ระบบสร้างออนโทโลยีจากฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์แบบปรับแต่งได้...

ระบบสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบปรบแตงได

โดย

นางสาววาสนา รบแจม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาการคอมพวเตอร)

ภาควชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

CUSTOMIZED ONTOLOGY GENERATION FROM RELATIONAL DATABASE

BY

Ms. VASSANA RIBJAM

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS

FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE (COMPUTER SCIENCE) DEPARTMENT OF COMPUTER SCIENCE

FACULTY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอวทยานพนธ ระบบสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ แบบปรบแตงได

ชอผเขยน นางสาววาสนา รบแจม ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม (ถาม)

ผชวยศาสตราจารย ดร.รชฎา คงคะจนทร -

ปการศกษา 2558

บทคดยอ

งานวจยน น าเสนอวธการในการ สรางออนโทโลย จากฐานขอมลเชงสมพนธ และพฒนาระบบ เพอใชในการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต โดยมงเนนไปทการขยายขอก าหนด (Constraint) ของฐานขอมลเชงสมพนธ เพอใหไดออนโทโลยทมความถกตองตรงตามโครงสรางและขอ ก าหนด ของขอมล ซงมขนตอนในการด าเนนงาน คอ ดงโครงสราง ( Schema), ขอก าหนด (Constraint) และขอมล (Data) ตางๆ ของฐานขอมลเชงสมพนธ โดยใช MySQL DBMS แลวท าการเปรยบเทยบโครงสรางและขอ ก าหนดตางๆ ระหวางฐานขอมลเชงสมพนธกบออนโทโลย โดยใชกฎและวธการทไดน าเสนอในงานวจยน จากนนท าการสรางออนโทโลย โดยใช OWL API ซงออนโทโลย ทไดจะอยในรปแบบของภาษา OWL DL นอกจากนทางผวจยไดท าการทดสอบประสทธภาพในการท างานของระบบ โดยการใชแบบสอบถามวดความพงพอใจของผใชงานระบบ พบวาระดบความพงพอใจของผใชงานระบบอยท 85.60%

ค าส าคญ : ฐานขอมลเชงสมพนธ, ออนโทโลย, โอดบบลวแอล

(2)

Thesis Title CUSTOMIZED ONTOLOGY GENERATION FROM RELATIONAL DATABASE

Author Ms. Vassana Ribjam Degree Master of Science (Computer Science) Major Field/Faculty/University Department of Computer Science

Faculty of Science and Technology Thammasat University

Thesis Advisor Thesis Co-Advisor (If any)

Assistant Professor Dr. Rachada Kongkachandra -

Academic Years 2015

ABSTRACT

In this paper we propose a method and implementation for transformation of relational database to ontology and recommend constraint for ontology. The process focused on the constraint extension of relational database, which are extract structure, constraint and data of relational database using the MySQL DBMS. Then the database schema converts to ontology using the OWL API, which is in the format of OWL DL. Finally, the conversion system was tested from a relational database to ontology and recommend constraint to the users, and 85.60% of users shown their satisfaction to the research.

Keywords : Relational Database, Ontology, OWL

(3)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเหลานส าเรจลลวงไดดวยความเมตตาจากผชวยศาสตราจารย ดร.รชฎา คงคะจนทร อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ตลอดจนคณาจารย และคณะกรรมการสอบวทยานพนธทกทาน ทสละเวลาอนมคาในการใหค าแนะน า ความร แงคด และทกษะตางๆ ทเกยวกบการท างานวจย ตลอดจนการตรวจสอบความถกตองในการจดท าวทยานพนธฉบบน จนงานวจยและวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยด รวมถงขอขอบคณเจาหนาทภาควชาวทยาการคอมพวเตอร ทกทานทใหความอนเคราะหและอ านวยความสะดวกในการท าวทยานพนธมาโดยตลอด

สดทายนขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ตลอดจนญาตพนองทกคนในครอบครว และเพอนๆ ทชวยเหลอและใหก าลงใจอยางยงจนวทยานพนธฉบบนส าเรจสมบรณขนได ขออนเชญคณพระศรรตนตรยและสงศกดสทธทงหลาย คมครองปกปองรกษาใหทกทาน มความสข ความเจรญ มโภคทรพยและมสขภาพพลานามยสมบรณแขงแรงตลอดไปดวยเทอญ

นางสาววาสนา รบแจม

(4)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ( 1)

บทคดยอภาษาองกฤษ ( 2)

กตตกรรมประกาศ ( 3)

สารบญตาราง ( 10)

สารบญภาพ ( 12)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคงานวจย 2 1.3 ขอบเขตงานวจย 2 1.4 ค าจ ากดความ 2 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 1.6 รายละเอยดวทยานพนธ 3

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 4

2.1 ทฤษฎทเกยวของ 4 2.1.1 ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database) 4

2.1.1.1 คณลกษณะของ Relation 5 2.1.1.2 ประเภทของ Relation 5

(1) Base Relation 5 (2) View 6

(5)

2.1.1.3 ประเภทของคยใน Relation 6 (1) Primary Key (PK) หรอคยหลก 6 (2) Secondary Key หรอคยรอง 7 (3) Candidates Key หรอคยคแขง 7 (4) Alternate Key หรอคยส ารอง 7 (5) Foreign Key (FK) หรอคยนอก 7 (6) Sample Key 7 (7) Composite Key หรอคยผสม 7

2.1.1.4 คาวาง (Null Value) 7 2.1.1.5 คาเอกลกษณ (Unique Value) 7 2.1.1.6 การนอรมลไลซ (Normalization) 8

(1) First Normal Form (1NF) 8 (2) Second Normal Form (2NF) 9 (3) Third Normal Form (3NF) 11

2.1.1.7 Binary Relation 12 2.1.1.8 Inheritance Relation 13

2.1.2 ออนโทโลย (Ontology) 14 2.1.2.1 องคประกอบของออนโทโลย 14

(1) แนวคด (Concepts) 14 (2) คณสมบต (Property) 14 (3) ความสมพนธ (Relationships) 14 (4) ขอก าหนดการสรางความสมพนธ (Axioms) 15 (5) ตวอยางขอมล (Instance) 15

2.1.2.2 ภาษาทใชอธบายออนโทโลย 15 (1) ลอจคเบส (First order logic based) 15 (2) เฟรมเบส (Frame logic based) 16 (3) เวบเบส (Web based) 16

(6)

2.1.2.3 การประยกตใชออนโทโลย 16 2.1.3 Web Ontology Language (OWL) 17

2.1.3.1 ประเภทของภาษา OWL 17 (1) OWL LITE 17 (2) OWL DL 17 (3) OWL FULL 17

2.1.3.2 โครงสรางของภาษา OWL 18 (1) Namespace 18 (2) Ontology Header 18

2.1.3.3 อลเมนตพนฐาน (Basic Element) 19 (1) คลาสและคลาสยอย (Class and SubClass) 19 (2) คณสมบตของคลาส (Property) 21 (3) คณสมบตและชนดขอมล 22 (4) ขอก าหนดของคณสมบต 23

2.2 งานวจยทเกยวของ 24 2.2.1 Rules and Implementation for Generating Ontology from 24

Relational Database 2.2.2 Generating of RDF graph from a relational database using 26

Jena API 2.2.3 Algorithms for Mapping RDB Schema to RDF for Facilitating 29

Access to Deep Web 2.2.4 Mapping Relational Database into OWL Ontology 30 2.2.5 Automatic Mapping of Relational Database to OWL Antology 31

บทท 3 วธการด าเนนงานวจย 34

3.1 ขอบเขตการทดลอง 34 3.2 เครองมอทใชในการพฒนา 34 3.3 สถาปตยกรรมของระบบ 35 3.4 กระบวนการในการท างานของระบบ 36

(7)

3.4.1 การแตกโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ 37 3.4.2 การเปรยบเทยบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธกบ 37 โครงสรางของออนโทโลย (Mapping Rule)

3.4.2.1 ตรวจสอบคณสมบตของ Relation 38 (1) Binary Relation 38 (2) Inheritance Relation 39 (3) Normal Relation 39

3.4.2.2 ตรวจสอบคณสมบต Normal Attribute 40 (1) Null 40 (2) Not Null 41 (3) Unique 42 (4) Not Null และ Unique 43

3.4.2.3 ตรวจสอบคณสมบตของ Attribute ทเปนคยตางๆ 45 (1) Primary Key เพยงหนงเดยวใน Relation 45 (2) Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยวใน Relation 46 (3) Foreign Key ใน Relation 48 (4) Foreign Key แบบ Inverse Reference ใน Relation 51 (5) Foreign Key และ Reference มายง Relation ตนเอง 53 (6) Primary Key และไมใช Foreign Key (Composite Key) 55 (7) Primary Key และเปน Foreign Key (Composite Key) 57

3.4.2.4 ตรวจสอบคาเรมตนของ Attribute ใน Relation 60 3.4.2.5 ขอมลในฐานขอมลเชงสมพนธ 61 3.4.2.6 สรปวธการในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย 62

3.5 การวดผลการทดลอง 3.5.1 วดประสทธภาพการท างานของระบบ 69 3.5.2 วดความพงพอใจในการใชงานระบบ 70

3.5.2.1 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล 70 3.5.2.2 การเกบรวบรวมขอมล 71 3.5.2.3 การวเคราะหขอมล 71 3.5.2.4 สถตทใชในงานวจย 71

(8)

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 72

4.1 วธการทดลอง 72 4.1.1 การเชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ 72 4.1.2 การตรวจสอบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ 73 4.1.3 การปรบแตงโครงสรางของออนโทโลย 74

4.1.3.1 การปรบแตง Class และคณสมบตของ Class 74 4.1.3.2 การปรบแตง DatatypeProperty และคณสมบตของ 75

DatatypeProperty 4.1.3.3 การปรบแตง ObjectProperty และคณสมบตของ 76

ObjectProperty 4.1.4 การสรางออนโทโลย 77

4.2 ผลการทดลองและประสทธภาพการท างานของระบบ 78 4.3 ผลการวเคราะหความพงพอใจของผใชงานระบบ 80

4.3.1 ขอมลสวนตวของผเขารวมการทดลอง 80 4.3.2 ผลการวเคราะหดานความพงพอใจ 84

4.4 อภปรายผลการทดลอง 87

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 88

5.1 สรปผลการวจย 88 5.2 ขอเสนอแนะ 89 5.3 แนวทางการวจยในอนาคต 89

รายการอางอง 90

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก แบบทดสอบถามขอมลผเขารวมการทดลอง 93 ภาคผนวก ข แบบทดสอบถามประเมนความพงพอใจของผเขารวมการทดลอง 95

(9)

ภาคผนวก ค พจนานกรมขอมลของตวอยางฐานขอมลเชงสมพนธ 97

ประวตผเขยน 103

(10)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 แสดง Relation ทเปน Non-1NF 8 2.2 แสดง Relation ทเปน 1NF 9 2.3 แสดง Relation ทเปน Non-2NF 10 2.4 แสดง Relation นกศกษา 10 2.5 แสดง Relation วชา 10 2.6 แสดง Relation การลงทะเบยน 10 2.7 แสดง Relation ทเปน Non-3NF 11 2.8 แสดง Relation ขอมลลกคา 11 2.9 ระดบความส าคญของลกคา 11 2.10 ขอมลสมาชกภายใน Class Course 21 2.11 ประเภทของคณสมบต 21 2.12 โครงสรางของคณสมบตในรปแบบตางๆ 22 2.13 ชนดขอมลทอางองตาม XML Schema datatype 22 2.14 ชนดขอมลทอางองตาม Constraints 23 2.15 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ R. Yutao, 25

J. Lihong, B. Fenglin, และ C. Hongming 2.16 กฎในการแปลงเปนออนโทโลยของ B. Jamal และ B. Mohamed 28 2.17 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ Y. M. Wondu, 29

Farhi, M., และ Vassil T. V. 2.18 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ L. Haiyun 30

และ Z. Shufeng 2.19 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ A. Larbi, 32

E. H. Oussama และ B. Mohamed 3.1 เครองมอทใชส าหรบงานวจย 34 3.2 สรปวธการทใชในการแปลงจากงานวจยกอนหนา 62 3.3 สรปวธการในการแปลงทงานวจยนไดน าเสนอเพมเตม 63

(11)

3.4 ตารางแสดงผลการทดสอบจ าแนกตามกลมทมผลการทดสอบเปนบวก 69 และผลการทดสอบเปนลบ

4.1 ผลการแปลงฐานขอมลการซอขายสนคาเปนออนโทโลย 79 4.2 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามเพศ 80 4.3 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามอาย 80 4.4 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามระดบศกษา 81 4.5 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามอาชพ 81 4.6 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามต าแหนง 82 4.7 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามประสบการณในการท างาน 82 4.8 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกระดบความร 83 ทางดานฐานขอมลเชงสมพนธ 4.9 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกความรทางดานออนโทโลย 83 4.10 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกระดบความรทางดานออนโทโลย 83 4.11 คาสถตการวเคราะหคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนความพงพอใจ 84 ค.1 โครงสรางขอมลตาราง Advance 97 ค.2 โครงสรางขอมลตาราง categories 97 ค.3 โครงสรางขอมลตาราง clear_advance 97 ค.4 โครงสรางขอมลตาราง customercustomerdemo 97 ค.5 โครงสรางขอมลตาราง customerdemographics 98 ค.6 โครงสรางขอมลตาราง customers 98 ค.7 โครงสรางขอมลตาราง employeeterritories 98 ค.8 โครงสรางขอมลตาราง territories 98 ค.9 โครงสรางขอมลตาราง employees 99 ค.10 โครงสรางขอมลตาราง region 99 ค.11 โครงสรางขอมลตาราง shippers 99 ค.12 โครงสรางขอมลตาราง suppliers 100 ค.13 โครงสรางขอมลตาราง products 100 ค.14 โครงสรางขอมลตาราง products_location 101 ค.15 โครงสรางขอมลตาราง orders 101 ค.16 โครงสรางขอมลตาราง orderdetails 101 ค.17 โครงสรางขอมลตาราง shipping 102

(12)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 โครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ 4 2.2 ลกษณะของคยใน Relation 6 2.3 ตวอยาง Binary Relation 12 2.4 ตวอยาง Inheritance Relation 13 2.5 การก าหนด Namespace 18 2.6 อธบายรายละเอยดเบองตนของออนโทโลย 19 2.7 ตวอยางตารางขอมลของระบบลงทะเบยนเรยน 19 2.8 การประกาศชอคลาส 20 2.9 การประกาศชอคลาสยอย 20 2.10 การก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:allValuesFrom 23 2.11 การก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:someValuesFrom 24 2.12 กระบวนการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย 25 2.13 อธบายวธการในการแปลง 27 3.1 ภาพรวมการท างานของระบบ 35 3.2 ตวอยางโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ 36 3.3 โครงสรางของ Relation order 37 3.4 ตวอยาง Relation customercustomer_demo 38 3.5 ตวอยางการแปลง Binary Relation เปนออนโทโลย 38 3.6 ตวอยาง Relation products_location 39 3.7 ตวอยางการแปลง Inheritance Relation เปนออนโทโลย 39 3.8 ตวอยางการแปลง Normal Relation เปนออนโทโลย 40 3.9 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Null เปนออนโทโลย 40 3.10 ตวอยาง Relation region 41 3.11 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Not Null เปนออนโทโลย 41 3.12 ตวอยาง Relation customerdemographics 42 3.13 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Unique เปนออนโทโลย 43 3.14 ตวอยาง Relation categories 44

(13)

3.15 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Not Null 45 และ Unique เปนออนโทโลย 3.16 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Primary Key 46 เพยงหนงเดยวใน Relation เปนออนโทโลย 3.17 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Primary Key 48 และ Foreign Key เพยงหนงเดยวใน Relation เปนออนโทโลย 3.18 ตวอยาง Relation products 49 3.19 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key 50 และไมใช Primary Key ใน Relation เปนออนโทโลย 3.20 ตวอยาง Relation advance 51 3.21 ตวอยาง Relation clear_advance 51 3.22 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key 52 แบบ Inverse Reference ใน Relation เปนออนโทโลย 3.23 ตวอยาง Relation employees 54 3.24 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key 55 และ Reference มายง Relation ตนเองใน Relation เปนออนโทโลย 3.25 ตวอยาง Relation shipping 56 3.26 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key 57 และไมเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลย 3.27 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key 58 และเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลย 3.28 ตวอยาง Relation orderdetails 60 3.29 ตวอยางการแปลง Attribute ทคา Default Value ใน Relation เปนออนโทโลย 61 3.30 ตวอยางขอมลใน Relation region 61 3.31 ตวอยางการแปลงขอมลเปนออนโทโลย 62 4.1 การเชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ 73 4.2 ระบบแสดงโครงสรางตาราง region ในฐานขอมลเชงสมพนธ 73 4.3 ระบบแสดงขอมลทจดเกบในตาราง region 73 4.4 ตวอยางกอนการปรบเปลยน Class advance 74 4.5 ตวอยางหลงการปรบเปลยน Class advance 74 4.6 ตวอยางกอนการปรบเปลยน DatatypeProperty #advance.adv_date 75

(14)

4.7 ตวอยางหลงการปรบเปลยน DatatypeProperty #advance.adv_date 75 4.8 ตวอยางกอนการปรบเปลยน ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref 76 4.9 ตวอยางหลงการปรบเปลยน ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref 77 4.10 การกดปม Next เพอเขาสขนตอนตอไป 77 4.11 ตวอยางออนโทโลยทอยในรปแบบของ OWL 78

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ปจจบนโลกไดกาวสยคเทคโนโลยสารสนเทศหรอยคสงคมฐานความร ( Knowledge

based society) ทความรเขามามบทบาทมากในทกๆ เรอง การจดการความรไดอยางมประสทธภาพจะเปนการเพมประสทธภาพในการแขงขนและเปนการกระตนการคดคนนวตกรรมใหมๆ

ออนโทโลย เปนแนวคดทถกน ามาประยกตใชเพอการจดการความร ซงสามารถจดการและน าเสนอความรในรปแบบของกลมแนวคดและความสมพนธระหวางกนทอยภายใตขอบเขต ทสนใจ แตการสรางออนโทโลยมปญหาทส าคญคอการพงพาผเชยวชาญในการสกดองคความร และจดหมวดหมประเภทของความรใหเหมาะสมตอการน าเอาความรไปใชประโยชน ซงในบางครงเปนเรองยากทจะหาผเชยวชาญในเรองใดเรองหนง รวมถงการใชมนษยในการสรางออนโทโลยกตองใชระยะเวลา คาใชจาย และทรพยากรคอนขางสง นอกจากนยงท าใหเกดขอผดพลาดไดงาย ดงนน หากสามารถน าเทคโนโลยคอมพวเตอรเขามาชวยจดการองคความรแบบอตโนมตไดกอาจจะสามารถลดปญหาทเกดขนดงกลาวได

โดยรปแบบของขอมลทน ามาใชในการสรางออนโทโลย สามารถแบงออกไดเปน 2 รปแบบ คอ รปแบบของขอมลทมโครงสราง เชน ขอมลทจดเกบในฐานขอมลเชงสมพนธ ( Relational Database) และรปแบบของขอมลทไมมโครงสราง เชน ขอมลทจดเกบในเอกสารโดยทวไป ( Full Text) เปนตน ซงทางผวจยไดเลอกน ารปแบบของขอมลทมโครงสรางมาใชในการสรางออนโทโลย โดยขอมลจะอยในรปแบบของฐานขอมลเชงสมพนธ เนองจากขอมลมโครงสรางอยในรปแบบของตารางและมการเชอมโยงกนของขอมลอยแลว และการสรางออนโทโลยจากรปแบบของขอมลทไมมโครงสรางท าไดยาก เพราะภาษามความหลากหลาย มความคลมเครอ และมกระจดกระจาย ไมเปนระเบยบ

ในปจจบนการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต ยงมจ านวนนอย เนองจากโครงสรางฐานขอมลมความหลากหลายและมความซบซอน ซงสวนใหญจะเนนไปทโครงสรางพนฐานของฐานขอมล ไมไดเนนไปทขอก าหนด ( Constraints) ตางๆ ซงเปนสวนทมความส าคญ เพราะขอก าหนดตางๆ ในโครงสรางฐานขอมลจะชวยใหขอมลมความถกตองตามขอบเขตทก าหนด และสงผลใหมประสทธภาพมากยงขน

2

ดงนนทางผวจยจงไดศกษาคนควาถงวธการสรางออนโทโลย โดยการน าเทคนควทยาการคอมพวเตอรมาบรณาการใหเครองคอมพวเตอรสามารถสรางออนโทโลยจากฐานขอมล เชงสมพนธแบบอตโนมตได โดยเนนไปทการขยายขอก าหนดของโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ เพอเพมประสทธภาพของออนโทโลยใหมความถกตองมากยงขนตามโครงสรางฐานขอมล รวมถงชวยลดระยะเวลา คาใชจายและความผดพลาดทอาจเกดขนจากมนษยได

1.2 วตถประสงคงานวจย

1. เพอศกษาและเปรยบเทยบหลกการในการสรางออนโทโลยจากฐานขอมล

เชงสมพนธแบบอตโนมต 2. เพอน าเสนอวธการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต โดยเนน

ไปทการขยายขอก าหนดตางๆ ของโครงสรางฐานขอมล 3. เพอเสนอแนะขอก าหนดตางๆ ทควรจะมในโครงสรางของออนโทโลย โดยอยบน

พนฐานของขอก าหนดในโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ

1.3 ขอบเขตงานวจย

1. ฐานขอมลเชงสมพนธตองอยในรปนอรมลฟอรมท 3 (Third Normal Form : 3NF) 2. ออนโทโลยจะอยในรปแบบ OWL Ontology

1.4 ค าจ ากดความ

1.4.1 ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database)

ระบบฐานขอมลเชงสมพนธ เปนฐานขอมลทใชในโมเดลเชงสมพนธ โดยใช หลกพนฐานทางคณตศาสตร เปนรปแบบของฐานขอมลทนยมใชกนมากในปจจบน เนองจากเปนการเกบขอมลในรปของตาราง (Table) ในแตละตารางแบงออกเปนแถวๆ และในแตละแถวแบงออกเปนคอลมน (Column) ท าใหงายตอการเขาใจและประยกตใชงาน รวมทงมเครองมอสนบสนนในการจดการขอมลมากมาย เชน MySQL, Oracle, MS SQL, Access เปนตน

3

1.4.2 ออนโทโลย (Ontology) ออนโทโลยคอ ขอก าหนดเกยวกบแนวความคด ( Concepts) โดยแนวความคด

ของออนโทโลย คอ การบรรยายแนวความคดของโดเมนหรอขอบเขตความสนใจใดๆ ในรปของ สงตางๆ ทอยภายในโดเมนและความสมพนธระหวางสงเหลานน หรอการอธบายความสมพนธโครงสรางความรใหอยในรปแบบล าดบชนเชงวตถ ( Hierarchical Data Structure) เพออธบายขอบเขตขององคความรทสนใจ

1.4.3 OWL (Web Ontology Language) เปนภาษาทใชส าหรบอธบายขอมลในเชงออนโทโลย และก าหนดความสมพนธ

ระหวางขอมลตามขอบเขตทสนใจ ซงพฒนาตอมาจากภาษา RDF (Resource Description Framework) และสบทอดมาจากภาษา DAML (DARPA Agent Markup Language) + OIL (Ontology Interchange Language) โดยภาษา OWL ไดน าเอาคลาสและคณสมบตของคลาสจาก RDF มาใช รวมทงเพมสวนของการก าหนดชนดขอมล การบรรยายขอมลเชงตรรกะและการก าหนดขนาดขอมล ท าใหขอมลทถกแทนทมความหมายมากยงขน

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดระบบทสามารถสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมตได 2. ไดระบบทสามารถปรบปรงขอก าหนดของออนโทโลยไดตามความตองการ โดยจะอย

บนพนฐานของฐานขอมลเชงสมพนธ 3. ท าใหสามารถสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเดมไดถกตองแมนย ามากยงขน รวมถง

เปนการลดคาใชจาย ระยะเวลา และทรพยากรตางๆ ทใชในการสรางออนโทโลย

1.6 รายละเอยดวทยานพนธ

วทยานพนธฉบบนประกอบดวย บทน าในบทท 1 จะกลาวถงความเปนมาและความส าคญของปญหา วตถประสงคของงานวจย ขอบเขตของงานวจย ค าจ ากดความ และผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ บทท 2 กลาวถงทฤษฎตางๆ ทเกยวของกบงานวจย รวมทงงานวจยอนๆ ทเกยวของ บทท 3 เปนการอธบายวธการด าเนนงานวจย แนวคดพนฐานและขนตอน การด าเนนงาน บทท 4 เปนสวนของผลการทดลองและการประเมนผลการทดลอง และบทท 5 บทสดทาย เปนสวนของการสรปผลการทดลองของงานวจยรวมทงรายละเอยดและขอเสนอแนะ

4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2.1 ทฤษฎทเกยวของ

วทยานพนธนน าเสนอวธการในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย

แบบอตโนมต โดยมงเนนไปทการขยายขอก าหนดของโครงสรางฐานขอมล เพอใหสามารถแปลงเปนออนโทโลยไดอยางถกตอง โดยมทฤษฎทเกยวของในงานวจยดงตอไปน

2.1.1 ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database)

ฐานขอมลเชงสมพนธ ( Relational Database) เปนฐานขอมลทใชในโมเดล เชงสมพนธ ( Relational Database Model) ถกคดคนและพฒนาโดย อ เอฟ คอดด ( E.F. Codd) โดยใชหลกพนฐานทางคณตศาสตร เปนรปแบบของฐานขอมลทนยมใชกนมากในปจจบน เนองจากงายตอการเขาใจและประยกตใชงาน รวมทงมเครองมอสนบสนนในการจดการขอมลมากมาย เชน MySQL, Oracle, MS SQL, Access เปนตน ซงการเกบขอมลในฐานขอมลเชงสมพนธจะอยในรปแบบของตาราง (Table) หลายๆ ตารางทมความสมพนธกน ในแตละตารางจะแบงออกเปนแถวๆ และในแตละแถวจะแบงออกเปนคอลมน (Column) (การเรยนการสอนผานเวบ, 2550)

ภาพท 2.1 โครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ

SID S_NAME DEPTPARTMENT GPA

58090832 วรรณวสา โตววฒน วทยาการคอมพวเตอร 3.45

58090328 นฤมล เจรญผล คณตศาสตร 3.21

58090872 สธพร ยงศร วทยาศาสตร 2.89

SID

……..

…….

S_NAME

…….

…..

……. ……..

DEPARTMENT

……. ……..

GPA

……. Key

Tuples

Domain

Relation

Cardinality

Degree Attribute

5

จากภาพ 2.1 โครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ จะประกอบไปดวย 1. Relation หมายถง ตาราง (Table) สองมตทประกอบดวยแถว (Row) และ

คอลมน (Column) 2. Attribute หมายถง คอลมน (Column) หรอฟลด (Field) ใน Relation 3. Tuples หมายถง แถว (Row) หรอระเบยนขอมล (Record) ใน Relation 4. Degree หมายถง จ านวน Attribute ใน Relation 5. Cardinality หมายถง จ านวนแถวของขอมลหรอ Record ใน Relation 6. Domain หมายถง การก าหนดขอบเขตของคาของขอมลทควรจะเปนในแตละ

Attribute เพอปองกนไมใหขอมลทผใชจดเกบ มความผดพลาดไปจากความเปนจรงจากทควรจะเปน 7. Key หมายถง ชดของ Attribute ทมจ านวนนอยทสดทท าใหคาไมซ ากน

(คาของ Attribute อาจจะประกอบดวยหนง Attribute หรอกลมของ Attribute ทใชส าหรบเปน ตวบงบอกถงความแตกตางของ Tuples ใน Relation)

2.1.1.1 คณลกษณะของ Relation 1. ชอง (Cell) แตละชองของตารางจะเกบขอมลไดเพยงคาเดยว

(Single Value) 2. ชนดขอมล ขอมลทอยในคอลมนเดยวกนจะตองมชนดขอมล

(Data Type) เปนแบบเดยวกน เชน Attribute เงนเดอน ของทกแถวจะตองมขอมลทเปนตวเลขเทานน

3. ชอคอลมนแตละคอลมนของ Relation หนงๆ จะตองมชอคอลมนท ไมซ ากน สวนล าดบของคอลมนกอนและหลงไมถอวาส าคญ

4. แถวขอมลแตละแถวของทกคอลมนใน Relation หนงๆ ตองไมช ากน (ทกคอลมน) สวนการเรยงล าดบของแถวไมถอวาส าคญ

2.1.1.2 ประเภทของ Relation ในระบบจดการฐานขอมลทวๆ ไป Relation อาจจ าแนกออกไดเปน 2

ประเภท ดงนคอ (1) Base Relation

เปน Relation ทถกก าหนดขนเพอใชเกบขอมล และจะสามารถน าขอมลไปใชได กตอเมอมการสราง Relation ในภาษาส าหรบนยามขอมล ( Data Definition Language หรอ DDL) ซงจะเปนตารางทมการจดเกบขอมลจรงไวในฐานขอมล

6

(2) View เปน Relation ทถกสรางขนตามความตองการใชขอมลของผใช

แตละคนเนองจากผใชแตละคนอาจมความตองการใชขอมลในลกษณะทแตกตางกน เพอความสะดวกในการใชขอมลและชวยใหการรกษาความปลอดภยของฐานขอมลท าไดงายขน โดย View จะถกก าหนดขนมาจาก Base Relation ซง View ทถกสมมตขนมาจะไมมการเกบขอมลจรงๆ ใน ระบบฐานขอมล แตเปนขอมลทแปลคามา (Virtual Table หรอ Derived Table) ตามความตองการของผใชแตละคน

2.1.1.3 ประเภทของคยใน Relation

ภาพท 2.2 ลกษณะของคยใน Relation

จากภาพท 2.2 จะแสดงลกษณะของคยใน Relation ซงสามารถ

แบงออกไดดงน (1) Primary Key (PK) หรอคยหลก

Primary Key หรอคยหลก คอ Attribute ทมคณสมบตของขอมลทมคาเปนเอกลกษณ หรอไมมคาซ ากน มผลท าใหสามารถเขาถงขอมลในฐานขอมลไดอยางรวดเรว

วชา

ลงทะเบยน

รหสวชา ชอวชา

00001 คอมพวเตอร

00002 วทยาศาสตร

00003 ภาษาองกฤษ

Sample Key

รหสนกศกษา รหสวชา ปการศกษา หนวยกต

58090765 00001 คอมพวเตอร

58090765 00002 วทยาศาสตร

58090234 00003 ภาษาองกฤษ

Foreign Key

Primary Key

Composite Key

7

(2) Secondary Key หรอคยรอง Secondary Key หรอคยรอง คอ Attribute ทไมใชคยหลก

แตสามารถใชในการสบคนขอมลได โดยคยรองไมจ าเปนตองมคณสมบตทมคาเปนเอกลกษณ (3) Candidates Key หรอคยคแขง

Candidates Key หรอคยคแขง คอในแตละ Relation อาจม Attribute ทท าหนาทเปนคยหลกไดมากกวาหนง Attribute เชน นกศกษาแตละคน ม Attribute คอ รหสนกศกษาและรหสประจ าตวประชาชน ซงทงรหสนกศกษาและรหสประจ าตวประชาชน สามารถเปนคยหลกไดทงค เปนตน โดยการเลอกคยคแขง สวนใหญจะเลอกจาก Attribute ทชอสนทสดเปนคยหลก

(4) Alternate Key หรอคยส ารอง Alternate Key หรอคยส ารอง คอ Attribute ทเปนคยคแขงทไมไดถก

เลอกใหเปนคยหลก (5) Foreign Key (FK) หรอคยนอก

Foreign Key (FK) หรอคยนอก คอคยซงประกอบดวย Attribute หรอกลมของ Attribute ใน Relation หนง ซงมคณสมบตเปนคยหลก และไปปรากฏในอก Relation หนง เพอประโยชนในการเชอมโยงขอมลซงกนและกน

(6) Sample Key Sample Key คอคยทประกอบดวย 1 Attribute เทานน

(7) Composite Key หรอคยผสม Composite Key หรอคยผสม คอการน า Attribute อยางนอย

2 Attribute มารวมกนเปนคยหลก เนองจากหากใชฟลดใดฟลดหนงมาเปนคยหลก จะสงผลใหขอมลในแตละแถวเกดความซ าซอนกนได

2.1.1.4 คาวาง (Null Value) คาวาง คอคาของ Attribute อาจจะเปนคาวาง ( Null) หรอไมมคา

หรอยงไมทราบคาได เชน GPA ของนกศกษา ซงจะสามารถทราบคาไดกตอเมอนกศกษา จบภาคการศกษานนๆ แลว เปนตน

2.1.1.5 คาเอกลกษณ (Unique Value) คาเอกลกษณ คอคาของ Attribute ในแตละแถว ของ Relation นนๆ

ตองไมซ าซอนกน เชน Attribute รหสนกศกษา ซงในแตละแถวจะตองไมมรหสนกศกษาทซ าซอนกน เปนตน

8

2.1.1.6 การนอรมลไลซ (Normalization) คอกระบวนการปรบเปลยนโครงสรางของ Relation Schema ใหอย

ในรปแบบ Normal Form (NF) เพอลดความซ าซอนของขอมล และขจดปญหาความผดปกต ของขอมลทเกดจากการเพม/การลบ หรอการแกไขขอมล โดย Normal Form กคอรปแบบโครงสรางของ Relation ทมคณสมบตเฉพาะ ซง NF จะมดวยกนหลายระดบ ในระดบทสงกจะมการจดการโครงสรางขอมลทดกวาในระดบต ากวา (“การนอรมลไลซ ”, 2546) ซงการนอรมลไลเซซน แบงออก ไดหลายระดบ ดงน

(1) First Normal Form (1NF) First Normal Form มคณสมบตคอ ทกๆ Attribute ในแตละแถว

จะตองเปน Single Value ซงกคอ ในแตละ Relation จะไมมคาของกลมขอมลทซ ากน (Repeating Group) ดงตวอยาง ตวอยาง Relation ทเปน Non-1NF

ตารางท 2.1 แสดง Relation ทเปน Non-1NF

จากตารางท 2.1 จะเหนไดวานกศกษาคนหนง สามารถลงทะเบยนไดมากกวาหนงวชา ซงการจดเกบขอมลในลกษณะนเปนการสนเปลองโดยใชเหต เนองจากมคาของกลมขอมลทซ าซอนกนมากมาย

รหสนกศกษา ชอ นามสกล รหสวชาทลงทะเบยน

580909443 วรรณภา พรมจกรา 204-101 204-204 204-205

58090384 ณฐณชา บญมาศ 204-102 204-204

9

ตวอยาง การท านอรมลไลเซชนใหอยในรป 1NF

ตารางท 2.2 แสดง Relation ทเปน 1NF

จากตาราง ท 2.2 เปนตวอยางการท านอรมลไลเซชนใหอยในรป 1NF

เพอขจด Attribute หรอกลมของ Attribute ทซ าซอนกน แตอยางไรกตาม การท านอรมลไลเซชนระดบท 1 (1NF) กยงมขอดอยในการเพม/ลบ หรอแกไขขอมลดงน

1. การเพมขอมล ( Insert) อาจท าใหไมสามารถเพมขอมลบางอยางได หรอเมอเพมแลวท าใหขดแยงกบขอมลเดม

2. การลบขอมล ( Delete) การลบขอมลบางสวนออกไป จะท าใหลบขอมลอนออกไปดวย โดยทไมไดตงใจ

3. การแกไขขอมล ( Update) เนองจากมขอมลอยหลายแถว ท าให เวลาแกไขจะตองแกไขขอมลทกแถว

(2) Second Normal Form (2NF) Second Normal Form มคณสมบต คอตองเปน First Normal Form

(1NF) และในหนง Relation จะตองม Attribute ทเปน Primary Key และทก Non-key Attribute จะตองขนอยกบ Attribute ทเปน Primary Key น ซงการนอรมลไลเซซนระดบท 2 น เปนการขจด Attribute ทไมขนกบ Primary Key ออกไป เพอให Attribute อนทงหมด ขนตรงกบสวนทเปน Primary Key เทานน

รหสนกศกษา ชอ นามสกล รหสวชาทลงทะเบยน

580909443 วรรณภา พรมจกรา 204-101



58090384 ณฐณชา บญมาศ 204-102

58090384 ณฐณชา บญมาศ 204-204

10

ตวอยาง Relation ทเปน Non-2NF


จากตารางท 2.3 จะเหนไดวา Attribute ชอ และ นามสกล จะขนอยกบ

รหสนกศกษา เพยงอยางเดยว ไมไดขนกบ รหสวชาทลงทะเบยน สวน ชอวชาทลงทะเบยน กขนอยกบ รหสวชาทลงทะเบยน เพยงอยางเดยว โดยไมขนกบ รหสนกศกษา เชนกน การเกบขอมลในลกษณะนท าใหบางขอมลแถวไมสามารถคนหาขอมลโดยใชคยได และยงท าใหเกดความซ าซอนของขอมล ตวอยาง การท านอรมลไลเซชนใหอยในรป 2NF ตารางท 2.4 แสดง Relation นกศกษา ตารางท 2.6 แสดง Relation การลงทะเบยน

ตารางท 2.5 แสดง Relation วชา

รหสนกศกษา ชอ นามสกล รหสวชา ชอวชา ภาคการศกษา

580909443 วรรณภา พรมจกรา 204-101 วทยาศาสตร 1/2558

580909443 วรรณภา พรมจกรา 204-204 คอมพวเตอร 1/2558

580909443 วรรณภา พรมจกรา 204-205 คณตศาสตร 2/2558

58090384 ณฐณชา บญมาศ 204-102 ภาษาองกฤษ 2/2558

58090384 ณฐณชา บญมาศ 204-204 คอมพวเตอร 2/2558

รหสนกศกษา ชอ นามสกล

580909443 วรรณภา พรมจกรา

58090384 ณฐณชา บญมาศ

รหสวชา ชอวชา

204-101 วทยาศาสตร

204-102 ภาษาองกฤษ

204-204 คอมพวเตอร

204-205 คณตศาสตร

รหสนกศกษา รหสวชา ภาคการศกษา

580909443 204-101 1/2558

580909443 204-204 1/2558

580909443 204-205 2/2558

58090384 204-102 2/2558

58090384 204-204 2/2558

11

จากตารางท 2.4 - 2.6 เปนตวอยางการท า นอรมลไลเซชนใหอยในรป 2NF ซง เปนการขจด Attribute ทไมขนกบคยหลกออกไป เพอให Attribute อนทงหมดขนตรงกบสวนทเปนคยหลกทงหมด จะชวยท าใหสามารถแกไขปญหาการสบคนขอมลบางอยางโดยใชคยไมไดออกไป รวมถงลดความซ าซอนในการเกบขอมลอกดวย

(3) Third Normal Form (3NF) Third Normal Form มคณสมบตคอตองเปน Second Normal Form

(3NF) และในหนง Relation จะตองไมม Attribute ทไมไดเปน Primary Key ขนตรงกบ Attribute อนทไมใช Primary Key (Transitively Dependency หรอการไมขนตรงกบคยหลก) ตวอยาง Relation ทเปน Non-3NF


จากตารางท 2.7 จะเหนไดวา Attribute ประเภท จะขนอยกบ

Attribute ระดบ ซงเปน Attribute อนทไมใช Primary Key จงท าให Relation ขางตน ไมมคณสมบต Third Normal Form (3NF) ตวอยาง การท านอรมลไลเซชนใหอยในรป 3NF ตารางท 2.8 แสดง Relation ขอมลลกคา ตารางท 2.9 ระดบความส าคญของลกคา

รหสลกคา ชอลกคา ระดบ ประเภท

150001 วนดา สขสรร ชนด A

150002 ชมพนช เปนเอก ชนกลาง B

150003 กษนา ปานระภา ชนกลาง C

รหสลกคา ชอลกคา ระดบ

150001 วนดา สขสรร ชนด

150002 ชมพนช เปนเอก ชนกลาง

150003 กษนา ปานระภา พอใช

ระดบ ประเภท

ชนด A

ชนกลาง B

พอใช C

12

จากตารางท 2.8 - 2.9 เปนตวอยางการท า นอรมลไลเซชนใหอยในรป 3NF ซงการท า 3NF เปนการขจด Attribute ทไมใชคยทขนตรงกบ Attribute อนทไมใช Primary Key ออกไป เพอลดความซ าซอนในการเกบขอมลและท าใหอางถงขอมลไดงายขน

2.1.1.7 Binary Relation Binary Relation คอ Relation ทอยระหวาง 2 Relation ทม

ความสมพนธกน โดยมลกษณะดงตอไปน 1. R เปน Binary Relation ระหวาง 2 Relation คอ A และ B 2. A ≠ R และ B ≠ R 3. R ม 2 Attribute คอ a และ b 4. a และ b เปน Primary Key ใน R 5. a เปน Foreign Key ท References ไปยง attribute c ใน A 6. b เปน Foreign Key ท References ไปยง attribute d ใน B

ตวอยาง Binary Relation

ภาพท 2.3 ตวอยาง Binary Relation

Relation Customer

Customer_ID Cus_Name …

0001 Michael

0002 Anne

Relation Products

Product_ID Product_Name …

1 computer

2 notebook

Relation Order

Customer_ID Product_ID

0001 1

0002 2

13

จากภาพท 2.3 จะเหนไดวา Relation Order มคณสมบตเปน Binary Relation เนองจากเปน Relation ทอยระหวาง Relation Customer และ Relation Products โดยท Relation Customer และ Relation Products ไมไดมคณสมบตเปน Binary Relation นอกจากน Relation Order ยงประกอบดวย 2 Attribute อนไดแก Customer_ID และ Product_ID โดยททง 2 Attribute มคณสมบตเปนทง Primary Key และ Foreign Key ซงReferences ไปยง Relation Customer และ Products ตามล าดบ

2.1.1.8 Inheritance Relation ถา 2 Relation ทไมไดเปน Binary Relation คอ R1 และ R2 แลว

Attribute Ai เปน Primary Key และ Foreign Key ของ R1 ซง Reference ไปยง R2 เพยง Relation เดยว จะนยามไดวา R1 มคณสมบตเปน Inheritance Relation ตวอยาง Inheritance Relation

ภาพท 2.4 ตวอยาง Inheritance Relation

จากภาพท 2.4 จะเหนไดวา Relation Products_Location มคณสมบตเปน Inheritance Relation เนองจากไมมคณสมบตเปน Binary Relation และ Attribute ProductLocalID ของ Relationเปน Primary Key และ Foreign Key ซง Reference ไปยง Relation Products เพยง Relation เทานน

Relation Products

Field Key Table Ref

ProductID PK

ProductName

SupplierID FK Suppliers

CategoryID FK Categories

QuantityPerUnit

Relation Products_Location

Field Key Table Ref

ProductLocalID PK,FK Products

Address

PostCode

Country

14

2.1.2 ออนโทโลย (Ontology) ออนโทโลย ( Ontology) เปนฐานความร ทอธบายรปแบบโครงสราง

ความสมพนธระหวางขอมลในขอบเขตทสนใจ ( Domain) ใหไดใจความและมความถกตองมากทสด ซงเปนเทคโนโลยดานการพฒนาภาษาเชงความหมาย ใหเปนภาษาทเครองคอมพวเตอรสามารถเขาใจความหมาย (Semantic) และท าตามค าสงได ออนโทโลยถอเปนฐานความรทถกสรางขนโดยมโดเมนทจ ากด และมความส าคญในแงของการเปนศนยกลางความร ซงสามารถถกน ามาใชงานรวมกนได นอกจากนค าจ ากดความของออนโทโลยยงหมายถงการอธบายความสมพนธของ โครงสรางความร ให อยในรปแบบ ของล าดบชน ในเชงวตถ (Hierarchical Data Structure) เพออธบายขอบเขต ขององคความรทสนใจ

ออนโทโลยเปน อกแนวทางหนงทชวยในการจดการฐานความร และไดม น ามาประยกตใชกบงาน ใน ระบบตางๆ เชน ระบบฐานขอมลทางดานชววทยา , ระบบ พาณชยอเลกทรอนกส , รวมไปถงระบบงานตางๆ ทพฒนาขนบนเวบเชงความหมาย เพอชวยในการจดเกบและคนคนความร การแลกเปลยน และการน าความรกลบมาใชใหม

2.1.2.1 องคประกอบของออนโทโลย ออนโทโลยเปนการแสดงโครงสรางของแนวความคด ทบรรยายของเขต

ขององคความรในเรองใดเรองหนง ซงประกอบไปดวยการนยามความหมายหรอแนวคด ( Concepts) ซงเปนพนฐานส าคญในการสรางฐานความร โดยแนวคดเหลานจดเรยงอยในล าดบชนของการถายทอดความสมพนธ (ทพยสรย ตรวงศกศล และ จนอ แซเฉน, 2551, น. 4) ซงสามารถสรปไดดงน

(1) แนวคด (Concepts) แนวคด ( Concepts) คอ ขอบเขตของความรในเรองใดเรองหนงและ

สามารถอธบายรายละเอยดได เชน People, Expertise, Science, Education เปนตน (2) คณสมบต (Property)

คณสมบต (Property) คอ คณสมบตตางๆ ทน ามาใชอธบายรายละเอยดของแนวคด เชน ต าแหนงงาน (Position), สถานทท างาน (Office) เปนตน

(3) ความสมพนธ (Relationships) ความสมพนธ ( Relationships) คอ รปแบบการแสดงความสมพนธ

ระหวางแนวความคด โดยแบงออกเปนแบบตางๆ ดงน 1. ความสมพนธแบบล าดบชน ( Subclass of หรอ is-a hierarchy)

เปนความสมพนธแบบการถายทอดคณสมบต โดยจะถายทอดคณสมบตของแนวความคดแมไปยงลก เชน Computer Science is – a Science ซงสามารถอธบายไดวา วทยาการคอมพวเตอร (Computer Science) เปนสาขาของ วทยาศาสตร (Science)

15

2. ความสมพนธแบบเปนสวนหนง ( Part – of) เปนความสมพนธ แบบการเปนสวนประกอบ เชน Wheel part – of Car ซงสามารถอธบายไดวา ลอรถ ( Wheel) เปนสวนหนงของรถ (Car)

3. ความสมพนธเชงความหมาย ( Syn - of) เปนความสมพนธทแสดงถงแนวความคดทมความเหมอนในเชงความหมายตอกน เชน Degree syn – of Education ซงสามารถอธบายไดวา ระดบการศกษา (Degree) มความหมายเดยวกบการศกษา (Education) โดยสามารถใชแทนกนได

4. ความสมพนธแบบเปนตวแทน ( Instance-of) เปนความสมพนธ ทแสดงถงการเปนตวแทน หรอสมาชกของแนวคด

5. นอกจากนออนโทโลย ยงประกอบไปดวยความสมพนธเชงความหมายอนๆ ทสอดคลองกบแนวความคด ซงจะก าหนดโดยผเชยวชาญ

(4) ขอก าหนดการสรางความสมพนธ (Axioms) ขอก าหนดการสรางความสมพนธ ( Axioms) คอ เงอนไขหรอตรรกะใน

การแปลงความสมพนธระหวางแนวคดกบแนวคด หรอ คณสมบต เพอการแปลงความหมายทถกตอง (5) ตวอยางขอมล (Instance)

ตวอยางขอมล ( Instance) คอ ค าศพททมการก าหนดความหมายไวในออนโทโลยเรองนนๆ

2.1.2.2 ภาษาทใชอธบายออนโทโลย ภาษาทใชในการพฒนาออนโทโลย สามารถแบงตามรปแบบภาษา

ไดดงตอไปน (1) ลอจคเบส (First order logic based)

ลอจคเบส ( First order logic based) คอ รปแบบของภาษาทอธบายออนโทโลย โดยการใชตรรกะเพอการอนมานความร โดยสวนประกอบคอ ภาคแสดง ( Predicate), อารกวเมนต ( Argument) และตวบงปรมาณ ( Quantifier) คณสมบตของภาษาออนโทโลย แบบลอจคเบส คอ วากยสมพนธ ( Syntax) ตองมความชดเจนและมรปแบบทเปนทางการ จงจะสามารถสรางกฎอนมานได ตวอยางภาษา เชน CYCL, CLASSIC, LOOM เปนตน

16

(2) เฟรมเบส (Frame logic based) เฟรมเบส ( Frame logic based) คอ รปแบบของภาษาทอธบาย

ออนโทโลย โดยใชหลกการของการคดเชงปฏสมพนธของมนษย เมอนกถงวตถ หรอสงใดทเชอมโยงกบคณลกษณะเดนของวตถหรอสงนนดวย ดงนน เฟรมเบสจงประกอบไปดวย เซตของคณสมบต ขอความอธบายแนวคด หรอค าอธบายคณสมบต โดยคณสมบตของภาษาออนโทโลยทพฒนา แบบเฟรมเบส คอเขาใจงาย ตวอยางภาษาเชน OKBC และ F-logic เปนตน

(3) เวบเบส (Web based) เวบเบส ( Web based) คอ รปแบบของภาษาทอธบายออนโทโลย

ซงพฒนาจากภาษาทใชส าหรบอธบายทรพยากรบนเวบ ไดแก XML (Extensible Markup Language), RDF (Resource Description Framework) ซงอธบายออโทโลย โดยใชพนฐานของลอจคเบสและเฟรมเบส ภาษาทพฒนาขนจงมหลกการและแบบแผน สามารถอางองไดและอยในรปแบบทมนษยสามารถเขาใจไดงาย ตวอยางภาษา เชน DAML + OIL (DARPA Agent Markup Language + Ontology Interface Language) และ OWL (Web Ontology Language) เปนตน

2.1.2.3 การประยกตใชออนโทโลย ออนโทโลยไดถกน าไปประยกตใชในหลายๆ องคกร ในหลายๆ งาน โดย

พจารณาจากวตถประสงคของการน าไปใชงาน ดงน 1. การประยกตใชออนโทโลย เพอการเขาถงขอมลทมโครงสราง หรอม

รปแบบทแตกตางกน ( Common Access to Information) โดยออนโทโลยจะท าหนาทจดกลมค าหรอเตรยมค าทมความหมายเดยวกนหรอสามารถเขาใจตรงกนได เพอใหสามารถท างานรวมกน และน ากลบมาใชใหมได

2. ระบบสบคนขอมล ออนโทโลยมสวนชวยในการขยายค าทใชในการสบคนขอมล โดยการพจารณาความหมายของสงตางๆ ทสนใจ ท าใหสามารถคนหาและเขาถงขอมลไดตรงตามความตองการของผใชงาน มความถกตองแมนย ามากขน และยงชวยลดระยะเวลาในการสบคนอกดวย ตวอยางระบบ เชน ระบบคนหาการทองเทยว, ระบบคนหาพนธขาว เปนตน

3. การประยกตใชออนโทโลย เพอการแปลงขอมลใหอยในรปแบบภาษาตางๆ (Neutral Authoring) เพอใหโปรแกรมอนๆ สามารถน าไปใชงานใหเกดประโยชนได

4. การประยกตใชออนโทโลย เพอใชก าหนดรายละเอยดของซอฟตแวร (Ontology as Specification) เพอใหสามารถออกแบบซอฟตแวรในโดเมนและรวบรวมค าศพท ส าหรบก าหนดความตองการในการพฒนาซอฟตแวร ซงประโยชนทไดคอ การท าคมอโปรแกรม , การบ ารงรกษาซอฟตแวรและการน ากลบมาใชใหม

17

2.1.3 Web Ontology Language (OWL) ภาษา OWL ถกพฒนาขนโดยดบเบลยทรซ ( W3C) จดวาเปนองคประกอบหนง

ในงานเวบเชงความหมาย ( Semantic Web) ทใชส าหรบบรรยายขอมลเชงความหมาย ซงสามารถก าหนดโครงสรางในลกษณะล าดบชน และอธบายขอมล ( Metadata) ทมความสมพนธในระบบฐานขอมลได รวมทงสามารถรองรบการบรรยายขอมลเชงตรรกะ ชนดขอมล และตวบงปรมาณได ท าใหขอมลทถกแทนทนนมความหมายมากยงขน ลกษณะการบรรยายจะอยในรปของคลาส , คณสมบตของคลาส และความสมพนธของคลาส เพออธบายแอนทตและความสมพนธตางๆ ทเกดขน

OWL เปนภาษาทพฒนาตอมาจากภาษา RDF (Resource Description Framework) และสบทอดมาจากภาษา DAML (DARPA Agent Markup Language) +OIL (Ontology Interchange Language) โดยภาษา OWL มประสทธภาพอยางมากในการอธบายเนอหาตางๆ ตามขอบเขต ซงคอมพวเตอรสามารถอานคาและเขาใจความหมายของขอมล

ภาษา OWL แบงออกเปน 3 ประเภท คอ OWL LITE, OWL DL, OWL FULL โดยแตละประเภทจะถกออกแบบมาใหเหมาะสมกบการใชงานตามกลมการใชงาน (ศภกฤษฏ นวฒนากล, 2556, น. 24)

2.1.3.1 ประเภทของภาษา OWL (1) OWL LITE

ออกแบบมาเพอสนบสนนการใชงานเบองตน โดยมการก าหนดโครงสรางในรปแบบล าดบชน และมการบงคบใชคณสมบตพนฐาน ในการก าหนดโครงสรางขอมล โดย OWL LITE ถกออกแบบมาใหใชในการพฒนาไดงายและมการเตรยมฟงก ชนการใชงานตางๆ ส าหรบเรมใชงานในการเขยน OWL ได

(2) OWL DL ออกแบบเพอสนบสนนการอธบาย Logic Business Segment โดยใน

OWL DL จดใหมคณสมบตทเหมาะกบการใชงานดานฐานขอมล และการแทนความร ทตงอย บนพนฐานของการอธบายดวยเหตผลทางตรรกะ OWL DL สามารถบรรยายขอมลและโครงสรางขอมลในรปแบบของโครงสรางภาษา OWL ดวยการก าหนดขอจ ากดของคลาสและคณสมบต ของคลาสได

(3) OWL FULL ออกแบบมาเพอสนบสนนผใชงานทตองการความครบถวนและ

มโครงสรางภาษาทสมบรณแบบ โดย OWL FULL จะมการผสมผสานกนระหวาง OWL และ RDF Schema ผใชงานสามารถบรรยายขอมลในรปแบบ RDF Schema ไดอยางอสระ

18

ทง OWL DL และ OWL FULL ตางกสนบสนนเซตของภาษา OWL แตมขอจ ากดของคณลกษณะบางอยางทแตกตางกนบนพนฐานของ RDF Schema โดย OWL FULL จะมการผสมผสานกนระหวาง OWL และ RDF Schema โดยไมมการบงคบในสวนการแบงคลาส การก าหนดคณสมบต และคาของขอมล สวน OWL DL จะมขอบงคบในการใช RDF การก าหนดคลาส การก าหนดคณสมบต และคาของขอมลเปนตน

2.1.3.2 โครงสรางของภาษา OWL ภาษา OWL จะประกอบดวยกลมของขอมล Namespace, Ontology

Header, Class, Property และรายละเอยดตางๆ ของขอมล โดยไฟลนามสกลทใชส าหรบการสรางเอกสาร เปนไฟลนามสกล . owl หรอ .rdf โดยโครงสรางของภาษา OWL มดงตอไปน (ศภกฤษฏ นวฒนากล, 2556, น. 25-30)

(1) Namespace การก าหนด Namespace จะประกาศไวทสวนเรมตนของเอกสาร

เพอเปนการก าหนดกลมในการอางองขอมล โดยเอกสาร OWL ทถกสรางจะขนอยกบโครงสรางของภาษา RDF, RDFS และชนดขอมลเปนแบบโครงสรางภาษา RDFS ซงการเขยน Namespace จะประกาศไวภายใตค าสงของ rdf:RDF syntax ดงตวอยางภาพท 2.5 ตวอยาง รหสตนฉบบการก าหนด Namespace

ภาพท 2.5 การก าหนด Namespace

(2) Ontology Header เปนการอธบายรายละเอยดเบองตนของออนโทโลย ภายใตอลเมนต

<owl:Ontology rdf:about=""> ประกอบดวยค าสง <owl:versionInfo> ใชแสดงรนของขอมล ทท าการสราง , ค าสง <rdf:comment> ใชแสดงสวนการอธบายหมายเหตของขอมล และค าสง <owl:imports rdf:resource=""> ใชแสดงการอางองเกยวกบแหลงขอมล ดงตวอยางภาพท 2.6

<rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:rdfs="http://www.w3.org/2000/01/rdf-schema#" xmlns:owl="http://www.w3.org/2002/07/owl#" xmlns:xsd="http://www.w3.org/2000/10/XMLSchema#"

19

ตวอยาง รหสตนฉบบโครงสราง Ontology Header

ภาพท 2.6 อธบายรายละเอยดเบองตนของออนโทโลย

2.1.3.3 อลเมนตพนฐาน (Basic Element)

อลเมนตพนฐานของ OWL Ontology สวนมากจะเกยวของกบคลาส , คณสมบตของคลาส , ตวแทนของขอมล ( Instances ของคลาส) และความสมพนธระหวางตวแทนขอมลตางๆ โดยมรายละเอยดดงน

(1) คลาสและคลาสยอย (Class and SubClass) คลาส ( Class) เปนโครงสรางทใชก าหนดกลมของขอมลหรอ Object

ทแหลงของขอมลมคณลกษณะคลายคลงกน โดยทกคลาสจะมความสมพนธกบเขตของขอมลทมลกษณะเฉพาะหรอทเรยกวา Class Extension ซงเปนลกษณะของการสบทอดคลาส โดย Individual ภายใน Class Extension ถกเรยกวาตวแทนขอมล จะมลกษณะโครงสรางเปนล าดบชนและมการสบทอดคณสมบตของคลาส ในโครงสรางของภาษา OWL กลาวไดวา ทกๆ สงทมลกษณะเฉพาะอยางทงหลาย จะเปนสมาชกของคลาส owl:Thing ซงถกก าหนดใหเปนคลาสใหญ ทครอบคลมทกคลาสขอมล ดงนนไมวาผใชงานจะสรางคลาสใดขนมา จะเสมอนวาเปนสมาชกอยภายใตคลาส owl:Thing และในทางตรงกนขาม owl:Nothing ใชในการก าหนดคลาสทไมมสมาชกภายในคลาสนน โดยอางองเพยงบางขอมลทเกยวของกน เพอใชเปนตวอยางการแทนขอมลได ดงแสดงในภาพท 2.7 (Hart et al, 2004)

ภาพท 2.7 ตวอยางตารางขอมลของระบบลงทะเบยนเรยน

<owl:Ontology rdf:about=""> <owl:versionInfo>V 1.17 2003/02/26 </owl:versionInfo> <rdfs:comment>An example ontology</rdfs:comment> <owl:imports rdf:resource="http://www.example.org/owl"/>

</owl:Ontology>

Student

ID Name

Course

Code Description NumEnrolled

Enrolled

20

จากภาพท 2.7 จะแสดงตวอยางตารางขอมลของระบบลงทะเบยนเรยน โดยประกอบดวยตารางขอมลทมความสมพนธกน 2 ตาราง คอ ตารางหลกสตร ( Course) และตารางขอมลนกศกษา ( Student) ซงทง 2 ตารางนมความสมพนธทมชอวาลงทะเบยน ( Enrolled) โดยตารางขอมลหลกสตร ประกอบดวยคณสมบต รหสหลกสตร ( Code), ค าอธบายหลกสตร (Description) และจ านวนผลงทะเบยน (NumEnrolled) สวนตารางขอมลนกศกษา ประกอบดวยคณสมบต รหสนกศกษา ( ID) และชอนกศกษา ( Name) ซงรปแบบของการเขยนคลาสสามารถทจะก าหนดการประกาศส าหรบการใชงานคลาสแบบเฉพาะเจาะจงได และสามารถประกาศชอคลาสได ทตามตองการ ดงตวอยางภาพท 2.8 ตวอยาง การประกาศชอคลาส

ภาพท 2.8 การประกาศชอคลาส

จากตวอยาง การก าหนดชอคลาสจะอยภายใต Syntax rdf:ID="" โดยภายใตเครองหมาย " " จะแทนดวยชอคลาส ซงการแทนชอคลาสในภาษา OWL สามารถเขยนไดหลายรปแบบ เชน #Course เขยนแทนดวย syntax rdf:resource="#Course" และนอกจากนคลาสยงมโครงสรางพนฐาน คอ rdfs:subClassOf โดยจะมความสมพนธกบการเฉพาะเจาะจง กบคลาสโดยทวไป เชน ถา X เปน SubClass ของ Y ดงนน ทกๆ Instance ของ X จะเปน Instance ของ Y ดวย ซง rdfs:subClassOf จะเปนความสมพนธแบบ Transitive คอถา X เปน SubClass ของ Y และ Y เปน SubClass ของ Z ดงนน X จะเปน SubClass ของ Z ดวย ดงภาพท 2.9 เปนตวอยางการแทนคาขอมล โดยจะก าหนดให Subject เปน SubClass ของ Course

ตวอยาง การประกาศชอคลาสยอย

ภาพท 2.9 การประกาศชอคลาสยอย

<owl:Class rdf:ID="Course"/> <owl:Class rdf:ID="Student"/>

<owl:Class rdf:ID="#Subject"/> <owl:subClassOf rdf:ID="#Course"/>

</owl:Class>

21

การนยามคลาส จะประกอบดวย 2 สวน คอ ชอคลาส ทใชแทนการอางองการใชงานคลาสนน และการแสดงรายละเอยดหรอขอก าหนดตางๆ ซงสวนของการอธบายสมาชกภายในคลาส ท าไดโดยการประกาศถงคณลกษณะเฉพาะของสมาชกภายในคลาส ดงตารางท 2.10

ตารางท 2.10 ขอมลสมาชกภายใน Class Course Code Description NumEnrolled

INFS3101 Ontology and Semantic Web 5

จากตารางท 2.10 แสดงขอมลสมาชกภายในคลาส Course โดยขอมลทใชแสดงถงขอมลเฉพาะคอ Code ซงสามารถเขยนบรรยายในรปแบบของภาษา OWL ไดดงน <owl:Thing rdf:ID="INFS3101 "/>

(2) คณสมบตของคลาส (Property) ภาษา OWL ไดแบงคณสมบตออกเปน 2 ประเภท ไดแก Datatype

Property และ Object Property ดงแสดงในตารางท 2.11 และในแตละคณสมบตกมโครงสรางในรปแบบตางๆ ซงสามารถแสดงไดดงตารางท 2.12

ตารางท 2.11 ประเภทของคณสมบต

ประเภทคณสมบต นยาม 1. Datatype Property แสดงความสมพนธระหวาง instance ของคลาสและ RDF

literals รวมถงการแสดงชนดขอมล XML Schema Datatype

2. Object Property แสดงความสมพนธระหวาง instance ของคลาสทเกยวของกนระหาง 2 คลาส

22

ตารางท 2.12 โครงสรางของคณสมบตในรปแบบตางๆ RDF Schema : rdfs:subPropertyOf, rdfs:domain และ rdfs:range Relations to other properties :

owl:equiventProperty และ owl:inverseOf

Global cardinality constraints

owl:FunctionalProperty และ owl:InverseFunctionalProperty

Logical Property characteristics

owl:SymmetricProperty และ owl:TransitiveProperty

(3) คณสมบตและชนดขอมล

โครงสรางของภาษา OWL จะประกอบดวยชนดของขอมลทตองการ ใชงาน ซงการประกาศการใชงานจะอยในรปแบบค าสง XML Schema Datatype โดยการประกาศใชจะอางองตามชนดขอมลทใชงานจรง และมการประกาศการใชงาน IRI ทมการอางอง การใชงานชนดขอมลนนๆ ซงมรปแบบค าสงคอ http://www.w3.org/2001/XMLSchema#NAME โดย NAME จะแทนการอางองประเภทของชนดขอมล ชนดขอมลทอางองตาม XML Schema Datatype แสดงไดดงตารางท 2.13

ตารางท 2.13 ชนดขอมลทอางองตาม XML Schema datatype

กลมชนดขอมล ค าสงทใชงาน ประเภท string xsd:string, xsd:normalizedString, xsd:token,

xsd:language, xsd:NMTOKEN, xsd:Name, xsd:anyIRI xsd:NCName, xsd:hexBinary, xsd:base64Binary

ประเภท boolean xsd:boolean ประเภท numerical xsd:decimal, xsd:float, xsd:double, xsd:integer,

xsd:positiveInteger, xsd:nonPositiveInteger, xsd:long, xsd:negativeInteger, xsd:nonNegativeInteger, xsd:int, xsd:short, xsd:byte, xsd:unsignedLong, xsd:unsignedInt, xsd:unsignedShort, xsd:unsignedByte

ประเภท time xsd:dateTime, xsd:time, xsd:date, xsd:gYearMonth, xsd:gYear, xsd:gMonthDay, xsd:gDay, xsd:gMonth.

23

(4) ขอก าหนดของคณสมบต เพอจดการความหลากหลายของขอมล ภาษา OWL ไดตง

ขอก าหนดการใชงานคณสมบตและลกษณะพเศษของการบรรยายคลาส โดยอธบายคลาสในรปแบบ anonymous class รวมถงคลาสทกคลาสทเปน Individual Class ไดถกก าหนดใหเปนขอจ ากดในการใชงานคณสมบต โดย โครงสรางภาษา OWL แบงขอก าหนดของคณสมบตเหลาน ไดเปน 2 ประเภทไดแก Value Constraints และ Cardinality Constraints ดงแสดงในตารางท 2.14

ตารางท 2.14 ชนดขอมลทอางองตาม Constraints

ประเภท ค าสงทใชงาน 1. value constraints owl:allValuesFrom, owl:someValuesFrom,

owl:hasValue 2. cardinality constraints owl:maxCardinality, owl:minCardinality,

owl:cardinality

ตวอยาง การก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:allValuesFrom

ภาพท 2.10 การก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:allValuesFrom

จากภาพท 2.10 เปน ตวอยางการก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:allValuesFrom ซงจากตวอยางเปน การนยาม วามนษยทกคนจะตองมผใหก าเนด เปนตน ในการแทนคาขอก าหนดของคณสมบต โดยค าสง owl:allValuesFrom เปนการจ ากดความตองการส าหรบทกๆ Instance ของคลาสใหมคณสมบตทเปนลกษณะเฉพาะเทานน ซงคาของคณสมบตน ทกๆ สมาชกภายในคลาสจะถกก าหนดภายใตค าสง owl:allValuesFrom

<owl:Restriction> <owl:onProperty rdf:resource="#hasParent" /> <owl:allValuesFrom rdf:resource="#Human" />

</owl:Restriction>

24

ตวอยาง การก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:SomeValuesFrom

ภาพท 2.11 การก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:someValuesFrom

จากภาพท 2.11 เปน ตวอยางการก าหนดคณสมบตคลาสดวยค าสง owl:someValuesFrom ซงจากตวอยางเปน การนยามวา โดยทวไปผใหก าเนดอาจมชวตอยทงสองคน หรออาจมชวตอยเพยงบดาหรอมารดา เปนตน ในการแทนคาขอก าหนดของคณสมบต โดยค าสง owl:someValuesFrom เปนการก าหนดวา โดยอยางนอย 1 คาของคณสมบตจะตองเกยวของกบ instance ของการบรรยายคลาส หรอคาขอมลภายในขอบเขตของขอมล 2.2 งานวจยทเกยวของ

2.2.1 Rules and Implementation for Generating Ontology from Relational Database

Rules and Implementation for Generating Ontology from Relational Database (Yutao, Lihong, Fenglin & Hongming, 2012) เปนงานวจยทน าเสนอกฎในการแปลงจาก Relational Database เปน Ontology และพฒนาโปรแกรมส าหรบสราง ontology โดย Relational Database จะอยในรปแบบของฐานขอมล MySQL และมรปแบบโครงสราง ฐานขอมลเปน Third Normal Form (3NF) สวน ontology จะอยในรปแบบของ OWL ซงมกระบวนการในการแปลง 2 กระบวนการดงน

1. Schema Transformation เปนกระบวนการในการดงขอมลโครงสรางของ Relational Database แลวท าการแปลงเปน Concept และ Property ใน Ontology

2. Data Transformation เปนกระบวนการในการดงขอมลทจดเกบอยใน Relational Database แลวแปลงขอมลทงหมดใหเปน Instance ของ Ontology

<owl:Restriction> <owl:onProperty rdf:resource="#hasParent" /> <owl:someValuesFrom rdf:resource="#Physician" />

</owl:Restriction>

25

ภาพท 2.12 กระบวนการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย. From “Rules and implementation for generating ontology from relational database,” by R. Yutao,

J. Lihong, B. Fenglin, and C. Hongming, 2012, The Second International Conference on Cloud and Green Computing, p. 238.

จากภาพท 2.12 เปนแสดงกระบวนการในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออน

โทโลย โดยเรมจากการแบง Relational Database ออกเปน 3 สวน คอ Relational Information, Attribute และ Tuples จากนนท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยใชกฎในการแปลงททางผวจยไดน าเสนอไว ซงในสวนของออนโทโลยทไดกแบงออกเปน 3 สวนเชนกน คอ Concepts, Properties และ Individual โดยกฎทใชในการ แปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย เปนดงแสดงในตารางท 2.15

ตารางท 2.15 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ R. Yutao, J. Lihong, B. Fenglin, และ C. Hongming

Rule Case OWL Component 1 Relation มอยางนอย 1 primary key

และไมม attribute อนทเปน foreign key Class

2 Binary Relation Convert เปน 2 Object Property ทผกผนกน

3 Attribute DatatypeProperty

Domain : Class ทตรงกบ Relation ของ Attribute

Range : Datatype ใน XSD Datatype ทตรงกบ Attribute

26

ตารางท 2.15 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ R. Yutao, J. Lihong, B. Fenglin, และ C. Hongming (ตอ)

Rule Case OWL Component

4

Foreign Key ObjectProperty


Range : Class ทตรงกบ Reference Relation ของ Attribute

5 Primary Key DatatypeProperty



6 ระหวาง 2 Relation ทไมใช Binary Relation คอ T1 กบ T2 ถา a เปน Primary Key ของ T1 และ b เปน Primary Key กบ Foreign Key ของ T2 ซงเปน Attribute ท Reference ไปยง T1

Convert Class T2 เปน SubClassOf ของ Class T1

7 Attribute ก าหนดเปน Not Null minCardinality มคาเทากบ 1 8 Unique Attribute FunctionalProperty

9 Data Individual

Note. From “Rules and implementation for generating ontology from relational database,” by R. Yutao, J. Lihong, B. Fenglin, and C. Hongming, 2012, The Second International Conference on Cloud and Green Computing, p. 237-244.

2.2.2 Generating of RDF graph from a relational database using

Jena API Generating of RDF graph from a relational database using Jena API

(Jamal & Mohamed, 2013) เปนงานวจยทน าเสนอวธการในการ Extraction Data จาก Relational Database ใหเปนโครงสรางขอมลแบบใหมทอยในรปแบบของ RDF graph โดยใช Jena API เพอใชในการพฒนา website ปกต ใหเปน Semantic Web ซงมขนตอนในการด าเนนงานดงน

27

1. ใช Jena API สรางโครงสรางของ Ontology จากสวนประกอบของ Relational Database Schema

2. น าโครงสราง Ontology ทไดไปท าการปรบโครงสรางดวยภาษา SPARQL 3. ท าการสราง Individual ของ Ontology จาก Record Data ของ

Relational Database

ภาพท 2.13 อธบายวธการในการแปลง. From “Generating of RDF graph from a relational database using Jena API,” by B. Jamal and B. Mohamed, 2013, International Journal

of Engineering and Technology (IJET), 5(2), p. 1971.

จากภาพท 2.13 เปนวธการในการแปลงจาก Relational Database เปน RDF Ontology โดยมวธการท างานดงตอไปน

1. ท าการ Extraction Schema ใน Relational Database แลวท าการแปลงเปน Concepts กบ Property ใน Ontology จากนนท าการปรบปรง Concepts และ Property จนได Concepts และ Property ตามทตองการ โดยกฎทใชในการแปลง เปนดงตารางท 2.16

2. ท าการ Extraction Data ใน Relational Database แลวท าการแปลงเปน Individual ใน Ontology

3. ท าการเพม Individual ทแปลงได ใน Concepts และ Property ทท าการปรบปรงแลว จากนนท าการ Link Elaboration Individual

4. น า Concepts, Property และ Individual ทไดมาสรางเปน RDF Graph

28

ตารางท 2.16 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ B. Jamal และ B. Mohamed


1 Relation Class 2 Attribute DatatypeProperty



3




4 Primary Key 1. DatatypeProperty



2. InverseFunctionalProperty 5 Foreign Key ทไมเปน Primary Key เพมคณสมบต FunctionalProperty 6 Relation ทมทก Attribute เปน Primary

Key และ Foreign Key Convert เปน Object Property ทผกผนกน ระหวาง relation ของ attribute นน กบ relation ท attribute นน reference

7 Data Individual

Note. From “Generating of RDF graph from a relational database using Jena API,” by B. Jamal and B. Mohamed, 2013, International Journal of Engineering and Technology (IJET), 5(2), p. 1970-1975.

29

2.2.3 Algorithms for Mapping RDB Schema to RDF for Facilitating Access to Deep Web

Algorithms for Mapping RDB Schema to RDF for Facilitating Access to Deep Web (Wondu, Farhi & Vassil, 2013) เปนงานวจยทน าเสนอ Algorithms ในการ Mapping Relational Database เปน RDF ซง Relational Database จะอยในรปแบบของ Data Dictionary โดยกฎและวธการในการแปลงจาก Relational Database เปน Ontology สามารถสรปไดดงตารางท 2.17

ตารางท 2.17 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ Y. M. Wondu, M.

Farhi และ T. V. Vassil


1 Relation Class 2 Attribute DatatypeProperty



3




4 Primary Key 1. maxCardinality มคาเทากบ 1 2. InverseFunctionalProperty

5 Attribute ทเปน Foreign Key และ เปนสวนหนงของ Primary Key

subClassOf

6 Unique Attribute 1. maxCardinality มคาเทากบ 1 2. InverseFunctionalProperty

7 Not Null Attribute minCardinality มคาเทากบ 1 8 Check Constraints hasValue

30

Note. From “Algorithms for Mapping RDB Schema to RDF for Facilitating Access to Deep Web,” by Y. M. Wondu, M. Farhi, and T. V. Vassil, 2013, The First International Conference on Building and Exploring Web Based Environments, p. 32-41.

2.2.4 Mapping Relational Database into OWL Ontology Mapping Relational Database into OWL Ontology (Haiyun & Shufeng,

2014) เปนงานวจยทน าเสนอวธการสราง RDF graph จาก Relational Database เพอเพมประสทธภาพในการพฒนา Semantic Web โดยท าการพฒนา Prototype ทใชในการสราง Ontology จาก Relational Database ซง Prototype นจะท าหนาท Extracts Schema Metadata ของ Database แลวท าการแปลงใหอยในรปแบบทสะดวกตอการ Migrate จากนน ท าการสราง OWL Ontology และ Data ของ RDF โดยจะอยในรปแบบของเอกสาร OWL โดยกฎและวธการในการแปลงจาก Relational Database เปน Ontology สามารถสรปไดดงตารางท 2.18

ตารางท 2.18 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ L. Haiyun

และ Z. Shufeng Rule Case OWL Component

1 Normal Relation ทไมใช Binary Relation

Class

2 Binary Relation Convert เปน 2 Object Property ทผกผนกน 3

ระหวาง 2 Relation ทไมใช Binary Relation คอ T1 กบ T2 ถา a เปน Primary Key ของ T1 และ b เปน Primary Key กบ Foreign Key ของ T2 ซงเปน Attribute ท Reference ไปยง T1

Convert Class T2 เปน SubclassOf ของ Class T1

4 Normal Attribute DatatypeProperty



31

ตารางท 2.18 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ L. Haiyun และ Z. Shufeng (ตอ)


5 Primary Key 1. maxCardinality มคาเทากบ 1 2. minCardinality มคาเทากบ 1

6 Unique Attribute maxCardinality มคาเทากบ 1 7 Not Null Attribute minCardinality มคาเทากบ 1

8 Data Individual

Note. From “Mapping Relational Database into OWL Ontology,” by L. Haiyun and Z. Shufeng, 2014, International Journal of Engineering and Technology (IJET), 5(2), p. 4735-4740.

2.2.5 Automatic Mapping of Relational Database to OWL Antology

Automatic Mapping of Relational Database to OWL Antology (Larbi, Oussama & Mohamed, 2014) เปนงานวจยทวเคราะหและแสดงใหเหนถงภาพรวมของการ Migrate Relational Database เปน Ontology รวมถงจดออน ขอจ ากด และขอแตกตางของงานวจยกอนหนากบงานวจยน เพอให Ontology ทสรางไดครอบคลมทงขอจ ากดและรกษาขอมลใหมความถกตองและสอดคลองกบ Relational Database ซงงานวจยนไดน าเสนอกฎในการแปลง โดยจะเลอกจากกรณทงหมดทเปนไปไดในโครงสรางของ Relational Database แลวมาท าการแปลงเปน Ontology ซงวธการด าเนนงานจะแบงออกเปน 3 สวนดงน

1. Mapping Relation เปนสวนของการแปลง Relation ตางๆ 2. Mapping Attribute เปนสวนของการแปลง Attribute ตางๆ 3. Mapping Constraint เปนสวนของการแปลงขอก าหนดตางๆ โดยกฎและวธการในการแปลงจาก Relational Database เปน Ontology

สามารถสรปไดดงตารางท 2.19

32

ตารางท 2.19 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ A. Larbi, E. H. Oussama และ B. Mohamed


1 Normal Relation ทไมใช Binary Relation

Class

2 Binary Relation Convert เปน 2 Object Property ทผกผนกน 3

ระหวาง 2 Relation ทไมใช Binary Relation คอ T1 กบ T2 ถา a เปน Primary Key ของ T1 และ b เปน Primary Key กบ Foreign Key ของ T2 ซงเปน Attribute ท Reference ไปยง T1

Convert Class T2 เปน SubclassOf ของ Class T1

4 Normal Attribute DatatypeProperty



5 Primary Key 1. DatatypeProperty



2. InverseFunctionalProperty 6 Foreign Key 1. ObjectProperty



2. FunctionalProperty 7 Unique Attribute maxCardinality มคาเทากบ 1

8 Not Null Attribute minCardinality มคาเทากบ 1

33

ตารางท 2.19 กฎในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยของ A. Larbi, E. H. Oussama และ B. Mohamed (ตอ)


9 Unique and Not Null Attribute 1. maxCardinality มคาเทากบ 1 2. minCardinality มคาเทากบ 1

10 Data Individual

Note. From “Automatic Mapping of Relational Databases to OWL Antology,” by A. Larbi, E. H. Oussama and B. Mohamed, 2014, International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT), 3(4), p. 1988-1994.

34

บทท 3 วธการด าเนนงานวจย

งานวจยนน าเสนอวธการในการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธและพฒนา

ระบบเพอใชในการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต และปรบแตงโครงสรางของออนโทโลยได โดยมงเนนไปทการขยายขอ ก าหนด (Constraint) ของฐานขอมลเชงสมพนธ เพอใหสามารถสรางออนโทโลยไดอยางถกตองและมความสมบรณ ตามโครงสรางและขอ ก าหนดมากยงขน โดยมขนตอนในการด าเนนงาน ดงตอไปน 3.1 ขอบเขตการทดลอง

การทดลองส าหรบงานวจยน จะใชฐานขอมลเชงสมพนธทผานการ Normalization เปนระดบท 3 (3NF) และแปลงเปนออนโทโลยทอยในรปแบบของภาษา OWL 3.2 เครองมอทใชในการพฒนา

เครองมอและซอฟทแวรคอมพวเตอรทใชในงานวจยฉบบน มรายละเอยดดงแสดงในตารางท 3.1

ตารางท 3.1 เครองมอทใชส าหรบงานวจย Hardware - Intel Core i7- 2630QM CPU @ 2.00 GHz RAM 4 GB Operating System Microsoft Windows 7 Ultimate

Software

- Visual Studio .Net 2010 - MySQL - Notepad - EditPlus 3 - Protégé

35

3.3 สถาปตยกรรมของระบบ

รปท 3.1 ภาพรวมการท างานของระบบ

จากภาพท 3.1 แสดงภาพรวมการท างานของระบบ โดยมขนตอนในการด าเนนงานคอ เรมจากการเชอมตอฐานขอมล จากนนท าการดงโครงสราง (Schema) ขอก าหนด (Constraint) และขอมล ( Data) ตางๆ ท จดเกบในฐานขอมลเชงสมพนธ โดยใช MySQL DBMS จากนน ท าการ Mapping โครงสรางและขอก าหนดตางๆ ของฐานขอมลเชงสมพนธกบโครงสรางและขอก าหนดของออนโทโลย และท าการสรางออนโทโลย โดยใช OWL API โดยออนโทโลยทแปลงได จะอยในรปแบบของภาษา OWL DL

OWL Document

DB

RDB

Relation

Attribute

Constraint

Data

Extraction

Class

Property

Constraint

Individual

Creation

OWL Ontology

Mapping Rules

36

3.4 กระบวนการในการท างานของระบบ

ภาพท 3.2 ตวอยางโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ

37

จากภาพท 3.2 เปนตวอยางโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธททางผวจยจะใชเปนตวอยาง ส าหรบแสดงกระบวนการในการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ โดยมวธในการด าเนนงาน ดงตอไปน

3.4.1 การแตกโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ เปนกระบวนการในการแตกโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธออกมา โดยจะ

แตกออกเปน Relation ตางๆ ซงแตละ Relation จะประกอบดวย Column, Datatype, Null, Unique, Key, Table Reference และ Default Value ซงตวอยาง Relation ทแตกได สามารถแสดงไดดงภาพท 3.3

ภาพท 3.3 โครงสรางของ Relation order

3.4.2 การเปรยบเทยบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธกบโครงสรางของ

ออนโทโลย (Mapping Rule) เปนกระบวนการในการเปรยบเทยบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธกบ

โครงสรางของออนโทโลย โดยน าแตละ Relation ของฐานขอมลเชงสมพนธทแตกไดมาท าการเปรยบเทยบโครงสรางกบออนโทล และสรางเปนออนโทโลย โดยมวธในการด าเนนงานเปนดงตอไปน

38

3.4.2.1 ตรวจสอบคณสมบตของ Relation เปนกระบวนการในการตรวจสอบหาคณสมบต Binary Relation และ

Inheritance Relation ของแตละ Relation ซงสามารถแบงออกเปนกรณตางๆ ไดดงน (1) Binary Relation

กรณ Relation ทท าการตรวจสอบมคณสมบตเปน Binary Relationเปนจะท าการแปลงเปน 2 Object Property ทผกผนกน ในออนโทโลย ยกตวอยางเชน Relation customercustomer_demo ดงแสดงในภาพท 3.4 ซงเปน Relation ทอยระหวาง 2 Relation customers และ customerdemographics โดยสามารถแปลงเปนออนโทโลย ไดดงภาพท 3.5

ภาพท 3.4 ตวอยาง Relation customercustomer_demo

ภาพท 3.5 ตวอยางการแปลง Binary Relation เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="customers"></owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#customers_customerdemographics "> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="customers"/> <rdfs:range rdf:resource="customerdemographics"/> </owl:ObjectProperty> <owl:Class rdf:about="customerdemographics"></owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#customerdemographics_customers"> <rdf:type rdf:resource=" owl#FunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="customerdemographics"/> <rdfs:range rdf:resource="customers"/> <owl:inverseOf rdf:resource="#customers_customerdemographics"/> </owl:ObjectProperty>

39

(2) Inheritance Relation กรณ Relation ทท าการตรวจสอบมคณสมบตเปน Inheritance

Relation และไมมคณสมบตเปน Binary Relation จะท าการแปลงเปน Relation นนเปน Class โดยชอ Relation จะเปนชอของ Class และมคณสมบตเปน SubClassOf ในออนโทโลย โดย SubClassOf คอ Class ทเปน Reference Relation ของ Relation นน ตวอยางเชน Relation products_location ซงม Reference Relation เปน Relation products ดงภาพท 3.6 ดงนนจะท าการแปลง Relation products_location เปน Class products_location และม SubClassOf เปน Class products ดงแสดงตวอยางการแปลงในภาพท 3.7

ภาพท 3.6 ตวอยาง Relation products_location

ภาพท 3.7 ตวอยางการแปลง Inheritance Relation เปนออนโทโลย

(3) Normal Relation กรณ Relation ทท าการตรวจสอบไมมคณสมบตเปน Binary Relation

และ Inheritance Relation จะถอวา Relation นนเปน Normal Relation ซงจะท าการแปลงเปน Relation นนเปน Class โดยชอ Relation จะเปนชอของ Class ตวอยางเชน Relation categories ดงภาพท 3.4 ซงสามารถแสดงตวอยางการแปลงดงภาพท 3.8

<owl:Class rdf:about="products_location"> <rdfs:subClassOf rdf:resource="products"/> </owl:Class>

40

ภาพท 3.8 ตวอยางการแปลง Normal Relation เปนออนโทโลย

3.4.2.2 ตรวจสอบคณสมบต Normal Attribute เปนกระบวนการในการตรวจสอบแตละ Attribute ใน Relation ถา

Attribute ใดใน Relation ไมมคณสมบตเปน Primary Key หรอ Foreign Key จะถอวา Attribute นนเปน Normal Attribute และท าการตรวจสอบคณสมบตเพมเตมของ Attribute ดงน

(1) Null กรณท Normal Attribute มการระบคณสมบตเพมเตมเปน Null

จะท าการแปลงเปน DatatypeProperty โดยชอของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมคอ ก าหนด Domain เปน Class ทตรงกบ Relation ของ Attribute และ Range เปนDatatype ใน XSD Datatype ทตรงกบ Attribute ตวอยางเชน Relation categories ซงม Normal Attribute ทมการก าหนดคณสมบตดงกลาว คอ Description และ Picture ดงภาพท 3.4 และสามารถแปลงเปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.9

ภาพท 3.9 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Null เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="categories"></owl:Class>

<owl:Class rdf:about="categories"></owl:Class> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#categories.Description"> <rdfs:domain rdf:resource="categories"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;string"/> </owl:DatatypeProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#categories.Picture"> <rdfs:domain rdf:resource="categories"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;byte"/> </owl:DatatypeProperty>

41

(2) Not Null กรณท Normal Attribute มการระบคณสมบตเพมเตมเปน Not Null

และไมเปน Unique จะท าการแปลงเปน DatatypeProperty โดยชอของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมคอ ก าหนด Domain เปน Class ทตรงกบ Relation ของ Attribute, Range เปน Datatype ใน XSD Datatype ทตรงกบ Attribute และก าหนด Restricted เปน minCardinality = 1 ตวอยางเชน Relation region ซงม Normal Attribute ทมการก าหนดคณสมบตดงกลาว คอ RegionDescription ดงภาพท 3.10 และสามารถแปลงเปนออนโทโลยได ดงภาพท 3.11

ภาพท 3.10 ตวอยาง Relation region

ภาพท 3.11 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Not Null เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="region"> <owl:Restriction> <owl:onProperty rdf:resource="#region. RegionDescription"/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality> </owl:Restriction> </owl:Class> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#region.RegionDescription"> <rdfs:domain rdf:resource="region"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;string"/> </owl:DatatypeProperty>

42

(3) Unique กรณท Normal Attribute มการระบคณสมบตเพมเตมเปน Unique

และไมเปน Not Null ตวอยางเชน Relation customerdemographics ซงม Normal Attribute ทมการก าหนดคณสมบตดงกลาว คอ CustomerDesc ดงแสดงในภาพท 3.12 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลยได โดยมรายละเอยดดงน

ภาพท 3.12 ตวอยาง Relation customerdemographics

1. Normal Attribute นน จะแปลงเปน DatatypeProperty โดยชอ

ของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมดงตอไปน

ก าหนด Domain เปน Class ทตรงกบ Relation ของ Attribute

ก าหนด Range เปน Datatype ใน XSD Datatype ทตรงกบ Attribute

ก าหนด Restricted เปน maxCardinality = 1 2. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ

ObjectProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName_Ref ซง RelationName คอ ชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ ObjectProperty เพมเตมดงตอไปน


ก าหนด Characteristic เปน InverseFunctionalProperty

ก าหนด Restricted เปน maxCardinality = 1 ซงสามารถแปลง Normal Attribute ทก าหนดคณสมบตเปน Unique

เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.13

43

ภาพท 3.13 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Unique เปนออนโทโลย

(4) Not Null และ Unique

กรณท Normal Attribute มการระบคณสมบตเพมเตมเปน Not Null และ Unique ตวอยางเชน Relation categories ซงม Normal Attribute ทมการก าหนดคณสมบตดงกลาว คอ CategoryNO ดงแสดงในภาพท 3.14 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลยได โดยมรายละเอยดดงน

<owl:Class rdf:about="customerdemographics"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#customerdemographics.CustomerDesc"/> <owl:maxCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:maxCardinality>

</owl:Restriction> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#customerdemographics.CustomerDesc_Ref "/> <owl:maxCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:maxCardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#customerdemographics.CustomerDesc_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="customerdemographics"/> </owl:ObjectProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#customerdemographics.CustomerDesc"> <rdfs:domain rdf:resource="customerdemographics"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;string"/> </owl:DatatypeProperty>

44

ภาพท 3.12 ตวอยาง Relation categories


ของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอ ชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมดงตอไปน



ก าหนด Restricted เปน Cardinality = 1 2. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ

ObjectProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName_Ref ซง RelationName คอ ชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอ ชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ ObjectProperty เพมเตมดงตอไปน



ก าหนด Restricted เปน Cardinality = 1 ซงสามารถแปลง Normal Attribute ทก าหนดคณสมบตเปน Not Null และ Unique เปน ออนโทโลยไดดงภาพท 3.15

45

ภาพท 3.15 ตวอยางการแปลง Normal Attribute ทมคณสมบต Not Null และ Unique เปนออนโทโลย

3.4.2.3 ตรวจสอบคณสมบตของ Attribute ทเปนคยตางๆ

เปนกระบวนการในการตรวจสอบคณสมบตของ Attribute ทเปนคยตางๆ ใน ใน Relation ทไมมคณสมบตเปน Binary Relation โดยสามารถแบงลกษณะของคยทใน Relation ไดดงตอไปน

(1) Primary Key เพยงหนงเดยวใน Relation กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปน Primary Key เพยง

หนงเดยวและไมเปน Foreign Key ตวอยางเชน Relation categories ซงม Attribute ทมคณสมบตดงกลาว คอ CategoryID ดงแสดงในภาพท 3.14 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

<owl:Class rdf:about="categories"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#categories.CategoryNO"/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#categories.CategoryNO_Ref "/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#categories.CategoryNO_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="categories"/> </owl:ObjectProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#categories.CategoryNO"> <rdfs:domain rdf:resource="categories"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;string"/> </owl:DatatypeProperty>

46

1. Normal Attribute นน จะแปลงเปน DatatypeProperty โดยชอของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมดงตอไปน



Restricted เปน Cardinality = 1 2. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ




ก าหนด Restricted เปน Cardinality = 1 ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key เพยงหนง

เดยวใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.16

ภาพท 3.16 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Primary Key เพยงหนงเดยวใน Relation

เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="categories"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#categories.CategoryID"/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#categories.CategoryID_Ref "/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class>

47

ภาพท 3.16 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Primary Key เพยงหนงเดยวใน Relation เปนออนโทโลย (ตอ)

(2) Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยวใน Relation

กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปน Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยว ตวอยางเชน Relation products_location ซงม Attribute ทมคณสมบตดงกลาว คอ ProductLocalID ดงแสดงในภาพท 3.6 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

1. Normal Attribute นน จะแปลงเปน DatatypeProperty โดยชอของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอ ชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอ ชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมดงตอไปน



ก าหนด Restricted เปน Cardinality = 1 2. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ



<owl:ObjectProperty rdf:about="#categories.CategoryID_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="categories"/> </owl:ObjectProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#categories.CategoryID"> <rdfs:domain rdf:resource="categories"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;integer"/> </owl:DatatypeProperty>

48

ก าหนด Range เปน Class ทตรงกบ Reference Relation ของ Attribute และก าหนดคณสมบตเปน allValuesFrom

ก าหนด Characteristic เปน InverseFunctionalProperty และ FunctionalProperty

ก าหนด Restricted เปน Cardinality = 1 ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key และ

Foreign Key เพยงหนงเดยวใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.17

ภาพท 3.17 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยวใน Relation เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="products_location"> <rdfs:subClassOf rdf:resource="products"/> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#products_location.ProductLocalID"/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#products_location.ProductLocalID_Ref"/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1</owl:cardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#products_location.ProductLocalID_Ref">

<rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="products"/> <rdfs:domain rdf:resource="products_location"/>

</owl:ObjectProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#products_location.ProductLocalID"> <rdfs:domain rdf:resource="products_location"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;integer"/> </owl:DatatypeProperty>

49

(3) Foreign Key ใน Relation กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปน Foreign Key และไม

เปน Primary Key ตวอยางเชน Relation products ซงม Attribute ทมคณสมบตดงกลาว คอ SupplierID และ CategoryID ดงแสดงในภาพท 3.18 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

ภาพท 3.18 ตวอยาง Relation products

1. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ



ก าหนด Range เปน Class ทตรงกบ Reference Relation ของ Attribute และก าหนดเปนคณสมบต allValuesFrom ในกรณท Attribute นนระบเปน Not Null แตในกรณท Attribute นนระบเปน Null จะก าหนดคณสมบตเปน someValueFrom

ก าหนด Characteristic เปน FunctionalProperty

ก าหนด Restricted เปน minCardinality = 1

50

ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key และไมใช Primary Key ใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.19

ภาพท 3.16 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยวใน Relation เปนออนโทโลย

ภาพท 3.19 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key และไมใช Primary Key ใน Relation เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="products"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#products.SupplierID_Ref"/> <owl:someValuesFrom rdf:resource="SomeValuesFrom"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#products.CategoryID_Ref"/> <owl:someValuesFrom rdf:resource="SomeValuesFrom"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#products.SupplierID_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="products"/> <rdfs:range rdf:resource="suppliers"/> </owl:ObjectProperty> <owl:ObjectProperty rdf:about="#products.CategoryID_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="categories"/> <rdfs:domain rdf:resource="products"/> </owl:ObjectProperty>

51

(4) Foreign Key แบบ Inverse Reference ใน Relation กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปน Foreign Key ซง

Reference ไปยงอก Relation หนงและม Attribute ของ Relation นนก Reference มายง Attribute ดงกลาว หรอลกษณะความสมพนธแบบ many - to - many ตวอยางเชน Relation advance และ Relation clear_advance ซงม Attribute ทเปน Foreign Key และท าการ Reference ถงกนและกน คอ clr_id ใน Relation advance และ adv_id ใน Relation clear_advance ดงแสดงในภาพท 3.20 และ 3.21 ตามล าดบ สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

ภาพท 3.20 ตวอยาง Relation advance

ภาพท 3.21 ตวอยาง Relation clear_advance



52



ก าหนด Characteristic เปน FunctionalProperty


ก าหนดคณสมบต InverseOf ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key แบบ Inverse Reference ใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.22

ภาพท 3.22 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key แบบ Inverse Reference ใน Relation เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="advance"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#advance.clr_id_Ref"/> <owl:allValuesFrom rdf:resource="AllValuesFrom"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#advance.clr_id_Ref"> <rdf:type rdf:resource="http://www.w3.org/2002/07/owl#FunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="advance"/> <rdfs:range rdf:resource="clear_advance"/> <owl:inverseOf rdf:resource="#clear_advance.adv_id_Ref"/> </owl:ObjectProperty>

53

ภาพท 3.22 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key แบบ Inverse Reference ใน Relation เปนออนโทโลย (ตอ)

(5) Foreign Key และ Reference มายง Relation ตนเอง

กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปน Foreign Key และ Reference มายง Relation ตนเอง และไมเปน Primary Key ตวอยางเชน Relation employees ซงม Attribute ทมคณสมบตดงกลาว คอ ReportsTo ดงแสดงในภาพท 3.23 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

<owl:Class rdf:about="clear_advance"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#clear_advance.adv_id_Ref"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality> <owl:allValuesFrom rdf:resource="AllValuesFrom"/>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#clear_advance.adv_id_Ref"> <rdf:type rdf:resource="http://www.w3.org/2002/07/owl#FunctionalProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="advance"/> <rdfs:domain rdf:resource="clear_advance"/> <owl:inverseOf rdf:resource="#advance.clr_id_Ref"/> </owl:ObjectProperty>

54

ภาพท 3.23 ตวอยาง Relation employees





55

ก าหนด Characteristic เปน FunctionalProperty และ TransitiveProperty

ก าหนด Restricted เปน minCardinality = 1 ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key แบบ

Inverse Reference ใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.24

ภาพท 3.24 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบต Foreign Key และ Reference มายง Relation ตนเองใน Relation เปนออนโทโลย

(6) Primary Key และไมใช Foreign Key (Composite Key)

กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และไมเปน Foreign Key ตวอยางเชน Relation shipping ซงม Attribute ทมคณสมบตดงกลาว คอ ShippingDate ดงแสดงในภาพท 3.25 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

<owl:Class rdf:about="employees"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#employees.ReportsTo_Ref"/> <owl:someValuesFrom rdf:resource="SomeValuesFrom"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#employees.ReportsTo_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdf:type rdf:resource="owl#TransitiveProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="employees"/> <rdfs:domain rdf:resource="employees"/> </owl:ObjectProperty>

56

ภาพท 3.25 ตวอยาง Relation shipping


ของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอ ชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอ ชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมดงตอไปน



ก าหนด Restricted เปน minCardinality = 1 2. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ




ก าหนด Restricted เปน minCardinality = 1 ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary

Key และไมเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.26

57

ภาพท 3.26 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และไมเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลย

(7) Primary Key และเปน Foreign Key (Composite Key)

กรณท Attribute ใน Relation มคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และเปน Foreign Key ตวอยางเชน Relation shipping ซงม Attribute ทมคณสมบตดงกลาว คอ OrderID, ProductID และ ShipVia ดงแสดงในภาพท 3.25 สามารถท าการแปลงเปนออนโทโลย โดยมรายละเอยดดงน

1. Normal Attribute นน จะแปลงเปน DatatypeProperty โดยชอของ DatatypeProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName ซง RelationName คอ ชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอ ชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ DatatypeProperty เพมเตมดงตอไปน

<owl:Class rdf:about="shipping"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#shipping.ShippingDate_Ref <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#shipping.ShippingDate"/> <owl:cardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger ">1</owl:cardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#shipping.ShippingDate"> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;dateTime"/> </owl:DatatypeProperty> <owl:ObjectProperty rdf:about="#shipping.ShippingDate_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> </owl:ObjectProperty>

58






ก าหนด Characteristic เปน InverseFunctionalProperty และ FunctionalProperty

ก าหนด Restricted เปน minCardinality = 1 2. Normal Attribute นน จะแปลงเปน ObjectProperty โดยชอของ

ObjectProperty จะอยในรปแบบ #RelationName.AttributeName_Ref ซง RelationName คอ ชอ Relation ของ Attribute สวน AttributeName คอ ชอของ Attribute นอกจากนยงก าหนดคณสมบตของ ObjectProperty เพมเตมดงตอไปน ซงสามารถแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และไมเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.27

ภาพท 3.27 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลย

<owl:Class rdf:about="shipping"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#shipping.OrderID_Ref"/> <owl:allValuesFrom rdf:resource="AllValuesFrom"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#shipping. ProductID_Ref"/> <owl:allValuesFrom rdf:resource="AllValuesFrom"/>

59

ภาพท 3.27 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลย (ตอ)

<owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>


<owl:onProperty rdf:resource="#shipping.ShipVia_Ref"/> <owl:allValuesFrom rdf:resource="AllValuesFrom"/> <owl:minCardinality rdf:datatype="&xsd;nonNegativeInteger">1 </owl:minCardinality>

</owl:Restriction> </owl:Class> <owl:ObjectProperty rdf:about="#shipping.OrderID_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="orders"/> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> </owl:ObjectProperty> <owl:ObjectProperty rdf:about="#shipping.ProductID_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="products"/> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> </owl:ObjectProperty> <owl:ObjectProperty rdf:about="#shipping.ShipVia_Ref"> <rdf:type rdf:resource="owl#FunctionalProperty"/> <rdf:type rdf:resource="owl#InverseFunctionalProperty"/> <rdfs:range rdf:resource="shippers"/> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> </owl:ObjectProperty>

60

ภาพท 3.27 ตวอยางการแปลง Attribute ทมคณสมบตเปนสวนหนงของ Primary Key และเปน Foreign Key ใน Relation เปนออนโทโลย (ตอ)

3.4.2.4 ตรวจสอบคาเรมตนของ Attribute ใน Relation

เปนกระบวนการในการตรวจสอบคาเรมตน (Default Value) ของแตละ Attribute ใน Relation ถา Attribute ใดมคา Default Value จะแปลงเปน hasValue ใน ออนโทโลย ซงจะมคาเทากบคา Default Value ตวอยางเชน Relation orderdetails ซงม Attribute ทมคา Default Value คอ UnitPrice, Quantity และ Discount ดงแสดงในภาพท 3.28 โดยสามารถแปลงเปนออนโทโลยไดดงภาพท 3.29

ภาพท 3.28 ตวอยาง Relation orderdetails

<owl:DatatypeProperty rdf:about="#shipping.OrderID"> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;integer"/> </owl:DatatypeProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#shipping.ProductID"> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;integer"/> </owl:DatatypeProperty> <owl:DatatypeProperty rdf:about="#shipping.ShipVia"> <rdfs:domain rdf:resource="shipping"/> <rdfs:range rdf:resource="&xsd;integer"/> </owl:DatatypeProperty>

61

ภาพท 3.29 ตวอยางการแปลง Attribute ทคา Default Value ใน Relation เปนออนโทโลย

3.4.2.5 ขอมลในฐานขอมลเชงสมพนธ เปนกระบวนการในการดงขอมลทจดเกบในแตละ Relation ของ

ฐานขอมลเชงสมพนธ จะแปลงเปน Individual ในออนโทโลย ดงแสดงในภาพท 3.30 เปนตวอยางขอมลใน Relation region และภาพท 3.31 เปนตวอยางการแปลงเปนออนโทโลย

ภาพท 3.30 ตวอยางขอมลใน Relation region

<owl:Class rdf:about="orderdetails"> <owl:Restriction>

<owl:onProperty rdf:resource="#orderdetails.UnitPrice"/> <owl:hasValue rdf:datatype="&xsd;string">0.0000</owl:hasValue>


<owl:onProperty rdf:resource="#orderdetails.Quantity"/> <owl:hasValue rdf:datatype="&xsd;string">1</owl:hasValue>


<owl:onProperty rdf:resource="#orderdetails.Discount"/> <owl:hasValue rdf:datatype="&xsd;string">0</owl:hasValue>

</owl:Restriction> </owl:Class>

62

ภาพท 3.30 ตวอยางขอมลใน Relation เปนออนโทโลย

ภาพท 3.31 ตวอยางการแปลงขอมลเปนออนโทโลย

3.4.2.6 สรปวธการในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย จากวธการในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลยทได

น าเสนอไปขางตน สามารถแบงออกไดเปน 2 สวน คอ สวนท 1 จะเปนวธการในการแปลงจากงานวจยกอนหนา และสวนท 2 จะเปนวธการทงานวจยนไดน าเสนอเพมเตม ซงสามารถสรปวธการทใชในการแปลงดงตารางท 3.2 และ 3.3 ตามล าดบ

ตารางท 3.2 สรปวธการทใชในการแปลงจากงานวจยกอนหนา ล าดบ ฐานขอมลเชงสมพนธ ออนโทโลย

1 Normal Relation Class 2 Binary Relation Convert เปน 2 Object Property ทผกผนกน

3 Inheritance Relation SubClassOf 4 Normal Attribute

ทก าหนดคณสมบตเปน Null DatatypeProperty



5 Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key

ObjectProperty



6 ขอมล Individual

<owl:NamedIndividual rdf:about="2"> <rdf:type rdf:resource="region"/> <p1:region.RegionID rdf:datatype="&xsd;string">2</p1:region.RegionID> <p1:region.RegionDescription rdf:datatype="&xsd;string">Westerns</p1:region.RegionDescription> </owl:NamedIndividual>

63

ตารางท 3.3 สรปวธการในการแปลงทงานวจยนไดน าเสนอเพมเตม

ล าดบ ฐานขอมลเชงสมพนธ

ออนโทโลย ขอด

1 Normal Attribute ทก าหนดคณสมบตเปน Not Null

DatatypeProperty



minCardinality = 1

เปนการก าหนดคณสมบตของ Property ใหตรงกบ Attribute คอ

minCardinality = 1 เพอก าหนดวาจะตองมจ านวนสมาชกอยางนอยทสดคอ 1

2 Normal Attribute ทก าหนดคณสมบตเปน Unique

1. DatatypeProperty



maxCardinality = 1 2. ObjectProperty



InverseFunctionalProperty

maxCardinality = 1


maxCardinality = 1 เพอก าหนดวาขอมลตองไมซ าซอนกน

InverseFunctionalPropertyเพอบอกวา Property มSubject เพยงคาเดยว ถาหากม Subject หลายคา ระบบจะอนมานโดยอตโนมตวา Subject เหลานนคอ Subject เดยวกน

64

ตารางท 3.3 สรปวธการในการแปลงทงานวจยนไดน าเสนอเพมเตม (ตอ)



3 Normal Attribute ทก าหนดคณสมบตเปน Unique และ Not Null

1. DatatypeProperty



Cardinality = 1 2. ObjectProperty




Cardinality = 1


Cardinality = 1 เพอก าหนดวาตองมจ านวนสมาชกอยางนอยทสดคอ 1 และขอมลตองไมซ าซอนกน


4 Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key เพยงหนงเดยว

1. DatatypeProperty



Cardinality = 1 2. ObjectProperty




Cardinality = 1




65

ตารางท 3.3 สรปกฎในการแปลงทงานวจยนไดน าเสนอเพมเตม (ตอ)



5 Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยว

1. DatatypeProperty



Cardinality = 1

2. ObjectProperty




FunctionalProperty

Cardinality = 1



InverseFunctionalPropertyเพอบอกวา Property มSubject เพยงคาเดยว ถาหากม Subject หลายคา ระบบจะอนมานโดยอตโนมตวา Subject เหลานนคอ Subject เดยวกน (ตรงกบ Primary Key)

FunctionalProperty เพอบอกวา Property ม Object ไดเพยงคาเดยว หากม Object หลายคา ระบบจะอนมานโดยอตโนมตวา Object เหลานนคอ Object เดยวกน (ตรงกบ Foreign Key)

66




6 Attribute ทมคณสมบต Foreign Key และ Inverse Reference

ObjectProperty



FunctionalProperty

minCardinality = 1

InverseOf




InverseOf เพอระบวา Property 2 Object สามารถ Inverse ขอมลระหวางกนได

7 Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key และ Reference มายง Relation ตนเอง

ObjectProperty



FunctionalProperty

TransitiveProperty

minCardinality = 1




TransitiveProperty เพอบอกวา Property มคณสมบตการสบทอด ซงจะชวยในการอนมานผลลพธ

67




8 Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key (Composite Key)

1. DatatypeProperty



minCardinality = 1 2. ObjectProperty




minCardinality = 1



InverseFunctionalPropertyเพอบอกวา Property มSubject เพยงคาเดยว ถาหากม Subject หลายคา ระบบจะอนมานโดยอตโนมตวา Subject เหลานนคอ Subject เดยวกน(ตรงกบ Primary Key)

68




9 Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key และ Foreign Key (Composite Key)

1. DatatypeProperty



minCardinality = 1 2. ObjectProperty




FunctionalProperty

minCardinality = 1



InverseFunctionalPropertyเพอบอกวา Property น Subject เพยงคาเดยว ถาหากม Subject หลายคา ระบบจะอนมานโดยอตโนมตวา Subject เหลานนคอ Subject เดยวกน ซงตรงกบคณสมบต Primary Key

FunctionalProperty เพอบอกวา Property นม Object ไดเพยงคาเดยว หากม Object หลายคา ระบบจะอนมานโดยอตโนมตวา Object เหลานนคอ Object เดยวกน ซงตรงกบคณสมบต Foreign Key

10 Attribute ทก าหนด Default Value

hasValue เปนการก าหนดคาเรมตนใหกบ ออนโทโลย

69

3.5 การวดผลการทดลอง

3.5.1 วดประสทธภาพ ขอมลทใชในการทดสอบ จะใชฐานขอมลของการซอขายสนคา มาท าการทดสอบ

การแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย โดยมตารางทงหมด 17 ตารางทมโครงสรางแตกตางกน โดยวธในการวดผลการทดลอง ซงจะวดจากจ านวนความถกตองตามกฎตางๆ ทไดน าเสนอในงานวจยน

ตารางท 3.4 ตารางแสดงผลการทดสอบจ าแนกตามกลมทมผลการทดสอบเปนบวก และผลการทดสอบเปนลบ

Condition as determined by Gold standard positive negative

Test outcome

Positive True positive

(TP) False positive

(FP)

Positive predictive value

or Precision

Negative False negative

(FN) True negative

(TN) Negative

predictive value

Sensitivity or

Recall

Specificity (or its complement,

Fall-Out) Accuracy

หมายเหต. จาก “การแยกภาพตวอกษรลายมอเขยนภาษาไทยแบบอตโนมต,” โดย วเชษฐรจน เอยมส าอางค, 2556, น. 72.

จากตาราง 3.4 ผลการทดสอบจะแบงออกเปนสองกลมไดแก กลมแรก คอ ผลการทดสอบเปนบวก (Positive) หมายความวาการแปลงมความถกตองตามกฎ และกลมทสอง คอ ผลการทดสอบเปนลบ (Negative) หมายความวาการแปลงไมถกตองตามกฎ ซงในตารางจะใหความหมายดงน

True Positive = ระบบสามารถแปลงไดถกตองและมนษยแปลงไดถกตอง False Positive = ระบบสามารถแปลงไดถกตองแตมนษยไมสามารถแปลงได

ถกตอง True Negative = ระบบและมนษยไมสามารถแปลงไดถกตอง

70

False Negative = ระบบไมสามารถแปลงไดถกตองแตมนษยสามารถแปลงไดถกตอง

โดยคาทใชวดความถกตองคอ Recall เปนการหาคาความแมนย าของระบบการ

แปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย

ในการทดลองนผลทได จะเปนค าตอบผลลพธของระบบการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย โดยเปรยบเทยบกบมนษยทสามารถแปลงไดถกตองเสมอ (True Positive และ False Negative) เทานน

3.5.2 วดความพงพอใจ 3.5.2.1 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

เครองมอทใชวดผลในงานวจย จะใชเปนแบบสอบถามความพงพอใจในการใชงานระบบ ซงมทงหมด 3 ตอนดงน

ตอนท 1 เปนขอมลสวนตวของผเขารวมการทดลอง ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ต าแหนงงาน ประสบการณในการท างาน มความรทางดานฐานขอมลเชงสมพนธหรอไม และมความรทางดานออนโทโลยหรอไม

ตอนท 2 เปนการวดระดบความพงพอใจในการใชงานระบบ โดยจะแบงระดบความพงพอใจเปน 5 ระดบ ดงน

ความพงพอใจในระดบมากทสด ระดบคะแนน 5 ความพงพอใจในระดบมาก ระดบคะแนน 4 ความพงพอใจในระดบปานกลาง ระดบคะแนน 3 ความพงพอใจในระดบนอย ระดบคะแนน 2 ความพงพอใจในระดบนอยมาก ระดบคะแนน 1

ตอนท 3 เปนค าถามปลายเปดเกยวกบปญหาทพบและขอเสนอแนะ

เพมเตมในการใชงานระบบการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบปรบแตงได

71

3.5.2.2 การเกบรวบรวมขอมล ในการวจย ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม

เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล โดยผวจยแจกแบบสอบถามใหกบบคคลทมความรในดานฐานขอมล ไดรบการศกษาหรอท างานทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ หรอในสาขาทเกยวของกบทางดานฐานขอมล จ านวน 100 ชด และไดรบแบบสอบถามกลบมาทงหมด 72 ชด

3.5.2.3 การวเคราะหขอมล ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนตวของผเขารวมการทดลอง

วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถและหาคารอยละ ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบความพงพอใจของผใชงานระบบ

วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย (x) ของระดบความพงพอใจและคาเบยงเบนมาตรฐาน ( SD.) จากนนน าไปหาคาเฉลยทไปเปรยบเทยบกบทก าหนดไว แลวแปลความหมายดงน

เกณฑในการแปลความหมายของคาเฉลย คะแนนเฉลยระหวาง 4.51 – 5.00 แปลความหมายวา มากทสด คะแนนเฉลยระหวาง 3.51 – 4.50 แปลความหมายวา มาก คะแนนเฉลยระหวาง 2.51 – 3.50 แปลความหมายวา ปานกลาง คะแนนเฉลยระหวาง 1.51 – 2.50 แปลความหมายวา นอย คะแนนเฉลยระหวาง 1.00 – 1.50 แปลความหมายวา นอยทสด

ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบปญหาทพบและขอเสนอแนะอนๆ ท

ตองการอธบายเพมเตม 3.5.2.4 สถตทใชในงานวจย

การวเคราะหขอมลทไดจากแบบสอบถาม จะน าขอมลทรวบรวมไดไปประมวลผลดวยระบบคอมพวเตอร โดยใช Excel มาใชในการค านวณเชงสถต โดยใชสถตดงตอไปน การวเคราะหขอมลเบองตนจะใชการแจกแจงความถ ( Frequency Distribution) และคารอยละ(Percentage) คาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD.)

72

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

ในบทนจะกลาวถงวธการทดลอง ผลการทดลอง และประสทธภาพในการท างานของ

ระบบการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ แบบปรบแตงได รวมถงการวเคราะหความแตกตางของเปอรเซนตความพงพอใจของผใชงานระบบ เพอศกษาความพงพอใจของผใชงานทมตอระบบ 4.1 วธการทดลอง

การทดลองในงานวจยนไดน าฐานขอมลเกยวกบการซอขายสนคา ซงจะอยในรปแบบของฐานขอมลเชงสมพนธ โดยฐานขอมลจะประกอบไปดวยดวยตารางทมโครงสรางแตกตางกน จ านวน 17 ตาราง ดงแสดงในภาพท 3.2 จากนนน าฐานขอมลเหลานน เขาสขนตอนการแปลงเปนออนโทโลย โดยเรมจากการใหระบบท าการเชอมตอกบฐานขอมล จากนนจะเขาสขนตอนของการตรวจสอบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ โดยมนษยจะเปนผท าการตรวจสอบ เมอท าการตรวจสอบเรยบรอยแลว จะเขาสขนตอนของการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย โดยใชกฎ ทไดน าเสนอในบทท 3 ซงในขนตอนน ระบบจะท าการพจารณาแตละโครงสรางของตารางในฐานขอมลเชงสมพนธ เปรยบเทยบกบโครงสรางทมคณสมบตตรงกบออนโทโลย แลวท าการแปลงเปนโครงสรางของออนโทโลย จากนนจะเขาสขนตอนของการปรบแตงออนโทโลยทสรางไดจากระบบ โดยในขนตอนนจะใชมนษยเปนผปรบแตงโครงสรางของออนโทโลย เมอท าการปรบแตงโครงสรางของออนโทโลยเรยบรอยแลว จะเขาสขนตอนสดทายคอขนตอนของการสรางเปนออนโทโลย โดยจะอยในรปแบบของ OWL ซงขนตอนนระบบจะเปนผสรางออนโทโลย และผใชงานระบบสามารถบนทกออนโทโลยทสรางไดเปนไฟลเอกสาร (.owl) โดยวธการทดลองสามารถแบงออกเปน 4 ขนตอน ดงน

4.1.1 การเชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ

เปนขนตอนของการเชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ โดยผใชงานระบบตองท าการระบ IP ของ Server, Port, Username, Password และ Schema ทใชส าหรบการเชอมตอฐานขอมล แลวท าการกด Connected จากนนระบบจะท าการเชอมตอฐานขอมล ดงแสดงตวอยางการเชอมตอฐานขอมลในภาพท 4.1

73

ภาพท 4.1 การเชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ

4.1.2 การตรวจสอบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ

เปนขนตอนของการตรวจสอบโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธ โดยระบบจะท าการแสดงโครงสรางตารางทงหมดในฐานขอมลทไดท าการเชอมตอ รวมถงแสดงขอมลตางๆ ทจดเกบในฐานขอมล จากนนใหผใชงานระบบจะท าการตรวจสอบโครงสรางของฐานขอมล เมอท าการตรวจสอบเรยบรอยแลว ใหท าการกดปม Next จากนนระบบจะท าการแปลงโครงสราง และขอมลในฐานขอมลเชงสมพนธเปนโครงสราง และขอมลใน ออนโทโลย โดยใชกฎทไดน าเสนอในบทท 3 ดงแสดงในภาพท 4.2 และภาพท 4.3

ภาพท 4.2 ระบบแสดงโครงสรางตาราง region ในฐานขอมลเชงสมพนธ

ภาพท 4.3 ระบบแสดงขอมลทจดเกบในตาราง region

74

4.1.3 การปรบแตงโครงสรางของออนโทโลย

เปนขนตอนทผใชงานระบบท าการตรวจสอบและปรบแตงโครงสรางของ ออนโทโลย ภายหลงจากทระบบสรางขนมาโดยอตโนมต ซงมรายละเอยดดงน

4.1.3.1 การปรบแตง Class และคณสมบตของ Class ผใชงานระบบสามารถเพมหรอลด Class รวมถงคณสมบตของ Class ใน

ออนโทโลยได โดยคณสมบตของ Class ทสามารถปรบแตงได คอ Equivalent To, SubClassOf และ Disjoint With ตวอยางเชน การปรบแตง Class advance ซงจากเดมระบบไมไดสรางคณสมบตใดเลยใหกบ Class advance ดงแสดงในภาพท 4.4 แตผใชงานระบบสามารถปรบแตงคณสมบต Equivalent To ใหคณสมบตเทากบ Class categories และเปน SubClassOf ของ Class clear_advance ดงแสดงในภาพท 4.5

ภาพท 4.4 ตวอยางกอนการปรบเปลยน Class advance

ภาพท 4.5 ตวอยางหลงการปรบเปลยน Class advance

75

4.1.3.2 การปรบแตง DatatypeProperty และคณสมบตของ DatatypeProperty

ผใชงานระบบสามารถเพมหรอลด DatatypeProperty รวมถงคณสมบตของ DatatypeProperty ในออนโทโลยได โดยคณสมบตของ DatatypeProperty ทสามารถปรบแตงได คอ Domain, XSD Datatype และ Restricted Cardinality ตวอยางเชน การปรบแตง DatatypeProperty #advance.adv_date ซงจากเดมระบบไดสรางคณสมบต Domain ม Class เปน advance, XSD Datatype เปน XSD:STRING และไมไดก าหนดคณสมบต Restricted Cardinality ใหกบ DatatypeProperty #advance.adv_date ดงแสดงในภาพท 4.6 แตผใชงานระบบสามารถเพม Class customers ใหกบคณสมบต Domain หรอเปลยน XSD Datatype เปน XSD:DATE_TIME หรออาจจะเพมคณสมบต Restricted Cardinality เปน minCardinality ใหกบ DatatypeProperty #advance.adv_date ดงแสดงในภาพท 4.7

ภาพท 4.6 ตวอยางกอนการปรบเปลยน DatatypeProperty #advance.adv_date

ภาพท 4.7 ตวอยางหลงการปรบเปลยน DatatypeProperty #advance.adv_date

76

4.1.3.3 การปรบแตง ObjectProperty และคณสมบตของ ObjectProperty ผใชงานระบบสามารถเพมหรอลด ObjectProperty รวมถงคณสมบต

ของ ObjectProperty ในออนโทโลยได โดยคณสมบตของ ObjectProperty ทสามารถปรบแตงได คอ Domain, Range, Equivalent To, SubProperty Of, Inverse Of, Disjoint With, Restricted Cardinality และ Characteristics ตวอยางเชน การปรบแตง ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref ซงจากเดมระบบไดสรางเฉพาะคณสมบต Domain ม Class เปน shipping, Range เปน Class shippers, Restricted Cardinality เปน minCardinality เปน 1 และ Characteristics เปน Functional และ Inverse Functional ใหกบ ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref ดงแสดงในภาพท 4.8 แตผใชงานระบบสามารถเพม Class advance ใหกบคณสมบต Range หรอเพม Equivalent To เปน #advance.adv_id_Ref หรอเปลยนคณสมบต Characteristics เปน Inverse Functional, Transitive และ Symmetric ใหกบ ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref ดงแสดงในภาพท 4.9

ภาพท 4.8 ตวอยางกอนการปรบเปลยน ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref

77

ภาพท 4.9 ตวอยางหลงการปรบเปลยน ObjectProperty #shipping.ShipVia_Ref

เมอผใชงานระบบท าการปรบแตงโครงสรางของออนโทโลยเรยบรอยแลว ใหกด

ปม Next ดงแสดงในภาพท 4.10 เพอเขาสขนตอนของการสรางไฟลออนโทโลย

ภาพท 4.10 การกดปม Next เพอเขาสขนตอนตอไป

4.1.4 การสรางออนโทโลย

เปนขนตอนทระบบจะท าการสรางออนโทโลย โดยจะอยในรปแบบของ OWL ซงผใชงานระบบสามารถบนทกออนโทโลยทสรางได ออกมาเปนไฟลเอกสาร ( .owl) โดยกดทปม Download ดงแสดงในภาพท 4.11

78

ภาพท 4.11 ตวอยางออนโทโลยทอยในรปแบบของ OWL

4.2 ผลการทดลองและประสทธภาพการท างานของระบบ

ผลการทดลองในการแปลงจากฐานขอมลเชงสมพนธเปนออนโทโลย ของฐานขอมล

การซอขายสนคา จะเปนผลการแปลงทไดจากระบบ ซงจะไมมการปรบแตงเพมเตมจากผใชงานระบบ เปรยบเทยบกบผลการแปลงทไดจากมนษย ซง เปนผ เชยวชาญและมประสบการณท างานดานฐานขอมลและออ นโทโลย จ านวน 5 ทาน โดยในการแปลงจะเปนไปตามกฎทไดน าเสนอในบทท 3 ถาผลการแปลงตรงตามกฎ จะไดคะแนนเปน 1 แตถาผลการแปลงไมตรงตามกฎ จะไดคะแนนเปน 0 ซงสามารถแสดงผลการแปลงไดดงตารางท 4.1

79

ตารางท 4.1 ผลการแปลงฐานขอมลการซอขายสนคาเปนออนโทโลย

กฎการแปลง ฐานขอมลเชงสมพนธ ออนโทโลย

ระบบ มนษย

1. Normal Relation 17 15 15 2. Binary Relation 2 2 2 3. Inheritance Relation 1 1 1

4. Normal Attribute ทก าหนดคณสมบตเปน Null

51 51 51

5. Normal Attribute ทก าหนดคณสมบต เปน Not Null

25 25 25

6. Normal Attribute ทก าหนดคณสมบต เปน Unique

1 1 1

7. Normal Attribute ทก าหนดคณสมบต เปน Unique และ Not Null

1 1 1

8. Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key เพยงหนงเดยว

12 12 12

9. Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key และ Foreign Key เพยงหนงเดยว

1 1 1

10. Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key

8 8 8

11. Attribute ทมคณสมบต Foreign Key และ Inverse Reference

2 2 2

12. Attribute ทมคณสมบตเปน Foreign Key และ Reference มายง Relation ตนเอง

1 1 1

13. Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key (Composite Key)

1 1 1

14. Attribute ทมคณสมบตเปน Primary Key และ Foreign Key (Composite Key)

5 5 5

15. Attribute ทก าหนด Default Value 9 9 9 รวม 137 135 135

80

จากตารางท 4.1 จะไดวาระบบสามารถแปลงไดถกตองตามกฎ จ านวน 135 คะแนน และมนษยสามารถแปลงไดถกตองตามกฎ จ านวน 135 คะแนน เมอน าผลการทดลองทไดมาค านวณหาประสทธภาพการท างานของระบบ จะไดคา Recall เทากบ 1 หรอคดเปนรอยละ 100 ซงหมายความวาระบบสามารถแปลงไดถกตองตามกฎทไดน าเสนอคดเปนรอยละ 100 4.3 ผลการวเคราะหความพงพอใจของผใชงานระบบ

4.3.1 ขอมลสวนตวของผเขารวมการทดลอง งานวจยนมผเขารวมการทดลองเปนจ านวนทงหมด 72 คน เปนชาย จ านวน 47

คน คดเปนรอยละ 65.28 และเปนหญง จ านวน 25 คน คดเปนรอยละ 34.72 โดยมอายนอยทสดคอ 22 ป มอายมากทสดคอ 38 ป และมอายเฉลยของผเขารวมการทดลองคอ 28.3 ป ดงแสดงใน ตารางท 4.2 และ 4.3

ตารางท 4.2 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามเพศ เพศ จ านวน (คน) รอยละ (%) ชาย 47 65.28 หญง 25 34.72 รวม 72 100

ตารางท 4.3 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามอาย

อาย (ป) จ านวน (คน) อายทนอยทสด (ป) อายทมากทสด (ป) อายเฉลย (ป)

72 22 38 28.3

งานวจยนผเขารวมการทดลองสวนใหญมระดบการศกษาปรญญาตร จ านวน 63 คน คดเปนรอยละ 87.50 ระดบการศกษาปรญญาโท จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 12.50 ดงแสดงในตารางท 4.4

81

ตารางท 4.4 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามระดบศกษา ระดบการศกษา จ านวน (คน) รอยละ (%)

ต ากวาปรญญาตร 0 0 ปรญญาตร 63 87.50 ปรญญาโท 9 12.50

รวม 72 100

ผเขารวมการทดลองสวนใหญมอาชพเปนพนกงานบรษทเอกชน จ านวน 38 คน คดเปนรอยละ 52.78 มอาชพ ขาราชการ /รฐวสาหกจ จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 23.61 มอาชพธรกจสวนตว จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 20.83 และมอาชพนกศกษา จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 2.78 ดงแสดงในตารางท 4.5

ตารางท 4.5 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามอาชพ อาชพ จ านวน (คน) รอยละ (%)

พนกงานบรษทเอกชน 38 52.78 ขาราชการ/รฐวสาหกจ 17 23.61 ธรกจสวนตว 15 20.83 นกศกษา 2 2.78

รวม 72 100

ผเขารวมการทดลองสวนใหญมต าแหนงเปน Programmer จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 31.94 มต าแหนง เปน System Analyst (SA) จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 20.83 มต าแหนงเปน Database Administrator จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 12.5 มต าแหนงเปน ผดแลดระบบ จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 11.11 มต าแหนงเปนนกวชาการคอมพวเตอร จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 23.61 และมต าแหนงงานอนๆ จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 2.78 ดงแสดงในตารางท 4.6

82

ตารางท 4.6 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามต าแหนง ต าแหนงงาน จ านวน (คน) รอยละ (%) นกวชาการคอมพวเตอร 17 23.61 ผดแลระบบ 8 11.11 System Analyst (SA) 15 20.83 Programmer 23 31.94 Database Administrator 9 12.5 อนๆ 2 2.78

รวม 72 100

ผเขารวมการทดลองสวนใหญมประสบการณท างาน 2 ถง 5 ป จ านวน 34 คน คดเปนรอยละ 47.22 มประสบการณงานนอยกวา 2 ป จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 36.11 และ มประสบการณท างานมากกวา 5 ปขนไป จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 16.67 ดงแสดง ในตารางท 4.7

ตารางท 4.7 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกตามประสบการณในการท างาน ประสบการณในการท างาน จ านวน (คน) รอยละ (%)

นอยกวา 2 ป 26 36.11 2 – 5 ป 34 47.22 5 ปขนไป 12 16.67

รวม 72 100

ผเขารวมการทดลองมความรทางดานฐานขอมลเชงสมพนธ จ านวน 72 คน คดเปนรอยละ 100 และสวนใหญมความรในระดบด จ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 51.39 มความรในระดบดมาก จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 12.5 และมความรในระดบพอใช จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 36.11 ดงแสดงในตารางท 4.8

83

ตารางท 4.8 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกระดบความร ทางดานฐานขอมลเชงสมพนธ

ระดบความร จ านวน (คน) รอยละ (%) ดมาก 37 51.39

ด 9 12.5 พอใช 26 36.11 แย 0 0

แยมาก 0 0 รวม 72 100

ผเขารวมการทดลองมความรทางดานออนโทโลย จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ

58.33 และไมมความรทางดานออนโทโลย จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 41.67 โดยผทมความรในดานออนโทโลยระดบด จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 54.76 และมความรในระดบพอใช จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 45.24 ดงแสดงในตารางท 4.9 และ 4.10

ตารางท 4.9 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกความรทางดานออนโทโลย ความรทางดานออนโทโลย จ านวน (คน) รอยละ (%)

มความร 42 58.33 ไมมความร 30 41.67

รวม 72 100

ตารางท 4.10 จ านวนและรอยละของผเขารวมการทดลอง จ าแนกระดบความร ทางดานออนโทโลย

ระดบความร จ านวน (คน) รอยละ (%) ดมาก 0 0

ด 23 54.76 พอใช 19 45.24 แย 0 0

แยมาก 0 0 รวม 42 100

84

4.3.2 ผลการวเคราะหดานความพงพอใจ ผลการวเคราะหขอมลความพงพอใจของผเขารวมการทดลองในการใชงาน

ระบบการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบปรบแตงได สามารถแสดงไดดงตารางท 4.11 โดยคะแนนเฉลยทได จะน ามาแปลความหมายตามเกณฑดงตอไปน

คะแนนเฉลยระหวาง 4.51 – 5.00 แปลความหมายวา มากทสด คะแนนเฉลยระหวาง 3.51 – 4.50 แปลความหมายวา มาก คะแนนเฉลยระหวาง 2.51 – 3.50 แปลความหมายวา ปานกลาง คะแนนเฉลยระหวาง 1.51 – 2.50 แปลความหมายวา นอย คะแนนเฉลยระหวาง 1.00 – 1.50 แปลความหมายวา นอยทสด

ตารางท 4.11 คาสถตการวเคราะหคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนความพงพอใจ

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 x SD 1. ความสามารถของระบบในดานการ เชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ

27 44 1 0 0 4.36 0.51

2. ความสามารถของระบบในดานการสราง Class แบบอตโนมต

34 37 1 0 0 4.49 0.53

3. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด คณสมบตของ Class แบบอตโนมต

30 42 0 0 0 4.41 0.50

4. ความสามารถของระบบในดานการสราง Datatype Property แบบอตโนมต

27 31 14 0 0 4.18 0.74

5. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด คณสมบตของ Datatype Property แบบอตโนมต

35 27 10 0 0 3.94 0.72

6. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด Constraint ของ Datatype Property แบบอตโนมต

32 25 15 0 0 4.24 0.78

7. ความสามารถของระบบในดานการสราง Object Property แบบอตโนมต

18 43 11 0 0 4.10 0.63

85

ตารางท 4.11 คาสถตการวเคราะหคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของ คะแนนความพงพอใจ (ตอ)

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 x SD 8. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด คณสมบตของ Object Property แบบอตโนมต

37 31 4 0 0 4.46 0.60

9. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด Constraint ของ Object Property แบบอตโนมต

23 28 21 0 0 4.08 0.79

10. ความสามารถของระบบในดานการสราง ออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ แบบอตโนมต

46 26 0 0 0 4.64 0.48

11. ความสามารถของระบบในดาน การตรวจสอบและปรบปรงโครงสราง ของออนโทโลย

39 31 2 0 0 4.51 0.56

12. ความสามารถของระบบในการสรางไฟล ออนโทโลย (File .OWL)

43 29 0 0 0 4.60 0.49

13. ความงายตอการใชงานระบบ 24 41 7 0 0 4.24 0.62 14. ความเหมาะสมของเนอหา 16 52 4 0 0 4.11 0.50 15. ประสทธภาพโดยรวมของระบบ 13 54 5 0 0 3.89 0.49 16. ความรวดเรวในการตอบสนองของระบบ 15 34 23 0 0 3.89 0.72 17. ความนาเชอถอไดของระบบ 39 32 1 0 0 4.53 0.53 18. ความสวยงาม ความทนสมยของระบบ 52 18 2 0 0 4.69 0.52

รวม 4.28 0.60

คดเปนรอยละ 85.6

86

จากตารางท 4.11 ผลสถตการวเคราะหคาเฉลยคะแนนความพงพอใจจากผเขารวมการทดลอง จ านวน 72 คน มคาเฉลยคะแนนความพงพอใจอยท 4.28 คดเปนรอยละ 85.6 ซงสามารถแปลความหมายไดวามความพงพอใจในระดบมาก และมคาเบยงเบนมาตรฐานเฉลยอยท 0.60 โดยคะแนนความพงพอใจเฉลยสามารถเรยงล าดบจากมากไปนอย แยกตามรายการประเมน แตละขอไดดงตอไปน

1. ความสวยงาม ความทนสมยของระบบ (x= 4.69 หรอคดเปน 93.8%) 2. ความสามารถของระบบในดานการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชง

สมพนธแบบอตโนมต (x= 4.64 หรอคดเปน 92.8%) 3. ความสามารถของระบบในการสรางไฟลออนโทโลย (File .OWL) (x= 4.60

หรอคดเปน 92%) 4. ความนาเชอถอไดของระบบ (x= 4.53 หรอคดเปน 90.6%) 5. ความสามารถของระบบในดานตรวจสอบและปรบปรงโครงสรางของออน

โทโลย (x= 4.51 หรอคดเปน 90.2%) 6. ความสามารถของระบบในดานการสราง Class แบบอตโนมต (x= 4.49

หรอคดเปน 89.8%) 7. ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Object Property

แบบอตโนมต (x= 4.46 หรอคดเปน 89.4%) 8. ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Class แบบ

อตโนมต (x= 4.41 หรอคดเปน 88.2%) 9. ความสามารถของระบบในดานการเชอมตอฐานขอมลเชงสมพนธ (x= 4.36

หรอคดเปน 87.2%) 10. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด Constraint ของ Datatype

Property แบบอตโนมต (x= 4.24 หรอคดเปน 84.8%) 11. ความงายตอการใชงานระบบ (x= 4.24 หรอคดเปน 84.8%) 12. ความสามารถของระบบในดานการสราง Datatype Property แบบ

อตโนมต (x= 4.18 หรอคดเปน 83.6%) 13. ความเหมาะสมของเนอหา (x= 4.11 หรอคดเปน 82.2%) 14. ความสามารถของระบบในดานการสราง Object Property แบบอตโนมต

(x= 4.10 หรอคดเปน 82%) 15. ความสามารถของระบบในดานการก าหนด Constraint ของ Object

Propertyแบบอตโนมต (x= 4.08 หรอคดเปน 81.86%)

87

16. ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Datatype Property แบบอตโนมต (x= 3.94 หรอคดเปน 78.8%)

17. ประสทธภาพโดยรวมของระบบ (x= 3.89 หรอคดเปน 77.8%) 18. ความรวดเรวในการตอบสนองของระบบ (x= 3.89 หรอคดเปน 77.8%) ทางผเขารวมการทดลองไดพบปญหาและมเสนอแนะเพมเตมดงสรปไดดงน 1. ในกรณทมการดงขอมลทมปรมาณมาก ระบบตอบสนองชาและมอาการคาง 2. นาจะมค าแนะน าภาษาไทยประกอบการใชงาน 3. นาจะเพมใหสามารถปรบปรงในสวนของขอมลในออนโทโลยได 4. Datatype ของ Attribute บางชนด เชน Blob, Byte ฯลฯ ไมสามารถ

แปลงได

4.4 อภปรายผลการทดลอง

จากตารางท 4.1 จะพบวาระบบนสามารถสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธไดอยางถกตองตามกฎทไดน าเสนอและถกตองตามทมนษยสราง คดเปน 100% ซงแสดงใหเหนวาสามารถน าระบบนไปใชสรางเปนออนโทโลยพนฐานจากฐานขอมลเชงสมพนธแทนมนษยได ท าใหชวยประหยดทงเวลาและคาใชจายตางๆ รวมถงลดขอผดพลาดทอาจเกดจากมนษยได

จากตารางท 11 จะพบวาคะแนนเฉลยความพงพอใจของผเขารวมการทดลองทงหมด 72 คน เปน 4.28 (85.6%) โดยมความพงพอใจมากทสด 3 ล าดบแรก โดยเรยงจากมากไปนอย คอ ความสวยงาม ความทนสมยของระบบ (93.8%), ความสามารถของระบบในดานการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต (92.8%) และ ความสามารถของระบบในการสรางไฟลออนโทโลย (92%) และความพงพอใจนอยทสด 3 ล าดบแรก คอ ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Datatype Property แบบอตโนมต (78.8%), ประสทธภาพโดยรวมของระบบ (77.8%) และความรวดเรวในการตอบสนองของระบบ (77.8%)

88

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

ระบบสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ แบบปรบแตงได เปนระบบทสามารถ

สรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมตได โดยจะเนนไปทโครงสรางและขอก าหนด

ของฐานขอมลเชงสมพนธและออนโทโลย นอกจากนผใชงานระบบสามารถทจะตรวจสอบและ

ปรบแตงโครงสรางของออนโทโลยกอนการสรางออนโทโลยทอยในรปแบบของ OWL ได ซงจะชวย

ลดระยะเวลา แรงงาน และทรพยากรทใชในการสรางออนโทโลย และชวยเพมประสทธภาพท าใหม

ความถกตองมากยงขน รวมถงชวยลดขอผดพลาดทอาจเกดจากมนษยได

แมวาวธการในการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ ไดมการน าเสนอไปใน

งานวจยกอนหนา แตงานวจยสวนใหญจะเนนไปทโครงสรางของฐานขอมลเชงสมพนธและออนโทโลย

แตไมไดเนนไปทขอก าหนดของฐานขอมลเชงสมพนธและออนโทโลย ซงเปนสงส าคญทจะชวยให

ออนโทโลยทสรางไดมความถกตองมากยงขนตามโครงสรางและขอก าหนดของฐานขอมลเชงสมพนธ

นอกจากนบางขอก าหนดยงชวยในการอนมานค าตอบใหกบออนโทโลยอกดวย

การทดลองในงานวจยทไดน าฐานขอมลการซอขายสนคา ซงอยในรปแบบของ

ฐานขอมลเชงสมพนธ โดยประกอบดวยตารางทงหมด 17 ตาราง ทมโครงสรางแตกตางกน เมอน าเขา

สขนตอนในการแปลงเปนออนโทโลย แลวน ามาวดประสทธภาพการท างานของระบบ โดยออนโทโลย

ทไดตองไมผานการปรบแตงมาจากผใชงานระบบ พบวา ระบบสามารถสรางออนโทโลยจาก

ฐานขอมลเชงสมพนธไดอยางถกตองตามกฎทไดน าเสนอและถกตองตามทมนษยสรางจากโครงสราง

ของฐานขอมลเชงสมพนธ โดยมความถกตอง คดเปนรอยละ 100

จากการเกบรวบรวมขอมลของผเขารวมการทดลอง แลวน าขอมลทไดมาท าการ

วเคราะห เพอศกษาความพงพอใจในการใชงานระบบการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธ

แบบปรบแตงได โดยใชคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลลพธจากการวเคราะหขอมลสวนตวของผเขารวมการทดลอง จ านวน 72 คน พบวา

สวนใหญเปนผชาย คดเปนรอยละ 65.28 มอายเฉลย 28.3 ป สวนใหญมวฒการศกษาอยในระดบ

89

ปรญญาตร คดเปนรอยละ 87.50 มอาชพเปนพนกงานบรษทเอกชน คดเปนรอยละ 52.78 มต าแหนง

งานเปน Programmer รอยละ 31.94 สวนใหญมประสบการณท างาน 2 ถง 5 ป คดเปนรอยละ

47.22 ผเขารวมการทดลองทงหมดมความรทางดานฐานขอมลเชงสมพนธ มความรในระดบดมากโดย

สวนใหญ คดเปนรอยละ 51.39 สวนใหญมความรทางดานออนโทโลย คดเปนรอยละ 58.33 และสวน

ใหญมความรในระดบด คดเปนรอยละ 54.76

ผลลพธจากการวเคราะหขอมลความพงพอใจในการท างานของระบบและการใชงาน

ระบบภาพรวมมความพงพอใจอยในระดบพงพอใจมาก เฉลยคดเปนรอยละ 85.6 โดยสวนท

มความพงพอใจมาก 3 ล าดบแรก คอ ความสวยงาม ความทนสมย คดเปนรอยละ 93.8

ความสามารถของระบบในดานการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต คดเปน

รอยละ 92.8 และ ความสามารถของระบบในการสรางไฟลออนโทโลย ( File .OWL) คดเปนรอยละ

92 ตามล าดบ สวนทจะตองปรบปรงในการด าเนนงาน คอ ประสทธภาพโดยรวมของระบบ คดเปน

รอยละ 77.8 และความรวดเรวในการตอบสนองของระบบ คดเปนรอยละ 77.8

5.2 ขอเสนอแนะ

จากการทไดทดสอบในงานวจย พบวายงมปญหาทยงไมไดรบการวจยคอในสวนของการ

แมพโครงสรางประเภทของชนดขอมล ( Datatype) ทยงมบางชนดไมสามารถแมพได และถา

ฐานขอมลมขนาดใหญและมความซบซอนมาก กท าใหเกดปญหาดานความเรวในการประมวลผล

ขอมล แตอยางไรกตามผลการวจยกออกมาอยในเกณฑทด สามารถน าไปพฒนาตอยอดได

5.3 แนวทางการวจยในอนาคต

แนวทางในการพฒนาระบบและงานวจยทสามารถตอยอดไดในอนาคต อาจจะพฒนา

ในสวนของวธการในการแปลงขอมลทจดเกบในฐานขอมลเปนขอมลออนโทโลย ใหมความเชอมโยง

กนของขอมลในรปแบบอนๆ ทไมไดอางองจากโครงสรางของฐานขอมล หรอเปนการพฒนาเพอเพม

ศกยภาพของออนโทโลยทสรางไดใหมความฉลาดมากยงขน เชน เพมเตมการตงค าถามเพออนมาน

ผลลพธ หรอเปนการพฒนาตอยอดในสวนของการน าออนโทโลยไปใชประโยชนในดานอนๆ

90

รายการอางอง

บทความวารสาร

ศภกฤษฏ นวฒนากล. (2556). การเขาถงความรทางการเกษตรดวยเทคโนโลยเวบเชงความหมาย . นครราชสมา:มหาวทยาลยสรนาร.

ทพยสรย ตรวงศกศล, และ จนอ แซเฉน (2551). ระบบสบคนสมนไพรไทย. กรงเทพฯ: กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

วเชษฐรจน เอยมส าอางค. (2556). การแยกภาพตวอกษรลายมอเขยนภาษาไทยแบบอตโนมต. กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สออเลกทรอนกส

การเรยนการสอนผานเวบ. (2550). หนวยท 3 ระบบฐานขอมลเชงสมพนธ.

สบคนจาก http://203.172.182.81/wbidatabase/unit3/unit3.php หนวยท 4 ฐานขอมลเชงสมพนธ. (2548). สบคนจาก http://www.sttc.ac.th/~computerbc/

backup/elearning/database/chapter4.pdf การนอรมลไลซ. (2546). สบคนจาก http://www.sut.ac.th/ist/Courses/204204/Lecture/

204204_47_07.pdf

Articles

Haiyun, L., & Shufeng, Z. (2014). Mapping Relational Database into OWL Ontology. International Journal of Engineering and Technology (IJET), 5(6), 4735-4740.

Jamal, B., & Mohamed, B. (2013). Generating of RDF graph from a relational database using Jena API. International Journal of Engineering and Technology (IJET), 5(2), 1970-1975.

Larbi, A., Oussama, E. H., & Mohamed, B. (2014). Automatic Mapping of Relational Database to OWL Ontology. International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT), 3(4), 1988-1994.

91

Wondu, Y. M., Farhi, M., & Vassil T. V. (2013). Algorithms for mapping RDB schema to RDF for facilitating access to deep web. The First International Conference on Building and Exploring Web Based Environments, 32-41.

Yutao, R., Lihong, J., Fenglin, B., & Hongming, C. (2012). Rules and implementation for generating ontology from relational database. The Second International Conference on Cloud and Green Computing, 237-243. DOI: 978-0-7695-4864-7/12.

ภาคผนวก

93

ภาคผนวก ก แบบทดสอบถามขอมลผเขารวมการทดลอง

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชอง และ/หรอเตมขอความทตรงตามความเปนจรง ลงในชองวางใหสมบรณ 1. เพศ ชาย หญง 2. อาย ______________ ป 3. การศกษาสงสดของทาน ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาตร อนๆ ระบ ______________________________ 4. อาชพ ขาราชการ/รฐวสาหกจ พนกงานบรษทเอกชน คาขาย/ธรกจสวนตว นกศกษา อนๆ ระบ ________________________________________________________ 5. ต าแหนงงาน นกวชาการคอมพวเตอร ผดแลระบบ System Analyst (SA)

Programmer Database Administrator อนๆ ระบ ________________________________________________________

6. ประสบการณในการท างาน นอยกวา 2 ป 2 - 5 ป มากกวา 5 ปขนไป 7. ทานมความรทางดานฐานขอมลเชงสมพนธหรอไม มความร ไมมความร

94

หากทานมความรทางดานฐานขอมลเชงสมพนธ ทานคดวาความรของทานอยในระดบใด แยมาก แย พอใช ด ดมาก

8. ทานมความรทางดานออนโทโลยหรอไม มความร ไมมความร

หากทานมความรทางดานออนโทโลย ทานคดวาความรของทานอยในระดบใด แยมาก แย พอใช ด ดมาก

95

ภาคผนวก ข แบบทดสอบถามประเมนความพงพอใจของผเขารวมการทดลอง

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชองแบบสอบถามทตรงกบระดบความคดเหนของทาน

มากทสด โดยตวเลขของระดบความพงพอใจแตละดานมความหมายดงน 5 หมายถง ความพงพอใจในระดบมากทสด 4 หมายถง ความพงพอใจในระดบมาก 3 หมายถง ความพงพอใจในระดบปานกลาง 2 หมายถง ความพงพอใจในระดบนอย 1 หมายถง ความพงพอใจในระดบนอยทสด

ขอ รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 1 ความสามารถของระบบในดานการเชอมตอฐานขอมล

เชงสมพนธ

2 ความสามารถของระบบในดานการสราง Class แบบอตโนมต

3 ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Class แบบอตโนมต

4 ความสามารถของระบบในดานการสราง Datatype Property แบบอตโนมต

5 ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Datatype Property แบบอตโนมต

6 ความสามารถของระบบในดานการก าหนด Constraint ของ Datatype Property แบบอตโนมต

7 ความสามารถของระบบในดานการสราง Object Property แบบอตโนมต

8 ความสามารถของระบบในดานการก าหนดคณสมบตของ Object Property แบบอตโนมต

96

ขอ รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 9 ความสามารถของระบบในดานการก าหนด Constraint

ของ Object Property แบบอตโนมต

10 ความสามารถของระบบในดานการสรางออนโทโลยจากฐานขอมลเชงสมพนธแบบอตโนมต

11 ความสามารถของระบบในดานการตรวจสอบและปรบปรงโครงสรางของออนโทโลย

12 ความสามารถของระบบในการสรางไฟลออนโทโลย (File .OWL)

13 ความงายตอการใชงานระบบ 14 ความเหมาะสมของเนอหา 15 ประสทธภาพโดยรวมของระบบ 16 ความรวดเรวในการตอบสนองของระบบ 17 ความนาเชอถอไดของระบบ 18 ความสวยงาม ความทนสมยของระบบ

ปญหาทพบ

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

ขอเสนอแนะอนๆ เพมเตม

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

97

ภาคผนวก ค พจนานกรมขอมลของตวอยางฐานขอมลเชงสมพนธ

ตารางท ค.1 โครงสรางขอมลตาราง Advance

Column Datatype Null KEY Table Ref Description

adv_id int NO PK รหส Advance adv_date varchar NO วนทเบก Advance productID int NO รหสสนคา

qty int NO จ านวน amount double NO จ านวนเงนทเบก clr_id int NO รหสการเคลยร

Advane

ตารางท ค.2 โครงสรางขอมลตาราง categories

Column Datatype Null KEY Table Ref Description CategoryID int NO PK รหสกลมสนคา

CategoryName varchar NO ชอกลมสนคา Description mediumtext YES รายละเอยด Picture longblob YES รปภาพ

ตารางท ค.3 โครงสรางขอมลตาราง clear_advance

Column Datatype Null KEY Table Ref Description clr_id int NO PK รหสการเคลยร Advane

clr_date datetime NO วนทเคลยร Advance adv_id int NO FK advance รหส Advance amount double NO จ านวนเงน

ตารางท ค.4 โครงสรางขอมลตาราง customercustomerdemo

Column Datatype Null KEY Table Ref Description CustomerID varchar NO PK,FK customers รหสลกคา

CustomerTypeID varchar NO PK,FK customerdemographics รหสกลมลกคา

98

ตารางท ค.5 โครงสรางขอมลตาราง customerdemographics Column Datatype Null KEY Table Ref Description

CustomerTypeID varchar NO PK รหสกลมลกคา CustomerDesc mediumtext YES ชอกลมลกคา

ตารางท ค.6 โครงสรางขอมลตาราง customers

Column Datatype Null KEY Table Ref Description CustomerID varchar NO PK รหสลกคา CompanyName varchar NO ชอลกคา

ContactName varchar YES ผตดตอ ContactTitle varchar YES ค าน าหนาชอผตดตอ Address varchar YES ทอย

City varchar YES อ าเภอ Region varchar YES จงหวด PostalCode varchar YES รหสไปรษณย

Country varchar YES ประเทศ Phone varchar YES เบอรโทรศพท Fax varchar YES เบอร Fax

ตารางท ค.7 โครงสรางขอมลตาราง employeeterritories

Column Datatype Null KEY Table Ref Description EmployeeID int NO PK,FK employees รหสพนกงาน

TerritoryID varchar NO PK,FK territories รหสสาขา

ตารางท ค.8 โครงสรางขอมลตาราง territories


TerritoryID varchar NO PK รหสสาขา TerritoryDescription varchar NO ชอสาขา RegionID int NO FK region รหสภมภาค

99

ตารางท ค.9 โครงสรางขอมลตาราง employees Column Datatype Null KEY Table Ref Description

EmployeeID int NO PK รหสพนกงาน LastName varchar NO นามสกลพนกงาน FirstName varchar NO ชอพนกงาน

Title varchar YES ค าน าหนาชอพนกงาน TitleOfCourtesy varchar YES ชอทางการ BirthDate datetime YES วนเกด

HireDate datetime YES - Address varchar YES ทอย City varchar YES อ าเภอ Region varchar YES จงหวด

PostalCode varchar YES รหสไปรษณย Country varchar YES ประเทศ HomePhone varchar YES เบอรโทรศพทบาน

Extension varchar YES รายละเอยดเพมเตม Photo longblob YES ภาพถาย Notes mediumtext YES Note

ReportsTo int YES FK employees หวหนางาน

PhotoPath varchar YES ทเกบภาพถาย Salary float YES เงนเดอน

ตารางท ค.10 โครงสรางขอมลตาราง region

Column Datatype Null KEY Table Ref Description RegionID int NO PK รหสภมภาค

RegionDescription varchar NO ชอภมภาค

ตารางท ค.11 โครงสรางขอมลตาราง shippers


ShipperID int NO PK รหสบรษทขนสง CompanyName varchar NO ชอบรษทขนสง Phone varchar YES เบอรโทรศพท

100

ตารางท ค.12 โครงสรางขอมลตาราง suppliers Column Datatype Null KEY Table Ref Description

SupplierID int NO PK รหสบรษทผจ าหนาย CompanyName varchar NO ชอบรษทผจ าหนาย ContactName varchar YES ผตดตอ

ContactTitle varchar YES ค าน าหนาชอผตดตอ Address varchar YES ทอย City varchar YES อ าเภอ

Region varchar YES จงหวด PostalCode varchar YES รหสไปรษณย Country varchar YES ประเทศ Phone varchar YES เบอรโทรศพท

Fax varchar YES เบอร Fax HomePage mediumtext YES HomePage

ตารางท ค.13 โครงสรางขอมลตาราง products

Column Datatype Null KEY Table Ref Description ProductID int NO PK รหสสนคา

ProductName varchar NO ชอสนคา SupplierID int YES FK suppliers รหสบรษทผจ าหนาย CategoryID int YES FK categories รหสกลมสนคา

QuantityPerUnit varchar YES จ านวนตอหนวย UnitPrice decimal YES ราคาตอหนวย UnitsInStock smallint YES จ านวนใน Stock

UnitsOnOrder smallint YES จ านวนทสงซอ ReorderLevel smallint YES - Discontinued bi NO สวนลด

101

ตารางท ค.14 โครงสรางขอมลตาราง products_location Column Datatype Null KEY Table Ref Description

ProductLocalID int NO PK,FK products รหสสนคา

Address varchar NO ทอย City varchar NO อ าเภอ PostCode varchar NO รหสไปรณย

Country varchar NO ประเทศ

ตารางท ค.15 โครงสรางขอมลตาราง orders


OrderID int NO PK รหสการสงซอ CustomerID varchar YES FK customers รหสลกคา EmployeeID int YES FK employees รหสพนกงาน

OrderDate datetime YES วนทสงซอ RequiredDate datetime YES วนทตองการสนคา Freight decimal YES เลขทจดสง

ShipName varchar YES ชอผรบสนคา ShipAddress varchar YES ทอยทจดสง ShipCity varchar YES อ าเภอทจดสง

ShipRegion varchar YES จงหวดทจดสง ShipPostalCode varchar YES รหสไปรษณยทจดสง ShipCountry mediumtext YES ประเทศทจดสง

ตารางท ค.16 โครงสรางขอมลตาราง orderdetails

Column Datatype Null KEY Table Ref Description OrderID int NO PK,FK orders รหสการสงซอ

ProductID int NO PK,FK products รหสสนคา UnitPrice decimal NO ราคา Quantity smallint NO จ านวน

Discount double NO สวนลด

102

ตารางท ค.17 โครงสรางขอมลตาราง shipping Column Datatype Null KEY Table Ref Description

OrderID int NO PK,FK orders รหสการสงซอ ProductID int NO PK,FK products รหสสนคา ShipVia int NO PK,FK shippers รหสบรษทขนสง

ShippingDate datetime NO PK วนทสงสนคา Qantity int NO จ านวน

103

ประวตผเขยน

ชอ นางสาววาสนา รบแจม

วนเดอนปเกด 2 สงหาคม 2529 วฒการศกษา (ตงแตระดบปรญญาตร)

ปการศกษา: 2551 เทคโนโลยบนทต (เทคโนโลยสารสนเทศ) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

ต าแหนง โปรแกรมเมอร

ผลงานทางวชาการ

บรษทสพรมไฮทรา จ ากด

วาสนา รบแจม และ รชฎา คงคะจนทร . (กนยายน 2558). The Constraint Extension and Recommend for Generate from Relational Database. งานประชมวชาการนานาชาต 2015 International Symposium on Multimedia and Communication Technology (ISMAC), พระนครศรอยธยา.

ระบบสร้างออนโทโลยีจากฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์แบบปรับแต่งได้...

Documents