codato, adriano. o golpe de 1964 e o regime de 1968. questões e debates, v. 40, p. 11-36, 2004

Upload: adriano-codato

Post on 08-Apr-2018

223 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    1/26

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    O NOLPF JF 8;=: F O YFNKBF JF 8;=41 HWPFGZOWGOCAVCZVYHKW F ]HYK]FKW DKWZYKGHW!

    Zdf 8;=: Bklkzhy{ Govp hcj zdf Yfnkbf om 8;=41

    gocavcgzvyhl hwpfgzw hcj dkwzoykghl }hykhilfw

    Hjykhco Cfy}o Gojhzo!!

    UBhykh Gflkch JHyhvao f Gflwo GhwzyoR Ow gocwpkyhjoyfw jkwgvzkyhb hlnvb plhco jf

    no}fyco phyh mhqfy mhgf how pyoilfbhw jo Phw?

    UFycfwzo NfkwflR Co# O oiafzk}o fyh zkyhy Aoo Novlhyz# H kjkh woiyf o mvzvyono}fyco fyh hkcjh bvkzo wvpfymkgkhl1 py oyjfb co phw, gobihzfy h kcmlho,

    hwwfnvyhy o jfwfc}ol}kbfczo# Fyhb wfbpyf kjkhw bvkzo nfyhkw, wfb gooyjfcho# Co

    dh}kh chjh pyf}kwzo cfb xvhczo ogvpho jow ghynow# Co zcdhbow vbh pyopowzh

    jf no}fyco# Hgd}hbow xvf fwwf pyoilfbh kykh wfy yfwol}kjo jfpokw# Fb pykbfkyo

    lvnhy, zcdhbow jf jfyyvihy o Ahcno#

    Fycfwzo Nfkwfl, 8;;>#8

    YFWVBO

    O zyhihldo zyhzh jh f}olvo polzkgh jo Iyhwkl cvb pfyojo jfzfybkchjo jfwfv jfwfc}ol}kbfczo# Jkwgvzf"wf o pyogfwwo jf goc}fywo jo yfnkbfhvzoykzyko co pw"8;=: fb yfnkbf jkzhzoykhl"bklkzhy co pw"8;=4# Ooiafzk}o jo hyzkno fthbkchy h ghvwh jh fjko jo Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6,lono, jh }kzykh jh ftzyfbh"jkyfkzh bklkzhy, f, poyzhczo, jo myhghwwo polzkgojo bo}kbfczo opowkgkockwzh cfwwh gocavczvyh# H xvfwzo gfczyhl xvf kcmoybhh hclkwf h wfnvkczf1 poww}fl fcgoczyhy vbh }hyk}fl ftplkghzk}h chkczfypyfzho jfwwf pyogfwwo dkwzykgo xvf j goczh jo poyxv jh wvpyfbhgkhjo nyvpo phlhgkhco $h goyyfczf kjfolnkgh bklkzhy fczo bhkw kcmlvfczf+, fjh wvh wolvo phyh h gykwf jo yfnkbf, ifb gobo jh jfyyozh jhw opowkfw?

    ! ]fywfw hczfykoyfw jfwzf zyhihldo moyhb hpyfwfczhjhw fb jvhw oghwkfw jkmfyfczfw# O fcwhko xvfo lfkzoy zfb fb bow yfzobh f hbplkh h gocmfycgkh Gocjkgkochczfw polzkgo"bklkzhyfw jh gykwf jf 8;=41hwpfgzow gocavczvyhkw, hpyfwfczhjh co golxvko Hcow =01 yflfkzvyh jow bo}kbfczow wogkhkw, pyobo}kjopflo Pyonyhbh Fwpfgkhl jf Zyfkchbfczo Gkcgkhw Wogkhkw $Ghpfw/VMPY+ fb bhko jf 9007# ]olzfk powzfykoy"bfczf how bfwbow zfbhw ch phlfwzyh Polzkgh jf fwxvfyjh f lvzh hybhjh co Iyhwkl jow hcow =0, pyomfykjh cof}fczo Yfpyfwfczhfw jf Ncfyo co Gkcfbh, pyobo}kjo pflo Nyvpo jf Fwzvjow f Pfwxvkwhw woiyf Yflhfwjf Ncfyo f Zfgcolonkh NfZfg jo Gfmfz"PY# Cfwwh opoyzvckjhjf, jkwgvzkv"wf o mklbf O xvf kwwogobphcdfkyo?, jf Iyvco Ihyyfzo $Iyhwkl1 Golvbikh Zykwzhy, 8;;>+# Hnyhjfo h lfkzvyh jfzhldhjh f hw oiwfy"}hfw bhkw xvf pfyzkcfczfw jf Bhygow Chpolkzhco, jo Jfphyzhbfczo jf Dkwzykh jh Vck}fywkjhjf Mfjfyhl joPhyhc#

    !! Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhc8 Zyfgdo ftzyhjo jf1 JHYHAO, Bhykh Gflkch5 GHWZYO, Gflwo# $Oynw#+# Fycfwzo Nfkwfl# Yko

    jf Ahcfkyo1 Fjkzoyh Mvcjho Nfzvlko ]hynhw, 8;;># p# 8=9#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    2/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    89

    O pyoilfbh zfykgo jf mvcjo hxvk o jhw jfzfybkchfw jf vb f}fczopolzkgo, kwzo , h hyzkgvlho jow cftow ghvwhkw xvf ftplkghb jfzfybkchjoyfwvlzhjo dkwzykgo# Wo fthbkchjhw jvhw ftplkghfw goyyfczfw jh lkzfyhzvyh

    jf Gkcgkh Polzkgh f Dkwzykh Polzkgh f pyopowzh vbh zfygfkyh, xvf fcmhzkqh,pykcgkphlbfczf, }hyk}fkw jf zkpo kjfolnkgo#

    Phlh}yhw"gdh}f1 nolpf jf 8;=:, gykwf jf 8;=4, Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6,ftplkgho dkwzykgh#

    HIWZYHGZ

    Zdkw phpfy hchl{wfw Iyhqklw polkzkghl f}olvzkoc jvykcn h wpfgkmkg bobfcz# Kzjkwgvwwfw zdf pyogfwwfw om goc}fywkoc om zdf powz"8;=: hvzdoykzhykhc yfnkbfzo zdf powz"8;=4 yfnkbf om bklkzhy{ jkgzhzoywdkp# Zdf hyzkglfw pykcgkphl

    hkb kw zo fthbkcf zdf yfhwocw moy zdf kwwvkcn om Kcwzkzvzkochl Hgz 6, ~dkgdbfhcz zdf }kgzoy{ om zdf bklkzhy{w ftzyfbf ykndz"~kcn hcj zdfyfmoyf zdfpolkzkghl jfmfhz om oppowkzkoc moygfw# Zdf gfczyhl kwwvf kcmoybkcn zdf hchl{wkwkw zdf xvfwzkoc om ~dfzdfy kz kw powwkilf zo mkcj hc ftplhchzoy{ }hykhilf moyzdf kczfypyfzhzkoc om zdkw dkwzoykghl pyogfww zdhz govlj hggovcz moy zdfwvpyfbhg{ om zdf nyvpo phlhgkhco $zdf bowz kcmlvfczkhl kjfolonkghl gvyyfcz~kzdkc zdf bklkzhy{ goypoyhzkoc hz zdhz zkbf+ hcj zdfky phyzkgvlhy wolvzkocmoy zdf bklkzhy{ gykwkw, hw ~fll hw moy zdf jfmfhz om oppowkzkoc moygfw# Zdfvcjfyl{kcn polkzkghl pyoilfb dfyf yfnhyjw zdf mhgzoyw zdhz jfzfybkcf polkzkghlf}fczw, zdhz kw, zdf hyzkgvlhzkoc om ghvwhl lkcew zdhz ghc ftplhkc h phyzkgvlhydkwzoykghl yfwvlz# Z~o gobboc ftplhchzkocw kc Polkzkghl Wgkfcgfw hcj

    Polkzkghl Dkwzoy{w lkzfyhzvyf hyf ftployfj hcj h zdkyj ftplhchzkoc kw pyopowfj,ocf zdhz plhgfw phyzkgvlhy fbpdhwkw oc kjfolonkghl }hykhilfw#

    Ef{"~oyjw1 Zdf 8;=: Govp, zdf 8;=4 polkzkghl gykwkw, Kcwzkzvzkochl Hgz 6,dkwzoykghl ftplhchzkoc#

    O hco jf 8;=: w wf gocwvbh polkzkghbfczf fb 8;=4# Kwzo 1 o nolpfpolzkgo"bklkzhy jf 78 jf bhyo/8 jf hiykl jf 8;=: wobfczf wf gocgyfzkqh goboyfnkbf jkzhzoykhl"bklkzhy fb 87 jf jfqfbiyo jf 8;=4, hpw h fjko jo HzoKcwzkzvgkochl c# 6#

    Fwwh gocwzhzho ihchl, jo poczo jf }kwzh dkwzykgo $f dkwzoykonymkgo+,hjxvkyf hlnvb kczfyfwwf wf pvjfy wfy ftplkghjh, pflh Wogkolonkh Polzkgh, fbmvco jf jvhw jkbfcwfw gobplfbfczhyfw1 h polzkgo"wogkhl f h polzkgo"bklkzhy#H pykbfkyh jkq yfwpfkzo, fb zfybow nfcykgow f kbpyfgkwow, wogkfjhjf5 hwfnvcjh, ho Fwzhjo# Kwwo wknckmkgh xvf o fczfcjkbfczo jh f}olvo jf vbyfnkbf polzkgo jf ftgfo fwwf o pyoilfbh fbpykgo zyhzhjo hxvk yfxvfy vbh hzfco fwpfgmkgh gfch polzkgh f jkcbkgh kczfych jo hphyfldojo Fwzhjo $hlb, f}kjfczfbfczf, jh yflho fczyf fwwhw jvhw fwmfyhw+# H

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    3/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    87

    hclkwf jow gocmlkzow fczyf glhwwfw, phyzkjow, jkwwkjcgkhw, oynhckqhfw, myfczfwpolzkghw, bo}kbfczow fzg# $ch lkcnvhnfb vwvhl1 h gobpfzko polzkgh+ zfbjf wfy gobplfbfczhjh, cfgfwwhykhbfczf, pflh gobpyffcwo jhw yflhfw jfmoyh f kcmlvcgkh fczyf nyvpow, glkxvfw, mhgfw co kczfykoy jo Fwzhjo#

    Zfcjo pyfwfczf fwwfw phybfzyow jf hclkwf, co wf pojfykh, poyzhczo,wvwzfczhy wkbplfwbfczf xvf ow bobfczow jf kczfcwkmkgho jo hvzoykzhykwbo$###+ jfgoyyfb fb lkcdh jkyfzh jo nolpf jf =:# Jh xvf o bo}kbfczo jf bhyoco powwh wfy fyknkjo fb pykcgkphl mhzoy ftplkghzk}o jf fglowfw hvzoykzykhwpowzfykoyfw# Poyzhczo, xvhlxvfy hclkwf bhkw gobplfth jh dkwzykh polzkgh joyfnkbf polzkgo jf}f lf}hy fb goczh cfgfwwhykhbfczf o gobpoyzhbfczo jhwogkfjhjf ov, co ghwo xvf hxvk cow kczfyfwwh, jhw opowkfw#9

    O fwzvjo jf Bhykh Dflfch Boyfkyh Hl}fw gobpyo}ov xvf moybhwfwpfgmkghw jf goczyolf zk}fyhb jf wfy gykhjhw fb yfwpowzh h jfwhmkowhpyfwfczhjow pflh wogkfjhjf gk}kl $###+ Fwzfw pfyojow $jfkczfcwkmkgho jo bo}kbfczo opowkgkockwzh+ jfzfybkchyhb hyfoynhckqho jhw fwzyvzvyhw jf Fwzhjo, jf bojo h jfwfc}ol}fyco}ow bfghckwbow jf goczyolf f kbpoy co}hbfczf hgocmoybkjhjf#7

    Knvhlbfczf, pyfgkwo fctfynhy jf pfyzo o xvf wf phwwh co Fwzhjo# jfwcfgfwwyko lfbiyhy xvf, cow yfnkbfw jkzhzoykhl"bklkzhyfw, hw Moyhw Hybhjhwhwwvbfb o phpfl jobkchczf poyxvf goczyolhb ow powzow jf gobhcjofwwfcgkhkw f ow gfczyow jf pojfy yfhl jo wkwzfbh kcwzkzvgkochl jow hphyfldowjo Fwzhjo#: Kwwo kbplkgh fb kc}fwzknhy hw lvzhw kczfychw fb zoyco jf pyoafzowpolzkgow fwpfgmkgow xvf wf jfwfc}ol}fb co pypyko wfko jo hphyfldo bklkzhy#

    Hlmyfj Wzfphc mok o pykbfkyo hvzoy h gdhbhy h hzfco phyh hjkmfyfcgkho jf nyvpow co kczfykoy jhw Moyhw Hybhjhw co Iyhwkl# Flf kcwkwzkvphyzkgvlhybfczf ch ftkwzcgkh jf vbh goyyfczf pyomkwwkochl, }kcgvlhjh Fwgolh

    Wvpfykoy jf Nvfyyh, f yfvckjh fb zoyco jo bhyfgdhl Ghwzfllo Iyhcgo# O goyolyko

    9 GYVQ, Wfihwzko ]flhwgo5 BHYZKCW, Ghylow Fwzf}hb# Jf Ghwzfllo h Mknvfkyfjo1 vbh kcgvywoch py"dkwzykh jh hifyzvyh# Kc1 WOYA, Ifychyjo5 HLBFKJH, Bhykh Dfybckh Zh}hyfw jf# $Oynw#+# Wogkfjhjff polzkgh co Iyhwkl pw"=:# 9#h fj# Wo Phvlo1 Iyhwklkfcwf, 8;4:# p# 86# Gobplfbfczhcjo h kjkh1 ###h opowko phyzf kczfnyhczf jo wkwzfbh polzkgo, co pojfcjo h dkwzykh jfwzf wfy kcjkmfyfczf w gocgfpfw f howgobpoyzhbfczow jhxvflh# Kj#

    7 HL]FW, Bhykh Dflfch Boyfkyh# Fwzhjo f opowko co Iyhwkl $8;=:"8;4:+# Pfzypolkw1 ]oqfw,8;4:# p# 786#

    : POVLHCZQHW, Ckgow# Lh gykwf jfw jkgzhzvyfw# Poyzvnhl, Nygf, Fwphncf# Phykw1 Wfvkl, w#j#p# 899"897#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    4/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    8:

    6 Gm# yfwpfgzk}hbfczf1 WZFPHC, Hlmyfj# Zdf Bklkzhy{ kc Polkzkgw# Gdhcnkcn Phzzfycw kc Iyhqkl#Pykcgfzoc1 Pykcgfzoc Vck}fywkz{ Pyfww, 8;>85 OLK]FKYH, Flkqfy Ykqqo# Gocmlkzw bklkzhkyfw fz jgkwkocwwovw lh pywkjfcgf jv Ncyhl Nfkwfl# Kc1 YOVXVK, Hlhkc# $Jky#+# Lfw phyzkw bklkzhkyfw hv Iywkl# Phykw1Pyfwwfw jf lh MCWP, 8;405 f BHYZKCW MKLDO, Aoo Yoifyzo# O phlgko f h ghwfych1 h jkcbkgh bklkzhy jhwgykwfw polzkghw ch jkzhjvyh $8;=:"8;=;+# Wo Ghylow1 Fjkzoyh jh VMWGhy, 8;;6, fwpfgkhlbfczf o ghp# K]#

    XVHJYO 8 " GKGLOW POLZKGOW JO YFNKBF JKZHZOYKHL"BKLKZHY

    jfwwh kjkh pojf wfy fcgoczyhjo ch yfpyfwfczho jvhlkwzh jh jkcbkgh polzkghjo hphyfldo bklkzhy co pw"=:# Flh }kv o phcoyhbh bklkzhy gobo jk}kjkjo fczyfjvhw moyhw mvcjhbfczhkw1 ghwzfllkwzh ov fwnvkhch f h lkcdh jvyh ov yhjkghl#Aoo Yoifyzo Bhyzkcw Mkldo hpyfwfczov vbh kczfypyfzho bhkw womkwzkghjh jhmyhnbfczho jo hphyfldo bklkzhy co Iyhwkl co pfyojo xvf }hk jh powwf jfGowzh f Wkl}h, fb bhyo jf 8;=>, hz h fglowo jh gykwf polzkgh fb hiykl jf 8;=4,gobo fwzhcjo jk}kjkjo fb xvhzyo goyyfczfw polzkghw1 ghwzfllkwzhw5hlivxvfyxvkwzhw5 lkcdh jvyh5 f phlhgkhcow#6 Fwwh cow phyfgf h }kwo bhkwhjfxvhjh phyh gobpyffcjfy h lvzh polzkgh kczfych jo Fwzhjo#

    Yfzobhcjo o mko jh hynvbfczho# H f}olvo jo yfnkbf jkzhzoykhl"bklkzhy co Iyhwkl fwzf}f bhyghjh, gobo wf whif, poy gkglow jf yfpyfwwo

    kczfcwkmkgho jo hvzoykzhykwbo f gkglow jf lkifyhlkqho hzfcvho jhwyfwzykfw woiyf h hzk}kjhjf polzkgh# Fwwh dkwzykh, yfpyfwfczhjhfwxvfbhzkghbfczf pflo xvhjyo 8, zoych f}kjfczf o ghyzfy co"lkcfhy jh polzkghchgkochl fczyf 8;=: f 8;46#

    H fcvbfyho wvbykh jf hgoczfgkbfczow hgkbh , goczvjo, bvkzobhkw klvwzyhzk}h xvf ftplkghzk}h# Flh kcmoybh ifb o xvf hgoczfgfv jvyhczf oyfnkbf hvzoykzyko, bhw jfkth fb hifyzo jvhw xvfwzfw fwwfcgkhkw1 gobokwwo hgoczfgfv? f poy xvf kwwo hgoczfgfv hwwkb $f co jf ovzyh moybh+?# Wfco wf xvkwfy omfyfgfy vbh yfwpowzh nfcykgh h fwwhw pfynvczhw, pyfgkwo

    gkglow jf yfpyfwwo gkglow jf lkifyhlkqho

    8+ 8;=:"8;=61 flkbkcho jow hzoyfw polzkgow lknhjow ho popvlkwbo

    $ljfyfw phyzkjykow, wkcjkghkw+ f h powkfw jf fwxvfyjh fb nfyhl $HK"9+5

    8+8;=61 hjoo jf vbh polzkgh jf yfzoyco coybhlkjhjf pflo no}fyco

    Ghwzfllo Iyhcgo, h mkb jf gocwzkzvgkochlkqhy o yfnkbf $HK":+5

    9+ 8;=="8;=>1 gocwvbho jow ftpvynow polzkgow hpw h fjko jo Hzo

    Kcwzkzvgkochl c# 9 fb ovzviyo jf 8;=65

    9+ 8;=>"8;=41 hjoo jh polzkgh jf hl}ko pflo no}fyco jf Gowzh f

    Wkl}h, xvf fc}ol}kh zfczhzk}hw jf cfnogkho gob h opowko5

    7+ 8;=;"8;>71 fcmyfczhbfczow gob h lvzh hybhjh f gocwzkzvko jf vb

    hphyfldo yfpyfwwk}o"bklkzhy5

    7+ 8;>:"8;>=1 polzkgh jf jkwzfcwo, hjozhjh co kcgko jo no}fyco Nfkwfl5

    :+ 8;>6"8;>=1 gocgfczyho jh yfpyfwwo fb Wo Phvlo h mkb jf fcmyfczhy

    h fbfyncgkh jf vbh nyhcjf myfczf jf opowko5

    :+ 8;>>"8;>;1 yfzobhjh jh jkwzfcwo pflo no}fyco Nfkwfl hpw o phgozf

    jf hiykl jf 8;>>, zfcjo gobo oiafzk}o mkchl h yf}onho jo HzoKcwzkzvgkochl c# 65

    6+ 8;>;"8;4:1 yfpyfwwo how bo}kbfczow wogkhkw jf zyhihldhjoyfw yvyhkw f

    vyihcow, pykcgkphlbfczf o co}o bo}kbfczo wkcjkghl#

    6+ 8;>;"8;4:1 goczkcvkjhjf jh polzkgh jf jkwzfcwo ch polzkgh jf

    Hifyzvyh jo no}fyco Mknvfkyfjo#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    5/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    86

    yfgoyzhy, cfwwh locnh wfxcgkh mhgzvhl, vb wvipfyojo jfzfybkchjo h mkb jfgobfcz"lo fb pyomvcjkjhjf# Fwwf yfgvywo bfzojolnkgo wkbplfw ftknf johchlkwzh vbh }kwo bvkzo bhkw jfzhldhjh jow pyogfwwow polzkgow gocgyfzow fwvnfyf xvf wf j bhkw hzfco h jfzfybkchfw jf zkpo gocavczvyhl xvffwzyvzvyhl#

    O oiafzk}o nfyhl jfwzf fcwhko yfmlfzky woiyf o pyogfwwo jf goc}fywojo yfnkbf hvzoykzyko iyhwklfkyo co pw"=: $ch }fyjhjf, vb wkwzfbh polzkgoxvf wf jfmkckh, kckgkhlbfczf, bvkzo bhkw poy wvhw ghyhgzfywzkghw cfnhzk}hw joxvf poy wvhw kcwzkzvkfw fwpfgmkghw1 hczkgobvckwzh, hczkpopvlkwzh, f hjfpzojf vb boyhlkwbo yfmoybhjoy ihwzhczf }hno1 goczyh h goyyvpo+ fb yfnkbfjkzhzoykhl"bklkzhyco pw"=4#

    pyfgkwo, hwwkb, mkthy jfwjf lono xvhzyo pyfwwvpowzow xvf kcmoybhb cowwhhclkwf1 h+ h gocmknvyho polzkgh xvf jfgoyyf kbfjkhzhbfczf jo nolpf jf 8;=: yfwvlzhjojf vb hvzoykzhykwbo jf gykwf= f co jf vbpyoafzojhw Moyhw Hybhjhw phyh wf gocwzkzvkygobo nyvpo polkzkghbfczf jkyknfczf5 i+ h bklkzhykqho jo wkwzfbh polzkgo f o goczyolffwzykzo jh gfch polzkgh pflhw Moyhw Hybhjhw moyhb hczfw vb pyogfwwo xvf vb f}fczo$ov vb mhzo+5 g+ fwwf pyogfwwo jf bklkzhykqho jo wkwzfbh fwzhzhl wkbvlzcfo hopyogfwwo jf gfczyhlkqho jo pojfy jfgkwyko ch gpvlh jo ftfgvzk}o mfjfyhl f h wvhghvwh bfjkhzh5 f, poy mkb, j+ o poczo gvlbkchczf jfwwfw jokw pyogfwwow o pfyojo 8;=;"8;>; f fwwf fcgoczyo co ftplkg}fl wfb yfmfycgkh how gocmlkzow polzkgow f wogkhkw jf

    8;=45 pykcgkphlbfczf wvh moybh jf wolvo#O hco jf 8;=4 , hwwkb, vbh jhzh mvcjhbfczhl ch f}olvo polzkgh joyfnkbf jkzhzoykhl"bklkzhy iyhwklfkyo# Jokw f}fczow opowzow fczyf wk woyfpyfwfczhzk}ow jfwwh jkcbkgh pyogfwwvhl f goczyhjkzykh1 h Phwwfhzh jowGfb Bkl f o Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6# H Phwwfhzh, fb 9= jf avcdo, co Yko jfAhcfkyo, yfwvbf h jkwpowko jf }ykow wfzoyfw wogkhkw phyh gocmyoczhy o pyogfwwojf bklkzhykqho jo Fwzhjo, h polzkgh fgocbkgh yfgfwwk}h f h yfwzyko jhwlkifyjhjfw# H opowko polzkgh, hz fczo jkmvwh f jfwhyzkgvlhjh, kcghphq jfwfy yfpyfwfczhjh pflh Myfczf Hbplh, hwwvbf h vbh ghyhgzfywzkgh jf bhwwh#>

    O HK " 6, fb 87 jf jfqfbiyo, wkbiolkqh o poczo jfgkwk}o jf kcmlfto jo yfnkbf fo bobfczo phyhjknbzkgo jo pyogfwwo jf yfmoyo jh gfczyhlkqho bklkzhy jopojfy jf Fwzhjo# Ow lkbkzfw wf}fyow mkthjow hzk}kjhjf polzkgh f how jkyfkzowgk}kw yf}flhb h jkwpowko fb goczkcvhy, hnoyh fb fwznko wvpfykoy, o

    = WHFW, Jgko# Glhwwf bjkh f wkwzfbh polzkgo co Iyhwkl# Wo Phvlo1 Z# H# Xvfkyoq, 8;4:# p# 867#> BOYHFW, Aoo Xvhyzkb jf# Lfw bklkzhkyfw fz lfw ynkbfw polkzkxvfw hv Iywkl jf Jfojoyo

    Mknvfkyfjo $844;"8;>;+# Zdwf, Phykw, 8;49# $Jogzoyhz jFzhz+# " Kcwzkzvz jFzvjfw Polkzkxvfw jf Phykw,p# ==6#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    6/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    8=

    bo}kbfczo jf 78 jf bhyo jf 8;=: f yfwzykcnfb iyvwghbfczf h powwkiklkjhjfjh yfzobhjh jo goczyolf gk}kl woiyf h Yf}olvo#4

    O oiafzk}o fwpfgmkgo jfwzf hyzkno fthbkchy h ghvwh, ov hw ghvwhwpykcgkphkw, jh fjko jo HK"6, lono, jh }kzykh jh ftzyfbh"jkyfkzh bklkzhy, f,poyzhczo, jo myhghwwo polzkgo jo bo}kbfczo opowkgkockwzh ch gocavczvyh jf8;=4# poww}fl fcgoczyhy vbh }hyk}fl ftplkghzk}h ch kczfypyfzho jfwwfpyogfwwo dkwzykgo; xvf j goczh jo poyxv jh wvpyfbhgkh jo nyvpo phlhgkhco$h goyyfczf kjfolnkgh bklkzhy bhkw kcmlvfczf cfwwh gocavczvyh+ f jh jfyyozh jhwopowkfw $h kcglvjhw h fwzvjhczkl, h polzkgh, h phylhbfczhy, h opfyykh f hwoynhckqhfw glhcjfwzkchw jf lvzh hybhjh+? O pyoilfbh zfykgo jf mvcjo hxvk, poyzhczo, o jhw jfzfybkchfw jf vb f}fczo polzkgo# Kwzo 1 h hyzkgvlho jow

    cftow ghvwhkw xvf ftplkghb jfzfybkchjo yfwvlzhjo dkwzykgo o mfgdhbfczo jhgfch polzkgh f h zyhcwmoybho kczfych jo yfnkbf5 cvbh phlh}yh, ohpyomvcjhbfczo jh jkzhjvyh#

    O zftzo xvf wfnvf fwz jk}kjkjo fb zyw phyzfw# Ch pykbfkyh pyogvyof}kjfcgkhy ow zyhow pykcgkphkw jo yfnkbf iyhwklfkyo co kbfjkhzo pw"=: f bfcgkocoiyf}fbfczf ow f}fczow jfgkwk}ow jh gocavczvyh 8;=>"8;=4# H wfnvcjh phyzf , ch}fyjhjf, vbh yf}kwo jh lkzfyhzvyh h yfwpfkzo jhw ftplkghfw woiyf ow mhzoyfwjfzfybkchczfw jh wolvo hvzoykzykh phyh h gykwf jf 8;=4# Ch lzkbh phyzf zfczomoybvlhy vbh dkpzfwf hlzfychzk}h w ftkwzfczfw phyh pfcwhy o 87 jf jfqfbiyo# H

    gobpyo}ho jfwwh dkpzfwf jfpfcjfy, goczvjo, jf pfwxvkwhw powzfykoyfw#

    4 Mfychcjo Dfcykxvf Ghyjowo wvilkcdh xvf h hgfkzho pflh ivynvfwkh, co pykbfkyo bobfczoUk#f#, fb 8;=:R jo hvbfczo jf kczfymfycgkh bklkzhy phyh jfwhyzkgvlhy ow kcwzyvbfczow jf pyfwwo f jfmfwh jhwglhwwfw popvlhyfw gvwzhy, cow bobfczow wfnvkczfw, h kbpowwkiklkjhjf jf yfzobhjh jo goczyolf gk}kl jopyogfwwo polzkgo# Phyh goczfy h pyfwwo jf ihkto moyhb zobhjhw bfjkjhw xvf kbplkghyhb co hpfchw chlkxvkjho jo yfnkbf popvlkwzh, bhw jh pypykh ftpyfwwo polzkgh jkyfzh jh ivynvfwkh1 o wkwzfbh jf phyzkjowmkgov bhynfb jo wkwzfbh jf jfgkwfw, poy ftfbplo# GHYJOWO, Mfychcjo Dfcykxvf# O bojflo polzkgoiyhwklfkyo f ovzyow fcwhkow# :# fj# Wo Phvlo5 Yko jf Ahcfkyo1 Jkmfl, 8;>;# p# 66# O hzo 6, fb mkcw jf 8;=4,yhjkghlkqov fwwh kbpowwkiklkjhjf#

    ; Wf jfwfa}fl ovzyo pyoilfbh# H hcfjozh goczhjh $f }k}kjh+ poy Aodc Nhjjkw wfphyh ifb owfwzklow kczflfgzvhkw, f pykcgkphlbfczf ow pyogfjkbfczow bfzojolnkgow, fczyf dkwzoykhjoyfw f gkfczkwzhw po"lzkgow# Fcxvhczo ow pykbfkyow gyfb ch kczfyjfpfcjcgkh jhw }hyk}fkw, ow lzkbow $ho bfcow ow jh goyyfczfjobkchczf+ pyfogvphb"wf, ch hclkwf jf vb ghwo, fb kwolhy h }hyk}fl kcjfpfcjfczf $h ghvwh+# Jh h pfynvczhjfwgocgfyzhczf mfkzh poy Nhjjkw cvb golxvko jf gkfczkwzhw polzkgow1 Gobo, phyzf Jfvw, wf flf ov flhftkwzf, pojf dh}fy vbh }hyk}fl kcjfpfcjfczf? Zojhw hw }hyk}fkw co jfpfcjfb vbhw jhw ovzyhw?# NHJJKW,Aodc Lf~kw# Phkwhnfcw jh Dkwzykh1 gobo ow dkwzoykhjoyfw bhpfkhb o phwwhjo# Yko jf Ahcfkyo1 Ghbpvw, 9007,p# >0">8# Vbh jkwgvwwo woiyf gobo wf fwgyf}f h dkwzykh cow lf}hykh locnf jfbhkw# Pfcwo xvf wvmkgkfczffcmhzkqhy hxvk vb pykcgpko hjfxvhjo xvhcjo wf zyhzh jh ghvwhlkjhjf dkwzykgh# Vb mfcbfco dkwzykgo $wfahflf vb f}fczo ov vb pyogfwwo+ co wf ftplkgh, fb nfyhl, hpfchw poy vbh wykf jf hczfgfjfczfw, bhw gocwzkzvko fmfkzo gobikchjo jo fczyfgyvqhbfczo, cvb jfzfybkchjo poczo, jf blzkplow mhzoyfw ghvwhkw, }hlf jkqfy,jf blzkplhw wykfw jf hczfgfjfczfw# BOYHFW, Aoo Xvhyzkb jf# H boiklkqho jfbogyzkgh f ojfwfcghjfhbfczo jh lvzh hybhjh co Iyhwkl fb 8;=41 cozhw dkwzoykonymkghw f oiwfy}hfw gyzkghw# ZfbpoWogkhl, Wo Phvlo, }# 8, c# 9, ahc#/avc# 8;4;# p# 8:8#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    7/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    8>

    O yfnkbf polzkgo pw"=:

    H jkcbkgh $pyogfwwvhl+ f wvh chzvyfqh $goczcvh+ jh Yf}olvo jf8;=: a fwzo hcvcgkhjhw ch jfglhyho jo pyfwkjfczf Ghwzfllo Iyhcgo fb 9>jf ovzviyo jf 8;=6 Cho1 Co pyfbivlo jo Hzo U8R xvf kckgkov hkcwzkzvgkochlkqho jo bo}kbfczo jf 78 jf bhyo $###+ co wf jkwwf xvf hYf}olvo mok, bhw xvf f goczkcvhy#80

    Hkcjh xvf hw Moyhw Hybhjhw co powwvwwfb jf hczfbo vbpyoafzo $jf no}fyco, phyh o phw fzg#+, h jkcbkgh jo pyogfwwo polzkgo fczyfhiykl jf 8;=: f ovzviyo jf 8;=6 kcjkgh}h xvf h jfyyozh jfmkckzk}h jo popvlkwbo jf wvh hnfcjh yfmoybkwzh, jf wvhw lkjfyhchw ghykwbzkghw f jf wfvwbfghckwbow jf goczyolf polzkgo f phyzkgkpho jhw bhwwhw ftknkykh bhkw xvfvb no}fyco jf fbfyncgkh f vbh kczfy}fco bojfyhjoyh# O pfyojo xvf }hkjf bhyo jf 8;=> h ovzviyo jf 8;=4 zoycov f}kjfczf h ihkth kcwzkzvgkochlkqhojhw bfjkjhw hvzoykzykhw $hpfwhy jh kczfcwkjhjf jh yfpyfwwo kckgkhl+, hlfnkzkbkjhjf ghjh }fq bhkw yfwzykzh jo pyocvcgkhbfczo bklkzhy f h yfhyzkgvlhojhw moyhw polzkgo"wogkhkw jo py"=:, hnoyh woi lkjfyhch jo bo}kbfczofwzvjhczkl, f co bhkw jow polzkgow popvlkwzhw# Hwwkb, h Yf}olvo, jfmhzo, goczkcvov# Wfv bhkoy kbpvlwo mok, gobo wf }fy, o Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6#Poy bfko jflf, o pyfwkjfczf jh Yfpilkgh pojfykh $gobo jf mhzo o mfq+ jfgyfzhyo yfgfwwo jo Gocnyfwwo Chgkochl, jhw Hwwfbilkhw Lfnkwlhzk}hw f jhw Gbhyhwjf ]fyfhjoyfw $Hyz# 9#o+5 wvwpfcjfy ow jkyfkzow polzkgow jf xvhkwxvfy gkjhjowpflo pyhqo jf jfq hcow f ghwwhy bhcjhzow flfzk}ow mfjfyhkw, fwzhjvhkw fbvckgkphkw $Hyz# :#o+5 wvwpfcjfy hw nhyhczkhw gocwzkzvgkochkw ov lfnhkw jf1}kzhlkgkfjhjf, kchbo}kiklkjhjf f fwzhiklkjhjf $Hyz# =#o+5 wvwpfcjfy h nhyhczkh jfdhifhw goypvw, cow ghwow jf gykbfw polzkgow goczyh h wfnvyhch chgkochl, hoyjfb fgocbkgh f wogkhl f h fgocobkh popvlhy $Hyz# 80+#88

    Vbh hclkwf, bfwbo wvbykh, jo wknckmkghjo jo HK"6 phyh h f}olvo joyfnkbf polzkgo co pojf, goczvjo, mkghy chw jfglhyhfw goyyfzhw, bhw nfyhkw, jo

    zkpo1 hw Moyhw Hybhjhw wf zoychyhb o Pojfy Jkyknfczf woiyf h Cho,hihcjochcjo h mvco polzkgh bojfyhjoyh $iochphyzkwzh+, zpkgh jo py"=:#89 gfyzo xvf ow nolpfw jf bhyo jf 8;=: co Iyhwkl f jf avcdo jf 8;== ch Hynfczkch $f,

    80 Hzo Kcwzkzvgkochl c# 9, Pyfbivlo# Zojhw hw yfmfycgkhw how Hzow Kcwzkzvgkochkw wfyo mfkzhw hphyzky jf1 IOCH]KJFW, Phvlo# Dkwzykh gocwzkzvgkochl jo Iyhwkl# 7# fj# Yko jf Ahcfkyo1 Phq f Zfyyh, 8;;8#Hcfto Jogvbfczow jh Ghyzh jf 8;=> f jo pfyojo jf ftgfo, p# >=;">;:#

    88 Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6# Kc1 IOCH]KJFW, op# gkz#, p# >44 fz wfx#89 JYFKMVWW, Yfc H#5 JVLGK, Oz}ko W# Hw moyhw hybhjhw f h polzkgh# Kc1 WOYA5 HLBFKJH,

    op# gkz#, p# ;:#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    8/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    84

    powzfykoybfczf, o jf 8;>=+ f zhbib ow nolpfw bklkzhyfw jf 8;>7 co Gdklf f coVyvnvhk kchvnvyhyhb vb pfyojo jf jobkcho jow bklkzhyfw fcxvhczo kcwzkzvko#Chjh bhkw jkwzhczf, poyzhczo, jhw moybhw jf hvzoykzhykwbo zyhjkgkochkw $ihwfhjhwov co ghykwbh jo ljfy polzkgo ov co jfwpozkwbo pfwwohl+, jo mhwgkwbo, joiochphyzkwbo fzg#87 Bhw ow zyhow ghyhgzfywzkgow jfwwf co}o hvzoykzhykwbo comoyhb pyojvqkjow cvb nolpf# Poy kwwo, phyh f}kzhy hchgyockwbow, cfgfwwykoyfgvpfyhy h jkcbkgh dkwzykgh f hzfczhy phyh h pfykojkqho fwpfgkmkghbfczf polzkgh$yfmfykjh hgkbh+ h mkb jf gobpyffcjfy o pyogfwwo jf zyhcwmoybho kczfych joyfnkbf#

    H dkwzykh xvf fwz ch ihwf jf vbh wykf jf hgoczfgkbfczow hyfhyzkgvlho polzkgh jo popvlkwbo $8;=6"8;==+, o gyfwgkbfczo jh opowko howfnvcjo no}fyco bklkzhy $8;=>"8;=4+ f h fjko jf bfjkjhw vlzyh"yfpyfwwk}hw

    $8;=4+ pojf wfy yfgoczhjh iyf}fbfczf h phyzky jow pyfbivlow jow HzowKcwzkzvgkochkw f jhw pyo}kjcgkhw pyzkghw xvf flfw fwzkpvlhyhb#8:

    pyfgkwo cozhy, hczfw jf zvjo, xvf h ho bklkzhy fb 8;=: mok yfhzk}h# Ch}kwo jhw pypykhw Moyhw Hybhjhw, zyhzov"wf jf jfzfy o ghow, h jfwoyjfb f hkcwzhiklkjhjf polzkgh#86H zyhjvo jfwwh hbiko whl}hgkockwzh wkbplfwbfczf hyfgocwzyvo fgocbkgh, mkchcgfkyh, polzkgh f boyhl jo Iyhwkl $Hzo 8, Pyfbivlo+ fwz ihwkghbfczf hzhjh ho pyopwkzo jf jfwzyvky o popvlkwbo $yfpyfwfczhjo pflono}fyco Novlhyz+ f wvhw gocwfxcgkhw polzkghw cfmhwzhw1 h goyyvpo f hwvi}fywo $Hzo 9, Pyfbivlo+# Woi fwwfw lfbhw nfcykgow fwzo hiyknhjow ow

    b}fkw yfhkw xvf fbpvyyhb bhkw vbh }fq hw gpvlhw jhw Moyhw Hybhjhw h kczfy}kych polzkgh gk}kl1 h yhjkghlkqho jo bo}kbfczo chgkochl"popvlhy h phyzky jf mkcw jf8;=7 $gvao poczo btkbo mok o Gobgko jhw Yfmoybhw fb bfhjow jf bhyo jf 8;=:+f h wvi}fywo jh dkfyhyxvkh bklkzhy, h}hlkqhjh pflo pypyko Pyfwkjfczf $gvao poczogvlbkchczf mok o jkwgvywo co Hvzob}fl Glvif fb mkcw jf bhyo jf 8;=:+# Hwwkb,hphyfczfbfczf, h ckgh zhyfmh jow bklkzhyfw jf}fykh lkbkzhy"wf h pyobo}fy h ftglvwopolzkgh jhw glhwwfw popvlhyfw, jfwhyzkgvlhcjo, pflh yfpyfwwo, wvhw kcwzkzvkfwjf oynhckqho wkcjkghl $o GNZ, pykcgkphlbfczf+ f phyzkgkpho hvzcobh $gobo mok

    87 OJoccfll wvnfykv o zfybo Fwzhjow ivyogyzkgo"hvzoykzykow phyh jfwknchy fwwf zkpo jfyfnkbf polzkgo# ]fy1 OJOCCFLL, Nvkllfybo# Yfmlftkocfw woiyf lhw zfcjfcgkhw jf ghbiko jfl Fwzhjo iv"yogyzkgo"hvzoykzhyko# Yf}kwzh Bftkghch jf Wogkolonh, Btkgo, }# 7;, c# 8, fcf#/bhy# 8;>># Phyh vbh gyzkgh hfwwh f ovzyhw glhwwkmkghfw jh moybh jf jobkcho polzkgh ch Hbykgh Lhzkch cow hcow wfzfczh, }fy1MFYCHCJFW, Mloyfwzhc# Hpoczhbfczow woiyf h Zfoykh jo Hvzoykzhykwbo# Wo Phvlo1 Dvgkzfg, 8;>;#

    8: H wvnfwzo jf zobhy ow Hzow Kcwzkzvgkochkw gobo moczf phyh jfwgyf}fy/ftplkghy h gocavczvyh 8;=:"8;=4 }fko jf WHFW, op gkz#, p# 8=>"8=; f jf OLK]FKYH, Flkqfy Ykqqo# Hw moyhw hybhjhw1 polzkgh f kjfolonkhco Iyhwkl $8;=:"8;=;+# Pfzypolkw1 ]oqfw, 8;>=#

    86 Nlvgko Hy{ Jklloc Wohyfw hchlkwh hw ftplkghfw hghjbkghw phyh o nolpf bklkzhy jf 8;=: f hwgocmyoczh gob h }kwo xvf ow pypykow bklkzhyfw omfyfgfyhb jh gocwpkyho, jo nolpf f jo yfnkbf jkzhzoykhl# Oghow , phyh fwwfw lzkbow, h avwzkmkghzk}h bhkw myfxfczf hlfnhjh phyh h kczfy}fco# Gm# O nolpf jf =:# Kc1WOHYFW, Nlvgko Hy{ Jklloc5 JHYHAO# Bhykh Gflkch $Oynw#+# 98 hcow jf yfnkbf bklkzhy1 ihlhcow fpfywpfgzk}hw# Yko jf Ahcfkyo1 Fj# jh MN], 8;;:# p# 7="7>/$fwpfgkhlbfczf+#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    9/26

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    10/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    90

    bklkzhy jo pyogfwwo polzkgo jo xvf pflow pykcgpkow lkifyhl"jfbogyzkgow jowwfzoyfw gk}kw jh gohlkqo nolpkwzh#

    O pyogfwwo jf bklkzhykqho kbplkgov zhbib vbh wf}fyh yfhjfxvhojh fwzyvzvyh ivyogyzkgh jo Fwzhjo# bfjkjh xvf ow jokw bo}kbfczow jfwgykzowhgkbh wfnvkyhb, wfnvkv zhbib h hjoo jf vbh wykf jf bfjkjhw xvf hlzfyhyhbh goyyflho jf moyhw fczyf ow yhbow jo hphyfldo jo Fwzhjo1 hwwkwzf"wf, fczo, hwgfcjcgkh jo Ftfgvzk}o woiyf o Lfnkwlhzk}o/Avjkgkyko f, wkbvlzhcfhbfczf,h gfczyhlkqho jo pyogfwwo jfgkwyko fb c}fl mfjfyhl# Fwwh co}h yflho jfmoyhw mok kcwzkzvgkochlkqhjh poy vbh pyomvcjh bojkmkgho jow pypykow yhbowjo hphyfldo jo Fwzhjo# H yfmoybh hjbkckwzyhzk}h $jfgyfzo"lfk c# 900, jf 8;=>+kcgvbikv"wf jh zhyfmh jf bojfyckqhy fwwh fwzyvzvyh#

    H yfwpowzh jh wogkfjhjf gk}kl ho hvbfczo pyonyfwwk}o fhphyfczfbfczf kyyfwkwz}fl jo pojfy jhw gpvlhw bklkzhyfw woiyf ow yfgvywowpolzkgow ky gocmknvyhy h bhkw kbpoyzhczf gykwf jo yfnkbf fb 8;=4#

    Ow hgoczfgkbfczow polzkgow jh gocavczvyh 8;=>"8;=4 pfybkzfb oiwfy}hyo pykbfkyo fcmyfczhbfczo kbpoyzhczf fczyf hw moyhw co pojfy jfwjf hiykl jf8;=: $ow bklkzhyfw+ f ow wfzoyfw polkzkghbfczf ftglvjow $hw opowkfw+# Owfv yfwvlzhjo jfzfybkchy h moybh jo yfnkbf# Hwwkb, co wfykh fthzhbfczf goyyfzohmkybhy, h bfcow xvf wf goczf h dkwzykh jo mkb phyh o gobfo, xvf h bklkzhykqhojo hphyfldo jo Fwzhjo iyhwklfkyo jfmkckv"wf pyonyfwwk}hbfczf, jfwjf 8;=:,

    gobo vbh zfcjcgkh pfybhcfczf f kyyf}fyw}fl#84

    Yfgoyjfbow yhpkjhbfczf owf}fczow jfgkwk}ow jfwwf gvyzo pfyojo#8;

    Gowzh f Wkl}h hwwvbkv o no}fyco $fb bhyo jf 8;=>+ pyobfzfcjoyfwzhiflfgfy ow pyogfwwow polzkgo"yfpyfwfczhzk}ow coybhkw# O Bhyfgdhlgobpyobfzkh"wf gob vbh polzkgh jf lkifyho goczyolhjh $h polzkgh jf hl}ko+,mhqfcjo vb hpflo vcko chgkochl# Pojkh"wf mhqfy gocgfwwfw lkbkzhjhw glhwwf polzkgh jfwjf xvf wf gocwfnvkwwf hpoko phyh yfgocwzkzvgkochlkqhy oyfnkbf f hbplkhy wvh lfnkzkbkjhjf# O wvi"pfyojo xvf fczo wf hiykv bhyo jf8;=> h bhyo jf 8;=4 goyyfwpocjfv wkbvlzhcfhbfczf h vbh zyhcwmoybho

    kczfych jo yfnkbf jf ftgfo $wvh lkifyhlkqho+ f vbh wknckmkghzk}hyffwzyvzvyho jo nyvpo jkyknfczf nyhhw wviwzkzvko jo phyzkjo co pojfy#Ow ghwzfllkwzhw, jobkchczfw ch pykbfkyh mhwf $hiykl jf 8;=:/mf}fyfkyo jf 8;=>+

    84 WHFW, op# gkz#, p# 86:, nykmow bfvw#8; Vbh gobpfzfczf jfwgyko jfwwh gocavczvyh pojf wfy lkjh fb NOBFW, Lgkh B# Nhwphy# Gyo"

    colonkh jo pykbfkyo hco jo no}fyco Gowzh f Wkl}h# Jhjow, c# :, p# 8;;"990, 8;=45 f BHNHLDFW, KyfcfBhykh fz hl# Wfnvcjo f zfygfkyo hco jf no}fyco Gowzh f Wkl}h# Jhjow, c# 4, p# 869"977, 8;>8# H phyzf xvf wfnvf vbh gocjfcwho jo zyhihldo co pvilkghjo jf GOJHZO, Hjykhco Cfy}o# Jfzfybkchczfw jh gykwf polzkghjf 8;=41 gocmlkzow bklkzhyfw f lvzhw wogkhkw# Jfphyzhbfczo jf Gkcgkhw Wogkhkw/Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhc,8;;>, jknkz#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    11/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    98

    gfjfyhb fwpho h ovzyhw goyyfczfw $ow jvyow, ow chgkochlkwzhw jf jkyfkzh f owphlhgkhcow+, o xvf hpyomvcjov h gykwf kjfolnkgh lhzfczf co kczfykoy jh gohlkqopolkzkghbfczf jobkchczf# H goczyhjko fczyf h hczknh kjfolonkh lkifyhl"jfbogyzkgh jf bhzykq vjfckwzh f hw pyzkghw yfpyfwwk}hw ftknkjhw pflh polzkghhvzoykzykh jf jfwfc}ol}kbfczo f}kjfcgkov h jk}kwo jhw Moyhw Hybhjhw,mh}oyfgfcjo h kyyvpo jh gykwf co c}fl jh wogkfjhjf#90 cfwwh gocavczvyhxvf nhcdh moyh vbh Myfczf Hbplh jf opowko ho no}fyco xvf yfcf hczknowwfzoyfw jh glhwwf polzkgh $Lhgfyjh, Avwgflkco, Acko+# O bo}kbfczo fwzvjhczkl,poy wvh }fq, boiklkqh"wf ihwkghbfczf fb zoyco jh jkwgvwwo woiyf h polzkghfjvghgkochl jo Fwzhjo jkzhzoykhl $h gocjfcho jo hgoyjo BFG"Vwhkj, hxvfwzo jow ftgfjfczfw fzg#+# Wobfczf fczyf bhyo f bhko jf 8;=>, d xvhyfczh

    f zyw bhckmfwzhfw jf pyozfwzo#98

    Kcgkjfczhlbfczf hgfczvh"wf h zfcjcgkh hohmhwzhbfczo pyonyfwwk}o jf wfzoyfw kbpoyzhczfw jh Knyfah fb yflho ho yfnkbfbklkzhy bfjkjh xvf h lvzh opowkgkockwzh phwwh h fcgoczyhy yfwphljo ch gpvlhghzlkgh, fwpfgkhlbfczf ch Gocmfjfyho Chgkochl jow Ikwpow jo Iyhwkl# Hwyflhfw fczyf o Ftfgvzk}o f o Lfnkwlhzk}o wo zhbib ihwzhczf pyfgykhw, }kwzoxvf o pykbfkyo co gocwfnvf fwzhiflfgfy vb goczyolf wfxvfy woiyf ow wfzoyfwhyfckwzhw# H opowko phylhbfczhy vzklkqh myfxfczfbfczf o yfgvywo jhwgobkwwfw phylhbfczhyfw jf kcxvykzo gobo kcwzyvbfczo jf goczyolf jhwhzk}kjhjfw jo no}fyco# Ho bfwbo zfbpo, yfpyfwfczhczfw polzkgow jh opowko

    gobpfb vbh myfczf gob h mkchlkjhjf jf kbpfjky h hpyo}ho jf gfyzow pyoafzowjo Ftfgvzk}o jf chzvyfqh fgocbkgh, ifb gobo plfkzfkhb xvf o pyfwkjfczfhihcjocf h lfnkwlho poy jfgyfzo fb bhzykhw jfwwh chzvyfqh# O BJI wfihzfy, jvyhczf zojo o pfyojo, pflh yf}onho jh lfnkwlho jf WfnvyhchChgkochl, pflo yfwzhiflfgkbfczo jhw flfkfw jkyfzhw, hiolkjhw vb hco hczfw, fpflh gocgfwwo jh hckwzkh how pyfwow polzkgow f how polzkgow ghwwhjow#99

    Fb 8;=4, bhkw pyfgkwhbfczf jf bhyo h ovzviyo, d vbh yfjfmkckokbpoyzhczf jow oiafzk}ow f jow bzojow jh lvzh polzkgh jo bo}kbfczo fwzvjhczkl#Hpfchw co pykbfkyo wfbfwzyf, wo yfnkwzyhjhw gkcxfczh f wfkw bhckmfwzhfw

    hczkjkzhzoykhkw fwzvjhczkw, boiklkqhcjo bhkw jf zyfqfczhw bkl pfwwohw# Kwwogoyyfwpocjf h vbh bhkoy polkzkqho jo bo}kbfczo fwzvjhczkl# Vb jowhgoczfgkbfczow xvf kckgkh h gykwf jfwwf wvipfyojo h boyzf jo fwzvjhczfFjwoc Lvkw jf Lkbh Wovzo, fb 94 jf hiykl cvb gdoxvf gob h Polgkh Bklkzhyjvyhczf vbh bhckmfwzho fwzvjhczkl co Yko jf Ahcfkyo# Fwwf fpkwjko polhykqh

    90 Gm# WHFW, op# gkz#, p# 8;6"8;=#98 Gm# BHYZKCW MKLDO, Aoo Yoifyzo# Bo}kbfczo fwzvjhczkl f jkzhjvyh bklkzhy1 8;=:"8;=4#

    Ghbpkchw1 Phpkyvw, 8;4># Xvhjyow, p# 868"867#99 Gm# OLK]FKYH, op# gkz#, p# 4;#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    12/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    99

    vbh ocjh jf pyozfwzow xvf zfybkch ch Phwwfhzh jow Gfb Bkl jokw bfwfw jfpokw#O hwwhwwkchzo, hwwfnvyh Flko Nhwphyk, dh}fykh jf wf zoychy h fcgyvqkldhjh jfzojhw hw yhk}hw goczyh ow bklkzhyfw#97

    Jf vb poczo jf }kwzh bhkw nfyhl, h kczfcwkmkgho jo pyozfwzofwzvjhczkl, mh}oyfgkjh pflh lkifyhlkqho Ujf 8;=>"8;=4R gocwzkzvky o mhzoykbfjkhzo jh fglowo jhw bhckmfwzhfw hczkjkzhzoykhkw jhw ghbhjhw bjkhwzyhjkgkochkw1 ow pyomkwwkochkw lkifyhkw $lkjfyhjow pflh OHI+ f o bo}kbfczomfbkckco, xvf yfwwvynf fczo jfpokw jhw Bhygdhw jh Mhblkh jf bhyo jf8;=: gob vbh pyjkgh opowzh# H ocjh jf pyozfwzow gocjvqkjh pflhw }hcnvhyjhwfwzvjhczkw fcgoczyhy, hwwkb, wvh bhwwh co hpfchw chw ihwfw fwzvjhczkw,bhw zhbib fb ovzyow wfzoyfw wogkhkw gobo hw ghbhjhw bjkhw zyhjkgkochkw#

    Fbioyh fwwh hlkhch cvcgh zfcdh wkjo kczfnyhl, jokw flfbfczow pfybkzkyhb zhlfcgoczyo polzkgo1 h+ o ghyzfy hczkjkzhzoykhl f hczk"yfpyfwwk}o jf wvhwbhckmfwzhfw f i+ o fmfkzo wogkhl pyo}oghjo pflh polzkgh fgocbkgh ftglvjfczf#Cfwwf wfczkjo, wo phyhjknbzkgow jfwwh hlkhch o Jkh jo Lvzo co Yko jfAhcfkyo, ocjf gfygh jf 60 bkl pfwwohw hgobphcdhyhb o fczfyyo jf Fjwoc Lvwfb 70 jf bhyo, hlb jh pypykh bhckmfwzho jow Gfb Bkl#9:

    Jo lhjo jh opowko opfyykh, cfwwh gocavczvyh jf 8;=4 wf fwiohbjokw bo}kbfczow jk}fynfczfw jh oykfczho popvlkwzh zhczo co plhco jhoykfczho, xvhczo co plhco jh oynhckqho# Zhl hzkzvjf wf ftpykbky hzyh}w

    jhw ftpfykcgkhw nyf}kwzhw jf Goczhnfb $hiykl+ f Owhwgo $avldo+, ocjf bfcow hfwpoczhcfkjhjf hvzocobkwzh f bhkw h oynhckqho f oykfczho jfhnyvphbfczow jf fwxvfyjh jfwloghb phyh hw gobkwwfw jf miykgh o fkto jhho opfyykh hczk"no}fychbfczhl#96

    Cfwwf goczftzo, gyfwgf h zfcjcgkh, co wfko jo no}fyco, h yfwol}fy hgykwf polzkgh hzyh}w jo fcgvyzhbfczo jf zojo fwpho phyh h hnkzho popvlhy#O mogo pykcgkphlbfczf o bo}kbfczo fwzvjhczkl# Jfpokw jh ogvpho jh VcI,fb mkcw jf hnowzo, ogoyyfb zyw kbpoyzhczfw fpkwjkow fb ovzviyo1 h kc}hwojh Mhgvljhjf jf Mklowomkh jf Wo Phvlo pflo nyvpo pyozo"mhwgkwzh Gobhcjo jf

    Ghh how Gobvckwzhw $GGG+, hvtklkhjo pflh moyh pilkgh f pflh MyfczfHczkgobvckwzh $MHG+, h ho bklkzhy ch VWP f h pykwo jf >7; fwzvjhczfw xvfphyzkgkph}hb jo 70#o Gocnyfwwo jh VCF fb Kikch# Jfwzkzvjo jf wvh }hcnvhyjh,o bo}kbfczo jf bhwwhw fczyhy fb yfmlvto# O ghwo jo jfpvzhjo Boyfkyh Hl}fwmoycfgf hpfchw o pyfzftzo zkl phyh h jfgyfzho jo Hzo 6 fb 87 jf jfqfbiyo#

    97 NHWPHYK, Flko# H jkzhjvyh fc}fynocdhjh# Wo Phvlo1 Gkh# jhw Lfzyhw, 9009# p# 9>4#9: Gm# WHFW, op# gkz#, p# 906"90=#96 Gm# NOYFCJFY, Ahgoi# Gobihzf chw zyf}hw# H fwxvfyjh iyhwklfkyh1 jhw klvwfw pfyjkjhw

    lvzh hybhjh# Wo Phvlo1 zkgh# 8;4># p# 8:6#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    13/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    97

    O mfgdhbfczo jkzhzoykhl1 kczfypyfzhfw gocgoyyfczfw

    D, ch lkzfyhzvyh, jvhw zfwfw jkwpoc}fkw f xvf wvwzfczhb ftplkghfwopowzhw woiyf h ghvwh jh fjko HK"6, f}fczo xvf fcgfyyh fwwf pykbfkyo nyhcjfgkglo polzkgo jo yfnkbf# H pykbfkyh ftplkgho $xvf ch }fyjhjf pojf wfyjfwjoiyhjh fb jvhw }hykhczfw+ fcmhzkqh h ho jf gfyzow mhzoyfw kczfycow hohphyfldo jo Fwzhjo# H wfnvcjh ftplkgho $xvf zhbib pojf wfy jfwjoiyhjhfb jvhw }hykhczfw+ fcmhzkqh gfyzow mhzoyfw ftzfycow ho hphyfldo jo Fwzhjo,mhzoyfw xvf hzvhyhb co c}fl jh gfch polzkgh# ]fahbow bvkzo iyf}fbfczf fwwhwftplkghfw# H mkb jf yfwvbk"lhw f bhyghy wvhw jkmfyfchw f cmhwfw }ovhpyfwfcz"lhw woi h moybh jf xvhzyo dkpzfwfw#

    Dkpzfwf 81 o HK"6 mok, ch }fyjhjf, o yfwvlzhjo jow fbihzfw polzkgow fkjfolnkgow zyh}hjow pflow jkmfyfczfw nyvpow bklkzhyfw $bhkw bojfyhjow, bhkwyhjkghkw+ h pyopwkzo jh chzvyfqh jo yfnkbf polzkgo co pw"8;=:# Flfyfpyfwfczov, fcmkb, h }kzykh jh lkcdh jvyh, h mhgo bhkw yfpyfwwk}h, woiyf owghwzfllkwzhw, h mhgo bhkw lfnhlkwzh#

    Fwwh kczfypyfzho, xvf pyk}klfnkh hw jkwpvzhw kczfychw w MoyhwHybhjhw, zobh gobo i}ko xvf

    gobo o pojfy fwz gob ow bklkzhyfw f $poy kwwo+ gobo wfyo flfwxvf kyo jfmkcky ow wfvw zfybow hzvhkw f mvzvyow, glhyo xvf h jkwpvzhpolzkgh wf jfwlogov phyh wfv bikzo, ocjf wf moybhb nyvpow,mhgfw f wfzoyfw, ow xvhkw, vckjow pflh gocgfpo gobvb jowkwzfbh f hlkhjow ch oiwfy}ho jf gfyzow powzvlhjow, zfcjfb h wfjk}kjky fb phyzkjow kczfycow xvf lvzhb pflh gocxvkwzh jo pojfy#9=

    O }fcgfjoy kbpykbky, poyzhczo, ho yfnkbf yfwvlzhczf ow wfvw jfwnckow#H lkcdh jvyh, xvf pyfzfcjkh vbh kczfy}fco bklkzhy bhkw jvyhjovyh f vbh

    yfpyfwwo bhkw whcfhjoyh $jo gobvckwbo f jh goyyvpo+, ihzfv"wf pflhjkzhjvyh hifyzh# Jh h ftkncgkh jf vb kcwzyvbfczo lfnhl phyh gocgyfzkqhy fwwfwoiafzk}ow#

    Dkpzfwf 91 vbh ovzyh }fyzfczf jfwwh ftplkgho kczfychlkwzh wvwzfczhxvf o Hzo 6 mok, ch }fyjhjf, o pyojvzo polzkgo jf vbh bhcoiyh bvkzo ifbhyzkgvlhjh pflow wfzoyfw bhkw yhjkghkw jhw Moyhw Hybhjhw $wfzoyfw fwwfwjobkchczfw ch gohlkqo bklkzhy xvf wvwzfczh}h o no}fyco Gowzh f Wkl}h+, f xvf

    9= GHWZFLLO IYHCGO, Ghylow# Ow bklkzhyfw co pojfy# Yko jf Ahcfkyo1 Co}h Myoczfkyh, 8;>4#p# =0# }# 91 O Hzo 6#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    14/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    9:

    vzklkqhyhb hw bhckmfwzhfw jf opowko jkzhjvyh gobo vb pyfzftzo phyhkbpoy vbh wolvo jf moyh phyh h gykwf polzkgh f hbplkhy h bklkzhykqho joyfnkbf wfv pyopwkzo jfwjf wfbpyf# Ch }fywo gvyzh jo ft"Bkckwzyo jh MhqfcjhJflmkb Cfzzo, dh}kh bvkzh zfcwo, bhw co mvcjo fyh zvjo zfhzyo# Dh}kh phwwfhzhw,dh}kh jfwgoczfczhbfczo bklkzhy, bhw dh}kh woiyfzvjo zfhzyo# Fyh vb zfhzyo phyhlf}hy ho Hzo# $###+ O xvf wf pyfphyh}h fyh vbh jkzhjvyh bfwbo#9>

    Aoo Yoifyzo Bhyzkcw Mkldo pyopf h bfwbh yhqo1

    ho bfwbo zfbpo fb xvf wvynkhb ow pykbfkyow wkchkw jfyhjkghlkqho jh lvzh popvlhy f jhw pyzkghw jh fwxvfyjh, fb 8;=4,wfzoyfw wknckmkghzk}ow jhw Moyhw Hybhjhw, jfwknchjow fb nfyhlgobo h lkcdh jvyh f xvf ogvph}hb powzow"gdh}f co no}fycoGowzh f Wkl}h, a phyfgkhb zfy"wf jfmkckjo poy vbh fwzyhznkh jfpyfwwo fb mh}oy jo fcjvyfgkbfczo polzkgo# O bo}kbfczofwzvjhczkl phyfgf zfy moycfgkjo ow pykcgkphkw pyfzftzow phyh wvhmvco# Hwwkb, h yhjkghlkqho jh jkyfkzh bklkzhy bhkw ftzyfbhjhphyfgf zfy"wf hczfgkphjo h hgoczfgkbfczow gobo hw nyf}fwopfyykhw jf Goczhnfb f Owhwgo, o fbpyfno jf zzkghw moxvkwzhwpflo bo}kbfczo fwzvjhczkl f o hccgko jh hjfwo jh fwxvfyjh lvzh hybhjh#94

    Fwwhw jvhw dkpzfwfw powwvfb vb bfwbo jfmfkzo fb gobvb1wvpfyfwzkbhb h ghphgkjhjf jf vb hzoy bfwbo vb hzoy bklkzhy cvb yfnkbfbklkzhy boiklkqhy ow yfgvywow polzkgow wfnvcjo wvh }oczhjf f wfvw oiafzk}ow#Hlb jf ftkiky vbh }kwo wkbplkmkghjh f kcgoyyfzh jo phcoyhbh bklkzhy co pw"8;=>, pokw hzykivk h pyoboo jh yhjkghlkqho jo yfnkbf ftglvwk}hbfczf lkcdh

    9> Jfpokbfczo gkzhjo poy1 NHWPHYK, op# gkz#, p# 77;# Gm# zhbib1 O HK"6 a fwzh}h pyoczo fbavldo# ]fah, Wo Phvlo, 98 jfq# 8;>>#94 BHYZKCW MKLDO, Bo}kbfczo fwzvjhczkl, p# 874"87;, nykmow bfvw# O fwxvfbh ftplkghzk}o

    wfnvcjo o xvhl o mfgdhbfczo jkzhzoykhl mok vbh oiyh jh hczf}kwo polzkgh poy phyzf jow wfzoyfw jvyow joyfnkbf, xvf vzklkqh}hb ow bo}kbfczow jh opowko ov gykh}hb wkzvhfw xvf ftknkwwfb wvh kczfy}fco, fwzpyfwfczf zhbib fb1 NOYFCJFY, op# gkz#5 f HL]FW, op# gkz# Phyh o pykbfkyo, h zyhbh jo Hzo Kcwzkzvgkochl c#6 wf gocwvbov h myko, cvb bobfczo jf yflhzk}h ghlbhykh# O bo}kbfczo opfyyko"fwzvjhczkl wf hgdh}h yfpykbkjof fwnozhjo co mkchl jo hco f co pojkh wfy h ghvwh jfzfybkchczf jo mfgdhbfczo jkzhzoykhl# Xvhyzkb jf Boyhfw,yfpoyzhcjo o zfwzfbvcdo jo ]kgf"Pyfwkjfczf Pfjyo Hlfkto, woiyf o ghwo Boyfkyh Hl}fw fcmhzkqh h ftkwzcgkhjf vb gobpl jf ftzyfbh jkyfkzh }kwhcjo kcwzhvyhy h jkzhjvyh zozhl# Nhbh f Wkl}h, cozh Hlfkto, co kncoyh}hh opowko jow phylhbfczhyfw wvwpfcwo jhw kbvckjhjfw jf Bygko Hl}fw# Bhw flf xvfykh gykhy vb gocmlkzoxvf wfy}kykh jf pyfzftzo kcwzhlho jf vb yfnkbf jkzhzoykhl, zfczhcjo, jfwwh bhcfkyh, jfwhgyfjkzhy oGocnyfwwo# BOYHFW, Lfw bklkzhkyfw fz lfw ynkbfw### p# =>;#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    15/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    96

    jvyh,9; pyfwfy}h, poy gobphyho, h goyyfczf ghwzfllkwzh, ch }fyjhjf hxvflfwxvf, hz 8;=>, dh}khb jf mhzo zobhjo hw jfgkwfw bhkw hvzoykzykhw hz fczo$lfbiyf"wf1 HK"8, HK"9, HK"7+#

    Dkpzfwf 71 h zfygfkyh dkpzfwf jfwzhgh o phpfl jh yhjkghlkqho jobo}kbfczo opowkgkockwzh $wfah jo bo}kbfczo fwzvjhczkl5 wfah jow fcwhkow jflvzh hybhjh+ co pyogfwwo jf yfgyvjfwgkbfczo jo yfnkbf f jo mfgdhbfczojkzhzoykhl# Phyzf"wf jo pyfwwvpowzo $doblono xvflf fcvcgkhjo poy GhylowGhwzfllo Iyhcgo+ wfnvcjo o xvhl hw opowkfw wo phyzf jo wkwzfbh polzkgo70

    phyh wf hmkybhy xvf mok ch gfch polzkgh $f co co kczfykoy jo hphyfldo joFwzhjo+ xvf h yhjkghlkqho hzvov co wfczkjo jf mhqfy o yfnkbf jfwkwzky jhwzbkjhw zfczhzk}hw jf lkifyhlkqho f bhckpvlho jow wfzoyfw opowkgkockwzhw,

    opzhcjo, hmkchl, pflo hvzoykzhykwbo hifyzo# Gowzh f Wkl}h

    zyhzhy Ucvb pykbfkyo bobfczoR jf yfhzk}hy o aono phyzkjyko,hbplkhy hw lkifyjhjfw polzkghw, mhy hpflow vcko chgkochl#Xvhcjo gyfwgf h opowko $phwwfhzh jow Gfb Bkl, pykbfkyow hzownvfyykldfkyow, opowko myhcgh jo BJI ho yfnkbf, Myfczf Hbplhfzg#+, co}hbfczf vbh opowko kczfych pf fb tfxvf o no}fyco#Fwwh opowko phyzkykh jh ao}fb omkgkhlkjhjf, jow wfzoyfwchgkochlkwzhw jo ftygkzo f jow vlzyh# Gobo gocwfxcgkh fjkzh"wfo Hzo 6#78

    Dkpzfwf :1 h xvhyzh dkpzfwf jkwpoc}fl zhbib ftzfychlkwzh }o HK"6 ihwkghbfczf gobo o yfwvlzhjo jf vbh gykwf phylhbfczhy# H yfgvwh joGocnyfwwo Chgkochl, fb 89 jf jfqfbiyo, fb hvzoykqhy o no}fyco h pyogfwwhy o

    9; gocwfcwo ch lkzfyhzvyh xvf fwwh zoycov"wf h goyyfczf dfnfbckgh h phyzky jh hwgfcwo jf Gowzh

    f Wkl}h# ]fy1 GYVQ5 BHYZKCW, op# gkz#, p# 785 GHYJOWO, Mfychcjo Dfcykxvf# Hvzoykzhykwbo fjfbogyhzkqho# 9# fj# Yko jf Ahcfkyo1 Phq f Zfyyh, 8;>6, p# 9085 f GHYJOWO, O bojflo polzkgo iyhwklfkyo,p# >=5 }fy zhbib1 GHWZFLLO IYHCGO, op# gkz#, p# ;9";7# H yknoy, h lkcdh jvyh co fyh pyopykhbfczf vbbo}kbfczo polzkgo fb zoyco jf vb pyonyhbh oyknkchl f gofyfczf fb yflho polzkgh no}fychbfczhl, bhw,hczfw, vbh goyyfczf jf opkcko jf goczoycow kbpyfgkwow xvf yfvckh jfwjf chgkochlkwzhw jf jkyfkzh hz lkjfyhc"hw pyozomhwgkwzhw#

    70 GYVQ5 BHYZKCW, op# gkz#, p# 8:"86#78 GHYJOWO, O bojflo polzkgo p# >># }fy knvhlbfczf1 GYVQ5 BHYZKCW# op# gkz#, f WHJFY,

    Fjfy# Vb yvboy jf iozhw $fcwhkow woiyf h bklkzhykqho jo Fwzhjo ch Hbykgh Lhzkch+# Wo Phvlo1 Polkw,8;49# Gyvq f Bhyzkcw kcwkwzfb zhbib co }fzoy jo jfwgoczfczhbfczo popvlhy, jhw glhwwfw bjkhw, jf wfzoyfwjo fbpyfwhykhjo f jow jfbhkw kczfyfwwfw goczyhykhjow, wfah pflh opyfwwo hvzoykzykh, wfah pflhw gocjkfwfgocbkghw, bhw wfb fwxvfgfy, goczvjo, h wviwzkzvko jo phyzkjo co pojfy, }hlf jkqfy, h zyhcwmoybho copfymkl jh gohlkqo jobkchczf f wvhw gocwfxcgkhw phyh yfjfmkcko jh polzkgh fwzhzhl $p# 78+#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    16/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    9=

    jfpvzhjo Bhygko Boyfkyh Hl}fw $BJI"NI+ mok o f}fczo jfgkwk}o jh gykwfpolzkgh#79

    Pfcwo xvf ho gfczyhy o mogo jh gykwf jf 8;=4 ch ho jhw opowkfw$wogkhl ov phylhbfczhy+ fwwhw jvhw dkpzfwfw ftplkghzk}hw zfcjfb h zobhy oaono polzkgo poy vbh yflho jf wobh"qfyo, ocjf zojo o pojfy zkyhjo jf vblhjo phwwh cfgfwwhykhbfczf phyh o ovzyo# H fwwcgkh jfwwf aono h jkwpvzhfczyf jvhw kczyhcwkncgkhw1 vbh powkzk}h $hw opowkfw+, ovzyh cfnhzk}h $owbklkzhyfw yhjkghkw+# Jf hgoyjo gob hw wkbphzkhw wviafzk}hw jo hchlkwzh pojf"wf kbhnkchy h phyzky jh jokw gfcykow kjfhkw1 wf hw opowkfw zk}fwwfb ftknkjobfcow, bfcow kczfcwh zfykh wkjo h yfwpowzh bklkzhy5 ov1 wf hw opowkfw zk}fwwfbwkjo bhkw yhjkghkw, bhkw mgkl zfykh wkjo jfyyvihy o no}fyco f py mkb ho yfnkbf#

    D, hkcjh, vbh xvkczh ftplkgho omfyfgkjh pflh hncgkh jf fwpkochnfbf kczflkncgkh jo no}fyco coyzf"hbfykghco co Yko jf Ahcfkyo xvf hzykivk okbphwwf polzkgo f, poyzhczo, o hpyomvcjhbfczo jh gykwf kcghphgkjhjf fkchiklkjhjf jo pypyko Gowzh f Wkl}h1

    Fwzhiflfgfv"wf vb gkglo jf pyo}oghfw jow fwzvjhczfw f jfyfpyfwwo jh polgkh xvf jf}fy pfywkwzky pflo bfcow hz xvf ono}fyco mhh hlnvb bo}kbfczo phyh kbplfbfczhy cfgfwwykhwyfmoybhw fjvghgkochkw# Ow fwzvjhczfw }b yfpfzkcjo yfk}kcjkghfwpflh yfmoybh jo wkwzfbh fjvghgkochl hyghkgo bfldoyfwpyomfwwoyfw, bfldoyfw kcwzhlhfw f gvyygvlow hzvhlkqhjow $###+ bhw co wf mhqfb ov}ky# $###+ Ho bfwbo zfbpo, pyfwwfwpozfcgkhlbfczf pfyknowhw fwzo wvynkcjo fczyf ow bklkzhyfw, xvfwo h gdh}f jh fwzhiklkjhjf jo no}fyco Gowzh f Wkl}h# H yflvzcgkhjo pyfwkjfczf phyh hnky woi pyfwwo }kyzvhlbfczf o kbpfjkv jfmhqfy xvhlxvfy gokwh xvf whzkwmhh zhczo how fwzvjhczfw xvhczo howbklkzhyfw# Vbh kcho goczkcvhjh jf}fy wfy}ky bhkw phyh hnyh}hyjo xvf phyh hlk}khy o pyoilfbh# $###+ H kcwhzkwmho bklkzhy gob ojfwfbpfcdo kcfpzo UwkgR jf Gowzh f Wkl}h f jf hlnvcw jf wfvwbkckwzyow"gdh}f pojfy hvbfczhy bfwbh pyopoyo xvf ow

    jkwzyikow# H kcghphgkjhjf UwkgR jo pyfwkjfczf jf fczfcjfy hw moyhwxvf fwzo fb bo}kbfczo hphyfgf gob glhyfqh ch kcwkwzfczfhzykivko jhw jfwoyjfcw ftglvwk}hbfczf ho jf hnkzhjoyfw

    79 Gm# o mklbf"jogvbfczyko jo aoychlkwzh Phvlo Bhyevc, HK"6 O jkh xvf co ftkwzkv# Yfhlkqhojo Cglfo jf Jogvbfczykow jh Z] Gvlzvyh/Z] Gbhyh, 9008# 6= bkc#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    17/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    9>

    pyomkwwkochkw, pyomfwwoyfw, polzkgow jf opowko# Jf vbh bhcfkyhnfyhl, h hzk}kjhjf polzkgh fwzvjhczkl }kwzh gobo wvi}fywk}h f ofwzvjhczf jfwgoczfczf }kwzo gobo vb pyoilfbh polzkgo h wfy

    fcmyfczhjo pflh boiklkqho jf zojhw hw moyhw jf wfnvyhchjkwpoc}fkw###77

    Ch }fyjhjf, fwwh bvkzo bhkw vbh kczfypyfzho hj dog jo xvfpyopykhbfczf vbh hclkwf ghvwhl# Mvcgkoch bhkw gobo vbh gocmkybho jopyfgocgfkzo ov jh kcjkwpowko jow Fwzhjow Vckjow goczyh o wfnvcjopyfwkjfczf bklkzhy $hzykivkcjo wvh mknvyh f h wfv ghyno vbh gfczyhlkjhjf f vbpojfy xvf fb hiwolvzo gocjkqkh gob o gobplfto aono jf moyhw polzkgo"bklkzhyfwco kczfykoy jo hphyfldo jo Fwzhjo+ jo xvf gobo ftplkgho fmfzk}h phyh h

    gocavczvyh polzkgh# Ho pfywochlkqhy, hgkbh jf zvjo, h powwkiklkjhjf jf wvhwolvo, wkbplkmkgh h chzvyfqh jh gykwf jf 8;=4 f zyhcwmoybh h whjh phyh okbphwwf polzkgo fb vbh xvfwzo jf fwgoldh pfwwohl $nvkhjh pflo iob wfcwo+fczyf jvhw hlzfychzk}hw#

    Pfcwo xvf wfah pyfgkwo fcmoghy fwwf pyoilfbh h phyzky jf vbh ovzyhpfywpfgzk}h#

    H kjfolonkh gobo }hyk}fl ftplkghzk}h

    O 87 jf jfqfbiyo jf 8;=4 mok o bobfczo gyvgkhl ch jfmkcko johvzoykzhykwbo bklkzhy gobo vb pyogfwwo jf locnh jvyho# Ch gocavczvyh xvf}hk, nyowwo bojo, jf bhyo/hiykl jf 8;=> h ovzviyo jf 8;=4, wf ftpyfwwhyhb f wfyfwol}fyhb, ho bfcow zfbpoyhykhbfczf, goczyhjkfw hnvjhw, xvfy co kczfykoyjo hphyfldo jf Fwzhjo $f, bhkw fwpfgkmkghbfczf, co wfko jo wfv yhbo jobkchczf1hw Moyhw Hybhjhw+, xvfy co yflhgkochbfczo fczyf o Fwzhjo f ow wfzoyfw wogkhkwxvf wf lhchyhb opowko#

    Oyh, zhczo vbh lkcdh jf kczfypyfzho $h}hco jo gocmlkzo wogkhl 2hpyomvcjhbfczo jo hvzoykzhykwbo+ xvhczo ovzyh $hzvho jflkifyhjh jh lkcdhjvyh bklkzhy 2 mfgdhbfczo jkzhzoykhl+ wo, wf zobhjhw kwolhjhbfczf, povgogoc}kcgfczfw phyh jfgkmyhy o yfwvlzhjo mkchl jh gykwf polzkgh# Ghwo co wf xvfkyh

    77 Gfczyhl Kczfllknfcgf Hnfcg{ $GKH+# Ow kcxvkfzow fwzvjhczfw iyhwklfkyow# Yflhzyko fwpfgkhl#Iolfzkb wfbhchl# 70 hno# 8;=4# 87 p# Hpvj ]FCZVYH, Qvfcky# 8;=41 o hco xvf co zfybkcov# Yko jf Ahcfkyo1Co}h Myoczfkyh, 8;44# p# 8;0"8;8#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    18/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    94

    wkbplfwbfczf avwzhpoy hw jvhw yhqfw h kczfychlkwzh f h ftzfychlkwzh , pyfgkwohyzkgvlhyow wfvw pykcgpkow ftplkghzk}ow wfnvcjo vb wfczkjo pyfgkwo# Hwwkb,vbh co}h dkpzfwf pojfykh }kcgvlhy jvhw hyfchw h wogkfjhjf $bhkwfwpfgkmkghbfczf ow gocmlkzow wogkhkw f polzkgow jf glhwwfw, ghbhjhw f ghzfnoykhwwogkhkw+ f o Fwzhjo $bhkw fwpfgkmkghbfczf hw lvzhw kczfychw fczyf ow nyvpowpolzkgow f goyyfczfw bklkzhyfw+ fb mvco jf vbh }hyk}fl ftplhchzykh1 hkjfolonkh#

    Vbh ftplkgho poww}fl phyh o pyoilfbh pojfykh, fczo, wfy h wfnvkczf1h yhjkghlkqho jo bo}kbfczo jhw opowkfw fb 8;=4, o wfv ghyzfy jf bhwwh fo phpfl jkyknfczf xvf ow fwzvjhczfw gvbpykyhb cfwwh gocavczvyh hphyfgkhb,phyh hw gpvlhw jhw Moyhw Hybhjhw, gobo pfyknowow flfbfczow jf

    jfwfwzhiklkqho co hpfchw jo no}fyco Gowzh f Wkl}h, bhw, pykcgkphlbfczf,jh Yf}olvo $kwzo , jo yfnkbf+# O Pyfbivlo jo HK"6 zoych bhkw fcmzkghfwwh pyfogvpho1

    O Pyfwkjfczf jh Yfpilkgh Mfjfyhzk}h jo Iyhwkl, ov}kjo o Gocwfldojf Wfnvyhch Chgkochl, f $###+ gocwkjfyhcjo xvf $###+ wf zoychkbpfykowh h hjoo jf bfjkjhw xvf kbpfhb wfahb myvwzyhjow owkjfhkw wvpfykoyfw jh Yf}olvo, pyfwfy}hcjo h oyjfb, h wfnvyhch,h zyhcxklkjhjf, o jfwfc}ol}kbfczo fgocbkgo f gvlzvyhl f hdhybockh polzkgh f wogkhl jo Phw, gobpyobfzkjow poy pyogfwwowwvi}fywk}ow f jf nvfyyh yf}olvgkocykh5 gocwkjfyhcjo xvf zojowfwwfw mhzow pfyzvyihjoyfw jh oyjfb wo goczyykow how kjfhkw f gocwolkjho jo Bo}kbfczo jf bhyo jf 8;=:, oiyknhcjo ow xvfpoy flf wf yfwpocwhiklkqhyhb f avyhyhb jfmfcj"lo h hjozhyfb hwpyo}kjcgkhw cfgfwwykhw, xvf f}kzfb wvh jfwzyvko, yfwol}f fjkzhyo wfnvkczf Hzo Kcwzkzvgkochl#7:

    Poy xvf fwwh kbhnfb, jf vbh nvfyyh yf}olvgkocykh fb bhygdh,zoycov"wf h pfygfpo jobkchczf co kczfykoy jhw gpvlhw bklkzhyfw? Fb mvco

    jh lfkzvyh $kjfolnkgh+ xvf zojhw hw goyyfczfw bklkzhyfw pyfwfczfw jo no}fycoGowzh f Wkl}h $ghwzfllkwzhw, h lkcdh jvyh, h goyyfczf hlivxvfyxvkwzh f onyvpo phlhgkhco+ mhqkhb jfwwh gocavczvyh fwpfgmkgh# Aoo Yoifyzo BhykcwMkldo kcwkwzf, gob yhqo, xvf h pyfwfch jf jk}kwfw jfczyo jo ghbpo bklkzhy wfgvcjykh fb yflho yfkzfyhjh vcko jfwwhw moyhw ch jfmfwh jh Yf}olvo

    7: Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6# Kc1 IOCH]KJFW, op# gkz#, p# >44">4;, nykmow bfvw#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    19/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    9;

    jf 8;=: f co hzhxvf h xvhlxvfy zfczhzk}h jf yfhyzkgvlho hvzcobh jo ghbpopolzkgo#76

    Gobo h Yf}olvo iyhwklfkyh jf 78 jf bhyo jf 8;=: o cobf omkgkhljo nolpf polzkgo"bklkzhy zkcdh o mkybf pyopwkzo jf fwzhiflfgfy vbh hvzczkghoyjfb jfbogyzkgh, mvcjhjh ch lvzh goczyh h goyyvpo, co gobihzf wvi}fywo f w kjfolonkhw goczyykhw w zyhjkfw jo cowwo po}o,7= zojhbhckmfwzho jf opowko zfcjkh h wfy fcxvhjyhjh cvbh jfwwhw zyw mhlzhwnyh}fw# O jfwfao ftpyfwwo pflh Myfczf Hbplh fb yfwzhvyhy o pojfy gk}kl, opykcgpko flfkzoyhl f vb yfnkbf phyzkjyko bfcow ynkjo $fcmkb1 vb yfnkbf lkifyhl"jfbogyzkgo goc}fcgkochl+ wvwgkzh}h ow pyfgocgfkzow fcyhkqhjow fczyf owbklkzhyfw myfczf h polzkgh fb nfyhl# Bfwbo wfb yfpyfwfczhy h yfwzhvyho jo

    popvlkwbo f wfv yowyko jf bhlfw $ghow, jfwoyjfb f kcwzhiklkjhjf+, h pfzko jhMyfczf jf Ghylow Lhgfyjh, Acko Xvhjyow, Avwgflkco Evikzwgdfe f,powzfykoybfczf, Aoo Novlhyz lfbiyh}h, cfwzh hlzvyh jo pyogfwwo yf}olvgkocyko,h goyyvpo f h jfbhnonkh jow polzkgow pyomkwwkochkw# H wvi}fywo, poywvh }fq, pojkh wfy gocwzhzhjh fb xvhlxvfy hzo jf kcwvioyjkcho goczyh hhvzoykjhjf bklkzhy# H }hnvfqh jfwwh ghzfnoykh ftpyfwwh}h o nyhv jf kczolfycgkhpolzkgh jkhczf jo bo}kbfczo fwzvjhczkl, jo bo}kbfczo opfyyko, jo bo}kbfczoyf}olvgkocyko $ow fcwhkow jf lvzh hybhjh+ f jh jkwgyfzh opowko phylhbfczhy#Fcmkb, hw kjfolonkhw ftzkghw, jfwcfgfwwyko jkqfy, gobphyfgfykhb ch avwzkmkgho

    jo Hzo 6 gobo o fvmfbkwbo jo gobvckwbo $ov, phyh ow bhkw womkwzkghjow, jowogkhlkwbo+#O hczkgobvckwbo gocwkwzkh, pyo}h}flbfczf, co flfbfczo kjfolnkgo

    bhkw yfckzfczf jh }kwo bklkzhy jo bvcjo jfwjf 8;76, f mvcgkocov, ch gocavczvyh,gobo vb bckbo jfcobkchjoy gobvb h zojhw hw goyyfczfw ghwzyfcwfw# O goyocflNvwzh}o Boyhfw Yfno Yfkw, ghwzfllkwzh, lkifyhl f bojfyhjo, fcmhzkqov xvf, chhvwcgkh jf vb pyoafzo f jf vbh kjfolonkh, h Yf}olvo w pfcwh}h fbjfzfy o gobvckwbo $###+ Co zkcdh chjh jf UpyoafzoR wogkhl cfb jf UpyoafzoRfgocbkgo, fyh o hczkgobvckwbo# Fwwh kjfolonkh mvcgkoch}h gobo o flfbfczo

    jf gofwo fczyf hw mhgfw yhjkghkw f bojfyhjhw1

    Hlkw, ow lzkbow f zhl}fq ckgow pyopwkzow f pykcgpkow xvfhwwfnvyh}hb h cowwh gofwo fyhb ow jh pyfwfy}ho jh jkwgkplkch f

    76 BHYZKCW MKLDO, O phlgko f h ghwfych, p# 886# Phyh vbh jfwgyko jo phcoyhbh bklkzhy cono}fyco Gowzh f Wkl}h, }fy p# 88="890# D h vb xvfb xvfb ihwzhczf kcmoybhzk}o jf ghjh mhgo# Vbhjfwgoifyzh kbpoyzhczf jo zyhihldo jf Bhyzkcw Mkldo h wfnvkczf1 cfwwf pfyojo pyfgkwo ow jvyow cophyfgfb zfy wkjo o bozoy jh co}h fzhph jf bklkzhykqho $p# 874+# Jf}f"wf ivwghy h oyknfb jfwwh pyfwwo conyvpo phlhgkhco f, bhkw fwpfgkmkghbfczf, co Nhikcfzf Bklkzhy jh Pyfwkjcgkh jh Yfpilkgh $p# 8:4+#

    7= Pyfbivlo jo Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6# Kc1 IOCH]KJFW, op# gkz#, p# >44#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    20/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    70

    7> ]fy jfpokbfczo jf Nvwzh}o Boyhfw Yfno Yfkw fb1 JHYHVAO, Bhykh Gflkch5 WOHYFW,Nlvgko Hy{ Jklloc5 GHWZYO, Gflwo# ]kwfw jo nolpf1 h bfbykh bklkzhy woiyf 8;=:# Yko jf Ahcfkyo1 Yflvbf"Jvbhy, 8;;:# p# =0# Zojhw hw ftpyfwwfw fczyf hwphw wo jo goyocfl#

    74 Ivyckfy dh}kh gdfmkhjo h yf}olzh jf Hyhnhyhw goczyh Avwgflkco Evikzwgdfe# Fb 8;=4 wfy}kh conhikcfzf jo Bkckwzyo jh Hfyocvzkgh, Bygko jf Wovqh Bfllo, ft"kczfnyhlkwzh f yfpyfwfczhczf jh lkcdh jvyh#]fy1 ZYKCJHJF, Dlnko# O yhjkghlkwbo bklkzhy fb =: f h co}h zfczho mhwgkwzh# Kc1 WOHYFW5 JHYHAO,op# gkz#5 f NHWPHYK, op# gkz#, p# 707#

    jh dkfyhyxvkh chw Moyhw Hybhjhw f jh phq wogkhl mhgf w hbfhhwkbkcfczfw jh ho wvi}fywk}h gobvckwzh# Fwzf fyh vb mhzokcgoczfwz}fl# 7>

    Jo lhjo gowzkwzh, chgkochlkwzh f yhjkghl, phyh pfybhcfgfy chzfybkcolonkh vwvhl, ow bfwbow }hloyfw, wobfczf bhkw fthlzhjow, gobpvcdhb oxvhjyo jf yfmfycgkh gobvb# O jfpokbfczo jo Iyknhjfkyo Aoo Phvlo BoyfkyhIvyckfy, vb jow oynhckqhjoyfw jo Gkwh $Gfczyo jf Kcmoybhfw jh Hfyocvzkgh+f kczfnyhczf jh lkcdh jvyh, yfpyfwfczhzk}o jo fwpykzo f jh jkwpowko jhwmoyhw polzkgo"bklkzhyfw fb zoyco jo pyfwkjfczf Gowzh f Wkl}h ch gykwf jf 8;=4#74

    H }kwo ghykghzh jo wogkhlkwbo f h yfafko boyhlkwzh jo gobpoyzhbfczo jow

    fwzvjhczfw yhjkghlkqhjow fwxvfyjh wo ow flfbfczow kjfolnkgow gfczyhkwxvf gobpfb h kczfypyfzho jo bobfczo polzkgo pflh ftzyfbh"jkyfkzh bklkzhy foykfczhb wvh yfho#

    Wvh mklowomkh pfwwohl, xvf yfzb jo wogkhlkwbo h kjkh wkbplykh jf xvfwf zyhzh jf vb yfnkbf fgocbkgo goczyh o kcjk}jvo f h lkifyjhjf jf kckgkhzk}h,gob ihwf cvbh }fywo bhkw hzvhlkqhjh jh mivlh jh gknhyyh f jh moybknh, f xvffctfynh ch ho jow fwzvjhczfw ftglvwk}hbfczf h bhckmfwzho phzolnkgh jfvbh wogkfjhjf goyyobpkjh, bfcow kbpoyzhczf pflh wvh kncoycgkh jo xvfpflh wvh kcmlftkiklkjhjf#

    Woiyf o wogkhlkwbo1 ###Zcdhbow h goc}kgo jf xvf h kjfolonkhbhytkwzh f wogkhlkwzh fyh kbpyhzkg}fl phyh h }kjh, phyh h pfwwohdvbhch# O UwfyR dvbhco co hgfkzh o wogkhlkwbo, poyxvf vbhjovzykch fgocbkgh xvf j knvhkw jkyfkzow h pfwwohw jkmfyfczfw#Vbh pfwwoh zyhihldh, nvhyjh ow wfvw yfgvywow f gocwfnvf bfldoyhyjf }kjh# O ovzyo, zyhihldhjoy zhbib, co nvhyjh o xvf nhcdov,zoych"wf vb iihjo, vb wfb"}fynocdh, f nhwzh zojo o wfv jkcdfkyo#Co }fcgfy cvcgh# ]o zfy hbiow ow bfwbo jkyfkzow? Co# Ghjhvb zfb h wvh mvco ch wogkfjhjf, zfb hxvklo xvf bfyfgf#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    21/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    78

    Woiyf o bo}kbfczo fwzvjhczkl1 Nvhyjo, wkb, h goc}kgo jf xvffwwfw wvi}fywk}ow, ch wvh bhkoykh, fwzh}hb ihwzhczf fctfyzhjow jhwkjkhw, bvkzo gobvcw ch pogh, jo phjyf Jfiyfz f jf Bhygvwf,

    woiyf hboy lk}yf f woiyf gobo noqhy h }kjh fb zojow ow wfvwwfczkjow# Fwwhw kjkhw zk}fyhb kcgko pykbfkyo ch Myhch, chWoyioccf, chxvflf pfyojo jf =4# Jfpokw }kfyhb phyh o Iyhwkl flf}hyhb ow ao}fcw iyhwklfkyow h wf bfzfy gob jyonhw# Fczo zojowflfw, jyonhjow, gobfhcjo vbh hzk}kjhjf klfnhl, jfwzyvkcjo wvhwpypykhw av}fczvjfw, moyhb wf zyhcwmoybhcjo fb }fyjhjfkyow yoiw#F wf kbkwgvyhb jfwwhw kjkhw jf xvf fyh pyfgkwo jfmfcjfy h lkifyjhjf,bhw vbh lkifyjhjf wfb lkbkzf, wfb goczyolf jf jkyfkzow, wfb xvhlxvfygoczyolf jf oiyknhfw f jf}fyfw# Fwwhw kjkhw gobfhyhb hpfyzvyihy h bogkjhjf iyhwklfkyh, f ow wvi}fywk}ow bhytkwzhw wf

    hpyo}fkzhyhb jflhw phyh mhqfy o gobihzf wvpowzh jkzhjvyh bklkzhy,xvf jf jkzhjvyh co zkcdh chjh, pokw o no}fyco fwzh}h hpfchwjfmfcjfcjo f pyogvyhcjo f}kzhy xvf dov}fwwf zvbvlzo f jfwoyjfbco phw# F h pyo}h jkwwo mok o 70# Gocnyfwwo jh VCF, fb Kikch,fwzhjo jf Wo Phvlo, co jkh 88 jf ovzviyo jf 8;=4, xvf yfwvlzov chpykwo jf bhkw jf 8#900 fwzvjhczfw# W }fcjo hw mozonyhmkhw phyhwhify o xvf wf phwwov l f hgyfjkzhy co xvf fwzov jkqfcjo# Fyh vbhmhqfcjh hlvnhjh pflh VCF ocjf ao}fcw, bohw f yhphqfw, mhqkhbhboy lk}yf ch }kwzh jf zojow, zobh}hb jyonhw, vb }fyjhjfkyoihghchl, vbh gokwh fwzpkjh# pyfgkwo }fy h jogvbfczho jhpogh, hw mozonyhmkhw, phyh wfczky h xvf c}fkw zo ihktow gdfnov h

    jfnyhjho boyhl jfwwfw yhphqfw, lf}hjow poy mhlwow ljfyfw, poyljfyfw kcjkncow#7;

    H wf}fykjhjf jfwwf yhgkogcko fwzhy ch ihwf jh gobpyffcwo h yfwpfkzojo nyhv $ftgfwwk}o+, jh chzvyfqh $wvi}fywk}h+ f jo wfczkjo $goczyh"yf}olvgkocyko+ jow gocmlkzow wogkhkw ch gocavczvyh jf bhyo h ovzviyo jf8;=4# H h}hlkho goczkjh co yflhzyko jh Gfczyhl Kczfllknfcgf Hnfcg{, yfmfykjhhgkbh, woiyf h mhlzh jf kczflkncgkh jo Bhyfgdhl Gowzh f Wkl}h $f, jf yfwzo, jfzojo o nyvpo phlhgkhco+ f wvh kcgobpfzcgkh phyh hzkchy gob h wkzvho fbo}kbfczhy"wf hjfxvhjhbfczf h mkb jf wvpfyhy h gykwf wogkhl, yf}flh bhkwpyfgocgfkzo jo hchlkwzh xvf pfygfpo polzkgh# H wolvo mkchl o HzoKcwzkzvgkochl c# 6 yfwvlzh jf vb zkpo fwpfgmkgo jf hclkwf jf gocavczvyh, fco jh hvwcgkh jflh# Gobo Gowzh f Wkl}h hcvcgkov1 h phyzky jfwwf bobfczo,

    7; Gkz# h phyzky jf wfv jfpokbfczo h1 JHYHVAO, Bhykh Gflkch5 WOHYFW, Nlvgko Hy{ Jklloc5f GHWZYO, Ow hcow jf gdvbio1 h bfbykh bklkzhy woiyf h yfpyfwwo# Yko jf Ahcfkyo1 Yflvbf"Jvbhy, 8;;:#p 908"9095 90;"980, yfwpfgzk}hbfczf#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    22/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    79

    ov h Yf}olvo goczkcvh, ov h Yf}olvo wf jfwhnyfnh#:0 H hgvkjhjf jhpyf}kwo ifb bfcow kbpoyzhczf jo xvf wvh pyopowko#

    O jfwfc}ol}kbfczo jfwwh co}h dkpzfwf woiyf h gykwf jf 8;=4 f wvhwolvo ftknkykh, poyzhczo, vbh hclkwf jfzkjh jh moybho kczflfgzvhl, jhwkcmlvcgkhw, jow }hloyfw polzkgow f jhw kjkhw woiyf h $ioh+ oynhckqho jhwogkfjhjf jh goyyfczf kjfolnkgh xvf hwwvbkv, cfwwf goczftzo, h dfnfbockhco hphyfldo bklkzhy# Knvhlbfczf, ftknkykh vb kc}fczyko jf wfvw yfgvywow jf pojfyphyh h}hlkhy h ghphgkjhjf jf ov kbpoy h wvh kczfypyfzho jh gocavczvyh polzkghov h whjh polzkgh phyh h gykwf polzkgh#

    Gobo ftplkghy hw yhqfw jh jfyyozh polzkgh jhw opowkfw f o myhghwwojo bo}kbfczo hczkhvzoykzyko?

    Vbh gyckgh jf Cflwoc Yojyknvfw $Vb pfwhjflo gob gfb bkljfmvczow, fwgykzh phyh O Nloio, fb mf}fyfkyo jf 8;=;+ moycfgf, poy bfko jfhcozhfw kbpyfwwkockwzhw, bhw ihwzhczf kczvkzk}hw, vbh kcjkgho wvnfwzk}h hpyopwkzo jh gocmknvyho wogkhl jo bhkoy f}fczo jf bhwwh jf 8;=41

    ###hphcdfk o cbfyo jf Bhcgdfzf yfmfyfczf phwwfhzh jow GfbBkl# $###+ F, fczo, gobfgfk h yfphwwhy hw mozonyhmkhw jow Gfb Bkl#$###+ Gobo wf whif, goc}b co gocmkhy bvkzo ch bfbykh# Zojowcw wobow }zkbhw jf mhlwhw lfbiyhchw# Wkb, h bfbykh zfb wvhwhlvgkchfw# $###+ Bhw h mozonyhmkh co gowzvbh bfczky# Co wfk wffwzh}hb pyfwfczfw ow Gfb Bkl# Zhl}fq ow Gfb Bkl mowwfb, jknhbow,h bfzhjf f, poyzhczo, Gkcxfczh Bkl# Jf xvhlxvfy moybh, fkw vbhbhwwh ihwzhczf hpyfgk}fl# $###+ Hz hxvflh jhzh, w o mvzfiolgocwfnvkv avczhy 60 bkl iyhwklfkyow# $###+ Ghjh xvhl lf}h}h co iolwoh wvh kjfolonkh, xvf fyh h bfwbh fb zojow ow iolwow# Ch pogh,fwgyf}k xvf co wf fcgoczyh}h, fczyf ow Gfb Bkl, ov gkcxfczh, ovhz 96, cfcdvb pyfzo# Fv fwzk}f l fwpkhcjo# Mvk zfwzfbvcdhhvjkzk}h f ogvlhy jh bhygdh# Gobo wov vbh mloy jf oiwfwwo,co bf whh jh ghifh h hvwcgkh jo cfnyo# Wf fv jfwgoiykwwf vb co jokw ov zyw, bhw vb, wobfczf vb , a bf jhykh poy bvkzo

    whzkwmfkzo# $###+ F ovzyh oiwfy}ho, xvf bf jfv o xvf pfcwhy1 owGfb Bkl zkcdhb vbh whjf jfczykh jf hccgko jfczkmygko# Oiafzhyhlnvb xvf bvkzow fwzhykhb jf iogh mfgdhjh# Hiwolvzhbfczf# Fwzh}hzojo bvcjo jf iogh hifyzh $gobo co jfczkwzh+ f nykzhcjo1 Phyzkgkpho( Phyzkgkpho( Phyzkgkpho(# F h bhygdh jf 800

    :0 Myhwf pyocvcgkhjh pflo pyfwkjfczf Gowzh f Wkl}h ch hifyzvyh jh yfvcko jo Gocwfldo jf Wfnv"yhch Chgkochl fb 87 jf jfqfbiyo jf 8;=4# Hpvj NHWPHYK, op# gkz#, p# 777"77:# Hkcjh o Pyfbivlo jo Hzo61 yfmfykcjo"wf ho Hzo Kcwzkzvgkochl c# 9, xvf mkthyh o pykcgpko wfnvcjo o xvhl h Yf}olvo co mok, bhw f goczkcvhy, gocglvk"wf xvf wobfczf gob hw bfjkjhw jo HK"6 xvf o pyogfwwo yf}olvgkocyko fbjfwfc}ol}kbfczo co UwfyR jfzkjo# Hzo Kcwzkzvgkochl c# 6# Kc1 IOCH]KJFW, op# gkz#, p# >44#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    23/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    77

    bkl wvafkzow wfb vbh gykf, wfb vb jfwjfczhjo $###+ O mhzo xvf,co jkh wfnvkczf, mhlhcjo gob o bfv hbkno Nvkldfybf jh Wkl}fkyhMkldo, mhqkh fv vb fwgcjhlo hbhyno1 Cfb vb pyfzo, Wkl}fkykcdh(

    Cfb vb jfwjfczhjo( Cfb vb mh}flhjo( Cfb vb zoygfjoy joMlhbfcno( Cfb vb hwwhlzhczf jf gdomfy# Poy mkb, hyyhcxvfk jhwbkcdhw fczyhcdhw fwzf nfbkjo mkchl1 F o po}o? Ocjf fwz opo}o?# O po}o fyh h hvwcgkh zozhl# $###+ Co dh}kh vb pyfzo, ovvb zoygfjoy yviyo"cfnyo, ov vb jfwjfczhjo, poyxvf hxvklo fyhvbh phwwfhzh jhw glhwwfw jobkchczfw#:8

    Jfwgoczhjo o zob f h zfczho phyh h ghykghzvyh, fwwh kbpyfwwo glhyhf pyfgkwh jow hgoczfgkbfczow zyhjvq vbh jkmkgvljhjf yfhl jo bo}kbfczo goczyh

    o yfnkbf bklkzhy1 wfv ghyzfy jf bhwwh fwgocjf, bhw co yfwol}f, hdfzfyonfcfkjhjf polzkgh f kjfolnkgh co wfv kczfykoy, dfzfyonfcfkjhjf fwwhjfyk}hjh ihwkghbfczf jh pyfwfch jf glhwwfw, ghbhjhw f ghzfnoykhw wogkhkwgob kjkhw jkmfyfczfw f gob pyoafzow polzkgow co lkbkzf goczyhjkzykow# H pykbfkyhf bhkw flfbfczhy jkmkgvljhjf jo bo}kbfczo opowkgkockwzh yfwkjf ch wvhkcghphgkjhjf jf yfhlkqhy hlkhchw ftzyh"glhwwf, phyh ihkto, k# f#, fb jkyfo glhwwf opfyykh f how wfzoyfw popvlhyfw vyihcow cfwwf wfczkjo, h fwghwwfq jfpo}o ch Phwwfhzh zfwzfbvcdh jfwwh yfhlkjhjf# Bhw d bhkw jokwkbpfjkbfczow iwkgow xvf zyh}hb fwwh lvzh# Jgko Whfw kjfczkmkgh,

    hpyopykhjhbfczf, wvhw chzvyfqhw# Zyhzh"wf jf vb kbpfjkbfczo kjfolnkgo f jfvb kbpfjkbfczo polzkgo#Jo poczo jf }kwzh kjfolnkgo, hw moyhw jf opowko ho yfnkbf jf 8;=:

    fwzo hzhjhw ho phwwhjo1 wvhw moybhw jf lvzh wo hw jfmkckjhw fbmvco jf wvh powko co wkwzfbh polzkgo popvlkwzh# H bjkhivynvfwkh Ukcjvwzykhkw, gobfygkhczfw, mhqfcjfkyowR wf yfgvwh h mhqfyhlkhchw jf glhwwf5 hw ghbhjhw bjkhw zyhjkgkochkw Upyomkwwkochkwlkifyhkw f o bo}kbfczo mfbkckcoR goczkcvhb h fwnykbky wfv

    lkifyhlkwbo vzpkgo Uh lvzh hiwzyhzh poy jfbogyhgkhR5 f h glhwwfopfyykh f hw ihkthw ghbhjhw bjkhw co gdfnhb h jfwfbihyhhy"wf jo gvlzo popvlkwzh jo Fwzhjo,:9

    :8 YOJYKNVFW, Cflwoc# O Yfhgkocyko1 bfbykhw f gocmkwwfw# Wo Phvlo1 Gkh# jhw Lfzyhw,8;;6# p# 9>"9;#

    :9 WHFW, op# gkz#, p# 987#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    24/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    7:

    ftgfzo hlnvcw jow wfvw wfzoyfw bhkw h}hchjow#Hlb jkwwo, hw jkwwfcwfw kczfychw jo bo}kbfczo fwzvjhczkl fb

    zoyco pykcgkphlbfczf jh wvgfwwo ch wvh fczkjhjf, h VCF f o hnyh}hbfczo jhyfpyfwwo polkgkhl"bklkzhy gocjvqfb fwwf wfzoy phyhlkwkh polzkgh jfpokw jfovzviyo jf 8;=4, gobo a wf cozov#

    Jo poczo jf }kwzh polzkgo, o bo}kbfczo fwzvjhczkl lkjh gob vb kbpvlwofwwfcgkhlbfczf yf}olvgkocyko $fbioyh fwwf co mowwf o ckgo fb wfv kczfykoy+,fcxvhczo xvf o bo}kbfczo mfbkckco f jf pyomkwwkochkw jf glhwwf bjkh lkjhgob vb kbpvlwo vzpkgo# Phyh fwwf lzkbo wfzoy, o gobihzf ho yfnkbf hvzoykzykof bklkzhykqho jo Fwzhjo co wf jfmkcf gobo vb bobfczo zzkgo jf vbhnyhcjf fwzyhznkh nloihl jf lvzh"yf}olvgkocykh"popvlhy"f"hczkkbpfykhlkwzh, bhw,

    jkmfyfczfbfczf, gobo h gocjko jh yfwzhvyho jf vb yfnkbf jfbogyzkgohczkpopvlkwzh xvf pvjfwwf jozhy hw flkzfw gvlzvyhkw jf bhkoy kcmlvcgkh woiyfo pyogfwwo jfgkwyko, goczyolhjo pyonyfwwk}hbfczf pflow bklkzhyfw jfwjf 8;=:#:7

    Hgdhbo"cow, jfwwh moybh, jkhczf jf vb kbphwwf kczyhcwpoc}fl cfwwhgocavczvyh1 h opowko ivynvfwh jfwfah h yfjfbogyhzkqho jo phw, bhwyf}flh"wf kcghphq jf boiklkqhy ovzyow wfzoyfw wogkhkw phyh fwwf oiafzk}o5 hwghbhjhw bjkhw zyhjkgkochkw, lkjfyhjhw pflo bo}kbfczo fwzvjhczkl, ho ftpykbkyfbwvh plhzhmoybh polzkgh1 h }fyjhjfkyh jfbogyhgkh $k# f#, hw moybhw jfyfpyfwfczho polzkgh hczkpopvlkwzhw+ gocmlkzhb gob ow pyoafzow bvkzo bhkw

    yhjkghkw jf vbh mhgo jow fwzvjhczfw# Poyzhczo, jow kbpfjkbfczow yflhzk}owxvf vb wfzoy jf opowko gologh h ovzyo $hlkhjo ho bo}kbfczo yfpyfwwk}ogyfwgfczf jo Fwzhjo+, ghlov"wf o zfyyfco phyh h }kzykh jow nyvpow xvf, jfczyof moyh jo hphyfldo jo Fwzhjo, kbpvcdhb h cfgfwwkjhjf jo hpyomvcjhbfczo johvzoykzhykwbo# O Hzo 6 mok o wfv gobfo#

    :7 WHFW, op# gkz#, p# 90=#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    25/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###

    Dkwzykh1 Xvfwzfw - Jfihzfw, Gvykzkih, c# :0, p# 88"7=, 900:# Fjkzoyh VMPY

    76

    Yfmfycgkhw

    HL]FW, Bhykh Dflfch Boyfkyh# Fwzhjo f opowko co Iyhwkl $8;=:"8;4:+# Pfzypolkw1]oqfw, 8;4:#

    IOCH]KJFW, Phvlo# Dkwzykh gocwzkzvgkochl jo Iyhwkl# 7# fj# Yko jf Ahcfkyo1 Phq fZfyyh, 8;;8#

    GHYJOWO, Mfychcjo Dfcykxvf# Hvzoykzhykwbo f jfbogyhzkqho# 9# fj# Yko jf Ahcfk"yo1 Phq f Zfyyh, 8;>6#

    GHYJOWO, Mfychcjo Dfcykxvf# O bojflo polzkgo iyhwklfkyo f ovzyow fcwhkow# :# fj#Wo Phvlo5 Yko jf Ahcfkyo1 Jkmfl, 8;>;#

    GHWZFLLO IYHCGO, Ghylow# Ow bklkzhyfw co pojfy# Yko jf Ahcfkyo1 Co}h Myoczfkyh,8;>4# }# 91 O hzo 6#

    GOJHZO, Hjykhco Cfy}o# Jfzfybkchczfw jh gykwf polzkgh jf 8;=41 gocmlkzow bklkzhyfw f lvzhwwogkhkw# Jfphyzhbfczo jf Gkcgkhw Wogkhkw/Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhc, 8;;>, jknkz#

    GYVQ, Wfihwzko ]flhwgo5 BHYZKCW, Ghylow Fwzf}hb# Jf Ghwzfllo h Mknvfkyfjo1 vbhkcgvywo ch py"dkwzykh jh hifyzvyh# Kc1 WOYA, Ifychyjo5 HLBFKJH, Bhykh DfybckhZh}hyfw jf $Oynw#+# Wogkfjhjf f polzkgh co Iyhwkl pw"=:# 9# fj# Wo Phvlo1 Iyhwklkfcwf,8;4:#

    JHYHAO, Bhykh Gflkch5 GHWZYO, Gflwo $Oynw#+# Fycfwzo Nfkwfl# Yko jf Ahcfkyo1

    Fjkzoyh Mvcjho Nfzvlko ]hynhw, 8;;>#JHYHVAO, Bhykh Gflkch5 WOHYFW, Nlvgko Hy{ Jklloc5 GHWZYO, Gflwo# ]kwfw jonolpf1 h bfbykh bklkzhy woiyf 8;=:# Yko jf Ahcfkyo1 Yflvbf"Jvbhy, 8;;:#

    JHYHVAO, Bhykh Gflkch5 WOHYFW, Nlvgko Hy{ Jklloc5 GHWZYO, Gflwo# Ow hcow jfgdvbio1 h bfbykh bklkzhy woiyf h yfpyfwwo# Yko jf Ahcfkyo1 Yflvbf"Jvbhy, 8;;:#

    JYFKMVWW, Yfc H#5 JVLGK, Oz}ko W# Hw moyhw hybhjhw f h polzkgh# Kc1 WOYA,Ifychyjo5 HLBFKJH, Bhykh Dfybckh Zh}hyfw jf $Oynw#+# Wogkfjhjf f polzkgh coIyhwkl pw"=:# 9# fj# Wo Phvlo1 Iyhwklkfcwf, 8;4:#

    MFYCHCJFW, Mloyfwzhc# Hpoczhbfczow woiyf h Zfoykh jo Hvzoykzhykwbo# Wo Phv"

    lo1 Dvgkzfg, 8;>;#NHJJKW, Aodc Lf~kw# Phkwhnfcw jh Dkwzykh1 gobo ow dkwzoykhjoyfw bhpfkhb o phw"whjo# Yko jf Ahcfkyo1 Ghbpvw, 9007#

    NHWPHYK, Flko# H jkzhjvyh fc}fynocdhjh# Wo Phvlo1 Gkh# jhw Lfzyhw, 9009#

    NOBFW, Lgkh B# Nhwphy# Gyocolonkh jo pykbfkyo hco jo no}fyco Gowzh f Wkl}h#Jhjow, c# :, p# 8;;"990, 8;=4#

    NOYFCJFY, Ahgoi# Gobihzf chw zyf}hw# H fwxvfyjh iyhwklfkyh1 jhw klvwfw pfyjkjhw lvzh hybhjh# Wo Phvlo1 zkgh, 8;4>#

  • 8/7/2019 CODATO, Adriano. O golpe de 1964 e o regime de 1968. Questes e Debates, v. 40, p. 11-36, 2004

    26/26

    GOJHZO, H# C# O nolpf jf 8;=: f o yfnkbf jf 8;=41 hwpfgzow gocavczvyhkw###7=

    BHNHLDFW, Kyfcf Bhykh fz hl# Wfnvcjo f zfygfkyo hco jf no}fyco Gowzh f Wkl}h#Jhjow, c# 4, p# 869"977, 8;>8#

    BHYEVC, Phvlo# HK"6 O jkh xvf co ftkwzkv# Yfhlkqho jo Cglfo jf Jogvbfczykowjh Z] Gvlzvyh/Z] Gbhyh, 9008# 6= bkc#

    BHYZKCW MKLDO, Aoo Yoifyzo# Bo}kbfczo fwzvjhczkl f jkzhjvyh bklkzhy1 8;=:"8;=4# Ghbpkchw1 Phpkyvw, 8;4>#

    BHYZKCW MKLDO, Aoo Yoifyzo# O phlgko f h ghwfych1 h jkcbkgh bklkzhy jhw gykwfwpolzkghw ch jkzhjvyh $8;=:"8;=;+# Wo Ghylow1 Fjkzoyh jh VMWGhy, 8;;6#

    BOYHFW, Aoo Xvhyzkb jf# H boiklkqho jfbogyzkgh f o jfwfcghjfhbfczo jh lvzhhybhjh co Iyhwkl fb 8;=41 cozhw dkwzoykonymkghw f oiwfy}hfw gyzkghw# Zfbpo Wogkhl,Wo Phvlo, }# 8, c# 9, ahc#/avc# 8;4;#

    BOYHFW, Aoo Xvhyzkb jf# Lfw bklkzhkyfw fz lfw ynkbfw polkzkxvfw hv Iywkl jf Jfojoyo Mknvfkyfjo $844;"8;>;+# Zdwf $Jogzoyhz jFzhz+# Phykw, Kcwzkzvz jFzvjfw Polkzkxvfwjf Phykw, jhzklo, 8;49#

    OJOCCFLL, Nvkllfybo# Yfmlftkocfw woiyf lhw zfcjfcgkhw jf ghbiko jfl Fwzhjo ivyogy"zkgo"hvzoykzyko# Yf}kwzh Bftkghch jf Wogkolonkh, Btkgo, }# 7;, c# 8, fcf#/bhy# 8;>>#

    OLK]FKYH, Flkqfy Ykqqo# Hw moyhw hybhjhw1 polzkgh f kjfolonkh co Iyhwkl# $8;=:"8;=;+# Pfzypolkw1 ]oqfw, 8;>=#

    OLK]FKYH, Flkqfy Ykqqo# Gocmlkzw bklkzhkyfw fz jgkwkocw wovw lh pywkjfcgf jv NcyhlNfkwfl# Kc1 YOVXVK, Hlhkc# $jky#+# Lfw phyzkw bklkzhkyfw hv Iywkl# Phykw1 Pyfwwfw jf lh

    MCWP, 8;40#POVLHCZQHW, Ckgow# Lh gykwf jfw jkgzhzvyfw# Poyzvnhl, Nygf, Fwphncf# Phykw1 Wfvkl, w#j#

    YOJYKNVFW, Cflwoc# O Yfhgkocyko1 bfbykhw f gocmkwwfw# Wo Phvlo1 Gkh# jhwLfzyhw, 8;;6#

    WHJFY, Fjfy# Vb yvboy jf iozhw $fcwhkow woiyf h bklkzhykqho jo Fwzhjo ch HbykghLhzkch+# Wo Phvlo1 Polkw, 8;49#

    WHFW, Jgko# Glhwwf bjkh f wkwzfbh polzkgo co Iyhwkl# Wo Phvlo1 Z# H# Xvfkyoq, 8;4:

    WOHYFW, Nlvgko Hy{ Jklloc# O nolpf jf =:# Kc1 WOHYFW, Nlvgko Hy{ Jklloc5

    JHYHAO, Bhykh Gflkch $Oynw#+# 98 hcow jf yfnkbf bklkzhy1 ihlhcow f pfywpfgzk}hw#Yko jf Ahcfkyo1 MN], 8;;:#

    WZFPHC, Hlmyfj# Zdf Bklkzhy{ kc Polkzkgw# Gdhcnkcn Phzzfycw kc Iyhqkl# Pykcgfzoc1Pykcgfzoc Vck}fywkz{ Pyfww, 8;>8#

    ZYKCJHJF, Dlnko# O yhjkghlkwbo bklkzhy fb =: f h co}h zfczho mhwgkwzh# Kc1 WOH"YFW, Nlvgko Hy{ Jklloc5 JHYHAO, Bhykh Gflkch $Oynw#+# 98 hcow jf yfnkbf bklkzhy1ihlhcow f pfywpfgzk}hw# Yko jf Ahcfkyo1 Fj# jh MN], 8;;:#

    ]FCZVYH, Qvfcky# 8;=41 o hco xvf co zfybkcov# Yko jf Ahcfkyo1 Co}h Myoczfkyh, 8;44#