u 6. climas e paisaxes terra

UNIDADE 6. O CLIMA E AS PAISAXES DA TERRA

Clima e paisaxes da Terra

1. Climas da Terra

2. Zona cálida: paisaxe ecuatorial

3. Zona cálida: paisaxe tropical

4. Zona cálida: paisaxe desértica

5. Zonas temperadas: paisaxe oceánica

6. Zonas temperadas: paisaxe mediterránea

7. Zonas temperadas: paisaxe continental

8. Zonas frías: paisaxe polar e de alta montaña

Introdución

O medio natural está formado polo relevo, solo, clima, vexetación e fauna.

É difícil atopar un medio autenticamente natural xa que os seres humanos modificaron a paisaxe: campos de cultivo, vilas, cidades, vías de comunicación...

Nos lugares pouco poboados (zonas polares desertos, alta montaña) a acción humana é menor.

Actividades: 6 introdución

1. ¿Con que zona climática da Terra

relacionarías cada unha das fotografías

que aparecen máis adiante?

2. ¿Cal destas paisaxes che resulta máis

familiar?

3. ¿Por que as paisaxes de clima frío están

menos transformadas pola acción

humana?

Nuuk, GroenlandiaGrecia

Malaisia

Introdución

As paisaxes poden ser naturais e

humanizadas. A paisaxe natural

caracterízase polo predominio dos

elementos naturais do medio e a nula

acción humana, todo o contrario das

paisaxes humanizadas, onde a intensa

transformación do territorio se debe á

presenza do ser humano.

1. Climas da Terra (páx. 78)

1.1. Zonas climáticas da Terra

A combinación dos elementos

climáticos (temperatura, precipitación,

humidade, presión, ventos...) e os

factores climáticos (latitude, altitude,

distancia ao mar...) dan como resultado

diferentes tipos de clima na Terra.

A Terra divídese en tres zonas

climáticas: cálida, temperá e fría.

PLANISFERIO DAS ZONAS CLIMÁTICAS DA TERRA

Zona cálida

Atópase entre o Trópico de Cancro e o Trópico de Capricornio.

Chámase zona intertropical, é a que recibe a máxima insolación e iso explica as temperaturas elevadas. Na zona intertropical non hai inverno (a temperatura media do mes máis frío está por encima dos 18º C). Nesta zona só hai unha estación ou dúas (sempre cálidas).

Diferenciamos tres climas: ecuatorial,tropical e desértico.

Zona temperá

Atópase nos dous hemisferios entre os Trópicos e os círculos polares

Presentan unha diversidade climática segundo a latitude, a altitude e a proximidade ao mar.

Diferenciamos tres climas: oceánico,mediterráneo e continental.

Os climas temperados teñen en común a existnecia de catro estacións: unha invernal (fría), outra estival (calorosa) e dúas intermedias outono e primavera.

Zona fría

Abrangue as zonas polares (entre os círculos polares e os polos) e a alta montaña (por encima dos 2500 metros de altitude).

O clima polar e o de alta montañacaracterízanse pola duración e máis a crueza dos invernos. As precipitacións son escasas e a miudo en forma de neve.

Actividades: 1 climas da Terra(páx. 78-79)

Completa este

cálida

Zona temperá Zona

Localización

Temperaturas

Características

Tipos de clima

Actividades: 1 climas da Terra(páx. 78-79)

1. ¿En que zona climática se atopa a

Península Ibérica? ¿e as illas Canarias?

2. ¿Cales son os elementos do clima e

cales os factores climáticos?

3. ¿Cales son as grandes zonas climáticas

da Terra?

4. ¿En que zona climática non hai inverno?

¿En que zona case non teñen verán?

2. Zona cálida (páx. 80)

2.1. Paisaxe ecuatorial

A paisaxe ecuatorial atópase

nas áreas do planeta situadas

ao redor do Ecuador: cunca

do Amazonas (América do

Sur), cunca do Congo e a

costa do golfo de Guinea

(África) e o Sueste de Asia.

Paisaxe ecuatorial

2.1. Paisaxe ecuatorial: clima

Clima: temperaturas moi elevadas (ao redor

dos 25º C), escasa amplitude térmica (non

supera os 4º C). Precipitacións abundosas

tódolos meses (ao redor dos 2000 mm anuais).

Na zona ecuatorial a evaporación e tan intensa

e a humidade tan elevada que abonda con que

as temperatura desdendan lixeiramente ao

baixar a tarde para que, case a diario, caia

unha choiva torrencial que as veces dura uns

minutos.

2.1. Paisaxe ecuatorial: ríos

Ríos:

caudalosos e

regulares. A

auga de chuvia

arrastra o solo

ata os ríos, os

cales presentan

unha cor

terrosa.

2.1. Paisaxe ecuatorial: vexetación

Vexetación: temperaturas elevada e as chuvias constantes

favorecen a existencia dunha vexetación exuberante, con moitas

especies vexetais: a selva, que en Asia se denomina xungla.

A selva é o medio natural de maior riqueza biolóxica do planeta, a

isto contribúe a diversidade de especies vexetais. Abundan árbores

altas que medran buscando a luz (algunhas poden acadar os 80 m

de altura ou máis), así como numerosos arbustos, herbas e flores. A

rentes do chan, no sotobosque, o ambiente é escuro e húmido.

Algunhas árbores son moi aprecidas pola beleza ou pola calidade da

súa madeira, como o ébano ou a caoba. As árbores aparecen

espalladas na selva, o que dificulta a súa explotación; pero iso non

impediu que as pitas forestais construídas para daren paso ás

máquinas de tronzar e aos vehículos de transporte causen un

grande impacto ambiental.

Selva ecuatorial

Destrución da selva

2.1. Paisaxe ecuatorial: fauna

Fauna: Moitísimas

especies de paxaros,

réptiles e insectos,

ademais de mamíferos.

Adoitan ser de

pequeno tamaño, o

que lles permite

movérense con

facilidade pola vizosa

vexetación. Algunhas

especies están en

perigo de extinción.Anaconda

2.2. Poboación

Os habitantes da selva americana e africana viven

da recolleita de froitos, da caza ou da agricultura

moi rudimentaria. A baixa densidade de poboación

das selvas fixo posible que estas persoas

sobrevivan sen poñeren en perigo a natureza.

En contraste coa escasa poboación das selvas

africanas e americana, as zonas ecuatoriais

asiáticas están moi poboadas. A selva retrocedeu,

e medran plantacións de arroz, cana de azucre, té

e heveas das que se obtén o caucho.

Actividades: 3 zona cálida: paisaxe

ecuatorial (páx.81)

1. ¿Como son as temperaturas do clima ecuatorial? ¿Cal é a temperatura media?

2. ¿Hai moita oscilación térmica ao longo do longo ano?

3. ¿Como son as precipitacións ao longo do ano?

4. ¿Cal é a precipitación anual?

Actividades: 2 zona cálida: paisaxe ecuatorial(páx.80-81)

1. ¿Onde se sitúa o clima ecuatorial?

2. ¿Cales son as súas características?

3. ¿Como son os ríos ecuatoriais? ¿Por

4. Explica as características da vexetación.

3.1. Paisaxe tropical

A paisaxe tropical máis ao

norte e o sur do clima

ecuatorial (nos trópicos):

América central, América do

Sur, centro e sur de África,

Sur e Sueste de Asia e Norte e

Leste de Australia.

3.1. Paisaxe tropical: clima

Clima: temperaturas moi elevadas igual que na zona ecuatorial. Precipitacións marcan dúas estacións diferenciadas: unha estación húmida (verán) e a seca cando se produce o descenso de temperatura. Esta é máis longa cando maíor é a distancia ao Ecuador.

3.1. Paisaxe tropical: ríos

Ríos: o caudal

varía

notablemente.

Estiaxe na

estación seca e

enchente na

húmida que

pode producir

inundacións.

3.1. Paisaxe tropical: vexetación

Vexetación: o bosque tropical é propio das zonas máis próximas ao Ecuador. A vexetación é semellante á da selva, aínda que menos variada e as árbores están máis espaciadas. Ao longo dos ríos tropicais, o bosque faise máis denso, as copas das árbores mestúranse entre elas formando o bosque galería.

Con todo, a vexetación máis característica da zona tropical é asabana, formada por herbas e arbustos. As árbores son escasas e aparecen en pequenos grupos espalladas no medio da chaira. Durante a estación húmida a vexetación permance verde e vizosa, pero ao chegar a estación seca as plantas ofrecen un aspecto murcho e reseco; é por iso que os incendios son frecuentes.

Segundo nos impos afastando do Ecuador, como a estación das chuvias é cada vez máis curta, medra unha vexetación máis pobre, de folla dura e matogueiras espiñenteas, entre as que aparecen zonas de solo espido. Nestes casos a sabana deulle paso á estepa.

Sabana

3.1. Paisaxe tropical: fauna

Fauna: variedade de aves, bolboretas, avespas e morcegos. Na sabana viven moitos animais hervíboros: elefante, rinoceronte, gacela, cebra, antílope... E os seus depredadores: león, hiena, guepardos.

Elefantes

3.2. Poboación

Algúns pobos indíxenas da sabana, como os Masai e os

Mara (Kenya), son pastores e practican a gandería

extensiva, aínda que a aridez da estación seca e o atraso

da chuvia lles poden orixinar dificultades aos seus rabaños

e provocar fames negras.

Outros pobos da sabana son agricultores. Os grupos

humanos combinan a agricultura coa gandaría viven en

poboados estables e practican unha rotación dos cultivos.

As plantacións: xunto a agricultura tradicional atópanse

extensas plantacións de cacao, café, canda de azucre, té,

tabaco, piña... Estas plantacións pertencen polo xeral a

compañías estranxeiras, as cales empregan man de obra

do país e lles venden os seus produtos aos países ricos.

Secadeiro de cacao

Actividades: 3 zona cálida: paisaxe tropical(páx.82)

1. ¿Como son as temperaturas do clima tropical? ¿Cal é a temperatura media?

2. ¿As precipitacións distribúense de xeito regular ao longo do ano?

3. ¿En que meses chove máis? ¿En cales menos?

4. ¿Hai diferenza entre as temperaturas do clima tropical e as do ecuatorial? ¿E entre as precipitacións?

Actividades: 3 zona cálida: paisaxe tropical(páx.82-83)

1. ¿Onde se sitúa o clima tropical? ¿Cales

son as súas características principais?

2. ¿Como son os ríos da paisaxe tropical?

¿En que se diferencian dos ríos do

réxime ecuatorial?

3. ¿Cal é a formación vexetal típica da

paisaxe de clima tropical?

4.1. Paisaxe desértica

Os desertos cálidos atópanse

ao redor dos trópicos, xunto

ás correntes mariñas frías e

en zonas continentais

afastadas da influencia do

4.1. Paisaxe desértica: clima

Clima: temperaturas moi elevadas todo o ano. Danse oscilacións térmicas moi grandes entre o día (moi caloroso) e noite (fría). Precipitacións escasas (menos 250 mm) e irregulares, xa que se concentran algúns meses do ano. Ademais nos desertos a secura do aire é extrema (só o 20%). O aire seco ten gran capacidade de evaporación, reseca a terra e absorbe rapidamente a auga de chuvia.

4.1. Cursos da auga e vexetación

Cursos da auga: non hai cursos de auga permanentes. Nalgúns desertos atópanse uadis, que son cursos de auga que permanecen secos a meirande parte do ano. Só levan auga cando chove.

Vexetación e fauna: viven poucas plantas (vexetación xerófila) e escasos animais.

4.2. Poboación

Os desertos son zonas pouco poboadas. Grupos

de pastores nómades viven nos límites do

deserto, onde os seus rabaños de cabras e mais

os seus camelos pastan en estepas pobres.

A poboación sedentaria dos desertos vive xunto

aos oasis, escasas zonas onde hai auga

procedente de correntes subterráneas, que saen á

superficie a través de mananciais e de pozos. A

auga tamén pode proceder do desxeo da neve

das montañas próximas.

Tuareg

http://gl.wikipedia.org/wiki/Tuareg

http://gl.wikipedia.org/wiki/Dubai

4.2. Desertos da Terra

Desertos tropicais atópanse situados nas zonas próximas aos trópicos. Os máis coñecidos son os do Sáhara, o de Arabia e o de Kalahari.

Desertos costeiros fórmanse cando unha corrente mariña fría pasa preto da costa. As augas frías non favorecen a evaporación, o aire é seco e cando se arrefría non produce chuvia. Este é o caso dos desertos de Atacama, o de Namib e o Gran Deserto de Area.

Desertos interiores illados da influencia mariña por elevadas cordilleiras como por exemplo o de Gobi, e o de centro oeste norteamericano.

Actividades: 4 zona cálida: paisaxe desértica(páx.84)

1. ¿Como son as temperaturas do clima desértico? ¿Cal é a temperatura media?

2. ¿Como son as precipitacións?

3. ¿Hai diferenza entre as temperaturas e precipitación ao longo do ano?

Actividades: 4 zona cálida: paisaxe desértica(páx.85)

1. ¿En que zonas da Terra se sitúan as paisaxes desérticas?

2. Explica as características das paisaxes desérticas.

3. ¿Como é o curso da auga no clima desértico?

4. ¿Que características presentan os desertos de area? Describe os desertos de pedra.

5. Zona temperada (páx. 86)

5.1. Paisaxe oceánica

A paisaxe oceánica localízase entre os paralelos 40º e 60º ao norte e sur do Ecuador. No hemisferio norte abrangue a costa occidental de Europa e de América do Norte, e no hemisferio sur, a costa sur de Chile, de Arxentina, Sueste de Australia, Tasmania e Nova Zelandia.

5.1. Paisaxe oceánica: clima

Están situadas nas franxas costeiras e vense afectadas polos ventos do Oeste, que ao pasaren sobre os océanos, evaporan moita auga. Ao entraren en contacto coa terrá fórmanse chuvias suaves e persistentes.

A acción do océano suaviza as temperaturas, de xeito que estas non son moi rigorosas (nin moi baixas, nin moi altas) e presentan poucas diferenzas entre as estacións.

5.1. Paisaxe oceánica: ríos

Ríos: o caudal é

abundante e

regular durante

todo o ano

debido ás

continuas

chuvias.

5.1. Paisaxe oceánica: vexetación e fauna

Vexetación: as temperaturas suaves e as chuvias costantes e regulares permiten que se desenvolva o bosque de folla caduca, formado por carballos, castiñeiros, faias... Estas árbores perden as súas follas cando comeza o frío. Nalgunhas partes, como en Galicia, foi substituído por outras especies de repoboación como o piñeiro e o eucalipto que son de folla perenne.

Cando nunha zona hai néboas persistentes, a humidade é moi alta ou os ventos son moi violentos, no canto de bosque medra unha vexetación de matogueira espiñenta denominada landa.

A formación vexetal máis característica da paisaxe oceánica é o prado, que xorde tras a tronza dos bosques. Os prados atopan no clima oceánico unhas condicións óptimas para o seu crecemento (moita humidade e temperaturas suaves) e proporciónalle unha alimentación natural ao gando.

Fauna: nos bosques de folla caduca viven os mamíferos (osos, raposos, xabarís...) e diversas aves. Nas landas habitan pequenos roedores, como ratos, toupas, e gran número de aves.

Carballeira

LandasPrado

Paisaxe oceánica

5.2. Poboación

Presentan diversas formas de paisaxe:

Europa Occidental a rexión atlántica está moi poboada,

con grandes cidades e importantes zonas industriais. Os

bosques seguen sendo abundantes, combinados con

prados para o gando e zonas de cultivo (millo, pataca...).

Oeste de América do Norte, Sur de Chile e Arxentina

zonas pouco poboadas, abunda o bosque que está

pouco explotado.

Australia, Tasmania e Nova Zelandia, a herba é moi

abundante o que permite a cría extensiva da gandaría

bovina e ovina.

Actividades: 5 zona temperada:

paisaxe oceánica (páx.86)

1. ¿Como son as

temperaturas?

2. ¿Como son as

precipitacións?

1. ¿Que zonas da Terra ocupa o clima

oceánico?

2. ¿Cales son as características dos ríos

das paisaxes oceánicas?

3. ¿Que características presenta o clima

oceánico en Europa Occidental? ¿Por

que se denomina clima atlántico?

Actividades: 5 zona temperada: paisaxe oceánica (páx.87)

6.1. Paisaxe mediterránea

A paisaxe mediterránea

localízase en zonas costeiras

da cunca do mar

Mediterráneo, California, costa

central de Chile, O Cabo e

costa Sur e Sudoeste de

Australia.

Clima: veráns calorosos e secos

afectados pola influencia de aire

subtropical. Os invernos son

suaves (acción moderadora do

mar). Os mínimos de chuvia danse

en verán. Durante o outono, as

precipitacións son abundantes e

mesmo torrenciais.

6.1. Paisaxe mediterránea: clima

Ríos: o caudal

escaso e irregular.

No verán levan

pouca auga;

mesmo están

secos. Despois do

verán, é habitual

que unha tomenta

provoque riadas e

inundacións.

Vexetación: bosques de folla perenne (piñeiros e aciñeiras). Árbores baixas, de tronco leñoso e follas pequenas, duras ou cubertas de peluxe que as protexe da calor e evita unha evaporación excesiva. Por debaixo do bosque abunda a matogueira espiñenta de folla pequena. Cando a tronza, o pastoreo ou os incendios fan desaparecer o bosque, medra matogueira mesta: maquis e garriga.

Fauna: non viven grandes mamíferos. Abundan ratos de campo, coellos, lebre, algún tipo de serpe e outros répitles e numerosos insectos.

Durante séculos, as chuvias torrenciais arrastraron gran

cantidade de materiais que se depositaron nos litorais e nos

fondos dos vales ata formaren chairas. Estas son de pouca

extensión pero moi fértiles e aptas para a agricultura.

Alí onde o relevo é abrupto, os solos son pobres e a auga,

escasa, os cultivos son os propios do secaño: cereais, vide,

oliveira. A gandaría dominante é ovina.

O regadío favoreceu o desenvolvemento dunha agricultura

intensiva, e a construción de canles e de encoros facilitou os

cultivos de horta (verduras e froitas). Os invernos suaves

permitiron introducir plantas como o arroz, algodón ou os

cítricos.

Actualmente cultívase en invernadoiros.

6.2. Poboación

Viñedo Olivar

Triloxía de cultivos de

secaño mediterráneo

Invernadoiros

El Ejido

paisaxe mediterránea (páx.88)

1. Compara o climograma mediterráneo co oceánico. ¿Cando chove menos no clima mediterráneo? ¿Dáse esta estacionalidade tan acusada no clima oceánico?

2. ¿En cal dos dous climas os veráns son máis calorosos?

1. Explica cales son as características

principais do clima mediterráneo.

2. ¿Como son os ríos na paisaxe

mediterránea? ¿Por que se producen

riadas e inundacións?

paisaxe mediterránea (páx.89)

7.1. Paisaxe continental

A paisaxe continental atópase en lugares afastados das grandes masas de auga e, polo tanto, illados da súa acción reguladora. É a paisaxe das terras interiores de Europa, Asia e América do Norte.

Paisaxe continental

Clima: as rexións interiores dos continentes, ao non recibiren a influencia reguladora do mar, presentan temperaturas extremas (quéntanse moito no verán e arrefrían moito no inverno) e prepitacións escasas que se concentran principalmente no verán.

Os invernos adoitan ser moi secos, se ben nas zonas máis próximas ao mar poden caer algunhas precipitacións, aínda que pouco importantes. No verán, o requentamento do solo e mais do aire provoca temperaturas moi elevadas.

7.1. Paisaxe continental: clima

Ríos: Malia as escasas precipitacións, o caudal dos ríos e considerable xa que recollen a auga das extensas zonas chás por onde circulan, dando lugar a cuncas fluviais de gran superficie.

7.1. Paisaxe continental: ríos

Dnieper

Vexetación: No hemisferio norte as condicións climáticas orixinan dous tipos básicos de paisaxe natural.

As zonas situadas máis ao norte, onde os veráns son menos calorosos, esténdese o bosque de coníferas ou taiga, integrada por piñeiros, abetos, alerces ou biudeiros. Estas árbores reciben o nome de coníferas porque as piñas teñen forma de cono.

As raíces das árbores son longas e pouco fondas. Deste xeito aproveitan mellor os nutrientes das follas e os restos vexetais que caen no chan, xa que oso solos da tiaga son pobres.

Máis ao sur, en lugares onde as temperaturas durante o verán son altas e as precipitacións, escasas, a taiga dálles paso a extensas zonas de herba: estepas e pradarías.

Fauna: cervos, alces, esquíos, lebres de montaña...

7.1. Paisaxe continental: vexetación e fauna

Estepa

PAISAXES

CONTINENTAIS

http://gl.wikipedia.org/wiki/Taiga

http://gl.wikipedia.org/wiki/Estepa

As árbores da taiga son utilizadas polo ser humano

para a fabricación de celulosa, que despois se dará

transformado en papel.

As paisaxes da estepa ou pradería son extensas

chairas de solos xeralmente profundos e fértiles, que

aturan invernos moi rigorosos e veráns moi cálidos.

Estas zonas esteparias son lugares moi axeitados

para o desenvolvemento da gandaría e para o cultivo

extensivo de cereais, pois os campos son fértiles e,

ademais, moi chans, o que permite a utilización de

maquinaria para poder traballar a terra.

7.2. Poboación

paisaxe continental (páx.90)

1. ¿Como son as

temperaturas do

clima continental?

2. ¿Como son as

precipitacións?

1. ¿En que lugares da terra se localiza o

clima continental?

2. ¿Por que cres que o clima continental

recibe este nome?

3. ¿Que características reciben os ríos?

4. ¿Como é a vexetación?

paisaxe continental (páx.91)

A paisaxe polar atópanse nos extremos da Terra ao norte dos círculos polares.

As temperaturas son moi frías, normalmente inferiores aos 0º C, e poden chegar ata os -40ºC. Unicamente no verán, as temperaturas superan os 10ºC. A chuvia é practicamente inxeistente e as escasas precipitacións son de neve. Como consecuencia podemos dicir que hai desertos fríos.

A vexetación (que sae nalgunhas áreas polo desxelo en verán) é a tundra formada por mofos, liques e pequenas flores. Nas zonas próximas aos polos, sempre xeado, non existe vexetación.

8. zona fría: paisaxe polar (páx.92)

Tundra

Paisaxe polar

http://gl.wikipedia.org/wiki/Tundra

Tradicionalmente a tundra de América foi habitada

polos esquimós, pobos cazadores e pescadores.

No norte da península Escandinava viven os

lapóns, dedicados ao pastoreo de rabaños de

renos.

Na actualidade, a vida destes pobos mudou moito

coa introdución da tecnoloxía moderna e a

facilidade das comunicacións; ademais, nas zonas

polares explótanse recursos minerais, entre eles,

o petróleo.

1. zona fría: paisaxe polar Poboamento (páx.92)

Thulé. Groenladia

Actividades: 8 zona fría:

paisaxe polar (páx. 92)

1. ¿Como son as temperaturas do clima polar? ¿Cal é a temperatura media?

2. ¿Como son as precipitacións? ¿Cando chove máis? ¿Cando chove menos?

A paisaxe de alta montaña atópase nas altitudes superiores aos 2.500 m. Son climas fríos.

As temperaturas son baixas durante todo o ano, e as precipitacións abundantes, pero diminúen segundo as nubes ascenden polas abas da montaña e descargan a súa humidade. Nos cumes das montañas as precipitacións caen en forma de neve.

A vexetación varía segundo tres factores: latitude, altitude e orientación. Pero en tódolos casos a vexetación dispón de socalcos ou niveis de diferente altitude.

8. zona fría: paisaxe de alta montaña (páx.93)

Dedícanse principalmente á

gandería e explotación do

bosque. Produción de enerxía

hidroeléctrica e turismo.

8. zona fría: paisaxe de alta montaña

Poboamento (páx.93)

Actividades: 8 zona fría:

paisaxe alta montaña (páx. 93)

1. ¿Como son as

temperaturas do

clima de alta

montaña?

2. ¿Como son as

precipitacións?

Actividades: 8 zona fría (páx. 93)

1. ¿Onde se sitúa o clima polar? ¿e o de

alta montaña?

2. ¿Por que se di que as rexións polares

son desertos fríos? ¿Como é a tundra?

3. ¿Como é a vida das persoas que habitan

na alta montaña?

u 6. climas e paisaxes terra

Education

climas e vegetações

climas: principais caracterÍsticas

climas del mundo

geografia Índice -...

trabalho dos climas

geografia - setor - i - climas

jogo dos climas

climas do mundo

climas do-brasil

los climas del mundo

as estações/climas

climas do brasil

os climas da terra -...

climas quentes

atmosfera e climas

tipos de climas

características dos climas mundiais

climas 2014

os climas da terra -...

fauna climas calidos