«oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου...

38
qwφιertyuiopasdfghjklzxερυ υξnmηqσwωψerβνtyuςiopasdρf ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf ghjklzxcvbnφγιmλιqπςπζαwωe τrtνyuτioρνμpκaλsdfghςjklz xcvλοπbnαmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmσγqwφertyuioσδφp γρaηsόρωυdfghjργklαzxcvbnβ φδγωmζqwertλκοθξyuiύασφdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopaβsdf ghjklzxcεrυtγyεuνiιoαpasdf ghjklzxcηvbnασφδmqwertα «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ΕΠΑ.Λ Αγ. Παρασκευής» 1ο ΕΠΑ.Λ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΜΗΜΑ : Α1 Β΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2013 -2014

Upload: others

Post on 10-Mar-2020

24 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

qw ertyuiopasdfghjklzx nmφι ερυυξ ηq w er tyu iopasd fghjklzxcvbσ ωψ βν ς ρnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn mφγι

q w e rt yu io p a sλι πςπζα ω τ ν τ ρνμ κ λdfgh jklzxcv bn mqwertyuiopasς λοπ αdfghjklzxcvbnm qw ertyuio pσγ φ σδφ

a s dfghj kl zxcvbnγρ η όρωυ ργ α βφδγm qwert yui dfghjklzxcω ζ λκοθξ ύασφ

vbnmqwertyuiopa sdfghjklzxc r tβ ε υ γy u i o pasdfghjklzxc vbn mqε ν ι α η ασφδ

wertα

yuiopasdfσδ ασδφγθμκxcv bnm qw e rtyuυξσφ σφγ θ ξτσδφ φ

«Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ΕΠΑ.Λ Αγ. Παρασκευής»

1ο ΕΠΑ.Λ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΜΗΜΑ : Α1

Β΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2013 -2014

Page 2: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

ΟΜΑΔΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

α/α Επώνυμο Όνομα

1 ΑΔΑΜ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

2 ΑΛΙΜΠΕΧΑΪ ΡΟΛΑΝΤΟ

3 ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΑΝΑΗ

4 ΑΡΓΥΡΙΑΔΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ

5 ΑΣΗΜΙΝΑΚΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ

6 ΑΣΚΗΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

7 ΒΑΣΙΛΑΡΟΣ ΜΙΧΑΗΛ- ΗΛΙΑΣ

8 ΒΕΛΑΩΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

9 ΒΕΛΤΣΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ

10 ΒΕΤΟΥΛΑΔΙΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

11 ΒΙΤΣΕΝΤΖΑΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

12 ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ

13 ΓΚΕΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

14 ΓΚΙΚΟΠΟΥΛΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ

15 ΖΑΡΑΜΠΑΝΤΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

16 ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ΑΧΙΛΛΕΥΣ

17 ΙΓΝΑΤ ΝΤΑΝΙΕΛ- ΑΟΥΡΕΛΙΑΝ

18 ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ ΛΟΥΚΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

19 ΚΑΡΑΔΗΜΑ ΕΛΕΝΗ

20 ΚΑΨΟΚΑΒΑΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

21 ΚΟΥΤΡΟΥΤΣΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Page 3: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1. Εισαγωγή2. Ορισμός3. Μεσογειακή Διατροφή και Οφέλη Υγείας4. Έρευνες γύρω από τη Μεσογειακή διατροφή5. Συνδυασμός μεσογειακής διατροφής και άσκησης.

Β. ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή2. Πότε εισήλθαν για πρώτη φορά στην αγορά ;3. Σκοπός-πλεονεκτήματα4. Κίνδυνοι γενετικά τροποποιημένων οργανισμών

Γ. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΑΧΥΦΑΓΙΑ [ ΦΑΣΤ ΦΟΥΝΤ]

1.Εισαγωγή2. Παχυσαρκία3. Προβλήματα υγείας4. Άλλα προβλήματα 5. Λύσεις 6. Ισορροπημένη διατροφή για τα παιδιά 7. Δράση και όχι εφησυχασμός 8. Ένα ανησυχητικό παράδειγμα9. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη δίαιτα των fast food.

Δ. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΗΒΩΝ

1.Εισαγωγή2. Φυσική δραστηριότητα3. Διατροφικές συνήθειες των εφήβων4. Ποιότητα διατροφής5. Διατροφικά προβλήματα που παρατηρούνται στην εφηβεία

Ε. ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ1. Το ερωτηματολόγιο2. Επεξεργασία ερωτηματολογίου3. Συμπεράσματα ερωτηματολογίου

ΣΤ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Page 4: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Α. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1. Εισαγωγή

Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί μια από τις πιο υγιεινές διατροφές. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν διεξαχθεί η Μεσογειακή Διατροφή, χαρακτηρίζεται από τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Κρήτης και της Νότιας Ιταλίας. Επιπλέον ,έχει ευεργετικές ικανότητες καθώς έχει διαπιστωθεί ότι προφυλάσσει από ασθένειες όπως καρκίνος κ.α.

Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών που συμπεριλαμβάνονταν στη Μελέτη των Επτά Χωρών. (Ιταλία, Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία).[1][2] Στη Διεθνή Διάσκεψη για τις Μεσογειακές Διατροφές το 1993 αποφασίστηκε τι θα θεωρείται υγιεινή, παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή[3] και το 1995 μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ δημιούργησε την "Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής"[4].

2. Ορισμός

Η παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή ορίστηκε με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Άφθονες φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, ψωμί/δημητριακά, πατάτες[εκκρεμεί παραπομπή], όσπρια, καρποί). Ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα Γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως τυρί και γιαούρτι) καθημερινά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες[εκκρεμεί παραπομπή]

Ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες[εκκρεμεί παραπομπή] Κόκκινο κρέας 2 φορές το μήνα Ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών που περιέχουν μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.[εκκρεμεί παραπομπή]

Η συγκεκριμένη διατροφική σύνθεση της Μεσογειακής Διατροφής έχει ως αποτέλεσμα αφενός χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη και αφετέρου υψηλή

περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και ίνες. Η καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου συνεπάγεται υψηλή περιεκτικότητα της δίαιτας σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.

3. Μεσογειακή Διατροφή και Οφέλη Υγείας

Page 5: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Τις τελευταίες δεκαετίες, η επιστημονική κοινότητα έχει αναγνωρίσει, μέσα από πληθώρα κλινικών και επιδημιολογικών μελετών, το σημαντικό ρόλο της Μεσογειακής Διατροφής, τόσο στην πρόληψη όσο και στην έκβαση πολύπλοκων ασθενειών, όπως οι καρδιοαγγειακές παθήσεις[5][6]. Η Μεσογειακή Διατροφή, με τα άφθονα θρεπτικά της συστατικά, τη σωστή αναλογία γευμάτων και

το άφθονο ελαιόλαδο δεν σταματά να αποτελεί πηγή κλινικών μελετών παρέμβασης (Intervention studies).

Πρόσφατα αποτελέσματα από την ισπανική μελέτη PREDIMED [7], εξηγούν την αποτελεσματικότητα της κατανάλωσης Μεσογειακής διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Συγκεκριμένα, 418 μη-διαβητικοί εθελοντές, ηλικίας 55 έως 80

ετών, με περισσότερους από 2 παράγοντες κινδύνου για καρδιοαγγειακές παθήσεις, χωρίστηκαν σε 3 ομάδες και παρακολουθήθηκαν για περίπου 4 χρόνια. Η πρώτη ομάδα ακολούθησε Μεσογειακή διατροφή ενισχυμένη με παρθένο ελαιόλαδο (1 λίτρο την εβδομάδα), η δεύτερη ομάδα ακολούθησε Μεσογειακή διατροφή ενισχυμένη με ξηρούς καρπούς (30 γρ. ημερησίως) και η τρίτη ομάδα ακολούθησε δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά (ομάδα ελέγχου). Μετά από περίπου 4 χρόνια παρακολούθησης (follow up) διαπιστώθηκε ότι όσο πιο πιστή ήταν η τήρηση της Μεσογειακής διατροφής τόσο μικρότερα ήταν τα κρούσματα διαβήτη τύπου 2 (σχέση αντιστρόφως ανάλογη). Επιπλέον, όταν τα αποτελέσματα των ομάδων μεσογειακής διατροφής

συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα της ομάδας ελέγχου (control group) διαπιστώθηκε μείωση στα κρούσματα διαβήτη της τάξεως του 52%. Η μελέτη αυτή που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Diabetes Care [8] καταλήγει ότι η Μεσογειακή διατροφή, χωρίς περιορισμό θερμίδων, φαίνεται να είναι αποτελεσματική στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων.

4. Έρευνες γύρω από τη Μεσογειακή διατροφή

Οι έρευνες γύρω από τη Μεσογειακή διατροφή όμως δεν σταματούν εδώ. Σε μια άλλη ευρωπαϊκή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη (EUROLIVE) [9] οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου, βασικού συστατικού της μεσογειακής διατροφής, προωθούν τη δημιουργία αντισωμάτων (OLABS) ενάντια στην οξειδωμένη μορφή της ¨κακής¨ χοληστερόλης (oxidized LDL) και ότι η δημιουργία αυτή ενισχύεται όταν η οξείδωση των λιπιδίων στον οργανισμό μας (lipid oxidative damage) είναι αυξημένη [10]. Η οξειδωμένη αυτή μορφή της κακής χοληστερόλης (oxidized LDL) αποτελεί μόριο με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στη δημιουργία της αθηροσκλήρωσης. Σε αντίθεση, η δημιουργία αντισωμάτων (OLAB) από τον οργανισμό μας, κατά αυτής της οξειδωμένης μορφής φαίνεται να δρα προστατευτικά. Στην παραπάνω μελέτη συμμετείχαν 200 υγιείς Ευρωπαίοι άντρες, οι οποίοι κατανάλωσαν ελαιόλαδο με υψηλό, μεσαίο και χαμηλό ποσοστό

Page 6: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

φαινολικών συστατικών για τη διάρκεια τριών εβδομάδων. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι α) η συγκέντρωση των OLAB στο πλάσμα του αίματος των εθελοντών ήταν αντιστρόφως ανάλογη με την οξειδωμένη LDL (p<0.001), β) όσο μεγαλύτερο ήταν το φαινολικό περιεχόμενο του ελαιόλαδου που κατανάλωναν, τόσο μεγαλύτερη ήταν η παραγωγή αντισωμάτων OLAB (p<0.023). Οι παραπάνω μελέτες έρχονται να προστεθούν στα ήδη διαπιστωμένα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής και να μας υπενθυμίσουν την πολύτιμη αξία της στην υγεία μας, στην ευεξία μας και στο βάρος μας.

5. Συνδυασμός μεσογειακής διατροφής και άσκησης.

Τέλος, έρευνες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός Μεσογειακής Διατροφής και άσκησης, οδηγεί τα άτομα σε αύξηση του χρόνου ζωής τους. Ειδικότερα, η αποχή από το κάπνισμα και η διατήρηση του σωματικού βάρους προσθέτουν έως και 15 χρόνια στις γυναίκες και 8 χρόνια στους άνδρες.

Β. ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΜΕΤΑΛΑΓΜΕΝΕΣ ΤΡΟΦΕΣ

1. Εισαγωγή

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (αγγλικά: GM foods και GMO foods) ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται από γενετικά τροποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί συγκεκριμένες αλλαγές που εισήλθαν στο γενετικό τους υλικό μέσω μεθόδων της γενετικής μηχανικής. Αυτές είναι κατά πολύ πιο ακριβείς [1] από τη μεταλλαξιογένεση όπου

ένας οργανισμός εκτίθεται σε ραδιενέργεια ή χημικά ώστε να δημιουργηθεί μία μη συγκεκριμένη αλλά μόνιμη αλλαγή. Άλλες τεχνικές μέσω των οποίων οι άνθρωποι τροποποιούν οργανισμούς που παράγουν τρόφιμα είναι η εκλεκτική αναπαραγωγή, οι γενετικές βελτίωσεις στη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς και η σωματοκλωνική παραλλαγή.

Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη φορά το 1996. Συνήθως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα διαγονιδιακών φυτών: σόγια, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ρύζι και βαμβακέλαιο. Ζωικά προϊόντα έχουν επίσης αναπτυχθεί, αν και κανένα από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν στην αγορά.[2]

Τα τρόφιμα που παράγονται με αυτό τον τρόπο έχουν αντιμετωπίσει κριτική με διάφορες αιτιολογίες, που σχετίζονται με την ασφάλεια,[3] την οικολογία και οικονομικά ζητήματα που

Page 7: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

εγείρει το γεγονός πως οι οργανισμοί αυτοί υπόκεινται στη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

2. Πότε εισήλθαν για πρώτη φορά στην αγορά ;

Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη φορά το 1996. Συνήθως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα διαγονιδιακών

φυτών: σόγια,καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ρύζι και βαμβακέλαιο. Ζωικά προϊόντα έχουν επίσης αναπτυχθεί, αν και κανένα από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν στην αγορά.

3. Σκοπός-πλεονεκτήματα

Το γεγονός ότι τα ποσοστά της παραγωγικότητας της γεωργίας ήταν ιδιαίτερα χαμηλά στάθηκε αφορμή για να εδραιωθούν οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί, προκειμένου να περιοριστεί ο υποσιτισμός. Επιπλέον, η ανάγκη για μεγιστοποίηση της αντοχής των τροφίμων σε δύσκολες καιρικές συνθήκες και η προσπάθεια κάλυψης των πληθυσμιακών αναγκών αποτέλεσαν αιτίες που συνέβαλαν κι αυτές στη δημιουργία τους.

Επιπροσθέτως, εξασφαλίστηκε η βελτίωση της ποιότητας των τροφίμων, καθώς αυξήθηκαν οι ευεργετικές ιδιότητες τους για τον άνθρωπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο περιορισμός των ακόρεστων λιπαρών σε πλούσιες σε θερμίδες τροφές. Ταυτόχρονα, έχουν εμπλουτιστεί με βιταμίνες, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί συμβάλλουν, επίσης, στην κατασκευή θεραπευτικών ουσιών, όπως αντισωμάτων που οδηγούν στην ανοσία πολλών ασθενειών.

4. Κίνδυνοι γενετικά τροποποιημένων οργανισμών

Α. Σε ζωικούς οργανισμούς

Με την κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών έχει παρατηρηθεί η εμφάνιση συχνών αλλεργικών κρίσεων, σε άτομα που είναι επιρρεπή σε συγκεκριμένες αλλεργίες

Ακόμη, η πρόσληψη αντιβιοτικών ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, προκαλεί την αύξηση της ανθεκτικότητάς του σε αυτές. Αυτό έχει ως συνέπεια την αναποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών στον οργανισμό, όταν αυτό είναι αναγκαίο π.χ. στην ανάρρωση κάποιας ασθένειας.

Page 8: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Ασυνήθιστα υψηλή θνησιμότητα και καθυστέρηση ανάπτυξης βρέθηκε να παρουσιάζουν απόγονοι θηλυκών ποντικών-πειραματόζωων τρεφόμενα με γενετικά τροποποιημένη σόγια.

Β. Στο περιβάλλον

Έρευνες δείχνουν ότι, η γύρη από ένα μεταλλαγμένο καλαμπόκι σκότωνε κατά χιλιάδες ένα είδος πεταλούδας. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι διαταράσσεται η ισορροπία του περιβάλλοντος και συνεπώς επηρεάζονται οι τροφικές αλυσίδες.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα θα έχουν αντίστοιχα αποτελέσματα με αυτά των εντομοκτόνων όπως τα κουνούπια απέκτησαν ανθεκτικότητα σε ισχυρά εντομοκτόνα, παρομοίως και τώρα το περιβάλλον θα δημιουργήσει νέα είδη εντόμων προκειμένου να είναι ανθεκτικά στα νέα τρόφιμα με τις νέες ιδιότητες.

Γ. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΑΧΥΦΑΓΙΑ [ ΦΑΣΤ ΦΟΥΝ \

1. Εισαγωγή

Όλο και περισσότερα ελληνόπουλα καταναλώνουν στις μέρες μας μεγάλες ποσότητες γρήγορου φαγητού, ενώ τα ταχυφαγεία γνωστών αλυσίδων εξαπλώνονται σαν μανιτάρια! Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν σ’ αυτήν την ποιότητα φαγητού, είναι μεγάλοι και συνήθως μακροπρόθεσμοι. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα εξηγήσουμε με ποιον τρόπο επιδρά αρνητικά η κατανάλωση φαστ-φουντ στην υγεία των παιδιών και πώς μπορούμε να βρούμε μια λύση στο πρόβλημα αυτό.

Στην εποχή της άνεσης και των γρήγορων ρυθμών, που διανύουμε, η κατανάλωση έτοιμου φαγητού αποτελεί συνήθεια μικρών και μεγάλων. Η γρήγορη παρασκευή του, η νόστιμη γεύση του και το χαμηλό του κόστος, στρέφουν πολλούς απ’ τους μικρούς μας φίλους σ’ αυτήν την εύκολη λύση, αγνοώντας πόσο καταστροφική μπορεί ν’ αποδειχθεί αυτή η φαινομενικά αθώα συνήθεια. Αιτίες Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει φέρει αλλαγές και στις διατροφικές συνήθειες. Τα παιδιά της πόλης που άλλοτε έτρωγαν το σπιτικό φαγητό που μαγείρευε η μητέρα, σήμερα πια, καταναλώνουν τουλάχιστον μια φορά τη μέρα γρήγορο φαγητό. Όντας φτηνό, γευστικό και διαθέσιμο σε κάθε γωνιά της πόλης, αποτελεί μια καλή λύση, κυρίως για τη τους γονείς με χαμηλά εισοδήματα. Εξάλλου, οι γειτονιές όπου ζουν άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα, διαθέτουν 30% λιγότερα σούπερ-μάρκετ από τις πιο «πλούσιες» περιοχές. Επιπλέον, οι σημερινές οικονομικές συνθήκες αναγκάζουν τη μητέρα να εργάζεται, συνεπώς ο χρόνος για την παρασκευή σπιτικού φαγητού για τα παιδιά, συρρικνώνεται ή εξαφανίζεται.

Η τηλεόραση, που τόσο συχνά κατηγορείται για χίλιους δυο λόγους, ευθύνεται και για την αύξηση της κατανάλωσης έτοιμου φαγητού, αφού οι ώρες που περνά ένα παιδί μπροστά της είναι πολλές

και είθισται να συνοδεύονται από ένα ανάλογο σνακ. Ιδιαίτερα μάλιστα σε θεάματα που απαιτούν τη συγκέντρωση όλης της οικογένειας ή φίλων, π.χ. αγώνες ποδοσφαίρου, η κατανάλωση φαστ-φουντ και αναψυκτικών θεωρείται κανόνας.

2. Παχυσαρκία

Τα παιδιά που καταναλώνουν γρήγορο φαγητό,

Page 9: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

προσλαμβάνουν κατά μέσο όρο 187 περισσότερες θερμίδες απ’ τα υπόλοιπα παιδιά. Δεν πρόκειται για πολλές θερμίδες, ωστόσο μακροπρόθεσμα λειτουργούν αθροιστικά. Επίσης, καταναλώνουν περίπου 9 γρ. περισσότερο λίπος, 24 γρ., 25 γρ. Περισσότερο αλάτι, 26 γρ. περισσότερη ζάχαρη και 228 γρ. περισσότερα γλυκά αναψυκτικά, δηλαδή 4 επιπλέον κιλά ετησίως για τα παιδιά που τρώνε φαστ φουντ 2-3 φορές τη βδομάδα.

Το λίπος, η ζάχαρη και το αλάτι που περιέχουν αυτές οι τροφές, έλκουν τα παιδιά σα μαγνήτες, κυρίως επειδή απευθύνονται στις «πρωτόγνωρες γεύσεις» τους, εξηγούν οι διατροφολόγοι. Έτσι λοιπόν, θέλουν να τρώνε μεγαλύτερη ποσότητα. Και επειδή το γρήγορο φαγητό δεν περιέχει πολλές φυτικές ίνες, συνεπώς δεν προκαλεί εύκολα αίσθημα κορεσμού, τα παιδιά δε νιώθουν χορτασμένα και τρώνε κι άλλο. Αυτή η μεγάλη κατανάλωση, οδηγεί επίσης σε παχυσαρκία. Η Αμερική κατέχει τα πρωτεία σε ποσοστά παχύσαρκων παιδιών, δυστυχώς όμως τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο αυτό εντείνεται και στη χώρα μας.

3. Προβλήματα υγείας

Τα παιδιά που καταναλώνουν φαστ φουντ, στερούνται ακόμη σημαντικών συστατικών για την υγιή τους ανάπτυξη. Τρώνε λιγότερα φρούτα και λαχανικά, πίνουν λιγότερο γάλα και δεν λαμβάνουν την απαραίτητη ποσότητα φυτικών ινών που είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για τη λειτουργία του εντέρου.

Κυρίως όμως, η παχυσαρκία οδηγεί τα παιδιά σε πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας που μπορεί να έχουν ακόμη και ολέθριες συνέπειες, όπως καρδιακές παθήσεις, υπέρταση, αναπνευστικά και ορθοπεδικά προβλήματα και διαβήτη τύπου 2 ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όρασης ή νευροπάθεια.

4. Άλλα προβλήματα

Μία ακόμη παρενέργεια του έτοιμου φαγητού που εντόπισαν οι επιστήμονες μετά από έρευνες, είναι η κακή συμπεριφορά και η δυσκολίες στα μαθήματα των παιδιών που καταναλώνουν αυτές τις τροφές. Υποστηρίζουν πως το πρόχειρο φαγητό διαταράσσει τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου, οδηγώντας σε κακές επιδόσεις στο σχολείο και σε μια σειρά άλλων διαταραχών.

Παράλληλα, χάνουν την ικανότητα συγκέντρωσης αφού η έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων αυτών των τροφών, μειώνει την ποσότητα των θρεπτικών συστατικών που λαμβάνει το σώμα και τα οποία βοηθούν στη συγκέντρωση. Η έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, έδειξε πως όταν ενισχύθηκε η διατροφή των παιδιών με κατάλληλες υγιεινές τροφές, όπως ψάρι, βελτιώθηκε τόσο η συμπεριφορά τους, όσο και η απόδοσή τους.

5. Λύσεις

Σημαντική ευθύνη για την αντιμετώπιση του προβλήματος φέρει η ίδια η κοινωνία. Όσο ο τρόπος ζωής των μεγάλων εξακολουθεί να παραμένει ίδιος, τα παιδιά θα συνεχίζουν να τρώνε ανεξέλεγκτα τεράστιες ποσότητες κατάλληλης τροφής χωρίς να συνειδητοποιούν την επίδραση που έχει αυτό στον οργανισμό τους. Οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι πολιτικοί και οι επιχειρηματίες, οφείλουν ν’ αναγνωρίσουν τη σοβαρότητα του προβλήματος και να λάβουν έγκαιρα δράση.

Κάποιες σημαντικές προσπάθειες για να ωθήσουμε τα παιδιά στην κατανάλωση υγιεινού φαγητού θα ήταν οι εξής:

Page 10: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

o Να επέμβει δραστικά το υπουργείο Παιδείας απαγορεύοντας την πώληση αναψυκτικών και σνακς απ’ τα κυλικεία των σχολείων και οργανώνοντας τακτικούς ελέγχους στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

o Να αρχίσουν να πωλούν τα κυλικεία φρούτα, χυμούς και σάντουιτς φτιαγμένα από αγνά υλικά.

o Να αλλάξουν οι ίδιοι οι γονείς τις διατροφικές τους συνήθειες να δεν είναι σωστές. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως τα παιδιά μιμούνται συμπεριφορές σε όλους τους τομείς. Ένα παιδί λοιπόν που ζει σ’ ένα σπίτι με το ψυγείο υπερφορτωμένο από χάμπουργκερ, πίτσες και αναψυκτικά, κατά πάσα πιθανότητα θα συμπεριλάβει αυτήν την τροφή στο καθημερινό του διαιτολόγιο επιβαρύνοντας τον οργανισμό του με βλαβερά συντηρητικά και πρόσθετα.

6. Ισορροπημένη διατροφή για τα παιδιά

Για να απομακρύνετε λοιπόν το παιδί σας από τα φαστ φουντ και το πρόχειρο φαγητό, ρυθμίστε τη διατροφή του ως εξής:

-Ετοιμάστε του κάθε πρωί ένα κολατσιό για το σχολείο, έτσι ώστε να μη χρειαστεί να αγοράσει κάτι απ’ το κυλικείο.

-Εμπλουτίστε τη διατροφή του με αμυλούχες τροφές, όπως πατάτες, μακαρόνια και ρύζι, που θα του δώσουν την απαραίτητη ενέργεια και θα το χορτάσουν χωρίς να καταναλώσει μεγάλη ποσότητα.

- Αδειάστε το ψυγείο από τα αναψυκτικά και τα σνακς που έχουν πολλά λιπαρά και πολλή ζάχαρη και αντικαταστήστε τα με φρέσκους χυμούς χωρίς ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες.

- Δώστε έμφαση στο πρωινό του. Ένα γεύμα με γάλα και δημητριακά θα το χορτάσει για αρκετές ώρες και θα το απομακρύνει απ’ το γρήγορο φαγητό.

-Ανάμεσα στα κύρια γεύματα, δώστε του ώστε του πολλά μικρά, υγιεινά σνακς.

-Μην το αφήνετε να παραγγείλει απ’ έξω. Ακόμη και όταν βλέπει τηλεόραση με τους φίλους του. Προθυμοποιηθείτε να ετοιμάσετε εσείς κάτι σπιτικό.

-Εξηγήστε του τα οφέλη της σπιτικής τροφής σε αντίθεση με τα μειονεκτήματα του γρήγορου φαγητού.

7. Δράση και όχι εφησυχασμός

Είναι κατανοητό πως οι νέοι ρυθμοί της ζωής μας, δεν ευνοούν μια σωστή ισορροπημένη διατροφή για τα παιδιά μας που τρέχουν και αυτά απ’ το πρωί ως το βράδυ σε σχολεία, φροντιστήρια και αμέτρητες εξωσχολικές δραστηριότητες.

Ωστόσο, το ρητό «η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία», βρίσκει απόλυτη εφαρμογή εδώ. Γι’ αυτό λοιπόν φροντίστε να ενημερώσετε ήδη από νεαρή ηλικία τα παιδιά σας για τις βλαβερές επιπτώσεις του πρόχειρου φαγητού καλλιεργώντας τους έτσι συνείδηση υγιεινής. Μην ξεχνάτε πως η ενημέρωση αυτή συνήθως κληροδοτείται από γενιά σε γενιά, βάλτε λοιπόν ένα λιθαράκι για

Page 11: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

τη σωστή διατροφική συμπεριφορά των επόμενων γενιών. Αν μάλιστα αληθεύει η φράση των διατροφολόγων «είμαστε ο, τι τρώμε», οφείλουμε να νιώσουμε άσχημα για αυτό που είμαστε τελικά, και κυρίως, γι’ αυτό που αναγκάζουμε τα παιδιά μας να γίνουν.

Η κακή διατροφή δημιουργεί πρόβλημα πάχους

8. Ένα ανησυχητικό παράδειγμα

Πηγή atheatignosi: Κάθε μπουκιά από γεύματα των McDonalds περιλαμβάνει μια χούφτα από χημικές ουσίες που αυξάνουν την «κακή» χοληστερόλη, αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη, χαμηλότερη ανοσία, και βλάβες στο DNA. Στην πραγματικότητα, τα fast food περιέχουν τόσα πολλά επιβλαβή συστατικά που δεν θα τα ταίζατε ακόμη και σε ένα κατοικίδιο ζώο επειδή θα ήταν βλαβερά.Όταν πηγαίνετε στα fast-food τι κάνετε:

πληρώνετε για να βλάψετε την υγεία σας? την υγεία των παιδιών σας? μειώνετε την ποιότητα της ζωής σας, διότι η τοξικότητα της κατανάλωσης συνθετικών χημικών ουσιών θα προκαλέσουν ασθένεια? βάζετε περισσότερα χρήματα στα χέρια των γιατρών και στις ασφαλιστικές εταιρείες.Ακόμα lovin it ";

Το ακούσατε καλά; παρά την ψευδαίσθηση της σταδιακής μετάβασης σε ένα πιο υγιεινό μενού που περιέχει σαλάτες και smoothies, τα McDonald 's περιλαμβάνουν ακόμα πιο άσχημες για την υγεία χημικές ουσίες: ακόρεστα λιπαρά οξέα, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου, τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, πετροχημικά, και υψηλό σε φρουκτόζη σιρόπι αραβοσίτου. Τα παιδικά γεύματα και οι σαλάτες περιέχουν επίσης τρομακτικά συστατικά και υψηλά επίπεδα σακχάρου.

Μελετώντας τα μενού τους και τις διατροφικές πληροφορίες για τα γεύματά τους, είναι απίστευτο ποιές συνθετικές χημικές ουσίες προσθέτουν σε σαλάτες, γεύματα κοτόπουλου, μπιφτέκια, ακόμη και τα ποτά τους. Γνωρίζατε ότι πολλά από τα τρόφιμα και τα ποτά τους περιέχουν υδροκινόνη τριτογενή (TBHQ), ένα χημικό συντηρητικό που είναι τόσο θανατηφόρο ώστε μόλις πέντε γραμμάρια προκαλούν το θάνατο. Ένα γραμμάριο TBHQ μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό, βουητό στα αυτιά, παραλήρημα, μια αίσθηση ασφυξίας, και κατάρρευση.

Εδώ είναι μόνο ένα παράδειγμα το τι βάζουν τα McDonalds στα τρόφιμα τους. Τα ανθυγιεινά συστατικά στα McDonalds »Μπουκιές κοτόπουλου (κατ 'ευθείαν από την ιστοσελίδα των McDonalds' ) περιλαμβάνουν:

φωσφορικά άλατα νατρίου λευκαμένο αλεύρι σιταριού ( θρεπτικές ουσίες αφαιρούνται ) τρόφιμα άμυλο-τροποποιημένα ( πιθανότατα γενετικά τροποποιημένων ) δεξτρόζη ( ζάχαρη )

Page 12: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

μερικώς υδρογονωμένο σογιέλαιο και βαμβακέλαιο με μονο-και διγλυκερίδια, ( ακόρεστα λιπαρά ) Παρασκευάζεται σε φυτικό έλαιο (Canola, έλαιο αραβοσίτου, σογιέλαιο, υδρογονωμένο σογιέλαιο) (ακόρεστα λιπαρά) TBHQ, τριτοταγής βουτυλυδροκινόνη ,ένα πετρελαϊκό προϊόν Διμεθυλοπολυσιλοξάνη που προστίθεται ως αντιαφρώδης παράγοντας (μια μορφή σιλικόνης που χρησιμοποιείται σε καλλυντικά.

atheatignosi.grΗ κακή διατροφή (φαστ-φουντ και φθηνές τροφές λόγω της κρίσης) έχουν δημιουργήσει πρόβλημα πάχους στα μισά ελληνόπουλα. Δυο στα δέκα είναι παχύσαρκα, τρία στα δέκα υπέρβαρα.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, τα κορίτσια τείνουν να προσέχουν περισσότερο το βάρος τους από τα αγόρια, αν και αθλούνται λιγότερο. Τα αγόρια από την πλευρά τους αφιερώνουν περισσότερο χρόνο μπροστά στην τηλεόραση και καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες αναψυκτικών.

Τα αίτια που κρύβονται πίσω από αυτές τις διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα δεν είναι σαφή από επιστημονικής άποψης. Όπως δεν είναι σαφές γιατί τα ελληνόπουλα αθλούνται λιγότερο από τους ευρωπαίους συνομηλίκους τους.

Πάντως, οι Ούγγροι αυτής της ηλικίας κατέχουν το ρεκόρ τηλεθέασης, οι Βέλγοι κοιμούνται περισσότερο απ' όλους και οι Ολλανδοί καταναλώνουν τα

περισσότερα αναψυκτικά.

Η παιδική παχυσαρκία στην Ευρώπη φαίνεται να έχει σπάσει κάθε ρεκόρ αφού δέκα στα εκατό παιδιά είναι παχύσαρκα και άλλα είκοσι στα εκατό είναι υπέρβαρα.

Οι ειδικοί διαπίστωσαν, επίσης, ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο τείνουν να είναι πιο αδύνατα. Και από αυτόν τον κανόνα, ωστόσο, εξαιρείται η Ελλάδα - μαζί με την Ισπανία. Η δίαιτα των fast food.

9. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη δίαιτα των fast food.

Η δίαιτα των fast food Αν αγαπάτε τα πρόχειρα γεύματα σε εστιατόρια fast food και ψάχνετε για ένα εύκολο πρόγραμμα απώλειας βάρους, η διατροφή των fast food μπορεί να είναι για σας. Ουσιαστικά είναι συμβουλές για όσους από σας δεν τρώτε σπιτικό φαγητό είτε λόγω χρόνου και φόρτου εργασίας είτε από επιλογή για το τι είναι πιο επιθυμητί να επιλέγετε από τέτοιου ελιδους

Page 13: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

γεύματα. Η Fast Food Διατροφή: Τι μπορείτε να φάτε Mπορείτε λοιπόν να απολαύσετε σάντουιτς κοτόπουλο, τσίλι, πατάτες φούρνου, parfaits φρούτα, ακόμη και junior burgers σύμφωνα με τη fast food διατροφή. Παρόλα αυτά αν ακολουθήσετε το Fast Food σχέδιο δεν θα επιτρέπεται να τρώτε πολλά ανθυγιεινά, λιπαρά οξέα. Επομένως τα τηγανητά δεν επιτρέπονται. Αλλά μπορείτε να μην τα χάσετε. Συνεπώς προσφέρονται συμβουλές για την υγιεινή αντικατάσταση των αγαπημένων σας έτοιμων γευμάτων, μαζί με εύκολα tips για τη μείωση του λίπους και των θερμίδων, ενώ εξακολουθείτε να απολαμβάνετε μια διατροφή βασισμένη στα εστιατόρια fast food. Για παράδειγμα, επιλέξτε σαλάτα με σάλτσα βινεγκρέτ αντί για κάποιο άλλο γεύμα για την εξοικονόμηση 130 θερμίδων. Επίσης αποφύγετε τα γλυκά σόδας. Ξεχάστε τη μαγιονέζα ώστε να αποθηκεύσετε μέχρι και 170 θερμίδες ανά σάντουιτς. Η δίαιτα Fast Food περιλαμβάνει επίσης ορισμένες συνταγές θρεπτικών γευμάτων που μπορούν να ετοιμαστούν σε 15 λεπτά ή και λιγότερο.

Δ. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΗΒΩΝ

1. Εισαγωγή

Η διατροφή και η φυσική δραστηριότητα αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες της σωματικής ανάπτυξης και υγείας του εφήβου. Οι στάσεις και οι συμπεριφορές σχετικά με τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα διαμορφώνονται από την παιδική ηλικία και εγκαθίστανται κυρίως την περίοδο της εφηβείας. Η ποιότητα της διατροφής, η παχυσαρκία και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας στους εφήβους περιλαμβάνονται σήμερα μεταξύ των σημαντικότερων ζητημάτων που αφορούν τη δημόσια υγεία διεθνώς.Η υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με τη φυσική άσκηση συνιστούν σημαντικούς προστατευτικούς παράγοντες για την υγεία των εφήβων, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Η λήψη πρωινού γεύματος, η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σε συνδυασμό με την αποφυγή τροφών πλούσιων σε ενέργεια αλλά φτωχών σε θρεπτικά συστατικά (π.χ. τα αναψυκτικά), αποτελούν μερικούς από τους δείκτες υγιεινής διατροφής και δίαιτας στους εφήβους. Το πρωινό γεύμα θεωρείται το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας και οι έφηβοι που το λαμβάνουν συχνά καλύπτουν σε μεγάλο ποσοστό τις ημερήσιες ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά. Η παράλειψη του πρωινού οδηγεί σε κατανάλωση προϊόντων χαμηλής θρεπτικής αξίας κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατ’ επέκταση σε αύξηση του κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας, ενώ επιπλέον επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδα προσοχής, τη μνήμη και τη σχολική απόδοση. Εκτός από το πρωινό γεύμα, είναι σημαντικό η διατροφή των παιδιών και των εφήβων να περιλαμβάνει καθημερινά φρούτα, λαχανικά ή κάποια σαλάτα, καθώς έτσι προσλαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή τους.

2. Φυσική δραστηριότητα

Όσον αφορά τη φυσική δραστηριότητα, ένα σταθερά υψηλό επίπεδο δραστηριότητας και η ήπια σωματική άσκηση συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξη του σώματος του εφήβου, στην ενδυνάμωση των οστών και των μυών, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων κίνησης, καθώς επίσης και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της θετικής εικόνας σώματος. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η φυσική δραστηριότητα συμβάλλει στη διατήρηση του ισοζυγίου ενέργειας αποτρέποντας την παχυσαρκία.

3. Διατροφικές συνήθειες των εφήβων

Page 14: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Παρά την αδιαμφισβήτητη όμως σημαντικότητα της υγιεινής διατροφής, οι έφηβοι στην εποχή μας έχουν αυξήσει τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες (π.χ. έτοιμα γεύματα, συχνή κατανάλωση γλυκών, αναψυκτικών, παράλειψη πρωινού, ανεπαρκής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών), όπως έχει επισημανθεί διεθνώς. Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες αποτελούν, επίσης, δείκτη γενικότερης παραμέλησης της φροντίδας του σώματος και της υγείας (π.χ. παραμέληση της στοματικής υγιεινής, περιορισμένη φυσική δραστηριότητα) και συχνά συνδέονται με άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, χρήση αλκοόλ και κάνναβης παραβατική συμπεριφορά, μη ασφαλείς σεξουαλικέςεπαφές).Το παρόν τεύχος αναφέρεται στις διατροφικές συνήθειες των εφήβων και ειδικότερα στη λήψη πρωινού γεύματος και τη συχνότητα κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών, γλυκών και αναψυκτικών. Παρουσιάζονται, επίσης, στοιχεία σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα, το σωματικό βάρος (Δείκτης Μάζας Σώματος), την αντίληψη που έχουν οι έφηβοι για το σώμα τους και την προσπάθεια απώλειας βάρους (δίαιτα). Τέλος, περιλαμβάνονται στοιχεία για τη φροντίδα της υγιεινής των δοντιών. Τα ευρήματα της έρευνας παρουσιάζονται για το σύνολο των μαθητών, ανά φύλο, ανά ηλικία καθώς και διαχρονικά, όπου είναι δυνατόν. Σημειώνεται ότι, παρόλο που η αναφορά στο κείμενο και τα γραφήματα γίνεται σε μαθητές ηλικίας 11, 13 και 15 ετών, τα στοιχεία αφορούν τις σχολικές τάξεις της ΣΤ’ Δημοτικού, Β’ Γυμνασίου και Α’ Λυκείου, στις οποίες αντίστοιχα φοιτούν στην πλειονότητά τους (>93%) οι μαθητές των τριών παραπάνω ηλικιακών ομάδων. Σχολιάζονται μόνο οι στατιστικά σημαντικές διαφορές (επίπεδο σημαντικότητας p< 0,01).

4. Ποιότητα διατροφής

Η εφηβεία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου, κατά την οποία παρατηρούνται ραγδαίες ψυχολογικές και σωματικές αλλαγές που οδηγούν το άτομο στην κορύφωση της οργανικής του ανάπτυξης αλλά και την τελική διαμόρφωση της προσωπικότητας του.

Η εφηβική ανάπτυξη για τα κορίτσια ξεκινάει στην ηλικία των 10-11 ετών και ολοκληρώνεται συνήθως μέχρι τα 15 έτη ενώ για τα αγόρια ξεκινάει σε ηλικία 12-13 ετών, φτάνει στο μέγιστο ρυθμό ανάπτυξης σε ηλικία 14 ετών και ολοκληρώνεται στα 19 έτη.

Οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες σε αυτήν την ηλικία είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, καθώς ο έφηβος χρειάζεται ενέργεια για την αύξηση του μυϊκού ιστού, την ανάπτυξη του σκελετού και του νευρικού συστήματος, καθώς και για την ανάπτυξη του γεννητικού συστήματος.

Είναι λοιπόν απαραίτητο, οι έφηβοι να προσλαμβάνουν την κατάλληλη ποσότητα ενέργειας καθημερινά αλλά και να εκπαιδευτούν σε σχέση με την ποιότητα των τροφών που θα πρέπει να καταναλώνουν. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι ημερήσιες ανάγκες των εφήβων σε ενέργεια και πρωτεΐνη:

Ημερήσιες ανάγκες, εφήβων σε ενέργεια και πρωτεΐνη

Ηλικία Ενέργεια Ανάλογο Eνέργεια Πρωτείνη(έτη) (θερμίδες) ύψος (cm) (θερμίδες/cm) (γρ./ cm )

------------ --------------- ------------- -------------------- -----------------Aγόρια11-14 2500 157 15.9 0.29

Page 15: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

15-18 3000 176 17.0 0.34Κορίτσια

11-14 2200 157 14.0 0.2915-18 2200 163 13.5 0.27

(Προσαρμογή από τις Ημερήσιες Προτεινόμενες Προσλήψεις RDA).

5 . Διατροφικά προβλήματα που παρατηρούνται στην εφηβεία

1) Διατροφικές διαταραχές

Τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με τη διατροφή των εφήβων είναι απογοητευτικά μιας και παρατηρούνται αυξημένα ποσοστά διατροφικών ανωμαλιών, όπως η υπερφαγία (που οδηγεί μακροπρόθεσμα στην παχυσαρκία), η ανορεξία και η βουλιμία.

Πρόσφατες μάλιστα μελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι η μέση κατανάλωση θερμίδων από τους εφήβους υπερβαίνει τις ημερήσιες συνιστώμενες κατά RDA (Recommended Dietary Allowences), σε ποσοστό 104% για τα κορίτσια και 116% για τα αγόρια ηλικίας 15-18 ετών, με ένα ποσοστό 13-36% των εφήβων ηλικίας 12-17 ετών να είναι μέτρια παχύσαρκοι, ενώ ένα ποσοστό 4-12% να παρουσιάζει σοβαρή παχυσαρκία.

Επιπροσθέτως, η παχυσαρκία στους έφηβους επηρεάζεται από την κακή διατροφή αλλά και την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, καθώς το 45% των εφήβων αγοριών και το 69% των εφήβων κοριτσιών ηλικίας 15-18 εκτελούν λιγότερο από μια ώρα μεσαίας έντασης άσκηση για τέσσερις φορές την εβδομάδα, που είναι και η προτεινόμενη συχνότητα άσκησης για αυτό το ηλικιακό γκρούπ.

Η παχυσαρκία στην εφηβική ηλικία σχετίζεται με την ύπαρξη υπερλιπιδαιμιών, αυξημένης αρτηριακής πίεσης, αλλά και μεγαλύτερου κινδύνου εμφάνισης διαβήτη κατά την ενήλικη ζωή.

Ανησυχητικά είναι και τα ποσοστά εμφάνισης διατροφικών διαταραχών όπως η ανορεξία και η βουλιμία στους εφήβους. Η κοινωνικές πιέσεις που ασκούνται για την απόκτηση ‘λεπτού και καλλίγραμμου σώματος’ αναγκάζουν αρκετούς έφηβους και κυρίως κορίτσια να καταφύγουν στην ασιτία αλλά και την χρήση εμετικών, καθαρτικών και της υπερεντατικής άσκησης προκειμένου να διατηρήσουν ένα βάρος κάτω του φυσιολογικού.

Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Στατιστικής Υγείας της Μ. Βρετανίας, ένα στα 10 κορίτσια ηλικίας 12-18 ετών πάσχουν από νευρική ανορεξία που μακροπρόθεσμα σχετίζεται με νεφρική ανεπάρκεια, οστεοπόρωση, φθορά των δοντιών από την πρόκληση εμετού αλλά και καρδιαγγειακών νοσημάτων (όπως οι αρρυθμίες).

2) Ποιότητα και ποσότητα γευμάτων

Ο σύγχρονος έφηβος, λόγω του γρήγορου ρυθμού ζωής του και του υπερβολικά φορτωμένου προγράμματος του με σχολείο, φροντιστήρια και άλλες δραστηριότητες, συχνά δεν εφαρμόζει το προτεινόμενο σχήμα των ‘τριών γευμάτων την ημέρα’ και των ‘δύο ενδιάμεσων σνακς’ που συνιστούν οι κλινικοί διαιτολόγοι.

Page 16: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Το 25% των εφήβων ηλικίας 12 με 19 ετών ξεκινά την μέρα του παραλείποντας το πρωινό γεύμα, κάτι το οποίο συντελεί στη μείωση των επιπέδων συγκέντρωσης και ενέργειας καθώς και στη μείωση της σχολικής απόδοσης.

Το 85% των εφήβων δεν καταναλώνουν τις 5 μικρομερίδες φρούτων και λαχανικών (400-500γρ την ημέρα) που συνιστώνται από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων.

Το 60% των εφήβων τρώνε περισσότερα κορεσμένα λιπαρά από τη συνιστώμενη δοσολογία, κάτι το οποίο εκφράζει την αυξημένη κατανάλωση φαγητού τύπου ‘φαστ φουντ’ (όπως πίτσες, χάμπουργκερ κλπ.) σε συνδυασμό με την μειωμένη κατανάλωση άπαχου κρέατος, όπως το ψάρι και τα πουλερικά μαγειρεμένα με υγιεινό τρόπο (π.χ.βραστά ή στο γκρίλ).

Επιπλέον, τα επίπεδα κατανάλωσης γαλακτοκομικών (όπως το γιαούρτι και το γάλα) από τους έφηβους έχουν μειωθεί κατά 36% μέσα στα τελευταία 25 χρόνια, γεγονός που σχετίζεται με μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου, ενός απαραίτητου ιχνοστοιχείου για την ανάπτυξη της σκελετικής μάζας.

Η διαπίστωση αυτή είναι ιδιαίτερα σοβαρή καθώς η ελλιπής πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να συντελέσει στη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης των εφήβων ή στον περιορισμό της μέγιστης σκελετικής τους ανάπτυξης.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την Εθνική Έρευνα Διατροφής σε Νέους στη Μ. Βρετανία το 2000 παρατηρήθηκε ότι η βασικότερη πηγή ενέργειας για τους έφηβους ήταν το ψωμί, τα μπισκότα, τα κράκερς, τα κέικ και οι πίτες που συντελούσαν στο ένα τρίτο της ενεργειακής πρόσληψης των εφήβων.

Η παρατήρηση αυτή είναι αρκετά σημαντική καθώς φανερώνει ότι οι έφηβοι προσλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας τους από τροφές με μικρή διατροφική αξία και πολλές θερμίδες εις βάρος άλλων τροφών, πλούσιων σε ωφέλιμα θρεπτικά συστατικά, όπως τα λαχανικά και τα

φρούτα.

Συμπερασματικά...

Τα προαναφερόμενα στοιχεία μας ‘κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου’ καθώς οι μελλοντικοί μας ηγέτες και τωρινοί έφηβοι σιτίζονται με άθλιο τρόπο και πρέπει απαραιτήτως οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι επιστήμονες υγείας και κυρίως οι κλινικοί διαιτολόγοι και οι γιατροί να λάβουν μέτρα για να βελτιωθεί η παρούσα κατάσταση.

Οι έφηβοι μας χρειάζονται απαραιτήτως διατροφική εκπαίδευση, διαφορετικά κινδυνεύουμε να μεγαλώσουμε μια νέα γενιά παχύσαρκων ή υποσιτισμένων ατόμων με σοβαρά προβλήματα υγείας.

Page 17: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Ε. ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ1. Το ερωτηματολόγιο

Page 18: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

1ο ΕΠΑΛ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΣΧΟΛ ΕΤΟΣ 2013-2014ΤΜΗΜΑ : Α1

ΑΝΩΝΥΜΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.

α. Αγόρι

2. Ηλικία

α. 15 -16 β. 16 -17 γ. 17 -18 δ. 18 +

3. Το σωματικό σας βάρος Κιλά Το ύψος σας Μέτρα

4. Τάξη - Τμήμα

α. Α____________ β. Β____________ γ. Γ____________

5. Εκπαιδευτικό - Μορφωτικό επίπεδο γονέων

Μητέρα ΠατέραςΑ /Βάθμια Δημοτικό Α /Βάθμια Δημοτικό

Β /Βάθμια Γυμνάσιο Β /Βάθμια ΓυμνάσιοΛύκειο Λύκειο

Γ /Βάθμια Α.ΤΕΙ Γ /Βάθμια Α.ΤΕΙΑΕΙ ΑΕΙ

Τεχνική σχολή Τεχνική σχολήΆλλο ΆλλοΔ.Γ / Δ.Α * Δ.Γ / Δ.Α ** ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ) * ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

6. Οικογενειακό Οικονομικό επίπεδο

Πολύ υψηλό Υψηλό Μεσαίο

Χαμηλό Πολύ χαμηλό Δ.Γ / Δ.Α *

Το παρόν ανώνυμο ερωτηματολόγιο συντάχθηκε στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας του τμήματος Α1 με θέμα : " Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ΕΠΑ.Λ Αγ. Παρασκευής

Αφού διαβάσετε τις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε με ένα Χ την απάντησή σας. Σας ευχαριστούμε για τη βοήθεια και συμμετοχή σας στην παραπάνω έρευνα.

Φύλο

β. Κορίτσι

Page 19: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

Χαμηλό Πολύ χαμηλό Δ.Γ / Δ.Α *

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Πιστεύετε ότι η σωματική σας ανάπτυξη είναι σωστή;

α. Πάρα πολύ β. Πολύ γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

2. Πόσο συχνά γυμνάζεσε την εβδομάδα;

α. 1-3 φορές την εβδομάδα β. 3-6 φορές την εβδομάδα γ. Καθημερινά

δ. Καθόλου ε. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

3. Η διάθεση σας πιστεύετε ότι επηρεάζεται από την σωματική σας ανάπτυξη;

α. Πάρα πολύ β. Πολύ γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

4. Γνωρίζετε για την Μεσογειακή Διατροφή ;

α. Πάρα πολύ β. Πολύ γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ5. Πόσο συχνά τρώτε φυτικές ίνες; (Δημητριακά) * ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

α. 1-3 φορές την εβδομάδα β. 3-6 φορές την εβδομάδα γ. Καθημερινά

δ. Καθόλου ε. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

6. Πόσο συχνά τρώτε κόκκινο κρέας ;

α. 1-3 φορές την εβδομάδα β. 3-6 φορές την εβδομάδα γ. Καθημερινά

δ. Καθόλου ε. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

7. Πόσο συχνά τρώτε ψάρια;

Page 20: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

8. Με ποιά συχνότητα τρώτε φρούτα ή λαχανικά;

Page 21: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

α. 1-3 φορές την εβδομάδα β. 3-6 φορές την εβδομάδα γ. Καθημερινά

δ. Καθόλου ε. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)9. Πόσο συχνά τρώτε γλυκά;

α. 1-3 φορές την εβδομάδα β. 3-6 φορές την εβδομάδα γ. Καθημερινά

δ. Καθόλου ε. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

10. Πόσες φορές την εβδομάδα τρώτε γαλακτοκομικά προϊόντα (Γάλα, τυρί, γιαούρτι);

α. 1-3 φορές την εβδομάδα β. 3-6 φορές την εβδομάδα γ. Καθημερινά

δ. Καθόλου ε. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

11. Πιστεύετε ότι τα Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα βοηθάνε τον οργανισμό μας ;

α. Πάρα πολύ

β. Πολύ

γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

12. Πόσο εμπιστεύεστε τα Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ;

α. Πάρα πολύ

β. Πολύ

γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

13. Πιστεύετε ότι κινδυνεύουμε με την κατανάλωση τους ;

α. Πάρα πολύ

β. Πολύ

γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

Page 22: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

14. Πιστεύετε ότι υπάρχουν συνέπειες προς το περιβάλλον από τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ;

α. Πάρα πολύ

β. Πολύ

γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ

* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

α. Πάρα πολύ β. Πολύ γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

13. Πιστεύετε ότι κινδυνεύουμε με την κατανάλωση τους ;

α. Πάρα πολύ β. Πολύ γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

14. Πιστεύετε ότι υπάρχουν συνέπειες προς το περιβάλλον από τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ;

α. Πάρα πολύ β. Πολύ γ. Λίγο

δ. Πολύ λίγο ε. Καθόλου στ. ΔΓ/ΔΑ* ( Δεν γνωρίζω / Δεν απαντώ)

15. Πόσες φορές τη εβδομάδα τρως έτοιμο φαγητό ( fast food );

Page 23: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

2. Επεξεργασία ερωτηματολογίου

Page 24: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 25: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 26: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 27: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 28: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 29: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 30: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 31: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές
Page 32: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

3. Συμπεράσματα ερωτηματολογίου

Το 21% του δείγματος είναι κορίτσια και το 79% είναι αγόρια. Το 62% έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος και το 38% είναι παχύσαρκοι. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα το 45% πιστεύει ότι η σωματική τους ανάπτυξη

είναι καλή(στα φυσιολογικά πλαίσια). Έχουμε μια διάφορα 17 % στην εκτίμηση από τα φυσιολογικά πλαίσια Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων γυμνάζεται πολύ συχνά

Περισσότεροι από τους μισούς θεωρούν ότι η διάθεση τους επηρεάζει τη σωματική τους ανάπτυξη

Περισσότεροι από τους μισούς δηλώνουν ότι γνωρίζουν για τη μεσογειακή διατροφή.

Οι περισσότεροι δηλώνουν ότι τρώνε πολύ συχνά φυτικές ίνες (Δημητριακά) Οι περισσότεροι δηλώνουν ότι τρώνε πολύ συχνά κόκκινο κρέας Το 60% δηλώνει ότι καταναλώνει πολύ συχνά ψάρια ενώ το υπόλοιπο 40%

σπάνια Το μεγαλύτερο δηλώνει ότι καταναλώνει στη διατροφή του πολύ συχνά

φρούτα και λαχανικά Το μεγαλύτερο ποσοστό δηλώνει ότι καταναλώνει στη διατροφή του πολύ

συχνά γλυκά Το μεγαλύτερο ποσοστό δηλώνει ότι καταναλώνει στη διατροφή

γαλακτοκομικά προϊόντα με μεγάλη συχνότητα Οι μισοί από τους ερωτηθέντες θεωρούν ότι τα γενετικά τροποποιημένα

τρόφιμα δεν βοηθούν τον οργανισμό μας Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες δεν εμπιστεύονται τα γενετικά

τροποποιημένα τρόφιμα . Περισσότεροι από τους μισούς πιστεύουν ότι υπάρχουν ότι υπάρχουν

Page 33: «Oι διατροφικές συνήθειες των εφήβων του 1ου ...1epal-ag-parask.att.sch.gr/.../a1_diatrofi/diatrofi.docx · Web view«Oι διατροφικές

κίνδυνοι από τη κατανάλωση τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα Περισσότεροι από τους μισούς πιστεύουν ότι υπάρχουν συνέπειες προς το

περιβάλλον από τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων προτιμά από έτοιμη φαγητό το

σουβλάκι και έπειτα την πίτσα Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η ποιότητα των

τροφών fast food δεν είναι καλή.

ΣΤ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

http :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %9 C % CE % B 5% CF %83% CE % BF % CE % B 3% CE % B 5% CE % B 9% CE % B 1% CE % BA

% CE % AE _% CE % B 4% CE % B 9% CE % B 1% CF %84% CF %81% CE % BF % CF %86% CE % AE

https :// www . google . gr /# q =% CE % BC % CE % B 5% CF %83% CE % BF % CE % B 3% CE % B 5% CE % B 9% CE % B 1% CE % BA

% CE % B 7+% CE % B 4% CE % B 9% CE % B 1% CF %84% CF %81% CE % BF % CF %86% CE % B 7

http :// www . tovima . gr / science / medicine - biology / article /? aid =413958 https://www.google.gr/search?q=%CE

%BA%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B7&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=5XBGU8vEI-

aq7QaLjYGoAg&ved=0CAYQ_AUoAQ&biw=1366&bih=643#q=%CF%80%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE

%AF%CE%B4%CE%B1+%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE

%CF%82+%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE%CF%82&tbm=isch

http://www.iatronet.gr/diatrofi/paidiki-diatrofi/article/1095/diatrofi-stin-efiveia-poia-einai-i-diatrofiki-

katastasi-toy-sygxronoy-efivoy.html