barbacena - ibge | portal do ibge | ibge...aspectos historicos b arbacena teve por origem uma...

24
BARBACENA MINAS GERAIS f IBGE - CONSELHO NACIONAL DE ESTATiSTICA

Upload: others

Post on 10-Oct-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

BARBACENA MINAS GERAIS

f

IBGE - CONSELHO NACIONAL DE ESTATiSTICA

Page 2: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

ColefiiO de M onograj ias - N.0 g6

BARBACENA MINAS GERAIS

-:r ASPECTOS FlSICOS - Area: 2163 km'; altitude : 1160 m ; temperatura media em °C das maximas : 24; das minimas : 13; compensada : 19; precipita9iio anual : 1329mm.

* POPULA9AO - 68 285 habitantes (Recen­seamento de 1950); densidade demogni­!ica : 32 habitantes por quil6metro qua­drado.

-:r BASE ECONoMICA - Pecuciria e industria textil.

-:r ESTABELECIMENTOS ECONOMICOS (na sede) - 12 atacadistas, 330 varejistas; 44 estabelecimentos industriais com mais de 5 pessoas, 7 estabelecimentos bancarios ( agencias).

* TRANSPORTES (numero estimado de vei­culos em trcifego dicirio na sede municipal) - 40 trens, 500 autom6veis e caminh6es (so nas rodovias ).

-:r VEJCULOS REGISTRADOS (na Prefeitura Municipal) - 383 autom6veis e 335 cami­nhoes.

-:r ASPECTOS URBANOS (sede ) - 5 450 liga-90es eletricas, 508 aparelhos teletonicos, 8 hoteis, 3 pensoes, 7 cinemas.

-:r ASSIST£NCIA MEDICA (sede) - 3 hOspitais gerais com 332 leitos ; 35 medicos no exer­cicio da protissao.

-:r ASPECTOS CULTURAIS - 73 unidades es­colares de ensino primario fundamental comum (1955), 4 de ensino secundcirio, 1 de agricola, 1 de comercial, 1 de ar tistico, 2 de pedag6gico e 1 de superior.

-1::r OR9AMENTO MUNICIPAL PARA 1955 (mi ­lhares de cruzeiros ) - receita total : 7 000; receita tributciria : 3 300; despesa 7 000.

* REPRESENTA9AO POLITICA - 15 verea­dores em exercicio.

Page 3: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

ASPECTOS HISTORICOS

B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je­

suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes, no sitio entao denominado, pelas primeiras bandeiras que penetraram no territ6rio das Minas Gerais, Borda do Campo. E::sses indi­genas, pertencentes a nat;:ao Tupi, habitavam a zona do Campo, desde a Mantiqueira, e ti­nham por vizinhos, a leste, os Coroados, e, ao norte, os Carij6s. Tendo vindo do sui, eles se espalharam pelas regioes de Queluz e Con­gonhas do Campo. Os (lltimos representantes desses aborigines desapareceram em meados do seculo XVIII.

Os primeiros povoadores da regiao foram paulistas e portugueses, procedentes, na m9.1o­ria, de Taubate. Transpondo a Mantiqueira pela garganta do Embau (hoje Cruzeiro), des­bravaram os sertoes e estabeleceram-se no ter­rit6rio, dedicando-se de inicio a minerat;:ao e, em seguida, quando ja se encontrava aberto o Caminho Novo, tambem chamado "das partes de Sao Paulo" ou do Rio Grande, a lavoura e criat;:ao de gada. Essa empresa foi iniciada pelo Capitao Garcia Rodrigues Paes Leme, em 1698, e terminada com o auxilio de seu cunha­do, o Coronel Domingos Rodrigues da Fonseca Leme, entao ja estabelecido na Fazenda da Borda do Campo. Como recompensa, recebe­ram ambos varios titulos, privilegios e diversas sesmarias ao longo do Caminho Novo, aberto por eles.

Como cobrador das entradas e provedor dos quintos, o Coronel Domingos Rodrigues da Fonseca Leme estabeleceu nas terras de suas sesmarias o Registro da Borda do Campo, de-

Edificio das Reparti~;oos Estaduais

Page 4: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

pols chamado Velho e, mais tarde, do Padre Manoel Rodrigues. Vendida a fazenda em 1724, a Matias Domingos e a Francisco da Costa, retirou-se o Coronel Fonseca Leme para Sao Paulo, onde faleceu em 1738.

A primitiva freguesia de Nossa Senhora da Piedade da Borda do Campo foi criada em 1725 pelo quarto Bispo do Rio de Janeiro, Frei Antonio de Guadalupe. Foi seu primeiro vi­gario o Padre Luis Pereira da Silva e teve por sede proviso ria, ate 1730, a Capela da Borda. Dai a sede da freguesia foi transferida para a chamada Igreja Nova, a atual Matriz de Bar­bacena. A conclusao da Matriz data de 1764. Terminadas, porem, as primeiras obras, foi ela entregue ao culto a 27 de novembro de 1748. Em tOrno da Matriz foi-se formando, desde o inicio de sua constru~;ao, o antigo arraial da Igreja Nova. Por sua vantajosa po­si~;ao comercial entre o Caminho Novo e o Velho, que ligavam Minas Gerais, Golas e Ma­to Grosso ao Rio de Janeiro, o povoado foi prosperando. Em 14 de agosto de 1791 foi ele­vado a categoria de Vila pelo Governador da Capitania, Visconde de Barbacena (donde a denominagao), desmembrando seu territ6rio dos termos das vilas de Sao Jose e Sao Joao del Rei .

Em representagao dirigida ao Principe Re­gente D. Pedro, a 11 de fevereiro de 1822, a vila de Barbacena foi proposta para Capital, sede da Monarquia portuguesa, entao em cri­se, oferecendo-se os barbacenenses para lutar em defesa do Principe Regente, que, nessa oca­siao, havia recorrido aos mineiros. Mereceu Barbacena entao o titulo de "nobre e muito leal", conferido pelo primeiro Imperador, pelo Alvara de 17 de margo de 1823.

Pela Lei provincial de 9 de margo de 1840, Barbacena recebeu foros de cidade, juntamen­te com a Campanha da Princesa, Paracatu e Minas Novas .

0 Municipio de Barbacena, que a principio confinava com a provincia do Rio de Janeiro, pertenceu a Comarca do Rio das Mortes ate 1833. Sede da Comarca do Paraibuna, nova­mente crlada, teve como seu primeiro Juiz de Direito o Dr. Francisco de Paula Cerqueira Leite.

De acordo com a divisao territorial vigente em 31-XII-1955, o Municipio de Barbacena e composto de 6 distritos: Barbacena, Correia de Almeida, Desterro do Melo, Ibertioga, Padre Brito e Tugiirio .

BARBACENA - 4

Page 5: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

Monumento a Bias Fortes

POPULAl;AO

A POPULAQAo de Barbacena atingiu, em 1.0 de julho de 1950, por ocasHi.o do ultimo Re­

censeamento Geral, 68 285 habitantes - 33 423 eram homens e 34 862 mulheres. Com essa po­pulac;ao, o Municipio esta em 7.0 Iugar na re­lac;ao dos municipios mais ·populosos do Estado de Minas Gerais:

Belo Horlzonte . .. . .. .. . . . . . . . .. • 352 724

Julz de Fora .... , . ... .. .. .. .. .. . 126 989

Te6fllo Otonl .. .. .. .. . . . . . .. .. . 87 316

Caratlnga .. . . .. . .. .. .. .. . • . .. . .. 73 906

Montes C!aros • . . . . . • . . . . . . . . . . . 71 736 Uberaba . . . . . . • • • . . . . . . . . . . . . . . . . 69 434 BARBACEN A . .. . .. . .. . . .. . . . .. .. 68 265

Dos 1 894 Municipios existentes em todo o Pais, na data do Censo, apenas 79 tinham populac;ao maior que a sua .

Cor

E M Barbacena ha forte predominancia das pessoas que se declararam de cor branca

no Recenseamento de 1950: 49 789, ou seja, 73% . Em seguida vinham os grupos dos pre­tos e dos pardos, com 9 496 e 8 903 pessoas, res­pectivamente. Houve ainda 17 pessoas que se declararam de cor amarela e 80 que nada declararam a respeito . ·

BARBACENA - 5

Page 6: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

N acionalidade

E M 1950, os estrangeiros totalizavam 269 e os brasileiros naturalizados 109 pessoas.

Religiiio

D ENTRE os 68 285 habitantes recenseados, 65 141 declararam-se cat6licos romanos,

642 espiritas, 211 protestantes e 52 de outras religioes; 2 137 nao declararam a religiao que professavam e 102 pessoas nao tinham religiao.

Principais aglomerar;oes urbanas

E XISTIAM no Municipio, em 1.0 -V!I-1950, 10 aglomerac;oes urbanas - a cidade e 9 vi­

las - com os seguintes efetivos de populac;ao (quadros urbano e suburbano):

BARBACENA . • • . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 718

Ressaquinha .••..••.... .' .•...•...

Angoritaba .•.•...........••...... 011 veira Fortes ................. .

Ibertioga ... • ....................

Paiva ••••...•.•••••••.....••.•••.•

Desterro do Melo ............. .

Correia de Almeida .....•...•...

Padre Brito ..................... . Tugurio

Localizm;iio da populal;iiO

1023

818

749

730

588

549

473

391

304

DE seus 68 285 habitantes recenseados, 18 505 localizavam-se no quadro urbano, 11 838

no quadro suburbano e 37 942 no quadro rural.

Assim, 56% da po­pulac;ao do Municipio localizava-se no quadro rural, 27% no quadro urbano e 17% no qua­dro suburbano. Em todo o Estado de Minas Ge-

l I rais, 70% da populac;ao

OUADRO URBANO 2 7% • OUADRO SUBURBANO I- 17 "lo }Ocahza-Se no quadrO QUADRO RURAL EZZ3 56 "I• rural.

BARBACENA - 6

Page 7: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

PRINCIPAL ATIVIDADE

ECONOMICA

A PRINCIPAL atividade economica da popula­c;ao local pode ficar bem caracterizada na

tabela a seguir, na qual se observa a predo­minancia do ramo "agricultura, pecuaria e sil­vicultura" (dados do Recenseamento de 1950):

RAMOS DE ATIVIDADE

Agricultura, peculiria e silvicultura ........ . . lndUstrias extrativas . ·~ ................... . Industriae de tredsformacao ............... . Com~reio de mercadorias ..... ... ..... ... .. . Com6rcio de imOveis e valores mobili&rios, cr'-

dito, seguros e capitalizacilo . ............ . Prestac1io de eervicos ...................... . Transportee, comunicac6es e armazenagem .. . ProfissOes Iibera is ......................... . Atividades sociais . ........ . ... ............ . Administraciio publica, Legislativo, Juotica Defesa nacional e Seguranca publica ....... . Atividades domestieas nAo remuneradaa e ativi-

dades escoln.res discentes ........... .... .. . Atividadea nAo compreendidas nos demais ra­

moa, atividades m1l definidas ou nAo decla-radas .................................. .

CondicOes inativas ............ ... ......... .

TOTAL . ... .. ........................ .

PESSOAS PRESENTES

DE 10 ANOS E MAIS

Tolal Homens Mulheros ------ ---

12 115 11 904 211 83 83

2 638 1 834 804 896 840 56

151 147 4 2 166 804 1 362 1 038 991 47

108 91 17 I 033 546 487

238 206 32 373 368 5

22 355 2 399 19 9511

19 16 3 5 690 3 366 2 324

48 903 23 595 25 308

Do total de 48 903 pessoas e conveniente sejam subtraidos os dados relativos aos tres ultimos ramos (ao todo, 28 064 pessoas) . Resul­tam 20 839. As 12 115 pessoas ativas no ramo "agricultura, pecuaria e silvicultura". repre­sentam 58% SObre eSie Ultimo total ; as ativas nos ramos "industrias de transformac;ao" e "prestac;ao de servic;os", 13% e 10%, respecti­vamente .

Agricultura, peczuiria e silvicultura

C oNsTITUI a "agricultura, pecuaria e silvicul­tura" o principal ramo de atividade da po-.

pulac;ao do Municipio . E muito acentuada a importancia da pe­

cuaria na economia local. Os criadores de Bar­bacena dedicam-se mais ao gada Ielteiro, cuja

BARBACENA - 7

Page 8: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

produ~ao de leite esta ligada as industrias de transforma~ao (produ~ao de queijos, tipo "Mi­nas", "Reno" e "Prato") .

Segundo estimativa da Inspetoria Regio­nal de Estatistica Municipal, existiam em Bar­bacena, em 1955, 67 000 cabe~as de bovinos e 25 000 de suinos, no valor de 127 e 25 milhoes de cruzeiros respectivamente . 0 Municipio contava com 4 860 cabe~as de eqiiinos, asini­nos, muares, ovinos e caprinos, no valor de 7 milhoes de cruzeiros aproximadamente .

De acordo com o Recenseamento Geral de 1950, os 1 460 estabelecimentos agropecuarios entao existentes no Municipio abrangiam uma area total de 98 746 hectares, assim distribui­dos, segundo a utiliza~;ao das terras :

La vouras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 952 Pastagens • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 868 Matas 4 064 Terras lncul tas . . . . . . . . . . . . . . . . . . I4 309 Terras lmprodutlvas . . . . . . . . . . . . . 4 553

1!:sses mesmos estabelecimentos possuiam as seguintes maquinas e instrumentos agri­colas :

Tre. tores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Arados .. ... .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 795 Grades I6 Roios . . . .. ... . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 2 Semeadelre.s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Pulverlzadores e polvllhadelre.s . . 54 Celfa delras . . . . • . . • . . . . . . . . . . . . . . 2

Segundo as classes de area, os estabele­cimentos se apresentavam da seguinte ma­neira:

CLASSES DE AREA (ha)

Menos de !. . ...... ..... ............. .. De I a menos de 5 .... ....... .. De 5 a menos de 10 ........... .. De 10 a menos de 20 ............ . De 20 a menos de 50 ............ . De 50 a menos de 100 .. .......... . De 100 a menos de 200 ............ . De 200 a me nos de 500 . ....... .... . De 500 a menos de I 000 ... ......... . De I 000 a menos de 2 000 ............ .

ESTABELECIMENTOS

Niimero

6 126 162 269 370 263 166 80 16 2

Area (ha)

2 422

I 300 4 087

12 344 19 206 23 385 24 505 10 688 2 807

. De outro lado, os dados registrados a se­guir revelam que 93 % dos estabelecimentos eram dirigidos pelos respectivos proprietarios:

BARBACENA - 8

Page 9: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

Escolo Agrotecnico

CONDICAO DO RESPONSAVEL

RESULTADOS

N6mero de eotabele­eimentoa

Area (hi)

-----------------1-----Propriet:irio ........................... . Arrendatario . ......................... . Ocupante ......................... ... . Adminilltntdor

1 354 30 10 RR

87 640 1 520

957 . s ~29

As principals despesas, realizadas em 1949 por 1 439 estabelecimentos que apresentaram informacoes, se distribuiam do seguinte modo (dados em milhares de cruzeiros): sal!\rios -5 406 ; adubos e fertilizantes - 458; sementes e mudas- 347; impostos - 1 520.

As principals culturas agricolas do Mu­nicipio em ordem de valor, em 1955, sao as seguintes, segundo elementos da Inspetoria Regional de Estatistica Municipal:

PRODUTOS AGR[COLAS

Milho ...................... •.......... Feijlo . .. . ................... ........ . . Batata-ingl@sa ......................... . Arro1 com ea.sca ...... ................. . care .................................. . Banana ............................... . Alho .............. •.. ... .. . . ... .. ..... Cehola . ............................... . Mandioea ....... . .................... .. Tomato ..................... .• ........• Laranja . ............•........ . ......... Outros ............••.........•.. .... ...

TOTAL ............... ..•........• .

VALOR DA PRODUCAO

N6meroa abaolutoa

(Cr$ 1 000)

25 632 10 850 9 396 7 695 6380 3 750 3000 I 800 1 40l 1 200 1 o;o 1 993

74 148

% ~re o total

34,57 14.~3 12,67 10,38 8,60 5,06 4,05 2,43 1,R9 1,62 1,42 2,68

100,00

BARBACENA - 9

Page 10: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

Escola Preparat6ria de Cadetes do Ar

0 milho, a principal cultura do Municipio, representou, em 1954, 32% do valor da produ­c;ao agricola local. A produc;ao teve o seguinte desenvolvimento no periodo 1950/55 (dados do SEP e da Inspetoria Regional de Estatistica Municipal) :

ANOS

1950 ......•... . .. . •.. .•................ 1951. ................................. . 1952 .... . ............................ • 1953 .............. . . . ..•......••....... 1954 .............. . .. .• .. . .. . .•..... .. . 1955 ......... . .............. ... ...... .

Quantidade Valor (I) (Cr$ 1 000)

8 838 11 784 8 850 14 750 7 800 22 100 9 990 28 305 9 570 25 520 9 612 25 632

Embora o Servic;o de Estatistica da Pro­duc;ii.o nao apure dados referentes a produc;ao de verduras e legumes, convem assinalar que esse tipo de cultura e intensamente praticado no Municipio.

FlOres e frutos

S ITUADO na Serra da Mantiqueira, a 1160 m de altitude, o Municipio possui urn clima

subtropical com tendencia para temperado. Normalmente ocorrem geadas no inverno. Es­sas condic;oes climaticas permitem a cultura de frutas europeias, praticada com resultados compensadores. Essas mesmas condic;oes fa­vorecem o cultivo de flares, cuja produc;ao anual e consideravel e tern relativa importan­cia na economia local. 0 Municipio produz principalmente rosas e cravos e sua produc;ao e exportada para Belo Horizonte e Distrito Federal. Vern sendo igualmente desenvolvida no Municipio a produc;ao de mudas e enxertos (frutas, rosas e plantas ornamentals) que, por suas qualidades, sao solicitadas pelos munici­pios vizinhos e mesmo por outros locais mais distantes.

BARBACENA - 10

Page 11: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

lgrejo Motriz

Por estimativa da Inspetoria Regional de Estatistica Municipal, a produ~ao de frutas europeias, em 1956, esta assim discriminada, segundo o numero de pes frutificando e a quantidade:

ESPECIFICACAO

Pera ...... ... .. • . ...... . •.. .. . MacA .... ......• . .... . ..•..... Figo . . ........ . .......•....... Marmelo ..... . .........••..... Uva .................• •. .... .. Pe...ego ...............• . ...... Caqui. .............•.. .. ......

Piiafrutl­ficando

7 000 2 550

500 6 500

30 ()()() 4 ()()() 1 100

PRODUCAO

Unldade Quantldade

Cento

. Kg

Cento

49 000 2 040 2 500 9 750

120 000 20 000 4 400

lndustrias de transforma(}iio

0 RAMO "industrias de transforma~ao" cons­titui importante atividade economica da

popula~ao do Municipio . Segundo informa~6es da Inspetoria Regio­

nal de Estatistica, o Registro Industrial, refe­rente ao ano de 1955, constatou que o valor da produ~ii.o realizada pelos estabelecimentos de indus trias de transforma~ao com 5 ou mais

BARBACENA - 11

Page 12: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

pessoas alcan~ou 161 milh6es de cruzeiros, ou seja, 94% de toda a produ~ao industrial, que foi de 171 milh6es de cruzeiros.

As industrias de transforma~ao, cujos es­tabelecimentos ocupam 5 ou mais pessoas fi­guram na tabela a seguir (ano de 1955, dados sujeitos a retificac;ao) :

0per3rios VALOR DA

Numero PRODUCAO INDUSTRIAS DE do ocupados

TRANSFORMACAO estabolo- om eimentos 31-XII- % sObre

-1955 Cr$ 1 000 o total

--~ -----~ --~

Textil. ..... ....... . ... . .....• 8 1 398 123 525 72,41 Produtos al iment.ares ....... ... 10 69 16 016 9,38 TranoformacAo de mineraio niio

met8licos . ............ .. . . . . 6 95 4 727 2,76 Metalurgica . ... ............... 3 24 3 280 1,92 Editorial e grafica .. ...... . ... 3 18 794 0,46

TOTAL (1) .. .• . .. • ..... . 37 1 074 160 630 100,00

(1) Na tabela nio figuram os dados referentes 8s indU.triaa me­cinicas, quimica e farmscOOtica. mobili&rio, madeira, vestuBrio, calc!l.do e artefatoa de tecidos e outras de menoa importincia econOmica, os quais foram omitidoo a fim de evitar individualizacao de informacOea. Os resultados omitidoa acham-se incluidoa nos totaia.

Entre as industrias de transformac;ao, a classe que aparece com maior destaque e a tex­til, contribuindo com 72% para o valor total. A industria textil de Barbacena consiste em fiac;ao e tecelagem de algodao, seda animal e vegetal e malharia (produ~ao de meias de al­godao e "nylon") . Em segundo lugar vern a in­dustria de produtos alimentares. Embora na tabela acima essa classe de industria concorra com apenas 9% para o total das "industrias de transformac;ao", nao e pequena sua importan­cia na economia do Municipio, de vez que exis­tem em Barbacena mais 51 estabelecimentos que ocupam menos de cinco pessoas e que nao foram incluidos no Registro Industrial. :ll:sses 51 estabelecimentos ocupam 62 pessoas e o valor de sua produ~ao, em 1955, foi de 16 mi­lh6es de cruzeiros. A industria de produtos alimentares de Barbacena reduz-se pratica­mente a produ~ao de queijos, tipos "Minas", "Reno" e "Prato", e a produ~ao de carnes.

Segundo o Servic;o de Estatistica da Pro­duc;ao, foram abatidas em Barbacena, em 1953, 5 096 cabec;as de bovinos e 8 031 de suinos. Nes­se mesmo ano foram produzidas 862 toneladas de carne verde de bovina, 295 de carne verde de suino, 414 de toucinho fresco e 15 de sal­chicharia a granel, no valor total de 24 938 milhares de cruzeiros.

BARBACENA - 12

Page 13: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

Prestal;iio de servi(]os

Os dados adiante expostos representam re­sultados do Censo dos Servi~os (Recen­

seamento Geral de 1950) . Convem esclarecer que o referido Censo se limitou a investigar as atividades desenvolvidas por estabelecimen­tos devidamente instalados :

t.•-1-1950 CLASSES E GRUPOS Capital

DE SERVICOS Eotabele- Pe88oal

aplicado

clmentoa oeupado (Cr$ 1 000)

- ------Senicosde aloiamento e de alimentacAo 92 186 2 393 Servicos de b igiene pessoal. .......... 39 60 472 Bervicos de diversAo e de radiodifusiio s 31 6 sso Bervicos de confeocAo, conservacao e

reparacAo ... . . ... . ............. . .. . 100 218 1 694

Os estabelecimentos que exploravam ser­vi~os ocupavam, na data do Recenseamento, e em conjunto, 495 pessoas, das quais 85 eram openirios e 143 empregados.

Dos 2 166 habitantes que declararam exer­cer atividade no ramo "presta~ao de servi~os", so 495 pessoas (23% ) a exerciam em estabele­cimentos devidamente instalados; os demais, ou se dedicavam a atividades particulares ou eram empregados domesticos.

Em 1949, a receita auferida pela totalida­de dos estabelecimentos atingiu 10 458 milhares de cruzeiros .

Salflrlos e I Otllras I Recsita CLASSES E GRUPOS vencimentos despesaa

DE SERVICOS Cr$ 1 000

Bervicos de &lojamento e de &limentacAo 246 1 086 4 963 Bervicos de higiene pesso&l ........... 129 239 747 Bervicoe de diversAo e de r&diodifusAo 126 344 781 Bervicoe de confeccAo, conservscio e

reparac!o .......................... 701 (I ) 1 111 3 967

(1) Consumo de ma~rias-primas, combustiveis, lubrifioantes e ener­&ia eletrica.

Predominam economicamente os servi~os de alojamento e alimentaf<aO, cuja receita -4 963 milhares de cruzeiros - representa apro­ximadamente 47% do valor total das receitas de todos os servif<OS .

BARBACENA - 13

Page 14: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

TRANSPORTES, COMUNICAl;OES

E ARMAZENAGEM

0 NUMERO relativamente elevado de pessoas que, segundo o Recenseamento de 1950,

declarou exercer atividade economica em transportes, comunica<;oes e armazenagem re­sulta do fato de ser Barbacena servida por 2 linhas ferreas - Estrada de Ferro Central do Brasil e Rede Mineira de Viac;ao - e existirem no Municipio cerca de 22 empresas de trans­porte rodoviario, que mantem, aproximada­mente, 40 onibus em linhas urbanas, interdis­tritais, intermunicipais e interestaduais, em circulac;ao diaria.

ME/OS DE TRANSPORTE

B ARBACENA esta ligada aos Municipios vizi­nhos e as Capitals estadual e federal pelos

seguintes meios de transporte: Alto Rio Doce - Rodoviario: 55 km . Antonio Carlos - 1) Rodoviario: 18 km;

2) Ferroviario (EFCB): 15 km. Bias Fortes - Rodoviario: 66 km.

Carandai- 1) Rodoviario: 43 km; 2) Fer­roviario (EFCB): 41 km .

Dores do Campo - Rodoviario: 44 km. Merces - 1) Ferroviario (EFCB) ; via

Santos Dumont: 111 km; 2) Misto -a) rodo­viario, ate Santos Dumont: 47 km; b) ferro­viario (EFCB) : 57 km.

Oliveira Fortes - 1) Ferroviario (EFCB) , via Santos Dumont: 80 km; 2) Misto - a) ro-

BARBACENA - 14

Page 15: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

lgreja do Boa Morte

doviario, ate Santos Dumont: 47 km; b) fer­roviario (EFCB): 26 km.

Piedade do Rio Grande - Rodoviario: 75 km.

Prados - 1) Rodoviario: 61 km; 2) Misto - a) ferroviario (RMV) , ate a Esta~ao de Prados: 66 km; b) rodoviario: 10 km.

Ressaquinha - 1) Ferroviario (EFCB): 24 km; 2) Rodoviario: 26 km.

Santos Dumont 1) Ferroviario (EFCB): 54 km; 2) Rodoviario: 47 km.

Sao Joao del Rei - 1) Ferroviario (RMV): 97 km; 2) Rodoviario: 75 km.

Senhora dos Remedios - Rodoviario: 49 km.

Capital Estadual 1) Ferroviario (EFCB): 262 km; 2) Rodoviario: 200 km.

Capital Federal 1) Ferroviario (EFCB): 378 km; 2) Rodoviario: 304 km.

Encontra-se em fase de pavimenta~ao a nova rodovia Rio-Belo Horizonte (BR-3), que passa por Barbacena, a qual reduzira conside­ravelmente a distancia entre o Municipio e as Capitals estadual e federal, assim como entre algumas cidades vizinhas.

MOVIMENTO BANCARIO

N o QUADRO estadual o movimento bancario de Barbacena ocupa Iugar de relativo des­

taque. Vejam-se, por exemplo, os elementos cor­

respondentes apenas aos saldos de maior ex-

BARBACENA - 15

Page 16: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

pressao (dados fornecidos pelo Servi~o de Es­tatistica Economica e Financeira) :

SALDOS EM 31-1-1858 (Cr$ 1 000) CONTAS

Belo Horlzonte

Empreotimos em C/C .....•.... 5 089 154 Titulo& descontados ...• .•..•... 3 265 120 Depclsitos a vista ... ........... 4 182 283 Depcloitos a prazo .. ........... 515 541

Em dados perc en tuais :

CONTAS

Emprhtimoo em C/C ...................... . Titulos descontados ........................ . Depclsitos a vista .... ...................... . Depclsit'l8 a prazo .... ..................... .

COMERCIO LOCAL

Municipio de Municipio de Juiz de Fora Barbacena

--454 190 82 916 361 715 65 356 628 096 106 257 84 2S8 30 812

PERCENTAGENS DE BARBACENA

SObro o Slibro o Municipio do Municipio de

Bolo J uiz do Fora Horironte

1,63 2,00 2,64 5,98

18,26 18,07 16,92 36,66

D E ac6rdo com o Censo Comercial de 1950, foram reglstrados em Barbacena, em

1.0 de janeiro de 1950, 345 estabelecimentos co­merciais, dos quais 334 varejistas e 11 ataca­distas. 0 pessoal ocupado nesses estabeleci­mentos somava 684 habitantes, assim discri­minados: 598 nos estabelecimentos varejistas e 86 nos atacadistas .

0 valor das vendas em 1949, nos dois t ipos de comercio, foi de 134 milhoes de cruzeiros, cabendo 71 milhoes de cruzeiros ao comercio varejista e 63 ao atacadista.

Comparem-se esses dados com os corres­pondentes aos municipios de Belo Horizonte e Juiz de Fora :

VALOR DAS VENDAS

ESPECIFICACAO

I Dos estaboloclmentos

Total Atacadlataa I Varojlstas

Nlimeroo absolutos (Cr$ 1 000)

Muni<ipio de Bela Horizonw. . . I 3 426 177 1 2 171 729 I Municipio de Juiz de Fora..... 632 768 281 307 Barbacena ......... .. . . . . . . . . . . 134 064 62 715

% de Barbacena

80~=~-~~~~ipio. ~~ -~e~o ~~i-- ~ 3,91 Blibre o Municipio de Ju is de

Fora.. .... .. ........ . ... . ... 21,19

2,891 22,29

BARBACENA - 16

1 254 448 351 461 1 71 349

5,69

20,30

Page 17: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

Com as percentagens acima discriminadas, Barbacena ocupa, em ordem de valor, o a.o Iugar na relar;ao dos municipios mineiros .

INSTRUI;AO. PUBLICA

Os resultados do Recenseamento Geral de 1950 revelam a situar;ao do Municipio

quanto ao nivel de instrur;ao geral (pessoas presentes de 10 anos e mais):

PESSOAS FRESENTES

ESPECIFICAOAO DE 10 ANOS E MAIS

Numero % sObre o total

Sabem ler e escrever ... ...... ...... ..... 24 908 60,93 N&o oabem ler e eserever ............ .. . 21 904 44,79 Sem declar&l)lo ........ . ..... .. ..... .... 2 091 4,28

TOTAL .. .... ....... . ........ ... .. 48 903 100,00

Como se ve, 51 % das pessoas presentes de 10 anos e mais eram alfabetizadas.

A percentagem correspondente para o Es­tado era de 44% .

Ensino

ATABELA a seguir permite estabelecer con­frontes que situam a posir;ao de Barbace­

na no Estado de Minas Gerais, quanto ao grau de escolaridade:

ESPECIFICAOAO

Pe118088 presentee de 7 a 14 anos, recenseadaa em 1.•-VII-1960 ........... ... .. .. . . ..... .. .... .

Unidades eecolares de ensino prim&rio fundamental comum (1960) ....................... . ... .. .

Motriculo geral do enaino primirio fundamental comum (1950) .. .. ...... .. ... ... .. . .. .... .. .

Eatado de Minas

Gerais

1 625 019

9 534

753 397

Colegio lmaculada Concei!;iio

Municipio de

Barbacena

13 128

76

6 854

Page 18: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

Assim, a quota de pessoas em idade esco­lar matriculadas atinge 52% no Municipio con­tra 46 % no Estado de Minas Gerais (% da matricula geral sobre pessoas de 7 a 14 anos).

Em 1954, o numero de professores do en­sino primario fundamental comum ascendia a 153 e o de alunos matriculados, 5 179, assim discriminados (dados do Servi~o de Estatistica da Educa~ao e Cultural:

ENTIDADE MANTENEDORA Alunos ma-

ProfessOres triculados no inicio do ana

----- ·--- ---- - ---------Estado .. .. ............... . ............ . JlO

38 5

3 496 I 541

142 Municipio .... ................... . Particular ........ ...••........•.

TOTAL ........... ...... .......... . 153 5 179

0 numero de alunos matriculados em 1954 e menor que o dos registrados no Censo de 1950 em virtude de ter havido, nesse periodo, desmembramento territorial no Municipio.

Em 1955, o movimento escolar referente aos ensinos secundario e normal foi o seguinte :

NUmero ALUNOS Conclu-Unidades de MATRICULADOS Mles de

CURSOS escolares profes- cursos sOres Total Homens Mulheres sm 1954

- - - - - - - --- -Gina.sial . . ....... 2 35 667 255 412 54 Coleg;a) ......... 2 46 540 527 13 300 Normal . ... ..... 2 24 231 - 231 50

FINAN(JAS PUBLICAS

P ARA o periodo 1950/55, sao os seguintes of~ dados disponiveis sobre as finan~as de

Barbacena (Inspetoria Regional de Estatistica Municipal e Conselho Tecnico de Economia e Finan~asl:

FINAN CAS (Cr$ 1 000)

ANOS Recoils arrecadada Soldo ou

Despesa deficit

Total Tributi.ria realizada do balan~o

------ --- --- ---1950 ................ . 4 732 2 273 2 709 + 2 023 1951 .........•....... 4 989 2 367 4 793 + 196 1952 . .. .............. 6 522 3 162 6 602 - 80 1953 ............. 9 520 3 103 10 046 - 526 1954 ................. 12 762 3 158 12 600 + 162 1955 (1) .............. 7 000 3 300 7 000 -

(1) Orcamento.

BARBACENA - 18

Page 19: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

A receita total para 1955 foi orc;ada em 7 000 milhares de cruzeiros. As principals par­celas dessa receita estao assim discriminadas (dados em milhares de cruzeiros):

Trlbutarla .. . .................... . Impastos ....................... .

Territorial .................... . Predial ....................... . Industrlas e Proflss6es ....... . Llcencas ... . ......... . ....... . Outros ....................... .

Taxas ........ . ....... . ........ . De expedlente ............... . De flscallzacA.o e servlcos dl-

verso3 De llmpeza publica ..... . ... . Outras ..... . .. . .... . ......... .

3 300 2 489

180 650

1300 250 109

811

38 45

728

A despesa total orc;ada para o mesmo ano foi tam bern de 7 000 milhares de cruzeiros .

A arrecadac;ao da receita federal, esta­dual e municipal apresentou os seguintes da­dos para o periodo de 1950/55:

RECEITA ARRECAOAOA (Cr$ 1 000) ANOS

Federal Estadual Municipal ----------- ----- - - 1-------- - -

1950 .. . ..... · - ·· ··· ... . . 1951 ........... .• - ... -.- (1) 1952 . ........ - ......... . 1953 . .................. . 1954 .. ....... .. .... . ..•. 1955 . . . ... . ... . .. • .. . . . .

10 365 9 504

11 686 13 377 15 611 19 870

10 273 18 081 16 842 16 678 20 812 24 292 (2)

4 732 4 989 6 522 9 520

12 762 7 000

(I) 0 dado refero-se apenas 8 o.rrecadacilo da 2.• Coletoria. (2) Orcamento. ·

DIVERSOS ASPECTOS

DO MUNICiPIO

0 MUNICiPIO de Barbacena e atravessado pe­la Serra da Mantiqueira, na qual se acha

localizada sua sede. Nasce em seu territ6rio o Rio das Mortes, urn dos mais conhecidos afluentes do Rio Grande.

A cidade apresenta aspectos agradaveis, principalmente pela higiene de suas ruas e pela fisionomia de suas construc;oes - edifi­cios novos junto a velhas casas de feic;ao co­lonial . Com urn clima de montanha, frio e

BARBACENA - 19

Page 20: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

seco, sua temperatura nunca se eleva a ponto de se tornar incomoda. A media ponderada anual ate pode ser fixada entre 18 e 20 graus.

Dentre as antlgas construg6es em barro­co-colonial, destacam-se a Matriz de Nossa Senhora da Piedade e a Igreja da Boa Morte. A rua Sena Madureira existe, ainda, a antiga sede da Fazenda Bela Vista, tida como a mais velha casa da cidade. Construida no mais puro estilo colonial-brasileiro, encontra-se em boas condig6es de conservagao.

Santos Dumont nasceu no sitio Cabangu, localizado na area que foi desmembrada de . Barbacena a fim de tornar-se o Municipio de Santos Dumont (ex-Palmira) .

Barbacena conta com cerca de 38 logra­douros publicos, nos quais estiio localizados inumeros monumentos hist6ricos e artisticos: a estatua do Dr. Crispim Jacques Bias Fortes, o Monumento a Forga Expedicionaria Brasi­leira, a Coluna da Liberdade, a Herma do Maestro Flausino do Vale, a Herma de Tira­dentes e outros. Esta ultima, diz-se, esta as­sentada no mesmo local em que a corte lisboeta fez afixar - segundo a tradigiio - o brago di­reito do Protomartir da Independencia, orna­mento das armas do Municipio.

Circulam no Municipio, duas vezes por se­mana, 2 jornais: "Cidade de Barbacena" e "Correio da Serra". Barbacena disp6e ainda de uma radioemissora: "Radio Barbacena S.A.". 0 Clube Barbacenense conta com uma biblio­teca com cerca de 1 500 volumes.

Barbacena e centro de atragao cultural, acolhendo estudantes dos municipios vizinhos, de outros Estados e ate mesmo de alguns pai­ses sul-americanos, principalmente por se en­contrarem instalados ali a Escola Preparat6-ria de Cadetes do Ar e a Escola Agrotecnica Diaulas Abreu. 0 Municipio conta ainda com o Colegio Estadual, a Escola Normal e Ginasio Imaculada Conceigao, o Instituto Salesiano Te­nente Ferreira, o Pre-Juvenato Sao Geraldo, a Escola Normal Regional e urn curso de piano, com duragiio de 8 anos, mantido pelo Conser­vat6rio Brasileiro de Musica.

Barbacena pode ser considerada impor­tante centro de tratamento de doengas neuro­·psiquicas. Alem do Hospital-Colonia de Alie-

BARBACEN A - 20

Page 21: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

nados (mantido pelo Governo estadual), e on­de se encontram internados doentes oriundos dos mais diversos pontos do pais, e do Manico­mio Judiciario do Estado, existem mais cinco casas particulares, que se dedicam aquele tra­tamento especializado: Casa de Saude Santa Isabel, Casa de Saude Sao Sebastiao, Casa de Saude Sao Vicente de Paulo (destinada exclu­sivamente a internamento de religiosas), Casa de Saude Xavier e Sanat6rio Barbacena.

Conta ainda o Municipio, no setor medico­-hospitalar, com a Santa Casa de Misericordia, o Instituto Maternidade, Assistencia a Infan­cia e Policlinica Nossa Senhora da Piedade e a Casa de Saude Sao Jose .

Instalada na cidade acha-se uma Agencia de Estatistica, 6rgao pertencente ao sistema estatistico brasileiro.

Page 22: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

E ST A publica9ao jaz parte da s~rfe de monograjias municipais organi!llada pela Diretoria de Documen·

ta94o e Divulga94o do Conselho Nacional de Estattstica. A nota introdut6ria, sObre aspectos da evolu91io hist6-rica do Municipio, corresponde a uma tentativa no sentido de sintetizar, com adequada sistematlza91io, elementos esparsos em di/erentes documentos. Ocorrem, em alguns casos, divergt!ncias de opiniao, comuns em assuntos dessa natureza, n<io sendo raros os equivocos e erros nas pr6prias jontes de pesquisa. Por isso, o CNE acolheria com o maior intert!sse qualquer colabora9ao, especialmente de historiadores e ge6grajos, a jim de que se possa divulgar de futuro, sem receio de contro­v~rsias, o escOr9o hist6rico e geogr4jico dos municipios brasileiros.

Page 23: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

PUBUCA{JOES A VENDA NO CONSELHO NACIONAL DE ESTATISTICA

Estatfstica geral e aplicada - CROXTON e CowDEN Metodoa estatfsticos aplicados a economia e aos

neg6cfOS - MILLS , • , , .. , .. , , ... ,. , , •••••• , , •

Introdu91lo a teoria da estattstica - YtrLE e KENDALL ••••••• ,,,, ,,,, ......... ...... , •• ,,,

Anudrto Estatfstico do Brasil - 1955 ••.••••••• Teoria dos Levantamentos por Amostragem -

WILLIAM G. MADOW • • , , , •• , , , , • , • , , , , , • , , , , Pontos de Estatfstica - LAURO Scold: VIVEIROS

DE CASTRO . ............ ,,,,,,,.,,,.,,,,,,,,,,, Exercfcios de Estatfstica - Idem ••••.......•••• Anudrfo Estatfstico do Brasil - 1953 e 1954 •••• Anudrio Estatfstico do Brasil - 1952 ••••.•••••• Curso elementar de estatfsttca ap!fcada a admi-

nistra91lo - GIORGIO MORTARA • ••• , , ••• , ••• , ,

Grd/icos - Constru91lo e empr~go - ARKIN e COLTON ••••••• ,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Brazil up to date ............ . ................. . Divisllo Territorial do Brasil - 1.•-VII-1955 •..• Estatistica do comercfo exterior do Brasil (janei-

ro a junho de 1953) ... ........ ......... ... . Idem (janeiro a setembro de 1953) ........... . Idem (janeiro a dezembro de 1953) ........... . Idem (janeiro a mar9o de 1954) ............... . Idem (janeiro a junho de 1954) .............. .. Idem (janeiro a setembro de 1954) ...... . .... .. Idem (janeiro a mar9o de 1955) .. ....... ...... .. Idem (janeiro a junho de 1955) ....... ........ . Idem (janeiro a setembro de 1955) .... ....... .. Idem (janeiro a dezembro de 1955) .••••.....••• Censos Demogrd/icos e EconOmicos - Parant\ .• Mapa do Brasil, escala 1:5 000 000 - 1954 ...... . Censo Agricola - S!!.o Paulo .................. . Brazilian Commodity Nomenclature .•• • ..•....• Monogratia Hist6rica do Municipio de Campinas Cadastre Industrial de Silo Paulo •••..•••.• •. .•• F6rmulas empiricas- T. R. RuNNING ......... . Censo Demogrd/ico - S!!.o Paulo, Minas Gerais Tecnica da chefia e do comando - CELso ot: MA-

GALHh:s ••• , •• , ••••• , , ••••• , , , , • , , , • , , , , , , • , , , Nomenclatura Brasfleira de Mercadorias ..•.•••• tndice altabetico da Nomenclatura Brasileira de

M ercadorias ..................... . .......... . Censo Demogrd/ico - Dlstrtto Federal, Bahia,

Rio Grande do Sul, Rio de Janeiro, Pernam­buco, Esplrlto Santo, Alagoas, Santa Cata-rina ........................................ .

PERIODIC OS

Revista Brasilefra de Estatistica (asslnatura

500,00

230,00

200,00 150,00

120,00

120,00 120,00 100,00 80,00

80,00

80,00 80,00 70,00

70,00 70,00 60,00 60,00 60,00 60,00 60,00 60,00 60,00 60,00 60,00 60,00 50,00 50,00 50,00 50,00 40,00 40,00

40,00 30,00

20,00

20,00

anua1) ................• , ................. , ... 80,00 Revista Brasfleira dos Municipios (Idem) . • • . . . . 80,00 Boletim Estatistico (Idem) . . . . . . . . . . . . . . • • • . • . • 40,00

Vendas pelo reembOlso postal ou mediante remessa do numert\rlo correspondente, em cheque, vale postal ou carta com valor declarado, a favor de CONSELHO NACIONAL DE ESTATtSTICA (Av. Franklin Roosevelt, 166 - Rio de Janeiro, DF). Os funclont\rlos do sistema estat!stlco, os professOres e alunos de curses oflclals de Estat!stlca e os s6clos quttes da Socledade Brasllelra de Estat!stlca t~m dlretto a um desconto de 50%, exceto para o Anut\rto Estat!stlco.

Page 24: BARBACENA - IBGE | Portal do IBGE | IBGE...ASPECTOS HISTORICOS B ARBACENA teve por origem uma pequena aldeia de indios Puris, formada por je suitas junto as cabeceiras do rio das Mortes,

IBGE - CONSELHO NACIONAL DE ESTAT1STICA

Presldente: Jurandyr Pires Ferreira

Secretario-Geral: Lutz de Abreu Moreira

COLE<;:.:i.O DE MO:-.JOGRAFIAS

1 - Ilheus. 2 - Itabuna . 3 - Territ6rlo do Guapore. 4 - Territ6rio do Rio Branco. 5 - Pelotas. 6 - Cam­pos. 7 - Sorocaba. 8 - Nova Iguac;u. 9 - Campinas. 10 - Campina Grande. 11 - Marilla. 12 - Ribeirao Preto. 13 - Botucatu. 14 - Cachoeiro de Itapemirim. 15 - Aracaju. 16 - Bento Gonc;alves. 17 - Sao Gon­c;alo. 18 - Alagoinhas . 19 - Macei6 . 20 - Paranagu:i. 21 - Jaguarao. 22 - Baje. 23 - Dlamantina. 24 -Vit6rla da Conquista. 25 - Itaporanga . 26 - Itajai. 27 - Cac;apava. 28 - Petr6polis. 29 - Nova Frlburgo. 30 - Pao de Arvucar . 31 - Lajes . 32 - Parnaiba. 33 - Passo Fundo. 34 - Muriae . 35 - Territ6rio do Amapa . 36 - Piracicaba. 37 - Jequie . 38 - Porta­legre. 39 - Maracana. 40 - Montes Claros. 41 -Londrlna. 42 - Penedo. 43 - Ponta Grossa. 44 - Ba­talbA. 45 - Manaus. 46 - Carolina. 47 - Aracatl. 48- Uberlandia. 49- Salvador . 50- Chapec6. 51 -Ceara-Mlrim. 52 - Plcos. 53 - Laguna. 54 - Abae­tetuba. 55 - Sao Miguel do Tapuio. 56 - Bauru. 57 - Sao Jose do Calc;ado. 58 - Itabalana (PB). 59 - Santo Angelo. 60 - Blumenau. 61 - Aniipolls. 62 - Julz de Fora . 63 - Qulpapa. 64 - Campo Grande. 65 - Florlan6polis . 66 - Mutuipe. 67 -Guarapari. 68 - Ipira. 69 - Afonso Claudio. 70 -Sii.o J ose dos Pinhais. 71 - Cameta. 72 - Araras 73 - Sao Bernardo do Campo. 74 - Aquldauana. 75 - Gulmaraes. 76 - Lagarto. 77 - Catalao. 78 -Colatina. - 79 - Franca. 80 - Anadla. 81 - Lorena. 82 - Uberaba. 83 - Mococa. 84 - Baturlte. 85 -Pesqueira . 86 - Sao Caetano do sui. 87 - P6rto Calvo. 88 - Itabalana (SE). 89 - Alegrete. 90 - Felra de Santana. 91 - Resende. 92 - erato. 93 - Cabaceiras. 94 - Angra dos Reis. 95 - Sao Luis. 96 - Barbacena. 97 - Cachoelra. 98 - Quixadii. 99 - Santa Vlt6ria do Palmar. 100 - Sao Joio Del Rei.

Acabuu-se de imprimir no Servifo Grrifico do IBGE, aos vinte e oito dias do mes de setembro de mil 'TJOVecentos e cinqiienta e seis.

I