tema 4: estructuras bipolares y coordinadasgamallo/aulas/le2/tema4/tema4.pdf · una estructura...
TRANSCRIPT
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
Tema 4: Estructuras bipolares y coordinadas
Pablo Gamallo Otero
Departamento de Língua EspanholaUniversidade de Santiago de Compostela
Matéria: Língua Espanhola 2Graos de Filologia Clássica, Língua e literatura espanholas, Língua e literatura
galegas, Língua e literatura inglesas e Língua e literatura modernas
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Estructura bipolarUna estructura bipolar consta de dos unidades relacionadas sintácticamentepor interordinación, es decir se trata de una relación entre dos unidades delmismo nivel jerárquico. Desde el punto de vista semántico, ambas unidades sonmutuamente dependientes, es decir hay interdependencia lógico-semántica.Una oración es una estructura bipolar constituida por dos unidades que soncláusulas.Esta definición de oración como estructura bipolar no tiene paralelo en lagramática tradicional: esto es, dos unidades sintácticas de nuestro análisis,cláusula y oración, se corresponden con solo una en el análisis tradicional,oración.
Asociadas a diferentes nexos (o conjunciones), reconocemos varios tipos de
oraciones bipolares:CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausales
Comparativas
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Representación de oraciones
Si llueve no salgasTe quiero aunque fumesEs guapo pero está calvo
clausFUNC1
oración
FUNC2claus
Si llueve no salgas
clausCTE
oración (condicional)
CDOclaus
Si llueve no salgas
clausCTE
oración (condicional)
CDOclaus claus
TESIS ANTITESISclaus
Te quiero aunque fumes
claus
oración (concesiva)
claus
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Oración bipolar condicional
Funciones: CONDICIONANTE CONDICIONADO
Gramática tradicional: Oración compuesta por subordinación (oración principal+ oración subordinada circunstancial o adverbial impropia condicional).
Nexos de condición (incluidos en el condicionante): si, caso que, en el caso deque, de + inf., como, con tal que, en el supuesto que, a menos que, siempre ycuando, ...
“Si estás enferma, debes tomar la medicina”“como sigas jugando a la ruleta, lo perderás todo”
“De seguir así, lo perderás todo”
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Tipos de oración condicional
real de presente : Si te invitan, trae un regalo para sus hijos
real de pasado : En aquella época, si la invitaban, siempre traía un regalo para loshijos
irreal de presente : Si me invitasen hoy, tendría que llevarles un regalo
irreal de pasado : Si me hubieses invitado la semana pasada, te habría llevado un
regalito
Los anteriores son los esquemas canónicos, pero hay otras combinaciones posibles, en diferentes grados dedifusión y aceptación en la lengua formal:
irreal de presente: Si tuviera vacaciones, ahora mismo me iba a las Azores
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Oración bipolar concesiva
Funciones: ANTÍTESIS TESIS
Gramática tradicional: Oración compuesta por subordinación (oración principal+ oración subordinada circunstancial o adverbial impropia concesiva).
La antítesis expresa una objeción o dificultad para el cumplimiento de lo que sedice en la tesis; pero este obstáculo no impide su realización.
Nexos de concesión (incluidos en la antítesis): aunque, por más que, a pesar deque, mismo que, antes bien, bien que, pese a que, ...
“Pese a que solo tiene 15 años, te gana en madurez”
“Debes tomar la medicina, aunque resulte desagradable”
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Tipos de oración concesiva
real de presente : Aunque me inviten, no iré
real de pasado : Aunque me invitaron, no fui
irreal de presente : Aunque me invitaran, no iría (no iba)
irreal de pasado : Aunque me hubieran invitado, no habría ido
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Oración bipolar consecutiva
Funciones: ANTECEDENTE CONSECUENTE
El consecuente expresa alguna consecuencia que se deduce de la intensidadcon que el antecedente manifiesta una cualidad, circunstancia o acción.
Gramática tradicional: Oración compuesta por subordinación (oración principal+ oración subordinada circunstancial o adverbial impropia consecutiva).
Nexos consecutivos (incluidos generalmente en el consecuente): tan/tanto ...que, así que, por tanto, pues, conque, así pues, de forma que, de manera que,de modo que, de suerte que, ...
“Me quedo en casa, así que no asistiré a la reunión”
“Tengo tanta hambre, que me comería un caballo”
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Oración bipolar adversativa
Funciones:TESIS ANTÍTESIS
Expresan una contraposición entre dos ideas.
Gramática tradicional: Oración compuesta por coordinación adversativa, ocoordinada adversativa.
Nexos adversativos (incluidos en la antítesis): sin embargo, pero, con todo, apesar de, no obstante, más bien, excepto, salvo, sino, sino que, antes bien, alcontrario, ...
“Tiene 15 años, pero te gana en madurez”
“Es un granuja y un caradura, con todo, sigue siendo mi padre”
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Oración bipolar causal
Funciones: EFECTO CAUSA
Gramática tradicional: Oración compuesta por subordinación (oración principal+ oración subordinada circunstancial o adverbial impropia causal)
Nexos de causa (incluidos en la causa): porque, pues, puesto que, ya que,como, por + inf., ...
“Llegué temprano, porque no había tráfico”“ como su coche estaba muy viejo, se ha comprado uno nuevo”
Oración o cláus. compleja???: “Por andar de farra, me torcí el pie”
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
Oración bipolar comparativa
Funciones: REFERENCIA COMPARADO
Gramática tradicional: Oración compuesta por subordinación (oración principal+ oración subordinada circunstancial o adverbial impropia comparativa)
Establecen alguna relación de superioridad, inferioridad o igualdad entre dosnociones; o bien el incremento o disminución de dos magnitudes en paralelo.
Nexos comparativos : más ... que (superioridad), menos ... que (inferioridad),tan/tanto/a/os/as ... como (igualdad), cuanto más ... más/menos(incremento/disminución)
“Manolo debe tener más discos en casa que la discográfica Virgin publica en unaño”
“El nuevo director me inspira tanta confianza como el anterior (me inspiraba)”
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
La coordinación
Una estructura coordinada contiene en su interior dos o más miembroscoordinados mediante nexos (conectores o conjunciones) de coordinación.
Las unidades coordinadas no tienen por qué tener la misma estructura interna,es decir, no tienen por qué pertenecer a la misma categoría, aunque sídesempeñan la misma función con respecto a la unidad en la que se integra laestructura coordinada:“Quiero un lápiz, un papel y que os calléis”
Asociados a diferentes nexos, reconocemos varios tipos de estructurascoordinadas:
CopulativasDisyuntivasDistributivas
Gapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Representación de estructuras coordinadas
catM1
estr. coordinada
M2cat
PRED CDIRestr. coordinada
quiero un lápiz , un papel y que os calléis
v
cláusula
conjNEXO
conjNEXO
M1 M2 M3 fn fn clau.
NX NXconj conj
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Estructura coordinada copulativa
Nexos: y (alófono e), ni, tanto ... como/cuanto, así ... como, no solo ... sinotambién, o simple yuxtaposición.
Valor aditivo.
Ejemplos:“Piensa mal y acertarás” (coord. de cláusulas)“Nunca la quiso, ni la querrá” (coord. de cláusulas)“Tanto unos como otros os habéis equivocado”(coord. de pronombres en función de SUJETO)
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Estructura coordinada disyuntiva
Nexos: o
Valor disociativo.
Ejemplos:“Estás con nosotros o contra nosotros” (coord. de fprep en función de CCIRC)“No se sabe si la amas o la idolatras” (coord. de cláusulas en función de CDIRD)
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Estructura coordinada distributiva
Nexos: sea ... sea, ya ... ya, ora ... ora, bien ... bien
Valor muy próximo al disociativo de las disyuntivas.
Ejemplos:“Se mostraba ora dulce ora burlón” (coord. de fadj en función de PRVO)“Sea por miedo sea por otra causa, no ha querido unirse a nosotros”(coord. de fprep en función de CCIRC)
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Índice de contenidos1 Estructuras bipolares y oraciones
CondicionalesConcesivasConsecutivasAdversativasCausalesComparativas
2 Estructuras coordinadas o compuestasCopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Língua Espanhola 2 Tema 4
Estructuras bipolares y oracionesEstructuras coordinadas o compuestas
CopulativasDisyuntivasDistributivasGapping
Estructura coordinada mediante gapping
Coordinación a nivel clausal que saca factor común del predicado, a vecesacompañado de algún otro complemento, con respecto a series sucesivas devarios complementos:
Ejemplos:“Le di a María tu regalo y a Marta tu recado (gap de “le di”)“Puse el libro en el estante y la libreta en el cajón (gap de “puse”)
Língua Espanhola 2 Tema 4