mohamed medjdoub baba charlo - hca cms · 2020. 4. 19. · baba charlot à lui seul constituait un...

63
Idlisen-nne$ HCA 2007 Baba Muêemmed MEJDUB Carlu Ivrisen

Upload: others

Post on 03-Aug-2021

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Idli

se

n-n

ne

$

HCA 2007

Baba

Muêemmed MEJDUB

Carlu

Ivrisen

Page 2: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 3: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 4: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

HCA 2007

Baba Carlu

Muêemmed MEJDUB

Ivrisen

Page 5: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 6: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

IBUDDAN

Ad hdu$ adlis-agi seg wul :

- I wid merra yennu$en $ef tmazi$td wid yettna$en fell-as ar ass-a akken

ad taf amkan-is di tmurt-nne$,

- I wid iyi-yefkan afus n lemâawna, gar-asen :- Asqqamu Unnig n Timmuz$a iyi-yefkan

tagnit akken tira-agi ad d-f$ent si îîlam $er tafat.

- Ëakim Ëasan (Aselmad di tesdawit nTizi-Wezzu akk d imeddukal-is iselmaden n tamazi$t).

- Ëusin Ëeddad (Aselmad n wunnu$ d taklut.

Ad t-hdu$ da$en i :

Tameîîut-iw, yelli Katya, imawlan-iw akk d ivulan-iw.

Akken ara yilin yevrisen-agi :

£ef rruê n Baba Carlu (Imaducen ÄmerU Saâid) yemmuten ur yeéri d acu d-yeooa.

£ef rruê n yemma, arraw-iw (Liza, Yidir, Saâid)akk d jeddi.

5

Muêemmed Mejdub

Page 7: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 8: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

PRESENTATION

Baba Charlot n'est pas un personnage imaginaire ouun nom inventé, c'est Dadda Amer Ousaïd que les autresont surnommé ainsi, ce n'est point un diminutif, puisquede son temps déjà il a été comparé à ce célèbre artiste devaleur qui est Charlie Chaplin.Pourquoi l'avions-nous comparé à Charlie ?Lui aussi, pour son humour, ses farces, ses mouvementscontinus, sa vivacité et son esprit large. La vie de notreCharlot est pleine, elle n'a en effet aucun vide, chaquemoment de sa vie nous révèle bien des secrets.

Sa vie est simple, comme la simplicité du monde, etcompliqué en même temps. Elle a bouleversé les lois de lacontradiction ; c'est aussi un mélange de joies dans lapauvreté. Baba Charlot ne s'est pas trop aperçu, il secontentait de ce peu de bonheur que son petit destin luiléguait dans des instants peu fréquents dans sa triste etlongue vie.

Les gens comme lui sont aussi rares ; il le sont depar leurs générosités et leurs façons d'interpréter lemonde avec cette simplicité lucide et parfois aveugle.Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avectoutes ses valeurs et ses bassesses, il obéit à ses lois et à laforce dont il est doué.

Il est aussi esclave de ses passions ; en ce sens quel'homme met toute son énergie au service des objectifsrecherchés. Baba Charlot était ce qu'il était, il constituaitcet élément actif dans l'univers. Son vécu n'était pasvoulu, il lui avait été imposé par les dures circonstances dupassé et la complication d'un monde déjà écoulé.

7

Muêemmed Mejdub

Page 9: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Ce monde de jadis était beau ; il était naturellement beau,même ces hommes qui y vivaient ne manquaient pas debonté ; ce qui faisait le charme de cette époque.

Pascal disait dans ses pensées : «

».

La connaissance est une exigence de l'esprit, elleconduit l'homme dans un mouvement pluridimensionnel.Charlot la puisait du fond de notre société traditionnellearchaïque ; à chaque fois, il aboutissait à une perfectionpresque primitive ; vu la complicité et la méconnaissancede la démarche relative. C'est ainsi, et dans cecheminement d'ignorance, d'obscurité et la soif d'unmonde méconnu que Baba Charlot s'en alla...

Que chacun examineses pensées, il les trouvera toutes occupées au passé et à l'avenir.Nous ne pensons presque point au présent ; et si nous y pensons, cen'est que pour en prendre la lumière pour disposer de l'avenir, leprésent n'est jamais notre fin, le passé et le présent sont nos moyens,le seul avenir est notre fin. Ainsi nous ne vivons jamais mais nousespérons de vivre ; et, nous disposons toujours à être heureux, il est

inévitable que nous ne le soyons jamais

8

Baba Carlu

Page 10: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

INTRODUCTION

Il y a confusion entre l'être réel dans sesprofondeurs et l'homme irréel dans ses apparences ; c'estpour cela que nous disions si souvent que les apparencessont trompeuses.

On trouve parfois une âme bien enveloppée dansdes habits merveilleusement cousus, une coiffure chiqueet une barbe bien rasée, on se dit que c'est là l'êtreattendu, mais en réalité, ces derniers ne sont que desaccessoires, et ils ne servent que de camouflages, ils nesont rien de plus qu'un décor superficiel, et que l'êtreenfouit n'est qu'un nuisible ou peut-être un destructeursocial.

Le contraire est aussi juste quand l'emballage estmoins bon ; on a assez souvent pensé que même lecontenu l'est aussi ; mais de tout cela rien ne prouve que leproduit puisse être mauvais, pour cela nous ne devons enaucun cas sous-estimer nos semblables car à chacun sespoints forts et ses points faibles.

Nous avons tous ces faiblesses que nous feignonsde renier, et si chacun puisse reconnaître ses défauts, il neverra plus ceux des autres, il n'aura même pas le temps deles désigner avant de corriger les siens.

Le monde est ainsi fait ; acceptons-nous les uns lesautres, car nous sommes tous des êtres fragiles,compliqués et égoïstes.

9

Muêemmed Mejdub

Page 11: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 12: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

D ACU YEFFER WAWAL

Page 13: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 14: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

MAààI D AWAL KAN

Maççi d menwala, d yiwen i d-yenoer zzman, laé,âeryan, tilufa sya u sya ; $as akken kra ur t-yeréi ara, ula dtagrawla, yedder akken alarmi d ass mi ye$li d am$ar,ye$vel-it zzman yekfa ; wagi d Baba Carlu, ne$ DaddaÄmer u Saâid.

13

Muêemmed Mejdub

Page 15: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

ANWA-T

Baba Carlu ur yelli yekka-d si menwala, isem-agi d tadyantdi ddunit. D medden i as-isemman akka i Dadda Ämerusaâid, isem-agi ur yelli d asenqes di ccan, maca di tudert-ines yewwi-d lewhi n unaéur ameqran

Acimi nserwes tudert-is akked d tin n ?acku ula d Baba Carlu yettwassen s tqaûur-ines, s unecreê-ines d wawal $ef ddunit i d-imessel di yal taluft, ama di tikline$ deg wayen nniven, ad tegallev têentev ad t$ilevyekcem di tfekka n .

Tudert-ines teççur d timsal, yal yiwet seg-sent teooa-d i$isideg walla$-ines, d$a yal tamsalt s lbavna-ines, ulac tin i t-izeglen.

Baba Carlu weroin t-seknen s uvad, d amdan i tewwettgellelt s aqarru, yelha-d kan d wuguren-ines ; ciîuê-nni nlmektub yesâa, ahat ma yella, d win i s-d-yettmuddunafurek seg usirem, $as akken ddunit tmeêen-it maççi dkra.

Am netta drus i yellan di ddunit n wass-a, $as akken tudertqessiêet, maca ul-is yeldi am tjeooigt $ef yemdanen merra,lad$a arrac imeéyanen, imi t$edr-it tasa di tmanya segwarraw-is, amzun am akken tamettant ta$eddart têemmeltarwa-s.

I mi ulac win i yextaren imawlan-is, Baba Carlu ur yextar aratudert-ines, tamâict-ines ur tezgil assa$ akked d wayen

yezrin, yeooa-as-d cwami lqayent, taluft! mazal yettidir yid-

Charlie Chaplin.

Charlie Chaplin

Carli Caplin

14

Baba Carlu

Page 16: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

sent.

£as akken ur yufi ass yelhan di ddunit-is, maca cfawat nteméi $as merri$it, ttakent-as afud imi yettmekti-d kanneyya-nni n zik d yemdanen ucbiêen n wul n tallit-nni.

Am akken yenna deg wawal-ines : “yal yiwen ara aynadin $ef tikta-ines, ad tent-yaf qnent $er wayen yezrin dwayen i d-iteddun, ur yelli wacu nettxemmim di lêader, xasma yella d tafat ne$ d tifrat kan i nettnadi i tudert ibeâden.Akka i tella tudert, kullec d asirem, asirem n lferê ; d awez$iad tili tudert mebla asirem”.

Tamusni d ayen yeêwao wemdan di yal ass, tettas-d segzewran n tmetti, ur d-ttas ara kan seg u$erbaz.

Baba Carlu yettagem-d tamusni ula d netta si tmetti, tse$er-it s yal taluft. Iferru timsal-ines s ugerruj n tifrat i d-teooatmetti taqburt.

Akka i tôuê ddunit n Baba Carlu, ur d-yeîîif acemma si tuderttamirant, maca leqraya-ines d ttin n ddunit, yal tikelt mi arayeârev ad yefhem tilufa tijdidin, yettaf-d iman-is irennu iteqdimin.

Akka da$en i tâedda tudert-is si îlam $er îlam alammi d assmi yewwev leâfu n Rebbi.

Pascal

15

Muêemmed Mejdub

Page 17: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

AMEK NELLA

Yewâar ad tfernev gar wayen yella wemdan d wayenixeddem, udem-is yezga yessefraê ma d ul-is d ayen nniven; maççi akken i d-yettbin i illa di tilawt.

Acêal d abrid i nettwali alebâav yelsa akken iwulem, aceîîivzeddig maççi d kra, ixav akken t-yeb$a lxaîer, tamarttewzen, acebbub yeqâad amzun d rrica, ad a$-d-ibanwemdan-agi d amedya gar yemdanen, ad i$il bnademdayen kan i yettraou wul, maca ayagi akk zi$ yerna-d kansufella, am ceîîiv $ef lexyal ; udem aêeqqani yeffer-itwudem n tkerkas, lexyal-agi yeffren deffir n tfekka ur yelliyuklal-itt, yezmer ad ibeddel udem i tudert.

£as akken bnadem ur yelsi ara mliê, aceîîiv-is d tifawtin,yedl-it kan ad yeûûer iman-is, maca dir-itt tmeêqranit. Aîasdeg-nne$ i iêettben amdan $er leêsab n wayen yelsa, ayagiam win yesserwaten berra n wannar.

Ddunit akka i tebna, yal yiwen deg-nne$ ilaq ad yawi i wayevacku ulac win ifazen, ulac win tent yesâan akk.

£ef yagi isefk ad neqbel yal yiwen akken yella, ama s wayenyelhan deg-s ne$ s wayen ixuûûen.

16

Baba Carlu

Page 18: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

ULAC LFAYDA

Ulac ayen swayes ur yewwet ara di ddunit-is i wakken adyedder u da$en ad yessider tawacult-is.

Baba Carlu iêemmel arrac imeéyanen, yettbuddu-tenmaççi d kra, acimi ? Acku mmuten-as akk warraw-is,tewâer tyita n tasa ; akken qqaren : “Win ur ijeôben tasa adyens anida nensa”.

Yiwen n wass iôuê si taddart n At Aâmeô i d-yusan deg WatBuwaddu alarmi d tamdint n Iwaviyen, gar taddart-aakked Iwaviyen azal n snat ne$ ahat tlata n tsaâtin n tikli$ef uvaô.

Ur iôuê ara i wakken ad iêewweû ; ne$ ahat d tayessawt dtanheôt ; akken qqaôen: “aêewweû,lfayda”.

Yewwev s Iwaviyen, yerra akkin s Atunsi yu$-d $ur-szlabiyya, iâebba-tt-id $ef weârur-is yerra-d srid $ertaddart-is i wakken ad tt-yezzenz. Yenna-yas amar ahat add-awi$ kra n lfayda meqqaô i laâwaceô-agi.

Nni$-awen yakan Baba Carlu ênin wul-is aîas, itettu iman-is mi ara iwali yessefôeê medden.

Mi d-yewwev, yebda yeznuz, ass-nni d$a yusa-d d assamenzu si ôemvan, ttasen-d $ur-s warrac i leêfa, acu nllebsa acu n lêala, yettban-d lexûaû $ef wudmawen-nnsen; ula d Baba Carlu ixuû ; acu kan yufa-d yiwet n ccufa swayes ara d-yawi talqimt tazedgant.Arrac-a i d-irezzun $er-s tta$en fell-as zlabiyya, wa

17

Muêemmed Mejdub

Page 19: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

yettawi-d yid-s duru(xemsa n isanîimen), wa yettawi-dôebâa n tdurutin, win irebêen deg-sen d win ara d-yawinâecôa duru ne$ âecrin n duru.

Carlu ur yezmir ara ad asen-yefk zlabiyya s wazal nni kan iasen d-tewwi s yedrimen-nni-nnsen, yezga yettzeggid-asen cwiî cwiî n zlabiyya i wakken ad ten-yessefôeê.Tagara ad d-yemmekti. . .

Tewwev-d tmeddit, tenza zlabiyya-nni tekfa, Carluyexdem leêsab-is, yufa yexla loib-is ; ur d-yewwi lfayda uryesteâfa deg wexxam-is, yufa d leâtab kan i t-id-iûuêen.

Yemmuqel s igenni yenna : “Nna$ a Rebbi ! b$i$ ad lhu$,b$i$ ad rebêe$”.

18

Baba Carlu

Page 20: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

I£ID AMCUM

Zi$ dimi qqaôen, win iwumi ara d-teâwej si ûbeê teâwej as-d, win ur nerbiê di teméi ula i as-d-teg tem$er, qqarenda$en : “mi tbeddev medden akk inek, mi te$liv êed ur k-yessin”.

Baba Carlu seg wid nni ye$lin, ula d ddunit-a tikwal ; uli d-nini. Carlu yeârev akk iberdan, ur yeooi yiwen, yenqecakal, yezwi azemmur, yezzenz a$rum, zlabiyya, kawaçu,yurar tarayrayt, ulac tawa$it yeooa.

Carlu yeksa ula d lmal, eh! Yeksa ; ass mi ikes d$a yeqqar-as : “akka i uran-t”.

Di lweqt-nni iteddu akked d imeksawen êala win yesâantaqrayt ne$ snat, i Baba Carlu meskin acêal i isâa ?Isâa i$id, êala yiwen, daya.

£as akken, mi ara ôuêen ad ksen, iteddu yid-sen, nitnigan-as nnuba am nitni am netta yesâan yiwen n yixf.

Yiwen n wass llan kessen deg uza$ar, iâedda-d weglaf ntaréeééin izdem-d $ef i$id nni n Baba Carlu ; qsent-tt,summent-tt alarmi yebzeg merra, yu$al yemmut yi$id-nniamcum ; a tawa$it.

Carlu ageswaê yemmuqel s igenni yenna : “Nna$ a Rebbi !êala i$id n Carlu i d-twalav”.

19

Muêemmed Mejdub

Page 21: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

D IDURAR

£as yekêes, $as yeâwej éher-is, $as tiwwura fell-as$elqent, Baba Carlu yezmer-asent, iâebba ayen yettâebbiwel$em, acku alla$-is yeohed, tikwal yessukus-it, tikwalnniven yesseêûal-it, ma d tikelt-a êuq yewqeâ.

Akken kan tefra tegrawla n 54-62, yeffe$-d wawal akkenad yeggudruni webrid n taddart, din din mi yesla lexbar-agi, tusa-t-id yiwet n tikti u yenna i yiman-is : “ad heggi$agraraj (aéru) akken ass mi ara bdun axeddim ad asen-t-zzenze$ d$a fiêel ma ôwan tilufa ; tilufa d tafellaêt n Carlu .. .Yebda ijemmeâ-d aéru sya wesya alarmi yexdemaâemmur dayen kan, annect n wedrar.

Kra n wussan kan, yekker ûbeê, tafat mazal tefrari,yesqaâd akk iman-is, yebges ad yexdem axeûûar degweéru nni, yewwi ddakum yerna tafvist, yerra akkin $erlluzin-is i d-yeûneâ s ufus-is ; mi yewwev s Uêriq d$a din iyessers agarruj-is, yemmuqel iâawed yemmuqel yezzi-dallen-is i wâemmur nni, yenna-yas deg wul-is : “a mummu! Carlu ad yeggenter”.

Ihi a mmi yebda aseftutes, seftutes ternuv, akken yal assalarmi azal n sin n wagguren, tidi terna $ef tayev, si îlam$er îlam, alarmi d ass mi t-yekfa, yerra-t am ôômel degwasif, tidarra $azent ifassen-is.

Yerna kan kra n wussan, yesla i lexbar amcum, Baba Carluyeqqar-as kan : “melmi i ifôeê Ämer u Saâid ?”.Abrid n taddart ur yettgudruni ara ; Carlu ur yeznuz ara

20

Baba Carlu

Page 22: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

agarruj-nni, leâtab yeffe$-as $er îlam.

Yemmuqel s igenni yenna : “Nna$ a Öebbi ! anwa ad iy-ixelûen tidi-yinu?”.

21

Muêemmed Mejdub

Page 23: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TIREGWA N LXIR

Ddunit akka i tella, yella deg-s wayen yelhan, yella deg-swayen n dir ; ula d tirga mxallafent, kra deg-sent teff$ent mad tiyav d asedderwec kan i sdarwicent.

Acu$er nettargu ? acu$er nessaram? Acu$er nesseêbibir$ef teôwiêin-nne$ ? Nteddu s tikli-agi acku nettaggad, diminettnadi $ef ddaâwa n lxir d wayen ara ibaâden fell-a$ ccer.

£as akken d aqerûani $er win i t-id-ixelqen, maca tasa nBaba Carlu tettêerrik-d, sya $er da tesîebîub-d, tettnadiayen ara tt-i$ummen d wayen ara yesdargen ddnub-is ; $efaya yefka lwaâda di taddart-is ; d$a ass mi bdan yem$arenddaâwa n lxir, seddan-d yiwen wawal nnan-as : “ad ak-

icemmeâ Öebbi tiregwa n lxir“

Ur iâedda yara yiwen n wass $ef ayen i as-d-nnan, d$atameddit-nni kan, iserreê-d igenni i leêmali dayen kan,ageffur seg igenni wayev si tmurt ; ayen meôôa yewwten nwaman, ikcem-d $er tesga n Carlu, yu$al wexxam-is amzund tamda, acku tawwurt-is tezzi-d s abrid ameqran.

Yemmuqel s igenni yenna : “nna$ a Öebbi ! yiwen wass i fki$lwaâda, thudd-iyi tesga“.

Azekka-nni kan, iôuê Carlu s im$aren-nni i-as-yefkanddaâwa n lxir yenna-asen : “err-t-iyi-d idrimen-iw ; imitiregwa n lxir u$alent d tiregwa n waman iyi-huddentaxxamt-iw“.Yeqqar kan : “nndama d taneggarut i d-tettas“

.

.

22

Baba Carlu

Page 24: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

CARLU YETTNADI CARLU

Ma nezzi-d allen-nne$ i ddunit, ad naf aîas n wid ixuûûen,izgel-iten lweqt, yerra-ten di îîerf, ad naf da$en akken laé uryesâi ara tilisa, imdanen ôwan amennu$ ; ttna$en $ef tudert-nnsen akken ur sent-ttruê ara, ttna$en $ef nnif-nnsen,amezruy-nnsen, tutlayin-nnsen, d wayen meôôa i d-yettbegginen timmad-nnsen.

Amdan ilul-d d ilelli, $ef yagi ad t-naf yettnadi ûbeê,tameddit, yettnadi gar leqrun akken ad yidir di tlelli.Ddukulen i$allen yelluéen, ttemnadin i wakken ad ôzenayen i asen-igezzmen asirem, teddun akken ad caâlen itrandeg igenni.

Baba Carlu ur yerqim ara, ula d netta iêuza-t lqanun-agi nddunit, yeâteb maççi d kra, inuda, yesferfec akkin akka,yewwi-t wasif yu$al yeîîef deg inijjel.

Yiwen n wass yesla Baba Carlu belli yella yiwen n wemdan ditaddart n At bu$ardan isem-is Carlu am netta.Yenna Baba Carlu : “ifuk yefra, ad issin-$ amdan-agi amekakka yella”.

Iôuê $er taddart-is, yebda yettnadi, tazniqt tettak-it i tayev,win yemmuger yesteqsa-t, iqudam mxallafen ; tagarayewwi-t yiwen alammi d $er-s yenna-as : “hat-a wergaztettnadiv”.

Yufa-t zdat n lqehwa, yeééel i yiîij zdaxel n tbaônust-nni-inesicergen, ma d tifawtin dayen kan ; isummet aéru, yeroaRebbi yeqqim.

23

Muêemmed Mejdub

Page 25: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Akken i t-iwala Baba Carlu yenna-yas deg wul-is : “Ah! addunit zi$ icarluten akk ttemcabin”.

Yenîeq $er-s yenna-as : - “alxir”Yerra-as-d : - “lxir tafev”- D keç i d Carlu n At bu$ardan ?- D nek.- Telluéev ?- Lluée$.- Aqlak ula d nek isem-iw Carlu, yerna lluée$.

Baba Carlu ikemmel yenna-as : “iyya nni$-ak ! ad ak-zzenze$ laé-iw ne$ zenz-iyi laé-ik ?”.Yenna-as-d winna : “ôuê zenze$-ak-t”.Baba Carlu yenna-as : “awi-d ihi xelleû-iyi taxbizt”.

Ixelleû-as-d winna taxbizt, yu$al-d $er taddart-is anida araikemmel amennu$ akked laé-is.

Mi d-iteddu deg webrid yemmuqel s igenni yenna : “nna$ aRebbi ! win i wumi d-teêkiv tavellaât, ad ak-d-yeêkutacekkart”.

24

Baba Carlu

Page 26: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TADDART N BABA CARLU

25

Muêemmed Mejdub

©Photo

s:C

ollect

ion

Pri

vée

Page 27: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

ZZIT UZEMMUR

Anwa ur i$ur ara cciîan-nni ized$en imdanen ? Anwa urteîîif tcarkett n îmaâ ne$ tifxett yendin $ef laé ? D imdanenakk i nella, da izad da ixuû, acukan d ir-itt tannumi, tannumitettu$al d lehlak, teîîafar bab-is alamma ur yettizmir ara itudert mebla nettat.

Baba Carlu d amdan i yella, ula d netta izad ufus-is maççitikelt ne$ snat, acku taâeddist tamcumt ur tettsamaê ara miara d-yawev lawan ad t-eçç. Laé d amcum, yesder$el bab nleâqel, yettarra-t am win yedrewcen, yettu$al d ahwic,iteddu tikli n wuccen.

Yiwen n wass Baba Carlu, yexdem yiwet n txazabit akkedimeddukal-is, qesden yiwen n wurti ad d-akren ; azemmurdeg-s maççi d kra, ênunfen $er-s s leâqel kan s leâqel, iv-nnid$a, afrux mazal-it yeîîes, tiziri tedhen ti$altin, imdanenîîsen deg yexxamen-nnsen ttargun zzit uzemmur.

Mi la teddun deg webrid $er lexla-nni, yeîîafaô-iten îbeldeffir-nsen, ar ass-a, ur yeéri yiwen ansi d-yekka ûûut nni,kra qqaren d yiwen i ib$an a ten yessefqeâ akken ur d-ttakren ara ma d wiyav qqaren d aâivi iten-id-iâiv Öebbiacku $er tukerva i teddun.

Imeddukal n Carlu ugaden, nnan-as : “nekni ur nteddu ara,ad nu$al”. Yenteq Baba Carlu $er-sen, yenna yasen :“waêêeq bab n igenwan ar lukan ad yewwet îbel-agi-ines$er loedra n tzemmurt ne$ ahat $ef uqerru-iw, nekkini ad d-akre$ azemmur-agi”. Akken i-tt-yenna, akken i tevra.Tirrugza $as $er lexûara.

26

Baba Carlu

Page 28: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

IBEDDEL AWREN S YIRDEN

Yella wass-a, êala ass-a, ma d azekka ulac-it $er Baba Carlu,azekka d nnger, cci i t-yerran yettfaôas di yal ass ara iâeddinfell-as, yettnadi ad as-yeçç nnfaâ ; ad d-yawi tiktiwin iwalla$-is ne$ a$rum i uâebbuv-is.Baba Carlu mi yas-kfan yedrimen ad d-yeddem ta$awsa segwexxam-is ad tt-yezzenz ; akken qqaren : “win qsenwaréeééen, ad d-yerr zzâef $ef yebéiéen”.

Yiwen n wass d$a kfan-as yedrimen, ur yufi s wacu araiêerrek, yeddem-d taceîîiî (aêayek) yewwi-tt $er ssuq nLmeâetqa akken ad tt-yezzenz.

Yelsa aqendur d arqaq, acemmel yennev i tcacit tacebêant,taâekkazt deg ufus, yerra akin netta akked mmis n âemmessrid $er Lmeâetqa, iwven $er ssuq akken kan i tefrari tafat.

£er Baba Carlu, acêal taâeîîart llah yerbeê. Amezwaru i t-isawmen di tceîîiî-nni yu$-itt.Yezzenz taceîîiî, yu$-d abernus, yewwi-d lfayda, u$alenrran-d akka di sin yidsen, ciî lêan-t, ciî staâfan-t, alammidimi d-wwven s Amecôas (gar Wat Buwaddu d Lmaâetqa) ;iserreê-as-d ugeffur am wasif, Baba Carlu innev abernus-nni, yerra-t $er ddaw te$ruî-is yeffer-it.

Yenîeq umeddakel-is yenna-yas : “amek ! tedrewcev ne$yif-ik ubernus ?”.Yemmuqel-it Carlu yerra-as-d : ur drewce$, ur yelli kra tt-yellan. Teériv acu$er ? ugade$ ad yellexs, mi ara awve$ saxxam ula s wayes ara $umme$ tameddit mi ara îîse$. Ina$zzenze$ taceîîiî-nni ne$ tettuv belli nndama d taneggarut i

27

Muêemmed Mejdub

Page 29: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

d-tettas? Am tregwa-nni n lxir. Tagara yendem, yu$alyemmuqel s igenni yenna : “Nna$ a Rebbi ! mi d-yewwetrbeê $ur-i, ad d-yewwet ula d aêemmal“.

28

Baba Carlu

Page 30: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

AQENDUR N BABA CARLU

Dda Ëmed d ameéallu ameqran, akken qqaren : « yevferabrid n Rebbi » ; aqendur amellal, tacacit, aâmam, lêaûuldayen kan i d netta, tâedda ddunit-is gar loameâ d wexxam,« tayaéiî n At Belqasem, yiwen n webrid i tessen ».

Dda Ëmed agi, yal ass yettruéu aqerru n Carlu $ef téallit : « aCarlu ilaq taéallit, ilaq akka, ilaq akin… »

Yiwen n wass iâedda-d Dda Ëmed, yufa-d Carlu yeîîef azrar-nni-ines (tteûbiê) yebda yeste$fir iêemmed, yeste$fir,iêemmed ussan tt-âeddin, tem$er ad d-tettaé.Dda Ëmed d loar n Carlu, iâedda tama n wexxam-is, yufa-t-in $ef wemnar n tebburt yeqqim, amzun akken iêettebussan-is, yenîeq $er-s Dda Ëmed yenna-as:« A Carlu ! ad vebre$ fell-ak”.- Baba Carlu : vebber, vebber tabaât xuûûe$ imendaôen.- Dda Ëmed : tura tem$er meqrev, lmutt $ef medden merra,amezwaru $er din, aneggaru $er din.- Carlu : d ayen yellan, d tidett, êku.- Dda Ëmed : ilaq-ak tura ad tebduv taéallit, yecmet mateqqimev akka.- Baba Carlu : zemre$ ad ak-a$e$ awal, acukan xusse$ yiwetn t$awsa, zemre$ ad ak-ini$ d nettat iy iîîfen $ef téallit.- Dda Ëmed : ayen i k-ixussen aqliyi dagi, ini-d êalatimenna.- Baba Carlu : d aqendur iy ixussen.

Ssuq amenzu di ddurt, isewweq Dda Ëmed, yu$-d aqendur iBaba Carlu, mi d-yewwev s axxam yefka-as-t. Baba Carluyefreê ur yefriê, yeqqar-as kan deg wul-is : “a tawa$it !

29

Muêemmed Mejdub

Page 31: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

yeqdef-iyi !”Axesssar tura d acut ?Carlu ur yessin ara ad yeééal, ula d lêemdu ur t-yessin, uryeéri lawan i deg ara yeééal.

Ruê kan a Carlu ruê ! Rebbi âziz, lebûel qerreê.

£as llan wuguren maca yebda taéallit, tikelt ad tt-id-yemmekti, tikelt ad-tt-yettu.Yezzu$er akken ahat sin nwagguren ne$ tlata, yu$al yeooa-tt. Hattan a baba tyita.

Ass mi yarza fell-as Dda Ëmed, yewhem, yu$al yenna-as :“amek ! teooiv taéallit-nni, yerna tkelxev fell-i u$e$-ak-daqendur ?”.

Baba Carlu yetêeyyer amek ara iqabel tasweât, tagarayenna-as : “a Ëmed a xuya, leqder uqendur-ik éulle$-t, turaanef-iyi ad kemmle$ abrid-iw nek akked Rebbi”.(wid yettmuqulen $er medden).

30

Baba Carlu

Page 32: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

CARLU YERRA LEËSAB-IS

Ïlam yewwev-d s imnaôen, daxel n wexxam ulac, tevwatafat $ef medden irkelli, acukan yal wa yufa lbenna-s, wa$er-s d sk°er wayev $er-s d ilili.

£as tafat isem-s tafat, $ur Baba Carlu d îlam ; karaf yebda-divarren-is, tidder$elt nnig timmi, si dqiqa $er tayev tezmerad te$li.

Baba Carlu yettwali kan azgen si ddunit-is, zi$ dimi qqaren :“ccib yewâer, tenâel te$zi n leâmer”.Neéra akk ad nruê si ddunit-a, Baba Carlu iêulfa s wayamaççi d kra, yeéra d acu i ixedmen di tfekka-s, yeéra ula dnetta qrib ad ibeddel axxam ; axxam anga imdanen akkkifkif-iten, dinna ulac amerkanti ulac igellil, ulac agellidulac akli, ussan âedlen d wuvan ; amezwaru $er din,aneggaru $er din.

Ar tagara-ines Baba Carlu yugad lmut, am netta amyemdanen meôôa.Yiwen n wass yeqqim di taddart, amkan-nni isem-is “Agni nyi$il“, iqubel adrar n Oeroer, iîij deg-s si ûbeê alamma dtameddit ; d$a Baba Carlu yettêemmil ad-as-yeqqim as-yesken aârur-is akken ad iwali akk imezda$ n taddart, ackuyettnecraê yid-sen, itekkes zzâaf i wul-is.

Asemmekti n teméi ; ufi$-t-in, tacluêt, tacacit, aserwal n butkumma, tayuga n ccla$em, tamart d ta$ezfant d tacebêant,tteûbiê deg ufus-is, yebda yeîîalab smaê, yesmiskin $er sidiRebbi.

31

Muêemmed Mejdub

Page 33: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Deg yiwet n tikelt kan yemmekta-d lêif-nni yesâedda, laé,asemmiv ugzim, tidder$elt akked tlufa, $er Carlu d Rebbi ias-ixedmen akken, d$a din i inxez tteûbiê-nni $er tmurtyu$al yemmuqel s igenni yenna : “A Rebbi smaê ne$ qim !keç temmarkav, nek mmarka$, ihi nek yid-k tefra“.

Amzun akken amdan yezmer ad yezzizdeg leêsab-is akkedRebbi, netta yellan d amednub si zzman n Adem akked dËewwa.

32

Baba Carlu

Page 34: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

GAR DDUNIT D LAXERT

Baba Carlu yeb$a ad itub, acukan, yekkat yettwexxir,yebva wul-is $ef sin, yiwen umur yumen wayev ala.

Ma yumen acu$er ?Ma yeqqim acu$er ?

- Yettamen acku yettwali ddunit amek teddawar, iwala iîijmi d-yuli, iwala-t amek i$elli, iwala da$en akken teméi t-teddu $er tem$er, yeéra da$en wid yelluéen u$alen ôwan,wid yeddan âeryan u$alen lsan, îlam tevfer-it tafat.

- Yekcem-it ccek di liman-is acku $as yumen akken Babigenwan ur yeooi yiwen, maca netta êuq yettut.

Yeqqar-as kan : bezzaf-as akka. Acimi ? Yekkes iyi arraw-iw di tmanya yid-sen, yerna tagecrart-iw, ikemmel iéri-w,lêaûul mazal ; maççi d yiwet ad tt-id-ini$.

Netta tigi yakk maççi d tira i as-urant ; akken qqaren. Dnetta i tent yuran, ayen i as-yevran merra d l$ella nttexmam-is, d ayen d-yurew walla$-is.

Acukan ; te$leq-as-d sya wesya am ddiminu, aêerrekyekfa. Gran-as-d yir ussan, yettili kan weêdes di texxamnni yines tamejîuêt, yettidir s wayen i as-d-ttawin loiran-isne$ medden syad akkin, menqelt akka, Carlu ad eddinivarren-is, acku meqqar, ur yezmir ara ad iêarrek, dayentekfa tezmert-is.

Tajmilt tameqrant i wid iwumi êninit wulawen-nsen,cwikan di tallit-nni îuqten yemdanen yelhan, imdanen-nni yettneéman i wiyav.

â

33

Muêemmed Mejdub

Page 35: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Ah ! a zzman-nni d$a ! ass mi akken tella niyya, qqaren :aêayek yemdel meyya, ma d tura, win yeççan yeçça,wayev tarbut tekfa, lêif yezde$ ulawen.

Nenna-d yakan : Baba Carlu ur yettwali ara, yekfa yiéri-s,netta di texxamt-nni yines tamecîuêt ma yella ulac allen ;texla.

Baba Carlu yessirid deg wemnar n tewwurt maççi am turayella yal cci, acukan a$bel n Carlu d wagi : mi ara iôuê adyessired deg wemnar-nni, yetteâraq-as webrid ara yawi ar$ur-s.

Amek yexdem ihi ?£as tazmert tekfa maca alla$ ixeddem ; yufa-d yiwet nccufa ; icudd acemmel-is seg uvar n umeîraê s azekrun ntewwurt, mi yeb$a ad d-yekker ad d-yeîîef deg ucemmel-nni akken ur as-yettaâraq ara webrid s amnar-nni, akkend$a i ixeddem yal ass.

Ma d yiwen n wass zadent-as, d$a yemmuqel s igenniyenna : “Nna$ a Rebbi ! medden yakk îîfen deg-k, ma dCarlu yeîîef deg ucemmel”.

34

Baba Carlu

Page 36: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

ALSAWI

Nezmer ad t-id-neddem d amedya i talsawit, acku ur t-yett$av ara cci n ddunit ara yefk i wiyav $as akken netta urizad ara cci-nni $ur-s.

Ddunit akk n Baba Caôlu tâedda di lexûaû ; $as akken,yegga leqniâa di cwiî-nni yines, yerna yettmuddu seg-s iwid yelluéen am netta.

Baba Caôlu yettaker azemmur, yeznuzut, adrim-nni i d-yettawi deg-s yetta$-d yis tagulla yettak-it i yime$ban i t-yecban , yetta$-d da$en tiqaqqatin (leêlawat) ifeôôeq-itenti warrac i d-yettmagar di taddert-is.

Qqaren-d ass-a wid ibud ivelli, akken yessa$-asentanummi s teêlawatin-nni u$alen ferêen aîas mi ara t-walin, yella deg wawal am teméi. . .

£as yeôwa tiqesêanin, afus-is ifeôôeq tiéidanin.

D wagi i d Baba Carlu ...

35

Muêemmed Mejdub

Page 37: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TAXBIZT

Yekker zhir, cebwlent tmura $ef uâebbuv amcum, waihemmej deg wa, wa yettaêqar wa, win yewâan kan wayeviêweû-it, aqali ulac, smaê ulac, segmi tettu$al ddunit $erdeffir, nekker-d am lewêuc êuq ad nemmet am lewêuc ; ulad tamusni tu$al d a$ilif.

Lexsas yewâer, yettaooa amdan ad yemme$ deg wayev,ne$ tamurt ad temme$ di tmurt-nniven, acku taâeddist miara tellaé ur nezmir ara ad as-nini rou azekka ne$ aggurwayev, teêwao imiren kan, ma ulac terwi.

Baba Carlu iêuza-t lexsas, iêuza-t ulac ; tikelt ad yafaxeddim tikelt ad yeqqim akken.

Yiwen n wass d$a, yufa axeddim s wayes yekkes lêif $eftemgerî-is, yeôwa lferê maççi d kra acku di tallit-nni yewâerakken ad t-afev axeddim.

Baba Carlu ur yeklib ara, acukan iêemmel ad yennecraê,amek yexdem tikelt-a akken ad d-yessevs medden ?

Yu$-d taxbizt icad-itt s ammas-is yu$al ad tt-yezzu$ur, win t-id-yemmugren yewhem, wa yeqqar-as yekleb, wa yeqqar-as yesleb, lêasul yal wa d acu n tmacahut i d-yewwi $ef BabaCarlu ; ma d netta yeéra acimi yexdem taêkayt yecban tagi.

Aneggaru i t-id-yemmugren yesteqsa-t : A Carlu ! acimitezzu$urev taxbizt ?.

36

Baba Carlu

Page 38: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Baba Carlu yemmuqel-it-id yevsa-d, tagara yenna-as:“Acêal iseggasen ayagi îîafare$ deg-s, ma d ass-agi gulle$ ard nettat ad iyi-d-ivefren”.

37

Muêemmed Mejdub

Page 39: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

LEXVA

Acimi llan leêbus ?

Llan leêbus acku medden akk ur ssinen ara tilisa-nsen.Acêal n win i$ilen tugdut-agi hmej kan, sxerwev akken iteb$iv ; maca ayagi maççi d abrid yessufu$en. Tugdut dyiwen n ttawil n tudert anga amdan ad yidir d ilelli fiêel mayennul tilelli n wiyav, qqaren akken « tilelli n yiwen teêbesanga i tebda tin n wayev ».

Tilisa lhant, laqent di yal ta$awsa, ne$ ma ulac, wa ad yeççwa, wa ad yeêqer wa, ad yeqqim yiwen n uxaluv d ayen kan.

Tawacult teêwao leqwanen, tudrin da$en, timura merra sumata êwaooent i wakken ad seddunt iman-nsent akkeniwata ; ihi taddart-nne$ am nettat am tiyav, tesâa leqwanen$ef i t-teddu, gar-asen ad d-nebder lexvawi.

Axelleû n lexva yella $ef waîas n temsal : amennu$ ditaddart mi ara yennal yiwen tilisa, ane$rum, rrgumat ne$ miara nennal izerfan n wiyav ; taddart-nne$ tettxeîîi ula $eflmal mi ara eddin di tferka n medden.

Taddart-nne$ tesâa yiwen n wemkan isem-is Alma unagu.

Deg wemkan-agi, ulac win ur nesâi taferka, $as d tamecîuêtkan akka, amkan-agi âziz, imi îîuqten deg-s waman, d$a ditallit-nni medden merra xedmen tafellaêt acku ulaclluzinat.

â

38

Baba Carlu

Page 40: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Deg Welma, kul lxir yella, $ef wayagi taddart tettxeîîi yalyiwen ara iâeddin dinna s lmal, acku ssexsaren aîas mi arayanfen i webrid.

Baba Carlu yesâa i$id, ikes-it deg wuza$ar, acukan abrid iseg yettâeddi d Alma unagu. Ass-nni deg wussan n sidiRebbi, Baba Carlu yeksa am akken iwulef ixeddem yal ass siûbeê alamma d tameddit, yiwwev-d lawan ad yu$al saxxam-is ; iteddu-d, iteddu-d, tikelt $er zdat i$id $er deffir,tikelt $er deffir i$id $er zdat akken alammi qrib ad d-yawev sAlma unagu d$a yemmekta-d lexva-nni i terra taddart ;amek ara yexdem ihi akken ad iâeddi dinna mebla mayettwaxeîîa ?

Yeb$a ad idewweô i Welma akken ur yettâeddi ara s yenna,acukan abrid $ezzif yerna tameddit d tameddit ; acuyexdem Baba Carlu ?

Yerra-d i$id-nni $ef tuyat-is, iâedda-d yis-s akken ivarren nyi$id-nni ur ttnalen ara akal n Welma, maca mi d-iâeddadinna iwala-t-id yiwen n wergaz n taddart yessawev Carlu$er tejmaâit iw akken ad ixelleû lexva.

Im$aren necden-d Carlu $er tejmaâit nnan-as tâeddav tilas id-tenoar taddart.

Mi d-yewwev s agraw, nitni nnan-d, netta yenna-d, acukan$er tagara n unejmaâ Baba Carlu yettwaxeîîa $as akken i$id-nni-ines ur yennul ara akal n Welma.

Ihi d acu-t wa ?

Baba Carlu yemmuqel s igenni yenna : “nna$ a Rebbi !akken i nexdem neêsel yeffe$-d lbaîel ad isewweq”.

39

Muêemmed Mejdub

Page 41: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

AQJUN N LËARA

Yenna-as yiwen n weqjun : « êala di tmur-a i zemre$ ad idire$tudert n weqjun, acku yen$a-ya$ uxarreo ».

Ëuq akka i t-âedda ddunit n kra n yemdanen, ruêen msakitsi îlam $er wayev, ur zdi$en, ur ççin, ur lsin, ur hennanxerûum d lehna. Abrid-nsen $ezzif, lêan-t-id degwubuneqqar, d$a laé yesder$il, yewâer laé ay atmaten,maca llan wid ur t-nettaggad ara.

Baba Carlu yezde$ di berra n taddart di texxamt-nni yineskan tamecîuêt, ur yettaggad imdanen wala i$ersiwen, walalaé ; ma d yiwen si loiran-nni-ines yettaggad, yesâa lêeq,yewâer lbaîel acku di tallit nni kan i tefra tegrawla n 54-62,wa ineq wa, wa yesîebîub i wa, win tt-yettalasen kan i wayevad t-yesâeddi, d aya i iooan Dadda Ämer, loar n Baba Carlu,yeb$a ad yesâu aqjun akken ur d-yettqerrib ara weâdaw $er-sen mebla ma éran-t.

Baba Carlu yesla awal di lêara : Dda Ämer yeb$a ad yesâuaqjun, din din yeddem-itt d tazla $er-s, mi yewwev yenna-as: « sli$ belli teb$iv ad t-kesbev aqjun“.

- yenna-as-d : “d tidett”.- Baba Carlu : “êala ddnub n weqjun i k-ixuûûen, yak teérivyes$âa leâtab maççi d kra”.

Dda Ämer yeîîef kan lêenk-is yettraou d acu i d-yeqsedCarlu acku yessen-it d bu ifexruren.

Baba Carlu, s tevsa-nni-ines, s umeyyez-nni-ines yenna-as

40

Baba Carlu

Page 42: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

: “ya nni$-ak a Ämer a gma ! efk-iyi ayen akken ara s-tefkev i weqjun d amâic, ad ak-sseglafe$ îul n yiv degwemkan-is”.

Loar-is s tevsa yerra-as-d : “ihi qeble$”.Yenna-as Baba Carlu : “a mummu ! Carlu ad yu$al d aqjun”.

Mi d-yezzi $er s axxam-is yemmuqel s igenni yenna : “wali-d a baba Rebbi ma ad t-qeblev tigi ? Carlu ad yu$al d aqjun$ef têarrift n we$rum”.

41

Muêemmed Mejdub

Page 43: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TILUFA SSEFRAYENT

Di Lezzayer ne$ di Fransa, laé ur yesâi tilisa, ula d lxedma urtettekkes ara tilufa, acku tikelt ad tili, tikelt nniven ad t$ab,yella win tesserbeê, yella wayev mi d-tewwet tedrimt $er-sad yu$al d yir netta, acukan da$en ula d ulac yewâer ; yelladeg wawal : « ulac, azal-is d ulac »Baba Carlu mi t-yeîîef ulac ad yettnadi ad t-id-yerr yella,amek ixeddem ? Itetter di lqehwa n At buwaddu di Fransa,tu$al tawattra-agi $er-s amzun d lêirfa, daymi At buwadduâyan deg-s ; $er tagara win u$ur iruê ad t-iâiwen ad as-d-yiniulac.

Yiwen n wass d$a $elqent-as-d akk tebbura, yu$al yeqqim diyiwet n tamaî di lqehwa yettxemmim ; meskin yettu$av,tewwev-as tyita $er yi$es acku ur yufi ara lxudma, da$en urshilent ara tmura n medden i win ur ne$ri ara ; maççi dtiffenyent i iffenyen , tâedda nnig ufus-is.

Ibed dinna yenna-asen : « y At Buwaddu ! ma teb$am adiyi-d-fkem ayen ara ççe$ yesker ma tennam ala, nek adruêe$ ad ttre$ di lqehwa n At Bu$ardan meqqar ad as-ininooan argaz-nsen yellué. Din din ttmuqulent-id wehmendeg-s, éran yezmer ad tt-yexdem am ulac, u$alen uênanen-d wulawen-nsen mebla ma b$an, lhan-d d Carlu ackutewâer ttbehdila, argaz isem-is argaz, ur yezmir ad yawitudayt.

Yeqqar-as kan Baba Carlu : “Zi$ d ûûeê ; win wer neqbiê,leâmer yerbiê”.

A

42

Baba Carlu

Page 44: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TABRAT N WACENÏUN

Ëekkun-d $ef yiwen n wergaz zik-nni deg wakken uryettnebdar ara yisem-is di taddart, yu$al yesnulfa-d yiwet nccufa s wayes ara yu$al yisem-is ad yettwissen.

D acu yexdem ? yemsex di tala n taddart. Cci yagi d l ibameqran $er-nne$ s Leqbayel, ihi seg wass-nni, isem-isyezga deg yilsawen merra n imezda$ n taddart, anga yeddayesweâd-it uvad, hat winna imesxen tala, hat winnaimesxen tala, alammi yerwel si taddart-is i lebda ackutewâer ttbehdila.

Baba Carlu yexdem ciîuê akked d Imarikaniyen di îrad wissin, ihi yevmeâ $er tagara n wussan-is ad ya$ kra nyedrimen.

Ass mi meqqer d am$ar, yesla s-wid merra ixedmen $erMarikan ttuxellaûen, d$a yura-yasen am netta am medden,acukan tabratt-nni yura tewweten acêal d agguren d wameki as-d-rran loawab.

Yewwev-d ufaktur $er taddart yekcem $er lqehwa yebdayessenîaq-d tibratin ; yal yiwet i wumi i d-tusa, gar-asenttedda-d tebratt n Baba Carlu si Marikan (Wacenîun), nettayu$-it lêal dinna.

Mi yesla i yisem-is, isu$, yu$al yenna : “A mummu ! Carluyewwev yisem-is $er Wacenîun !”.

Ur yemmuqel-ara ma yella fkan-as-d idrimen ne$ ur as-dfkin ara ; yefreê kan imi ad d-yennebdar yisem-is gar

â

43

Muêemmed Mejdub

Page 45: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

medden. Cci $er-s ur yesâi lqima.Amdan yettnadi kan timmad, leqder akked d leêmala.

44

Baba Carlu

Page 46: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TAQERÄET N CCRAB

Anwa iwumi ur d-teooi ara tiyita, aqraê ne$ camma, lgirra-nni iâeddan ger Fransa akked Lzzayer ?

Wa teooa-t i laé, wa âeryan, wa mebla axxam, wa tewwi-asbabas, wa d yemmas, ta tewwi-as argaz-is, ta d arraw-is.Yewâer îrad, tewâer tasa, tewâer tmeêqranit.

Lgirra-agi tegla ula s Baba Carlu, ur t-ten$i ara, maca ur as-teooi ara.

Di taddart-nne$ yella yiwen n uâessekri afôansis qqaren-as: «Laoudan», Laoudan-agi d tifelfelt, d ameûbaîli, ttaggadentmerra imezda$ n taddart, yerna qqaren-d fell-as akken miara yeîîef tanegêelt ne$ tameéyant deg wufus-is, ayen arayewwet ad t-id-yawi di tmurt, ayagi fiêel ccek.

Amek ixeddem Laoudan-agi ? ad d-yawi Baba Carlu $erLekka anida ttidiren iâessekriyen n Fransa, d$a ad as-yessers tatteffaêt i Baba Carlu $ef uqarru-is, ad t-yesbaâdazal n meyya n lmitrat imiren ad yejbed $ef zznad, ma yellaiêuza tatteffaêt-nni yelha, ad as-sefqen merra ; ma yellaizgel-itt, iêuza Carlu, ulac a$ilif d Carlu daya, $ur-s ur yelli dacu-t ; Carlu meskin.

Yiwen n wass yeb$a Laoudan-agi ad iâaqeb Baba Carlu,amek i-as-yexdem ?

Yefka-as taqarâett n ccôab, yerna yejôev-as-d di tmurt ilem damecîuê, akken kan ara âeddin deg-s ivarren n Baba Carlu.

45

Muêemmed Mejdub

Page 47: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Yenna-as : “ad tesmirev taqarâett-agi, yerna êwaoe$ adtu$al d tilemt mebla ma teffe$-d ula d tiqit seg ujerrid-agi.Netta i$il d awez$i i-as-yevleb, maca $er Baba Carlu ulacayen yellan d awez$i.

Ibed yettxemmim, yettxemmim, ar tagara yufa-tt-id. Yerrataqarâett-nni $ef imi-ines, ya llah ya llah akken qqaren,alarmi itt-yesqudder, yemme$ yefka-as-tt i Laoudan dtilemt.

Aôumi-agi yewhem deg-s, yu$al iserreê-as i Baba Carlu iôuês axxam-is, ur t-yewwit ur yelli kra tt-yellan.

Mi d-iteddu deg webrid yemmuqel s igenni yenna : “nna$ aRebbi ! sekôe$ mebla leb$i-iw”.

46

Baba Carlu

Page 48: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

LEKDEB

Ayen ur twala ara tiî, amek ad t-yini yimi ? Tikwal neqqar-dkra n t$awsiwin d lewhayem, ur sâint lsas, ur sâint azal,qqaren akken lemmer awal s wedrim maççi menwala adyelli imi-s, seg mi awal baîel, nhedder kan, nzarreâ kan ;akken i tt-yewâa wuccen i$eé-itt.

Zik-nni d$a yella yiwen n ugellid yesâa mmi-s yeb$a ad t-id-ijarreb ma yewwev d argaz ne$ mazal, ma yemmed walla$-is ; amek i as-yexdem?

Iceggeâ-it $er ssuq yenna-as : “ruê a mmi awi-a$-d aksumigerzen merra di ssuq”. Iruê weqcic-nni, yewwi-as-d iles nwezger, baba-s ur as-yenni acemma.

Mi d-tezzi ddurt nniven iceggeâ-it tikelt tis snat akken ad as-d-yawi da$en aksum merra icemten di ssuq. Mi d-yusammis, yewwi-as-d iles i tikelt nniven ; agellid yewhem,yu$al yesteqsa-t $ef sebba n wayagi.

Mmi-s yerra-as-d : “A baba ! iles ma yessen wemdan amekt-yessexdam, ulac ayen yelhan am netta, ma wer yessinara, ulac ayen icemten am netta”. Agellid yefhem mmi-syu$al yettkel fell-as.

Yiwen n wass tevra-d tmacahutt i Baba Carlu, di taddart.

Yessawev-it-id yiwen n wergaz $er tejmaâit akken ad ixelleûlexva ; yenna-asen belli Carlu yuker azemmur.

Yewwev-d Carlu, yenna i wergaz-nni : “amek teériv ukre$-d

47

Muêemmed Mejdub

Page 49: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

azemmur ?”. Yenna-as-d : “wala$ mi d-tewwiv tacekkart $efweârur-ik”.

Baba Carlu yenna i tejmaâit : “ihi ad ruêe$ s axxam awen d-awi$ lexva ad d-u$ale$”.

Iruê yewwi-d tacekkart $ef weârur-is yeççur-itt-id d ayen itt-id-yeççur yerra-d akka $er tejmaâit. Mi d-yewwev yenna-asen : “Awit-d argaz-agi yesseêsaben ad d-yini dacu yellandaxel n tcekkart-agi, ad awen-fke$ lexva-nwen”. Argaz nniiqerreb-d, yettmuqul ur d-yufi, yelli kan imi-s yessusem.U$alen yem$aren n taddert xeîîan argaz-nni ackuyeskaddeb-d $ef Carlu.

Baba Carlu ixéer-it yenna-as : “Uqbel ad d-yeffe$ wawal segyimi-k, nnev-it aîas deg yiles-ik, akka i d argaz $er nne$”.

48

Baba Carlu

Page 50: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

AWAL S WAZAL-IS

49

Page 51: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 52: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TADUKLI

Yella yiwen n wem$ar yesâa atas n warraw-is.

Yiwen wass deg wussan n sidi Rebbi iwala yettqarrib-dlmijal-is, ihi yesnejmaâ-d arraw-nni-yines yenna-yasen : «ruê-t awi-t-d yiwen yiwen n wes$ar ».

Arraw-is wehmen iwumi i asen-d-yevleb ôôay yecban wagi.

Mi i d-usan wwin-d is$aren, yezdukel-asen-ten, yu$alyenna-asen : “anwa i izemren ad ten yeré tura ?”.

Yal wa deg-sen yeârev ur yezmir i truéi-nsen.

Tikelt nniven ifreq-iten, dinna yal yiwen yeréa win i t-id-iûuêen.

Mi akken yessufu$ taôwiêt yenna-asen : “a tarwa, nekkiniôuêe$, acukan êader-t ad awen-tevru am yes$aren-agi”.

51

Baba Carlu

Page 53: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TAZEMMURT D WAFFAR

Yiwen n wass affar iteddu ileêêu deg webrid ur yeéri saniiteddu.

Mi akken i d-ye$li îlam yu$-it lêal deg wuza$ar ; seg wakkenur yeâqil abrid, yeb$a ad yens dinna.

Deg wuza$ar-nni tella yiwet n tzemmurt d taqdimt nlqedma, tem$i-d dinna si zzman ; tecfa-d i wayen yefferumezruy.

Yekker waffar yenna-as : “txilem a tazemmurt ssens-iyi iv-agi $ur-m”.

Tazemmurt ênin wul-is, teqbel inebgi.

Azekka-nni ûbeê, tazemmurt tuki-d, tenna i yinebgi :“ekker ad tôuêev tura, yuli wass”.

Affar yenna-as-d : “nek ur ttôuêu$ ara, d ta i d tamurt-iw”.

Affar yettkel acku yettmuddu iéuran tamecwart, yernayesmaday.

Yenna-yas i tzemmurt : “ma wer tuminev ara d tagi i dtamurt-iw, yya ad neêseb iéuran, win yesâan aîas d win i dbab n tmurt”.

Ihi akka i as-ikellex waffar i tzemmurt ; maca tudert n tmaraur tettdum ara.

52

Muêemmed Mejdub

Page 54: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

TAM£ART AKK D TESLIT

Nessen yakk tim$arin n leqbayel, labaâda tid n zik-nni ;qesêent aîas deg yexxamen-nsent, kerhent tislatin-nsentmaççi d kra, yal cci ara texdem teslit yewwi-d ad d-tciweôtam$art-is.

Am$ar yeêkem tam$art ; tam$art teêkem tislit ; ma d tislitteêkem kan iles-is.

Attih twacult taqbaylit zik-nni : Am$ar d Rebbi, tam$art dnnbi, tislit d akli.

53

Baba Carlu

Page 55: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

UCCEN D WEL£EM

Uccen yeqlaleê si laé, ileêêu di ûûeêra yettnadi $ef zzher-isammar ad t-id-iwali, $er tagara, iâedda-d wel$em zdat-syetteâluluq ucenfir-is, uccen i$il ad as-d-ye$li, yettraoumeskin ad yeçç.

Al$em iteddu, uccen yeîîafar-it alarmi ineûûef abrid uryezmir ad ikemmel ur yezmir ad d-yu$al, acku yeâya maççid kra.

Ye$li di tlemmast n webrid yettmuqul kan s wallen-is al$emmi ireffed tuyat-is.

Uccen yenna-yas: “ôuê ay al$em di lehna ; ma d mêemmedad yemmet d a$rib”.

(wid yettawi îîmeâ).

54

Muêemmed Mejdub

Page 56: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

UCCEN AKK D WEQJUN

Uccen akked weqjun dduklen, di teégi ttmarriêen, ôwanakesssar, ôwan asawen ; ttidiren di tlelli.

Yiwen n wass aqjun yeâya di tudert yecban tinna, iôuêyekcem $er taddart yettnadi $ef zzher-is.

Tikelt-nni yemmuger-it-id umeôkanti n taddart, yejmeâ-ityega-yas leqrar, yecceçç-it, yessew-it, yu$al yebbelbel ackuyeôwa tagulla, snesla di temgerî-is tezga, tawaf$a tekfa,ûbeê tameddit dinna.

Yiwen n wass zadent-as yeâya, yeffe$-d yettêewwis di beôôa; tagara yemmuger-d uccen-nni ameddakel-is.

Uccen amcum yeôwa tilufa, yesteqsa aqjun amek yu$alakka. Aqjun yeêka-d ddunit-is amek tella deg wexxam ansid-yekka.

Uccen teîîef-it lefqâa mi yesla i lbavna-ya yu$al i weqjunyenna : “ttif ad llaée$ d ilelli, wala ad ôwu$ d akli, nek adu$ale$ $er teégi”.

Tilelli akka...

55

Baba Carlu

Page 57: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 58: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué
Page 59: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Tiérigin n Usqqamu Unnig n Timmuz$a

Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité

Collection “ ”

-o-O-o-

Idlisen-nne$01- Khalfa MAMRI,

02- Slimane ZAMOUCHE, , 2003.03- Omar DAHMOUNE, , 2003.04- Mohand Akli HADDADOU, , 2003.05- Hocine ARBAOUI, ( ), 2004.06- Slimane ZAMOUCHE, , 2004.07- S. HACID et K. FARHOUH, akk d : , 2004.08- Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE,

, 2004.09- Lhadi BELLA, : , 2004.10- Habib Allah MANSOURI, (

), 2004.11- Djamel HAMRI, , 2004.12- Ramdane OUSLIMANI, , 2004.13- Habib Allah MANSOURI, ,

, 2004.14- Ali KHALFA, , 2004.15- Halima AIT ALI TOUDERT, , 2004.16- Moussa OULD TALEB, , ( ), 2004.17- Mohand Akli HADDADOU, , 2004.18- Nadia BENMOUHOUB, , 2004.19- Youcef MERAHI, , 2004.20- Abdelhafidh KERROUCHE, , 2004.21- Ahmed HAMADOUCHE, , 2004.22- Slimane BELHARET, , 2005.23- Madjid SI MOHAMEDI, , 2005.24- Abdellah HAMANE, , 2005.25- Collectif, , 2005.26- Mourad ZIMU, , 2005.27- Tayeb DJELLAL, , 2005.28- Yahia AIT YAHIATÈNE, , 2006.29- Abdellah HAMANE, , 2006.30- Lounes BENREJDAL, , 2006.31- Mezyan OU MOH, , 2006.32- Abdellah ARKOUB, , 2006.33- Ali MAKOUR, , 2006.34- Y. BOULMA & S. ABDENBI, , 2006.35- Mohand Akli SALHI, , 2006.36- O. KERDJA & A. MEGHNEM, , 2006.37- Ali EL-HADJEN, , 2006.38- Hadjira OUBACHIR, , 2007.

Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n

Uvan n tegrestBu tqulhatin

Idurar ireqmanenInigan : ammud isefra

Laûel ittabaâ laûel Tafunast igujilen

LunoaAgeldun amecîuê

Agerruj n teqbaylitAkli ungif

Amawal n tmazi$t tatrart

Angal n webridAyen i $-d-nnan gar yetran

Mmi-s n igellil Tazwart s$ur Yusef MERRAËI

Tamacahut n Bas$arTaqbaylit ass s wass

Te$zi n yilesTi$ri n umsedrar

Awal $ef wawalAfus seg-m

Merwas di lberj n yiîij - aêric ITibêirt n yimedyazen

Tikli, tullizin nnivenSi tinfusin n umaval

Favma n SummerMerwas di lberj n yiîij - aêric II

Tamacahut n bu yedmimTamacahut n umeksa

Nnig wurfanËmed n ugellid

Am tmeqqunt n tjeooiginAmawal n tsekla

Amawal amecîuê n ugamaTudert d usirem

Uzzu n tayri

timmunent

( ), 2003.Tasuqilt n Äebdennur ËAO SAÄID d Yusef RAËIMER

Lexique du corps humain

Sophonisbe

Lexique des sciences de la terre et

lexique animal

Recueil de contes amazighs

Traduction du “Petit Prince”

de St. Exupéry

édition revue

et augmentée

Recueil des prénoms amazighs

Tiérigin n A.U.T - Editions du H.C.A

Page 60: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

39- Djamal BENAOUF, , 2007.40- Akli OUTAMAZIRT, , 2007.41- Mohamed Salah OUNISSI, , 2007.42- Ramdane ABDENBI, , 2007.43- Ramdane LASHEB, , 2007.44- Said CHEMAKH, , 2007.

- Actes des journées d'étude sur « »,mars 1998.

- Actes des journées d'étude sur « », mai 1998.- Actes des journées d'étude sur «

», juin 1998.- Actes des journées d'étude sur « », 2001.- Actes du colloque sur « »,2002.

- Actes du colloque international sur «», 2002.

- Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight,mars 2004.

- Actes du colloque sur « », 2006.

Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité :N° 01, avril 1999, ----- N° 14, mai 2007.

- Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000.- Idir El-Watani, « », décembre 2001.- Etude sur « »,2004.

- Iddir AMARA,

- Kemal STITI,, HCA/ANEP, 2006

- Sadaq BENDALI,- M'Hammed DJELLAOUI,

Di tmurt uâekkiTargit

Tametna n umenzuAnagi

Ccna n tulawin $ef îîrad 54/62Ger zik d tura

Awfus amaynut n tutlayt tamazi$t, 2007.,

Actes de colloques

Revue « Timmuzgha »

Autres publications

Consulting

La connaissance de l'histoire de l'Algérie

L'enseignement de tamazight

Tamazight dans le système de la

communication

Approche et étude sur l'amazighité

Le mouvement national et la revendication amazighe

Tamazight face aux défis de la

modernité

Le patrimoine culturel immatériel amazigh

L'Algérie libre vivra

L'enseignement de la langue amazighe : bilan et perspectives

Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie,

HCA/ANEP, 2006.

Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la

grande Kabylie

Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit 2007.

Tiérigin n A.U.T - Editions du H.C.A

Page 61: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection

Initiée par la Direction de la promotion culturelle duHaut Commissariat à l'Amazighité

© Tous droits réservés

Dépôt Légal : 2950-2004ISBN : 9961-789-11-3

Conception et PAO :

“ ”

Page 62: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Achevé d'imprimer sur les presses deLes Oliviers

Tizi-Ouzou - 2007Tel : 026-21-07-19Fax : 026-21-95-40

Page 63: Mohamed Medjdoub Baba Charlo - HCA CMS · 2020. 4. 19. · Baba Charlot à lui seul constituait un petit monde avec toutessesvaleursetsesbassesses,ilobéitàsesloisetàla forcedontilestdoué

Mohamed MEDJDOUB est né le mois defévrier de l'année 1966 à Ait Bouaddouwilaya de Tizi-Ouzou. Il a fait ses étudesprimaires dans son village natal à AitAmar dans la commune Ait Bouaddou, lecollège des Ouadhias, puis il effectue sesétudes secondaires au lycée Ali Mellah deD.E.M. Il s'intéresse très tôt au monde dela culture et tout ce qui touche aupolitique et s'inscrit très vite à la

mouvance démocratique.En 1987, il obtient son diplôme d'enseignement et en2005, il s'inscrit en 1 année de Droit à l'UniversitéMouloud Mammeri de Tizi-Ouzou. Sa curiosité pour lesavoir et la connaissance ont fait de lui un homme actif etimaginatif.Il touche à la sculpture, la peinture et l'écriture, il a déjà àson compte trois ouvrages inédits dont deux recueils depoésie l'un dans la langue maternelle et l'autre en languefrançaise plus une étude sur les proverbes kabyles.Il est auteur compositeur d'une K7 audio, qui compte 10titres, diffusée à la chaîne II et édité sous le titre de« ».Il a fait plusieurs apparitions publiques en tant que poètedans toute la wilaya de Tizi-Ouzou, une interview dans unechaîne radio et plusieurs apparitions à la télé Berbère.

ère

Inagan