aula 4: numeração romana e plural -...

Post on 08-Feb-2019

231 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

Aula 4: numeração romana e pluralObjetivos: apresentar o sistema de numeração romana e o plural doscasos nominativo e genitivo dos subs. latinos; exercitar a habilidade dereconhecer e flexionar o plural desses casos em subs.

O latim nas obras raras: uma introduçãoProf. Fábio Frohwein de Salles Moniz

fabiofrohwein@gmail.com

Relembrando

1 Subs. de 1a. decl. fazem gen. em -ae: ex. typographĭa (nom.) ► typographĭae (gen.);

2 Subs. de 2a. decl. fazem gen. em -i: ex. typogrăphus (nom.) ► typogrăphi (gen.);

3 Subs. de 3a. decl. fazem gen. em -is: ex. auctor (nom.) ► auctoris (gen.);

4 Subs. de 4a. decl. fazem gen. em -us: ex. versus (nom.) ► versus (gen.);

5 Subs. de 5a. decl. fazem gen. em -ei: ex. fides (nom.) ► fidei (gen.).

VIVAE | IMAGINES | PARTIVM |CORPORIS | HVMANI | ÆREIS FORMIS |EXPRESSÆ. | ANTVERPIÆ. | Labore etConstantia. | EX OFFICINA CHRISTO |PHORI PLANTINI. | M. D. LXVI.

OR-31,5,8

MDLXVI

1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito

1000

500

50

10

5 1

VIVAE | IMAGINES | PARTIVM |CORPORIS | HVMANI | ÆREIS FORMIS |EXPRESSÆ. | ANTVERPIÆ. | Labore etConstantia. | EX OFFICINA CHRISTO |PHORI PLANTINI. | M. D. LXVI.

MDLXVI

1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito

1566OR-31,5,8

I = 1V = 5X = 10L = 50C = 100D = 500M = 1000

As sete letras do sistema numérico romano

FABRITII | PADVANII | PHILOSOPHI ACM E D I C I | F O R O L I V I E N S I S |TRACTATVS DVO | ALTER | DE VENTIS| ALTER PERBREVIS | DE TERRÆM O T V | Adiecto Indice copiosissimo. |BONONIÆ, | Apud Ioannem BaptistamBellagambam. M. DCI. | SUPERIORVMPERMISSV.

OR-201,03,016

MDCI

1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito

1000500

1001

FABRITII | PADVANII | PHILOSOPHI ACM E D I C I | F O R O L I V I E N S I S |TRACTATVS DVO | ALTER | DE VENTIS| ALTER PERBREVIS | DE TERRÆM O T V | Adiecto Indice copiosissimo. |BONONIÆ, | Apud Ioannem BaptistamBellagambam. M. DCI. | SUPERIORVMPERMISSV.

OR-201,03,016

MDCI

1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito

1601

DE | IDOLOLATRIA | MAGICA, |DISSERTATIO, | IOANNIS FILESACI |Theologi Pariensis, | PARISIIS, | E XOFFICINA NIVELL IANA, | ApudSebastianvm Cramoisy, via | Iacobaea, subCiconijs. | M. DC. IX

OR-134,02,021

MDCIX

2 Princípio da subtraçãoNúmero esquerdo menor do queo direito

1000

500100

1

10

DE | IDOLOLATRIA | MAGICA, |DISSERTATIO, | IOANNIS FILESACI |Theologi Pariensis, | PARISIIS, | E XOFFICINA NIVELL IANA, | ApudSebastianvm Cramoisy, via | Iacobaea, subCiconijs. | M. DC. IX

OR-134,02,021

MDCIX

2 Princípio da subtraçãoNúmero esquerdo menor do queo direito

1609

PANAGY: | RICA ORATIO ELE- |gantissima plurima rerum & histo- | riarum copiareferta Ioanni huius | nominis tertio inuictissimo Lu- |sitaniarum regi nuncupata | Antonio Ludouico Vlys- | siponensi medico | auctore. | VLYSBONAE. |Apud Logdouicũ Rotorigiũ Typographũ. | M.D. XXXIX.

OR-W001,005,023-ex.1

MDXXXIX

3 Princípio da repetiçãoRepetição de um número até trêsvezes.

30

PANAGY: | RICA ORATIO ELE- |gantissima plurima rerum & histo- | riarum copiareferta Ioanni huius | nominis tertio inuictissimo Lu- |sitaniarum regi nuncupata | Antonio Ludouico Vlys- | siponensi medico | auctore. | VLYSBONAE. |Apud Logdouicũ Rotorigiũ Typographũ. | M.D. XXXIX.

OR-W001,005,023-ex.1

MDXXXIX

3 Princípio da repetiçãoRepetição de um número até trêsvezes.

1539

Mas...

NEBVLO NEBVLONVM | hoc est: | Ioco-seria Vernaculæ | nequitiæ Censura, car- |mine Iambico depicta | tipisqȝ exornata æneis á |Iohanne Flitnero. | Poeta Laureato | Secundo ædita |á Ioanne Coopmans Leowerdiense | Anno MD CXXX IIII.

OR-098,004,025

MDXXXIIIIRepetição de um número maisde três vezes.

4

NEBVLO NEBVLONVM | hoc est: | Ioco-seria Vernaculæ | nequitiæ Censura, car- |mine Iambico depicta | tipisqȝ exornata æneis á |Iohanne Flitnero. | Poeta Laureato | Secundo ædita |á Ioanne Coopmans Leowerdiense | Anno MD CXXX IIII.

MDXXXIIIIRepetição de um número maisde três vezes.

1534

OR-098,004,025

Relógio zodiacal de Veneza

NATVRÆ CVRIOSORVM | DIOSCORIDISSECVNDI | SYSTEMA | NATVRÆ | INQVO | NATVRÆ REGNA TRIA, |SECVNDVM | CLASSES, ORDINES,GENERA, SPECIES, | SYSTEMATICEPROPONVNTVR. | RECVSVM | ETS O C I E T A T I S , Q V Æ I M P E N S A S |CONTVLIT, VSVI ACCOMMODATVM |C V R A N T E | M I C H . G O T T L .A G N E T H L E R O | SAXONETRANSILVANO. | EDITIO ALTERAAVCTIOR ET EMENDATIOR. | HALÆMAGDEBVRGICÆ | cIɔ Iɔ ccxxxxvii.

OR-042,002,018

CIɔ Iɔ CCXXXXVII

S i s t e m a d o a p ó s t r o f o(apostrŏphus)

CIɔ = 1.000Sistema do apóstrofo (apostrŏphus)

CCIɔ ɔ = 10.000

CCCIɔ ɔ ɔ = 100.000

CIɔ = 500Sistema do apóstrofo (apostrŏphus)

CCIɔ ɔ = 5.000

CCCIɔ ɔ ɔ = 50.000

NATVRÆ CVRIOSORVM | DIOSCORIDISSECVNDI | SYSTEMA | NATVRÆ | INQVO | NATVRÆ REGNA TRIA, |SECVNDVM | CLASSES, ORDINES,GENERA, SPECIES, | SYSTEMATICEPROPONVNTVR. | RECVSVM | ETS O C I E T A T I S , Q V Æ I M P E N S A S |CONTVLIT, VSVI ACCOMMODATVM |C V R A N T E | M I C H . G O T T L .A G N E T H L E R O | SAXONETRANSILVANO. | EDITIO ALTERAAVCTIOR ET EMENDATIOR. | HALÆMAGDEBVRGICÆ | cIɔ Iɔ ccxxxxvii.

CIɔ Iɔ CCXXXXVII1747

OR-042,002,018

JOH. AMOS COMENII | ORBIS SEN- |SUALIUM PICTUS | QUADRILINGUIS, |Hoc est, | Omnium fundamentalium in mundorerum, & in | vita actionum, | Pictura &Nomenclatura, | GERMANICA, LATINA,ITALICA, | ET GALLICA. | Cum titulorumjuxta, atq3 Vocabularum Indice. | Cum Gratia &Privil. Sac. Cæs. Majestatis & Sereniss. | ElectorisSaxonici. | NORIBERGÆ, | SumtibusMichaelis & Johan. Friderici Endte[r]oru[m] |Anno Salutis ɔ Ic Iɔ c LXVI.

OR-097,002,004

CIɔ IɔC LXVI1666

ICONES | SIVE | Imagines viuæ, lite- | risCl. Virorum, Italiae, | Graeciae, Germaniae, |Galliae, Angliae, | Vngariae. | Ex TypisValdkirchia- | nis lucem pro- | ductæ: | CumElogiis variis: | per | Nicolavm Revsnervm | I. C.& P. C. | BASILEAE | Apud Conr.Valdkirch. | cIɔ Iɔ xic.

OR-124,004,002

CIɔ Iɔ XIC1589

ATIVIDADESIdentificar o ano de impressão das obras abaixo:

a) PONTIFICALE | ROMANVM | CLEMENTIS VIII. | PONT. MAX. | IVSSV |RESTITVTVM | ATQVE EDITVM | ROMAE, M. D. XCV.

b) ARNOLDI CORVINI | à Belderen, J.C. | JUS FEUDALE, | PER | APHORISMOS |Strictìm | EXPLICATUM. | Editio quarta, priori emendatior. | AMST[EL]ÆDAMI, | ApudHenricu[m] W[e]tstenium, | cIɔ Iɔ c xci.

c) AD ARTICVLOS | CALVINIANAE, | De Sacramento Eucharistiæ, traditionis, ab einsMini- | stris in Francia Antarctica euulgatæ Responsiones, | Per Nicolaum VillagagnonemEquitem Rhodium. | Ioannis Garetij Louaniensis de vera præsentia corpo- | ris Christi inSacramento Eucharistiæ, Classes. IX | contra Sacramentariam pestem, ex omnibus ferè Ec- |clesiasticis auctoribus summo studio collectæ. | Adiecta insuper ad calcem decima Classis, Christumsuæ | Ecclesiae perpetuò adesse, eamq in fide nec er- | rasse, nec errare posse, ostendens. | Cum duobusindicibus copiosissimis: quorum alterum in | fronte: alterum vero à tergo voluminis posuimus,| ut unusquisq; suo tractatui inseruiret. | CVM PRIVILEGIS | Venetiis, apd GasparemBindonum. | M D LXII.

1595

1691

1562

ATIVIDADESIdentificar o ano de impressão das obras abaixod) FRANCISCI | CONTARENI | V. CLARISS. | DE REBVS IN HETRV- | ria àSenensibus gestis cùm aduersus | Florentinos, tum aduersus Ildi- | brandinum Vrsinum Pe- |tilianen.comitem, | Libri tres, | A Io. Michaële Bruno nunc primùm | in lucem editi. | LVGDVNIAPVD HÆREDES | SEBAST. GRYPHII. | M. D. LXII.

d) CASPARIS BARLÆI, | RERVM PER OCTENNIVM | IN | BRASILIA | Et alibi nupergestarum. | Sub Præfectura Illustrissimi Comitis | I. MAVRITII, | NASSOVIÆ, & c.COMITIS, | Nunc Vesaliæ Gubernatoris & Equitatus Fœderatorum | Belgii Ordd. subAvriaco Doctoris, | HISTORIA. | AMSTELODAMI, | Ex Typographeio IOANNISBLAEV, | MDCXLVII.

1562

1647

una typographĭa

duae typographĭae

scutum typographiarum

o escudo das tipografiasadj. adn./pl.

gen. pl.

typographĭae

typographĭanom. sing.

gen. sing.

typographiarum

typographĭaenom. pl.

gen. pl.

typographĭa, ae

Rae

Ranom. sing.

gen. sing.

Rarum

Raenom. pl.

gen. pl.

1a. declinação

unus typogrăphus

duo typogrăphi

oficina typographorum

a oficina dos tipógrafosadj. adn./pl.

gen. pl.

typogrăphi

typogrăphusnom. sing.

gen. sing.

typographorum

typogrăphinom. pl.

gen. pl.

typogrăphus, i

Ri

Rusnom. sing.

gen. sing.

Rorum

Rinom. pl.

gen. pl.

2a. declinação

unum glossarĭum

dua glossarĭa

typogrăphus glossariorum

o tipógrafo dos glossáriosadj. adn./pl.

gen. pl.

glossarĭi

glossarĭumnom. sing.

gen. sing.

glossariorum

glossarĭanom. pl.

gen. pl.

glossarĭum, i

desinência de pluralespecial dos neutros

Ri

Rumnom. sing.

gen. sing.

Rorum

Ranom. pl.

gen. pl.

2a. declinação (neut.)

unus auctor

tres auctores

liber auctorum

o livro dos autoresadj. adn./pl.

gen. pl.

auctoris

auctornom. sing.

gen. sing.

auctorum

auctoresnom. pl.

gen. pl.

auctor, oris

Ris

Rnom. sing.

gen. sing.

Rum

Resnom. pl.

gen. pl.

3a. declinação

unum nomen

tria nomĭna

orĭgo nomĭnum

a origem dos nomesadj. adn./pl.

gen. pl.

nomĭnis

nomennom. sing.

gen. sing.

nomĭnum

nomĭnanom. pl.

gen. pl.

nomen, ĭnis

desinência de pluralespecial dos neutros

Ris

Rnom. sing.

gen. sing.

Rum

Ranom. pl.

gen. pl.

3a. declinação (neut.)

una aedis

quattŭor aedes

via aedĭum

a rua das lojasadj. adn./pl.

gen. pl.

aedis

aedisnom. sing.

gen. sing.

aedĭum

aedesnom. pl.

gen. pl.

aedis, is

Ris

Rnom. sing.

gen. sing.

Rĭum

Resnom. pl.

gen. pl.

3a. declinação

unum mare

quinque marĭa

nomĭna marĭum

os nomes dos maresadj. adn./pl.

gen. pl.

maris

marenom. sing.

gen. sing.

marĭum

marĭanom. pl.

gen. pl.

mare, is

desinência de pluralespecial dos neutros

Ris

Renom. sing.

gen. sing.

Rĭum

Rĭanom. pl.

gen. pl.

3a. declinação (neut.)

unus tractatus

sex tractatus

auctores tractatuum

os autores dos tratadosadj. adn./pl.

gen. pl.

tractatus

tractatusnom. sing.

gen. sing.

tractatŭum

tractatusnom. pl.

gen. pl.

tractatus, us

Rus

Rusnom. sing.

gen. sing.

Rŭum

Rusnom. pl.

gen. pl.

4a. declinação

unum cornu

septem cornŭa

tractatus cornŭum

os tratados das cornucópiasadj. adn./pl.

gen. pl.

cornus

cornunom. sing.

gen. sing.

cornŭum

cornŭanom. pl.

gen. pl.

cornu, us sn

desinência de pluralespecial dos neutros

Rus

Runom. sing.

gen. sing.

Rŭum

Rŭanom. pl.

gen. pl.

4a. declinação (neut.)

unus dies

octo dies

novem dies

decem dies

numĕri dierum

os números dos diasadj. adn./pl.

gen. pl.

diei

diesnom. sing.

gen. sing.

dierum

diesnom. pl.

gen. pl.

dies, ei

Rei

Resnom. sing.

gen. sing.

Rerum

Resnom. pl.

gen. pl.

5a. declinação

typographĭa

typogrăphus

tractatus

auctor

dies

nom. sing.

glossarĭum

nomen

aedismare

typographĭae typographĭae

nom. pl. gen. sing. gen. pl.

typographiarum

auctores auctoris auctorumnomĭna nomĭnis nomĭnum

aedes aedis aediummaria maris marium

tractatus tractatus tractatŭum

dies diei dierum

glossarĭa glossarĭi glossariorumtypogrăphi typogrăphi typographorum

1a. decl.

2a. decl.

3a. decl.

4a. decl.

5a. decl.

consonânticos

sonânticos

cornu cornuă cornus cornŭum

Ra

Rus

Rus

R

Res

nom. sing.

Rum

R

RisRe

Rae Rae

nom. pl. gen. sing. gen. pl.

Rarum

Res Ris RumRa Ris Rum

Res Ris RĭumRĭa Ris Rĭum

Rus Rus Rŭum

Res Rei Rerum

Ra Ri RorumRi Ri Rorum

1a. decl.

2a. decl.

3a. decl.

4a. decl.

5a. decl.

consonânticos

sonânticos

Ru Rŭa Rus Rŭum

Atividades1 Verter para o latim as frases abaixo.a) Sunt .(Existem sentinelas de bibliotecas.)

b) Sunt .(Existem igrejas de clérigos)

c) Sunt .(Existem impressores de frontispícios)

d) Sunt .(Existem formatos de livros de salmos.)

e) sunt.(As casas do tipógrafos são oficinas.)

f) sunt.(Os escudos das casas são chifres.)

g) sunt. (Os formatos são características das obras)

biblioteca bibliotheca, ae sf.característica propriĕtas, atis sf.casa domus, us sf.chifre cornu, us sn.clérigo clerĭcus, i sm.escudo scutum, i sn.formato forma, ae sf; facĭes, ei sf.frontispício frons, ontis sm.igreja ecclesĭa, ae sf.impressor impressor, oris sn.livro de salmos psalterĭum, i sn.obra opus, ĕris sn.oficina officina, ae sf.sentinela cura, ae sf.tipógrafo typogrăphus, i sm.

cornŭa

curae bibliotecarum

ecclesĭae clericorum

impressores frontĭum

/ facĭes psalteriorum

Domus typographorum officinae

Scuta domŭum

1a.: Ra|Rae|Rae|Rarum2a.: Rus|Ri|Ri|Rorum2a. neut.: Rum|Ra|Ri|Rorum3a. son.: Ris|Res|Ris|Rĭum3a. son. neut.: Re|Ria|Ris|Rĭum3a. cons.: R|Res|Ris|Rum3a. neut. cons.: R|Ra|Ris|Rum4a.: Rus|Rus|Rus|Rŭum4a. neut.: Rus|Rus|Rŭa|Rŭum5a.: Res|Res|Rei|Rerum

formae

Formae / facĭes proprietates opĕrum

top related