tis 15 - 1-2547

19
สน กงานมาตรฐานผล ตภ ณฑ ตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ICS 91.100.10 ISBN 974-9815-91-2 มาตรฐานผล ตภ ณฑ ตสาหกรรม THAI INDUSTRIAL STANDARD มอก. 15 เล  1 2547 นซ เมนต ปอร ตแลนด เล  1 อกหนดเกณฑ ณภาพ PORTLAND CEMENT PART 1 SPECIFICATI ON

Upload: waan-ce-rmutl

Post on 27-Feb-2018

220 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 1/19

สนักงานมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม ICS 91.100.10 ISBN 974-9815-91-2

มาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมTHAI INDUSTRIAL STANDARD

มอก. 15 เลม  1 2547

ปนซเมนตปอรตแลนดเลม 1 ขอกหนดเกณฑคณภาพ

PORTLAND CEMENT

PART 1 SPECIFICATION

Page 2: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 2/19

สนักงานมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมกระทรวงอตสาหกรรม  ถนนพระรามท   6 กรงเทพฯ  10400

 โทรศัพท  0 2202 3300

 ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบับประกาศทั วไป เลม 121 ตอนท  79งวันท   30 กันยายน พทธศักราช  2547

มอก. 15 เลม  1 2547

มาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม

ปนซเมนตปอรตแลนดเลม 1 ขอกหนดเกณฑคณภาพ

Page 3: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 3/19

(2)

คณะกรรมการวชาการคณะท   8

มาตรฐานปนซเมนตปอรตแลนด

ประธานกรรมการนายวศาล  เชาวนชเวชช

กรรมการนายยงยทธ  แตศร กรมทางหลวงผศ.เรงเดชา  รัชตโพธ  คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลัยนายสกล  จันทสงห กรมโยธาธการและผังเมองนายบญตวง  สารศักด  กรงเทพมหานคร

นายปยดล  สขโข กรมชลประทานนายอนนท ปอมประสทธ  กรมวทยาศาสตรบรการนายสชาต  แกวทอง สถาบันวจัยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยนายสมนก  ต ังเตมสรกล สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ

-   สมาคมอตสาหกรรมกอสรางไทยนายชัชวาลย  เศรษฐบตร บรษัท ปนซเมนต ไทยอตสาหกรรม จกัดนายธนต  ปลเวคนทร บรษัท ปนซเมนตนครหลวง จกัด (มหาชน)

นางวัฒนา แพรไพศาล บรษัท ชลประทานซเมนต จกัด (มหาชน)

กรรมการและเลขานการนายสนทร สนทราพรพล สนักงานมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม

Page 4: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 4/19

(3)

มาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1ขอกหนดเกณฑคณภาพ น   ไดประกาศใชเปนคร ังแรกตามมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกหนดคณภาพ มาตรฐานเลขท  มอก.15

เลม 1–2514  ในราชกจจานเบกษาฉบับพเศษ  เลม 88 ตอนท  145 วันท  23 ธันวาคม พทธศักราช 2514  ได

แก ไขเพ มเตมตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม  ฉบับท   103 วันท   25 กรกฎาคม  พทธศักราช  2517  ในราชกจจานเบกษา เลม 91ตอนท  142 วันท  1ธันวาคม พทธศักราช 2517และไดแก ไขปรับปรงโดยยกเลกมาตรฐานเดมและกหนดมาตรฐานน ข นใหม ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบับท  1492 วันท  23มถนายน พทธศักราช2532 ในราชกจจานเบกษา เลม 106 ตอนท  110 วันท  13 กรกฎาคม พทธศักราช 2532 ตอมาเม อถงวาระแก ไขปรับปรง คณะกรรมการวชาการคณะท  8 และผ  ท เก ยวของไดพจารณาทบทวนแลวเหนวามขอความและสาระสคัญทางวชาการหลายแหงควรแก ไขปรับปรง จงแก ไขปรับปรงโดยยกเลกมาตรฐานเดมและกหนดมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกหนดเกณฑคณภาพน ข นใหมมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมน  เปนเลมหน งในอนกรมมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนดซ งมดังน 

มอก.15 เลม 1–2547   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  1 ขอกหนดเกณฑคณภาพมอก.15 เลม 2–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  2 การทดสอบความถวงจเพาะของปนซเมนต

 ไฮดรอลกมอก.15 เลม 3–2519   ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 3 วธทดสอบความละเอยดของปนซเมนต ไฮดรอลก

 โดยใชแรงขนาด 150 และ 75 ไมโครเมตรมอก.15 เลม 4–2519   ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 4 วธทดสอบความละเอยดของปนซเมนต ไฮดรอลก

 โดยใชแรงขนาด 45 ไมโครเมตรมอก.15 เลม 5–2519   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  5 วธทดสอบความละเอยดของปนซเมนตปอรตแลนด โดยใชเทอรบดมเตอร

มอก.15 เลม 6–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  6 วธทดสอบหาความละเอยดของปนซเมนตปอรตแลนด  โดยเคร องแอรเพอรมอะบลต

มอก.15 เลม 7–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 7 การทดสอบความรอนท เกดข นจากปฏกรยาระหวางปนซเมนต ไฮดรอลกกับน 

มอก.15 เลม 8–2514   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  8 ขอกหนดวธทดสอบจนวนน ท เหมาะสม

เพ อให ไดความขนเหลวปกตของปนซเมนต ไฮดรอลกมอก.15 เลม 9–2518   ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 9 การหาระยะเวลากอตัวของปนซเมนต ไฮดรอลก

 โดยใชเขมแบบไวแคตมอก.15 เลม 10–2518  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 10 การหาระยะเวลากอตัวของปนซเมนต ไฮดรอลก

 โดยใชเขมแบบกลโมรมอก.15 เลม 11–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  11 การทดสอบหาการขยายตัวของปนซเมนต

ปอรตแลนด โดยวธออโตเคลฟมอก.15 เลม 12–2532  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  12 วธทดสอบความตานแรงอัดของมอรตาร

ปนซเมนต ไฮดรอลก

Page 5: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 5/19

มอก.15 เลม 13–2521  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  13 วธทดสอบหาปรมาณอากาศในมอรตารของปนซเมนต ไฮดรอลก

มอก.15 เลม 14–2520  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  14 การทดสอบหาการขยายตัวของมอรตา

ปนซเมนตปอรตแลนดเน องจากซัลเฟตมอก.15 เลม 15–2519  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  15 วธทดสอบการกอตัวผดปกตของปนซเมนต

ปอรตแลนด ( โดยใชวธเพสต)มอก.15 เลม 16–2535   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  16 การชักตัวอยางและการยอมรับปนซเมนต

 ไฮดรอลกมอก.15 เลม 17–2516  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  17 การผสมมอรตาปนซเมนตไฮดรอลกดวย

เคร องผสมมอก.15 เลม 18–2519  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 18 การวเคราะหทางเคมของปนซเมนต ไฮดรอลกมอก.15 เลม 20–2521  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 20 การใชวัสดผสมเพ มในการทปนซเมนต ไฮดรอลกมอก.15 เลม 21–2533  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  21 วธหาปรมาณแคลเซยมซัลเฟตอสระใน

 ไฮเดรเทดมอรตารปนซเมนตปอรตแลนดมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมน กหนดข นโดยใชเอกสารตอไปน เปนแนวทาง

ASTM C 150–02 Portland cement

ASTM C 563-96 Test method for optimum S03 in hydraulic cement using 24-h compressive

strength

ASTM C 1038-01 Test method for expansion of hydraulic cement mortar bars stored in waterมอก.15 เลม 5-2519   ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 5 วธทดสอบความละเอยดของปนซเมนตปอรตแลนด

 โดยใชเทอรบดมเตอรมอก.15 เลม 6–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  6 วธทดสอบหาความละเอยดของปนซเมนต

ปอรตแลนด  โดยเคร องแอรเพอรมอะบลตมอก.15 เลม 7–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  7 การทดสอบความรอนท เกดข นจากปฏกรยา

ระหวางปนซเมนต ไฮดรอลกกับน มอก.15 เลม 9–2518   ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 9 การหาระยะเวลากอตัวของปนซเมนต ไฮดรอลก

 โดยใชเขมแบบไวแคตมอก.15 เลม 10–2518  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 10 การหาระยะเวลากอตัวของปนซเมนต ไฮดรอลก

 โดยใชเขมแบบกลโมรมอก.15 เลม 11–2521   ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  11 การทดสอบหาการขยายตัวของปนซเมนต

ปอรตแลนด โดยวธออโตเคลฟมอก.15 เลม 12–2532  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  12 วธทดสอบความตานแรงอัดของมอรตาร

ปนซเมนต ไฮดรอลกมอก.15 เลม 13–2521  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  13 วธทดสอบหาปรมาณอากาศในมอรตารของ

ปนซเมนต ไฮดรอลก

(4)

Page 6: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 6/19

มอก.15 เลม 14–2520  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  14 การทดสอบหาการขยายตัวของมอรตาปนซเมนตปอรตแลนดเน องจากซัลเฟต

มอก.15 เลม 15–2519  ปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  15 วธทดสอบการกอตัวผดปกตของปนซเมนต

ปอรตแลนด ( โดยใชวธเพสต)มอก.15 เลม 16–2535  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 16 การชกัตวัอยางและการยอมรับปนซเมนต ไฮดรอลกมอก.15 เลม 18–2519  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 18 การวเคราะหทางเคมของปนซเมนต ไฮดรอลกมอก.15 เลม 20–2521  ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 20 การใชวัสดผสมเพ มในการทปนซเมนต ไฮดรอลก

คณะกรรมการมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมไดพจารณามาตรฐานน แลว  เหนสมควรเสนอรั ฐมนตรประกาศตามมาตรา 15 แหงพระราชบัญญัตมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

(5)

Page 7: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 7/19

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบับท   3283 ( พ.ศ. 2547 )

ออกตามความในพระราชบัญญัตมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมพ.ศ. 2511

เร อง ยกเลกมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกหนดคณภาพ

และกหนดมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกหนดเกณฑคณภาพ

 โดยท เปนการสมควรปรับปรงมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกหนดคณภาพ มาตรฐานเลขท  มอก.15 เลม 1-2532

อาศัยอนาจตามความในมาตรา 15 แหงพระราชบัญญัตมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

ร ัฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมออกประกาศยกเลกประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบับท  1492 (พ.ศ.2532)

ออกตามความในพระราชบัญญัตมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม  พ.ศ.2511 เร อง  ยกเลกมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1ขอกหนดเกณฑคณภาพ และกหนดมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมปนซเมนตปอรตแลนด  เลม  1 ขอกหนดคณภาพ  ลงวันท   23 มถนายน  พ.ศ.2532 และออกประกาศกหนดมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกหนดเกณฑคณภาพ มาตรฐานเลขท  มอก.15

เลม 1-2547 ข นใหม ดังมรายการละเอยดตอทายประกาศน ท ังน   ใหมผลเม อพนกหนด 270 วัน นับแตวันท ประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป

ประกาศ ณ วันท  2 กรกฎาคม พ.ศ. 2547

ร ัฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม

(7)

พนจ  จารสมบัต

Page 8: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 8/19

 –1– 

มอก. 15 เลม 1–2547

มาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรม

ปนซเมนตปอรตแลนดเลม 1 ขอกหนดเกณฑคณภาพ

1. ขอบขาย1.1   มาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมน กหนดเฉพาะขอกหนดเกณฑคณภาพสหรับปนซเมนตปอรตแลนด

2. บทนยามความหมายของคท  ใช ในมาตรฐานผลตภัณฑอตสาหกรรมน  มดังตอไปน 

2.1   ปนซเมนตปอรตแลนด (Portland cement) ซ งตอไปในมาตรฐานน จะเรยกวา “ปนซเมนต” หมายถง ผลตภัณฑท มลักษณะเปนผง  ไดจากการบดปนเมดกับแคลเซยมซัลเฟตรปใดรปหน งหรอหลายรป

2.2   ปนเมด (clinker) หมายถง ผลกท เกดจากการเผาสวนผสมตางๆ จนรวมตัวกันสกพอด มสวนประกอบเคมท สคัญคอ  ไฮดรอลกแคลเซยมซลเกต (hydraulic calcium silicates)

3.ประเภท

3.1   ปนซเมนตแบงเปน 5 ประเภท คอ3.1.1   ประเภท 1 ปนซเมนตท  ใชท ัวไปท  ไมตองการคณภาพพเศษ3.1.2   ประเภท  2 ปนซเมนตท ใชเม อตองการความทนซัลเฟตปานกลางหรอเกดความรอนปานกลางขณะท

ปฏกรยากับน 3.1.3   ประเภท 3 ปนซเมนตท  ใชเม อตองการคาความตานแรงอัดสงไดเรว3.1.4   ประเภท 4 ปนซเมนตท  ใชเม อตองการความรอนต ขณะทปฏกรยากับน 3.1.5   ประเภท 5 ปนซเมนตท  ใชเม อตองการความทนซัลเฟตสง

4. วัสด

4.1   ปนซเมนตจะมวัสดผสมเพ มได ไมเกนระบ ไว ดังตอไปน 4.1.1   น หรอแคลเซยมซัลเฟตอยางใดอยางหน ง  หรอท ังสองอยางในปรมาณของซัลเฟอร ไตรออกไซด  และ

ปรมาณน หนักท สญเสยเน องจากการเผา (loss on ignition) เกนเกณฑท กหนดในตารางท  14.1.2   ในการทปนซเมนตผ  ทอาจผสมส งอ นใดเพ มเตมตาม มอก.15 เลม 20

Page 9: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 9/19

 –2– 

มอก. 15 เลม  1–2547

5. คณลักษณะท ตองการ

5.1   คณลักษณะทางเคม

ปนซเมนตตองมคณลักษณะทางเคมเปนไปตามตารางท  1 แตอาจเพ มเตมรายการตามตารางท  2 ไดถามการตกลงกันระหวางผ  ซ อกับผ  ขายการทดสอบใหปฏบัตตาม มอก.15 เลม 18

Page 10: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 10/19

– 3  –

ตารางท  1คณลักษณะทางเคม(ขอ 4.1.1 และขอ 5.1)

รายการท  คณลักษณะ ประเภท1

1   ซลคอนไดออกไซด (SiO2) รอยละ  ไมนอยกวา

2   อะลมเนยมออกไซด (Al2O3) รอยละ  ไมมากกวา

3   ไอรออน (III) ออกไซด (Fe2O3) รอยละ  ไมมากกวา

4   แมกนเซยมออกไซด (MgO) รอยละ  ไมมากกวา 6.0

5

ซัลเฟอรไตรออกไซด 1)

 (SO3) รอยละ  ไมมากกวา5.1 เม อม ไตรแคลเซยมอะลมเนต 

2) (3CaO.Al2O3) รอยละ 8 หรอ นอยกวา 3.0

5.2 เม อม ไตรแคลเซยมอะลมเนต 2)

 มากกวารอยละ 8 3.5

6   น าหนักท สญเสยเน องจากการเผา รอยละ  ไมมากกวา 3.0

7   กากท  ไมละลายในกรดและดาง รอยละ  ไมมากกวา 0.75

8  ไตรแคลเซยมซลเกต 2)

 (3CaO.SiO2) รอยละ  ไมมากกวา9  ไดแคลเซยมซลเกต 

2) (2CaO.SiO2) รอยละ  ไมมากกวา

10  ไตรแคลเซยมอะลมเนต 2)

 รอยละ  ไมมากกวา11 เททระแคลเซยมอะลม โนเฟอรไรตบวกสองเทาของไตรแคลเซยมอะลมเนต 

2) [4CaO.Al2O3.Fe2O3

+ 2(3CaO.Al2O3)] หรอสารละลายของแขงของเททระแคลเซยมอะลม โนเฟอร ไรตบวกไดแคลเซยม

เฟอรไรต (4CaO.Al2O3.Fe2O3 + 2CaO.Fe2O3)แลวแตกรณ รอยละ  ไมมากกวา

Page 11: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 11/19

–4  –

หมายเหต1) ในกรณท มปรมาณเหมาะท สด  (optimum) ของซัลเฟอรไตรออกไซด  ( ใชวธทดสอบตาม ASTM C 563) ม

และถาจะยอมใหมากกวาเกณฑท กหนดได กจะตองแสดงใหเหนโดยการทดสอบตาม ASTM C 1038 วาการขท อาย 14 วัน

2) เปนสารประกอบสมมตซ งไดจากคนวณ  ไมจเปนตองหมายความวาออกไซดตาง ๆ จะปรากฏอย  จรง หรออย  2.1) ถาอัตราสวนรอยละของอะลมเนยมออกไซด (Al2O3 ) ตอไอรออน (III) ออกไซด (Fe2O3 ) มคาเทากับ 0.6

ไตรแคลเซยมซลเกต  ไดแคลเซยมซลเกต  ไตรแคลเซยมอะลมเนต และเททระแคลเซยมอะลมโนเฟอรไรต ไตรแคลเซยมซลเกต = (4.071 x รอยละของ CaO) - (7.600 x รอยละของ SiO2 ) - (6.718 x รอยละของ 

- (2.852 x รอยละของ SO3 )

ไดแคลเซยมซลเกต  = (2.867 x รอยละของ SiO2 ) - (0.754 4 x รอยละของ 3CaO.SiO2 )

ไตรแคลเซยมอะลมเนต  = (2.650 x รอยละของ Al2O3 ) - (1.692 x รอยละของ Fe2O3 )

เททระแคลเซยมอะลมโนเฟอรไรต  = 3.043 x รอยละของ Fe2O3

2.2) ถาอัตราสวนรอยละของอะลมเนยมออกไซตตอไอรออน (III) ออกไซด มคานอยกวา 0.64 จะเกดสารละลายข น ปรมาณรอยละของสารละลายของแขงน  และของไตรแคลเซยมซลเกตใหคนวณจากสตรตอไปน 

สารละลายของแขงของเททระแคลเซยมอะลมโนเฟอรไรตบวกไดแคลเซยมเฟอรไรต = (2.100 x รอยละของ ไตรแคลเซยมซลเกต = (4.071 x รอยละของ CaO) - (7.600 x รอยละของ SiO2 ) - (4.479 x รอยละของ 

- (2.852 x รอยละของ SO3 )

ไตรแคลเซยมอะลมเนตจะไมปรากฏในปนซเมนตท มสวนประกอบน  สวนไดแคลเซยมซลเกตใหคนวณจากในการคนวณหาคาไตรแคลเซยมอะลมเนต  ใหใชคาท วเคราะหไดละเอยดถงรอยละ 0.01 ของ Al2O3 และสวนในการคนวณหาคาของสารประกอบอ น ๆ  ใหใชคาท วเคราะหไดละเอยดถงรอยละ  0.1 ของออกไซด

คาท คนวณไดทั งหมดท อธบายในหมายเหตน   จะตองรายงานใหละเอยดถงรอยละ  1

3) ไมกหนด  ในกรณท กหนดการขยายตัวเน องจากซัลเฟตตามตารางท   4

Page 12: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 12/19

– 5  –

ตารางท  2คณลักษณะทางเคมท อาจเพ มเตมได(ขอ 5.1)

หมายเหต 

1)

เปนสารประกอบสมมตซ งไดจากคนวณ  ไมจเปนตองหมายความวาออกไซดตาง ๆ  จะปรากฏอย  จรง หรออย  ใ1.1) ถาอัตราสวนรอยละของอะลมเนยมออกไซดตอไอรออน (III) ออกไซด มคาเทากับ 0.64 หรอมากกวา ใหคไดแคลเซยมซลเกต  ไตรแคลเซยมอะลมเนต และเททระแคลเซยมอะลมโนเฟอรไรตจากผลการวเคราะหทางไตรแคลเซยมซลเกต = (4.071 x รอยละของ CaO) - (7.600 x รอยละของ SiO2 ) - (6.718 x รอยละของ 

- (2.852 x รอยละของ SO3 )

ไดแคลเซยมซลเกต  = (2.867 x รอยละของ SiO2 ) - (0.754 4 x รอยละของ 3CaO.SiO2 )

ไตรแคลเซยมอะลมเนต  = (2.650 x รอยละของ Al2O3 ) - (1.692 x รอยละของ Fe2O3 )

เททระแคลเซยมอะลมโนเฟอรไรต  = 3.043 x รอยละของ Fe2O3

รายการ คณลักษณะ เกณฑท กาหนด

ท  ประเภท 1

  ประเภท 2

  ประเภท 3

  ประเภท 4

  ประเภท 5

1  ไตรแคลเซยมอะลมเนต 1)

 รอยละ  ไมมากกวา 8  

2  ไตรแคลเซยมอะลมเนต 1)

 รอยละ  ไมมากกวา 5  

3  ไตรแคลเซยมซลเกตบวกไตรแคลเซยมอะลมเนต 1)

582)

รอยละ  ไมมากกวา

4   ดาง (Na2O + 0.658 K2O) รอยละ  ไมมากกวา 0.60 0.60 0.60 0.60 0.60  

Page 13: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 13/19

– 6  –

1.2) ถาอัตราสวนรอยละของอะลมเนยมออกไซดตอไอรออน (III) ออกไซด มคานอยกวา 0.64 จะเกดสารละลายขอปรมาณรอยละของสารละลายของแขงน และของไตรแคลเซยมซลเกต  ใหคนวณจากสตรตอไปน สารละลายของแขงของแคลเซยมอะลมโนเฟอรไรต  = (2.100 x รอยละของ Al2O3 ) + (1.702 x รอยละขอไตรแคลเซยมซลเกต = (4.071 x รอยละของ CaO) - (7.600 x รอยละของ SiO2 ) - (4.479 x รอยละของ 

- (2.852 x รอยละของ SO3 )

ไตรแคลเซยมอะลมเนตจะไมปรากฏในปนซเมนตท มสวนประกอบน  สวนไดแคลเซยมซลเกตใหคนวณจากหาคาไตรแคลเซยมอะลมเนต  ใหใชคาท วเคราะหไดละเอยดถงรอยละ  0.01 ของ Al2O3 และ  Fe2O3 สวนใใหใชคาท วเคราะหไดละเอยดถงรอยละ  0.1 ของออกไซด

คาท คนวณไดทั งหมดท อธบายในหมายเหตน   จะตองรายงานใหละเอยดถงรอยละ  1

2) เกณฑท กหนดน ใชในกรณท ตองการความรอนปานกลาง และไมไดกหนดรายการความรอนท เกดข นจากปฏกร

Page 14: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 14/19

 –7– 

มอก. 15 เลม 1–2547

5.2   คณลักษณะทางฟสกสปนซเมนตตองมคณลักษณะทางฟสกสเปนไปตามตารางท  3 แตอาจเพ มเตมรายการตามตารางท  4 ไดถามการตกลงกันระหวางผ  ซ อกับผ  ขาย

5.3   ขอกหนดอ นๆ ใหเปนไปตามภาคผนวก ก.

6. การบรรจ6.1   ในกรณท  ใชถงบรรจ ถงน ันตองแนนหนาและแขงแรง6.2   ปนซเมนตท บรรจถงสหรับจหนาย  โดยท ัวไปมน หนักสทธถงละ 50 ก โลกรัม เวนแตจะมการตกลงกันเปน

อยางอ น

Page 15: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 15/19

– 8  –

ตารางท  3คณลักษณะทางฟสกส(ขอ 5.2)

รายการ คณลักษณะ เกณฑท กา

ท  ประเภท 1   ประเภท 2   ประเภท1 ปรมาณอากาศในมอรตาร 1)

 รอยละ  โดยปรมาตร  ไมมากกวา 12 12 12

2 ความละเอยด 2)

 พ นผวจาเพาะ (specific surface) ตารางเมตรตอก โลกรัม- ทดสอบดวยมาตรความข นวากเนอร (Wagner turbidimeter) ไมนอยกวา 160 160

- ทดสอบดวยสภาพความซมผานอากาศไดของเบลน (Blaine air permeability) ไมนอยกวา 280 280

3   การขยายตัวโดยวธออโตเคลฟ (autoclave expansion) รอยละ  ไมมากกวา 0.80 0.80 0.80

4 ความตานแรงอัด 3)

 เมกะพาสคัล ไมนอยกวา

  อาย 1 วัน 12.0

  อาย 3 วัน 12.0 10.0 24.0

  อาย 7 วัน 19.0 17.0

  อาย 28 วัน5 ระยะเวลากอตัว 

4)

- ทดสอบแบบกลโมร (Gillmore test)    การกอตัวระยะตน นาท  ไมนอยกวา 60 60 60

  การกอตัวระยะปลาย ชั วโมง  ไมมากกวา 10 10 10

หรอ- ทดสอบแบบไวแคต (Vicat test)    การกอตัวระยะตน นาท  ไมนอยกวา 45 45 45

  การกอตัวระยะปลาย นาท  ไมมากกวา 375 375 375

Page 16: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 16/19

– 9  –

หมายเหต 1)  ปรมาณอากาศท จะมอย  ในคอนกรตท ทจากปนซเมนตท เปนไปตามเกณฑท กหนดน   ไมจเปนจะตองมปรมาณ

2) การทดสอบความละเอยด  2 วธ อาจเลอกใชวธใดวธหน งกได แตในกรณท มขอโตแยงหรอหาคาความละเอยดขอากาศไดของเบลน  ใหใชมาตรความข  นวากเนอรแทน

3) คาความตานแรงอัดท อายใดอายหน งจะตองไมนอยกวาท ทดสอบไดท อายนอยกวา4) ผ  ซ ออาจระบวธทดสอบระยะเวลากอตัววธใดวธหน งกได  ในกรณท ผ  ซ อมไดระบไวใหใชวธทดสอบแบบไวแคต

Page 17: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 17/19

1   0  –

ตารรางท  4คณลักษณะทางฟสกสท อาจเพ มเตมได(ขอ 5.2)

หมายเหต 1) ถามการกหนดรายการความรอนท เกดข นจากปฏกรยาระหวางปนซเมนตกับน  กไมตองกหนดไตรแคลเซย

ระบไวในตารางท   22) ถามการกหนดรายการการขยายตัวเน องจากซัลเฟต   กไมตองกหนดเกณฑของไตรแคลเซยมอะลมเนต  แบวกสองเทาของไตรแคลเซยมอะลมเนตท ระบไวในตารางท   1

รายการท  คณลักษณะ เกณฑท กาหนด ประเภท 1   ประเภท 2   ประเภท 3   ประเภท 4

1   การกอตัวผดปกต ระยะจมปลาย รอยละ  ไมนอยกวา 50 50 50 50

2   ความรอนท เกดข นจากปฏกรยาระหวางปนซเมนตกับน าแคลอรตอกรัม  ไมมากกวา

  อาย  7 วัน 701) 60

  อาย 28 วัน 703   ความตานแรงอัด เมกะพาสคัล  ไมนอยกวา

  อาย 28 วัน 28.0 28.0

4   การขยายตัวเน องจากซัลเฟต รอยละ  ไมมากกวา   อาย 14 วัน

Page 18: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 18/19

 –11– 

มอก. 15 เลม 1–2547

7. เคร องหมายและฉลาก

7.1   ท ถงบรรจปนซเมนตทกหนวย อยางนอยตองมเลข อักษร หรอเคร องหมายแจงรายละเอยดตอไปน  ใหเหน  ไดงาย

ชัดเจน(1)   ช อผลตภัณฑ(2)   ประเภท(3)   น หนักสทธเปนก โลกรัม หรอเมตรกตัน(4)   ช อผ  ทหรอโรงงานท ท หรอเคร องหมายการคาท จดทะเบยน

7.2   ในกรณท เปนปนซเมนตผงบรรจภาชนะอยางอ นสงใหผ  ซ อ  ใหแจงรายละเอยดในใบสงของกกับปนซเมนตน ันตามขอ 7.1 ดวย แตน หนักสทธท ังหมดให ใชน หนักสทธรวม

7.3   ในกรณท  ใชภาษาตางประเทศ ตองมความหมายตรงกับภาษาไทยท กหนดไวขางตน

8. การชักตัวอยางและเกณฑตัดสน8.1   ร น  ในท น  หมายถง ปนซเมนตประเภทเดยวกันท ทตอเน องกันคราวเดยวกันและแหลงเดยวกันท สงมอบในคราว

เดยวกัน หรอท เขาไซโลเดยวกันหรอหลายไซโลเรยงกันตามลดับ หรอท บรรจ ในภาชนะขนสงซ งอาจเปนรถหน งคันหรอมากกวาก ได แตตองเปนปนซเมนตท ขนมาจากไซโลเดยวกัน

8.2   การชักตัวอยางและเกณฑตัดสน   ใหเปนไปตาม  มอก.15 เลม  16 หรออาจใชแผนการชักตัวอยางอ นท เทยบเทากันทางวชาการกับแผนท กหนดไว

Page 19: TIS 15 - 1-2547

7/25/2019 TIS 15 - 1-2547

http://slidepdf.com/reader/full/tis-15-1-2547 19/19

12

มอก. 15 เลม  1–2547

ภาคผนวก ก.

ก.1   การเกบปนซเมนต

สถานท เกบปนซเมนต ตองแหงและสามารถปองกันความเปยกช นม ใหเขาถงปนซเมนต ไดทกฤดกาล และเกบปนซเมนต ไว ในลักษณะท ผ  ตรวจสอบสามารถตรวจสอบไดสะดวก และทราบไดวาเปนปนซเมนตร นใด

ก.2   เอกสารการส ังซ อ ควรระบประเภทของปนซเมนตท ตองการพรอมท ังคณลักษณะท อาจเพ มเตมไดถาตองการถาในเอกสารการสั งซ อม ไดระบประเภทของปนซเมนต  ใหถอวาเปนปนซเมนตประเภท 1

ก.3   การตรวจสอบและออกใบรับรองการตรวจสอบและการออกใบรบัรองปนซเมนต  ใหเปนไปตามขอตกลงระหวางผ  ซ อกับผ  ขาย

ก.4   การไมรับของอาจกหนดเง อนไขตอไปน  ไว ในสัญญาซ อขาย หรอหากม ไดกหนดไวกอาจใชเง อนไขตอไปน เปนแนวทางได

ผ  ซ ออาจไมรับปนซเมนตร นน ันได ในกรณตอไปน ก.4.1   ผลการทดสอบตัวอยางปนซเมนต ไมเปนไปตามเกณฑท กหนดในรายการใดรายการหน งก.4.2   ปนซเมนตท ทดสอบแลว หากเกบในลักษณะปนซเมนตผง ณ สถานท เกบของผ  ทเกน 6 เดอน หรอเกบใน

ลักษณะปนซเมนตถง ณ สถานท เกบของผ  ขายเกน 3 เดอน หากปรากฏวาผลการทดสอบซ กอนนไปใชงานท ผ  ซ ออาจขอรองใหทดสอบซ ไมเปนไปตามเกณฑท กหนดรายการใดรายการหน ง

ก.4.3   เม อตรวจสอบพบวาน หนักสทธของปนซเมนตถง ท กหนดน หนักสทธ ไวแนนอนแลวนอยกวาท กหนด ไว เกนรอยละ 2 หรอในกรณท มการซ อขายเปนจนวนมาก ถาน หนักสทธเฉล ยของปนซเมนต 50 ถงคนวณจากน หนักท  ไดจากการช ังตัวอยางซ งเกบดวยวธส มปนซเมนตแตละถงมคาต กวาน หนักสทธท กหนด