tema 8 a primeira guerra mundial e a
TRANSCRIPT
TEMA 8- A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL E A REVOLUCIÓN RUSA
Sergio Martínez Gómez 4ºESO
1- EUROPA A COMEZOS DO SÉCULO XX A ESTENSIÓN DA DEMOCRACIA
• Consolidación dos sistemas políticos constitucionais e parlamentarios).
• Inglaterra e Francia avanzan cara un sistema democrático (leis sociais).
• O Imperio Alemá: sistema parlamentario autoritario (gran poder do executivo, Kaiser, e certa democratización).
• Sur de Europa: sistema democrático dominado polo fraude e o caciquismo.
O MANTEMENTO DE RÉXIMES AUTORITARIOS
• Vellos imperios multinacionais.
• Imperio austrohúngaro:
o Certas reformas pero dominio, poder, do emperador (certas liberdades, sufraxiorestrinxido).
o Sometemento dos pobos eslavos.
• Imperio Ruso:
o Poder absoluto do emperador.
o Fracaso dos intentos de reforma.
• Imperio Turco:
o En descomposición pero dominaba algúns territorios en Europa.
o Tibia modernización.
A PAZ ARMADA
• Alteración do vello equilibrio europeo pola puxanza económica e política de Alemaña.
• Weltpolitik de Guillerme II.
• Formación da Tripla Alianza: Alemaña, Austria-Hungría e Italia.
• Francia, gran inimiga de Alemaña (problema cos territorios de Alsacia e Lorena).
• Triplo Acordo, Entente: inimigos de Alemaña, Francia, Rusia e Gran Bretaña.
• Escalada da produción de armamentos.
• Alianzas militares.
2- O CAMIÑO CARA A 1ª GUERRA MUNDIAL (1914-1918) AS CAUSAS DA GUERRA
• Imperialismo.
• Nacionalismo.
• Crises prebélicas:
o Crises coloniais de Marrocos.
o Conflicto dos Balcáns:
Anexión de Bosnia-Herzegovina ao Imperio Austrohúngaro.
Dúas guerras balcánicas.
O ESTALIDO DA GUERRA
• Asasinato do herdeiro do Imperio austrohúngaro Francisco Fernando e da súa muller en Saraievo, 1908.
• Ultimátum de Austria a Serbia.
• Rusia declara a guerra a Austria e moviliza as tropas.
• Alemaña declara a guerra a Rusia e Francia.
• Gran Bretaña declara a guerra a Alemaña, e Austria-Hungría, cando esta invade Bélxica.
• Italia mantívose neutral.
3- AS FASES DO CONFLICTO BÉLICO (1914-1918) Gran Guerra.
GUERRA DE MOVEMENTOS
• Fronte occidental:
o Ataque alemá a Francia a través de Bélxica e Luxemburgo.
o Batalla do Marne: detense o ataque alemán.
• Fronte oriental:
o Exército alemá derrota ao ruso na batalla de Tannemberg.
o Fracaso austrohúngaro en Serbia.
GUERRA DE TRINCHEIRAS• Inmobilización das frontes.
• Novos aliados na guerra.
• Turquía a favor dos imperios centrais, 1914.
• Italia entra a favor do Triplo Acordo.
• Bulgaria a favor da Tripla Alianza.
• Romanía a favor do Triplo Entente.
• Batalla de Verdún.
• Batalla de Somme (ofensiva inglesa e francesa).
• Guerra cun grande custo humano.
BATALLA DE MARNE 1914
BATALLA DE VERDÚN
A CRISE DO 1917 E A FIN DA GUERRA
• 1917, triunfo da Revolución rusa, bolxevique.
• 1917, entrada de EE.UU na I Guerra Mundial.
• Tratado de Brest-Litovsk (1918).
• Fronte oriental, derrota dos austríacos e os seus aliado, que firman a paz.
• Fronte occidental, derrota de Alemaña na II batalla do Marne por exércitos franceses, ingleses e americanos.
• Revoltas internas en Austria e Alemaña.
• 11 Novembro de 1918, Alemaña asina o armisticio e abdicación do emperador alemán Guillerme II.
• Proclamación da República de Weimar.
TRATADO DE BREST-LITOVSK
UN NOVO TIPO DE CONFLICTO
• Mobilización de gran cantidade de recursos económicos e humanos (economía de guerra).
• Novos tipos de armamentos que aumentaron as baixas humanas (ametralladora, desarrollo total da artillería, aviación).
• Primeiros bombardeos sobre as cidades.
• Gas mostaza, lanzachamas.
• Submarino.
• Destrucción de pobos, fábricas, colleitas, etc.
• Consecuencias da guerra na retagarda.
• Reconversión das industrias en función da guerra.
• Necesidade de préstamos e traballo feminino.
• Propaganda.
4- AS CONSECUENCIAS DA GUERRA OS TRATADOS DE PAZ
• 1919, Conferencia de París.
• Asistencia de todos os países en guerra pero deciden só os vencedores.
• Fracaso dos 14 puntos de Wilson (presidente norteamericano).
• Tratado de Versalles (potencias vencedoras e Alemaña):
o Culpabilidade de Alemaña.
o Pagamentos de fortes reparacións económicas.
o Desarmamento e desmantelamento do exército alemá.
o Cesión de territorios a oeste e leste de Alemaña (Alsacia e Lorena, e a favor de Polonia, dividindo Alemaña en dous: corredor polaco).
o Perda das colonias alemás.
o Para os alemás isto é un diktat (imposición humillante); ambiente de nacionalismo revanchista.
o Outros tratados: Saint-Germain, con Austria; Trianon, con Hungría; Nevilly, con Bulgaria; e Sévres, con Turquía.
O NOVO MAPA DE EUROPA
• Profunda remodelación de Europa.
• Imperio Turco: desaparece case na súa totalidade en Europa reducíndose á actual Turquía; formación de protectorados en antigos territorios asiáticos de Turquía por Francia e Inglaterra( Iraq, Siria, Líbano e Palestina).
• Imperio Austrohúngaro: desaparece o imperio; xorden Austria e Hungría como repúblicas; prohíbese a unión de Austria con Alemaña; aparece Checoeslovaquia; Iugoslavia baixo dominio serbio.
• Imperio Ruso: desaparece o imperio; o obxetivo das potencias occidentais é illar á nova Rusia Revolucionaria, e por iso aparecen a Gran Polonia, a costa de Rusia, e a Gran Romanía, a costa do I. Austríaco e de Rusia; aparición dos Estados Bálticos, e decir, Estonia, Letonia e Lituania.
AS CONSECUENCIAS SOCIAIS E ECONÓMICAS
• Soldados mortos: 10 millóns, víctimas civís.
• Problema dos orfos, viudas e feridos.
• Perdas materiais; aumento da débeda pública polos préstamos.
• Gran inflación.
• Beneficio temporal dos países neutrais.
• EE.UU, gran beneficiada da guerra e principal prestamista dos países europeos.
A SOCIEDADE DE NACIÓNS
• SDN (un dos 14 puntos de Wilson).
• Problemas:
o A pesar de ser proposta por EUA, esta mantense á marxe.
o Non está a URSS.
o Paulatina retirada de países como Alemaña e Italia.
5- A CAÍDA DO IMPERIO TSARISTA EN RUSIA O IMPERIO DOS TSARES
• Réxime autocrático dos tsares.
Unha economía atrasada:
• Principal actividade económica: agricultura.
• Medios de producción en mans dos terratenentes aristócratas.
• Maioría da poboación e campesiña, nunhas condicións case feudais.
• Tímido proceso de industrialización concentrado en algunhas zonas, en torno a Moscova, San Petersburgo, Urais.
• Industria pesada, tradicional.
• Xurdimento dun numeroso proletariado.
• Escasa burguesía.
As forzas políticas:
• Kadet: Partido Constitucional Demócrata, de carácter burgués.
• Partido Socialrevolucionario, campesiño.
• Partido Socialdemócrata Ruso, marxista e obreiro, preto do anarquismo (PSR).
• PSR:
o Menxeviques, máis moderados, maioritarios.
o Bolxeviques, máis radicais, minoritarios, defensa da revolución obreira violenta, Lenin.
A REVOLUCIÓN DE 1905
• Derrota frente a Xapón nunha guerra de carácter imperialista.
• Gran manifestación pacífica.
• Domingo Sanguento.
• Aparición dos soviets (Asambleas de campesiños, obreirose soldados:
• Resultados:
o Eleccións por sufraxio universal ao Parlamento (Duma).
o Promesa de reforma agraria.
o Pouco despois, o tsar clausura a Duma.
A REVOLUCIÓN BURGUESA DE FEBREIRO DE 1917
• Entrada de Rusia na I Guerra Mundial.
• Derrotas militares e moitos mortos.
• Fame, non só do exército, senon na poboación.
• Protestas pedindo a retirada da guerra.
• Fin do tsarismo.
• Tsar indefendible incluso polas clases burguesas.
• Manifestación en Petrogrado.
• Proclamación da República, formación dun goberno provisional que ten como obxectivo a instauración dunha democracia parlamentaria.
O GOBERNO PROVISIONAL
• Novas reformas políticas e sociais.
• Continúa coa guerra.
• Aumento do descontento popular.
• Dualidade de poderes:
o Goberno provisional.
o Soviets.
• Aumenta a influencia dos bolxeviques nos soviets.
• “Teses de Abril” de Lenin:o Derrocación pola forza do Goberno provisional e
formación dun goberno dos Soviets.o Asinar a paz con Alemaña.o Reparto das terras entre os campesiños.o Cesión das fábricas aos obreiros.o Nacionalización da Banca.o Recoñecemento das distintas nacionalidades do
Imperio.
6- A REVOLUCIÓN BOLXEVIQUE E A GUERRA CIVIL A REVOLUCIÓN OBREIRA DE OUTUBRO DE 1917
• Toma do pazo de inverno, importancia da Garda Roxa.
• Caída do goberno provisional e proclamación do Goberno Obreiro, ondeas figuras importantes son Lenin, Trotsky e Stalin.
• Apróbase o goberno obreiro.
• Medidas revolucionarias:
o Repartición das terras dos terratenentes entre os campesiños.
o Control das fábricas mediante os comités obreiros.
o Tratado de Brest-Litovsk.
• Eleccións para a Asamblea Constituínte.
• Disolución da Asamblea Constituínte; fin do pluralismo político, debido á perda dos bolxeviques nas eleccións.
• Dictadura do proletariado co fin de acabar coas desigualdades.
• Guerra Civil.
GUERRA CIVIL
• Exército Branco (apoiados por franceses, británicos, xaponeses, norteamericanos).
• Exército Roxo (exército bolxevique, Trotsky).
• Escasez de alimentos.
• Represalias políticas (fusilamento do Tsar e a súa familia).
• Triunfo do exército Roxo, 1921.
• Endurecemento do réxime soviético.
• Formación do Partido Comunista Ruso que ostenta o monopolio do poder.
• Formación dunha policía contrarevolucionaria secreta (Tcheka).
• Política económica: comunismo de guerra.
• Nacionalización da industria e colectivización das terras dos campesiños.
A FORMACIÓN DA URSS
• Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.
• Constitución de 1924.
• Institucións:
o Soviet Supremo.
o Presidium.
o Consello de Comisarios do Pobo.
• Monopolio do poder do Partido Comunista da Unión Soviética (PCUS).
• Partido centralizado e xerquizado.
• Comité Central e Secretario Xeral.
• Dictadura do proletariado.
• Sistema totalitario: Unión de Partido e Estado.
7- A URSS DE STALIN
A PUGNA POLO PODER
• Morte de Lenin, 1924; enfrontamento dentro do partido comunista:
o Enfrontamento entre colectivización total da economía e partidarios da NEP.
o Eenfrontamento entre Trotski e Stalin: exportación da revolución cara outropaíses VS socialismo dun só país.
o Stalin é nomeado Secretario Xeral do PCUS e eliminación dos opositores (Trotski).
DITADURA STALINISTA
• Ditadura personal (stalinismo).
• Partido controlado totalmente por Stalin.
• Necesidade de pertenza ao partido para ocupar calquera cargo público.
• Culto á personalidade.
• Dura represión.
• Gulags.
• Procesos de Moscova.
O SOCIALISMO NUN SÓ PAÍS
• Obxetivo fundamental: Convertir a URSS nunha gran potencia industrial.
• Economía planificada e dirixida polo Estado:
o Plans quinquenais.
o Gosplán.
• A colectivización total da economía coa prohibición da propiedade privada:
o Colectivización forzosa da agricultura.
o Koljós, sovjós.
• Desenvolvemento industrial baseado na industria pesada, a produción de enerxía e na construción de infraestructuras:
o Atraso da agricultura.
o Descoido da produción de bens de consumo.
• Resultados:
o Rápida industrialización.
o Crecemento económico.
