tradução hakkinen

Upload: vitor-costa

Post on 06-Mar-2016

216 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

hakkinen

TRANSCRIPT

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 1/9

    Pgina1

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    P.HKKINEN,S.JRVEL&K.MKITALO

    PARTILHARPERSPECTIVASPARAAVIRTUALINTERAO:REVISODOSMTODOSDE

    ANLISE

    ProceedingsofCollaborativeConfernciaaprendizagemassistidoporcomputador2003Publishers/KluwerAcademic

    Resumo.OobjetivodesteartigodescreverassoluesmetodolgicasfeitasnosestudosquesopartedoprojetodepesquisaSHAPE.OprojetoSHAPEinvestigaaqualidadeeanaturezadavirtualinteraoemumcontextodeensinosuperior.Oestudotemcomoobjetivodescobrirvariveisquemedeiamoprocessodecolaborao,emparticularosprocessosemergentesdapartilhaeconstruodeperspectivasnavirtuaisinterao.Paraarealizaodessesestudos,temosdesenvolvidovriosmtodosemodelosdeanliseemafimdeobterumamelhorcompreensodoprocessodecolaboraonainteraovirtual.Nesteartigo,farumarevisodealgunsdosmtodosdeanlisedeformasutilizadasnasriedosnossosestudos.

    1.INTRODUO

    Vriosestudos,incluindoanossa,indicamqueaqualidadedasignificativavirtualinteraoeaprendizadovaria(Jrvel&Hkkinen,2002,2003Saarenkunnas,Jrvel,Hkkinen,Kuure,Taalas,&Kunelius,2000).Processoscolaborativossomuitasvezesmaisgeneralizada,etodasasferramentasdecomunicaoedecorrespondnciasochamados'ferramentasdecolaborao"(Roschelle&Pea,1999).Oproblemaque,sequasequalquersituaodeinteraochamadadecolaborao,difcilavaliarseequandoaspessoasaprendemapartirdesituaescolaborativas(Dillenbourg,1999Littleton&Hkkinen,1999).

    Napesquisadecomputadoraprendizagemcolaborativapesquisatpicomtodostmsidoanlisedecontedodediscussesemrede,diferentestiposdeanlisedediscursoouresumosquantitativosdebancosdedadosgeradosporcomputador.Algunspesquisadorestambmusarammtodosdeanlisederedessociaisparavisualizardosalunosdeinteraoepapisnaaprendizagemcolaborativaassistidaporcomputador.Elasrelatamqueaanlisederedessociaisummtodoadequadoparaoestudodeestruturasdeinteraoerelacionamentosemumambientedeaprendizagemdebasetecnolgica(Nurmela,LehtinenePalonen,1999).Estesmtodosofereceminsightssobreacontedoequantidadedediscussesemrededosalunos,bemcomoainteraoestruturasemumnvelgeral.Noentanto,estesmtodosnosocapazesderevelaraqualidadedosprocessoscolaborativosdaredeeasmaneiras,emquecolaboradoresmodelarprocessosdecadaumraciocnio,nemelesrevelamexperinciaspessoaisdosindivduosouinterpretaes.Consequentemente,osnovosmtodossonecessrioparacapturaroprocessodeinteraocolaborativaesuacontribuiopara

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 2/9

    Page2

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    aprendizagem.Almdisso,estesmtodosdevemsercapazesdecompreenderoprocessodecolaboraoapoiadaporcomputadorcomopartedocontextosocialmaisamplodoparticipantes.

    DevidoaoaumentodaquantidadedecrticasnosentidodesoluesmetodolgicasnaPesquisaCSCL,nesteartigovamosexplicarnossasprpriasabordagensmetodolgicas.Vamosenfatizartrspontosdevistacrticos,oquepodecontribuirparaamaisanliseprofundadainteraovirtual.Nestetrabalho,(1)ometodolgicaprincipaldesafiosenecessidadesparaapesquisaatualCSCLsoapresentados,(2)multimethodabordagememnossaprpriasriedeestudosdescrito,e(3)arelevnciadomultimethodabordagemdemonstradoatravsdenossostrsperspectivasdistintasparaanlisededados.

    2.desafiosmetodolgicos

    2.1.Abordagenscontextuais

    AanlisedeconfiguraesCSCLdeveiralmdeinteraoemredeatravsdainclusotambmasatividadesdevriascomunidadesfaceafacenaanlise.Enquantobuscandoacontasmetodolgicasmaisoperacionaisparacapturarporexemplo,oprocessosdeaprendizagemcolaborativaoudeconstruodacomunidade,devemosteremnossomentequeaanlisedainteracocolaborativanopodemserisoladosapartirdacontextonoqualelaestinserida.Crook(2000)tambmapelouparaaimportnciadeanalisando"estruturasnarrativas"emvezdeisoladasatosdefala.Almdisso,Stahl(2003)sugeriuqueasdeclaraesindividuaissfazemsentidodentrodogrupocontextoedasituaocompartilhados.Portanto,importanteconsiderarseequandoqueremosanalisarodiscursogrupocomoumtodoousigaosindivduosdentrododiscursodogrupo.Aunidadedeanlisetodoosistemadetarefasatividade,produtosmanufacturados,interaes,smbolos,prticassociais,papisecomunidadedeprtica,queabsorveoconhecimentocomumdogrupo(Stahl,2003).

    2.2.Complexidademetodolgica

    TornouseevidentequeasabordagensmetodolgicasdapesquisaCSCLdeveteremcontaosvriosdesafiosquesurgemapartirdeambasasconfiguraesderedeesituaesfaceaface,bemcomodeambososnveisindividuaisecoletivosdedadoscoletaeanlise.Almdisso,almdedescreverprocessosdediscurso,Htambmumanecessidadedeobterumavisosobreaqualidadedessesprocessos,bemcomoparaoresultadosdeaprendizagemalcanados.AprendereinteraoemambientesCSCLnototalmenteentendidaquerseconcentrarapenassobreaeficciadamedida,mastambmaefeitosexperientespoderiaesclarecer,porexemplo,oenvolvimentonacolaboraotrabalho.

    Naanlisedosdados,ambasasabordagensqualitativasequantitativas,bemcomoteoriabaseeabordagensorientadaspordados,muitasvezescomplementamsemutuamente.Osmtodosqualitativossoadequadosparaaanlisedasacesdosalunoscomoeventoscontextualizadasporqueelespodemdardescriesricaseholsticas,bemcomoenfatizarasconfiguraessociais

    Pgina3

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 3/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    naqualosfenmenossoincorporados(Perry,2002Miles&Huberman,1994).outilizaodediferentesmtodosevriosconjuntosdedadosqueosresultadospossamconvergiratravstriangulao,fornecervisescomplementares,epermitirqueoinvestigadorparaexaminarfacetasdesobreposioediferentesdeumfenmeno(Tashakkori&Teddlie,1998).Osmtodosquantitativos,poroutrolado,podeserusadoparavriosfinsemACACpesquisa.Porexemplo,elespodemserusadosparaaanlisedequestionrios,logarquivoseestatsticasdecomunicaoemambientesdeacompanhamento,bemcomo,combasenopresente,paramelhoraravalidadedaescolhadeepisdiosparaanlisequalitativadetalhada.

    3.CONTEXTODEINVESTIGAO

    Odesenvolvimentometodolgicoapresentadonestetrabalhorealizadonacontextodeinvestigaodeumcursodeformaodeprofessoresinternacionalquefoiorganizadoem1998e2001comopartedeprogramasdeformaodeprofessoresemdiferentesfinlandseuniversidadesestrangeiras.Tarefadeaprendizagemdosalunosfoiconstruirecomentarcasodescriesbaseadasnasreastaiscomocontextodeaprendizagemoutecnologianaeducaobemcomoaalteraodessasidiasimporaoensinotradicionaleaprendizagemprticas.Diferentesnveisdeespecializaoemparesementorcolaboraoforamfornecidasduranteoprocessodeaprendizagem,afimdeaprendizaprendizagemdoaluno.OsalunosutilizaramdiferentesambientesdeaprendizagemassncronosbaseadosnaWebparaestecasobaseadanotrabalho(Hkkinen,Jrvel&Byman,2001Jrvel&Hkkinen,2002Saarenkunnasetal.,2000).Combasenaexperinciadoprimeirodesenhodoestudo,umaintervenonaformadeummodelopedaggicofoiconcebidoparaosegundoexperimentodeprojeto(Hkkinen,Jrvel&Byman,2001Jrvel&Hkkinen,2002).

    4.multimethodABORDAGEMemetodolgicasINOVAES

    UmavezqueasactuaismetodologiasusadasnapesquisaCSCLnosocapazesdecaptaradesafiostericoscomfoconoprocessodecolaborao,precisamosdenovoinovaesmetodolgicaseferramentastantoparaarecolhaeanlisededados.Nasriedenossosestudos,temostevecomoobjetivoaumentaraespecificidadeeeficciadoscoleodedados.Comumaabordagemorientadaaprocessosemtodossensveisaocontextonaturezadiferentedeatividadeeengajamentonocontextodeaprendizagemforamexaminados.Osmtodosespeciaisaplicadaspelaanlisedeengajamentoeexperimentaramefeitosdecolaboraoserentrevistasonline.Tambmonlinequestionrio(Jrvel&Hkkinen,2003Csikszentmihalyi&Larson,1987),foiutilizadanaconcepoexperinciasemquesituaointerpretaesespecficasdosalunos(porexemplo,razesparacolaboraoouonveldeengajamento)forammedidosduranteoprocessodecolaborao.Dadosdeobservaoparticipativaevdeoforamcoletadosdesituaescolaborativasselecionados,ondeosalunostmestadoatrabalharemcertosvirtualambiente.Tambmrepetiumedidasparaarecolhadeinformaesbsicasdosestudantes'conhecimentoeexperinciafundotmsidoconduzidosemtrabalhodiferentefases.Coletadedadoscontnuaincluitambmdadosgeradosporcomputadordeatividadedosalunos,bemcomodacolaboraoediscussoemambientesvirtuais.

    Combinaesdemtodosdepesquisaquantitativosequalitativosforamempregadosem

    Page4

    acoletadedadosdenossosestudos.Osdadosquantitativosforam:1)geradoporcomputadorusodeestatsticasqueiluminamanatureza,tempoevolumedeparticipao(o

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 4/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    quantidadedemensagens,gravaesdefrequncias,etc.),bemcomoadistribuiodediscussesentreosusurios,2)levantamentodedadossobreinformaesbsicasdosindivduos,3)vriasentrevistasduranteoprocesso4)Osdadostranscritosdeestudantesdiscusses,5)questionriosonlinedeinterpretaesindividuais,e6)dadosdevdeodefaceafacesituaes.

    Osdadoscoletadoscomessesmtodosforamanalisadosapartirdediferentepontosdevistaemnossoestudo,afimdecontribuirparaumaanlisemaisprofundadavirtualinterao.Emseguida,vamosconcentraremtrspontosespecficosdepontosdevista.Emprimeirolugar,odesenvolvimentodemtododeanlisebaseadanateoriaparaacapturadepartilhaperspectivavontadeserdescrito.Emsegundolugar,umaanlisemaisdetalhadadoprocessodecolaboraoparticularmentecomnfasenosmecanismosdeaterramentoseroapresentados.Eemterceirolugar,amtodorevelandoexperinciaseinterpretaespessoaisdosindivduosdemonstrada.

    OfocodeanliseederecolhadedadososmtodosutilizadosnasubestudosdiferentesassimcomopublicaesrelevantessodescritosnaTabela1.

    Tabela1.ResumodeestudosSHAPE

    Focodeanlise MtodosdecoletadedadosPublicaesNveisdediscussoEstgiosdaperspectivadetomadade

    GeradaporcomputadorestatsticasDadosdiscusso

    Jrvel&Hkkinen(2002)Jrvel&Hkkinen(2003)

    Comparaodeperspectivapartilhaemdoisestudosempricos

    GeradaporcomputadorestatsticasDadosdiscussoQuestionriosonline

    Hkkinen,Jrvel&Byman(2001)Hkkinen&Jrvel(2003)Byman,Jrvel&Hkkinen(2003)

    MecanismosdeterrenocomumComputergeneratedestatsticasDadosdiscusso

    Mkitalo,Hkkinen,Leinonen&Jrvel(2002)

    Efeitosexperientesdoindivduoalunos

    QuestionriosonlineEntrevistas

    Hkkinen&Jrvel(2003)Leinonen&Jrvel(2003)

    5.desenvolverumaanlisemtodobaseadoemteoriaparaCAPTURADEPERSPECTIVADEPARTILHA

    5.1.Oobjectivodomtodo

    Afimdecompreendercomoosalunossocapazesdecompartilharperspectivaseconstruirdiscussocolaborativa,focamosaanlisenonveldetodavirtuaisdiscusso.Emnossoestudo,(1980),tendoemperspectivacategoriasdeSelmanforamadaptadoaodesenvolvimentodeumacategoriadecodificaoparaaqualidadedeexplorarVirtualdiscusso(paramaisdetalhesvejaJrvel&Hkkinen,2003).Elefoicriadoparaquedepoisdeestudarabasetericadaperspectivatomada,ospesquisadoresfizerama

    Page5

    primeiraversodosistemadecategoriaparaqueelesdiscutiramoselementosmaistpicosdadediscussovirtualemgeraleemdiferentesfasesdetomadadeperspectivaemparticular.Osistemadecategoriasfoirevistoapsestarfamiliarizadocomosdadosdosalunos'discussesvirtuais,demodoqueascaractersticascontextuaisdadiscussoforamenvolvidos(VerJrvel&Hkkinen,2003).

    Noinciodeumaanlisepreliminardecadadiscussofoirealizadaeostiposdemensagensforamagrupadosnasseguintescategorizaes:Teoria/Novoponto,Pergunta/Experincia/Sugesto/Comentrio.Nasegundafasedaanlisegrficosforamdesenhados,quedemonstramoprogressodadiscusso,dinmicadediferentestiposdemensagens,opapelmentoresecrossreferentes,emcadadiscusso.

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 5/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    Osgrficoseramferramentasanalticasdospesquisadores,oquefacilitouaformulaodetrsgruposdetodasasdiscusses:discussesdealtonvel,discusseseprogressivasdiscussesdebaixonvel.Porfim,aanliseespecficadeumaetapadaperspectivadetomarnasdiscussesfoirealizado.Atentativaparticularfoiparadescobriroquefasedaperspectivatomadaocorreentreosalunosnadiscussovirtual.Nesteobjetivons(1980)domodeloutilizadoSelmandelineandoummodelodedesenvolvimentosocialcognitivadecincofasesdistintascomoaumentodacapacidadedelevaremcontaalternativapontosdevista(indiferenciadaseegocntricosdepapisdiferenciadosesubjetivatomando/segundapessoaautoreflexivaeperspectivarecprocaemterceirapessoaemtuoperspectivatomadaemprofundidadeesocialsimblicaperspectivatomada).

    5.2.Oquefoidescoberto?

    Estaanlisenosajudouacaracterizardiferentesnveisdediscussesemtermosdecompartilhandoperspectivasnainteraovirtual.Parecequeateoriadetomadadeperspectivadumaoportunidadeparaexaminardiscussesvirtuaisemredeprofundamente.Nossoestudos(Jrvel&Hkkinen,2002,2003Hkkinen,Jrvel&Byman,2001)indicamquediscussesdealtonvelenvolvidoscomunicaocomoestgiomaiselevadodeperspectivatomada,enquantoqueasdiscussesdebaixonvelforamprincipalmenteegocntricoesuperficial.Podeseconcluirqueosparticipantesdecomunidadesvirtuaisemredetempossibilidadesdenegociarmutuamentesobreosdiferentespontosdevistaseapartilhadeperspectivaspedagogicamentescaffolded.Omtodofuncionoucomoumaferramentaparaespecificaroselementosonveldediscussointeiraemrede,maselerealmentenodizernadasobreaprendizindividualoumecanismossobremaisdetalhadasrelacionadascomoprocessodecolaborao.Portanto,eramnecessriosmtodosdeanlisecomplementares.

    6.Analisandoosmecanismosdecolaborao:foconoPROCESSOSDELIGAOTERRA

    6.1.Oobjectivodomtodo

    Afimdecompreenderosprocessosdecolaboraoeminteraovirtual,humanecessidadedesercapazdeidentificarosmecanismosespecficos,queajudamnaconstruoemanutenoterrenocomum.Istopressupeodesenvolvimentodecontasmetodolgicasquesocapazesdecaptaramaneirapelaqualosindivduosconstroemcompreensocompartilhada,

    Page6

    conhecimentos,crenas,suposiesepressuposies(Brennan,1998Clark&Schaefer,1989).Paraestafinalidade,foidesenvolvidoummtodoquesebaseiaparcialmenteemJrveldee(2003)modelodeHkkinenparaanalisarostiposdemensagenseonveisdedebates(vejaaseoanterior).Estemtodofoimodificadoparaestaestudar,emaisfocadonodesenvolvimentodeumaanlisemaispormenorizadadotipodefeedbackqueosparticipantesderamumaooutro(Mkitalo,Hkkinen,Leinonen&Jrvel,2002).Umaformacomumdefeedbackpodeserapenasumsinaldequeamensagemlerecompreendido(Baker,Hansen,Joiner&Traum,1999).ConformeBrennan(1998),oprocessodeaterramentorequerqueosparceirossocapazesdeprocuraroevidnciadecompreensodooutro,bemcomoparafornecerevidnciaacercaprprioentendimento.Almdisso,oobjetivodesteestudofoianalisarofeedbackcomoumaevidnciadecomoosoutrosreagemsmensagensdoremetentenonveldeatitude.

    Nesteestudo,aproximousedadiscussodedadosescritousandodiferentemtodosemdiferentesestgios.Usandoaanliseanteriordasdiscussesforamagrupadosemduascategoriasdiferentes:nvelprogressivaediscussesnvelmaisprofundo.estedeunosaoportunidadedeexplorarostiposdemecanismosdeterrenocomumsorelacionadacomosdebatesnvelmaisprofundo.Aanlisedecontedodasmensagensenvolvidasmuitosnveis:onveldemensagensindividuais,interrelaesentredoisoumaismensagens,eaonveldetodaadiscusso.Finalmente,otiposdefeedback

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 6/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    eosnveisdediscussesforamcomparados.6.2.Oquefoidescoberto?

    Osresultadosindicamquenasdiscussesnvelmaisprofundodosparticipantesusoumaisofeedbackdoqueemmenornveldediscusso.Emdiscussesnvelmaisprofundo,maisalunosfreqentementeusadoofeedbackdeapoio.Apoiandoofeedbacksignificavaqueoinquiridosmanifestaramoseuapoiodesdequeaquestoeraimportanteouquequeriamdarapoiopessoalaodestinatrio.luzdestesresultados,parecequeofeedbackdeapoiopodeterumimpactopositivosobreoprocessodecolaborao.DeacordocomWegerif(1998),acriaodeumsentidodesimpticoumacomunidadeprimeiropassonecessrioparaaaprendizagemcolaborativa.Comoosresultadosmostram,importantequeosparticipantesincluemnassuasrespostaspistassociaisparaincentivaroseucompanheiroosalunosaparticiparnadiscusso.

    Omtododeanliseutilizadonesteestudoporquenecessitaelaboraoadicionaldofocodadoafrasessimples,emboratodaamensagempodetambmserconsideradacomoumfeedback.Poroutrolado,amensagemincluielementosmaisespecficos,oquesignificativoparaosprocessosdeaterramentoematividadescolaborativas.Maislongeestudosnessecampodeveriairalmsentenasindividuaiseseconcentraremcomoesteselementosespecficossomanifestadosnocontextodemensagenscompletaseoprocessodeaplicaodediscussesinteiras.

    7.EFEITOSexperientedeINDIVDUOS

    7.1.Oobjectivodomtodo

    Pgina7

    UmdosmtodosmaiscomunsemCSCLpesquisatratadaanlisedospadresdeparticipaoediscurso(Hewitt&Tevlops,1999Lipponen,2001).Contudo,omtodonocostumarevelaroquefazcomquealgunsparticipantesdeaprendizagemvirtualcomunidademaisativaeprodutiva,enquantooutrostomampartenainteraovirtualemintervaloslongos.Pareceevidentequeaspessoasadquiremconhecimentoepadresderaciocnioumdooutro,masparaalgunstiposdeconhecimentocompartilhado,individualmenteenraizadasprocessosdesempenhamumpapelcentral(Resnick,Levine&Teasley,1991).Issotambmclaroqueosindivduostmformasqualitativamentediferentesdeparticiparnaaprendizagemcomunidades(Cobb,1999).Portanto,emadioanlisedecomoparticipaofenmenoquantitativaouestruturadeparticipao,tambmimportanteexaminaronveldecadaalunoemambientesCSCL(Leinonen&Jrvel,2003).estenveldeanlisepodecentrarsesobreaavaliaodosresultadosdeaprendizagemindividuaisouefeitosexperienteseinterpretaesdeparticipaoemumacomunidadedeaprendizagem.Nosnossosestudos,desenvolvemosummtodoparacapturaroltimoumcomoauxliodeonquestionriolinhaquefoirepetidotrsvezesdurantecadacursoemlinha.Oobjectivodestequestionrioeradaraosparticipantesapossibilidadedeexprimirasuainterpretaeseefeitosexperientesdetrabalhonaaprendizagemonlinecomunidade.Comaajudadequestesdemltiplaescolhaeanlisedecontedo(Chi,1997)deperguntasabertas,osefeitosexperientesforamavaliados.

    7.2.Oquefoidescoberto?

    Osresultadosindicaramqueosparticipantestiveramumimpactobastantepositivodogrupotrabalharpelasuaprpriaaprendizagem,masasinterpretaesmaismodestasdesuaprpriacontribuioparaogrupo(HkkinenJrvel&,2002).Paramaisativamentealunosparticipanteshouvetambmumatendnciaparaavaliaroimpactodogrupoparasuaprpriaaprendizagemdeumaformamaispositiva.

    Osargumentosmaiscomunsparaefeitosexperimentadospositivamentedosalunosde

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 7/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    participandodacomunidadedeaprendizagemonlineforamagrupadosemtrscategorias:cognitivorealizaes,perspectivatakingeargumentao(Hkkinen&Jrvel,2002).Asseguintescitaesporestudantesbaseiamsenaanlisedecontedodequestesabertas.

    Realizaescognitivas:"Mudandopensamentoseidiascomoutrosalunosdeprofessoresampliameuprpriopensamento.Grupodetrabalhonotavelmenteesclareceacompreensodedeterminadastarefaseproblemas.istofacilitaaaprendizagemquandopodemoslidarcomospossveisproblemaseobscuridadesemumgrupo."[alunafinlands,formaodeprofessoresprservio,daUniversidadedeOulu]

    Perspectivataking:"Eureceboummontedenovasperspectivasepontosdevistaeperceberqueospensamentosdosoutrospodesermuitodiferentesemesmocontraditriascomosmeusprprios."[Oestudantemasculinofinlands,estagirioprofessorcomespecializaoemInglsFilologiadaUniversidadedeJyvskyl]

    Argumentao:"Quandoeuchegaremumcontraargumentoparaomeuprprioargumento,euimediatamentetemqueconsideraraconfiabilidadeeapersistnciademinhaprpriaperspectiva.Eutenhoquejustificarminhaprpria

    Page8

    posio."[Oestudantemasculinofinlands,formaodeprofessoresprservio,daUniversidadedeOulu]Estemtodotambmrevelouinterpretaessobreosprrequisitosnecessriosparacolaboraobemsucedida.Amaioriadosprrequisitosexperientesestavamrelacionadoscomanoivado,compromissoeresponsabilidadeindividual.Osexemplosseguintessocombasenaanlisedecontedodequestesabertas.

    "Sim,seumindivduoestmotivadopararesolveroproblemaeestempenhadaemdelineareresolveroproblema."[Oestudantemasculinofinlands,formaodeprofessoresprservio,UniversidadedeOulu]

    "Aresponsabilidadepelaminhapartedotrabalhotambmmefaztrabalharmaisporqueeunofazerquerodeixarosoutrosparabaixo.Dependedomeuprprioatuaoefetivacomoumdiretordaminhaprpriacasoecomocomentaristadecasosdeoutraspessoas".[alunafinlands,professorestagirioespecializandoseemInglsFilologiadaUniversidadedeJyvskyl]

    Ousoadequadodeexperinciaspessoaisquerevelammtodosdosindivduoseinterpretaespodeactuarcomoumadasprincipaisabordagensmetodolgicas.Noentanto,emnossosestudosfoiutilizadoestemtodoparaapoiarecomplementarosmtodosdescritosnasseesanteriores.Omtodoaindaerapromissor,ensdesenvolvemosloemnossosestudosposteriores(Hkkinen&Jrvel,2003).

    8.DISCUSSO

    Combasenasriedosnossosestudosempricosedesenvolvimentometodolgico,PareceevidentequeosprocessosdeinteraconosoinerentementesituadonumaVirtualambiente,nemaconstruodoconhecimentoderivadoexclusivamentedeescritosouobservanaweb.Ainteraovirtualeaprendizagemnodeveserconsideradoapenasemredesglobais,masdeveservistoemumcontextosocialmaisamplo,incluindofacetocomunidadesenfrentam.

    Tambmparececlaroquealgumasdiscussesemambientesvirtuaislevaramaisaprendizagemeficazdoqueoutros.Noentanto,ameradescriodasactividadesediscursoprocessosnonosajudamaentenderporqueissoacontece.HumanecessidadededescobrirvariveisquemediardiscussesenovasmaneirasdeseparardiscussesemCategoriasqueserelacionamcomaqualidade.Inovaesmetodolgicastambmsonecessriosparaanlisemaisprofundadotipodeestratgiasemecanismospessoasespecficasempregamemumesforoparaestabelecerumterrenocomumecompreensorecprocaeminteraovirtual.Almnveiscoletivosdeanlisetambmdeveria

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 8/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    consideraraaquisiodeconhecimentosdecadaalunoemambientesCSCLemconta.Osmtodosdevemserdesenvolvidosnosparaosprocessosdecapturaeresultadosdaaprendizagem,masosefeitostambmexperienteseinterpretaesindividuaisdeparticipaoemambientesCSCL.Estassoalgumasdasperguntasquetemosabordadosecontinuaradesenvolvernasriedosnossosestudos.

    9.REGISTA

    EstapesquisafoiapoiadaporGrantNo.37189daAcademiadaFinlndia.

    Page9

    10.Referncias

    Baker,M.,Hansen,T.,Joiner,R.&Traum,D.(1999).Opapeldeaterramentonaaprendizagemcolaborativatarefas.Em:P.Dillenbourg(Ed.),Aaprendizagemcolaborativa:abordagenscognitivasecomputacionais(pp.3163).Pergamon:Oxford.

    Brennan,SE(1998).Oproblemadeaterramentoemconversascomeatravsdecomputadores.EmSRFussell&RJKreutz(Eds.),Socialeabordagenscognitivasparacomunicaointerpessoal(pp.201225.Mahwah,NJ:Erlbaum.

    Byman,A.,Jrvel,S.&Hkkinen,P.(2003).Oqueacompreensomtuanawebbasedvirtualinteraoeoqueeleconsiste?Submetido.

    Chi,MTH(1997).Quantificaranlisesqualitativasdedadosverbal:UmguiaprticoTheJournalof.asCinciasdaAprendizagem,6(3),271315.

    Clark,HH&Schaefer,FS(1989).Contribuindoaodiscurso.CinciaCognitiva,13,259294.Cobb,P.&Bowers,J.(1999).Situadocognitivaseperspectivasdeaprendizagememteoriaeprtica.

    PesquisadorEducacional,18(2),415.Crook,C.(2000).MotivaoedaEcologiadeAprendizagemColaborativa.EmR.Joiner,K.Littleton,D.

    Faulkner&D.Miell(Eds.),RethinkingCollaborativeLearning(pp.161178).AssociaoLivreLivros:London.

    Csikszentmihalyi,M.&Larson,R.(1987).ValidadeeconfiabilidadedoMtodoExperienceSampling.Arevistadedoenanervosaemental,175(9),526536.

    Dillenbourg,P.(1999).Introduo:Oquevocquerdizercomaprendizagemcolaborativa?Em:P.Dillenbourg(Ed.),Aaprendizagemcolaborativa:abordagenscognitivasecomputacionais(pp.119).Pergamon:Oxford.

    Hewitt,J.&Tevlops,C.(1999).Umaanlisedospadresdecrescimentonossegmentosdeconfernciaporcomputador.EmC.Hoadley&J.Roschelle,continuaesdaCSCL'99(Eds.):ATerceiraConfernciaInternacionalsobreApoiodecomputadorparaCollaborativeLearning(pp.232241).Mahwah,NJ:Erlbaum.Disponvel:

    http://kn.cilt.org/cscl99/A46/A46.HTM.Hkkinen,P.&Jrvel,S.(2003).Compartilhandoeconstruindoperspectivasemconfernciabaseadanaweb:uma

    comparaodedoisestudosempricos.Submetido.Hkkinen,P.,Jrvel,S.&BymanA.(2001).Partilhaeperspectivasemwebbased

    conferncia.EmP.Dillenbourg,A.Eurelings&K.Hakkarainen(Eds.),ProceedingsofEuropeanPerspectivassobreComputerSupportedCollaborativeLearning(pp.285300).Maastricht:UniversiteitMaastricht.

    Jrvel,S.&Hkkinen,P.(2002).CasosbaseadosnaWebnoensinoeaprendizagemaqualidadedosdebateseumafasedeperspectiva,tendoemcomunicaoassncrona.AprendizagemInterativaAmbientes.10(1),122.

    Jrvel,S.&Hkkinen,P.(2003).Osnveisdediscussesbaseadasnawebusandoateoriadaperspectivadetomadadecomoferramentadeanlise.EmH.vanOostendorp(Ed.),Cognioemummundodigital(pp.7795).LawrenceErlbaumAssociates.Leinonen,P.&Jrvel,S.(2003).Interpretaesdesuacontribuioparaaindividuaisdosalunos

    discussescolaborativosemrede.JornaldeaprendizadointerativoResearch,14(1),99122..Lipponen,L.(2001)Aprendizagemcolaborativaassistidaporcomputador:passardaspromessasrealidade.Doutoraldissertao,UniversidadedeTurku,SrieB,Humanoira,245.Littleton,K.&Hkkinen,P.(1999).Aprenderjuntos:Compreenderosprocessosdebaseadoemcomputador

    aprendizagemcolaborativa.EmP.Dillenbourg(Ed.),AprendizagemColaborativa:CognitiveeComputacionalApproaches(pp.2033).Pergamon:Oxford.

    Miles,MB&Huberman,AM(1994)anlisededadosqualitativos:.Umsourcebookexpandido,2ndEdition.ThousandOaks,CA:Sage.

    Mkitalo,K.,Hkkinen,P.,Jrvel,S.&Leinonen,P.(2002).Osmecanismosdeterrenocomumnowebbasedinterao.AInterneteEnsinoSuperior,5(3),247265.

    Nurmela,K.,Lehtinen,E.&Palonen,T.(1999).AvaliandoCSCLarquivosdelogporRedeSocialAnlise.EmC.Hoadley&J.Roschelle(Eds.),ProceedingsdaCSCL'99:TheThirdInternacionalConfernciasobreComputerSupportparaCollaborativeLearning(pp.434444).Mahwah,NJ:Erlbaum.Disponvel:http://kn.cilt.org/cscl99/A46/A46.HTM.

    Perry,N.(2002).Usandomtodosqualitativosparaenriqueceracompreensodeaprendizagemautoregulada.

  • 22/11/2015 PARTILHARPERSPECTIVASPARAAinteraovirtual:REVISODOSMTODOSDEANLISE

    https://translate.googleusercontent.com/translate_f 9/9

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    Introduoedioespecial.Psiclogoeducacional,37(1),13.

    Page10

    OEditor(s)(ed.),Ttulodolivro,16.aaaaKluwerAcademicPublishers.ImpressonosPasesBaixos.

    Resnick,LB,Levine,JM&Teasley,SD(1991).(Eds.)Perspectivassobreacogniosocialmentecompartilhada.Washington,DC:AmericanPsychologicalAssociation.

    Roschelle,J.&ervilha,R.(1999).TrajetriasdeWWWdehojeparaumapoderosainfraestruturaeducacional.PesquisadorEducacional,43,2225.

    Saarenkunnas,M.,Jrvel,S.,Hkkinen,P.,Kuure,L.,Taalas,P.&Kunelius,E.(2000).NINTERInteraoemrede:casosbaseadosemteorianoensinoeaprendizagemAmbientesdeAprendizagem.Research,3,3550.

    Selman,RL(1980).Ocrescimentodecompreensointerpessoal.NewYork:AcademicPress.Stahl,G.(2003).ConstruoColaborativaKnowing:elementosdeumateoriasocialdaaprendizagem.EmJ.W.

    Strijbos,P.Kirschner&R.Martens(Eds.),OquesabemossobreCSCLnoEnsinoSuperior.Reservaremandamento.

    Tashakkori,A.&Teddlie,C.(1998)Mixedmetodologia:.Combinandoqualitativaequantitativaabordagens.ThousandOaks,CA:Sage.

    Wegerif,R.(1998).Adimensosocialdasredesdeaprendizagemassncronos.JournalofAsynchronousAsredesdeaprendizagem,2(1),3449.

    11.AFILIAES

    InstitutedeInvestigaoemEducao,UniversidadedeJyvskyl,POBox35,FIN40014UniversidadedeJyvskyl,Finlndia,Tel.+358142603308,Fax+358142603201

    DepartmentdeCinciasdaEducaoeFormaodeProfessoresdaUniversidadedeOulu,POBox2000,FIN90014UniversidadedeOulu,Finlndia,Tel.+35885533657,Fax+35885533744

    KluwerAcademicPublishers