Compostela _ Vigo

USO DEL ECTS/ ECTS USE1. ¿En tu universidad utilizan el sistema ECTS?/ Is the ECTS system used at your university? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know2. ¿Te han facilitado en tu universidad un contrato de estudios?/Did your home university give you a Learning Agreement? _ Sí /Yes _ No _ NS/NC/ I do not know3. ¿Ha sido antes o durante tu estancia en Galicia?/Did they give it to you before or during your stay in Galicia?_ Antes de mi estancia /Before my stay _ Durante mi estancia/ During my stay4. Indica qué tipo de créditos utilizas en el contrato de estudios: Please mark the credits you use in the learning agreement: _ créditos ECTS/ECTS credits _ créditos españoles/Spanish credits _ ningún tipo/no credits5. ¿Enviaste a tu universidad de destino en Galicia junto con la solicitud y el Learning Agreement una certificación académica? Did you send to your host university in Galicia together with the application form and the Learning Agreement a Transcript of Records? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know6. ¿Obtendrás un reconocimiento académico de tu periodo de estudios en Galicia?/Will you get academic recognition of your study period in Galicia? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know7. ¿Tu universidad de origen utilizará el sistema de calificaciones ECTS (A+, A, B,C,D,E,FX,F)?/ Will your home university use the ECTS grading scale (A+, A,B,C,D,E,FX,F)? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know8. ¿En tu universidad existe una guía o catálogo informativo ECTS?Has your university got an ECTS guide? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know9. ¿Está disponible en la página web? Is it available on the web page? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know10.¿Las materias del plan de estudios de tu universidad tienen asignado un número de créditos ECTS?/ Do courses at your university have ECTS credits? _ Sí/Yes _ No _ NS/NC/ I do not know11. ¿A cuántas horas equivale un crédito ECTS en tu universidad de origen?/ How many hours is 1 ECTS credit at your home university?:12. Comentarios que consideres oportunos sobre el uso de ECTS en tu Universidad/ Comments on the use of ECTS at your home university:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 138 }

Page 115: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

MODELO DE ENQUISA REALIZADA AOS PROFESORES DAS TRES UNIVERSIDADES GALEGAS

IDENTIFICACIÓN DO PROFESOR/A

Nome: Apelidos:Facultade ou Escola:Campus:Universidade de _ A Coruña _ Santiago de Compostela _ Vigo

USO DO ECTS NA UNIVERSIDADE Escala 1-5 : 1=pobre/negativo; 5=excelente

No seu centro existe unha guía ou catálogo informativo ECTS? _ Si _ Non _ NS/NCCoñece algunha iniciativa no seu centro para a utilización do ECTS?_ Si _ Non _ NS/NC Si a resposta é afirmativa indíque: As materias dos plans de estudos, do seu centro, que teñen asignados un número de créditos ECTS? ........................A cantas horas equivale un credito ECTS no seu centro? ........................:Na súa opinión: en que porcentaxe de expedientes dos estudantes de intercambio (entrantes e saíntes) se utiliza o modelo ECTS?:_ Menos do 10 % _ Entre un 10 e 30 % _ Entre un 30 e 60 % _ Entre un 60 e un 90 % _ Practicamente sempre

RECOÑECEMENTO ACADéMICO

No seu centro, utilizan o ECTS para recoñecer os estudos no estranxeiro dos bolseiros Erasmus? _ Si _ Non _ NS/NCEmprega o Contrato de Estudos (“Learning agreement”) para os alumnos de intercambio? _ Si _ Non _ NS/NCIndica no Contrato de Estudos os créditos locais e/ou créditos ECTS? _ Só os créditos locais _ Só os créditos ECTS _ AmbosEnvíase á universidade de destino antes da partida do estudante o “transcript of records” xunto coa solicitude e o Contrato de Estudos? _ Si _ Non _ NS/NCQuen asina o Contrato de Estudos do estudante antes da súa partida?-O coordinador académico ou titor _ Si _ Non-O decano/director do centro _ Si _ Non-O estudante_ Si _ Non-O coordinador Institucional _ Si _ Non-O responsable de Relacións Internacionais _ Si _ NonNo caso de estudantes que van realizar o proxecto fin de carreira no estranxeiro cunha bolsa Erasmus: _ A calificación acadada no estranxeiro é recoñecida. _ Si _ Non _ NS/NC _ O proxecto, aínda que foi calificado no estranxeiro, ten que presentarse de novo. _ Si _ Non _ NS/NCPara enviar as calificacións obtidas por un estudante estranxeiro, utiliza o formato ECTS de “Transcript of Records”?_ Si _ Non _ NS/NCEn caso afirmativo, utiliza as calificacións do sistema ECTS (A, B, C, D, etc.) para valorar os resultados académicos do alumno estranxeiro? _ Si _ Non _ NS/NCEn caso afirmativo, ¿empregou as porcentaxes ECTS establecidas (A 10%, B 25%, C 30%, D 25%, E 10 %)? _ Si _ Non _ NS/NCSe recibe un “Transcript of Records” procedente dunha universidade asociada correspondente a un estudante propio de intercambio, que valor lle da ás calificacións ECTS?A = B = C = D = E = FX = F = NS/NCComentarios (engada todos os comentarios que considere oportunos sobre o uso do ECTS na Universidade)

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 13� }

Page 116: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO IILISTAXE DE TITULACIÓNS CON CRÉDITOS ECTS APROBADOSUNIVERSIDADE DA CORUÑA

FACULTADE DE CIENCIAS:Licenciado en Química.Licenciado en Bioloxía.

FACULTADE DE CIENCIAS DA EDUCACIÓN:Licenciado en Psicopedagoxía.Mestre en Educación Infantil.Mestre en Educación Primaria.Mestre en Educación Física.Mestre en Audición e Linguaxe.Diplomado en Educación SocialDiplomado en Logopedia.

FACULTADE DE CIENCIAS ECONÓMICAS E EMPRESARIAIS:Licenciado en Economía.Licenciado en Administración e Dirección de Empresas.

FACULTADE DE FILOLOXÍA:Licenciado en Filoloxía Hispánica.Licenciado en Filoloxía Inglesa.Licenciado en Filoloxía Galega.

FACULTADE DE INFORMÁTICA:Enxeñeiro en Informática.Enxeñeiro Técnico en Informática de Sistemas.Enxeñeiro Técnico en Informática de Xestión.

FACULTADE DE SOCIOLOXÍA:Licenciado en Socioloxía.

ESCOLA TÉCNICA SUPERIOR DE ARQUITECTURA:Arquitecto.

ESCOLA TÉCNICA SUPERIOR DE ENXEÑEIROS DE CAMIÑOS, CANAIS E PORTOS:Enxeñeiro de Camiños, Canais e Portos.Enxeñeiro Técnico de Obras Públicas, especialidade en Construccións Civís.

INSTITUTO NACIONAL DE EDUCACIÓN FÍSICA:Licenciado en Ciencias da Actividade Física e do Deporte.

ESCOLA UNIVERSITARIA DE ENFERMARÍA:Diplomado en Enfermaría. (Campus da Coruña).

FACULTADE DE HUMANIDADES:Licenciado en Humanidades.

ESCOLA UNIVERSITARIA DE RELACIÓNS LABORAIS:Diplomado en Relacións Laborais. (Campus de Ferrol)

Os plans de estudos completos coa valoración de créditos ECTS equivalentes a créditos españois poden consultarse na páxina web do Servizo de Relacións Internacionais da UDC (http://www.udc.es/rrii/cas/intercambio/planes.shtml).

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 140 }

Page 117: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO IIILEXISLACIÓN APLICABLE EN ESPAÑAReal Decreto 1044/2003, de 1 de agosto, por el que se establece el procedimiento para la expedición por las universidades del Suplemento Europeo al Título.

En los Estados miembros da Unión Europea y Estados asociados a ella, se están propiciando procesos de convergencia en el ámbito educativo. Entre los más relevantes, se encuentra el encaminado al desarrollo de un espacio europeo de educación superior que permitirá un reconocimiento más fácil de las titulaciones y facilitará la movilidad de los estudiantes universitarios, así como la integración de los titulados en un mercado laboral único.

Una serie de factores han contribuido a ello de forma decisiva: los programas de movilidad de estudiantes (Sócrates/Erasmus), que determinaron la necesidad de encontrar un sistema adecuado de equivalencias y reconocimiento de estudios y que originaron el Sistema Europeo de Transferencia de Créditos (ECTS), y las declaraciones da Sorbona, Bolonia y Praga suscritas por los ministros de educación europeos, que han promovido la construcción del Espacio Europeo de Educación Superior con metas y criterios compartidos.

Entre los principales objetivos da Declaración de Bolonia se encuentra la armonización de los sistemas nacionales de titulaciones basado, esencialmente, en los dos ciclos principales de grado y postgrado, así como el establecimiento de un sistema de créditos europeos como el sistema ECTS y la implantación de un suplemento europeo a los títulos emitidos por las instituciones educativas de enseñanza superior.

El Suplemento Europeo al Título encuentra su justificación en la diversidad de enseñanzas y titulaciones, las dificultades en su reconocimiento, el incremento da movilidad de los ciudadanos y la insuficiente información aportada por los títulos. Es un documento que añade información al título obtenido mediante una descripción de su naturaleza, nivel, contexto y contenido.

El Suplemento Europeo al Título tiene, así pues, como objetivo incrementar la transparencia de las diversas titulaciones de educación superior impartidas en los países europeos y facilitar su reconocimiento académico y profesional por las instituciones. Pretende ser un documento comprehensivo, en el que se reflejen los resultados del aprendizaje a lo largo da vida y los conocimientos acreditados a una persona por instituciones europeas de enseñanza superior. El formato normalizado del Suplemento Europeo al Título se ajusta al modelo elaborado por la Comisión Europea, el Consejo de Europa y UNESCO/CEPES (Centro Europeo para la Enseñanza Superior).

La Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades, en sus artículos 87 y 88, encomienda al Gobierno, en el ámbito de sus competencias, la adopción de las medidas necesarias para la plena integración del sistema español en el espacio europeo de enseñanza superior. Entre esas medidas se encuentra la de asegurar que los títulos oficiales expedidos por las universidades españolas se acompañen de aquellos elementos de información que garanticen la transparencia acerca del nivel y contenidos de las enseñanzas certificadas por dicho título, es decir, del Suplemento Europeo al Título, con el fin de promover la más amplia movilidad nacional e internacional de estudiantes y titulados españoles.

Este Real Decreto pretende desarrollar el procedimiento por el que las universidades españolas podrán expedir el mencionado suplemento europeo a los títulos oficiales que emitan.

El principal motivo que ha llevado al Gobierno a aprobar esta norma es abrir la posibilidad de que los actuales alumnos universitarios españoles puedan beneficiarse, al terminar sus estudios, de las ventajas que comporta, para su movilidad, académica y profesional, en otras universidades y outros países europeos el que sus títulos vayan acompañados de un documento de información eficaz sobre el nivel y contenido de las enseñanzas que hayan cursado en una universidad española.

El procedimiento de expedición del Suplemento Europeo al Título regulado en este Real Decreto se establece con carácter transitorio en tanto no se implanten en las titulaciones universitarias españolas

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 141 }

Page 118: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

los créditos europeos como unidad de medida del haber académico, no se modifique el sistema vigente de calificaciones y no se haya llevado a cabo la implantación efectiva de las modalidades cíclicas de las enseñanzas contempladas en la declaración de Bolonia, decisiones que sin duda repercutirán en la confección del suplemento a los nuevos títulos que puedan establecerse como consecuencia de las previsiones contenidas en el apartado 2 del artículo 88 da Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre.

Este Real Decreto ha sido informado por el Consejo de Coordinación Universitaria.

En su virtud, a propuesta da Ministra de Educación, Cultura y Deporte, de acuerdo con el Consejo de Estado y previa deliberación del Consejo de Ministros en su reunión del día 1 de agosto de 2003, dispongo:

Artículo 1. Objeto.Este Real Decreto tiene por objeto establecer las condiciones y el procedimiento por el que las

universidades españolas podrán expedir el Suplemento Europeo al Título, con el fin de promover la más amplia movilidad de estudiantes y titulados españoles en el espacio europeo de enseñanza superior.

Artículo 2. Ámbito de aplicación.1. Las universidades podrán expedir el suplemento europeo a los títulos universitarios de

carácter oficial y validez en todo el territorio nacional cuyas enseñanzas tengan implantadas. El Suplemento Europeo al Título no podrá ser expedido acompañando diplomas o títulos propios establecidos por las universidades u outros centros no universitarios.

2. El Suplemento Europeo al Título podrá ser emitido para aquellos títulos universitarios de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional que se expidan a partir da entrada en vigor de este Real Decreto.

Artículo 3. Definición.El Suplemento Europeo al Título es el documento que acompaña a cada uno de los títulos

universitarios de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional, con la información unificada, personalizada para cada titulado universitario, sobre los estudios cursados, los resultados obtenidos, las capacidades profesionales adquiridas y el nivel de su titulación en el sistema nacional de educación superior.

Artículo 4. Contenido del Suplemento Europeo al Título.1. El Suplemento Europeo al Título debe contener la siguiente información:

Datos del estudiante.Información da titulación.Información sobre el nivel da titulación.Información sobre el contenido y los resultados obtenidos.Información sobre la función da titulación.Información adicional.Certificación del suplemento.Información sobre el sistema nacional de educación superior.

Artículo 5. Planes de estudios conjuntos.1. En los supuestos de planes de estudios conjuntos entre universidades españolas, conducentes

a la obtención de un único título universitario de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional, se expedirá un único Suplemento Europeo al Título.

2. Cuando se trate de planes de estudios conjuntos, establecidos entre universidades españolas y extranjeras, que conduzcan a la doble titulación, se expedirá por parte da universidad española un Suplemento Europeo al Título donde figuren los detalles da doble titulación.

Artículo 6. Estudios parciales.En el caso de estudiantes que cursen sólo parte de los estudios conducentes a un título universitario

de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional, no se expedirá el Suplemento Europeo

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 142 }

Page 119: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

al Título, sino únicamente una certificación de estudios, con el contenido del modelo de suplemento que proceda.

Artículo 7. Expedición del Suplemento Europeo al Título.1. El Suplemento Europeo al Título será expedido a solicitud del interesado, por la universidad

correspondiente, previa verificación del cumplimiento de lo dispuesto en este Real Decreto y con arreglo a los requisitos formales que se establecen en los anexos.

2. El documento soporte de los suplementos europeos que se expidan será de idéntico tamaño para todos ellos, normalizado en formato UNE A-4 (modelo de papel de seguridad).

3. En los documentos se incorporará impreso el Escudo de España. Podrán incorporarse, asimismo, los escudos o logotipos da Unión Europea y da propia universidad, en cuyo caso su tamaño no podrá ser mayor que el del escudo de España.

4. El Suplemento Europeo al Título se expedirá en castellano y en otra lengua oficial da Unión Europea que la universidad determine. El Consejo de Coordinación Universitaria aprobará, a estos efectos, y de conformidad con los modelos que se incluyen como anexos a este Real Decreto, modelos uniformes de suplementos al título redactados en las lenguas oficiales da Unión Europea de mayor uso. Las universidades radicadas en comunidades autónomas con lengua cooficial propia podrán expedir también los suplementos al título en su propia lengua, se atendrán a la traducción a la lengua cooficial que la Administración educativa da comunidad autónoma correspondiente determine y respetarán en la traducción la literalidad del contenido del suplemento que figura en los anexos.

5. Las comunidades autónomas determinarán, de conformidad con lo previsto en el artículo 81.3.b da Ley 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades, los precios públicos que correspondan por la expedición del Suplemento Europeo al Título regulado en este Real Decreto.

DISPOSICIÓN ADICIONAL ÚNICA. Convalidación de asignaturas. Modificación parcial del anexo I del Real Decreto 1497/1987, de 27 de noviembre.

1. Se modifica parcialmente el párrafo segundo del apartado uno.5 del anexo I del Real Decreto 1497/1987, de 27 de noviembre, introducido por el Real Decreto 1267/1994, de 10 de junio, que queda redactado como sigue:

Las asignaturas convalidadas tendrán la equivalencia en puntos correspondiente a la calificación obtenida en el centro de procedencia; para las asignaturas adaptadas se computará la calificación obtenida en el centro de procedencia y el reconocimiento de créditos en que no exista calificación no se tendrá en cuenta a los efectos de ponderación.

2. El criterio establecido en esta disposición adicional será de aplicación a los alumnos que presenten solicitudes de convalidación de asignaturas a partir da entrada en vigor de este Real Decreto.

DISPOSICIÓN FINAL PRIMERA. Título competencial.Este Real Decreto se dicta al amparo de lo dispuesto en el artículo 149.1.30 da Constitución

española y de acuerdo con lo establecido en los artículos 87 y 88, así como en la disposición final tercera, da Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades.

DISPOSICIÓN FINAL SEGUNDA. Habilitación normativa.Corresponde al Ministro de Educación, Cultura y Deporte dictar, en el ámbito de sus atribuciones, las

disposiciones que sean necesarias para la aplicación de lo dispuesto en este Real Decreto.Por Orden del Ministro de Educación, Cultura y Deporte podrán modificarse el formato y los modelos

del Suplemento Europeo al Título que figuran en los anexos.

DISPOSICIÓN FINAL TERCERA. Entrada en vigor.El presente Real Decreto entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el Boletín Oficial

del Estado.Dado en Palma de Mallorca, a 1 de agosto de 2003.- Juan Carlos R. -La Ministra de Educación, Cultura y Deporte, Pilar del Castillo Vera.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 143 }

Page 120: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO I

Modelo del Suplemento Europeo a los títulos oficiales de Diplomado, Ingeniero Técnico, Arquitecto Técnico, Licenciado, Ingeniero y Arquitecto.

1. Datos del titulado.1.1 Apellidos.1.2 Nombre.1.3 Fecha de nacimiento.1.4 Número de identificación (1). Código Erasmus da Universidad + DNI o pasaporte, en el caso de estudiantes

extranjeros.

2. Información sobre la titulación.2.1 Denominación da titulación y título conferido.2.2 Principales campos de estudio da titulación. Se reflejarán en este apartado del

documento un máximo de ocho campos definidos por el Consejo de Coordinación Universitaria para cada titulación oficial, a los que la universidad podrá añadir outros dos campos opcionales.

2.3 Nombre y naturaleza da institución que ha conferido el título. Nombre da universidad que otorga el título, indicando si es una universidad pública o privada.

2.4 Nombre y naturaleza da institución en que se impartieron los estudios. Se reflejará en este apartado el nombre del centro universitario en el que el titulado ha finalizado sus estudios, indicando si se trata de un centro propio o adscrito a la universidad.

2.5 Lengua(s) utilizada en docencia y exámenes. Castellano, lengua cooficial y, en su caso, porcentaje de docencia en otra lengua siempre que se haya impartido en ella, al menos, una asignatura.

3. Información sobre el nivel da titulación.3.1 Nivel da titulación. Cumplimentar, de acuerdo con el modelo que haya de figurar en la

sección 8 del documento, según se trate de una titulación de primer ciclo, de segundo ciclo o de primer y segundo ciclo.

3.2 Duración oficial del programa (para estudiantes a tiempo completo). Cumplimentar los siguientes incisos:

Duración: tres años (títulos de Diplomado, Ingeniero Técnico y Arquitecto Técnico). Cuatro, cinco o seis años, de acuerdo con la duración del plan de estudios correspondiente (títulos de Licenciado, Ingeniero y Arquitecto).

El tiempo total presencial con los profesores en clases teóricas y prácticas es de ......... horas en el conjunto da titulación (en el caso de titulaciones con directivas comunitarias, deberá reflejarse el número total de horas que establezca el plan de estudios correspondiente).

Es opcional cumplimentar los dos incisos siguientes: Existe la posibilidad de completar los estudios da titulación en ......... años (sólo en el

caso de que exista una programación docente, conjunta con la de otra titulación oficial, aprobada por la universidad).

El tiempo total estimado de trabajo del estudiante, por año, incluyendo exámenes y su preparación es de ......... horas.

3.3 Requisitos de acceso. Deben reflejarse los establecidos por la normativa vigente, incluyendo los primeros ciclos universitarios, ciclos formativos de grado superior o formación profesional, desde los que los alumnos pueden tener acceso a la titulación.

4. Información sobre el contenido y los resultados obtenidos.

4.1 Forma de estudio. Indicar si el programa de estudios es presencial, no presencial o mixto.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 144 }

Page 121: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4.2 Requisitos del programa. El estudiante tiene que completar las horas del programa de estudios distribuidas da siguiente forma:

............. asignaturas troncales ( ............. horas). ........... asignaturas obligatorias ( ........... horas). ............. asignaturas optativas ( ............. horas). ........... créditos de libre elección ( ........... horas). Un practicum equivalente a ..................... horas. Un proyecto fin de carrera ( ..................... horas).4.3 Datos del programa.

4.3.1 Asignaturas troncales y obligatorias:

Asignatura Número de horas lectivas Calificación Año Observaciones

4.3.2 Asignaturas optativas:

Asignatura Número de horas lectivas Calificación Año Observaciones

4.3.3 Créditos de libre elección:

Asignatura

ActividadNúmero de horas lectivas Calificación Año Observaciones

En el caso de asignaturas convalidadas deberá hacerse constar la expresión convalidada en el apartado de observaciones.

En el caso de asignaturas adaptadas como resultado de adaptaciones de planes de estudio, se hará constar la calificación obtenida cuando fue cursada por el alumno en el apartado de calificación, y la expresión adaptada en el de observaciones.

En el caso de créditos de libre elección, obtenidos por haber realizado actividades formativas, deberá hacerse constar, según corresponda, la calificación de apto o, en el apartado de observaciones, la expresión horas reconocidas. Estos casos no contabilizarán a efectos de ponderación de expediente.

4.3.4 Asignaturas cursadas en otra universidad, española o extranjera, en programas de movilidad de estudiantes:

Asignatura Número de horas Universidad Año

4.4 Sistema de calificación. La distribución de las calificaciones en el conjunto de las asignaturas de las asignaturas

conducentes a la obtención del título de ....................................... en la Universidad ............................................. en los últimos dos años ha sido:

Aprobado. %

Notable. %

Sobresaliente. %

Matrícula de Honor. %

100 %

Debe añadirse la siguiente nota explicativa: en el sistema universitario español, las calificaciones están basadas en la puntuación absoluta sobre 10 puntos obtenida por el estudiante en cada asignatura, de acuerdo a la siguiente escala: Suspenso: 0 - 4,9. Aprobado: 5 - 6,9.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 14� }

Page 122: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Notable: 7 - 8,9. Sobresaliente: 9 - 10. Matrícula de Honor: implica haber obtenido sobresaliente más una mención

especial.Una asignatura se considera superada a partir de aprobado (5).

4.5 Calificación global del titulado: ................... Nota explicativa: la ponderación de expediente se calcula mediante el criterio siguiente:

suma de los créditos superados por el alumno multiplicados cada uno de ellos por el valor da calificación que corresponda, a partir da tabla de equivalencias que se especifica a continuación, y dividido por el número de créditos superados por el alumno: Aprobado: 1 punto. Notable: 2 puntos. Sobresaliente: 3 puntos. Matrícula de Honor: 4 puntos.

Convalidada: puntos correspondientes en función de calificación obtenida en los estudios previamente cursados.

En su caso, debe incluirse si ha obtenido premio extraordinario.

5. Información sobre la función da titulación.

5.1 Acceso a ulteriores estudios. En el caso de los títulos de Licenciado, Ingeniero o Arquitecto debe indicarse que habilitan para el acceso al Doctorado y outros estudios de posgrado.

En el caso de los títulos de Diplomado, Ingeniero Técnico o Arquitecto Técnico deben indicarse las titulaciones de segundo ciclo para cuyo acceso habilitan.

5.2 Cualificación profesional. Transcribir en este apartado la que corresponda al título en función da norma vigente, en los términos en que el Consejo de Coordinación Universitaria determine.

6. Información adicional. Cada universidad, previa aprobación del Consejo de Gobierno, puede incluir en este apartado una breve información específica propia sobre la propia universidad y sobre la titulación. Asimismo, en este apartado también se pueden reflejar datos sobre otras fuentes complementarias de información sobre la titulación, la universidad que emite el título, los centros que imparten los estudios, guías del estudiante y programas de las asignaturas.

7. Certificación del suplemento.

7.1 Fecha día/mes/año.7.2 Firmas: la del Secretario General da Universidad, que podrá ir impresa en el documento,

y otra firma original del responsable administrativo da información que ha quedado reflejada en el Suplemento Europeo al Título.

7.3 Cargo de los firmantes.7.4 Sello oficial da universidad.

8. Información sobre el sistema nacional de educación superior. Se cumplimentará este apartado transcribiendo el modelo uniforme de descripción del sistema universitario español vigente que apruebe el Consejo de Coordinación Universitaria.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 146 }

Page 123: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO II

Formato del Suplemento Europeo al Título de Doctor.

1. Datos del titulado.1.1 Apellidos.1.2 Nombre.1.3 Fecha de nacimiento.1.4 Número de identificación (2). Código Erasmus da universidad + DNI o pasaporte, en el caso de estudiantes

extranjeros.

2. Información sobre la titulación.2.1 Denominación da titulación y título conferido: Doctor.2.2 Principales campos de estudio da titulación. Nombre del programa de doctorado y áreas

de conocimiento de los departamentos que lo han impartido.2.3 Nombre y naturaleza da institución que ha conferido el título. Nombre da universidad

que otorga el título, indicando si es una universidad pública o privada.2.4 Nombre y naturaleza da institución en que se impartieron los estudios. Cumplimentar

este apartado sólo en el caso de que el alumno haya realizado sus estudios de doctorado en una universidad diferente de aquella en la que ha defendido su tesis y expende el título.

2.5 Lengua(s) utilizada en docencia y exámenes. Castellano, lengua cooficial y, en su caso, porcentaje de docencia en otra lengua siempre que se haya impartido en ella, al menos, una asignatura.

3. Información sobre el nivel da titulación.3.1 Nivel da titulación. Titulación de tercer ciclo. Cumplimentar de acuerdo con el modelo

que haya de figurar en la sección 8 del documento.3.2 Duración oficial del programa de doctorado. El doctorado, en el sistema universitario

español, se estructura en dos fases: La primera consta de cursos o seminarios y trabajos de iniciación a la investigación.

Su duración es de dos años y da lugar a la obtención de un diploma de estudios avanzados.

La segunda corresponde a la elaboración y defensa de una tesis doctoral y su duración es variable (en general 2 ao 3 años más).

3.3 Requisitos de acceso. La admisión en un programa de doctorado requiere estar en posesión del título de Licenciado, Ingeniero o Arquitecto.

4. Información sobre el contenido y los resultados obtenidos.4.1 Forma de estudio. Indicar si el programa de estudios es presencial, no presencial o

mixto.4.2 Requisitos del programa.4.3 Datos del programa.

4.3.1 Cursos de periodo de docencia del programa de doctorado:

Curso Número de horas Calificación Año Observaciones

4.3.2 Trabajos de investigación del segundo periodo del programa de doctorado.4.3.3 Cursos de doctorado realizados en otra universidad.4.3.4 Denominación da tesis doctoral.

4.4 Sistema de calificación. En el sistema universitario español, las calificaciones están basadas en la puntuación absoluta sobre 10 puntos obtenida por el estudiante en cada asignatura o trabajo de investigación, de acuerdo a la siguiente escala: Suspenso: 0 - 4,9. Aprobado: 5 - 6,9.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 147 }

Page 124: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Notable: 7 - 8,9. Sobresaliente: 9 - 10.

Una asignatura se considera superada a partir de aprobado (5). La calificación da tesis doctoral es otorgada por votación de los cinco miembros del

tribunal encargado de juzgarla, de acuerdo a la siguiente escala: Apto (5 - 6,9). Notable (7 - 8,9). Sobresaliente (9 - 10). Sobresaliente cum laude (cuando la calificación de sobresaliente ha sido

concedida por la totalidad de los miembros del tribunal).

4.5 Calificación global del titulado:4.5.1 Calificación global en los estudios de doctorado: Calificación global en el período de docencia del programa: .............................. Calificación global en el período de investigación del programa: ........................ La ponderación de expediente se calcula mediante el criterio siguiente: suma

de los créditos superados por el alumno multiplicados cada uno de ellos por el valor da calificación que corresponda, a partir da tabla de equivalencias que se especifica a continuación, y dividido por el número de créditos totales del plan de estudios:

Aprobado: 1 punto. Notable: 2 puntos. Sobresaliente: 3 puntos. Convalidada: puntos correspondientes en función de calificación obtenida en los

estudios previamente cursados. Tras la valoración global de sus estudios y trabajos de investigación llevada a

cabo por una comisión, el titulado obtuvo el Diploma de Estudios Avanzados.4.5.2 Calificación da tesis doctoral: ................ Fecha da lectura da tesis: en su caso, debe incluirse si ha obtenido premio

extraordinario.

5. Información sobre la función da titulación.5.1 Acceso a ulteriores estudios. El título de Doctor es el máximo grado académico que se

otorga en el sistema universitario español.5.2 Cualificación profesional. El título de Doctor es requisito para el acceso a plazas de

profesor titular de universidad, catedrático de universidad, catedrático de escuela universitaria, ayudante doctor, contratado doctor, así como a las plazas de investigador que convoca el Consejo Superior de Investigaciones Científicas.

6. Información adicional. Cada universidad, previa aprobación del Consejo de Gobierno, puede incluir en este apartado una breve información específica propia sobre la propia universidad y el departamento o instituto de investigación que imparte el programa de doctorado.

Asimismo, también podrá reflejarse en este apartado si la tesis doctoral cuenta con la mención doctorado europeo y las condiciones de concesión de ésta.

7. Certificación del suplemento.7.1 Fecha día/mes/año.7.2 Firmas: La del Secretario General da universidad, que podrá ir impresa en el documento,

y otra firma original del responsable administrativo da información que ha quedado reflejada en el Suplemento Europeo al Título.

7.3 Cargo de los firmantes.7.4 Sello oficial da universidad.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 148 }

Page 125: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

8. Información sobre el sistema nacional de educación superior. Se cumplimentará este apartado transcribiendo el modelo uniforme de descripción del sistema universitario español vigente que apruebe el Consejo de Coordinación Universitaria.

(1) La composición del número de identificación podrá ser objeto de modificación por el Consejo de Coordinación Universitaria.

(2) La composición del número de identificación podrá ser objeto de modificación por el Consejo de Coordinación Universitaria.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 14� }

Page 126: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Real Decreto 1125/2003, de 5 de septiembre, por el que se establece el sistema europeo de créditos y el sistema de calificaciones en las titilaciones universitarias de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional.

Entre las medidas encaminadas a la construcción del Espacio Europeo de Educación Superior se encuentra el establecimiento del Sistema Europeo de Transferencia de Créditos (ECTS) en las titulaciones oficiales de grado y de posgrado. Este sistema se ha generalizado a partir de los programas de movilidad de estudiantes Sócrates-Erasmus, facilitando las equivalencias y el reconocimiento de estudios realizados en outros países. Asimismo, su implantación ha sido recomendada en las sucesivas declaraciones de Bolonia (1999) y Praga (2001).

El sistema europeo de créditos está ya implantado en una gran mayoría de los Estados miembros y asociados a la Unión Europea y constituye un punto de referencia básico para lograr la transparencia y armonización de sus enseñanzas. La adopción de este sistema constituye una reformulación conceptual da organización del currículo da educación superior mediante su adaptación a los nuevos modelos de formación centrados en el trabajo del estudiante. Esta medida del haber académico comporta un nuevo modelo educativo que ha de orientar las programaciones y las metodologías docentes centrándolas en el aprendizaje de los estudiantes, no exclusivamente en las horas lectivas.

El sistema europeo de transferencia y acumulación de créditos ofrece, asimismo, los instrumentos necesarios para comprender y comparar fácilmente los distintos sistemas educativos, facilitar el reconocimiento de las cualificaciones profesionales y la movilidad nacional e internacional, con reconocimiento completo de los estudios cursados, incrementar la colaboración entre universidades y la convergencia de las estructuras educativas y, en fin, fomentar el aprendizaje en cualquier momento da vida y en cualquier país da Unión Europea.

La Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades, en sus artículos 87 y 88, encomienda al Gobierno, en el ámbito de sus competencias, la adopción de las medidas necesarias para la plena integración del sistema español en el espacio europeo de educación superior. Entre esas medidas se encuentra, en primer lugar, determinar las normas necesarias para que sea el crédito europeo la unidad de medida del haber académico correspondiente a la superación de cada una de las materias que integran los planes de estudio de las diversas enseñanzas conducentes a la obtención de títulos de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional. La aplicación del sistema de créditos europeos supone, por lo demás, una condición previa y necesaria para establecer las nuevas titulaciones que deberán ir configurándose como consecuencia de las previsiones contenidas en el apartado 2 del artículo 88 da mencionada Ley Orgánica.

Este objetivo de favorecer la transparencia entre los sistemas educativos de los distintos Estados miembros no sólo puede ser adecuadamente alcanzado con la implantación del Suplemento Europeo al Título, sino también con el establecimiento de sistemas de calificaciones a los alumnos que sean fácilmente comparables y permitan el cálculo de los porcentajes de éxito de los estudiantes en cada asignatura.

El sistema de calificación vigente en las universidades españolas difiere notablemente de los propugnados para la construcción del Espacio Europeo de Educación Superior, por lo que resulta pertinente su modificación. El sistema de calificación debe ser cuantitativamente formulado para facilitar su comparación con el sistema de grados de calificaciones del sistema de créditos europeos y el establecimiento de una distribución interna de las calificaciones otorgadas.

Este Real Decreto ha sido informado por el Consejo de Coordinación Universitaria.

En su virtud, a propuesta da Ministra de Educación, Cultura y Deporte, de acuerdo con el Consejo de Estado y previa deliberación del Consejo de Ministros en su reunión del día 5 de septiembre de 2003, dispongo:

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�0 }

Page 127: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Artículo 1. Objeto.Este Real Decreto tiene por objeto establecer el crédito europeo como la unidad de medida del

haber académico en las enseñanzas universitarias de carácter oficial, así como el sistema de calificación de los resultados académicos obtenidos por los estudiantes en estas enseñanzas.

Artículo 2. Ámbito de aplicación.El concepto de crédito y el modo de su asignación establecidos en esta norma se aplicarán a las

directrices generales propias correspondientes a títulos universitarios de carácter oficial que apruebe el Gobierno a partir da entrada en vigor de este Real Decreto, así como a los planes de estudios que deban cursarse para la obtención y homologación de dichos títulos.

Artículo 3. Concepto de crédito.El crédito europeo es la unidad de medida del haber académico que representa la cantidad de

trabajo del estudiante para cumplir los objetivos del programa de estudios y que se obtiene por la superación de cada una de las materias que integran los planes de estudios de las diversas enseñanzas conducentes a la obtención de títulos universitarios de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional. En esta unidad de medida se integran las enseñanzas teóricas y prácticas, así como otras actividades académicas dirigidas, con inclusión de las horas de estudio y de trabajo que el estudiante debe realizar para alcanzar los objetivos formativos propios de cada una de las materias del correspondiente plan de estudios.

Artículo 4. Asignación de créditos.1. El número total de créditos establecido en los planes de estudios para cada curso académico

será de 60.2. El número de créditos de cada titulación será distribuido entre la totalidad de las materias

integradas en el plan de estudios que deba cursar el alumno, en función del número total de horas que comporte para el alumno la superación o realización de cada una de ellas.

3. En la asignación de créditos a cada una de las materias que configuren el plan de estudios se computará el número de horas de trabajo requeridas para la adquisición por los estudiantes de los conocimientos, capacidades y destrezas correspondientes. En esta asignación deberán estar comprendidas las horas correspondientes a las clases lectivas, teóricas o prácticas, las horas de estudio, las dedicadas a la realización de seminarios, trabajos, prácticas o proyectos, y las exigidas para la preparación y realización de los exámenes y pruebas de evaluación.

4. Esta asignación de créditos, y la estimación de su correspondiente número de horas, se entenderá referida a un estudiante dedicado a cursar a tiempo completo estudios universitarios durante un mínimo de 36 y un máximo de 40 semanas por curso académico.

5. El número mínimo de horas, por crédito, será de 25, y el número máximo, de 30.6. El Gobierno, previo informe del Consejo de Coordinación Universitaria, fijará el número mínimo

de créditos que deban ser asignados a una determinada materia en planes de estudio de enseñanzas conducentes a la obtención de títulos universitarios oficiales con validez en todo el territorio nacional.

Artículo 5. Sistema de calificaciones.1. La obtención de los créditos correspondientes a una materia comportará haber superado los

exámenes o pruebas de evaluación correspondientes.2. El nivel de aprendizaje conseguido por los estudiantes se expresará con calificaciones numéricas

que se reflejarán en su expediente académico junto con el porcentaje de distribución de estas calificaciones sobre el total de alumnos que hayan cursado los estudios da titulación en cada curso académico.

3. La media del expediente académico de cada alumno será el resultado da aplicación da siguiente fórmula: suma de los créditos obtenidos por el alumno multiplicados cada uno de ellos por el valor de las calificaciones que correspondan, y dividida por el número de créditos totales obtenidos por el alumno.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�1 }

Page 128: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

4. Los resultados obtenidos por el alumno en cada una de las materias del plan de estudios se calificarán en función da siguiente escala numérica de 0 a 10, con expresión de un decimal, a la que podrá añadirse su correspondiente calificación cualitativa: 0 - 4,9: Suspenso (SS). 5,0 - 6,9: Aprobado (AP). 7,0 - 8,9: Notable (NT). 9,0 - 10: Sobresaliente (SB).

5. Los créditos obtenidos por reconocimiento de créditos correspondientes a actividades formativas no integradas en el plan de estudios no serán calificados numéricamente ni computarán a efectos de cómputo da media del expediente académico.

6. La mención de Matrícula de Honor podrá ser otorgada a alumnos que hayan obtenido una calificación igual o superior a 9.0. Su número no podrá exceder del 5 % de los alumnos matriculados en una materia en el correspondiente curso académico, salvo que el número de alumnos matriculados sea inferior a 20, en cuyo caso se podrá conceder una sola Matrícula de Honor.

DISPOSICIÓN TRANSITORIA ÚNICA. Adaptación al sistema.Las enseñanzas universitarias actuales conducentes a la obtención de un título universitario oficial

que estén implantadas en la actualidad deberán, en todo caso, adaptarse al sistema de créditos establecido en este Real Decreto con anterioridad al 1 de octubre de 2010.

DISPOSICIÓN DEROGATORIA ÚNICA. Derogación normativa.A los efectos de lo dispuesto en el artículo 2 de este Real Decreto, quedan derogados el apartado

7 del artículo 2 y los apartados uno.4 y uno.5, primer párrafo, del anexo I del Real Decreto 1497/1987, de 27 de noviembre, por el que se establecen las directrices generales comunes de los planes de estudios de los títulos universitarios de carácter oficial y validez en todo el territorio nacional, en la redacción que, respectivamente, han dado a dichos apartados el Real Decreto 779/1998, de 30 de abril, y el Real Decreto 1267/1994, de 10 de junio, así como cuantas disposiciones de igual o inferior rango se opongan a lo dispuesto en esta norma.

DISPOSICIÓN FINAL PRIMERA. Título competencial.Este Real Decreto se dicta al amparo de lo dispuesto en el artículo 149.1.30 da Constitución

española y de acuerdo con lo establecido en el artículo 87, en el artículo 88.1 y 3 y en la disposición final tercera da Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre.

DISPOSICIÓN FINAL SEGUNDA. Habilitación para el desarrollo reglamentario.Corresponde al Ministro de Educación, Cultura y Deporte dictar, en el ámbito de sus atribuciones, las

disposiciones que sean necesarias para la aplicación de lo dispuesto en este Real Decreto.

DISPOSICIÓN FINAL TERCERA. Entrada en vigor.El presente Real Decreto entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el Boletín Oficial

del Estado.Dado en Madrid, a 5 de septiembre de 2003.- Juan Carlos R. -La Ministra de Educación, Cultura y Deporte, Pilar del Castillo Vera.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�2 }

Page 129: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Real Decreto 1830/2004, de 27 de agosto, por el que se establece un nuevo plazo para la entrada en vigor de determinados artículos del Real Decreto 285/2004, de 20 de febrero, por el que se regulan las condiciones de homologación y convalidación de títulos y estudios extranjeros de educación superior.

Por el Real Decreto 285/2004, de 20 de febrero, se ha dictado una nueva regulación de las condiciones de homologación y convalidación de títulos y estudios extranjeros de educación superior, en ejercicio da competencia atribuida al Gobierno por el artículo 36 da Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades.

Este Real Decreto, publicado en el Boletín Oficial de Estado del 4 de marzo de 2004, debe entrar en vigor a los seis meses de esa publicación. Sin embargo, diversas circunstancias aconsejan aplazar la entrada en vigor de dos de los aspectos contemplados en dicha norma: el nuevo procedimiento de homologación a grados académicos y el sistema de comités técnicos, como órganos informantes en sustitución del Consejo de Coordinación Universitaria.

En cuanto al procedimiento de homologación a grados académicos de los establecidos en el artículo 37 da Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades, la conveniencia de su aplazamiento viene determinada por el hecho de que aún no se ha desarrollado dicho artículo mediante los oportunos reales decretos que regulen la estructura de las enseñanzas universitarias y los estudios universitarios de grado y posgrado.

No parece adecuado poner en funcionamiento los mecanismos conducentes a la homologación de grado con carácter general, sin que previamente se haya definido y estructurado convenientemente esta figura con la dimensión que le otorga la Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, que introduce un concepto substancialmente distinto del que hasta hoy se le ha venido siendo asociado.

Por lo que se refiere a los comités técnicos, se ha puesto de manifiesto la imposibilidad de instaurar, con garantías de eficacia, el sistema previsto en los artículos 10 y 11 del Real Decreto 285/2004, de 20 de febrero, para la fecha señalada para su entrada en vigor, por la existencia de importantes dificultades materiales para regular su funcionamiento, delimitar su número, establecer su procedimiento de actuación, constituirlos y transferir las necesarias dotaciones presupuestadas, entre outros problemas. Esas dificultades, insalvables en el período que resta hasta la entrada en vigor del Real Decreto, darían lugar a un resultado contrario a los objetivos de agilidad, simplificación y celeridad pretendidos por la norma.

Este Real Decreto ha sido informado por el Consejo de Coordinación Universitaria.

En su virtud, a propuesta da Ministra de Educación y Ciencia, con la aprobación previa del Ministro de Administraciones Públicas, de acuerdo con el Consejo de Estado y previa deliberación del Consejo de Ministros en su reunión del día 27 de agosto de 2004, dispongo:

Artículo único. Aplazamiento del régimen de homologación a grados académicos y del funcionamiento de los comités técnicos establecidos por el Real Decreto 285/2004, de 20 de febrero.

Se establece un nuevo plazo de seis meses, contados a partir da entrada en vigor de este Real Decreto, para la aplicación de los artículos del Real Decreto 285/2004, de 20 de febrero, por el que se regulan las condiciones de homologación y convalidación de títulos y estudios extranjeros de educación superior, que se citan a continuación:

Los artículos 1.b, 3.b, 18, 19, 20 y 21, relativos a la homologación de títulos extranjeros de educación superior a grados académicos universitarios españoles.

Los artículos 10, 11, 12 y 13.b, y la disposición adicional tercera, referidos a los comités técnicos.

Durante el plazo señalado, las competencias atribuidas a dichos comités técnicos, y todas las menciones efectuadas a estos en el texto del Real Decreto 285/2004, de 20 de febrero, se entenderán referidas al órgano competente del Consejo de Coordinación Universitaria,

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�3 }

Page 130: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

que seguirá ejerciendo la función de emisión de informes, que el artículo 9 del Real Decreto 86/1987, de 16 de enero, atribuía al Consejo de Universidades.

DISPOSICIÓN FINAL PRIMERA. Título competencial.Este Real Decreto se dicta al amparo de lo dispuesto en el artículo 149.1.30 da Constitución

Española y de acuerdo con lo establecido en el artículo 36.2.b da Ley Orgánica 6/2001, de 21 de diciembre, de Universidades.

DISPOSICIÓN FINAL SEGUNDA. Desarrollo normativo.Corresponde al Ministro de Educación y Ciencia la competencia para desarrollar lo establecido en

este Real Decreto.

DISPOSICIÓN FINAL TERCERA. Entrada en vigor.El presente Real Decreto entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el Boletín Oficial

del Estado.Dado en Palma de Mallorca, a 30 de agosto de 2004.- Juan Carlos R. - La Ministra de Educación y Ciencia, María Jesús San Segundo Gómez de Cadiñanos.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�4 }

Page 131: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO IVREGLAMENTO DO CEURIIntroducción

La ley de Reforma Universitaria establece en su artículo 1, apartado 2, que son funciones de las Universidades:

- La creación, desarrollo, transmisión y crítica da ciencia, da técnica y da cultura.- El apoyo científico y técnico al desarrollo cultural, social y económico, tanto nacional como de

las Comunidades Autónomas.- La extensión da cultura universitaria.

Las relaciones con otras Universidades constituyen un aspecto fundamental da actuación universitaria propiciando la transmisión y la crítica del conocimiento, el intercambio de miembros da comunidad universitaria y acciones de cooperación y solidaridad.

Conscientes de ello, las Universidades han desarrollado contactos con otras instituciones mediante el establecimiento de convenios de colaboración, en el ámbito académico, docente e investigador.

En tal sentido, las iniciativas de las Universidades han dado lugar, en el marco de un proceso de internacionalización, a la formación de redes de cooperación de carácter multilateral.

La política de cooperación internacional desarrollada por las Universidades y la complejidad de dichas relaciones deben conducir a una más estrecha colaboración entre los responsables de las mismas.

Consecuentemente, las Universidades integrantes del Comité Español Universitario de Relaciones Internacionales, se comprometen a potenciar esa colaboración, actuando en calidad de Comisión Sectorial da Conferencia de Rectores de Universidades Españolas, y funcionando como red integrada de Universidades, con unos estatutos propios aprobados por los Órganos de Gobierno correspondientes de cada Universidad. A tal efecto, la representación de las Universidades se realizará de acuerdo con lo que se establece en el presente Reglamento de Funcionamiento.

El presente Reglamento tiene como objeto encuadrar la cooperación en materia de Relaciones Internacionales entre las universidades españolas a través de líneas conjuntas de actuación.

ARTICULO 1. DenominaciónEl presente Reglamento regula la composición, objetivos y funcionamiento del COMITÉ ESPAÑOL

UNIVERSITARIO DE RELACIONES INTERNACIONALES, que será su denominación oficial, abreviadamente y en adelante CEURI, como Comisión Sectorial da Conferencia de Rectores de Universidades Españolas, en adelante CRUE.

ARTICULO 2. NaturalezaEl CEURI actuará por delegación da CRUE y funcionará como red integrada de las Universidades

españolas, públicas y privadas. Sus fines principales serán la coordinación de las distintas actividades en el campo de las relaciones internacionales universitarias, el desarrollo de mecanismos específicos para la transmisión inmediata de información, y el intercambio y promoción de contactos entre universidades españolas y otras instituciones nacionales e internacionales.

ARTICULO 3. FinalidadesEl CEURI tiene como finalidades las siguientes:A.- Recopilar y difundir información en el ámbito universitario de las relaciones internacionales,

relacionada particularmente con:1) La organización y gestión de las actividades de cada Universidad.2) Organismos e instituciones públicas y privadas, españolas y extranjeras.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�� }

Page 132: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

B.- Promover acciones en materia de:1) Encuentros periódicos entre sus componentes.2) Grupos de trabajo sobre temas específicos.3) Fortalecimiento de vínculos con asociaciones internacionales o extranjeras de fines

coincidentes.C.- Definir y desarrollar líneas de actuación comunes acerca de:

1) Representación de los intereses del CEURI ante instituciones públicas y privadas, nacionales e internacionales.

2) Búsqueda y obtención de mayores recursos para el desarrollo de actividades de ámbito internacional.

3) Formulación de propuestas y recomendaciones generales ante los organismos nacionales o internacionales que tengan competencias en materia de relaciones universitarias.

4) Fomento da dimensión internacional da educación superior.

ARTICULO 4. Composición1- Serán miembros de pleno derecho del CEURI las Universidades integradas en la CRUE.2- El CEURI estará constituido por: Su Presidente Los máximos responsables de Relaciones

Internacionales designados a tal efecto por las Universidades. El Secretario General da CRUE.

ARTICULO 5. Órganos de gestión1- Serán órganos de gestión del CEURI, el Pleno, el Comité Ejecutivo, el Presidente y el Secretario

Ejecutivo.2- Todos los cargos previstos en el presente Reglamento tendrán carácter honorífico.

ARTICULO 6. Pleno1- El Pleno es el máximo órgano de decisión del CEURI y estará constituido por todos los miembros

de pleno derecho representados por la persona designada al efecto, conforme al art. 4.2 de este Reglamento.

2- Serán competencias específicas del Pleno las siguientes:a) Planificar la organización, funcionamiento y actividades.b) Elegir los vocales del Comité Ejecutivo por un periodo de dos años.c) Constituir las Comisiones de Trabajo que se consideren oportunas.d) Aprobar o rechazar la Memoria de Actividades.e) Efectuar el seguimiento y control de los objetivos del CEURI.

ARTICULO 7. Comité Ejecutivo1- El Comité Ejecutivo estará compuesto por el Presidente, cinco vocales elegidos por el Pleno y

el Secretario General da CRUE.2- Corresponderá al Comité Ejecutivo:

a) Programar y desarrollar las propuestas del Pleno.b) Proponer al Pleno la constitución de Comisiones de Trabajo y promover su

coordinación.c) Ejercer las funciones propias del Pleno, en los casos de extraordinaria y urgente

necesidad, dando cuenta de lo decidido en la primera sesión que celebre este órgano.d) Elaborar una propuesta de actividades futuras.e) Todas aquellas que le delegue el Pleno.

ARTICULO 8. El Presidente1- El Presidente será designado por la Asamblea General da CRUE de entre los Rectores. La

duración del cargo será de dos años, siendo posible su reelección.2- Corresponderá al Presidente:

a) Presidir y fijar el orden del día de las sesiones del Pleno y del Comité Ejecutivo.b) Formular propuestas al Pleno y al Comité Ejecutivoc) Informar a la Asamblea General da CRUE sobre las actividades desarrolladas por el CEURI.d) Cualquier otra función no reservada específicamente a outros órganos del CEURI.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�6 }

Page 133: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ARTICULO 9. El Secretario Ejecutivo1- El Secretario Ejecutivo será designado por el Comité Ejecutivo, de entre los Vocales elegidos por

el Pleno. La duración del cargo será de dos años, siendo posible su reelección.2- Corresponderá al Secretario Ejecutivo:

a) Colaborar con el Presidente en las tareas de organización y seguimiento de los acuerdos del Pleno y del Comité Ejecutivo.

b) Convocar, por indicación del Presidente, las sesiones del Pleno y del Comité Ejecutivo.c) Desempeñar las labores propias de Secretaría, tanto del Pleno como del Comité

Ejecutivo, levantando Acta de las sesiones.d) Elaborar la Memoria Anual de Actividades del CEURI.e) Ejercer aquellas funciones que le delegue el Presidente.

ARTICULO 10. Los VocalesLos vocales serán elegidos por el Pleno de entre los representantes de las Universidades para un

periodo de dos años, pudiendo ser reelegidos, y ejercerán las funciones que en ellos delegue el Comité Ejecutivo, considerándose representantes de las Universidades quienes éstas designen como máximos responsables de Relaciones Internacionales.

ARTICULO 11. Comisiones de TrabajoEl Pleno podrá, para un mejor desempeño de sus funciones, crear Comisiones de Trabajo con carácter

temporal o permanente.

ARTICULO 12. Reuniones y periodicidad1- El Pleno se reunirá en sesión ordinaria al menos una vez al año y en sesión extraordinaria

siempre que así lo acuerde el Presidente, el Comité Ejecutivo o lo soliciten al menos un tercio de sus miembros.

2- La forma de proceder del Pleno se ajustará a los principios de eficacia, pragmatismo y mínima formalidad burocrática, todo ello dentro del más absoluto respeto a la legalidad vigente.

3- El Comité Ejecutivo se reunirá en sesión ordinaria al menos una vez cada seis meses y en sesión extraordinaria siempre que así lo acuerde el Presidente, o lo soliciten tres de sus miembros. A sus sesiones el Presidente podrá invitar, con voz pero sin voto, a personas de particular relevancia en el ámbito de las relaciones internacionales.

4.- Las Comisiones de Trabajo con carácter permanente deberán reunirse al menos una vez al año, informando de su actividad desarrollada al Pleno a través del Comité Ejecutivo.

ARTICULO 13. Convocatoria y orden del día

1- La convocatoria, que la realizará el Secretario Ejecutivo por indicación del Presidente, contendrá el orden del día y habrá de hacerse como mínimo quince días antes de l reunión. Podrá realizarse por fax o por correo electrónico, y el original quedará bajo la custodia del Secretario Ejecutivo.

2- La convocatoria se notificará a todos los miembros del CEURI. El Presidente podrá también convocar, con carácter de invitados, a las autoridades y expertos que considere conveniente.

3- En el orden del día se harán constar como puntos fijos la lectura y aprobación del acta da sesión anterior, el informe del Presidente, el cumplimiento de acuerdos, si procede, y el turno abierto de palabras.

4- Al menos el quince por ciento de los miembros podrán solicitar al Presidente la inclusión de uno o más puntos en el orden del día, mediante la correspondiente justificación.

5- Al orden del día se adjuntará la documentación necesaria, y si eso no es posible por causas justificadas, ésta se hará llegar el mismo día antes da reunión. Igualmente se incluirá, para su aprobación, el acta da sesión anterior.

6- En las sesiones ordinarias y extraordinarias, no podrá ser objeto de acuerdo ningún asunto que no figure en el orden del día, excepto que estén presentes todos los miembros, y sea declarado de urgencia por la mayoría simple de los mismos.

7- Una vez efectuada la convocatoria, los miembros del CEURI tendrán a su disposición en la Secretaría Ejecutiva, la documentación relativa a la misma, como expedientes y antecedentes,

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�7 }

Page 134: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

que por motivos de voluminosidad, no se hayan adjuntado. El Secretario Ejecutivo enviará la documentación solicitada por el medio más rápido posible.

8- Se convocará sesión extraordinaria del Pleno, cuando así lo soliciten como mínimo un tercio de los miembros del CEURI. En este caso, la petición se dirigirá por escrito al Presidente y contendrá los temas que se tratarán en la reunión solicitada, que habrá de celebrarse dentro de los sesenta días hábiles siguientes, dependiendo da urgencia del tema a tratar. Igualmente se especificará en ese escrito el lugar de celebración da reunión extraordinaria solicitada.

ARTICULO 14. Constitución1- El Pleno del CEURI quedará válidamente constituido cuando estén presentes al menos la mitad

más uno de sus componentes.2- A efectos del cómputo establecido en el número anterior, no se tendrán en cuenta las ausencias

justificadas que haya sido imposible cubrir.3- El Pleno quedará también válidamente constituido, aun cuando no se hayan cumplido los

requisitos formales da convocatoria, si se encuentran reunidos todos los miembros y así lo acuerdan por unanimidad.

ARTICULO 15. Desarrollo de las sesiones1- La sesión se iniciará con el primer punto del orden del día, y a continuación se debatirán todos

los demás.2- El Presidente podrá alterar el orden de los puntos da convocatoria, cuando así lo justifiquen razones

de importancia. Igualmente, podrá dar la palabra a expertos o invitados, no miembros del CEURI, para ampliar, informar o aclarar cualquier contenido tratado en los puntos del orden del día.

3- Los asuntos se debatirán antes da votación. A este efecto, el Presidente abrirá un turno de intervenciones o sucesivos, si fuese necesario. Procurará conducir el debate con la agilidad necesaria, pudiendo para ello limitar el tiempo de las intervenciones.

4- El asunto se someterá a votación cuando el Presidente considere que ha sido suficientemente debatido.

ARTICULO 16 . VotacionesLas votaciones podrán efectuarse mediante:

a) Asentimiento, que se entenderá por la no manifestación expresa de discrepancias.b) A mano alzada.c) Votación secreta, cuando así lo pida un tercio de los asistentes, o bien se trate de un

asunto que afecte a cualquier persona, en cuyo caso bastará con que lo pida un solo miembro.

ARTICULO 17. Adopción de acuerdos1- Para la adopción válida de acuerdos del Pleno, será suficiente la aprobación por mayoría

simple de los miembros presentes.2. El Presidente tendrá voto de calidad en los casos de empate.

ARTICULO 18. DiscrepanciasTodos los miembros del CEURI podrán manifestar su desacuerdo en todos y cada uno de los acuerdos

aprobados mediante la formulación de un voto particular, que se incluirá en el acta.

ARTICULO 19. Acta da sesión1- De cada sesión el Secretario Ejecutivo extenderá acta, en la cual se harán constar los siguientes

datos:a) Lugar y tiempo en el que se ha celebrado, con expresión del órgano convocante.b) Hora de comienzo.c) Número de identificación de las personas que hayan asistido, haciendo constar sus

nombres y apellidos.d) Número e identificación de las personas que hayan justificado su ausencia, si procede,

expresando la causa.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�8 }

Page 135: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

e) La forma y resultado da votación, y el contenido da parte dispositiva de todos los acuerdos tomados.

f) Opiniones de los miembros que pidan que consten expresamente en el acta.g) Hora en que el Presidente levanta la sesión.

2- Las actas del CEURI se numerarán correlativamente a partir de su constitución como Comisión Sectorial, que será la número 1. Para esta numeración no se hará distinción entre las sesiones ordinarias y extraordinarias, aunque se indicará este carácter en el escrito. Todas las actas se registrarán en el libro correspondiente.

ARTICULO 20. Ejecución de los acuerdosEl Presidente publicará un resumen de los acuerdos adoptados en cada reunión, sin perjuicio da

aprobación formal del acta en la sesión posterior. A tal efecto se considerará la página Web del CEURI como medio adecuado de difusión da información relativa al funcionamiento del CEURI. La ejecución de los acuerdos corresponderá al Presidente.

DISPOSICIONES FINALESPrimera

Modificaciones del Reglamento El presente reglamento podrá ser modificado por el Pleno, bien por iniciativa del

Presidente, bien por iniciativa da mitad de los miembros. En ambos casos se presentará el texto articulado cuya aprobación se propone y una motivación suficiente. Se exigirá para su aprobación la mayoría absoluta de sus miembros.

SegundaSobre la interpretación y para todo lo no dispuesto en el presente Reglamento estará a lo

dispuesto por los Estatutos da CRUE y a lo que disponga la Asamblea General da misma.

TerceraEl presente Reglamento entrará en vigor al día siguiente de su aprobación.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 1�� }

Page 136: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO VGLOSARIO DE TÉRMOS

Códigos de linguaxes :

CODE Common title / Denominación común EN/ESBG Bulgarian / búlgaro

CS Czech / checo

DA Danish / danés

DE German / alemán

ES Spanish / español

EL Greek / grego

EN English / inglés

ET Estonian / estoniano

FI Finnish / finés

FR French / francés

GA Irish / irlandés

HU Hungarian / húngaro

IS Icelandic / islandés

IT Italian / Italiano

LV Latvian / letón

LT Lithuanian / lituano

MT Maltese / maltés

NL Dutch / holandés

NO Norwegian / noruegués

PL Polish / polaco

PT Portuguese / portugués

RO Romanian / romanés

SL Slovenian / esloveno

SK Slovak / eslovaco

SV Swedish / sueco

TR Turkish / turco

XX Other/ outros

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 160 }

Page 137: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Siglas:

ACSUG: Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia.

ANECA: Axencia Nacional de Avaliación da Calidade e Acreditación.

C: Ciencias.

CRUE: Conferencia de Rectores das Universidades Españolas.

CUFIE: Centro Universitario de Formación e Innovación Educativa.

ECTS: European Credit Transfer System (Sistema Europeo de Transferencia de Créditos).

EEES: Espazo Europeo de Educación Superior.

EPS: Escola Politécnica Superior.

ETS: Escola Técnica Superior.

ETSEI: Escola Técnica Superior de Enxeñeiros Industriais.

ETSET: Escola Técnica Superior de Enxeñeiros de Telecomunicacións.

ETSI: Escola Técnica Superior de Enxeñaría.

EU: Escola Universitaria.

EUEE: Escola Universtiaria de Estudos Empresariais.

EUETI: Escola Universitaria de Enxeñaría Técnica Industrial.

GDC: Grupos Departamentais de Calidade.

LMD: A construción do EEES en Francia tomoú o nome de LMD (Licencia - Master - Doutorado)

LOPD: Lei Orgánica de Protección de Datos.

MAEC: Ministerio de Asuntos Exteriores e de Cooperación.

PA: Plan de Apoio.

PAS: Persoal de Administración e Servizos.

PAT: Programa de Atención Titorial.

PDD: Plan Director Docente.

RD: Real Decreto.

SAPE: Servizo de Asesoramento e Promoción do Estudante.

SUG: Sistema Universitario de Galicia.

TED: Título de Especialización Didáctica.

TIC: Tecnoloxías de Información e Comunicación.

UDC: Universidade da Coruña.

UE: Unión Europea.

USC: Universidade de Santiago de Compostela.

UVI: Universidade de Vigo.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 161 }

Page 138: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Códigos estándares de países

LINGUA PROPIA NOME NAMES ISO 2

België / Belgien / BelgiqueDanmark

DeutschlandElládaEspañaFrance

Ireland/EireItalia

LuxembourgNederlandÖsterreichPortugal

Suomi / FinlandSverige

United Kingdom

BélxicaDinamarcaAlemañaGreciaEspañaFranciaIrlandaItalia

LuxemburgoHolandaAustriaPortugalFinlandiaSuecia

Reino Unido

BelgiumDenmarkGermanyGreeceSpainFranceIreland

ItalyLuxembourg

The NetherlandsAustriaPortugalFinlandSweden

United Kingdom

BEDKDEGRESFRIEITLUNLATPTFISEUK

IslandLiechtensteinNorge / Noreg

IslandiaLiechtenstein

Noruega

IcelandLiechenstein

Norway

ISLINO

BalgarijaCeská Republica

EestiKyprosLatvijaLietuva

MagyarorszagMaltaPolska

RomâniaSlovenija

Slovenská RepublicaTürkiye

BulgariaRepública Checa

EstoniaChipreLetoniaLituaniaHungríaMalta

PoloniaRomaníaEslovenia

República EslovacaTurquía

BulgariaCzech Republic

EstoniaCyprusLatvia

LithuaniaHungary

MaltaPoland

RomaniaSlovenia

Slovak RepublicTurkey

BGCZEECYLVLTHUMTPLROSISKTR

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 162 }

Page 139: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

LISTAXE DE CÓDIGOS DE ÁREAS DE ESTUDO

01 CIENCIAS DA AGRICULTURA01.0 Ciencias da agricultura01.1 Agricultura01.2 Economía agraria01.3 Ciencia e tecnoloxía dos alimentos01.4 Horticultura01.5 Pesca01.6 Silvicultura01.7 Explotación gandeira01.8 Agricultura tropical e subtropical01.9 Outras Ciencias da agricultura

02 ARQUITECTURA, URbANISMO E ORDENACIÓN REXIONAL02.0 Arquitectura, Urbanismo e Ordenación rexional02.1 Arquitectura02.2 Deseño de interiores02.3 Urbanismo02.4 Ordenación rexional02.5 Arquitectura paisaxística02.6 Transporte e tráfico02.9 Outras ciencias integradas na Arquitectura, Urbanismo e Ordenación rexional

03 ARTES E DESEÑO03.0 Artes e Deseño03.1 Belas artes (pintura, escultura, grabado)03.2 Música e musicoloxía03.3 Artes do espectáculo03.4 Fotografía e cinematografía03.5 Deseño (deseño gráfico, deseño industrial, moda, textiles)03.6 Historia do arte03.9 Outras disciplinas integradas no Arte e Deseño

04 CIENCIAS EMPRESARIAIS04.0 Ciencias empresariais04.1 Empresariais con idiomas04.2 Empresariais con tecnoloxía04.3 Contabilidade e xestión financeira04.4 Turismo e hostelería04.5 Relacións laborais e xestión de persoal04.6 Secretariado04.7 Marketing e xestión de ventas04.9 Outros estudos integrados nas Ciencias empresariais

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 163 }

Page 140: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

05 CIENCIAS DA EDUCACIÓN E FORMACIÓN DO PROFESORADO05.0 Ciencias da educación e formación do profesorado05.1 Formación do profesorado05.2 Ensinanza primaria05.3 Ensinanza secundaria05.4 Formación profesional e técnica05.5 Ensinanza para adultos05.6 Ensinanzas especiais05.7 Pedagoxía e pedagoxía comparativa05.8 Psicoloxía educativa05.9 Outras materias relacionadas coas Ciencias da educación e a formación do profesorado

06 ENXEÑARÍA E TECNOLOXÍA06.0 Enxeñaría e tecnoloxía06.1 Enxeñaría mecánica06.2 Enxeñaría eléctrica06.3 Enxeñaría química06.4 Enxeñaría civil06.5 Enxeñaría electrónica e telecomunicacións06.6 Ciencias da fabricación (CAD, CAM, CAE)06.7 Ciencias dos materiais06.8 Enxeñaría aeronáutica06.9 Outras materias integradas na enxeñaría e tecnoloxía

07 XEOGRAFÍA E XEOLOXÍA07.0 Xeografía e Xeoloxía07.1 Xeografía07.2 Ciencias do medio ambiente e ecoloxía07.3 Xeoloxía07.4 Edafoloxía e hidroloxía07.6 Geodesia, cartografía e detección a distancia07.7 Meteoroloxía07.9 Outras materias integradas na Xeografía e Xeoloxía

08 hUMANIDADES08.0 Humanidades08.1 Filosofía08.2 Teoloxía08.3 Historia08.4 Arqueoloxía08.9 Outras Humanidades

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 164 }

Page 141: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

09 LINGÜÍSTICA E FILOLOXÍA09.0 Lingüística e Filoloxía09.1 Linguas modernas da CE09.2 Literatura xeral e comparada09.3 Lingüística09.4 Traducción e interpretación09.5 Filoloxía clásica09.6 Linguas non comunitarias09.8 Linguas menos faladas e ensinadas09.9 Outras materias integradas na Lingüística e Filoloxía

10 DEREITO10.0 Dereito10.1 Dereito comparado e Dereito con idiomas10.2 Dereito internacional10.3 Dereito civil10.4 Dereito penal e criminoloxía10.5 Dereito Constitucional/público10.6 Administración pública10.7 Dereito comunitario10.9 Outros tipos de Dereito

11 MATEMáTICAS E INFORMáTICA11.0 Matemáticas e Informática11.1 Matemáticas11.2 Estatística11.3 Informática11.4 Intelixencia artificial11.5 Ciencia actuarial11.9 Outras materias integradas nas Matemáticas e Informática

12 CIENCIAS MéDICAS12.0 Ciencias médicas12.1 Medicina12.2 Psiquiatría e psicoloxía clínica12.3 Odontoloxía12.4 Veterinaria12.5 Farmacia12.6 Enfermería, obstetricia e fisioterapia12.7 Saúde pública12.8 Tecnoloxía aplicada á medicina12.9 Outras Ciencias médicas

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 16� }

Page 142: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

13 CIENCIAS NATURAIS13.0 Ciencias naturais13.1 Bioloxía13.2 Física13.3 Química13.4 Microbioloxía e biotecnoloxía13.5 Física nuclear e de alta enerxía13.6 Bioquímica13.7 Astronomía e astrofísica13.8 Oceanografía13.9 Outras Ciencias naturais

14 CIENCIAS SOCIAIS14.0 Ciencias sociais14.1 Ciencias políticas14.2 Socioloxía14.3 Ciencias económicas14.4 Psicoloxía e ciencias do comportamento14.5 Asistencia social14.6 Relacións internacionais, estudos europeos e estudos rexionais14.7 Antropoloxía14.8 Desenvolvemento14.9 Outras Ciencias sociais

15 CIENCIAS DA COMUNICACIÓN E A INFORMACIÓN15.0 Ciencias da comunicación e a información15.1 Periodismo15.2 Radio e televisión15.3 Relacións públicas e publicidade15.4 Biblioteconomía15.5 Documentalismo e arquivos15.6 Museística e conservación15.9 Outras Ciencias da comunicación e a información

16 OUTRAS áREAS DE ESTUDO16.0 Outras áreas de estudo16.1 Educación física e ciencia do deporte16.2 Estudos sobre o ocio16.3 Economía doméstica e nutrición16.4 Náutica16.5 Outras

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 166 }

Page 143: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO VIPROGRAMA ERASMUS MUNDUSDecisión nº 2317/2003/CE do PARLAMENTO EUROPEO E DO CONSELLO, de 5 de decembro de 2003, pola que se establece un programa para a mellora da calidade do ensino superior e a promoción do entendemento intercultural mediante a cooperación con terceiros países (Erasmus Mundus) (2004-2008)

I(Actos cuya publicación es una condición para su aplicabilidad)

DECISIÓN No 2317/2003/CE DEL PARLAMENTO EUROPEO Y DEL CONSEJOde 5 de diciembre de 2003

por la que se establece un programa para la mejora de la calidad de la enseñanza superior y lapromoción del entendimiento intercultural mediante la cooperación con terceros países (Erasmus

Mundus) (2004-2008)

EL PARLAMENTO EUROPEO Y EL CONSEJO DE LA UNIÓNEUROPEA,

Visto el Tratado constitutivo de la Comunidad Europea, y enparticular su artículo 149,

Vista la propuesta de la Comisión (1),

Visto el dictamen del Comité Económico y Social Europeo (2),

Visto el dictamen del Comité de las Regiones (3),

De conformidad con el procedimiento establecido en el artículo251 del Tratado (4),

Considerando lo siguiente:

(1) La Comunidad Europea debe contribuir al desarrollo deuna educación de calidad a través, entre otros medios, dela cooperación con terceros países.

(2) En las Conclusiones del Consejo Europeo de Lisboa delos días 23 y 24 de marzo de 2000 se puso de relieveque si Europa quiere hacer frente al desafío de la globali-zación, los Estados miembros deben adaptar sus sistemasde educación y formación profesional a las demandas dela sociedad del conocimiento.

(3) El Consejo Europeo de Estocolmo de los días 23 y 24 demarzo de 2001 indicó que los trabajos sobre el cumpli-miento de los objetivos de los sistemas de educación yformación deberán evaluarse con una perspectivamundial. El Consejo Europeo de Barcelona, celebrado el15 y 16 de marzo de 2002, confirmó que dicha aperturaal mundo es uno de los tres principios fundamentalesdel programa de trabajo para 2010 relativo a lossistemas de educación y de formación.

(4) Los ministros de educación europeos, reunidos enBolonia el 19 de junio de 1999, afirmaron en su Decla-ración conjunta la necesidad de velar por que el sistemaeuropeo de enseñanza superior sea suficientementeatractivo a nivel mundial para estar a la altura de su grantradición cultural y científica.

(5) Los ministros europeos responsables de la enseñanzasuperior, reunidos en Praga el 19 de mayo de 2001,insistieron, entre otras cosas, en la necesidad de que laenseñanza superior europea sea más atractiva para losestudiantes de Europa y del resto del mundo.

(6) En su Comunicación relativa al refuerzo de la coopera-ción con terceros países en materia de enseñanza supe-rior, la Comisión sostuvo que la enseñanza superior debeadquirir una mayor dimensión internacional pararesponder a los desafíos que plantea el proceso de globa-lización, marcó los objetivos generales de una estrategiade cooperación con los terceros países en este ámbito ypropuso medidas concretas para alcanzar estos objetivos.

(7) La Resolución del Consejo de 14 de febrero de 2002relativa a la promoción de la diversidad lingüística y elaprendizaje de lenguas en el marco de la realización delos objetivos del Año Europeo de las Lenguas 2001 (5)destaca la necesidad de que la Unión Europea tenga encuenta el principio de diversidad lingüística en sus rela-ciones con terceros países.

(8) Los centros académicos de la Unión Europea aspiran aaumentar la cuota de estudiantes con movilidad a escalainternacional. Es ampliamente reconocido el gran poten-cial que encierra la combinación de las fuerzas indivi-duales de los centros de enseñanza superior europeos, ladiversidad de la enseñanza que imparten y su vasta expe-riencia en materia de creación de redes y de cooperacióncon terceros países, lo que les permite ofrecer cursos degran calidad y sin parangón fuera de Europa y compartirmejor las ventajas de la movilidad internacional en laComunidad y en los países asociados.

31.12.2003 L 345/1Diario Oficial de la Unión EuropeaES

(1) DO C 331 E de 31.12.2002, p. 25.(2) DO C 95 de 23.4.2003, p. 35.(3) DO C 244 de 10.10.2003, p. 14.(4) Dictamen del Parlamento Europeo de 8 de abril de 2003 (no publi-

cado aún en el Diario Oficial), Posición Común del Consejo de 16de junio de 2003 (DO C 240 E de 7.10.2003, p. 1) y Posición delParlamento Europeo de 21 de octubre de 2003 (no publicada aúnen el Diario Oficial). (5) DO C 50 de 23.2.2002, p. 1.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 167 }

Page 144: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

(9) Los centros de enseñanza superior europeos debenseguir ocupando una posición de vanguardia. A tal fin,deben fomentar la cooperación con centros de tercerospaíses que hayan logrado un nivel de desarrollo compa-rable al de los centros de enseñanza superior de laComunidad. La enseñanza superior debe ser entendidacomo un conjunto del que es parte integrante la forma-ción profesional superior, habida cuenta de que existenramas específicas como las de formación de ingenieros ode técnicos superiores.

(10) El objetivo del presente programa es contribuir amejorar la calidad de la enseñanza superior en Europa y,al mismo tiempo, incidir en la visibilidad y la percepciónde la Unión Europea en el mundo y generar un capitalde buena voluntad entre los que hayan participado en elprograma.

(11) El presente programa prevé el establecimiento de un«curso de máster de Erasmus Mundus» que permitirá alos estudiantes hacer un recorrido por Europa en variasuniversidades. Cuando se revisen los programas exis-tentes, como Sócrates (Erasmus), debe tenerse en cuentaesta nueva dimensión europea de la enseñanza superioreuropea, con el fin de que se adopten las medidasadecuadas para facilitar el acceso de los estudiantes euro-peos a este programa.

(12) La acción comunitaria debe gestionarse de manera trans-parente, accesible a todos, abierta y comprensible.

(13) A la hora de fomentar la movilidad internacional, laComunidad debe tener en cuenta el fenómeno normal-mente conocido como «fuga de cerebros».

(14) Es preciso intensificar los esfuerzos de la Comunidad porfomentar en todo el mundo el diálogo y la comprensiónentre culturas, teniendo en cuenta la dimensión social dela educación superior, así como los ideales de demo-cracia y respeto de los derechos humanos, incluida laigualdad entre hombres y mujeres, especialmente en lamedida en que la movilidad propicia el descubrimientode culturas y entornos sociales nuevos y facilita sucomprensión, y para ello hay que procurar que ningúngrupo de ciudadanos o nacionales de terceros paísesquede excluido o desfavorecido, tal como se contemplaen el apartado 1 del artículo 21 de la Carta de los Dere-chos Fundamentales de la Unión Europea.

(15) Para reforzar el valor añadido de la acción comunitaria,es necesario garantizar la coherencia y la complementa-riedad entre las acciones emprendidas en el marco de lapresente Decisión y de otros instrumentos, políticas yacciones comunitarios pertinentes, especialmente elsexto programa marco de investigación, establecidomediante la Decisión no 1513/2002/CE (1), y losprogramas de cooperación exterior en materia de ense-ñanza superior.

(16) El Acuerdo sobre el Espacio Económico Europeo(Acuerdo EEE) prevé una mayor cooperación en elámbito de la educación, la formación y la juventud entrela Comunidad Europea y sus Estados miembros, por unaparte, y los países de la Asociación Europea de LibreComercio que participan en el Espacio EconómicoEuropeo (Estados AELC/EEE), por otra; las condiciones ymodalidades de la participación de estos países en elprograma deben establecerse de conformidad con lasdisposiciones pertinentes del Acuerdo EEE.

(17) Las condiciones y modalidades de la participación de lospaíses asociados de Europa Central y Oriental (PECO) enel programa deben establecerse de conformidad con lasdisposiciones establecidas en los Acuerdos europeos, ensus protocolos adicionales y en las decisiones de susrespectivos Consejos de asociación. Por lo que respecta aChipre, la participación debe financiarse mediantecréditos adicionales de conformidad con los procedi-mientos que se acuerden con ese país. En cuanto a Maltay Turquía, la participación debe financiarse mediantecréditos adicionales de conformidad con las disposi-ciones del Tratado.

(18) El presente programa debe ser sometido a un segui-miento y una evaluación periódicos en cooperaciónentre la Comisión y los Estados miembros, a fin depermitir los reajustes necesarios, particularmente de lasprioridades para ejecutar las medidas; la evaluación debeincluir una evaluación externa e independiente.

(19) Dado que el objetivo de la acción pretendida, a saber, lacontribución de la cooperación europea a una enseñanzade calidad, no puede ser alcanzado de manera suficientepor los Estados miembros, debido, en particular, a lanecesidad de fomentar las asociaciones multilaterales, lamovilidad multilateral de las personas y los intercambiosde información entre la Comunidad y los terceros paísesy que, por lo tanto, puede alcanzarse mejor a escalacomunitaria, debido a la dimensión transnacional de lasacciones y medidas comunitarias, la Comunidad puedeadoptar medidas de acuerdo con el principio de subsidia-riedad consagrado en el artículo 5 del Tratado. Deconformidad con el principio de proporcionalidad enun-ciado en dicho artículo, la presente Decisión no excedede lo necesario para alcanzar dicho objetivo.

31.12.2003L 345/2 Diario Oficial de la Unión EuropeaES

(1) Decisión no 1513/2002/CE del Parlamento Europeo y del Consejo,de 27 de junio de 2002, relativa al sexto programa marco de laComunidad Europea para acciones de investigación, desarrollotecnológico y demostración, destinado a contribuir a la creación delEspacio Europeo de Investigación y a la innovación (2002-2006)(DO L 232 de 29.8.2002, p. 1).

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 168 }

Page 145: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

(20) La presente Decisión establece, para toda la duración delprograma, una dotación financiera que, con arreglo alpunto 33 del Acuerdo interinstitucional, de 6 de mayode 1999, entre el Parlamento Europeo, el Consejo y laComisión sobre la disciplina presupuestaria y la mejoradel procedimiento presupuestario (1), constituye la refe-rencia privilegiada para la autoridad presupuestaria en elmarco del procedimiento presupuestario anual.

(21) Las medidas necesarias para la ejecución de la presenteDecisión deben aprobarse con arreglo a la Decisión1999/468/CE del Consejo, de 28 de junio de 1999, porla que se establecen los procedimientos para el ejerciciode las competencias de ejecución atribuidas a la Comi-sión (2).

DECIDEN:

Artículo 1

Establecimiento del programa

1. Por la presente Decisión se establece el programa«Erasmus Mundus», denominado en lo sucesivo «el programa»,destinado a mejorar la calidad de la enseñanza superior en laUnión Europea y a promover el entendimiento interculturalmediante la cooperación con terceros países.

2. El programa se aplicará durante el período comprendidoentre el 1 de enero de 2004 y el 31 de diciembre de 2008.

3. El programa apoyará y completará las actuaciones adop-tadas por los Estados miembros y aplicadas en ellos, respetandoplenamente su responsabilidad en lo que se refiere al contenidode la enseñanza y la organización de los sistemas de enseñanzay formación, así como su diversidad cultural y lingüística.

Artículo 2

Definiciones

A efectos de la presente Decisión se entenderá por:

1) «centro de enseñanza superior»: cualquier tipo de centroque, de conformidad con la legislación o las prácticas nacio-nales, otorga cualificaciones o títulos de ese nivel, indepen-dientemente de su denominación;

2) «estudiante titulado superior de un tercer país»: ciudadanode un tercer país que no sea uno de los Estados EEE/AELCni uno de los países candidatos a la adhesión a la UniónEuropea, que ya haya obtenido un primer título de ense-ñanza superior, que no resida en ninguno de los Estadosmiembros o de los países participantes con arreglo a lodispuesto en el artículo 11, que no haya ejercido su acti-vidad principal (estudios, trabajo, etc.) durante un período

total de más de doce meses a lo largo de los últimos cincoaños en uno de los Estados miembros o uno de los paísesparticipantes, y que haya sido admitido para matricularse oesté matriculado en un curso de máster de Erasmus Mundus,tal y como se describe en el anexo;

3) «académico invitado de un tercer país»: ciudadano de untercer país que no sea uno de los Estados EEE/AELC ni unode los países candidatos a la adhesión a la Unión Europea,que no resida en ninguno de los Estados miembros o de lospaíses participantes con arreglo a lo dispuesto en el artículo11, que no haya ejercido su actividad principal (estudios,trabajo, etc.) durante un período total de más de doce mesesa lo largo de los últimos cinco años en uno de los Estadosmiembros o uno de los países participantes, y que dispongade una experiencia académica o profesional de primerorden;

4) «estudios de segundo o tercer ciclo»: estudios de enseñanzasuperior que siguen a una primera titulación de una dura-ción mínima de tres años y conducen a una segunda otercera titulación adicional.

Artículo 3

Objetivos del programa

1. El objetivo general del programa es mejorar la calidad dela enseñanza superior europea favoreciendo la cooperación conterceros países, con objeto de mejorar el desarrollo de recursoshumanos y de promover el diálogo y la comprensión entre lospueblos y las culturas.

2. Los objetivos específicos del programa son:

a) promover una oferta de enseñanza superior de calidad quepresente un valor añadido específicamente europeo y resulteatractiva tanto en la Unión Europea como más allá de susfronteras;

b) fomentar y permitir que titulados superiores y académicosaltamente cualificados de todo el mundo adquieran cualifica-ciones y experiencia en la Unión Europea;

c) desarrollar una cooperación más estructurada entre loscentros de la Unión Europea y de terceros países y unamayor movilidad con origen en la Unión Europea en elmarco de los programas de estudios europeos;

d) aumentar la accesibilidad y mejorar el perfil y la visibilidadde la enseñanza superior en la Unión Europea.

3. Para alcanzar los objetivos del programa, la Comisiónrespetará la política general de la Comunidad respecto a laigualdad de oportunidades entre hombres y mujeres. La Comi-sión asegurará, asimismo, que ningún grupo de ciudadanos onacionales de terceros países sea excluido o desfavorecido.

31.12.2003 L 345/3Diario Oficial de la Unión EuropeaES

(1) DO C 172 de 18.6.1999, p. 1; Acuerdo modificado por la Decisión2003/429/CE (DO L 147 de 14.6.2003, p. 25).

(2) DO L 184 de 17.7.1999, p. 23.

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 16� }

Page 146: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

Artículo 4

Acciones del programa

1. Los objetivos del programa contemplados en el artículo 3se perseguirán mediante las siguientes acciones:

a) cursos de máster de Erasmus Mundus, seleccionados enfunción de la calidad de la formación ofrecida y de laacogida dada a los estudiantes;

b) un régimen de becas;

c) asociaciones con centros de enseñanza superior de tercerospaíses;

d) medidas que potencien la capacidad de atracción de Europacomo destino educativo;

e) medidas de apoyo técnico.

2. Estas acciones se pondrán en práctica con arreglo a losprocedimientos que se describen en el anexo y a través de lossiguientes tipos de planteamientos, que podrán, en su caso,combinarse:

a) apoyo al desarrollo de programas educativos comunes y deredes de cooperación que faciliten el intercambio de expe-riencias y buenas prácticas;

b) refuerzo del apoyo a la movilidad, entre la Comunidad y losterceros países, de personas en el ámbito de la enseñanzasuperior;

c) promoción de las competencias lingüísticas, preferentementedando a los estudiantes la posibilidad de aprender al menosdos lenguas habladas en los países en que estén situados loscentros de enseñanza superior que participen en el curso demáster de Erasmus Mundus, y fomento de la comprensiónde culturas diversas;

d) apoyo a proyectos piloto basados en asociaciones transna-cionales que persigan estimular la innovación y la calidad dela enseñanza superior;

e) apoyo al análisis y al seguimiento de las tendencias y laevolución de la enseñanza superior bajo una perspectivainternacional.

Artículo 5

Acceso al programa

En las condiciones y según las modalidades de ejecución especi-ficadas en el anexo y teniendo en cuenta las definiciones delartículo 2, el programa va dirigido especialmente a:

a) los centros de enseñanza superior;

b) los estudiantes que hayan obtenido una primera titulación,otorgada por un centro de enseñanza superior;

c) los académicos o los profesionales con labores docentes ode investigación;

d) el personal directamente implicado en la enseñanza supe-rior;

e) los demás organismos públicos o privados cuya actividad sedesarrolle en el ámbito de la enseñanza superior que sólopuedan participar en las acciones 4 y 5 del anexo.

Artículo 6

Aplicación del programa y cooperación con los Estadosmiembros

1. La Comisión:

a) velará por la puesta en práctica efectiva de las accionescomunitarias objeto del programa, según lo indicado en elanexo;

b) tendrá en cuenta la cooperación bilateral con terceros paísesemprendida por los Estados miembros;

c) consultará a las asociaciones y organizaciones pertinentes enel ámbito de la enseñanza superior a escala europea einformará al Comité contemplado en el artículo 8 de lasopiniones de aquellas;

d) tratará de crear sinergias y desarrollar acciones comunescon otros programas y acciones comunitarios en el ámbitode la enseñanza superior y la investigación.

2. Los Estados miembros:

a) adoptarán las medidas necesarias para garantizar el eficazfuncionamiento del programa a nivel de los Estados miem-bros, asociando a todas las partes con intereses en el ámbitode la educación de acuerdo con las prácticas nacionales, y seesforzarán asimismo por adoptar las medidas que consi-deren oportunas para eliminar los obstáculos jurídicos oadministrativos;

b) designarán las estructuras apropiadas que cooperarán estre-chamente con la Comisión;

c) fomentarán las sinergias potenciales con otros programascomunitarios y posibles iniciativas nacionales de caráctersimilar adoptadas a escala de los Estados miembros.

3. La Comisión, en cooperación con los Estados miembros,se hará cargo de:

a) la información, la publicidad y el seguimiento adecuados delas acciones respaldadas por el programa;

b) la difusión de los resultados de las acciones emprendidas enel marco del programa.

Artículo 7

Medidas de ejecución

1. Las siguientes medidas, necesarias para la ejecución de lapresente Decisión, se adoptarán de conformidad con el procedi-miento de gestión mencionado en el apartado 2 del artículo 8:

a) el plan de trabajo anual, incluidas las prioridades;

b) los criterios y procedimientos de selección, incluidos lacomposición y el reglamento interno del Tribunal de Selec-ción, y los resultados de la selección para la acción 1,teniendo debidamente en cuenta las disposiciones quefiguran en el anexo;

31.12.2003L 345/4 Diario Oficial de la Unión EuropeaES

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 170 }

Page 147: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

c) las orientaciones generales para la ejecución del programa;

d) el presupuesto anual, el desglose de los fondos entre las dife-rentes acciones del programa e importes indicativos de lasayudas;

e) las disposiciones de seguimiento y evaluación del programay de difusión y transferencia de los resultados.

2. Las propuestas de decisiones referentes a los resultados delas selecciones, excepto la selección para la acción 1, y todaslas demás medidas necesarias para la aplicación de la presenteDecisión se adoptarán de conformidad con el procedimientoconsultivo mencionado en el apartado 3 del artículo 8.

Artículo 8

Comité

1. La Comisión estará asistida por un Comité.

2. En los casos en que se haga referencia al presente apar-tado, serán de aplicación los artículos 4 y 7 de la Decisión1999/468/CE, observando lo dispuesto en su artículo 8.

El plazo contemplado en el apartado 3 del artículo 4 de laDecisión 1999/468/CE queda fijado en dos meses.

3. En los casos en que se haga referencia al presente apar-tado, serán de aplicación los artículos 3 y 7 de la Decisión1999/468/CE, observando lo dispuesto en su artículo 8.

4. El Comité aprobará su reglamento interno.

Artículo 9

Financiación

1. La dotación financiera para la ejecución del programadurante el período contemplado en el artículo 1 será de 230millones de euros. Para el período posterior al 31 de diciembrede 2006, este importe se considerará confirmado si resultacompatible en esta fase con las perspectivas financieras vigentespara el período que se inicia en 2007.

2. La autoridad presupuestaria autorizará los créditosanuales ajustándose a las perspectivas financieras.

Artículo 10

Coherencia y complementariedad

1. La Comisión, en cooperación con los Estados miembros,asegurará la coherencia global y la complementariedad conotras políticas, instrumentos y acciones comunitarios perti-nentes, en especial con el sexto programa marco de investiga-ción y con programas de cooperación exterior en el ámbito dela enseñanza superior.

2. La Comisión mantendrá periódicamente informado alComité mencionado en el apartado 1 del artículo 8 de lasiniciativas comunitarias tomadas en los ámbitos pertinentes,velará por que exista una interrelación eficaz y, en su caso,acciones conjuntas, entre el presente programa y los programasy las acciones en el ámbito de la educación desarrollados en elmarco de la cooperación de la Comunidad con terceros países,incluidos los acuerdos bilaterales, y con organizaciones interna-cionales competentes.

Artículo 11

Participación de los Estados EEE/AELC y de los paísescandidatos a la adhesión a la Comunidad Europea

Las condiciones y modalidades de participación en el programade los Estados EEE/AELC y de los países candidatos a la adhe-sión a la Unión Europea se establecerán de acuerdo con lasdisposiciones pertinentes de los instrumentos que rigen las rela-ciones entre la Comunidad y dichos países.

Artículo 12

Seguimiento y evaluación

1. La Comisión garantizará el seguimiento periódico delprograma en cooperación con los Estados miembros. Los resul-tados del procedimiento de seguimiento y evaluación serántenidos en cuenta en la ejecución del programa.

Dicho seguimiento incluirá los informes mencionados en elapartado 3, así como actividades específicas.

2. El programa será evaluado periódicamente por la Comi-sión teniendo en cuenta los objetivos previstos en el artículo 3,así como los efectos del programa en su conjunto y la comple-mentariedad entre las acciones llevadas a cabo en el marco delprograma y en el de otras políticas, instrumentos y accionescomunitarios pertinentes.

3. La Comisión presentará al Parlamento Europeo, alConsejo, al Comité Económico y Social Europeo y al Comité delas Regiones:

a) cuando tenga lugar la adhesión de nuevos Estados miem-bros, un informe sobre las repercusiones financieras dedichas adhesiones en el programa, seguido, si procede, depropuestas para abordar dichas repercusiones. El ParlamentoEuropeo y el Consejo tomarán una decisión sobre estaspropuestas lo antes posible;

b) a más tardar el 30 de junio de 2007, un informe intermediode evaluación sobre los resultados obtenidos y sobre losaspectos cualitativos de la aplicación del programa;

c) a más tardar el 31 de diciembre de 2007, una comunicaciónsobre la continuación del programa;

d) a más tardar el 31 de diciembre de 2009, un informe deevaluación ex post.

Artículo 13

Entrada en vigor

La presente Decisión entrará en vigor a los veinte días de supublicación en el Diario Oficial de la Unión Europea.

Hecho en Bruselas, el 5 de diciembre de 2003.

Por el Parlamento Europeo

El PresidenteP. COX

Por el Consejo

El PresidenteP. LUNARDI

31.12.2003 L 345/5Diario Oficial de la Unión EuropeaES

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 171 }

Page 148: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ANEXO

ACCIONES COMUNITARIAS Y PROCEDIMIENTOS DE SELECCIÓN

ACCIÓN 1: CURSOS DE MÁSTER DE ERASMUS MUNDUS

ACCIÓN 2: BECAS

ACCIÓN 3: ASOCIACIONES CON CENTROS DE ENSEÑANZA SUPERIOR DE TERCEROS PAÍSES

ACCIÓN 4: MEJORA DE LA CAPACIDAD DE ATRACCIÓN DE LA ENSEÑANZA SUPERIOR EUROPEA

ACCIÓN 5: MEDIDAS DE APOYO TÉCNICO

PROCEDIMIENTOS DE SELECCIÓN

ACCIÓN 1: CURSOS DE MÁSTER DE ERASMUS MUNDUS

1. La Comunidad seleccionará cursos de tercer ciclo europeos, que a los efectos del presente programa se denominarán«cursos de máster de Erasmus Mundus», seleccionados en función de la calidad de la formación ofrecida y de laacogida dada a los estudiantes, según lo dispuesto en los «procedimientos de selección» que figuran en el presenteanexo.

2. A efectos del presente programa, los cursos de máster de Erasmus Mundus:

a) contarán con la participación de al menos tres centros de enseñanza superior de tres Estados miembros diferentes;

b) aplicarán un programa de estudios en el que se prevea un período de estudio en al menos dos de los tres centroscontemplados en la letra a);

c) dispondrán de mecanismos integrados para el reconocimiento de los períodos de estudio cursados en los centrosasociados basados en el Sistema Europeo de Transferencia de Créditos o compatibles con él;

d) culminarán en la concesión por los centros participantes de titulaciones conjuntas, dobles o múltiples reconocidaso acreditadas por los Estados miembros;

e) reservarán un mínimo de plazas para estudiantes originarios de terceros países a los que se haya concedido ayudafinanciera en el marco del programa y acogerán a dichos estudiantes;

f) fijarán condiciones transparentes de admisión, teniendo en cuenta, entre otros aspectos, cuestiones relacionadascon la equidad y con la igualdad entre hombres y mujeres;

g) aceptarán respetar las normas aplicables al procedimiento de selección de los becarios (estudiantes y académicos);

h) establecerán estructuras apropiadas (servicios de información, alojamiento, etc.) para facilitar el acceso a los estu-diantes originarios de terceros países y su acogida;

i) independientemente de la lengua en que se imparta la enseñanza, preverán el empleo de al menos dos lenguaseuropeas habladas en los Estados miembros en que estén situados los centros de enseñanza superior que parti-cipan en los cursos de máster de Erasmus Mundus y, en su caso, preparación y asistencia lingüísticas para los estu-diantes, en particular mediante cursos organizados por dichos centros.

3. Los cursos de máster de Erasmus Mundus se seleccionarán por un período de cinco años, sujeto a un procedimientosimplificado de renovación anual sobre la base de informes sobre los progresos registrados, pudiendo incluir un añode actividades preparatorias antes del inicio real del curso. Se procurará lograr una representación equilibrada de losdistintos ámbitos de estudio a lo largo de todo el programa. La Comunidad podrá aportar ayuda financiera para loscursos de máster de Erasmus Mundus. La financiación estará sujeta al procedimiento de renovación anual.

ACCIÓN 2: BECAS

1. La Comunidad establecerá un programa de becas único y global destinado a los estudiantes titulados superiores y alos académicos de terceros países.

a) La Comunidad podrá conceder ayuda financiera a estudiantes de terceros países que hayan sido admitidos, en elmarco de un procedimiento competitivo, para cursar un máster de Erasmus Mundus.

b) La Comunidad podrá conceder ayuda financiera a académicos de terceros países invitados a realizar laboresdocentes o de investigación o trabajo académico en los centros participantes en el programa de cursos de másterde Erasmus Mundus.

31.12.2003L 345/6 Diario Oficial de la Unión EuropeaES

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 172 }

Page 149: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

2. Podrán acogerse a estas becas los estudiantes titulados superiores y académicos de terceros países tal y como sedefinen en el artículo 2, sin ninguna condición previa salvo la existencia de relaciones entre la Unión Europea y elpaís de origen de los estudiantes y académicos en cuestión.

3. La Comisión tomará medidas para garantizar que ningún estudiante o académico reciba ayuda financiera con elmismo objeto en el marco de más de un programa comunitario.

ACCIÓN 3: ASOCIACIONES CON CENTROS DE ENSEÑANZA SUPERIOR DE TERCEROS PAÍSES

1. La Comunidad podrá apoyar relaciones estructuradas entre los cursos de máster de Erasmus Mundus y centros deenseñanza superior de terceros países. Sin olvidar nunca el criterio fundamental de la calidad, también habría quepensar en una variada distribución geográfica de los centros de terceros países que participen en el programa. Lasasociaciones ofrecerán un marco para la movilidad con destino a terceros países de los estudiantes y académicos de laUnión Europea que participen en los cursos de máster de Erasmus Mundus.

2. Las asociaciones:

— vincularán a un curso de máster de Erasmus Mundus y al menos un centro de enseñanza superior de un tercerpaís,

— recibirán ayuda por períodos de hasta tres años,

— constituirán un marco para la movilidad internacional de los estudiantes matriculados en un curso de máster deErasmus Mundus y los profesores de los mismos; los estudiantes y académicos elegibles deberán ser ciudadanosde la Unión Europea o nacionales de terceros países que hayan residido legalmente en la Unión Europea al menostres años (y no con fines de estudios) antes del comienzo de la movilidad en el extranjero,

— asegurarán el reconocimiento de los períodos de estudio en el centro de acogida (es decir, no europeo).

3. Las actividades previstas en el proyecto de asociación podrán incluir asimismo:

— labores docentes en un centro asociado destinadas a poner en práctica el plan de estudios del proyecto,

— intercambios de profesores, formadores, administradores y otros especialistas pertinentes,

— la puesta a punto y la difusión de nuevas metodologías en el ámbito de la enseñanza superior, en particular lautilización de tecnologías de la información y la comunicación, el aprendizaje electrónico, y la enseñanza abiertay a distancia,

— el desarrollo de programas de cooperación con centros de enseñanza superior de terceros países con vistas aimpartir un curso en el país en cuestión.

ACCIÓN 4: MEJORA DE LA CAPACIDAD DE ATRACCIÓN DE LA ENSEÑANZA SUPERIOR EUROPEA

1. En el marco de esta acción, la Comunidad podrá apoyar actividades encaminadas a mejorar el perfil, la visibilidad y laaccesibilidad de la enseñanza europea. La Comunidad apoyará, asimismo, actividades complementarias que contri-buyan a la consecución de los objetivos del programa, incluidas las actividades que aborden la dimensión interna-cional de la garantía de calidad, el reconocimiento de los créditos, el reconocimiento de las cualificaciones europeasen el extranjero y el reconocimiento mutuo de las cualificaciones con terceros países, la elaboración de planes deestudios y la movilidad.

2. Entre los centros que podrán acogerse a esta acción figuran las organizaciones públicas o privadas cuya actividad sedesarrolle en el ámbito de la enseñanza superior a escala nacional o internacional. Las actividades se llevarán a caboen redes que conectarán al menos a tres organizaciones de tres Estados miembros diferentes y podrán asociar a orga-nizaciones de terceros países. Estas actividades (que podrán incluir seminarios, conferencias, talleres, el desarrollo deherramientas TIC, la producción de material para publicación, etc.) podrán tener lugar en los Estados miembros o enterceros países.

3. Las actividades promocionales tratarán de establecer vínculos entre la enseñanza superior y la investigación y de apro-vechar, siempre que sea posible, las sinergias potenciales.

4. En el marco de esta acción, la Comunidad podrá apoyar redes temáticas internacionales para tratar estas cuestiones.

5. La Comunidad podrá financiar, si procede, proyectos piloto con terceros países con vistas a desarrollar una mayorcooperación con estos países en el ámbito de la enseñanza superior.

6. La Comunidad apoyará a una asociación de alumnos que reúna a todos los estudiantes (de terceros países y europeos)que hayan obtenido un título de un curso de máster de Erasmus Mundus.

31.12.2003 L 345/7Diario Oficial de la Unión EuropeaES

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TSDe

senv

olve

men

to d

o es

tudo

técn

ico

sobr

e a

perc

epci

ón e

a re

alid

ade

da im

plan

taci

ón d

o si

stem

a EC

TS n

o Si

stem

a Un

iver

sita

rio d

e Ga

licia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 173 }

Page 150: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ACCIÓN 5: MEDIDAS DE APOYO TÉCNICO

Para la ejecución del programa, la Comisión podrá recurrir a expertos, a una agencia de ejecución, a agencias compe-tentes ya existentes en los Estados miembros, y, en su caso, a otras formas de asistencia técnica, cuya financiación podráefectuarse con cargo a la dotación presupuestaria global del programa.

PROCEDIMIENTOS DE SELECCIÓN

Los procedimientos de selección se establecerán conforme a lo dispuesto en el apartado 1 del artículo 7 y se deberíanajustar a los criterios siguientes:

a) La selección de propuestas para las acciones 1 y 3 será realizada por un Tribunal de Selección presidido por unapersona elegida por dicho Tribunal, compuesto de personalidades eminentes del mundo académico y representativode la diversidad de la enseñanza superior en la Unión Europea. El Tribunal de Selección velará por que los cursos demáster de Erasmus Mundus y las asociaciones respondan a los más altos criterios de calidad académica.

b) A cada curso de máster de Erasmus Mundus seleccionado se le asignará un número específico de becas en el marcode la acción 2. La selección de estudiantes de terceros países correrá a cargo de los centros que participan en loscursos de máster de Erasmus Mundus. Los procedimientos de selección establecerán un mecanismo de compensacióna escala europea a fin de prevenir graves desequilibrios entre los campos de estudio y las regiones de procedencia delos estudiantes y los académicos y los Estados miembros de destino.

c) Las propuestas para la acción 4 serán seleccionadas por la Comisión.

d) Los procedimientos de selección incluirán consultas con las estructuras designadas de conformidad con la letra b) delapartado 2 del artículo 6.

31.12.2003L 345/8 Diario Oficial de la Unión EuropeaES

Intro

duci

ónOb

xect

ivo

do

estu

do té

cnic

oFu

ndam

ento

s do

si

stem

a EC

TS

Dese

nvol

vem

ento

do

estu

do té

cnic

o so

bre

a pe

rcep

ción

e a

real

idad

e da

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

no

Sist

ema

Univ

ersi

tario

de

Galic

ia

Dific

ulta

des

e re

com

enda

ción

s pa

ra a

impl

anta

ción

do

sist

ema

ECTS

Inic

iativ

as a

ctua

is n

as

univ

ersi

dade

s ga

lega

sCo

nclu

sión

sBi

blio

graf

íaAn

exos

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SUG: UN ANTECEDENTE AO ECTS

{ 174 }

Page 151: Estudo sobre a mobilidade no sistema universitario galego

ESTUDO TÉCNICO SOBRE A MOBILIDADE INTERNACIONAL UNIVERSITARIA NO SISTEMA UNIVERSITARIO DE GALICIA:UN ANTECEDENTE AO ECTS

ESTU

DO T

ÉCNI

CO S

OBRE

A M

OBIL

IDAD

E IN

TERN

ACIO

NAL

UNIV

ERSI

TARI

A NO

SIS

TEM

A UN

IVER

SITA

RIO

DE G

ALIC

IA: U

N AN

TECE

DENT

E AO

ECT

SES

TUDO

TÉC

NICO

SOB

RE A

MOB

ILID

ADE

INTE

RNAC

IONA

L UN

IVER

SITA

RIA

NO S

ISTE

MA

UNIV

ERSI

TARI

O DE

GAL

ICIA

: UN

ANTE

CEDE

NTE

AO E

CTS