SURSUM HISPANIA MATER! A rn i. 1940. - N. 59 SALVE FRANGO!

PALAESTRALATINA

S U M M A R I U Mi i i i i H i i i i m i i i i i i i i i i i im i i i i i m i i i m i i i i i i i i i i i im i i i im i i im i i im m im i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i im i

Com m ercium E pistolare(A v e n a r iu s - J im én e z )

Litterae P ii Papae X ll U ndevicesim a C entenaria C om m em oratio

B. V. a Colum na adparitionis(López de Zubir ia)

Colum nam ducem habuim us(M artija)

M oleae Subterraneae(Viator)

De Varia linguae Latinae pronuntiatione(J im énez)

Varia(Rozo, Lom a)

Nova et Vetera: ludicra(J im énez)

De Maria D om inica M azzarella(B el l iss im a)

Aenigm ata(P a la ta )

Epheborum E xercitationes R esponsorium

(SeneBibliographia

(Zubiría , Jiménez) Mirifica Portento

(Marcos)

www.culturaclasica.com

Co mme r c i u m Epi s t u l a r eAndreas Avenarius S. V. D. reverendo Patri Jiménez, C. M . F. salutem.

Quodsi jam diu te taedet meae taciturnitatis, hoc sit solatio, quod me non minus jampridem taedet quam re. Cum vero pudore nuper legi memorialem de optimo Jovaeo fasciculum ad quem meam opellam exspectaveras; venerat autem nihil. Sic quaedam antiqua nimis mea sunt assumpta.

Sed revera parum fuit ad scribendum tempus, parum fuit animus; Romam accersitus ad munus insuetum totus fui in addiscendo opere meo; spes erat illo mense Augusto, qui vacabat opere, confeCturum aliquid et in scribendo et in ad­discenda italica lingua; sed non potui impeditus caloribus et ciniphe et vario officio. Nunc tandem vitae navicula reCtum cursum tenere videtur; nunc etiam decrevi tibi mittere, quae accipiat P alaestra, et occurrit carmen Viatoris, cujus argumentum in folio adje&o lege. Propriis verbis fecit copiam vulgandi, neque quidquam magis videtur consentaneum esse, quam ut P alaestra habeat hanc prolem Viatoris. Tu ergo, si visum fuerit.

Certe P. Sarmiento per litteras narravit me Albani fuisse feria III pasChatis et exspe&o Sarmiento vicissim propediem in Conlegium noftrum, ubi habito ego. Hoc quoque spero: Sarmiento brevi futurum esse fidelem adjutorem tibi in concinnanda P alaestra, qui etiam Jovaeum juvare consueverit antea. Habebis, partes qui facile ferat secundas, hominem deditum penitus Latinitati.

Utinam P. Martija, quem Deus sospitem volebat cum nos vivum combuálum doleremus, adducere possis, ut casus suos caedis tempore exhauélos vel publice vel privatim narret. Si apud te eál dic ei singulares salutes meo nomine. Vale. V. Kal. Oft . anni 1939.

Josephus Jiménez, C. M . F. Andreas Avenario S. V. D. salutem.S. V. B. E. E. Q. V.Diu ad tuas suavissimas V Kal. O d . Romae datas responsionem meam d i l u ­

ii. Nam Barcinone primum, deinde in hac Caesarauguéìana urbe variis rebus diélen- tus, aut defuit otium aut taedium adfuit.

Praeterea, po&quam, placato Marte, iterum ad P alaestram sum conversus, nes­cio qua morositate adfe&us sim ac laálidio cum lit teras Latinas pangere ¿latui. Dives cogitatum vena exsiccari videtur, nihil ex digitis politum fluit, dattilographi tedicu- lae Latinam consuetudinem repugnant utpote vernaculis variis modis magis adsuetae.

Tamen, nominali tuo adpropinquante, nequeo diutius taedio indulgere; ideoque has litteras, qualescumque sint, eas accipe, in primis ut Palaeálricorum gratulationis teftimonium necnon et votorum noálrorum, nempe, ut benedi&ionum gratiarumque donis caelitus cumuleris longamque vitam peragas tanti Patroni dignam.

Quod doles de exspe&ata opella in Jovaei desideratissimi memoriam, semper tibi apertae sunt P alaestrae L atinae fores ut ex sententia quidquid lubeat proferas. Q uod bonum, nunquam sero.

Per Sarmiento noélrum conscius fa&us fueram de novo et nobilissimo tuo mu­nere in Urbe. Nonne Roma sicut antea ex Aquis Driburgensibus et ex oppido Tirschenreuth tuae in P alaestram pervenient litterae scriptionesque?

Carmen Viatoris magna animi voluptate le&ores propediem deguftabunt.Henricum carissimum ut casus suos narret adducere curabo. Ille ab incoepto

sCholari curriculo in Basbaftrense Conlegium, tot Claretianorum martyrum te¿lem et preconem, discessit ibique musices partes simul et rhetoris agit.

Vale diemque nominalem apud tuos felicissimum transigas multos per annos. Caesarauguálae V i l i Kal. Dec. an. M CM XX XIX .

2

www.culturaclasica.com

A nnus Schol. - N um. M CM XL59 M i n s . Januario et Februario

P alaestra L a t in aPretium subnotationis annuae, solutione antelata, est io pesctarum in Hispania et Lusitania, i i pes, in America et Philippinis insu* lis, et ia pes. in reliquis civitatibus - Pretium mittatur oportet ad Administratorem, manuscripta autem ad Moderatorem

ADMINISTRATIO: D I R E C T I O :Z A R A G O Z A - España - Avenida Siglo XX, 37 A L A G Ó N (Zaragoza) España - MISIONEROS

litterae Pii Papae XIIV E N E R A B I L I F R A T R I

RIGOBERTO DOMENECH Y VALLS, Archiepiscopo Caesaraugustano

* P I U S PP. X I I

‘Venerabilis Frater salutem et Apostolicam Benedictionem

Certiores abs te humaniter facti summus, pias peregrinationes ad templum Beatissimae Virginis Mariae de Columna quod in civitate ista Caesaraugustana exstat, proximo anno factum iri, ut sacra sollemnia et catholicorum congressus ibi­dem celebrentur. Redintegrata enim in Hispania diu exoptata pace animorumque concordia, jucunda spes affulget, ut in sanctuarium illud, in quo potentissima et clementissima caelorum Regina ab inmemorabili tempore singulari devotione a bo­nis Hispanis recolitur plurimi fideles sive singulatim, sive congregatim, accedant, Deiparae imploraturi praesidium vel de expertis beneficiis gratias acturi. Cum au­tem nos nihil potius habemus, quam ut, inter tot temporum discrimina atque ae­rumnas, miseri et adflicti filii solatium auxiliumque potentissimae et caelestis Ma­tris clementissimae Virginis implorent atque consequantur, tuis votis optatisque paterne obsecundans, libenter concedimus, ut omnes Christi fideles, qui decursu anni proximi m c m x l , templum Beatissimae Virginis Mariae de Columna in civitate Caesaraugustana, rite confessi ac sacra Synaxi refecti, pie visitaverint, indulgen­tiam plenar'am semel lucrari valeant. Horum quidem caelestium munerum prae­nuntia et conciliatrix, praecipuaeque caritatis Nostrae testis sit Apostolica Bene­dictio, quam tibi, Venerabilis Frater, cunctoque clero populoque tuae vigilantiae concredito amantissime in Domino inpertimus.

Datum Romae apud Sanctum Petrum, die XXIV mensis Maji, in festo B. Mariae Virginis s u b titulo Auxilii Christianorum anno MCMXXXIX Pontificatus Nostri primo.

PIUS PP. XII

3

www.culturaclasica.com

U ndevicesim a Centenaria

Commemoratio Beatissimae

Virg in i s a Columna

C a e s a r a u g u s t a e

Ad p a r i t ionis

Litteris aureis in Caesaraugudanae urbis totiusque Hispaniae annalibus annus millessimus nongentesimus quadragesimus ed inscribendus.

Novemdecim lapsa sunt saecula ex quo Deipara, dum in humanis adhuc age­ret, perantiquam Saldubam, quae Romanis Caesarauguda fuit, convenit. Novem­decim saecula ex quo Sanólo Jacobo ad Iberi litora oranti lacrimasque dulciter fundenti Angelorum Regina ac Mater pulcerrima seipsam «corpore viventem» con­spiciendam praebuit. Novemdecim transada sunt saecula ex quo ad Hispanas ad- pulit oras Iberis gentibus beneficia inpertitura atque benedidiones. Novemdecim saecula ex quo Columna Angelorum manibus Caesaraugudam adlata, illa fortuna­tissima node , manet in aeternumque manebit tanquam splendidum Dei Genetricis solium fideique Hispanae dabile fundamentum. Elegi et san tificavi locum, iilum praesentia mea, ut sit ibi nomen meum, et permaneant oculi mei et cor meum ibi eundis diebus. Quid dulcius simul et sublimius? Beatissima Virgo cum adhuc in terra ferebatur, Solymis relidis, Hispaniae esse voluit incola Caesarisque urbis civis praeclarissima. Caesaraugudam sibi conditui t in sedem, ibique ad finem usque saecu­li misericordiae Thronum pro Hispanis Hispanaque Subole conditutum habebit.

Pila e marmore scissa atque in ako siderum aedificata gratiarum obfert rivulos nunquam exhauriendos. Illa Jacobo adparens ut sacellum extrueret eidem injunxit. Hispaniarum Apodolus , mariano raptus amore, aediculam erexit in ipsius Virginis laudem. Huic autem, volventibus annis, donationibus ab Hispanis conlatis, tem­plum accessit augude ac magnifice condrudum, quod nunc Exmus. ac Rmus. Rigo- bertus Domeneóh, Caesaraugudanus Praesul, solindandum, amplificandum ornan- dumque curavit.

Utriusque rei et undevicesimae centenariae commemorationis et templi repa­rationis exstat egregium tedimonium: inscriptiones nempe in marmoreis caelatae lapidibus, quae ita se habent.

4www.culturaclasica.com

MAX • H • TEMPLVM INCVRIA • HOMINVM

IBERIQ • INJVRÏA • PLEN • RVIN • MINITANS

VNIV • HISPANIA ELE EMOS • LARGIENTE

DIFICIL • TEMPEST •D • D • RIO • DOM ENECTI • VALES

CAESA RAV G • PRAESVL SOLID • AMPL • ORNANDVMQ • ANN • MCMXXIX - MCMXXXIX

DIL • CVR •

CI VILI. BELLO PATRIA • LIBERATA

FEL • PARTA • VICTORIA TOT • HISP • XPl FIDELES B • M ■V ■D E • COLVMNA

VOT • EXAVD • GRAT • REFERENT- FID • AMORE ■ PIA • P A EN IT •

PEREGR • INVISVNT DVM • XIX • ADVENT • CVR • SAEC-

EXVLT• CELEBRANT ANN • MCMXXXIX - MCMXL

P • C H •N A T •

Hoc remplum, in eoque angelica columna, cui hominum milia milium cujus* cumque ordinis sive aetatis, gratissimo corde, labra admoverunt, semper fuit veri­tatis signifer et fundamentum. Surrexemnt Hispaniae hoftes, plures et potentes, Hispanicum nomen penitus delere cupientes, sed portae inféri non praevaluerunt. Ipsa, ipsa fuit, Hispaniarum regina, quae, dux potentissima, Hispanos exercitus ad tot tantasque visorias adpulit; ipsa, quae, provida gubernatrix, Hispanos nautas ad dissitas ignotasque terras perduxit.

Quid mirum, ergo, si a publicis et supremis Hispaniae moderatoribus, tem­plum hoc nationale totiusquae Hispanae Subolis templum conilituatur?

Haud inmerito accidit Dei Providentia, omnia suaviter disponente, ut fortu­natissima undevicessima commemoratio Anno Viâoriae celebretur. Optime de Patria bellatores omnes — Strenuissime decertantes— meriti sunt. Ne obliviscamur tamen Beatissimam Virginem, omnium gratiarum a Deo fluentium dispensatricem, vexilla nationalia ad tropaeum duxisse idque celeberrimum. «Tu gloria Jerusalem, Tu laetitia Israel, Tu honorificentia populi noilri».

Qui Basilicam frequentamus CaesarauguSlanam feSta pulcerrima non semel tantum contemplati sumus. Singulis diebus ex longioribus Hispaniae locis ad Mar­tyrum urbem convolant gentes, beneficiorum memores, Virgini a Columna grates, cordibus laetitia perfusis, persoluturae.

Quid ergo continget Anno millesimo nongentesimo quadragesimo? Urbes at­que populi vacuefient ut refugium Caesaraugustae, ad Aram Virginis, quaerant. Omnes Caesarauguélam venient Columnam ut deosculentur dile&ionemquc, quam fervidam, Matri atque Reginae oftendant. Venient Hispanae atque Americanae gen­tes, venient Lusitanae omnesque venient gentes quae longe lateque per orbem diffunduntur.

Unus idemque erit hymnus ore omnium concinendus: «Laudanda per saecula sit hora qua Beatissima TJirgo Caesarauguilam venit».

M acarjus López de Z ubiria, C. M. F.

Alabonae, Kal. Jan. ann. 1940.

5

www.culturaclasica.com

C O L U M N A M D U C E M H A B U I M U S

In XIX Centenar io adparit ionis B. M. Virginis de Columna

Qui cupis hispanos fines lustrare, viator,Si libet, ad fluvii litora siste pedem.

Ecce vides urbem egregiam quam rex fluviorum Perluit undanti clarus Hiberus aqua.

Caesaris Augustam vocitat vetus incola Romae,Virginis Augustae nunc quoque nomen habet.

M ulta hic invenies prisci monumenta decoris:Hic lucet patriae, hic Religionis honor.

Nonne vides altas turres, quae rite fatentur Hispana in caelum tendere corda Deo?

Ha nc urbem visit Jacobus Apostolus olim ,Hic et Evangelii semina prima dedit.

Fluminis ad litus, superum comitata cohorte,V itam dum terris Virgo beata tenet,

Jacobo adparet, solis circumdata luce:Dulcisonum format caelica turba melos.

Hic et in Hispanos materni pignus amoris,N on lapsura unquam, celsa Columna manet.

Ingredere in templum, M atris miraberis aedem, 'In qua marmoreo promicat ipsa throno

Virginis excelso lapidi grata oscula fige,Et M atri flexo poplite funde preces...

■} ! ; t SIn patriam pergens, oculis miranda, viator,

Quae conspexisti civibus ipse refer.Ferme bis decies saecularia festa recurrunt;

Attamen ut rupes stat vigor Hesperiae.‘Jam novus Hispanis caelo demittitur ordo,

Ostendit nobis sacra Coliunna viam.Prisca redit pietas, redeunt quoque gesta parentum:

Imperio est aequo foedere juncta fides,Sub Genetrice Dei, gressus firmante Columna,

Hesperia ad Christum, vincere docta, redit.

H enricus M aruja, C. M. F.

Barbastri, Kal. Jan. Ann. M CM XL.

6

www.culturaclasica.com

MOLE A E S U B TERRA. NE A. ESCAENA TERTIA

Saturn ius et M etranus

S aturnius

M etranus

S aturnius

M etranus

S aturnius

M etranus

Saturnius

Fulmen emissum est in capita nos­tra. N unquam Probus orationem habuit tanta vehementia et acrimo­nia. Vox ejus clara inter altissi- mum patrum populique silentium resonabat. Accusationes fulminum instar graves ac vehementes jacula­batur in cultum, quem cives Ro­mani per tot saecula diis praesti­tissent inmortalibus. Multitudinem murmurando causae ejus interdum favisse adparet. Theodosius, capite moto, quae explanarat orator, com­probabat. Ne unus quidem ex pa­tribus nostris ad religionem majo­rum defendendam surgebat. Phui! Proh dolor! O indignum scelus ig­naviae atque timiditatis!Nihilne Probus commemoravit fi­lium raptum?Nihil, at in peroratione facies ejus expallescebat, media in voce haesi­tabat, defatigatus consedit in sedi­li. Neque dubito, quin illo tempo­ris momento recordatus sit mina­rum nostrarum.Et quae sequentur?Victoriae ara non erigetur neque vero sufficiet hoc! A daemone quo­dam instigatus relationem tulit, ut omnes pecuniae publicae sacerdo­tibus idololatris abrogarentur et noster deorum cultus vetaretur in perpetuum.Per deos inferos! Et senatus? Probavit. Nostra factio strepitu ex­citabat tumultum, at innumeri Christicolae victoriam undique cla­mabant et legiones ac praesidia in foro p o s i t i minitabantur gladiis destrictis. Divis exsecrationibus in

aeternum Probus iste devoveatur! Hoc decretum columnis fori affi­xum constabit ei sanguine et lacri­mis... Neque tamen hoc perficietur, (Metrane); tale discrimen repulsare conabor. Furiae inferorum sugge­run t animo meo consilium rectum, (iangore vexatus) Estne jam in hoc pistrino Caecilius?

M etranus Nil comprehendo te (haesitans ac dubius). Lex nondum est promul­gata.

S aturnius Dic mihi, ubi sit Caecilius!M etranus (voce submissa) Et quid facies?

Volo eum videre, volo cum eo loqui.Curnam?Probus, quamquam surdus fuerit calamitati, quae ei ipsi accidit, re­sistere poterit minime, si filius ejus ipse pro nosrra causa epistulam confecerit. Caecilio, si scribere non dubitaverit, spes erit fore u t libe­raretur; Probus aut decretum pro ­mulgandum differre cogetur aut mea ipsius ruina abripietur in mortem. Qua ratione Saturnio, si casurus erit, saltem haec gloria re­manebit, quod non corruet inultus et tum ulo obtegetur non solum meum corpus, sed etiam istius mihi infestissimi.

xM e t r a n u s (tarde) Cautus procede, cautus! Progrede­ris longius! non meditaris; etiamsi decretum promulgatum non erit, tamen Caecilius libertate donatus tibi erit d i s c r i m i n i ; nescio an aliquando te noscitet atque indicet.

S aturnius Hanc coram concede mihi soli; pa­ter ejus taciturnitatem se observa­turum mihi jurare cogetur neque ignoro, quam inviolabile jus juran­dum sit Christianis. Quid? Caeci­lius erit in manibus nostris, quem minime reddemus, nisi...

A. Erem. V iator, S. V. D.

(Sequetur)

S aturnius

M etranus

S aturnius

7

www.culturaclasica.com

8

'£ "UL

d

xjvo

ix.v

ijtx

/ixo

x*i

:i k

v/./

- vi

av/i

oxn

vix

va x

a

www.culturaclasica.com

V A R I A .

Palaestrae Latinae Moderatori, salutemCum fungi incipiebas primi post Jovaeum moderator is et rest itutoris Pa laes ­

trae Latinae munere, grat iss imas misisti litteras quibus in ea exornanda meis scriptis invitabar. Tibi aliquid facturum promiseram. Nonne promissorum obl i ­tum credidisti? Et hercle sine injuria. Labuntur enim dies. Pa laestra jam ter quater- ve prodiit, varia quaedam adparuerunt quorum familiaritate utor et fraternitate, quos quidem satis nosti. Tusculi. Josephus; Albani. Raymundus et Carolus saepius u r ­gent sollicitantque ut quampr imum Palaestricus efficiar. Me tamen interea silentium tenet; albae sunt chartae exarandae. Nunc vero en tibi labor, en voluntas mea, quae certo sunt nihilo meliora.

Quaerent i mihi jamdiu quid Palaestrae potiss imum scriberem, quid consonum vocibus tot t an torumque Palaestri tarum ludibus, non rem ullam, non argumentum, non ap tum thema reperiebam. Respiciens vero coetus epheborum qui aut nocturna manu aut diurna libros pervolutant classicos, ut il issimum duxi quaedam ipsis referre quorum ope auctorum sensus sint illis intellectu faciliores, omnia haec con­cinnare curabo simpliciore ac familiari dictione variis in epistulis, mihi corde con­junct issimo. Fabio Marcello Hispano, dandis. Vale

G ulielmus Rozo . C. M. F.

Sta.tMM.tMMm est...Petrus miles militari jam donatus li­

bertate, dom um revertitur Dum militia meri tus est multa fecerat itinera, plura Hispaniae capita peragrarat atque pluri­ma edoctus erat quae rusticani ignorant. Venit dies Dominica.

— Visne. fili, ait mater ut Ecclesiam adeamus sacrum audituri?

— Homo barbatus —inquit filius —ego sum. Meam scientiam atque aetatem haec ceteraque ejusmodi dedecent.

— jam tum cum Matritum, Barcino­nem cet. Invisisti, ope divina non indi­ges?

— Quidem auxilia caelestia praesto­lor atque praestolabor Ad quid autem petitiones meae? Fiet quod faciendum est. accidet quod jam statu tum est. ne­que meis precibus rerum ordinem ego mutabo.

Piissima mater, lacrimis prae tristi­tia obortis, Ecclesiam incomitata pro­fecta est Deinde, sacris, functionibus persolutis, domum revertitur. Hora duo­decima meridiana accedit. Mensa ciba­

riorum vacua adparet. In fumario ignis non ardet.

— Nunquid hodie non edemus? ait filius.

— Quidem, fili, quidem.- U b i ergo cibi? Nonne omnia inpa­

rata sunt?— Quae tu. fili, me prius docuisti ful­

goribus micantibus meam inlustrarunt mentem. Ut quid defatigationes ad ciba­ria paranda? Ut quid labores cibos con­diendi? Si s ta tutum sit filium meum ho­die laut issimo frui turum convivio, certo certius illo fruetur. Si autem statutum sit hodie non manducaturum, cibis ca- rebit, atque aequo animo illi ferendum est. Ad quid ergo ciborum paratio? Eve­niet quod s ta tutum est. Rusticani quo ­que, fili mi, aliquando citissime lectiones ab aliis acceptas, memoriae mandamus.

Filius sermonem matris excepit.— Stulte egi —ait —stultissime locutus

sum. Nunc, mater, para prandium. Do­minica sequenti l ibentissime te comi ta­bor sacrum auditurus. —R Loma, c. m. f.

9

www.culturaclasica.com

N o v a e t V e t e r a

I. — LUDICRA

Quae passim de ludis in Candidato et in PalaeSìra jovaeus n o d e r desideratissimus et Ildefonsus- González socius carissimus consperserant, ea mihi ordinata proponere placuit, additis proprio penu non

nullis quae, ut latine ludam us, juvabunt.

Ajedrez. — Ludus latrunculorum: Ludi genus 3z latrunculis (fiibas) condans hac vero ratione dispositis:2 reges, 2 reginae, q moriones, q equi, q turres et 16 pedites (peón).

Alfil.— M orio: la trunculus lu d ' superioris.

Aro.— Arculus: O rb icu lus ludendo aptus.

Asalto.— Ludus cailellorum : haud longe abed a ratione ludi calculorum (damas).

Balón.— Follis: genus pilae omnium maximum quae conda t ex aluta vento inflata. Pediludium seu Folli- ludium (fútbol) in quo recte distinguimus metas (goals), poenas (penaltys), recessus (corners).

Billar.— Ludus tudicularis (a verbo tundo , golpear). Eo lud i tu r in quodam al veolo jtableroÌ mediantibus tudiculis (tacos) ligneis eburneisque globulis .

Bochas.— Ludus globulorum .

Boche.— Scrobiculus: parva fovea ludentibus i n d r u d a globulos aliaque id genus inmittendi gratia.

Bolos.— Ludus bacillorum.

Carambola.— Conlisio: in ludo tudiculari e d percussio unius globuli cum aliis duobus.

Casa. — Tesella: quadra ta quae sun t in alveo lud i calculorum, la trunculorum ...

Columpio. — O scillum .

Croquet.— Ludus malleorum: G enus e d ludi in quo malleolis ligneis tu n d u n tu r globuli per complures arculos ingerendi donec subito eorum novissimo bacillum tandem certo loco defixo contingatur.

Chito.— Taxillus: E d parvum tigillum cui monetae in ludo ejusdem nominis super in p o n u n tu r ut tedis seu ferris a longe dejiciantur.

Dado.— Tessera: C ubus osseus vel ligneus p u n d is d id in d u s , q u o in alveum jado luditur.

Damas.— Ludus calculorum: Eo lud i tu r in alveo 6q tessellis d ep ido , mediantibus 2q calculis.

Diabolo.— Diabolus: a Graeco òlGC tranß et B gcA.A.0 jacio. Crepundia in trodileae (carrete) modum quae in aerem celeri rotatione inm itun tur .

Domino.— Ludus dom ini.

Escaque.— Tessella: U n u n m q u o d q u e ex quadratis quibus nonnullo rum ludorum alveus condat.

Ficha.— Scrupulus q uo in ludis p u n d o notantur.

Foot-ball.— Pediludium seu F olliludium : Ludus quo pede follis jadatur.

Frontón.— Sphaeriilerium : Paries pilae lusui d ed ina tus ab Graeco CFCpCdpl^O) pila ludo.

Marro.— Ludus velitaris. , -

Naipe.— Lusoria (¿harta) quae certis in ludis adhibetur.

Oea.— Ludus anseris: Q uidam puerorum ludus cui tessellae d iversorum signorum insunt.

Pelota.— Pila: Sphaera seu globus qu o pilam tu n d en d o ac re tun d en d o luditur .

Raqueta.— Reticulum : A reu lus capulo in d r u d u s reti autem o b d u d u s ad pilam jaciendam.

Rompecabezas.— Subverticulum : L udus quo variae figurae cum f ru d u lis ligni vel metalli efformantur

Taba.— Talus: O s quasi cubicae figurae qui in ludo talario (de la taba) adhibetur.

Trompo. — Turbo: C repundia in coni figura quae scutali (zum bel) seu flagello a pueris agitantur.

10

www.culturaclasica.com

li. — VARIA LUDORUM GENERA

I . Ludus la trunculorum IO. Philarmonica 19 * Troibus2. » domini 11. Sibilus 20. Diabolus

3 - Bursa i 2. Manuballi&ula 2 1. Reticulum

4 - Alea *3 - Zootropus 22. Follis

5 - Rex 14. Velocipedum 23 - Ludus castellorum6. Equus L r Staticulum 24. Globuli

7 - T urris 16. Crusma 25 - Mimus8. Pedes I 7 - Ludus tudicularis 26. Ludus calculorum

9 Regina 18. T udicula 27. Arculus

III — LATINE LUDAMUSGymnicis luciis (deportas) corpus exercere oportet illius Juvenalis memores «orandum esi, ut sit

mens sana in corpore sano» (Juv. X 356).Uti possumus pila more Britanorum (tennis), folle pedibus mittendo (fútbol), pila pugnis aut tabe­

llis mittenda (pelota).Rede corpus exercebis scaphia complicabili (barca de rentos), equorum certaminibus (carrera de

caballos), sive birotarum (carrera cicliila).Placet quoque malleorum ludus (crocet), scrobiculorum ludus (juego de los hoyos), ludus velitaris

(marro), talorum ludus (las tabas) sive aciculárúm (las agujas).A pud Graecos celeberrima fuerunt Olympia (juegos olímpicos) ante annum 776 a. Chr. n. inftituta,

anno p. Chr. n. 394 abolita, anno autem 1896 a De Coubertin barone Gallico renovata.Nunc vero quoddam civitatis jus apud nôs ludus pugillatoribus (boxeo) adeptus eil: qui simul cum

folliludio (fútbol) maxime eft in pretio. Quod si ferocissimum ludum dixeris, scias — haec eft plurium gymnicorum (deportiilx) hodiernorum sententia— unumquodque eo plus valere quo fortiores idus adversarii mento immittit. Iis enim corporis robur id caput e.ft.

Sed «hominis ed , ait Democritus (II. 99, 187), animam potius colere quam corpus; corporis enim infirmitas compensatur animae virtutibus, corporis vero robore anima nihil fit melior.

Cacsarauguátae, XV Kal. Januarii JIMÉNEZ, C. M. F.

11

www.culturaclasica.com

De M aria Dominica Mazzarella nuperrime

in beatorum numero adscripta

Johannes Boscus et Maria Dominica Mazzarella quanta esset adulescentulorum venustas animis conceperunt; proptereaque alter in alterius vita operibusque inhae­ret. At Mazzarellae recordatio cum Mariae Rosellae atque Franciscae Xaveriae Ca- briniae recordationibus bene mixta compositaque est, quandoquidem unaquaeque ingenio puro eademque acri refulsit atque suae quaeque regionis, ubi est nata, de­cus lumenque exstitit: videlicet Mazzarella Galliae Subalpinae. Rosella Ligurum Cabriniaque Galliae Cisalpinae, atque universae ante Dei praesentiam solis fulgen­tis instar lucebunt, hominumque generi quantae dignitatis comparandae facultatem mulieribus largitus sit Deus, plane manifestum reddunt.

Nunc de Maria Dominica Mazzarella, nuperrime in beatorum numero adscripta. breviter disserere juvabit. Considerantibus igitur rerum vices, per quas sanctitatis gradus caelestia praemia consecuta sit Mazzarella, tres praesertim occurrunt perso­nae, videlicet Pestarinus sacerdos, Mazzarella ipsa, Boscusque, quorum operibus effectum est ut hic recens delibatus Salesianitatis flos secretis natus in hortis, talia tantaque Christianarum virtutum documenta praeberet

Maria Dominica Mazzarella, anno MDCCCXXXVIl humillimo loco in Subalpi­nis nata, primo duram agris colendis operam dedit in iisque adulescentiam trans­egit; neque quisquam putaret tantillam puellulam magnam alterius sodalitii Sale­siani fundatricem ejusque rei causa Bosci adseclam foederatam esse futuram. Anno autem MDCCCLX, cum typhico morbo, dum acriter pietatem exercet, laborasset, aliam vivendi, acus nempe tractandi rationem inire est coacta apud parvum obs­curumque Filiarum Inmaculatae Mariae Virginis sodalitium, a Pestarino anno MDCCCLIV fundatum, ut puellae, rebus necessariis egenae, ad vitam ex Christi norma degendam educarentur. At facetiae contemptionesque in eam a nebulonibus et id genus homunculis conversae sunt; sed Mazzarella omnia neglegere, minime turbari, animum, quo majora caritatis praeberet exempla, erigere, umbratili vita esse contenta et Virgini Mariae Auxiliatrici, quam Mornienses (Mornesia autem est Mazzarellae patria) venerabantur, se commendare Interim Boscus vivendi normam memoratis filiabus Virginis Auxiliatricis largitus est Res autem memoratu dignae contigerunt: Pestarinus enim cum Bosco anno MDCCCLXII congressus atque de pio sodalitio filiarum Inmaculatae erat locutus; ex altera parte Boscus ipse duobus annis ante Mazzarellam convenerat. Quarum rerum gratia nonne plane patet ad­minicula jam parata esse ut, si forte quid accidisset, nescio quid magnum insoli- tumque ad exitum perduceretur? Interea Boscus haec per somnum vidisse narrat. Cum Augustae Taurinorum forum, nomen a Victorio Emmanuele ducens, pedibus quondam percurreret, puellas conglobatas forte conspexit, alias modo huc, modo illuc circumsilientes, alias inter se rixantes, alias denique clamores profundentes. Quae «io! Bosco!» illico conclamaverunt cum eum agnoverunt atque supplices ut sibi aliqua ratione succurreret exoraverunt. Cum is se rei agendae facultatem non habere respondisset, illae: «Tu puellarum —ajunt— derelictarum miserere». Cum autem bona eis dixisset verba easque ut Dei Providentiae confiderent hortatus esset, aliud puellarum agmen adpropinquavit atque «o bone, inquit, noli, quaeso, pati nos per urbis vias ac fora vagari atque malorum artibus obnoxias esse».

12

www.culturaclasica.com

Dum haec fiunt ecce pulcerrima matrona, solis instar fulgens, accedit, a tque «O Bosce, inquit , eas, sis, excipe; meae enim filiae sunt!» Hujusmodi visu perculsus Boscus ratusque Virginem Mariam tum matronam simulasse, cum salesianicum senatum consuluisset atque ab eo jussus esset ut rem absolveret, cum Pestarmi Mazzarellaeque meminisset , ut Filiae Inmaculatae matrem moderatr icemque sum ­mam deligerent statuit ,

Nil mirum! Plenis sentent iis Maria Dominica Mazzarella delecta est, a tque nonis augustis anno MDCCCLXXXII, festo nempe Virginis Niveae redeunte, pr i ­mum salesianarum sororum (quindecim fuerunt) agmen peculiari veste ab episcopo indutae sunt. Magnae saepe res ex parvis or iuntur: etenim quot nostra aetate n u ­merantur! Sunt revera octo milia septingentae sex per Europam ut ramque Ameri­cani, Africam, Asiam diffusae, et quocumque Sancti Bosci an im um mentemque tulerunt Ex hoc au tem eventu m em orando «Filiae M ariae A u x i l ia tr ic is » adpella- tae sunt.

Longum quidem est enumerare quot quantaque et S u m m a Moderatrix et Filiae bona fecerunt: ingens ipse filiarum numerus tan brevi tempore consti tutus , tanta puellarum turba excepta conlectaque atque ex Christ i Evangelio educata ex inlece- brisque sublata, rem esse divina voluntate profectam manifesta claraque m o n u ­menta sunt.

Adde praeterea Mazzarellae ipsius miraculata (quae brevitatis amore silentio praetereo) et laetabere quidem, o bone lector, S um m um Pontificem Pium XI in caelestium numerum XII Kal. Dee. anno MCMXXXVIIl conlocavisse mulierem, humil limo na tam loco, quem tamem suis praeclaris virtutibus nobilitavit.

P R I M E R CURSOD E

L E N G U A L A T I N A

Johannes Baptista BellissimaProf, apud U niversitatem S tudiorum

Pisis (in Italia)

J i m é n e z D e l g a d o , C . M . F ,

publicis mediae Institutionis quaestionibus aptatum, apud Administratorem

Palaestrae Latinae, venit

pretio: 2*75 pes et.

13

www.culturaclasica.com

I.

A e n i g m a t aNomen idem teneo, sed bino munere fungor

Per freta trajicio res hominesque rate,

aut mihi cura datur vectigal poscere justum,

queislibet externis mercibus impositum.

2. Te vexo. Rumpo tibi somnos nocte tuamque

in rugas frontem eogere tristis amo.

Inseritur mihi vocalis? Venerabilis ordo,

soli iciti coeunt in mea tecta patres.

3. Adversativam caute cape, candide lector,

particulam. Brevis est, vix monosyllabica.

Adde virum miserum, pullo vestitus amictu

qui causam coram judice balbus agit.

Exorietur homo saevus, quem fabula narrat

fratri funestas adposuisse dapes.

Prof. Fr. P alata M o r a v u s .

Qui me efficit, me non vult. Qui me emit, me non utitur. Qui me utitur, me[non videt.

5. Beneficia in aqua atque in aere inscribi debent. Quae in aqua et quae in aere?

Solutiones aenigmatum numeri 5S

1. Mustum, bustum.

2. Lamina, animal.

3. Stamen, stramen

4. Rhea.

Quisnam dissolvit? R. P. Hilarius a Puero jesu, Carmelita Discalceatus, necnon

et R. P. Johannes Emm. Hernández, S£h. P. omnia aenigmata num. 58, calli­

de dissolverunt.

14

www.culturaclasica.com

Epheborum exercitationesB arbaatrenses A lum ni A labonen-

sibus Fratribus, S. P. Da

Carissimi fratres in C. O. M. Exulta- tione magna Cor nos trum adficitur dum has breves litteras, ut vobis salutem di­camus ex hac quieta sede, mit t imus. Domus, quam colimus, scaenarum ani­mum conmovent ium testis tuit, quae nostrorum Martyrum inclitorum me­moriam servat indelebilem. Illi pro Deo et nostra dilecta Congregatione liberali- ter atque viriliter sanguinem fuderunt. Hic usquequaque pietatis virtutisque aura, Martyrum exemplis saturata, car­pitur. Q ua m fortunati si hanc adseque- mini domum!

Faxit Deus ut omnes vos istam sanc­tam domum colere valeatis et sic Marty­rum mores aemulemini. Vobis quoque ob composi tiones vestras litterarias quas P a l a e s t r a e L atinae inseruistis, gratula­mur. O m n ia fausta vobis, carissimi fra­tres. atque vestris Magistris adprecamur. Valete.

Baatae Virginis praesid ium .Quadam die ad venationem proficis­

cens in silvam omnibus ornatam arbori­bus perveni. Ubi in supremos cujusdam arboris ramos ascendi, nescio quid mihi vi 141 sim videre. A me ipso quaerere coepi. Quid vides? Forsitam sit diabolus. Atque sub boae specie diabolus erat, Tunc pavoris plenus, sic illi adlocutus sum: «discede longissime; animum na m ­que atque tuam indolem jam cognosco». Sed rabidus serpens magno stridore dent ium respondit. Denique ego neces­sitate obstrictus, quam qui maxime, ri­debam; sed parum abfuit ut flerem. Bea­tae Virginis auxilio confisus, ad casam proximam confugi, quo me serpens per­secutus est. Ego vociferans dicebam: «ingredere si potest, ad portas autem Virginem invenies». Serpens furiosus circumibat casam, neque qua intraret

sciebat- Tum Mariae imaginem accepi, exienasque per subterraneum, domum meam perveni omniaque, quae mihi evenerant, parent ibus rettuli.

F i r m i n u s Z u b i r i , C M . P .

P ostu lantes V illae R osarii fratri­bus suis A labonensibus, P.S.D.P)Vestrae germanae salutationi quam

per redivivam Palaestram ad universos Congregationis Postulantes miseratis non possumus non quod ad nos att inet in nostro Commenta r iolo «Flos Campi» fraterno more respondere. Multum, fra­tres carissimi, gaudemus de insignis P a­l a e s t r a e Latinar novo in lucem adven­tu, quippe quae laudibus sit Congrega­tioni dilectae et studiis Latinis fovendis plur imum inserviat. Simulque vobis ex corde gratu lamur quod apud vestrates castra locaverit Palaestra. Aemulanda sane fortuna vestra; nam sicut arbores virgultaque magnopere vigent juxta rivos aquarum sata, sic vos prope istum Lati­nitatis fontem ad nos usque decurren­tem, Palaestram, scilicet op t imorum magistrorum opera et studio editam, non potestis quin doctam Romae lin­guam admodum diligatis et humanis artibus valde proficiatis.

Sicuti jam ante noveratis, vernacu­lum hoc habemus Commentar ium «Flos Campi» quod palaestriculam nobis sese obfert, in quo edendo, conscribendo, et adumbrando haud parum insudamus sub Praeceptorum moderamine et tute­la. Ex his, ergo, pagellis vestrae h u m a ­nissimae invitationi ad vobiscum con­tendendum in Palaestra, liceat respon­dere. Si aliqua digna Praeceptores vestri in nostro humili commentar io edita in­venerint quae in Palaestra iterum edan­tur, pergratum nobis erit ea inter scrip­tiones vestras et aliorum Postulant ium perlegere.

(1) Cfr. Pal. Lat. n. 54 pag 9.

15

www.culturaclasica.com

Valete, carissimi, et Matrem nos tr am B ea tum que Pa t rem precibus lacessere non des is tamus ut om nes nos al iquando Missionari i Claret iani nomine et v ir tut i ' bus honoremur .

In lu d en s in lu su sIn hospit io eventus accidit . Aliqui

mil ites ord inem proficiscendi exspec­tant . Q u o s inter qu idam num era tu r s t renuus miles Pontificius. Dum tempus accedi t hic Rosar ium reci tare incipit , de comit ibus non curans. —«Salve, R e v e ' r e n d e miles —ait comes insolens. Nonne in h ippopera pi leum portas a tque s to ­lam? Nonne S u m m u s Pont ifex facul ta­

tem peccata remit tendi tibi concessi t? Visne me a peccatis absolvere?» C o m i ­tes rident , sciunt enim illum sacerdotem non esse. Miles s t renuus atque pius in- lusionem cognoscens: —«Quod a d . S a ­c ram en tum — a i t — a t t inet facul tates omnes , quas putas , non habeo. Tantum Coufirmationis S ac ram en tum conferre queo, et hoc sine pileo ac stola» Quibus dictis a lapam non levem ei infligit, dum comites cach inum tol lunt Impudens a t ­que pe tu lans juvenis vento celerior abit demissis aur ibus.

C andidus P ai.a cin , C. M. P.

Alabonae.

. R e s p o n s o r i u m

In op p id o T rebic. F. P, —D o le ndum quidem est —et nos, quam qui maxime, d o l e m u s — m en d a inrepere. At num quid omnia vitari possun t? «Q uandoque bonus do rm i ta t Homerus». In versu aenig num. 5.7 non m u ta b im u s verbum «decorare» eo quod in tuo carmine non legebatur illud sed «decere» in pr im a u su rpa tum persona quod non invenimus apud auctores . Aenigma sic a jebat: «Mollis lanugo deceo juveni lia labra». Pae tu lus . Conjugale et Vociali* pro Gaetu lus , Çonjugiale et Voca­lis qu idem inrepsere, nos tra repugnante voluntate . Illa a t t a m e n non obst i t erunt quom inus lectores aen igmata opt im e solverint. Sed de his satis. Mittas, quaesu ­mus , aenigm ata quae in tuo scrinio servantur inedi ta. P alaestrae L atinae lectores tui ingenii subt i l i ta t ibus detec tantur . Ignosce, erudi te Professor , et vale.

B u rgis. J. F. —Q uae de nostr is studiis cognoscere desideras, mi Reverende, in P alaestra Latina invenies, an. 1930-1931 pag 95.

Siarii. S. S .—Libri , (saltem Epi tome Histor iae Graecae et Ca rm ina selecta) quos expostulas , a nostr is car issimis sociis a tque clar issimis Professoribus, J. J iménez atque H. Martija, compos i t i cito lucem videbunt nisi difficultates id proh ibebunt .

M ontullae. S. S, - Q uae de divisione cursuum interrogas atque de auctor ibus, quibus ad versionem ut imur, scies ex P alaestra L atina, an. 1930-1931 pag. 95. T u o r u m a lu m n o ru m scriptiones magno s tudio exspec tamus P alaestrae inserendas.

S enex

16www.culturaclasica.com

B i b l i o g r a p h i e

R. V icente Tena Mateo, Pbro. Cate ' drát ico de Instituto — Un p rim er Curso de Latin. 1939. Tip de F. Me- léndez. — Tarazona. 64 pag.

Opus quod inscribi tur «Un primer Curso de Latín» laudes accipiet ab o m ­nibus — et quidem mer i to— qui l it tera­rum Lat inarum studio vacare velint. Unum dumtaxa t tes t imonium in me­dium adieramus atque praestans operis meri tum ostendens. Delegatio ad Secun­dam Insti tutionem libros adprobans hoc protul it judicium: *Librum ju d ica m u s ta m q u a m conatum laudabilissim um qui R om ae linguam om n iu m A lu m n is facilem a tque delectabilem reddet M e­thodo paedagogica a tque operis typo - graphica exhib itione inspectis, necnon et auris am orem pa trium sp iran tibus cet... adserim us opus dotes possidere ad ipsius adprobationem ad tr ienn ium necessarias» . Quaenam sunt ergo dotes quae in hoc opere effulgent? B revitas: Et tamen vita tur vitium ab Horat io re­probatum «brevis esse laboro, obscu­rus fio». Claritas: Ad quam maxime in­serviunt tabellae quae uno ictu oculis obferuntur. Facilitas: Thesauros in ser­mone Latino conclusos materna lingua alumnis patefacit, ideoque vires juvenis­que intellegentiam non superant . Egre­gius Instituti Professor puerorum men­tibus hanc suasionem infundere conatur, Methodo, quam adhibet, facili atque ex­emplis haud intellectu difficilibus propo­situm certe consequi tur auc tor

R. V icen te Tena Mateo, Pbro. Cate­drático de Instituto. — Textos para lectura y traducción. Segunda parte. 1939. — Talleres Gráficos «El Noti­ciero», Coso. 72, Zaragoza — 80 pág.

Haec secunda pars nequit a prima «Un primer Curso de Latin» sejungi, est namque complementum Eamdem ergo a Delegatione pro secunda Inst i tu­

tione accepi t adprobat ionem, easdem- que meretur laudes quas huic operi ip- siusque auctor i l ibentissime t ribuimus. Exercitia ad versionem selecta sunt loci Evangelici, faciles, breves, et pulcerrimi. Q ua n ta m pueri ex eorum lectione ca­pient dulcedinem! Sermonem Lat inum laetitia discent. Quis ex pueris non de­lectabitur locorum versione «de Verbi Incarnatione, de Visitatione B. Virginis, de Cant ico «Magnificat» B. M. Virginis, de Nativitate Johannis Bapt is tae. . . cet? Ambabus igitur manibus sapientem Ma­gistrum plaudimus.

In fine cujusque Evangelici loci auc­tor unam aut plures obfert locutiones et ax iomata Latina, spiritum christianum, patrium aut didacticum r e d o l e n t i a . Sunt quasi sum m a alicujus doctr inae grammatical is . Exercitia perficiuntur vo­cum conlectione quae versionem facilli­mam faciet Pro pr imo Latinitatis anno totis viribus opus commendamus.

M. Zubjria, C. M. F.

V. Cresi . — De re m etrica et prosodicaD. Magni A u so n ii». Utini ex officinaTyp cui I. D. E. A. nomen. An. 1938.

A cimo. Johanne Baptista Bellissima, cui auctor, grati animi ergo, in pignus dicavtrat , ecce in actuaria venit hoc de versibus Ausonii opus. Nihil de Burdiga- lensi vita, nihil de ejusdem momento versorumque copia, nihil de Ausonii va­riis interpretibus, sed tantum de re me­trica et prosodica duplici capite contrac­ta: in primis de hexametris, postea de pentametris. Praefatiuncula praeit bre­visque notarum explicatio.

In unoquoque capite pr imum de pe­dum vicissitudinibus et mutationibus, deinde de caesuris agit, de elisionibus et clausulis. Pr imas in opere numeris dedit. Omnia vel minima numerat auc­tor. i taque hexametrorum ex. gr. nume­rum tradit eorumque elisiones. In 1184 Ausonii hexametris habes 32T2 °/0 he-

17

www.culturaclasica.com

xamet r i elisiones, id est, 922 proprio n o ­mine dictas, 171 apocopas , 91aphaereses .

C um de hexametr is spondeazont ibus se rm onem insti tui t, n o ta t hujusmodi versus qui f requent iores in Ausoni i ope­r ibus occurrunt , praesert im i llum m i ­rum:

«Nodosas vestes a n im a tu m q u e Neri­norum» (Epíst. XIV, 55). ubi dacty lum in quinto et in quarto pede audacter ne­glexit.

Haec t an tum prior Valent ini Cresi operis pars; n a m opus perfectum capiet quoque capita de senariis jambicis , de dimetris jambicis acatalectis, de ceteris metr is Ausonianis , de m u m c apu t de re prosodica D. Ausonii, D u m lectores de altera par te cert iores facimus, grat ias dona to r i redd im us auc to r ique gratu ­lamur.

|. M.a Jiménez, C. M. F.

L a f ig u ra e l 'O pera di Orazio . Is t i tu todi Studi Rom an i . —Editore, R o m a 1939.

Inter opera quae «Ist i tuto di Studi Romani», cujus est l inguae Lat inae s tu ­d ium promovere , edidit, opuscu lum n u ­m era tu r «La figura e l 'opera di Orazio». In hac opel la octo con t inen tu r quaest io ­nes. De u n a q u a q u e pauca. O zaz io e la N a tu r a . Na tu ra p lu ra poëtae obfert a r ­gumenta . Juxta scriptorem Venusinus hom in em a tque m u n d u m spir itu aspici t ph i losophico (pag. 16). Sed non adseri- tu r in art iculo «Orazio e la Filosofía» poë tam ph i lo sophum non fuisse neque ph i lo soph iam habuisse? O razio e la Fi' losofia: In Hora t i an is carmin ibus non inveniemus ph i lo soph iam p r o p r i a m , pe rsona lem neque alicui ph i losophicae scholae adhesionem Hora t ius —dicit a u c t o r — magnus R o m a n u s atque m axi ­mus poëta fuit. Lugendum quidem est poëtae ( c o n c e p t io n e s — quid in poësi p r aec ipuum —eleganti s e r m o n i — quid secundar ium —non respondere. Poë ta Ve­nus inus nolui t phi losoph icae scholae

nom en t ransmit t ere ne l iber ta tem a m i t ­teret (pag. 21)seu verius Horat ius adscrip- t tonem systemati phi losophico recusa- vtt ne vi tam inm odera tam derelinquere cogeretur. O razio nella T rad iz ione m n - sica le L a t in a del M edio Evo: Ex H o r a ­tii ca lamo carmina dulci sona fluunt Hujus elucubrat ionis auc tor sep tem (aut octo) carmina invenit musicata, decem (aut duodecim) anno ta t ion ibus (pag. 40). D ocum en ta quidem pauca sunt, labor au tem scriptor is maximus, ideoque lau­de dignus. La R o m a n i tà d i Orazio: In ­ter Romanita t is signa quae auc tor pro­ponit a tque poëtae t ribuit reperientur: l ingua, concept iones, dignitat is sensus, l ibertatis a m o r atque patr iae cet (pag. 62). Postea vero ipse scriptor quasdam enumera t Romanit a t i s dotes, an im um, nempe, bell icum, legislatricem indolem, gravi tatem, religionem, pudici t iam a t ­que virtutem quarum Horat ius expers est. (pag. 64). Q u ibus posit is poëtae Ro- m an i ta s fere evert itur a tque evanescit . La Villa d i O razio nella V a l le de l L u ' cen za : Imperator d o m u m poëtae d o n a ­vit. Ergo, quod ad eum att inet , hoc m e ­r i tum, et parvum quidem, dom us possi det. scilicet in illa Hora t ium vixisse. L Tta lia A n t ic a nella P oes ía d ’Orazio: I ta liani tas Horat i i in plur ibus carmin i­bus fulget, licet ejus pater, filium, e d u ­cat ione Romae finita, Graeciam miserit ipsam comple turum. Nonne et a l i quan­do cum internis patr iae host ibus, in conjurat ione Brut i, amici t iam fecit? O- raz io ne l M edio Evo: Hu jus articuli auc tor de poësi t an tum loquitur, a tque in lucem adfert quaedam tes t imonia poètica. Haec au tem tes t imonia non to ­tum Medium Aevum sed al iquam ipsius par tem amplectun tur . O razio e ba G iu ' r is p r u d e n z a : Hora t ius est jurisper itus? Ex hoc ar t iculo eum al iquam de jure fa­cere ment ionem concludi potest . Haec est mea opinio de his e lucubrat ionibus Nescio quid de ipsis sapientes judicent .

M. Zubiría, C. M. F.

18www.culturaclasica.com

in Latinum translata a R.

P. Ludovico MARCOS

C. M. F. Villae Rosarii

in Argentina litt. Lat

Professore.

XXIVBeneficiorum memor, vale­dixerat Titus abeunti navi­culae Germanae quae prius sibi pavori, deinde incolu­mitat i fuerat. Tandem op­tato litore sedet, late pros- picienscaerulea pont iaequo- ra in longum arata phaseli vestigio.

XXVAt, ubi terrarum? Nec scire licebat, nec sua magni refe­rebat. Ergo per ardua m o n ­tis corripuere viam. Aspice laetabundum M e l a m p u m , venationis ir.stinctu, adver­sam speluncam jam jam su­beuntem.

XXVIQuiescamus. In promptu tectum est! Pro mensa so­lum; pro lecto nuda sancta- que tellus erit. «Jamque fa­mem explere oportet», ait Titus, luculenta cibaria ster­nens quae boni donaverant nautae. Quod valde adrisit Melampo.

XXVIIUtrumque, pransum atque potum facile somnus tenuit. Titus resupinus totis fauci­bus stertit. Melampus a u ­tem, velut secretorum co­mes, juxta accubat lautissi­me sopitus.

www.culturaclasica.com

Apud

Avenida Siglo

Palaestrae Latinae

Administratorem

XX, 37. - Teléfono, 4004

Z A R A G O Z A

Veneunt Palaestrae Latinae Conlectionesquae e communistarum ruinis paucissimae sunt ereptae, a primo fascicu lo ad quinquagesimum quartum usque, pretio

50 pesetarum

Primer Curso de Lengua Latinaa R. P. Josepho Jim énez Delgado, C. M. F. r e c e n s e d i t u m et p u b l i c i s m e d i a e Institutionis quaestionibus aptatum , pretio

2‘75 pesetarum

M O N I T U M

Socii, qui annorum 1939 et 1940 pretium subnotationis integrum ante Kal. Martias solverint, exemplar unum hujus Prim i Linguae Latinae Cursus gratis accipient.

I mprenta F. C amps C almet. — T eléfono 54. — T árrega (L érida)

www.culturaclasica.com