TTÜÜRKRKĐĐYEYE’’NNĐĐN METAMORFN METAMORFĐĐK K MASMASĐĐFLERFLERĐĐ

TTÜÜRKRKĐĐYE JEOLOJYE JEOLOJĐĐSSĐĐ

III. DERSIII. DERS

DoDoçç.Dr.Dr. Sabah YILMAZ . Sabah YILMAZ ŞŞAHAHĐĐN N

Masif KavramMasif Kavram ıı

Masif,Masif, stratigrafik olarak iki veya daha fazla karmastratigrafik olarak iki veya daha fazla karmaşığışığın n bu karmabu karmaşışık seri ik seri iççerisinde ise ilksel ilierisinde ise ilksel ilişşkileri korunmukileri korunmuşş, , devamldevamlııllıık gk göösteren metamorfik ve magmatik serilerin steren metamorfik ve magmatik serilerin bulundubulunduğğu, genellikle en az birkau, genellikle en az birkaçç km eninde ve km eninde ve boyunda olan birimlere masif denilir. Uygun bir coboyunda olan birimlere masif denilir. Uygun bir coğğrafya rafya adadıı ile anile anııllıır (r (öörn, rn, ııstrancastranca msifimsifi).).

TopografikTopografik ve yapve yap ıısalsal olarak da bir orojenik kuolarak da bir orojenik kuşşakta yer akta yer alan, etrafalan, etrafıındaki kayandaki kayaççlar glar gööre daha yre daha yüüksek topografya ksek topografya ve sert gve sert göörrüünnüümleriyle dikkati mleriyle dikkati ççeken magmatik ve eken magmatik ve metamorfik kayametamorfik kayaçç toplulutopluluğğudur.udur.

DiDiğğer bir ifadeyle, ber bir ifadeyle, böölgesel lgesel ööllççekte geniekte genişş bir alanda bir alanda yyüüzeylenenzeylenen metamorfik ve magmatik kayametamorfik ve magmatik kayaççtopluluklartopluluklarııddıır. r.

TTüürkiyerkiye’’nin metamorfik masifleri;nin metamorfik masifleri;

1. 1. IstrancaIstranca masifimasifi2. 2. KazdaKazdağğ ““3. Uluda3. Uludağğ ““4. Menderes masifi4. Menderes masifi5. 5. SultandaSultandağğ ““6. Anamur 6. Anamur ““7. Ilgaz 7. Ilgaz ““8. Tokat 8. Tokat 9. Akda9. Akdağğmadeni madeni ““10. K10. Kıırrşşehir ehir ““11. Ni11. Niğğde de ““12. Malatya 12. Malatya ““13. Bitlis 13. Bitlis ““

Masiflerin genel Masiflerin genel öözellikleri zellikleri Masiflerin Masiflerin ççooğğunluunluğğu her derecede (yu her derecede (yüüksek, orta, dksek, orta, düüşşüük, k, ççok dok düüşşüük derecede) k derecede) metamorfizmayametamorfizmaya uuğğramramışışttıır, r, bazbazıılarlarıı ise yalnise yalnıızca dzca düüşşüük veya k veya ççok dok düüşşüük derecede k derecede metamorfizmametamorfizma gegeççirmiirmişştir. tir. Menderes ve Bitlis masifi gibi bMenderes ve Bitlis masifi gibi büüyyüük alan kaplayan k alan kaplayan masiflerde, ymasiflerde, yüüksek dereceli ksek dereceli metamorfizmametamorfizma gegeççirmiirmişşkayakayaççlarlarıın (gnays, migmatit, n (gnays, migmatit, amfibolitamfibolit, vb) olu, vb) oluşşturduturduğğu u bir bir ççekirdek ile, daha dekirdek ile, daha düüşşüük derecede k derecede metamorfizmametamorfizmagegeççirmiirmişş kayakayaççlardan (lardan (şşist, mermer, ist, mermer, fillitfillit gibi) olugibi) oluşşan an öörtrtüüveya kveya kııllııf ilif ilişşkisi tankisi tanıımlanmaktadmlanmaktadıır. r. Masiflerin Masiflerin ççooğğunda unda metamorfizmametamorfizma olayolayıı, , paleozoyiktepaleozoyiktebabaşşlamlamışış

OkayOkay ve Tve Tüüysys üüz, 2005z, 2005

IstrancaIstranca Masifi Masifi

IstrancaIstranca MasifiMasifi ’’nin Jeoloji Haritasnin Jeoloji Haritas ıı (T(Tüüysys üüz ve z ve OkayOkay , 2005), 2005)

Okay ve di ğ., 2001

Okay ve Tüysüz, 2005

UludaUludağğ Masifi Masifi

Okay, 1984

2543 m

Okay, 1984

KazdaKazdağğ Masifi Masifi

1765 m

Menderes Masifi Menderes Masifi

Tüysüz ve Okay, 2005

Tüysüz ve Okay, 2005

Tüysüz ve Okay, 2005

KKıırrşşehirehir--AkdaAkdağğmadeni Masifimadeni Masifi

Kadıoğlu ve di ğ.,2006

BitlisBitlis--PPööttüürge Masifirge Masifi

Keskin, 2007

PPööttüürge ve Bitlis Masifleri rge ve Bitlis Masifleri

Erdoğan ve Dora, 1983

Bitlis Masifi GBitlis Masifi Güüneyineyi

Ilgaz (ElekdaIlgaz (Elekdağğ--SaraycSaraycııkdakdağğ) Masifi) Masifi

GGöökkıırmakrmak--KKıızzııllıırmak arasrmak arasıında, Tanda, Taşşkkööprprüü--BoyabatBoyabat--KargKargııüçüçgeninde (Ilgaz dageninde (Ilgaz dağğlarlarıınnıın KD da) yn KD da) yüüzeylenirzeylenir. . Zonlara ayrZonlara ayrıılarak (5 zon) incelenmilarak (5 zon) incelenmişştir. tir. I. Zon: PrehnitI. Zon: Prehnit--pumpelliyit fasiyesipumpelliyit fasiyesiII. Zon: Glokofan II. Zon: Glokofan şşist fasiyesiist fasiyesiIII. Zon: YeIII. Zon: Yeşşil il şşist fasiyesiist fasiyesiIV. Zon: AlbitIV. Zon: Albit--epidotepidot--amfibolit fasiyesiamfibolit fasiyesiV. Zon: Eklojit fasiyesiV. Zon: Eklojit fasiyesiAyrAyrııca Miyashiro (1973) tarafca Miyashiro (1973) tarafıından bu fasiyesler ndan bu fasiyesler ““ddüüşşüük k ssııcaklcaklıık (T)k (T)--yyüüksek basksek basıınnçç (P)(P)”” (200(200--500 C ve 2500 C ve 2--10 kb P) 10 kb P) kokoşşullarullarııyla uyumlu olarak tanyla uyumlu olarak tanıımlanmmlanmışışttıır. r.

DadayDaday--Devrakani (Ilgaz) MasifiDevrakani (Ilgaz) Masifi

Kastamonu KDKastamonu KD’’da yer alda yer alıır.r.

ĐĐki birime ayrki birime ayrıılarak tanlarak tanıımlanmmlanmışışttıır.r.

1. Ebrek metamorfitleri (Orta1. Ebrek metamorfitleri (Orta--yyüüksek dereceli)ksek dereceli)

2. 2. ÇÇangal metaangal meta--ofiyoliti (Dofiyoliti (Düüşşüük dereceli)k dereceli)

(Y(Yıılmaz, 1979, 1980, Boztulmaz, 1979, 1980, Boztuğğ, 1982), 1982)

Jura Jura ööncesi yancesi yaşşa sahiplerdir. a sahiplerdir.

ĐĐsvisviççre Alplerire Alpleri

Mont Blanc, FranceMont Blanc, France