paralelismos_ termas de vals, a obra prima de peter zumthor _ arquitetos da felicidade

Upload: yuri-rosenthal-robert

Post on 06-Jul-2018

223 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    1/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 1/21

    arquitetos da FELICIDADE

    PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra

    pr ima de Peter Zumthor 

    Publicado em 26 de junho de 201330 de junho de 2014 por Arquiteto da Felicidade

    por MARCIO COSTA Correspondente da Felicidade

    Contextualização

    Acredito profundamente que o “fenômeno arquitetônico” apenas será devidamentecompreendido quando observado e presenciado através dos nossos cinco sentidos. Aarquitetura só é interiorizada quando nos envolvemos com ela, quando estamos rodeados por

     

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/https://arquitetosdafelicidade.com.br/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/author/robertjeferson/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    2/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 2/21

    ela e quando com ela interagimos, seja através da visão, da audição, do olfato, do paladar oudo tato.

    Ao atentar para origem da palavra arquitetura, encontro nela a devida fundamentação paraesta afirmação. Constato que etimologicamente ela é composta por duas palavras derivadas doGrego: [arkhé ] que significa “Principal” e uma outra que considero ser importante para a suadefinição [tékhton], na qual se traduz “Construção” e onde se encontra toda a base desta

    ciência.Arquitetura nada mais é do que a arte de construir, através de uma técnica, adequada a umadeterminada época, num determinado local, inserido numa cultura específica, com umcontexto socioeconômico e político que lhe está inerente. Deste modo, da mesma forma que aciência necessita da experimentação para a verificação de hipóteses, a arquitetura só surgequando ultrapassada a barreira do mundo imaterial para o mundo físico, através daconstrução.

    Consequentemente, creio que para analisarmos, estudarmos e entendermos o “fenômeno

    arquitetônico” e todas as suas intenções nele expressas, teremos que estar presente fisicamentediante dessa realidade.

    Foi com este pensamento na bagagem, que quando parti para a Suíça aceitei o convite paraescrever um artigo para este Blog, sobre um edifício muito peculiar, situado em plenos Alpessuíços, na vila de Vals.

    A obra prima de Peter Zumthor: Termas de Vals.

    Viagem do Brasil à Suiça – Fonte: Marcio Costa

    Envolvente

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    3/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 3/21

    7h30m da manhã de Domingo. Parti da estação de trem de Luzern em direção a Vals, numaornada que duraria cerca de três horas e meia. 

    Vals é uma pequena vila suíça, localizada a 1.252m de altitude, situada num vale, no interiordos Alpes suíços. O centro da vila é cercado por casas tradicionais, construídasmajoritariamente em madeira, que se expandem ao longo da linha do vale.

    O cinzento é o tom predominante na vila, suas coberturas em duas águas revestidas a pedralocal predominam, permitindo deste modo que se integrem harmoniosamente com averdejante paisagem envolvente, onde a presença dessa mesma pedra é uma constante nasencostas. Deste modo, tendo como cenário a presença imponente dos Alpes Suíços, arquiteturae natureza caminham lado a lado numa simbiose perfeita onde a serenidade, tranqüilidade e osilêncio imperam. (FIGURA 3 e 4)

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    4/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 4/21

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑4‑commonswikimedia_org‑copy‑copy/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑3‑www‑landschaftsfotos‑eu/)É neste cenário que se localiza o mais importante cartão postal desta pequena vila e um dosedifícios mais famosos no mundo da arquitetura, o Spa termal desenhado pelo arquiteto suíçoPeter Zumthor.

    O volume que repousa tranquilamente sobre a encosta foge do nosso alcance visual devido àsua implantação em relação aos edifícios que o envolvem. Rodeado a Norte pelo hotel, por umpar de edifícios de apartamentos a Este e pela encosta a Oeste, apenas somos confrontados coma obra de Zumthor pelo lado nordeste do terreno, onde um espaço entre o hotel e o edifíciomultifamiliar nos permite visualizar timidamente o edifício entre a abundante neve e asárvores despidas de folhagem. 

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-3-www-landschaftsfotos-eu/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-4-commonswikimedia_org-copy-copy/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    5/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 5/21

    Mapa de Implantação da Thema de Vals – Fonte: Marcio Costa

    Ao contrário de uma obra de Ghery ou Hadid, este primeiro encontro não se torna impactantenem provocativo, não nos faz reagir devido a sua imponência e forte expressão formal comonas obras destes dois arquitetos. Pelo contrário, a sua materialidade provocando a sua difusãona paisagem, a sua expressão formal e sua disposição horizontal no terreno nos transmite umsentimento de que o edifício faz parte da geografia existente, pretendendo “amigavelmente” se

    relacionar com a envolvente e não se afirmar e reagir perante esta. “When we look at objects or buildings that seem to be at peace within themselves, our perceptionbecomes calm and dulled. The objects we perceive have no message for us; they are simply there…Here, in this perceptual vacuum a memory may surface…”

      “Quando olhamos para objetos ou edifícios que parecem estar em paz em si mesmos, anossa percepção se torna calma e entorpecida. Os objetos que percebemos não temnenhuma mensagem para nós, pois eles estão lá simplesmente … Aqui, neste vácuoperceptual uma memória pode vir à tona … “

    Peter Zumthor

    Após iniciarmos uma pequena subida pela encosta em direção ao hotel de Vals, a estruturaimplantada paralelamente às linhas de encosta, no alinhamento norte‑sul do vale, surge entãolevemente aos nossos olhos, através de sua geometria pura e suas fenestrações de váriasdimensões, subtraídas a esse bloco de pedra para permitir que o exterior penetre no interior. 

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    6/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 6/21

    Trata‑se de um edifício que parece que sempre habitou e sempre pertenceu àquele lugar desdea sua primária existência. Um edifício pequeno e contido que se relaciona com a sua geologialocal e que responde positivamente aos restantes volumes de pedra presentes na vila, volumesesses também contidos, prensados e revestidos em pequenas placas de pedra local. Essa relaçãopode ser observada na sua estratégia de implantação, através do volume semi‑enterrado noterreno, com seu telhado constituindo uma extensão da topografia existente, contribuindo parauma acentuação da horizontalidade e da leveza do volume de pedra, enfatizando a relaçãoentre o edifício‑topografia‑envolvente.

    “The building takes the form of a large, grass covered stone object set deep into the mountain anddovetailed into its flank. It´s a solitary building which resists formal integration with the existingstructure in order to evoke more clearly and achieve more fully what seemed to us a more importantrole : the establishing of a special relationship with the mountain landscape.”

    “O edifício tem a forma de um grande objeto de pedra coberta pro grama, colocado profundamente namontanha e encaixado em seu flanco. É uma construção solitária que resiste a integração formal coma estrutura existente, a fim de evocar de forma mais clara e alcançar mais plenamente o que nos

     pareceu um papel mais importante: o estabelecimento de uma relação especial com a paisagemmontanhosa.”

    Peter Zumthor

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    7/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 7/21

    O ato do banho

    O banho era praticado na Antiguidade nos rios e lagos como um ritual de purificação religiosa,associado à imersão. Um local de culto, onde a cura era obtida através do ritual de se banhar,

     beber a água termal e dormir num ambiente fechado. Porém, através dos tempos serviutambém como prática de higiene pessoal, tratamento de saúde, convívio social ou celebração.

    Os romanos foram o povo da antiguidade que mais se importaram com transformar o banhonum evento, construindo termas públicas onde qualquer cidadão poderia desfrutar dosprazeres do banho. A maior parte das cidades romanas tinha pelo menos um edifício dedicadoaos banhos termais, não só exclusivamente para o ato de banhar mas também para o desocializar, acreditando que a boa saúde era oriunda de banhos, comida, massagens e exercícios.

    Deste modo, fica evidente um paralelismo entre a obra de Peter Zumthor e os rituais antigos noque diz respeito à prática do banho. As termas de Vals não se limitam apenas ao cumprimentode um rigoroso programa funcional, elas possuem um caráter místico, transformando o banhonão apenas num corpo imerso em água, mas numa cerimônia e num ritual de pureza, atravésda iluminação natural tênue, dos espaços na semi escuridão, numa atmosfera tranqüila,silenciosa e relaxante, que nos leva de volta à Antiguidade.

    Conceito

    Antes do início desta jornada, tentei eliminar qualquer tipo de informação, turística ouarquitetônica, relativa ao edifico em questão. O objetivo era primeiramente obter a percepçãopessoal do fenômeno arquitetônico que iria testemunhar e abstrair tudo aquilo que tinhaabsorvido sobre Vals e suas termas, para que nada influenciasse a minha interpretação. Tenteicolocar de parte a minha formação de arquiteto me transformando num simples turista quedisfrutaria de seu banho termal, em plenos Alpes suíços. Porém essa tarefa foi extremamentedifícil quando me deparei com uma obra extraordinária como esta.

    A curiosidade, o conhecimento e o desejo de contato com diferentes culturas sempre meacompanharam ao longo da vida. Meu fascínio pela história de civilizações antigas e suasrespectivas origens creio ser uma consequência dessa mesma curiosidade que adquiri quando,após a minha formação, iniciei uma série de viagens a diferentes partes do mundo.

    Similaridades

    Petra é uma cidade localizada na Jordânia, às margens do deserto montanhoso do WadiAraba eum dos locais arqueológicos mais importantes do mundo. O seu nome provém dogrego “Petra”  que significa pedra, um dos principais materiais presentes na paisagem, quecomo consequência é denominada também de “cidade das rochas”.

     

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    8/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 8/21

    Uma das principais características de Petra, quando atentamos na sua paisagem, é a presençade arenitos que, devido à sua grande quantidade de óxido de ferro, pintam a cidade deamarelo, rosa e vermelho.

    Aproveitando as características e a facilidade de trabalhar este material local, os habitantes dePetra, ficaram famosos não só pela sua extrema habilidade de esculpir sua arquiteturadiretamente nas rochas, potencializando ao máximo a expressão deste material, mas tambémpelos seus sistemas de túneis e de reservatórios de água que abasteciam toda a cidade. 

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑

    de‑peter‑zumthor/figura‑11_blog‑kenkaminesky‑com/)

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-11_blog-kenkaminesky-com/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    9/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 9/21

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑10_ali䈹leadrift‑com/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑10_ali䈹leadrift‑com/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑11_blog‑kenkaminesky‑com/)A cidade ergue‑se como uma enorme pedreira, onde as montanhas iam sendo esculpidas pelosseus habitantes de acordo com as suas necessidades arquitetônicas e urbanísticas.

    Uma das principais obras arquitetônicas da cidade, considerada hoje uma das sete novasmaravilhas do mundo moderno, segue este principio. Uma rocha avermelhada esculpida àmão, a partir de um bloco único de pedra, onde o processo de subtração tirou partido, partindo

    das suas linhas naturais e fissuras existentes, para desenhar e transformar uma simples rochanum edifício que ficaria na memória por muitos anos, o Khazneh.

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-11_blog-kenkaminesky-com/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-10_alittleadrift-com/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-10_alittleadrift-com/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    10/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 10/21

    Por trás de sua impressionante fachada, se encontra uma área de formato quadrilátero, decantos e arestas bem definidas, que fora subtraída da rocha da montanha, uma típica tipologiapraticada em Petra para os espaços que albergam os túmulos. Sem nenhum tipo de ornamento,o seu interior à semelhança das termas de Vals, é ornamentado única e exclusivamente pelapresença dos veios e das fissuras naturais da pedra local, onde a ausência de elementos visuaissupérfluos é evidente para que o olhar e a mente não se desviem da sua função principaldentro deste espaço. (FIGURA 13)

    Perto de Khazneh presenciamos também uma série de rochas esculpidas, contendo túmulosmenores, que aleatoriamente distribuídos nos surgem como pequenos buracos negros, quetransformam o que era antes uma simples rocha numa “fachada” porosa e ritmada. 

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑

    termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑14/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-15/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-14/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    11/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 11/21

    de‑peter‑zumthor/figura‑15/)

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑

    vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑16‑2/)

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑

    vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑17/)Foi este cenário que me invadiu a mente, quando pela primeira vez avistei as termas de Vals.

    Tal como Petra, um grande bloco de pedra local e de geometria bem definida emerge namontanha como se tratasse de um monólito que habitasse aquela paisagem há vários séculos.Uma massa de pedra porosa de cavidades subtraídas do volume, na fachada e no topo. O seuinterior é acessado através de um túnel que liga o hotel às termas e por ele somos conduzidospor uma espécie de “sistema de canais” , como que escavados na própria montanha, parapermitir o seu acesso às diferentes partes programáticas do edifício. Iluminados apenas por luzartificial, o ambiente escuro dado pelas paredes, pisos e tetos de cor cinzenta e preta nos guiadesde a recepção até aos vestiários e às diversas áreas de serviço.

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-17/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-16-2/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-15/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    12/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 12/21

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    13/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 13/21

    O contato com o exterior é nulo, a sensação de estarmos sob a superfície terrestre é sentidaatravés da materialidade e da ausência de qualquer sonoridade. Finalmente “oscanais”  deságuam numa “gruta imensa” , um espaço contínuo fisicamente, porém limitadovisualmente, ao qual chegamos pelo topo. Khazneh me visita novamente, o interior das termasparece um espaço esculpido diretamente da rocha, Vals Gneiss, a pedra local nos envolve por

    todos os lados, da mesma forma que nos envolve os arenitos vermelhos naquele espaçogeométrico em Petra. 

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑19/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/figura‑20/)Esta continuidade da materialidade através das superfícies do edifício é um elemento crucialno fornecimento de uma tranqüilidade visual e mental que nos leva a um nível de relaxamentoelevado.

     

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-20/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/figura-19/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    14/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 14/21

    Descendo até a parte inferior o contato com a água é inevitável. O espaço é descoberto àmedida que o percorremos, e a “gruta imensa” nos apresenta vários conjuntos de outras grutase cavernas fechadas onde o encontro da água, pedra, pele e luz natural difusa, criam umaatmosfera propicia à abstração da vida agitada do cotidiano e oferecem uma dimensão místicaao ato do banho. Aqui o tempo não existe, não há relógios, apenas o movimento do solpenetrando pelas pequenas fendas na cobertura nos dá a noção de que o tempo não parou.

      “In Spirit, we had started to break the construction site, the slope in front of the hotel, as if it were aquarry, carving huge blocks out of it and adding others. Water began flowing and collecting in thecrevices, cavities and gullies that emerged. Mass and hollow, openness and compactness, rhythm,repetition and variation – those were our concerns while drawing the quarry sketches. And in the

     process of mentally hollowing the mass, a large in‑between space emerged, a vast, interconnectedcontext, a spatial continuum that became more and more fascinating. Our bath, a huge spatialcontinuum, a room that I walk into and instantly experience as a whole even though I can never seeit all at once. I have to walk through it, discovery it step by step.”

    “Em espírito, começamos a quebrar o local da construção, a inclinação na frente do hotel, como se fosse uma pedreira, esculpindo e retirando fora grandes blocos e adicionando outros. A água começoua fluir e era captada nas fendas, cavidades e ravinas que surgiram. Massa e vazio, abertura ecompactação, ritmo, repetição e variação – aquelas eram as nossas preocupações ao desenhar osesboços da pedreira. E no processo de mentalmente esvaziar a massa, um grande espaço no meiosurgiu, um vasto contexto interligado, um contínuo espacial que se tornou mais e mais fascinante.Nossa casa de banho, uma enorme continuidade espacial, uma sala que entro e instantaneamenteexperiência como um todo, embora eu nunca consiga ver tudo de uma vez. Eu tenho que passar porela, descobrindo‑a passo a passo”

    Peter Zumthor

    Luz

    A fachada Este se apresenta na sua máxima forca e a linha horizontal da laje de concreto,sobreposta às diferentes camadas de pedra dispostas horizontalmente, acentua a ligação dovolume com o terreno.

    Uma das formas de iluminação é através de suas janelas, “cavidades” extraídas do volume, comdiferentes tamanhos, possuindo um ritmo e alternância que estão diretamente relacionadascom a funcionalidade e hierarquia espacial interna, capazes de produzir uma variedade desensações inerentes a cada espaço.

    Captando a natureza através de seus vãos, estas cavidades trazem a luz natural e a paisagemenvolvente para dentro do espaço, estimulando deste modo os sentidos em relação àtranquilidade e serenidade interna, conseguindo captar o exterior sem arruinar o ambiente

    interno.  Uma segunda forma de iluminação está relacionada com a estrutura do edifício que éconstituída por um sistema modular de volumes cúbicos, em que cada um destes volumessuporta uma laje de concreto em balanço. O espaço que surge no topo entre cada laje forma

     

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    15/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 15/21

    uma série de fendas que cobrem toda a superfície da cobertura e que contribuem para umaacentuação da geometria e definição espacial. Essas fendas, além de constituírem uma fonte deluz natural, permitem que o peso visual das lajes de concreto desapareça, fazendo com que acobertura pareça flutuar no espaço.

    As luminárias pendentes no interior do edifício possuem uma luz fraca e amarelada que nosremete para uma viagem à antiguidade, onde este tipo de iluminação era característica da

    atmosfera que os banhos públicos costumavam possuir.

    Conclusão

    Poderá um edifício mudar o modo como agimos e pensamos?

    Poderá ele possuir o poder de nos afetar a nível emocional?

    Estas são algumas questões que me deparei depois de visitar as Termas de Vals.

    De fato, não se consegue ficar indiferente a esta brilhante obra de Peter Zumthor, de algumamaneira ela nos toca, não da maneira que os edifícios de Ghery ou OMA o fazem, mas de umamaneira sutil, respeitosa e “diplomática” que nos leva a ponderar e a refletir sobre as diversasquestões ligadas à vida humana.

    O edifício não é apenas um abrigo com uma função inerente, comum a todos os projetos dearquitetura. Não se trata apenas de uma simples associação de imagens bem sucedida, a sua

    existência nos transporta de sua natureza física para um mundo metafísico, um mundo desensações.

    Através das águas termais e do ato de banhar, o edifício comporta‑se como um elo entrepessoas e natureza, fazendo com que os três possam coexistir numa simbiose perfeita.

    A materialidade, a ausência de luz, a abertura calculada e direcionada dos vãos, a ausência deruído, a sonoridade da água e a ausência do tempo nos remetem para uma realidade paralelaonde o stress, a pressão e a ansiedade do dia a dia são eliminados e esquecidos

    temporariamente.“In order to design buildings with a sensuous connection to life, one must think in a way that goes

     far beyond form and construction.”

    “Para projetar edifícios com uma conexão sensível para a vida, deve‑se pensar em uma maneira quevai muito além da forma e da construção.”

    Peter Zumthor

    Sobre o Autor 

     

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    16/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 16/21

    Marcio Costa é português, natural da cidade do Porto, arquiteto desde2007, formado pela FAUTL, em Lisboa. Trabalhou com renomadosarquitetos portugueses como Manuel Salgado e Álvaro Leite SizaVieira, obtendo uma proximidade muito grande com os trabalhos deEduardo Souto de Moura e Alvaro Siza Vieira – prêmios Pri䇡ker. Seutrabalho é fortemente influenciados pelos modernistas Le Corbusier ,Louis Kahn e Oscar Niemeyer. Atualmente realiza trabalhos no Brasil,

    onde fundou juntamente com dois sócios a empresa VeqtorArquitectos Associados, e aceitou gentilmente o pedido para sercorrespondente de arquitetura deste blog.

    .

    Mais fotos

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑

    vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/a/)

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑

    termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/b/)

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/b/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/a/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    17/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 17/21

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑

    termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/c/)

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑

    termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/d/)

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/d/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/c/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    18/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 18/21

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/e/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/f/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/e/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    19/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 19/21

    de‑peter‑zumthor/f/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/g/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/h‑2/)

    (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑

    de‑peter‑zumthor/i/)

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/i/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/h-2/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/g/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/f/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    20/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/ 20/21

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑

    termas‑de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/j/)

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑

    de‑vals‑a‑obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/l/)

     (h䈹ps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos‑termas‑de‑vals‑a‑

    obra‑prima‑de‑peter‑zumthor/m/)

    Postado em Correspondentes , Dicas do Arquiteto , Ensaio   Marcado Arquitetura ,Internacional , Peter Zumthor , Suiça , Termas de Vals 3 Comentários

    3 comentários sobre “PARALELISMOS: Termas de

    Vals, a obra prima de Peter Zumthor”

    Fernando Costa disse:

    27 de junho de 2013 às 13:261. Excelente documentário, efetuado por Márcio Costa, que nos incrementa a sensibilidadepara o fenómeno arquitetónico. Gostei.

    Fernando Costa

    R$ 46,26

    S IL ICO NE  DECO ND ENSAÇÃOPERFIL - COLTENE

    https://wordpress.com/about-these-ads/https://www.youtube.com/watch?v=hKHqH7ICPhwhttps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/?replytocom=331#respondhttps://arquitetosdafelicidade.com.br/tag/termas-de-vals/https://arquitetosdafelicidade.com.br/tag/suica/https://arquitetosdafelicidade.com.br/tag/peter-zumthor/https://arquitetosdafelicidade.com.br/tag/internacional/https://arquitetosdafelicidade.com.br/tag/arquitetura/https://arquitetosdafelicidade.com.br/category/ensaio/https://arquitetosdafelicidade.com.br/category/promovendo-a-felicidade/dicas-do-arquiteto/https://arquitetosdafelicidade.com.br/category/correspondentes/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/m/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/l/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/j/

  • 8/17/2019 PARALELISMOS_ Termas de Vals, A Obra Prima de Peter Zumthor _ Arquitetos Da FELICIDADE

    21/21

    5/7/2016 PARALELISMOS: Termas de Vals, a obra prima de Peter Zumthor | arquitetos da FELICIDADE

    RESPONDERmarino mencarini disse:3 de outubro de 2014 às 19:29

    2. Ser Arquiteto é nato! É ter esta sensibilidade que vc. teve de captar e passar não só oresultado visual da paisagem, mas também o sentimento sensitivo de tudo que o cerca..Muito Bom. Parabéns!

    RESPONDERArquiteto da Felicidade disse:9 de outubro de 2014 às 11:57

    1. Obrigado pelo feedback.

    RESPONDER

    Blog no WordPress.com. | O tema Goran.

    https://wordpress.com/themes/goran/https://wordpress.com/?ref=footer_bloghttps://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/?replytocom=634#respondhttp://arquitetosdafelicidade.com.br/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/?replytocom=630#respondhttp://verygood%21%21%21%21%21%21/https://arquitetosdafelicidade.com.br/2013/06/26/paralelismos-termas-de-vals-a-obra-prima-de-peter-zumthor/?replytocom=331#respond