· 4 dest bidin hevudu. wext ew wext e ku em be le n gaz u mezlumen heqdar bi bin ye k u di...
Post on 07-Jul-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ALFABEYEN LATINI Ü A. A. A.
EREB.I YEN KURDI
LATİNİ MİNAK .-------:-----;;--;---~-----,---------~------- -------------------
TIRKİ EREBİ
Aa Azadi Özgürlük 1 , l , l; ~-----=--=----+-=-----=------1---=---------------~---'--
Ezan Bb Bangdan
f------------+---=-----ı----S_a_v_a~ş-------ı-~~· ~~--- _ --~~:___ _ _____;____ Cc Ceng
Çç Çe m Irmak ~ • ~ • ~ i~ D d Dirok E e Evin
E e E var Melek ~ , .l. , _; ~...);..;
ı~----t-----=----t-------t---~---------------------- -------------- ------------Buğday S... , 5-.. , $ ·if ı~--'="---------+--------ı---~-=-------"-----ı------------------ _____ t' _____ _ İmdat .;... , + ' .A )Jl..ıı .
Ff Ferişte
Gg Genim
H h Ha w ar
Diken - , - , J ı..>..r--S . f--------t--,------------1---------------------------------------- -------------- --------"-----
Çay bardağı ı..S , -:- , ..; ıJ~ -+--------+------~----------------------- --------------;----
Kadın ;. , ;. , j ı:,j ·
I i ıstiri
İl İstikan Jj Jin
Çiçek ..5... , 5.... , 5 ...s:.i:J ~ f--------t-------t-~---"'------------ı------------------------------ --------- - --- -- --"--
Ninni J.. , .L , J ~..J) 1--------t-------t------------------------------- -------------------
Kk Kulilk Ll Lorin
Mm Me h Ay
Ekmek --""=-' _..:.. , ..; ı:,Li ı----------+-------+-D--. ------- . . .• ----- -----J-~--- ---------1--------+--------ı---ı_n ____ ~ _1 _.__.>:_--'------:1:' _ _________ ~-- ---~
S h •• ı a ur ~, -;- , -; ~~- .
N n Nan
O o Ol
Pp Pa ş iv İyi .:;. , ..i , _; ~.ü .
f------'--""----"------t-___:::___------l--"-------1---'------- -------------------- ____ ~;,._ ---------Batı IJI_jJJ
f--------t---------1------+--.r_:___ __ ' -!:--~--~-------- -----------
Qq Qenc
Rr Rojava
s s S ipi Beyaz 1,)"'-' ....... ,..., ~
ş ş Şev Gece Tt Tav Güneş
U u U med Umut J- , J- , y -4-oy } J ' ,:. ~.~ ,:.
~--------+----=-------ı--S __ a_lk_ı __ m _____________ ..}"_, _ _,.._~ .>J___ _ _ __ ı,.s':"'Y _ __ _ D• •ı• A :. :. A :.o ın iş I..A- , .A.. , _, ~~
O o Üşi Vv Vejin
W w Welat Yatan ..r , ..r , J ~~oJ
f------------+-------+--T __ a_n_rı __________ t;._ ~ -~-~--.;.._ l~o_,.;. ~------=-------+--------ı--s __ e_v=g_iıı_· ____ 2 _ .___"7 ·-~"------ ---~s _______ _
D ~~ı)· amat _;.., _;.., j u
Xx Xweda
Yy Yar
Zz Zava '------------'---------'------------------------- -- --------------~
www.ars
ivaku
rd.o
rg
NAVEROK
SABAH KARA PIŞTi SE SALAN NUBIHAR ................................................. 3 MEME ALAN LEPIRSiN ................................................... 4
AHMET ARAS LEPIRSiN ................................................. 5
M. RAUF ÇiÇEK LEPIRSiN .............................................. 5 YILMAZ ÇAMLIBEL LEPIRSiN ........................................ ] SÜLEYMAN AKlÜRK LEPIRSiN .................................... .7
YAKUP KARADEMiR LEPIRSiN ..................................... 8
ZEYNELABIDiN ZINAR LEPIRSiN .................................. 9
FlRAT CEWERi LEPIRSiN ................................................. 9
LA TiF ÖZDEMiR LE PIRSiN ............................................ 1 O
BEDIRXAN EPÖZDEMiR LE PIRSiN .............................. 1 O
FEQi HUSEYN LEPIRSiN ............................................... 11
LOKMAN POLAT LEPIRSiN .......................................... 12
MIHEMED DEHSIWAR LEPIRSiN ................................. 13
NAci KUlLAY LEPIRSiN ............................................... 13
ZANA FARQiNi LEPIRSiN ............................................ 14
SUUT KILIÇ LEPIRSiN .................................................... 14
AHMET ÖNAL LEPIRSiN ............................................... 15
FELAT DILGEŞ LEPIRSiN ............................................... 15
NAci GÜLMEZ LEPIRSiN ......... , .................................... 16 M. LATiF SALiHOGLU LEPIRSiN .................................. 17 ABDULLAH XERiB LEPIRSiN ........................................ 17
CANKURD BO SESALIYA NUBIHAR .................................................. l8 MELAQASIM NUQURÇ 1 54- 58 ........................................................ 19
BABA TAHIRE URYAN SABAH KARA DUBEYTi 1 146 - 155 ..................................................... 20
MEWLANA CELALEDDiNE ROMi SABAH KARA . MESNEWi 1 14 ............................................................... 21
NURETiiN DURMAN HOZAN OFLAZ ŞEX 0 MIRIN .................................................................. 22
XELiLAMED ZAROKNAME 1 2 .............................................. : ............ 23 SEYID ELIYE FINDIIÔ BABE HACER BERiVAN DiWAN 1 4 .................................................................... 26
SELMAN ciHADVAN PIRSNAME 1 5 ............................................................... 27 NAVEROKA SALA SEvEMiN ..................................... 28
• NÜBIHAR 36 • ILON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
Pişti se salan NUbihar
SABAH KARA
Beri her tişti, me xwest em li zimane bav u baplre xwe bibin xwedi. Me xwest bi vi zimane şirin em strana kul u kedere xwe bibejin ii re li her şahiyen peşeroje
vekin. Me xwest wek .,Bilftrvane Gunde Mişkan", em bi newaya bilftra kurdi, xwe ii hemii zarftken kurdan ji .,gunde mişkan" xelas bikin.
Beri niha bi se salan ... Cardin weku van rojan payiz
bu u me bi sernivisara "Ne zalim be, ne mezlUm" Cı bi peşpeyva "Di payfz de nübihar" dest bi weşandina Nfibihare kiribCı. Ev e se sal ji ser ve bCıyera giring buhurin. Se salen direj ...
Gelo me çi dixwest u em gihiştin kCıdere?
Beri her tişti, me xwest em li zimane bav Cı bapire xwe bibin xwedl. Me xwest bi vi zimane şirin em strana kul Cı kedere xwe bibejin Cı re li ber şahiyen peşeroje vekin. Me xwest wek "Bilurvane Gunde Mişkan", em bi newaya biICıra kurdi, xwe u hem Cı zarCıken kurdan ji "gunde mişkan" xelas bikin.
Me xwest em her cur dogmatizm, çavkoriti, dilkoriti u mejikoritiye red bikin; li hemher payize, em alaya "bihare" fl li hember dogmatizme, em alaya "azadiya ramane" bilind bikin.
Me go, "Bila nav, me nexapinin!" Me go, "Geli semimi u jidilan; werin! Ev dergehe me, dergehe nawınediye nine; werin! Birflbaweriya we çi dibe, werin! H un ji çe nd dergehan ziviribin, werin! Em heval u hogire we ne; werin!.. Werin da ku em pişti sedsalan, bihara xwe pek binin!"
Me dit ku Xaniye gewre, ji pişt perdeya sedsalan, me zarfiken kurden mezlum bi bihare, bi nCıbihare vedixwlne! Me go, "Lebbeyk!" Cı me da re. Me dest ji ehmeqan berda; me dest ji zatiman berda Cı me da re. Me go, "Em mezlCım in Cı mezlCım biraye me ne!" Me go, "Em ne zalim in u zalim dijmine me ne!" Me go, "Eme her dijmine zaliman bin Cı her hevale mezlCıman bin!" u me da re ...
Beri niha bi se salan ... Di hejmara yekeınin a Nfibihare de me gotibCı:
"Mirove ku heq hixe hin
1. Ne zalim be, ne mezlüm
• NÜBIHAR 36 • fLON 1995 •
linge xwe, pe bilind nabe. Heq li ser piyan bilind dibe u bilindvane xwe jf bi xwe re biUnd dike. Di lıeq u lıeqfqete de, bilirıdvan ii bilindbuyf pevre ne. Wexta bilinduan lıeq bil i nd kir, lıeq ji bilindvan biUnd dike.
Naxwe eme heq u heqfqete bililUl bikin u eme ji lıeq 12 lıeqiqete re terefdariye bikin. Ko lıeqi di eleyJıe me de ji be, eme terefdare lıeqiye bin. ( ... )
Ere, ko biraye me jf be, em dijmine zalim in u zalim dijmine me ye.
Hema eme terefdariya ki b ik in?
Eme terefdariya mezlüm bikin ı2 lıew!
Ger m isilman u ger ne misilman; kf mezlUm be, eme arfkariya wf bikin. ( ... )
Em dixwazin ku em doste ketiyan bin, kese be kesarı u hevaıe belıevalan bin. ( ... ) Em dixwazin ku em dijmine mustekbiran ı2 zatiman ı2 zordaran bin. ( ... )
Ma ne ey b ı2 filıet e ku em dijmintiya keti u m eztüm a belengaz ü musted'efan bikin?!
Ma ne şerm ü filıet e ku em deste lıeqdaran herdin a deste nelıeqan higrin?
-Wext ew wext e ku em gulı bidin he111idu.
Wext ew wext e ku em
3
www.ars
ivaku
rd.o
rg
4
dest bidin hevudu. Wext ew wext e ku em be
le n gaz u mezlumen heqdar bi bin ye k u di miqabile zilm u zore de b isekin in.
Wext ew wext e ku em bizanibin u bizanayi qebul bikin, yan red!" (Di payizde nObihar, hj ı, rp 3, Çiriya Peşin 1992)
Di dawiya peyvan de dixwaziın hibejim ku, em he li ser saza xwe ne u eıne her li ser saza xwe bin.
••• Hune li jer, li ser se salen
NObihare raman u rexneyen rewşenblren me bixwinin.
Em ji heval u hogiren ku bersiv dane ve lepirsine re sipas dikin.
Bi xatire we. •••
D Meme Alan:
Gotinek mezinen tirkan heye; dibejin ku: "Xatire
fincanek qehwe, çel sal didome." Her çiqas hevalen Tirk bi ve gotina mazinen xwe nelivin ji, le ev gotin, bi wateya xwe rastiyek mezin tıne ziınen. Min got, Tir k bi gor ve gotine nalivin; hele evidiaya min j1 rast e. Hune bej in çawa? Hevalen ku ji diroke xeberdar bin, dizanin ku, deına gele Tirk, ji ber xela, birçibun u şere Asya ya Navin koçher b un u weki qereçiyan bi çol u çiyan ketin, reka wan bi Kurdistane ket. Me, ji ber safiti u sofitiya xwe hem u rek u dirb li ber wan vekir; me, ew kirin taca sere xwe; herweki ensaren Pexember, me ıneaınela mihaciriye li Tirkan kir u me, ınal u pertalen xwe di navena xwe u wan de par
yan sere me u bi qtl u pencen xwe ketin cane me, dest dan ser war u welate me, çahv xistin namusa me, dest bi metin u mijina hemi hebun u dewlemendiya me kirin ... Heviya me ji Yezdan ku, ev kiryaren wan ji wan re nemine inşaellah!
Bele, me ev rastiya tarixi, bi sayet u dersdayina NObihare fem kir u ferisand. Ev fam u ferisandin ji bu wesile u navgina tegihaştiya xwenaskirine. Ev xwenaskirin, we roj bi roj bi kur u fire hi peşve here. Peşvebirina xwenaskirine, h elbet bi xwendin u veko lan di ne derfet dibe. Ji bo xwendin u vekolandine, çavkaniya h eri saxleın u h eri dirust -ez bi şexse xwe- kovara NObihar dibinim .
Hefte sal e ku fermandariya Kemalizme, bi hemu dijwari u hovitiya xwe, li ser gele Kurdistane bi dare zore u hi vekuştina mejiye Kurdan, temene xwe ye bexer didomine. Bi rehperestiyek wehşi u dijmirovi, netewe Kurd yek bi yek, carna ji bi tevayi dikuje u dipişefine. Vaye di nev ve
wehşete de derkftina NObihare, bi sere xwe berxwedanek piroz, seribildane k birez u ruınetdar, heviyek bilin d u şoreşek ınezin e.
Miroveki bi salan di zindane de ınabe, çawa ku hesretkeşe tirej u tave ye; ıniroveki tih u birçi be, çawa ku hewcedare av u xwcu-ine ye; miroveki be mal u be war be, çawa ku li bende u h~viya sitarek u niştimaneki ye ... herwusa, belki bi zedeyi gele Kurd j1 hewcedare kovara N Obihare ye. Digel mirov bi xwe, pir nankor u birnehir e. Bi gele kan ez dizanim ku bi çahvtelandin u meragek mezin, li heviya kovarak fslami u mafgeri bun. Digotin: "Heger kovarek kurdi ya bi gor bir u baweriya İslami derwere, welew di berika me de yek metelik ji nemine, em e disa ji jiyana kovare biparezin ... " Le pir mixabin ku dema NObihar derket meydan e, wan hevalen şormezin, ew sozen xwe yen bere ji birve kirin. Halvaku, divet şol u şoren mirov, h ev u din danrast b ike.
Diyare ku, çi kovf}r dibe, çi rojname dibe; ji bo berdewamkirin (1 vejindayina wan, divet piştevani u destegiriya xwendevanan le he bit. Na, heger ev arikarya xwendevanan le çene be, an tinebe; helbet we ev xebat ji qada tekoşerye rabe, we ev karpekan, herweki zaroken berhaveji, bimire; u ewe dostan xeıngin, dijıninan ji kefxweş u dilşad bike. Ji ber veqase, ez ji hevalen heıniyetperwer rica dikim ku, bila di peyv u tevgeren xwe de durist bin. Tişten ku bi devki dibejin, hila hi livjen u pratiken xwe ji bidin isbat u peyitandin. Yan ji, ev rewş u ev reng, ne şan u babeten kesen dozdar
ve kir. Li peş van kiryaren me yen bi xeruber, pir heyf u xebint ku, b irayen Tirk dest bi nankori u xenimete kirin. Wek reqelen sere laş u terınan, hilkeşi- 2. Nezani bindestt ye, zanin rizgari ye u mafxwaza ne. Şopme-
• NÜBIHAR 36 •ILON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
şandin u biserxitina doza wi gele situxwar, encax u encax bi fidekarl u cangori pek tet.
Pewist e ku em h emi, ji bo ve doza maf t1 hiquqen xwe yen meşru, tekoşinek mezin pek binin. Bi xebat u bi labat, divet em tekevin bin ling u binbaskengele xwe, em wan hilbidin jor, em wan hayidare cihane bikin, em wan çahvnasen huyeren nav xwe u hawirdoren xwe bikin; da ku bi lez u bez ew ji bighejin armanc u me besten xwe yen insani. Bi xwezayi, ev rewş ji bi xwendin O. bi hişyarbO.ne bi cih dibe.
Iroj, bi zare me ye Zazaki O. bi Kurınanciyek xweru, kovara me Nubihar, ve wezifa xwendedari u hişyarkirine biheqqin bi cih tine. Bi kurtebeji, ji bo temendirejbO.na Nubihare, xwediderkeftina me pewistiyek giring e. bm, bi tev ji blr nekin ku, berdewamya Nubihare ji bo gele me rugeşi u rO.sipitiyek diroki ye.
Salvegera sesaliya kovara Nubihare ji we hemiyan re piroz be. Amin.
••• D Ahmet Aras:
Seri de ez sesaliya Nubihare piroz dikim. Ez dixwazim bi çave
xwendevaneki fikra xwe bej im.
Min cara ewil hejmareke kovare di büroya hevaleki de dlt. Min we çaxe zede guh nedaye. Min di dile xwe de go: "Ev ji fundeke dinciyan a nO. ye." Le nave Nubihare bala min kişandibu.
Paşe li cem wi hevali min çe nd hejınaı·en din j1 ditin. Min ku disa ew hildane des te xwe, hinek1 le nihert, heval got: "Kek, even ku ve kovare derdixin ne weki wanen "din" in." Ango wanen ku je re
diben "dinci". Bi rasti jt bawerya min bi ti awayi bi wan dinciyan tunebO.. Ciye ku bilına wan je be, ez bireya heft qonaxa je direvim. Ew, tene bawerya meriven bawerınend istismar dikin, pe şuxule xwe li re dibin. Le meriven dindar pir duri wan u karen wan in. Ew, bi dilsozi li ser reya bawerya xwe dimeşin.
Ez direj nekim, min ıneraq kir O. ew hejmaran xwendin. Bi rasti ez dawye de hatim ser fikra wi hevali. Min dit ku niviskaren Nubihare meriven bawerınenden dilsoz in. Beri her tiştili şexsiyeta gele xwe u çanda gele xwe xweyi derdikevin, di Kurditiya xwe de bi dil u can in.
Ni viskar O. rewşenbiren (!) Kurda bi gelerupert oportunist in, li gor hewa roje, xwe dihejinin, zike xwe zer dikin O. her tişt1 tevlihev dikin. Le niviskaren Nubihare wusa nin in, li ser pirsgirekan bi giranl, bi hemde xwe O. bi dil O. can disekinin, dinivisinin, palepistfikyan nakin O. fikra xwe
s. Dar li ser koke xwe heşin dibin, mirov li ser zimane xwe
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 •
rasterast dibejin. Ev jt tiştekt pirmuhim e.
Di hejmaren ewilin de zimane kovare hineki qels bO.. Le wusa dixuye ku emegdaren kovare hewl dane xwe, zirnan e kovare tekfiz kirine u gellek peş de çune. Naveroka kovare ji geli ek tiji O. rengin bO.ye. Bi bawerya min, Nilbihar ku bi ve sitile doın bike, we ji çan da Kurdi re xizmeten pir muhim bike u we hibe kovareke numO.ne.
Eze pirsa xwe bi henekeki (laqirdiki) ternam kim.
Dixuye ku meyla niviskar O. berpirsiyaren Nubihare hineki zede li ser dunya din e. Di nav herdu dunya de balanseki çekin, we baştir be.
• •• D M. Rauf Çiçek:
A det e. Wexta ku kovarek fiderte, karbidesten we, pirseke dik in. Pirs meşhur e:
"Ev ko var çi ma derte." Lebele di heqiqete de ber
siva ve pirse bi derhatina kovare hatiye dan. Lewra derlıatina kovare bi xwe, hersi
va ve pirse ye. Kovar bi xwe dibeje ku çi ma derte."
Se sal bere N fibihar di payizek wiha de bi sernave "Di payizde m2bihar"bi gotinen jor dest bi weşane kir. Bi naverokek genn O. zimanek şirin.
Reya xwe ji di berge de parale kiribO.: "Ne zalim be, ne mezlftm." Li cem meziO.man O. li dijt zalim O. zordestan.
Wek ku di destpeke de ji hatibu nivisandin, bi derketina xwe, sedeme derketine nişan dabu.
Bi derketina xwe ji her alirehinare (mesaj) şandibO..
XwerO. digot: "Ez denge kurda me, misliman im. Çi heq be, eze wi bejim ıı bigrim. Ku Jıeqi di ber aleylıe me de jf be, eme
5
www.ars
ivaku
rd.o
rg
6
terfdare heqiye bin. Lewra tiliya şerfet bin·ı, naeşe."
Ki dibe bila bibe ku ve yeke nepejirtne bila derkeve qade. Aha di se salan de bi st O. şeş hejmaren xwe NO.bihar!
Bi derketina xwe dile pir kesan dilşa kiribO.. Wek ku di NObihar de hatibO. weşandine, bineka nizantbO. bi çi gotinan piroz bikirina:
"Ez nizanim bi çi kelfme we pfroz bikim ji bo ve xelata heja "giranbiha, ji bo ve bihara ku we diyarı kurde hejar kiriye. Xweda kulUken ve bihare salewext geştir bike." (Hejmar 611 1)
Xwendevanek dilşahiya xwe wiha nivisandibO.:
"Em çiqas spas bikin, lıindik e. Lewra hewe kovarek derxist ku ana em jl karin bibejin kovarek me jf heye. Em karin bibejin ku em misilman in; em misilmanh·ı terefdare mezlüman in ll neyare zilm ll zore nin" (Hejmar 3/28)
Birakl me ji hisen xwe wiha derxistibO. derve:
"Bila zalim bizanibin ku em jf hene. Li hemher wan serf bilind dikin ll tekoşfn dikin!" (Hejmar 6/ 14)
Hozanek ji dilşahiya xwewiha anibO. ziman:
"Mizgfniyek şerın hate gulıe min:
Kovara Nübihar tete weşandin
Sivik bün keser 12 kul a derdemin
Birine dile min hatin kewandin" (Hejmar 2/27)
Misoger dile bişewat, çawa henik kiribO., dile dijmin O. zalim ji wisa şewitandibO..
NObihar bi derketina xwe him di diroka Kurden Tirkiye de O. him ji di nav misilmanan de tabO.yek mezin şikand O. rohni da. Ev rohnayiya we ne tene di tixO.be Tirkiye de ma. Li çarmandore sinore Tirkiye rohniya xwe nişan da.
Di h ola xwe de, xwe da pejirandin. Di rojnamegeriye de kovarek xwe b ide pejirandin, ne tiştek hesan e. N fibihar ve yeke bi serkefti pek ani.
NO.bihar bi ramana xwe, naveroka xwe, zimane xwe, xebata xwe, tiprezi O. pergala rupelen xwe (mizanpaj), xwe daye pejirandin.
NObihar dinava se salan de, di zedeyi hezar o. sesed rupelen xwe de, neztkt hezar ni vis O. nivtsare sesed kes! weşandiye. HemO. bi kurdt. Nameyen xwendevanan najmeriın.
NO.bihar di ti rupele xwe de ji prensiben xwe neqetiyaye.
NO.bihar li ser pir dabaş O. meselen civakt u zanyart rawestaye. Ramanen xwe di çerçewa prensiben xwe de raher kiriye. Hemu hejmaren we, delile ve ne.
Nivtsen ku te de hatine weşandin, pespaye (besit) nin in. H in ek carna ji bo fehınkirina nivtsan, di hola xwe de pisport dixwazin. Bi zanyari, felsefi, edebi, civaki hatine nivisandin. Di van nivisan de
9. Yekiti fedakariyi dixwaze
• NÜBIHAR 36 • iLON 1 995 •
asaya ramanen xwen<Jevanan fireh dike. Wan sewqf fikrandine dike.
Me gotibO. ku di pir babetan de nivtsandibO. Aha ji we re sernave hinek babeıtan: Mirov, ol, ziman, netew, zanebO.n O. nezani, hilbijartina siyasi, ronakbir, amojkari, pirsgireka Kurda, pirsgirl}ka Bosna, dagirkeriya İsrail, qenci O neqenci, serhildan, hec O Qur'an 0. ...
KovaraN fibihar di pir rojname O. kovaran de ji xwe daye qalkirin O. nivisandin. Ev jt deltlek e ku xwe daye pejirandin.
Ji xeyrt weşane, xebaten heja yen din ji kiriye. Wek seınpozyuına "Çareserkirina Pirsa Kurdf", tertiba hinek peşbaziyan, li ser tip~n kurdi peşniyazen nO.. Ewe van xebaten heja ji neyen jibtrkirin.
N fibihar çawa bi naveroka xwe O. bi xebaten xwe; xwe tsbat kiriye, wisa ji bi berg, tiprezi O. mizanpaja xwe ji xwe is bat kiriye. Di van awayan de ji ji kovaren hemdemen xwe paş de nemaye. Sal bi sal xwe guhertiye O. bi
peş ve çO.ye. Xeletiyen nivtsandina tipan, hema hema qet tineye. RO. ye nivisan jt ji çav re pir xweş te. Mirov aciz nake. Sergen we bala mirovan dikişine ser xwe 11 bi nihertina ti berge, mirov rO.ye xwe tirş nake.
Ez kariın veya bi hesani hibejim ku li Tirkiye NObihar di hela xwe da kovarek behemta ye.
Bi astengiyen abori, belavkirin O. imkana tişten ku ji dest hatiye, zedetir kiriye.
Ez bawer im we di destpeka salaçaremin de N fibihar zedetir bi peş de here. Him di na'veroka xwe il him di aliyen din de. Le pewist e ku em le xwedi derkevin. Dile dij-
www.ars
ivaku
rd.o
rg
~--~~----~~~~ ----
minen heqiye reş bikin. Kovaren bi zimane xwe bexwed1 nehelin. Ew zimanen gele me nin. li devla me ve diaxifin. Ku em dixwazin em biaxifin, gel biaxife, em e van weşanen xwe bidoıninin.
Di weşane de salvegeriya seyemln a Nuhihar p1roz dikim u temenek direj ji Rebbe xwe yemezin niyaz dikim.
Tuye tim biji Nuhihar! •••
O Yılmaz Çamlıbel:
D ewra Osmaniyan da di medresen kurda da, şa
girten kurd him ola islami, him j1 tarix u edebi ya ta kurdi ter dibun. Di van medresan da gel ek şair, edip Cı dirokvan gihlştin. Bi desten van miravan, di nav gele kurcl da, rCıhiyeta kurdatiye peşva çü.
Pişte damezandina CumhQriyeta Tiı·kiye, ev medresan hatin girtin. Bi ziınane kurd1 xwendin Q nivisandin hat qedexekirin. Li ser gele kurd asinıilasyonek dijwar dest pe kir.
Bo ve sebebedi nav mislimantın kurd da Ii ser prnhlemen netewi xebat hedi hedi paş da çu.
Le pişte 1960 da di nav peşvarü ü sosyalisten kurda da li ser problemen netewi ü karkerem da xebat dest pekir ü peş da çü.
Le mixabe mabeyna sosyalist ü misliınanen kurdda dlyalogek birati Cı hevaltl nehate daınezrandine. Ji bo ve kemasiye keda kurden islami ü sosyalist nehatin cem hev. Yekltiya xwendevanen kurd çenebü. Ev keınasiyek pir mezin bü.
Bi weşandina Nuhilıare denge ınislimanen kurd en welatparez cardin bilind bu. Xeyni ve, mabeyna misliman ü sosyaliste kurdan da diyalogek birati dest pe kir. Lew-
--------------------~-~---
ra Nuhihar him li ser prnbIemen netewl, him jili ser probleınen oll disekine. Saya Nuhibare sosyalist ü mislimanen kurd nezlke hevdü bün. Ev wesfa Nuhibare ji bo kurda tişteki giranbuha ye.
Wesfek Nuhibare j1 ev e ku bi aifaba latin! ü bi zimane kureli derdikeve. Ev j1 xizmetek bingehi ü diroki ye. Bi alfaba latin! derketin ji pir ımıhim e. Bere mislimanen kurd bi aifaba ere bi, çepen kurda jl bi aifaba latin! dinivisandin. Ev aifaba cuda, xwendevanen kurda ji h ev cu da dikir.
Nuhibar ev dubendiye ji ho le rakiı·. Xwendevanen kurdaanin cem hev. Ji bo yekitiya kurda ra xizmetek mezin kir.
Bele wek her tişti kemasiyen Nuhibare ji hene.
lro li Tiı·kiye kapitalisten kedxwar, ji bo sazuınana xwe ye kevneperest, ola islame ji xwe ra kirine alet. "Türk lslam sentezi" da j1 xuya ye ku olaislameli bin bandora kapltalisten tirka ye. Ev ne dindari ye. Ev nijadperesti ye. CPrPk Nfihihar sPr vP ııwsPIP
1 O. Yi ku azadiye nede digeran, ne layiqi azadiye ye
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 •
daha xurt raweste. Nuhibar li ser problemen
jiyana ahori da zede nasekine. Sazumana dewleta tirk li ser kedınetine hatiye avakirin. Karbidesten tirk xwina kurda diınije. Gerek N fibihar ser van mesela daha zede bisekine.
Li gora min Nubihar zehf dh dille şiira. Hinek dh hide kurteçirok, serpehati, ıneselok fı pekenl, de hin baş hibe.
Nubihar gerek Ii ser meselen o li, aboı·i ü netewi lekoIinan bike fı peşkeşe xwendevanan bike.
Le dlsa ez bi dilek rehet dibejim ku Nubihar dengek nfı ye. di nav jiyana kurda da rewşek giranbuha ye.
Ez bi dil Q can sersaliya Nuhihare p1roz dikim. !i Nubihare ra xweşl, geşl ü serketin dixwazinı.
••• O Süleyman Aktürk:
Beguınan ez dikariın hibejim ku berya derhatina
Nuhibare j1 pir kesen misliman yen kurd dixwestin ku
kovarek kurdiya Islami derxlnin Cı pir caran li ser ve mesel e gengeşi ji çedihün. Lebele Nuhibare ji ııedide bi derhatina xwe dawiya van gengeşiyan ani. Bi bingeha xweyi saxlem, bi çend hevalen fedakar derhat, ser seran Q ser çavan tu hat.
Di çapemeniya kureli de cihe Nuhihare bi prensiben xwe yen Islami ve te naskirin. Çawa ku na ve xwe ji pirtC'ıka Ehmede Xani sitandibe O wek Nuhihara Piçukan mutewazi, destpeka hi besınele riza Xwede Teala daye peşiya xwe Q ji gele kurd re bi gihandina mesajen xwe buye ınekteb. Ev ınekteb se sal e berawes-tan dimeşe. (Se sal ji bo
7
www.ars
ivaku
rd.o
rg
8
kovareke kurdi, ne bindik e. Ji aliye pir kesan ve derhatin O. sekinandina weşana kovareke kurdi bi hev re hatiye fam kirin.) Bi geleki se sal en din ez hevidar im we weşana xwe bi serfirazi, bidomfne.
Nuhihar ji se salan heta niha ji bo çanda kurdi çi kiriye? Di ve kijan herhemen kurdi yen edebi bi zedeyi di rO.pelen xwe de cih bidanaye? U gor min ji bejmara yeke heta bejmara heştan, di bin nave "Ayetname" de meala Qur'ana Kerim bi kurdi xebateke heja hatibO. kirin O. ev ji bo çanda kurdi xebateke geteki biqimet bO..
Ez bawer im peşi ez, pirr kesen misliman li beriya ve xebate ne.
Bi ya min di kovara NO.hihare de weke ku herhemen edebi yen kurdi ten e şiir xuya dike. Mirov hevi dike ku bi kurdi j1 çirok, roman O. rexneyen li ser muzik O. sinemaye bene nivisandin. Ji bo min ev kemasiyeke mezin e. Li vir dive mirov zede Nuhilıare ji rexne neke. Li ser ve gelo ınirov dikare bibeje ku nivisen ji Nuhibare re ten zedeye wan şiir in. Kesen ku bi nivisen xwe alikariya Nuhibare dikin, bila qimete bidin nesre ji. Lewra kurdi zimaneki pir fire h e. O zimane kurdi ji bin bare hemO. herhemen edebidikare derkeve. Di ve mijare de bi gelek nimuneyen edebi ve qimeta zimane kurdi li hole ye.
Ez bi ve mebeste, bi dilgerıni salvegeriya Nuhihare piroz dikim O. je re he sal en dO.vdirej hevi dikim.
••• O Yakup Karademir:
Kovara Kurdi Nuhihar wek ji na ve w e ji di yar
e ji kO.rahiya diroke, ji Nuhihara Ehemede Xani ya
berya neziki sesed sal te O. bi naveroka xwe ji wek bihara nO. dewlemend u rengawreng e. Her wiha bi tipen xwe jlli ser ş o pa Celadet Bedirxan e O. nujen e.
Wek di Kurmanciya jerin (Sorani) de te gotin; "Ziki jin bustan e" ango jinek esmer dikare zarokek gewr, ye k gewr dikare yek esmer bene. İja em ji dikarin bejin qada netewi histan e, her cure mewe dide. Helbet her meweyek wek zaroken dayikeke bi mezinbO.n O. biçO.kbO.n, bi reng, bi şekl O. şeınal ji h ev cu da ne. Ev yek dewlemendiyek e O. her wiha daneke suruşti ye. Çin O. tuwejen netewi wek keviren diwareki ne, yek yeki digre O. hev temam dikin. Dema tu kevireki ji vi diwari derxi, w e nevd bimene o. hilweşe.
Ev rewşa li jor şirovekiri şewqa xwe dide çapemeniya netewi ji. Ji bo we j1 em dikarİn bej in Nuhihar wek xuhen xwe; Armanc, Welate Me, Ronahl, Roj O. hwd. nihitek ji yen diware netewi, zarokek ji yen yek dayike ye. Bi bir O. baweriya xwe ya cihe, valayiyeke
15. Gereke kurd ji bi mekteb ii medrese bin
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 •
tije dike, kar O. xeba~ek mezin ji bo ziman, wejf, çand, falklor O. toreya netewa Kurdi dik e.
Wek Mamoste Beşikçi dibeje, "Lozan ji bo Tirkan gelek tişt ifade dike, ji bo wan serkeftin e, le ji bo Kurdan fermana nemane ye.'~ Her wiha reformen M. Kemfılji, heta radeyeke ji bo gele Tirk belki qimeteki wan hey~:~, le ji bo gele kurd heman tişti ifade nakin. Çunki hem O., hewl O. tekoşana Keınalistan li ser esase ınandelkirina ınafen gele kurd O. asimilasyona zimane kurdi bO. O. iro ji wiha ye. Yani meriv dikare bej e sedemek ji yen reform~ guhertina herfen erebiji ji bo ji h ev tenegihiştina Kurden Bakur O. BaşO.r e. Wek Prof. [~r. Maro.f Xeznedar di hevpeyVıneke li gel kovara Medya Guneşi de dibeje: "Dema şorfşa Şex MehmO.de Berzenct, salen 1930 i biryara dersd•yina bi zimane Kurdi ji ali hukumeta Iraqeve hat kebO.Ikirin, M. Kemal ji wan xwest ktı xwendin O. nivisandin bi Kiurınanciya jerin be O. ev daxwaz hat
pesinandin." Wateya ve helweste ew e kq Kemalist bi dabeşkirina Kurdistane O. civa ta Kurd nehatine ser O. xwestin ziınan O. çanda Kurdi ji ji hev bi dO.rxin. Ango mebest ew bO. ku Kurden Bakur ku bi kKurınalilciya jorin diaxivin ji yen BaşO.r te neghen. Bi guherandina alfa be ji xwestin me ji berınaye me, jimira te me bepar bihelin. Nubihar hi wergera ji Kurntanciya jerin, her wiha ji zimane Erebi, Farisi, transkripsiyona ji tipen erebi fedeyek mezin dighine zimane Kurdi, edebiyat, folklor O. toreya Kurdi dewleınend dike. Çunki li ser dirok, edehi){at O. zi-ınane Kurdi gelek her-
www.ars
ivaku
rd.o
rg
hemen bi Erebt Ci Farisi hene. Wergera van herhem an ji bo cilen nCi pir giring e. Her wiha bi Kurınanciya jerin Q
bi tlpen Erebiji gelekberhem hatine afirandin. Transkripsiyona ji tipen Ere bi Ci transfera vi bermayi ji Başfir ji bo Bakur gringtirin kar e u ji bo peşveçfina çanda Kurdt xebateke pir ınezin Ci heja ye.
Bi saya NObihare ye ku em nave Baba Tahire Uryan dibhizin, disan bi sa ya we em çarinen ümer Xeyam bi kurdi dixwinin. Ev ne tişteki hindik e.
Bi heviya berdewambfina vi kari em serkevtin, serbilindi O temeneki direj ji bo NObihare Ci weşanen ku xizıneta çanda Kurdi u tevgera rizgarixwaz dikin re dixwazin.
••• O Zeynelabidin Zinar:
NObihar xwençeyeke rengin e ku ji Gullstana Eh
med@ Xani fidiqiye, herweha vin u daxazen seroke neınir en M ele Se ide Kur di ye ku wl ew di dawiya dehyeka sere ve Sedsala Blsti de peşkeşi ınirovatiya dine kiribfin.
NObihare çendl ku jiyfl xwe ye ber bi çav gihandiye se salan, le jiye naveroka we duwazdeh hezar sal in ku li navenda Rojhilata Navln hewiri ye Q
ku nlşana xwe di gel çiya yen xwe yen berz bi giştiya dinyaye daye nişandan.
na yen e derxistin. Le niha edi roj bi qiıne derketiye, çav bi ruhniya xwe helebez bilne, meji di taristana gemari de tiştan zlı kifş dikin lı rind ji hatiye zanin ku Mi mast ji şir çedibe.
NObihar bi H~ bini u baweriya xwe ya zelal li peşberi hemü ditin, baweri lı fikren cuda geleki bi semax e. Ji b er ku di dftin birlıbaweriyen xwe de ne hişkegire, zikreş lı tofanik e. Herweha ew xwediye berpirsyariyeke h ür Ci kfir e. Ji ber hinde ji ew dile pir kesan xweş dike, xeydokan zfi şad dike lı hovan ji pir ditirsine, wele ditirsine ta ku di xewe de jt bizda xwe li ser kevçika dile wan dike hişkegire.
Payebilindiya heri berz a NObihare ev e ku xwerfi bizimane kurdi derdikeve u ku bi alfabeya latini jiyana xwe didomine. Ere çendi ku heta niha ji NObihare xwe ji devoken heremi ne fitilandiye, le ev yek ji 35 hejmaran re lı bi temene xwe ye sesale, tişteki pir normal e.
Ditinen nivtskaren NObi-
hare kesi girenadin. Le kuleki lı lengiya rezmani yen di NObihare de, xisare digehinin her kes!. Herweha bikaranina bejeyen biyani ji giranbihatiya we çend kert dadixine jere. li b er hinde hevidar im ku berpirsyaren NObihare hin zedetir xeın bixwin u zirekti ya xwe nişan bidin. li ber ku ziınane kurdi pir dewleınend e, le atara 73 salen hovane hevidar im ku careke din bi ser ve neye. Bila ziınane kurdi ji nekeve rewşa ziınane tirki ku ji "is" Ci "dir" an hatiye hole.
Bi uınlıda bixwebaweriye, heviya serkeftine O bi şadiya serfiraziye ...
• •• O Firat Ceweri:
Ev se sal in, ji bill hin tesadufan, kovara NObihare
her meh bi rek u pek digihije min. Ev rewşa han, NObihare weke kovareke cidi dide nişandan. Li welateki mina Tirkiyeye, di şerten ewqas zehmet de, derxistina kovareke xwerlı bi kurdi ne hesan e. Ez
dikarim be dudili b ibejim ku ne beri Cumhuriyete, ne ji pişti Cumhfiriyete kovareke xweru bi kurdi, se salan be navbir derneketiye. Ev ye ka han ji hem cidiyeta kovare, hem rola we, hem ji giringiya we dide xuyakirin. Ew carinan ji min re mina berınayeke Ehmede Xani te, behna NObihara wi ji nava rfipelen NObihara iroyin diflıre. Taybetibfineke din ya N Obihare ew e ku ew ji aliye rewşenbiren kurd yen musulınan ve derdikeve. Mina te zanin, iro, digel hebfina kurden ezidi, piraniya gele kunl musulınan e. Heta niha, serdesten kurdan, dtne tslam e ji mina çekeki li
Bi derketina NObiharfl rind hate peyitandin ku Mi Neteweye Kurd ji dikare mezeya pirdengiya ınirovatiye bike Ci her çinek ku li welate xwe, li nijad u neteweye xwe, li ax lı azbata xwe xwedi derbikeve. Le bel e pedivi bu ku N fibihar sih sal bere dest bi weşana xwe kiribfina. Ere ınixabin hin caran şev tene legerandin (ı re ji re
20. Hec serhildan e li hember zaliman hemberi gele kurd bi kar ü beraet e ji kafir ü muşrikan antne (ı gelek caran kur-
• NÜBIHAR 36 •lLON 1995 • 9
www.ars
ivaku
rd.o
rg
10
dan di bin nav Q siya d1n de hevdu kuştine, birinen kOr di civata xwe de vekirine. Le Nubihare di van se salen xwe yen weşane de perdeya ser çaven dijmin hilatıiye, fen O fat O derewen wan derxistiye meydane. Hi ya min, Nilbihar di politikaya xwe de ji liberal hereket kiriye. Ev ji ji bo we poaneke erini ye. Yani tişte ku min heta niha ji nivlsen Ntlbihare fehm kiriye, ew ne bawermenden kor yen ideolojiya islami ne, le bele musulınanen kurd yen pak in. Wan nedane du ideolojiyen ekstrem O fanatik, le bele demokrat O bi tolerans dixuyin. Ger Ntlbihar mina kovareke xweru bi kunU, kurditiye bingeh bigire O li hemberi kurden ku cihe difikirin bi tolerans be, we xurttir hibe, bipeşdetir here O ji bo hişyarkirina kurdan O geşkirina ziman O edebiyata kurd1 roleke mezintir bilize.
Ez sesaliya Ntlbihare ji dil piroz dikim, ji henıli xebatkar O kedkaren we re jiyaneke serfiraz O peşerojeke rohni hevi dikim.
••• D Latif Özdemir:
D igel silaven birayant> O dilini, pewist e ku
bej im, xweşhal im ku derheqe Ntlbihare demecal heye çend tişt bejiın.
Bi rast1 kovara me ya nu Ntlbihar, valahiyek mezin bi qedere qeweta xwe dadigre. Tewra piraniya millete kurd hewceye kovarek demokrat O islami bun. Lazim e ku pirsa kurdi ji hem u aliyan ve bi başibe şirovekirin. Ye k je jl, aqlde O din e.
Lazim e kurd bizanin ku gel o din e islam e çi feydeyek dide millet. Nuhihar peş henıli tişti ne di raya reseni de ye. Nilbihar welatperwer O binfi-
reh e. Diyar e lnıkanen kovare gelek kem in. Le si yaneta kovare, rumeta kovare ge-lek zede ye. .
Ez henıli hejmare kovare dixunim. Li gor min N fibihar ne biyani ye, ewladek e ji jiyana malhata gele kurd.
Helbete kemasiye kovare ji hene. Jibo zelalkirin O nmahikirina tarixa kurd Q Kurdistan e lazim e lekolinen baş di rupelan de cih bigrin. Zedetir resm O wene kovare bixemilinin. Xenci helbestan, herhemen din yen edebiyate j1 dirOpelade hebin. Kes O şexsiyeten kurd yen navdar, zaniyar O lezan di derheqe pirs O pivanan de daxuyaniyan bidin kovare, yan ji kovar bi wan re hevpeyvinan çeke.
Hevidar im ku kovar bi be handere (teşwiqgere) perwerdebOna zimane kurdi O reya xorten ni viskar ronahl O xweştir bike.
Serket in ji xebata we re. •••
O Bedirxan Ep özdemir:
Piroz be sesaliya Ntlbihara nıP.
21. Di nav ronakbirin kurd de danustandin u pewendi şert e
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 •
Wek te zanln çapmeniya kureli di gele k konaxen dijwar da derhas dibe. Wek kovareki çandi, htmeri O edebi Nuhihar j1, beguınan para xwe ji van dijwariyan digre. Tene ku meriv van astengan bine ber çaven xwe, sesali ya Nuhibare bi sere xwe ji bo weja kureli bOyereke gele k giranbuha ye. Her wuha ev temen buyereke piroz e.
Le pir ınixabin ku heja ji gelek rewşenbiren kurda, bi rengeke zanisti O edebi naveroka rexne O rexnegiriye fem nekirine. Ev keınasiyeke gelek giring e. Rexnekirin, ne ı:eşkirln e. ·Her wuha ne pesin Q methe j1. Pewist ~ rexne, di sefika zanisti O ei;lebi da derhas bi be. Ango di rexne da ciye hissiyat O heslidiye tu ne ye. Hexnevan gerek pispoı·e kare xwe be. Hexne, pewlst e peşiya astengan veke fı pirsen giring nmahl bike. . Kti ıneriv di we çarçova jorin da bi klırt1 jiyaı1<* Nuhilıare hiline ber çav; eme bib1nin ku, di ve deme da bi naverok, bi form O xebaten xwe yen din NQbihar, gelek
kareke piroz aniye hole . Va ye ku gele k pirsegiriken weja kurdi zelal bike. Di aliye werger, ziınan, helbest Q weja kurdi ya kevnar da gelek karen heja kiriye. NObihar, ci ye xwe di haxçe diroka ed~biyata kurd1 da ji nuha va',girtiye. Domandina se salıten e bi sere xwe serketinek e.
Heguınan kare Ntlbihare wusa hesan nin e. Heja gele k problem O pirsegiriken edebiyata kureli Ii hole ne. Pewist e ev bene pişkaftin. Ev bar li ser mile edebiyatzanen kurda Q her wuha li ser ınile N fibihar e. Sedem ku N fibihar bi karibe di heqe
1 vi bare piroz da be; pewist e ku hi benfireh kare xwe bidomine, d or fı tirnfe xwe
www.ars
ivaku
rd.o
rg
fireh bike, pirdeng be O. xwe di na va çarçoveke teng da nefetsine. Nübibar gerek hibe pir di navbera rewşenbtren kurda da. Cth bide edebiyata kurdt ya nO.jen. Pirs O. lekolinen edebi yen teorik bine ziman. Xortan teşwiqe nivtsandine bike. Valeyiya ku di ware edebiyata zaO.kan da heye tijt bike O. weşanan biweşine. Li gor mercen xwe mehrican O. koçmen (yarışma) edebi pek bine.
Minak; roja helbestan, kaçma nivtsa kurteçirokan. Di yar e ku ev hem O. giredayine bi heytn O. pewendiyen zin di. Pewtst e di seri da evana bene çekirin.
Eva ev in b i kurti dlti n O. peşniyaren min.
Min pir got, ne? Çiqas gotin hesa ye, kirin zehmet e. Le ez arnade me çi bikeve para min, hO.n dikarin bidine ser m ile min.
De deste we xweş be, riya w e vekir1 be ...
Piroz bi sesaliya Nübihare. Pir si pas.
••• O Feqi Huseyn:
Beri bersivdana ve pirse, dixwazim bir
hatinek xwe peşkeş bikim: Di sala 1960an da profesorek 8 zimanzane Amertki rastemin hat. li wan H ziınanan yek je zimane Kurdt O nemaze zaravaye Kurmanci bO. Zehf nekeşa di navber me da nasin O hogiriyek ha te himate. Di gelek deveran da O. li ser gelek heyheran me gen-
, : geştdikir. Xwezay bi gengeşiyan ra pirs O bersiv ji hebOn. li rojan rojek mijara me Dtwana Melaye Ciziri bO.. Pişti xwendina çend beytek, nişka ve sere xwe rakir O li nav çaven min niheri, "Dixwazinı pirsa Dtwana Melaye Cizırt ji te bikiın. Dttina te
di derbare Dlwan O. edebiyata wi da çi ye?" got O. benda bersiva min rawesta. Min da ye sere xwe rakir, des te xwe avete Diwane ji ser meze bilda, du-se caran bejand O. "Seydaye heja, tu dizani ku ez netewperwer O. welatparezekt Kurdistane me O. dtsa tu dizant ku li ber çaven te pirto.kek min heye, ew ji ev Dtwan e. Heger di derbare we de ponijin O. ditinan derpeş bikim, eze çiqas bikariın xwe ji seheka netewi dO.r bixim. Ya rast, ji ve pirse ra bersivnedan O huşbOn e." min got O ez jl m anende wl rawestam.
li we roje heyanihadi bin piran ra gel ek av dervaz bOne, gel ek hey b er guherine O dhan gelek peşve çOye. Le ınixabin pirtOk, rojname O kovaren Kurdi ji ciyen xwe yen kevnare hindik livine. Dikarilll bibejiın, çapemeniya ku dabaşa Kurdan O doza Kurdistane dikin hene. Bele ev rastiyek e, heçi heyine hene, le him bejmara wan bindik in, him ji ne bizimane Kurdt ne .
ni ve tkıııa keıııasiya ı;a-
22. Hün pir xapiyane, nexwe hevdu nexapinln
• NÜBIHAR 36 • ILON 1995 •
peıneniya bi ziınane Kurdi da, derketina kovaraN fibihar bO.yerek pir mezin e O xwerO. bi KurdlhOna we di bin xwe da bi bezaran kemast O çewtiyan winda dike. Dikarim hibejim ku berçavkek "keınasinebin" dide ber çaven welatparezan. Bi awayek din dibejiın: Di van dem an da neın aze di Tirkiye da derketina kovarek mina Nfibihare bi sere xwe, ji bil naveroke jt xizınetek beheınpa ye. Çawan ku seydaye mezin Ehmede Xani ji gotiye: "Ev meywe eger ne abedar e Kurmanci ye ew qeder li kar e"
Derketina kovaran dikarİm di 2 sedeman da bi ci vini m O. şirovekim: 1- li bo havile derdikeve O. heger xizınet jt bike baş e. 2- li bo xizmet derdikeve O. heger havil ji bide qenc e. Ez kovara Nfibihare di rewşa duweınin da di~ binim. Heger di rewşa yekemtn da bi bOya niha zO. hatibO. dadan. Lewra çawan weşanen bi Kurdt bindik in, wusan xwenda O kiryaren wan ji hindik in. li ber ve yeke hegt'r Nfibihar bi alaza havile
bihata weşandin, bi ve rewşa piroz heya iro nedikariya jina xwe bidoınanda.
Xizmeta kovara Nübihare, ya ji bo çand, huner, ferheng, dircık O. edebiyata Kurdt pir heja O ınezin e. Henıin e ku bi gor mercen iro jt xaza we ya siyasi gelek dirist e. Nemaze ev xaza dirist ku ji alt dindaran ve be, şayane balkeş e. Dixwazim ev gotin, çewt neye tegihandin. Dtndaren me (awarti ne teda) ewen ku doza Kurd O Kurdistane bipejiranda tune bOn O. peşber ji derdiketin. ve yeke xorten Kurdistane yen tor derdixiste peşber dtne ptroz.
Her çiqas ji wan ra,
ll
www.ars
ivaku
rd.o
rg
12
"Dine Jslame ne ev e, di din da hemi mafen mirovani ye heıni kesan heye" dihate gotin ji, tu kesi bawer nedikir. Lewra bi çaven xwe dijberiya wan dindaran diditin Q disilikina. Li navber din Q xorten nficiwan da peywistiya pireke hebQ. Vaye kovara Nuhibare digel niviskar, xwendevan Q seınpatizanen xwe, ev peywir (wezife) ji hildaye ser xwe Q bi rewşek tekOz diıneşine. H evidar im, de heya dawi ji meşa xwe bidoınine.
Bi saz1 derketina NQhihare, standartiya we Q bejınara rQpelan, ne ketina bin bandora bQyeran Q ne guhertina hereka (istiqameta) xwe, demeketina ji çarçova je ra hati kifşkirin Q ji hejınara yekeınin heya siyQpencemin di bin ya ta xwe da tekQzbQn Q peşveçfina Nuhihare, neqandina min ya peşin e.
Ji nivisen nivlskaran derencek guhertltir kefa min ji yen Sabah Kara ra Q ji heıni nivisan jl zedetir kefa min ji nivisen w1 yen "Ferhenga Semantika Zimane Kurdi" ra hat, le nıixabin pir nedoınand. Heger derfet Q ınerc dest bide, card1 bikeve jlna weşane, de gelek havil bide.
Keınasiyen kovara Nuhihare ji keınasiyen gelemper1 zedetir ber çave min neketine. Ew j1 piraniya wan ferhengi, rezimani Q rastniv1s1 ne ku di nivisen me h emiyan da jl ew dixwiyen. Le dive li diristkirina ve em bixebitin.
Min qet hezir nedikir ku eze bikaribim kovareke Kurmanci nemaze ewe di Tirkiye da derketi ewqas rexne bikim.
••• O Lokman Polat:
Ez qedandina sesaliya NOhihare piroz dikim
Q je re di jiyana weşane de teınenek1 direj dixwaziın.
Nfihihar kovarek welatparez e. Nerinen kovare wek yen islamiyen (oliyen) Tirkan nine. ]i wan gelek cuda difikire. Ev ji tişteki gele k baş e. Li welate xwe, li gele xwe, li zimane xwe, bi kurtayi li nasnaına xwe ya neteweyi xwediderketin tişteki gel ek giring e. Ferqiyeta NObihare ji h ezen o ll yek je j1 ev tişt in Cı ev j1 tişten gele k baş in.
Se sal berawestandin bizimane Kurdi berdewamkirina weşanek, kar Q xebateke heja ye. NObihare bijiyana xwe ya weşane, di gelek aliyan de ji bo zimane Kurdi Q gelemperi ji bo doza netewa Kunt xizmetek kiriye.
Kovaı·a NQbihare di jiyana xwe ya weşani de erişi hezen Kurd yen çep nekir, heta karibf.ı bi wan re dostanl, destbiratl kir. NOhihare wek hinek kovaren ku ji xwe re "11-heral O demokrat" digotin, rexneyen tfij li sosyallsten Kurd negirt; sosyalistan nekir "bizina gunehkar" lı çlre
26. Ji neqenciyi silistifade nabe, li ji qenciyi silistifade dibe
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 •
sosyalistan nekir. Xwe dQre sosyalistan neda, ji wan nereviya, bi çave dijminatiye li wan meze nekir. Ev ji helwestek gel ek pozitif bu.
Kovaı·a NQhihar rupelen xwe ji henılı nivlskaren Kurd re vekir. Ez ji te de, gelek niviskaren Kurd yen ku ji xwe re sosyalist dibejin, di Nuhilıare de nivis weşandin. NOhihare bi gelek niviskaren Kurd yen çep re hevpeyvln çekir. Berpirsiyare NObihare di rojnameyen Kurcl yen sosyalist de nivis (maqale) nivisl. Bi rasti ji, wexta ku min nivisen sosyalistan di N~hihare de fı yen Sabah Kara jt, di kovar fı rojnameyen sosyalistan de diditin, gelek keyfa min dihat.
Dijminahiya hevdu Q hirakuji zirarek gelek, gelek ınezin daye netewa Kunt. Di ve peşiya henılı tişti parti fı rexİstinen Kurdan bi hevdu re destbiratl bikin. Di nav eniya netewayi de cihe her hezeki Kurd heye. Sosyalist, ol dar, liberal, demokrat, ki xwedane çi nerine dibe bila hibe, di
pevajoya tekoşina netewayi de hewcedariya wan bi hevdu heye. Dive em heınu li dij dijminen dagirker di n av yek eniyede ben cem hev, mil bidin mile hev o tebikoşin.
Ez di ve heviye de me ku, ji vir u pe de ji de kovara NOhihar helwesten xwe yen qenc (ku min li jor hehs kir) efe berdewam bike Cı ji bo dostaniye, ji bo biratiye, ji bo Jıevkariye, de wezlfeyiJn xwe bine cih, bi her awayi doza gele kurd bipareze u ji bo peşveçuna çand u edebiyata Kurdi, zimane Kurdi, xizınet bike.
Ez carek din ji kovara NOhihar re jiyanek direj dixwazim fı sesaliya kovare piroz dikim.
•••
www.ars
ivaku
rd.o
rg
O Mihemed Dehsiwar:
Weke ku te zanin, neteweye kurd bi sedsalan
di bin pikall O. zordariyen metingehkaran de hatiye perçiqandin; dewleten sitemkar xwestine ziman, çand O. edebi ya ta kurdi, bi gişti O. bi awayen qirej O. gemari bidin jibirkirin O. bi vi awayi ji hole bi din rakirin. Ji ber zordesti O. tadeyen koledaran, klasiken kureli di refen xefi de bi salan terkeseri rizandine bO.ne; çirak O. helbesten kureli ber bi jibirkirine ve çO.ne. Di rewşeke weha de, qedexebO.na zimane kurdi, çan d O. edebiyata kureli qels xistiye, li ser bikaranina zimane kureli tesireke mezin kiriye.
Year di rewşeke wisan de ziman, çand, O. edebiyata kurdi tevi van tadeyi, pikall O. zordestiyen behempa jl, iro ji mirine rizgar bO.ye, ber bi rewşeke nO. O. herhemdar ve diıneşe. ho li welet O. li dervayf welet, bi elehan kovar O. rojnameyen xwerO. bi kureli (Nubihar, Armanc, Nudem, Roja Nu, Kurmancl, Welate Me u hwd.) derdikevin.
Be şik ev tene bi sere xwe ter nakin O. dive ronakbir, zimanzane O. niviskaren kurd hewil bidin ku zimaneki yekgirti fı xweser derxin hole; le di rewşeke mirin u jiyane de, ev kar fı xebaten heja, ji bo kurdan O. edebiyata kurdi, serkeftin O. serbilindahiyeke mezin e. Tevl ku zimane kureli ji he la nivlski O. grameri ve tam neruniştibe ji, hevi o. baweriyen mezin hene ku di rojen peş de hin bi peştir bikeve.
Eşkere ye ku iro kovar fı rojnameyen kurdi, di peşketina çand fı edebiyata kurdi de ro leke giring
koledar, wezifeyen xwe yen vatini pek tinin. Her wiha ji tevgera rizgariye re jl xizmeteke giranbiha tiikin.
Kovara Nuhibare ji weke pirani ya kovar O. rojnameyen din en bi kurdi, di nav çan d fı edebiyata kurelf de, xezineyeke heja fı giranbiha ye. Di bin zordari O. sitem kariye de, derxistina kovareke xweru bi kureli O. bitaybeti ji li weıet, ne hesa ye O. sirbilindahiyeke mezin e. Bi clerçfına 36 hejmaran, Nubihar serkeftina xwe eliyar clike.
Ji ber ku min tevaya bejınaren we bi dest nexistiye, ez de nikaribiın zede li ser naveroka we bisekiniın. Bi qasi ku min kovare ji cem dost fı hevalan bi dest xistiye, ez dikariın bi kurtayi wiha bi bej im: Ji he la tekniki ve, Nubihar gelek ciwan e. Le dil dixwest ku kovar hinekf din qalind bO.na u di naveroka xwe de zede dh bida nivisen edebi O. danasina edebiyate. Bi ya min hO.n ji helbest fı şiıran re (tevi ku tuşiken min di derheqa hejabO.n O. kaliteya wan ele tune ye jl) zede dh
dileyizin. Li hemher zor- 27. Xwexapandin: "Tu ji me yi, baş i; des tl O. pikoliyen dewleten ne ji me yi, ne baş i''
• NÜBIHAR 36 •ILON 1995 •
diqetinin. Weki din ji çapkirina nivisen curbecur niviskaren Kuni, dewlemendiyeke kovare ye o. domandina we pewist e.
Ez bi ıninasebeta dagirtina se sali fı bi derketiı1a 36 hejınaren kovara Nubihare, berpirsiyar fı xebatkaren kovare piroz dikim ü di vi kare heja O. giranbiha de serkeftina we daxwaz dikim.
Bi silaven biratiye. •••
O Naci Kutlay:
M in se sal here bi tesadufl kovara çandi huneri O.
edebi Nubihar ku dit, ez pir kefxweş bO.ın. Min zfıtire li naveroka kovare niherl fı he ji dilgenn bO.m. We tiştekl pir baş kir. Ev nesla nu nizane, li Turkiyaye meriven dindar çiqas zehıneti u neheqi ditin. Hun hemberi ve tUtine derketin. Yeke jl di misilmantiya ku li Turkiyaye O. siyaseta we de hukum dike, misilmanti O. tirkitl tevlhev kiribfın. Misilınanen belengaz ji xwe ditirsiyan fı sercia ji, e ger ku ew misilınanen "dindar"
kurd bin, ew sfıce heri ınezin dihate qebO.lkirine. Ji bo ve yeke j1 we ku din, çancl, huner bi kurdi weşantl, we tirseke mezn ji hole rakir. Hfın teng nefikirin, we bi çaveki nfıjen li ıneselan niheri, ez we piroz dikim.
We çewtiya misilınanen Tirk wek bira eşkire kir fı wan çawa Seidi Kurdi O. gotinen wf cliqulibandin şekleki din, nişan da. Ez bawer im rehmetiye Seldi Kurtil di gora xwe de ji we re dia dike.
Le gerek meriv di vi wari de ji her diçe, tişten nü ıninaqeşe bike ... Çiına ku li dinyaye niha meselen giring ten xeberdane. Minak, "idantiti ü din", "misilınanti O. welat-
13
www.ars
ivaku
rd.o
rg
14
parezi", ".misilınanti Q dewlet", "jjn Q islam". Ez dixwazim ji we hevalen eziz re bejiın ku, gerek meriv li ser ditinenJe.Isefi Q civaki xeber bide ... Dine Q hemQ ideoloji gelek ten guhartine Q minaqeşe kirine, lewra gerek "Nubih:aı;"jl di yale kurdan ve tevi wan xebatan be.
Serkeftin Q sertiraziye dixwaziın.
••• Ozana•Farqlnl:
"Vl zemani her kesek me'mare dlware xwe ye"
Ehmede Xani
Ji dema şk. estin (1 tekçQna • serhildanen kurdan bi vir ve, kesenku 'ctoza mafen xwe yen .mirovi Q neteweyi dikirin bi "koınunist"iye dihatin navandin. Kesen ku bi ziınane xwe dinivisandin, tekoşina xw~ bi zimane xwe didan, tev.di "bereya çepgir" de cihe xwe distandin, her çi tev ne çepgir bin ji. Bi derketina NObihare re, "bereya rastgir" ji cihe xwe di vi wari de stand Q elindaren me ji bi zimane xwe nav di xwe dan. (NOTA NC!BIHARE: ,Em xu.1e ji "bereya rastgir" nahesibi-
.nin. Jt bo me, ne "rastgiri" u .... çepgirf': l~ "rastgiri" ü çewtgirı'' me'na ifade dike.) Ez bi xwe ve yeke pir giring dibinim, di gel ku .ey gcı.y bi c1er~ngi ji hatiye av etin.
; , · Pi~ttvangotinan, icar ·ez dixwazim li ser naveroka kovare rawestim. Her çiqas li bine logoye iba_reyen "mehnameya çandthuneri edebi" batibin danin ji, bi ya min, diviyabQ ku peyven "siyasi" Q "olt'' ji di nav wan de hebQyana. Ii ber ku, mijaren
.siyasi Qo li te de ciheki giring digrin. Em dikarin bibejin ku ji se pa yan du pa ji nivisen wisan re hatine veqetandin. Di van
nivisan de dive ez hibejim ku, sergotara NObihare behtir bala min dikişin e. Li ser mijaren balkeş tene rawestandin. Le di wan nivisan de, dindaren sexte Q sextekar baş nebatine eşkerekirin. Bi ser re, ew hatine destnişankirin beyi ku nav Q partiyen wan bene diyarkirin.
Ji b er ku ez zede ji ni vis en edebi, bi hemQ çeşne we ve, fem nakim, ez naxwazim ku bi kQri wan binirxiniın. Le ez vi ınafi di xwe de dibinim ku, ez hibejim ji çeşnen berhemen edebi, helbest pirtir derketine Q pirani ya wan ji li gori qalib Q şeweyen bere ne.
Di nav berhemen ku di NObihare de derketine, xebatek pir bala min kişande. Ew ji xebata Kak Sabah Kara ya bi nave "Ferhenga Semantika Zimane Kurdi"bQ. Çi heyf ku nivcQ ma. Her wiha xebata wi ya bi nave "Parekende" ji hejayi bi biranine ye. Hemin me je behs kir, min di ve ez ve yeke ji daxuyinim. Di her hejmare de nivisen Kak Sabah Kara bi zedehi derten, hem ji hi eynl navl. ji hill naven wl
29. iflasa siyaseta eline resmi, milete resmi, mezhebi resmi
• NÜBIHAR 36 • ILON 1995 •
yen mustear. Dive hay ji ve yeke he be. Nivisen xwe di kovare de kemtir bike we baştir be.
Li ser zimane kovare, li ser rastnivisa we Q aliyen we yen din ji mirov dikare raweste. Le bel e ji her hindikb(l.na cih, min pewist dlt ku ~z li ser xalen jore bi tene ra-.vestim. Em biteneli ser naveroka kovare sekinin. Astengi1 derfet, dijwariyen we yen ılli ware amadekirina weşanfl de me li derveyi nirxandine hiştin.
Em sesaliya NObi}lare piroz dikin Q daxwaz dikin ku gele k sesaliyen din ji bilJlne.
• •• O Suut Kılıç:
Ez dixwazim bersiva pirsa we bi vi awayi bidim; bi
gişti ez Nuhibare diecibinim. Ji ber ku ew her bi kurdi ye Q divet ev be gotin. HallJet ez dizanim hOn bi ve bersive nagihen mirade xwe. Ji bo ve yeke, ez dixwazim çend tişten din bibejim. Haya min jt astengiyen ku derdikevin ber kovare hene. Lazim e mirov hineki realist be, lewra li go
ri min kemasiya we ya heri ınuhim, derbare ware we ye. Li gori min hQn derbare islame, şeriete, şirovekirina Qur'an Q hedisan (1 helbet testren we yen roja iro kem agahiyan di din. Ji b er ku ez bi çave kovareke islami li we dinerim, ez van klemasiyan dibejiın.
Tişteki din jl hey e, di ve (li gorl imkanan) hQn bere xwe firehtir bikin. Ez weki şexseki ji reze, bala xwe didime ku h~jmara niviskar, alim Q lekol1neran bindik e an ji himlik ten xuyakirin. Ez dixwaziın ve bi bej im, ez kovare bi re k (1 pek taqib' dikim, le ji her karen mini şexsi, imakana min a h~rlene-rine, ne ew .çend pir e. Ii
www.ars
ivaku
rd.o
rg
. ..;
ber ve yeke jt dibe ku rexneyen ıniın subjektif jt bin. Feqat weki ku min li seri got, helbet we qisO.r he bin, le derketina we jt serkeftinek e. Hele wergera Mesnewiye Cı ya şitten Baba Tahire Uryan, ji xwe layiqt pesindane ye. Ez
· " · Wer bawer im hfıne kemasiya kurdan a derbare tarixa tslame o. kultura we ku bi zimane kurdt di ve be çekirin jt, weki weztfeyek muhtm binin cih.
••• a Ahmet Önal:
ert her tiştt ez gelek ·· kefxweş bO.ın ku li ser Nt1-
blhare we ve pirsiyare peş.: · feş! min kir. Bi dilsozf ber:· · sivdaytn ji bo nıih şeref e. Ez
bi kurti dikanim bejim ku: Kovara NO.bihar di aliye
zhmin Cı wejeya Kurdt de getek xizınet kir di navbera se salan da Q di ve ınerce de bal~bUna xwe ji xwendevane xwera nişan da.
.' KovaraN fibihar aliye polttiki da ji valayiyeke mezin ter dike ji bo gele me ye ınisilınan Cı oldar ra O ev ji pewtst e.
Çerçeva weşana NO.bihare, politika we ya esasi 'çiqas oldarbe ji, em dibinin ku gelek caran nivisen nivtsk~ren ateist ji di nav
.. rupelen kovara zerin da çap dibin. Te xwiyakirin ku· teheınila NO.bihare fı
berpirsiyaren we gelek fire '!je. Bo ve ji dixwazim kovaraN fibihar her serfitaz be O ne se salan, le her detl1 <:fi 'xizıneta gele me
,. degeşbe. Bi ve westleye dixwa
ziın peşniyaz bikiın ku, d i d·eıneke kurt da tekili Cı danfıstandin di navbera zana, rewşenbtr, weşanxane Q hem O. sazuınanen Kurdan de çebibe. Lewra di ve qade de gele k valayl heye. Pewist e ku em ve valayiye tijf bikin Q di her
ali da keşeya (mesela) Kurd bi as ani bersiv fı çareser bikin.
••• D Felat Dilgeş:
Bi tUtina weşanek Kurdi, bi ditina rez Cı hevokek Kur
di ez gelek kefxweş dibim; weki ku min mizgin fı diyariyeke sitandibe ez şa dibim; dile min xweş, geş fı henik dibe. Mina tiye ku di keleqij fı tava havine de tasek ava sar a ji kaniyek çi ya yen Serhede, an Andok fı Şerefdlne bi dest xistibe ez bi dilovanl radikim weşanen Kurd1. Çimkl ez di nivislna bi ziınane Kurdi de gel Cı welate xwe dibinim; heviya min xurttir, berxwedana min zedetir dibe.
Ere ez bi weşanen ku bi zimane me ne dilgeş dibim; le bel e ez bi qasi ve yeke ji li naverokek dewlemend fı ziınanek li gor qayide Cı pivanen rezimaniyen rast ji digeriın. Di xebata nivisi de bir fı ramana ınirov çiqas rast fı mantiqi be ji, heta ku bi awayek rast neye ziman fı li ser kaxi7 dlı ıw<>itlnı>, nw..,aj. d;ıx-
30. ihmaleke tarixi: Di islami de heq ü hiqüqi miletan
• NÜBIHAR 36 • lLON 1995 •
'· waz fı meram hi dirustt nagi· hije xwendevan O. gelek caran çewtnivisin ji şaş f8mki· rimınan re ji dibe sedeın O. di~ mine. Bav fı kalen me digo• tin, "Mirov hi piye xwe bişe· nıite dikare xwe bigire; ıe ku hi deve xwe bişehite nikare xwe bigire." Ev gotina me ya peşiyan çiqas xweş e! L8'bete ez xwe disiperiın bav Q kalan fı ve gotina xweş bi vt awayt dibejiın, " Mirov ku bi deve xwe şehitt dikare xwe bigire, le ku bi deste xwe nivtst ni· kare xwe bigire." Çiınki peyv O. gotin di çe, te jibtrkirin; tcar nivis dimtne, dibe belge Q di nav rupelen dtroke de cih dis• tine. Pişti ku çap buji gel Q ji civate re dibe ınal; ji ware subjektifiye derdikeve, di qa· da objektifiye de cl ye xwe dis· tine.
Di ware nivtstna. Kur~i de, nemaze di zaravaye Kurınand de em Kurden BakO.r he:ji di merheleya destpeke de ne •. Bi pirrant ronakbtren me yen · ku bi vi zaravayt dinivtstn jt li derve diıninin; ke·ys Q riya vegera welat jt ji.bo hinekan ji wan tune. Yen ku niha di·
karin ve gerin welat jt XU· ya ye ku bi pirrant xwe na din her vt " bart." Ya rast carna hi n ek bi· "tO· risti" ten, xwe disiperin çend niviskaren Tirk en Kurdntjad , weki ku Tols· toye Kurdan hin peyven mezin dikin Q vedigefin. waren ku ji xwe re kirine welat. Ku ji bo "tO.rtstiya" wan pewist be dikarin hen ji Tirken hov re xizıneta leşkeriye ji hikin,le hele nikarin se rojen xwe hidin weşeneke kurdt ya ku bi dijwariyen ınezin li welat çap dibe.
Baş e: ewe di ve rewşe de çawa hibe, dive "*o~ . ı,;awa bike? Kesen ku~i11e:·. li henda wan bin O ewe hen re nişani m~ bidin, bi deste me hig:irin Q
1S
www.ars
ivaku
rd.o
rg
16
"apltiya" me bikin tunin. Gelo eıne çawa bikin? Eıne wek NO.bihare bikin; mina weşanen Kurdi yen din en ku li welat çap di bin di ber xwe bidin; bi bir O. baweri, bi welateViniyek Kurdistan} li ziınane xwe xwedi derkevin. Di roja xerab, di roja teng de bi biryardari 11 bi bawerınendi xwe bidin ber bar, li rastiya gele xwe 11 li ziınane xwe xwedi derkevin. Dijınin çiqas bi ser me de be ji dev ji koziken xwe bem edin, gele me em bi tene heşt j1 em wl bi sere xwe ne he lin; berpirsiyariyen xwe yen ronakbiri 11 welatperweriye hinin cih.
Baş te bira min, se sal bere gava ku NO.bihar çap bü, min 11 belki hi n ek hevalen din ji texmin nedikirin 11 nedipan ku de ev weşan bi salan jiyana xwe bidomine. Heviya me hebü, le hevi qels hü; çimk1 ji ber tada 11 s.edemen pirrali gel ek kesen ku di ni ve re de ıııabün hebün. İcar ira ez bi kefxweşi 11 serbilindi dibiniın ku NO.bihar se salen xwe temariı dike; ew zarükek Kurdi ya se sali ye 11 ira di hiınbeza metevan de ye. Şikir edi ji pesira de azad büye, ınezin e; çave we li dilovani 11 alikariya me ye. Em heınü dikarin je re bibin alikar. Ere NO.hihar zarükek se sali ye le qirn (1 ko ka w e kür (1 dür e; digihije hezar salan; rehen we di bin çiyayen Kurdistane de ne; bi deste Melaye Ciztri O Ehınede Xanl hatine avdan. Nübihar kül1lkek rengin a bihara welate me ye. Ma Seydaye Xani çiqas xweş gotiye: "Di fes la Nubihare de Di gel dtlber b için geşte ]i ew xweştir emir nabit Bi min ew hal qewi xweş te."
Ez hevidar im O bir O baweriya min edi bi tevahi pe heye ku ewe NO.bi-
har ji niha pe ve ji weşana xwe bidoınine; roj bi roj betir xwe tekOz b ike. Helwest O hewildana xebatkaren NO.bihare ve heviya min xurt dike. Tişteki din ji, di rupelen gelek weşanan de te nivisin ku xwedenegiravi ew ji çapkirina nivis O dttinen cihe re anıade ne; ez bi serbilandi dikariın hibejim ku NO.bihar di ve yeke de li ser soze xwe ye.
Bi heviya ku gulen welate me pirrtir O geştir bibin em li NO.bihare xwedi derkevin. Ez ji dil O can sesali ya NO.bihare piroz dikim,ji bo NO.bihare jiyaneke direj hevi dikim O serkeftina we dixwazinı.
••• O Naci Gülmez:
D i sesaliya Nuhibare de ji jiyana çapenıeniya kova
ra heja re serkeftin, ji xebatkar 11 xwendevane Nübihare re selanı dikim, fedakarye dixwaziın.
Sebebe heri giring e derketina kovara NO.bihare, bi qeleına hazane heja kek Sabah Kara di peşgotina bejmara yekemin a NO.bihare de
32. Seroke Karen Diyanete nizane ku çi dibeje
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 •
wek wuha hatiye ziman: "Dijmine me zalim O bes!" Yan e li diji her zihne alaya dijıninatye wergirtiye NO.bihar. Di hela zihne de ji a herl giring ew e ku zimane meriv bete qedexekirin 11 insan kerr 11 lal bete hiştin. Di we xalike de şireteki Şex Selahaddin Efendi (kure Şex Seid Efendi) li Kurden ku koçi roava dikirin wuha bü: "Madem hhn bar dikin, b ila zaroken we ıiınane xwe ye kurdi jibir nekin. Dema zimane xwe jibir bikin, ewe her tişte xwe yen netewi jibir bikin." Gele kurd di Ve rewşe de bO O rewşehbiren kurd en çep, nexweşiya kurdan baş teşxis kirin lebele çareseriye de xeletiyen lmezin kirin. Bele Nübihar ev xalik dit 11 bi awayeki islarm, misyona Ehıned~ Xani da ser ınile xwe O NO.bara PiçOkan bü NO.bihara gele kur~.
Bi kurtasi dikarim bibejiın ku di se salan de NO.bihare çi kir O pewist e çi bike?
H etaniiro çi kiriye: l- H ~la ideolojiy~ de:
Fikren islami bi heqparezya gele kurd re zewicand O je
nesieki kurd e nO da hişyarkirin.
2- H~la edebiyat~ de: Prens1ba "Hewce ye edib biedeb bin." ji xwıt re kiriye reber 11 bi zirnaneki te famkirin ve di hizüra gele kurd de ye.
3- Hela siyasi ele: Tabuya ku mislimantın kurd tekili dogişa kurdi na bin, hilşand 11 diyar kiJr ku ji bere ve hetani ira mislimaneo kunt li ser sitandina azadi 11 ınafen kurdan tim O tim li peşt büne. Di navbera misliman O çepen kurd depira dayin O sitandina fikre damezrand O wan neziki IJıevdu ani. Di diroka l6.0S.l993e de bi sempozyOma "Pirsa kurdi çawa çareser di-be?" ji dijıninen ktf.rda re
www.ars
ivaku
rd.o
rg
is bat kir ku, em ji hen e O. em li diji zilma Kemalistan a li ser kurda ne O. em li ve zihna we lanet dikin.
4- Hela çapemeniye de: Ha ji aliye xebaten kovara NO.bihar ve, ha ji aliye kiteben ku di weşanxana NO.bihare de tene belavkirin, wek "Şırnak Baskını" ve hundiren Kemalistan O. dijminen kurda berovaci kir O. ruçiken wan e esasi derxist hole O. wek bi çapkirina Risale'e NO.r en bi kurdi, nezera Kurdan da bi aliye çavkaniya kurda:
Çend gotinen bi biratl: 1- Di hejmaren NO.bihare
en paşercije de, dive zedetir li ser dennan e tirse, beheviye, hezkirinameqaın O. wek nexweşiyen din bisekine O. NO.bihar wezifa eczaxaneke b ide ser mile xwe.
2- Derya welatparezye ji xorten kurd re veke O. şerte ketina hundire we deryaye ji ev bin:
a- Rastl. b- Terka sefahete. c- Baweriya yekitiya Xwede. d- Yekitiya qelb. e- Yekitiya fikir.
]i ber ku yekitiya me bi van penc xalikan ve ewe zO.tir b ibe. Ji b er ku ev xalika we yekitiye bidin fikra me O. istiqamete ji bide jiyana me.
••• O M. Latif Salih oğlu:
M irov dikare bibeje NO.bihara ku bizi
mane kurd1 weşane dike, kovarek e ku pirseke bi salan, hetta bi esran ihmal bO.ye, da ye ser mil e xwe O. kovareke betawiz e ku huwiyeta dewayeke bi gelek r1skan nıxatab bO.ye, qezenc kiriye.
Daweya ku esil tawiz nedaye, din e, iman e ... Di hemi mijaren ku şixulandiye de çirusken ve kaniya qudsi hene.
Bi xwe spartina Qur-
ane ve, tewra ku di sefa mezIO.man de, li hember zulme O zatiman girtiye de betawiz e, dijwari ye. Di nav vi tawre bi rO.met de xwe goriya vejandina ziman, edebiyat, çand O medeniyeta kurdi kiriye; hem ji bi şi ki eki ku ji nişana zaafiyet O. gumane dur e.
NO.bihar di saha O. weşana xwe de -çi heyf e ku- bi tene ye. Xwezi mina we bineken din hebO.na O behtir di yelpazeke fireh de belav bObuna. Feqet ji ber ku di terete me de ev tene heye, lazim e em bi heqi le xwedi derkevin.
Ez wisa difikirim ku kese ewlade kurdan be, le li qiymetek mina NObihare ku wasita xizmete ye, xwedi demekeve, pe alaqedar nebe, yan ji ji bo jiyana xwe bidomine ti tişti neke, ew ya hisa wi ya hamiyete zeif bO.ne, yan ji ji xelke xwe re be his e.
Dive em ve yeke bi qet'i bizanibin ku, miletek din li ziman O. edebiyat, li çand O. medeniyeta mileteki xwedi dernakeve; hem ne şert e ku xwedi d erkeve ji... Meselen em hihfljin ku li Efr!kaya Ra-
34-35. Rapora "Pirsgireka Rojhilat" a TOBB: Şir ü sir tevlihev
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 •
şO.r pirsa xelkeki mina ziınan, edebiyat O çan di heye. Ev, heta kOdere me elaqedar dike? Beri ya her tişti laziın e e w miJet bi xwe li mesela xwe xwedi derkeve. Le bel e, berpeyiya ku eme li hember ehli kufr O ehli zulma ku li eyni cihi yan ji li diyarke din dibe nişan bidin, helbet we bi awayeke din bi be.
Bi ve qiyase ınanaya ku em qest dikin, me bi du cur awayan ku ye k xusO.si, ye k jt gelemperiya rO.birO. tine.
Di N O.bihare de bi pirani ni vi sen ku bi girani min e cibandin derketin. Ji ber ku bi besi em le xwedi demeketin, ne NObihare, le dive em ve beelaqedariya xwe rexne bikin. Le heına ji ber ku we heqe rexneye da me, eme ve ji ifade bikin: Em dixwazin ku NObihar bala xwendevanan nekşine ser si yaseta bi şaibe, bi netaınet O fani. Laziın e nivisen bi girani siyasi ne, te de cih negrin. Bila bale nekşine ser bO.yeren ku zerare bidin iınaja we O. ji ıneqseda we re bibin perde. LizO.ıniya we ji bo we weHl dibe ku hebe,
Iebele li gor min, bi buhurina zeman, de sethitiya ev cur meselan derkeve hole, O ez bawer dikim we bi bin sebebe gengeşiyen besebeb ji. Eger hO.n van ifadeyen min yen wek endişeke li ser bejmara NObihare ya 17an (Reyen xwe nedin dizen çep O rastan), zede bimubalexe bibinin, we wexte mina temeniyeke qebO.I bikiın.
X wed e Te ala ce h da we zede bike O. di xizıneten ku hun bi niyeteke safi dikin de, kuwet O hesaniye bide we.
••• O Abdullah Xerib:
Merheba geli xwendevane NObihare, ji
17
www.ars
ivaku
rd.o
rg
18
diyare dilbirin O. dil bi xem ji xwendevane NO.bihare re merheba ...
Silav ji bo musulmane din ya ye. Silav ji bo xelke mezlO.m O. bindest ... Silav ji bo mustezef O. mahrum an. Silav ji bo bekes O. belengaza ... Disa merheba xwendevane NObihare; merheba Nubihar ...
Bele Xuda welatekl pir xweş O. rind xistiye bin piye me. Le hele dile me nerehet e ... Dile me bi kul O xem e. Lewra dayike me dilbirin O. belngaz in. Çave xuşke me ji siterka xali nabin ...
Eceba şin para wan, kef O xweşl jipara hinkl dina ye? ...
Geli biraye xwendevan, li goriya tarixa miladi em qirne blsta xilas dikin, le pir meetteessuf li Şerqa Ntvt de xO.n O. şin heye ... Biraye musluman, bi biraye musluman didine kuştin ...
Aceba çima musluman li Şerqa Nivl de ketine ber pesira hevOdu ü kefa neyar ü dijmine xwe tinin.
Şerqa Nivi tarlxa derbazhuy de jl herdem li ber çave emperyalite dunye bO.. Zalim O. xunmij ji bere va dixwestin ku li Şerqa Nlvi de bibin hakim. Weqta Osmani zelf bO., ji çar ali ya ve ha te işxalkirin O. hate paykirin. Le hele musluman, li hembere zatima sert rakiribO.n. Bi can O male xwe li hembere emperyalisten dinyaye de şer kirin. Heta ku van zalima ji welate xwe ajotin. Weqta ku zalim ji Şerqa Nivi bi zore hatin avetin, ewan fam kir ku bi zor O. zordestiye nikarin hakime van welatan bin, we çaxe rabO.n bi taktikinnO hatine gele musluman.
Xwendevane eztz; takttka zatima ev e: Bere bi zor O. zordestt dihatin Şerqa Nlvl. Xelk dizanibO. ku vaye zalim O. xünmij girtine ser welat. Radikime tiving O. rexta, cane xwe di dan, le zatima ji welat
diavetin. Taktika tro de sistema gayri-Islami hakim kirine ser welate musulmana . Weke wan difikirin, weke wan dijin, hatine büne hakime ınuslumana. Sebebe her tişti gerek em li vir bibtnin ...
Me li jore got, merheba NObihar. NObihar mizgina bihareke xweş; Nubihar, hoşamediyek çaxeki baş e ... Loma dibejim, merheba NObihar ...
NObihara nO da we xelke Şerqa Nlvi şiyar bin. We dijmin O neyara baş nasbikin.
Seydaye mezin Bediuzzeman besebeb ne gotiye, "Min lezkir, ez di zivistane de hatim." Ev mizgina wi inşellah we derkeve o we nO.biharek bi ser gele Şerqa Nlvi de were ...
Musulmane şerq o xerbe gerek tev şiyar bin. Li şerqe weqta ku stiriyek bikeve piye muslumaneki, ger~k ınuslumane li xerbe elem bibinin O pe bişewitin. Lewra muslumanti wiha emir dike. Dine islame wiha dibeje ...
Inı em le dinerin li şaxekt welat xfm O kuştin Q talan heye, li şaxekt welat ji kef O. xweşl. Ma musluman k.enge ji vi halt we şerın (1 heya bikin?
Li hem here van nexweşiyen han de ji em beumed nin in. Baweriya me heye ku we nObiharek were.
Bi ve baweriye em dijin. Ev cerida ha (kovar) ku nave NObihare standiye, mizgin dide ku bihareke. xweş we were. Lnma em dtsa dibejin, merheba NObihar!
Bo sesaliya Nubihar CANKUR D
Mina guleka N esrine li kenarego la xwine
Mina çirayeka şevreşiye di tariya koletiye,
li kunceke zl.ndane Mina lıozanuaneki dildar
di IUW e/en/ıeuneym: .. Mina destpeka bilıare,
u vebıına gupiken lıinarı2, li çiyaybı Cudi ıı Gabar
Mezin dibe eu koum: .. bilimi dibe naue Nühilıar
Mina dile min i tiji xem, dilivlive Nubilım;
dixumxume ev çem, dibe lelıf... li lı er dereke, li her dem ..
Mina evina Efımede Xani ji goristarıa Turan i...
bi xwe re camek ava kewsere ji Cizira Botan ani
Mina denge Şivani, ji xew rak ir kela Merdine
Kermanşalı u Mihabad Efrina malweran ta Suleymani ...
Mina dile min i tiji kul, Nubifıar bu ye nexşeya welat,
b üye xebat ...
• NÜBIHAR 36 • TlON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
Nuqurç MELAQASIM
54. Dibejin cesareta li hemher zilme xweş e Ere ıe cesareta ku digel ilme xweş e Ma tu nablnf ehmeq jf pir ca ran cesur in O cewaba ehmeqan carna bi kulme xweş e
55. Ehmeq terfi kirine hi n jf bune ni viskar Li her dere pir in le di na u me de ya si tar Tu l'afre u tafra wan dinherf kene te te Ku l'ber zordaran seg in le li her me gure har
56. Ehmeqekf nivfskar qaşo ji yen reformıst Ii hin rewşenbfrerı kurd re gotiye şovenist E'zanim ku eqle uf niufskarf bostek e Le be le zimane wf ne de h bost e u ne bfst
57. !ro min kerekf dft mast bi metro dikirf Kiridare eql jf bu eql bi kflo dikiri ]i min pirsf kfloya eqle te bi çi ye lo Min go bi kflo nadim ma tu b'metro dik i rf
58. Kero ez axfnek xwe b' sed ox oxe te nadim Bizan xizaniya xwe b'milk u ma le te nadim Te xwe firot tu nın f bedla li te ımla ye Zencfra li piye xwe b'sed hefsare te nadim
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 • 19
www.ars
ivaku
rd.o
rg
20
Dubeyti BABA TAHIRE URYAN Ji lorl: SABAH KARA
146. Dilern teng e nizani m sebirkirin Ii diltengi büme razi bi mirin Ii fedya ruwe te ez bi h icab im Nizanim erzihalim bi te kirin
147. E ku be xan Ct be man e ez im ez E ku berekse saman e ez im ez E ku şevarı tev binalin dike roj E roje wf wek şevarı e ez im ez
148. Poşiman im poşiman im poşiman Em dimeşin veriye de wek karwan Kevindin ya ji kesi re nemaye B are xwe dikşfne herkes bi miları
149. Ez ew baze sipi me b'sinesoji Ci he min in e w çiyayen be seri He mü ş üre xwe bi hesarı tüj dikin Ez ew şür im Xweda'z kirme hesani
150. Eger wek Yusifmirı bibin bi zindan Yan ger binalim ji xem wek perişan Ger sed baxvan dijmini !'min bi kin jf Eze her tim bem gulzara te b' kenan
151. Newaya nalfne nalfrıvan zane Eyara dile safi canan zane Werin sotidila'm pev re binalin Sotfdil qedre satidilan zane
152. Dile min nizane ku sihlıet çi ye Ez dikim nizane nesilıet çi ye Ez d idi m her baye ba ewf nabe Davem agir nabeje şe wat çi ye
153. Ew nesi me ku ji wan keziyan te Bi min xweştirji belına sinbiları te De ma bi şev xeyalet hemez dikim S ibe ji ni vfnarı belına gulan te
154. Serem heye ku helina wf nin e Xemem heye ku dawiya wi nfn e Eger tu bawer naki were cem min Bibin derde ku dermane wi nfn e
155. Dile m heye demke jf xurrem nabe Xembn heye ku ti carf kern nabe Qederam heye ji rinde aleme Ku yara bewefa hevderdem nabe
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
Mesnewi/14 MEWLANA CELALEDDlNE ROMT
Ji farisi: SABAH KARA
Beyana duwazdeh qism ji nesara
Qewme lsa re hebü b'lıukm ü tedbir Mfr ti. hakime wan duu.J(ızdeh emir Herfirqeyekji mfrekire teba' Bibün bende j'mfre xwe re ji tema'
1/460 Ev duwazdelı emir bi qewme xwe re Bibün bende j'wezire bedbexte re ! timada tevan bi gotine wi lqtfdaya tevan bi kirine wi Her weqt ü saet her emir li ber wi Can dida ger bigota ku bimir wi
Tevlihevkirina wezir ehkame ineile
Çek ir tomare k bi 1uwe her ye ki Neqşa her tomarke diger mesleki Hukmen her ye k ji ıoan bi cü re k diger Ev xilafe we ji piyan ta bi ser
11465 Yeke de ri ya riyazet ü cü 'e Kir bu rikne tewbe'w şerte ricü 'e Yeke de gotibü riyazet çi ye ve ri ye de felat bi camertf ye Ye k e de go tibü cü' ı2 cü de te Şirk e ji te li hemher me'büde te ]ibil tewekkul ü tes/ima temam Di xem ıl rehete de teu dafü dam Yeke de gotibü wacib xidmet e Ger na fikra tewekkule to hmet e
11470 Yeke de gotibü tev e mrü nelıf Ne bo kirine bo şerlıa acizi Da ku em ecza xwe bibfnin bi wan Qudreta Heq pe bizaninew zeman Yeke de gotibfl ecza xıue ne bin Kufra ni'met d ike kese eczebfn Qudreta xwe bibfn ku e w ji Wl ye Wi daye te ku qudret na ve Wi ye Yeke de gotibfl de u ji van berde Tu çi bivi e w dibe bflt li her te
11475 Yeke de gotibıi. nemrin ue müme Ku eu ditin m flm e li her ıunüme Ger tu ji nezer ü xeyal biblıurf Tu mfi.ma wisale bi şeu dikuji Yeke de gotibfl metirs bikuje
Eu e Jıezaran li Jıember ue b ide Ku j'kuştina mtune can efzü.n dibe ]i sebra te Leyla te Mecnıi.n dibe Terka du n ye her ki b ike j'zuhda xwe Dunya peşdetir te her wi xwe bi xwe
1/480 Yeke de gotibü tişte da te Heq W e şerfn kiriye çave te de Heq Ber te Jıesan kirye ı2 xweş we bigir Xwe bi des te xwe naueje nav agir Yeke de gotibıi. berde ya ji xwe Ku qebüla teb'a te reddebi xwe Riyen curecureyi hescın büne Her yeke re milletek wek can bflne Eger Jıesankirina Heq çare bfl Her cilıüd ı2 mecıi.s Pe bawer dilni.
11485 Di yeke de gotibü Izesan ew e Ku jiyana dil ü qüte can hibe Her çi l'gor zewqe be dema ku diçe Wek bizre erda Jıişk heber püç dibe li bil poşmani tişt nin e dawya w i li bil xisare tişt nayne bey'a wi Ew qe hesan nabe di netice de E w dibe zelımetf di dawiye de Zelımet ı2 hesane ji Jıeu ferq b ike Li dawiya Jıerduwan meze bike
1/490 Yeke de gotiba ustad bitele b Ti netice nine ji esi ü neseb Aqibet ciitin· her cu re m illetan Beguman e w ketin naua zflletan Ditina aqibete bi dest nin e Ger wisa ba din nedibfln eu cure Yeke de gotibü ustad ji tu yi Lewra tu yi ku tu ustad nesdiki Mer be ü mesqeraye meran nebe Li çara xwe b iner sergerdan nebe
1/495 Yeke de gotibü eulıe1iuı ye k in Kese wan dido d ibinin şa.şek in Yeke de gotibü ma sed ye k dibe Meger ku diwane idia b ike Her yekji wan peyuek in zidde heu in Ger ye k ji wan şe kir be jelır e a din H eta ku tu j'jelır ü şe kir neblıuri Ma tu kar i yekitiye be/ın b iki Ew dijmine d ine lsa b' ıli şikli Du.wazdelı defter luızir kirin tijf
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 • 21
www.ars
ivaku
rd.o
rg
22
şex U mirin NURETiiN DURMAN
Ji tirki: HOZAN OFLAZ
H un li nav du zabftan runiştf ne bi citen sipf u şaşikek li sere we ye sipf ye piştika we fireh a muhtemelen reş e. Fotosııreta we hatibfi. girtin Şexim. Quddılm nebü. Buhurtba qeyde, zebten mehkeme a rııpelen zer e tarfxe.
Li nav Diyarbekir ıl Çeqaxçılre a bi aliye Elaztze de mtna ntdayeke h ün diger i yan. He jt hılnfireh dibıln we xwe li çi yan dida. Mtna eyloyekf bi bal ıl per ku dakeve ji bilindiyan bi nihertineka mutteqt li aso di destpeka şewittna dil heriktna xwtne a sekinına nebze de. Şexim çawa b ıl derketina ta ve?. Dane sibe? ;>. ~?N' ~· ı d~? Jjvare. ımeJa terıeccu ,e ..
We bi rizaya Bart berdabıı nefesa xwe ya mubarek li bajer. E'zanim. Awire we mulaytm dilovan a ınsanı bıln. Dile we gulistaneka muhteşem.
Nexwe li da ra tdame jt Şexim Dikare sipehı be mirin. Li nav Diyarbekir ı2 Çeqaxçılre Ct bi aliye Elaztze de mf na nıdayeke.
• NÜBIHAR 36 • iLON 1 995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
.------------------------------------------,
Zarokname 1 2
Secdekirina xan~
Xoce rojeka dixwaze biçe gundeki. Di re de diweste. Wext
şev e. Dibeje: "Ez işev biçim li xaneke biminim." Li ser re xanek dibine O diçe xane. Derbasi oda xwe dibe. Le çi mixabin ji denge texteyan xana kevin, tu xew nakeve çaven wi. Ji ber ve, zora Xoce dere, dadikeve jer, ji xwedye xane re dibeje:
- Qurban ev xana te pir kevn e. Ez ditirsim ew bi ser me de bikeve."
Xwedye xane dibeje: - Xoce, ma tu zani her tişt bizi
mane xwe Xwede zikir dike. Ji ber ve, xana me ji bi şev zikir dike.
Xoce bi ken dibeje: - Kura, ez ditirsim ewe gavek
din xana te bi eşq O şewqeke biçe secde O erne ji di bin de bipelixin.
R A A X A engın u emgın
Rengin: Biraya Xemgin, çima made te ne li te ye?
Xemgin: Nepirse bira, nepirse! Rengin: Çima lo, ma tofan li te
qewimi? Xemgin: Na, bira! Qehra bave
min li min qewiml. Rengin: Ji ber çi? Xemgin: Min dixwest ez mixeki
bikutim diwar. Dema min mix kuta, çakOç li deste min ket.
Rengin: Biraya eziz! Ma çakOç di desten te de ye, ne bes e? Ma mix di deste de de çi dikir? Te bidana deste yekl.
Xemgin: Ternam keko! Cara duyemin, min mlx da deste bave xwe.
Rengin: E:eee? Xemgin: kar çakOç li deste
bave min ket o pirr eşiya. Ji ber ve, qehra bave min li min qewimi. Ayyy pir deşe!..
Rengin:!!!!?
XELILAMED
M~raniya g~rik
Rojek ji rojan, gerik O devlok (til) bi hevdu re
dibin heval. Hevaltiya wan pirr xweş dimeşe. Rojeka gerikseridi ber de, difikire O bi re de diçe. Hew carke meze dike devlok tepen xwe ye wek tepe deve he ra kiriye O bi pazbilindi li ser gerik seki niye. Dema gerik ve rewşe dibine, ji devlok re dibeje:
- Heval ma ka bej e, ev çi hal e? Ma tu dixwazi min bipelçiqini?
Tu nabe hovitiya devlok dest pe kiriye. Devlok ji dibeje:
- De were li tirseka ha mezene. Ma em kengi bOne hevale hev? ZO ji ber riya min rabe! Yan na, eze te wek kaxeze bipelixinim.
Devlok bi qehirin tepen xwe wek birOske li erde dixe O dibeje:
- Heta niha tu kes ji van tepen min xelas nebOye.
Ji ber ve, Or O pizOre gerik derketiye. Devlok dixwaze laşe gerik bibine O xware erde dibe. Meze dike ku tiştek nexuyaye, ne gerik O ne laşe wi.
Gerik xwe dixe bin kevirki O xwe xelas dike. Dema devlok xwehr dibe, gerik ji bin kevir derdikeve o erlşe poze devlok dike o poze wi gezdike. Ji ber ve eriş o geza gerik, devlok ji eşe din o har dibe, li erde direj dibe O digevize.
De ma yen derdar ve bOyere dibinin o dawiya hale
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 •
devlok dibinion, bi zOkahi dOrbistok (telefon)e vedikin nexweşxane O ba arnbulanse dikin.
Ambulans te, devlok bi ecele le di kin, poze devlok giredidin, ta ku bila xwin pirr je neherike O ambulans bi re dikeve.
DOv vi şeri, ji ber ku xwina devlok li erde dibine, gerik pirr xemgin dibe. Ji xwe re dibeje:
-Ma ev çi hal e lo! Min rabO nehaqi li hevale xwe kir O min ev hale nebaş ani sere wi.
DOv ve, gerik bi lez O bez bi revek çargavin d ide dOv ambulansa.
Yen ku icar lez O beza gerik dibinin, je dipirsin:
- Ma malmirato, ne bes e te ewqas bOyer ani sere devlok? Ma hin tu dixwazi devlok bikuji, çi ye?
Gerik F dibeje: - Na hevalno, na! Ez
dixwazim beri ambulansa bigihejim nexweşxane.
Yen derdar bi heyret O ecebmayi je dipirsin:
- Ku ro ji ber çi? Gerik wiha bersive di
de: - Hevalno! Ez ditirsim
hevale min bimire. Ez dibem belki ji hevale min re xwin lazim bibe. Ji bo ku nemre, eze xwina xwe. bidime.
Derdar ecebmayi diminin. Heta heta, ez O mala me j1 em pirr ecebmayi man.
23
www.ars
ivaku
rd.o
rg
24
Ş~r O kerguh Ji BEYDABA
Daristanek hebO, pirr xweş bO. Yen tede dijin, pirr
çavxweş O dilgeş bOn. Le çi mixbin li wir şereki dijwar dijiya. Ji tirsa wi, heywanan tu car nediwerin ku bihatana ve daristane. NikaribOn giya bixun O ava xwe vexun. Heywanan ji ve rewşe pirr xemgin diman.
Rojeki dixwazin biçin cem şer, da ku bila şer ve zordestl O neheqiye ji ser wan rake. Ji bo ve, ji şer re dibejin:
- Şahe me, em ji tirsa te, ji ve darsitana xweş ne dikarin bixwin O ne ji dikarin vexwin. Em dixwazin tu izne bidi em werin ve darisıane O li ware xwe bijin; li hember ve, erne her roj ji xwe yeki ji bo xwarine bidin te.
Şer daxwaza civata heywanan qebOI dike. Heywana ji, her roj ji bo xwarine hevalek xwe dibin didin deste şer.
Di ve bOyere de gelek roj O gelek hevale wan diçin. Paşe dar te kerguh. Kerguh naxwaze di bin lepe şer de bimre. Ji ber ve, dixwest ji deste şer xelas bibe. Lama hemO heywana li dereki berhev dike O ji hevalen xwe re dibeje:
- Hevalno! Heger h On guh bidin min, eze we ji vi şere devbixwin O zordar xelas bikim.
Hevalen wi je dipirsin: - Bi çi awayi te me xelas
b iki? Kerguh dibeje: - Pirr O pirr rehet e. Hevalen wi guh didine. Dibe sibeh, dema kerguh
te. Kerguh dixwaze hinek dereng biçe cem şer. Lama di re de dest bi leyz O listike dike. Ji ber ve, gelek dereng dighe cem şer. Şer pirr bi xeyd ji kerguh dipirse:
- Hey kerguhe tirsonek! Tu çima wer dereng mayi? Tu li kO mayi? Hayde ji min re bej e!
Kerguh bi tirs bersiv dide: - Şahe me! Dema min ji
bo te kerguh diani, di daristane de şerek din derket peşya me O ji min pirsi:
-Hey kerguh! HOn diçin kOd ere?
Min bersiva wi da: - Eze vi kerguhi bibim
cem şahe me. Şer bi qirin ji min re got: - Li min mezeke kerguh!
Here ji wi şah e xwe yi tirek re
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 •
beje, "Ji Vir Ü ŞÜnVE}_ Şahe Ve daristane ez im." lJ dawiye kerguh ji dest min glrt O xwar.
Şahe daristane ji vi hali pirr diqehire; ji guhe kerguh digre o dibeje:
- Kerguh! Kerguh! De ji min re beje ew şe re qıeni ye ku li hember şahiya mih derketiye, ka li kO ye. Bide peşiya min O min bibe cem Wi. Eze Or O pizOre wi derxiniri
Kerguh şahe dari~tane digre ü dibe ser bire~. Ev bir, geleki kür bü. Şah sere xwe direji deve bire dike, hew meze dike ku di bire de şereki din heye. Şer bi amazek bilind dibeje:
- Ey şere tirall Nereve, vaye ez tem! Tue bibini ka şaheve daristane Ki ye!
Şer bi lez xwe daveje bire. Le nizane ku di bir~ de tu şer tune. Şere di bire de, siya wi bi xwe bü.
Pişti ketina şer hindek deng ü awaze wi derdikeve, le dawiye deng je diçe.
Bel e, şer di bire de dixeniqe. Bi mirina şer, disa li daristane şahi O kefxweşi çedibe. Ji vir ü şOnve karguh dibe şahe daristane ü jiyana wan pirr xweş derbas dibe.
Yezdane Mihrib~n jiyanek bi azadi ü dilxweşl bike nesibe me ji! Amin!
www.ars
ivaku
rd.o
rg
DILOCAN Xelll Dost
lll lA llE, YAD~I HÖN~ Jf XWARIN~ NEXWIN.
JI5ER KU MINGIŞT QEDANDI
Agir O şeytan dieşine, we çaxe Yezdan ji dikare şeytan di n av agir de bişewitine.
Rojek du miroven geni o pejmurde ten cem Xoce
Meşhur. Ev mirov, beol O baweri bOn. Dixwazin Xoce bikin tengasiye. Ji ber ve, ji wi dipirsin:
- Xoce binavOdeng! Erne ji te du pirsan bikin. Em dixwazin tu bersiva wan bidi.
Xoce dibeje: - Fermo! Ji bo ya yekem dibejin: - Xwede ewe şeytan bi çi
awayi di dojehe de bişewitine? Ma agir hiç agir dişewitine?
Ji bo ya duyem ji dibejin: - Baweriya me bi Xwede
tune. Em dibejin Xwede tune; ji be ku em wi nabinin.
Xoce bi ken perçek dere m ji erde digre O li sere herduya dixe. Miroven bebawer bi eş O xwine diçin cem qadi O hale xwe je re dibejin. Qadi gazi Xoce dike o tine diwane.
Qadi ji Xoce dipirse: - Xoce jimere bejete çi
ma we kir? Xoce bi ken bersiv dide: - Qadi, evana hatin cem
min, ji min pirsin, gotin: "Xwede ewe çawa şeytan di dojehe de bişewitine? Ya diyemin ji min disa pirsin "Em Xwede nabinin, ji ber ve, Xwede tune." Loma min ji ji
erde perçek derem girt O li sere wan xist.
Qadi: - ~eee Xoce, çi alaqa van
bi hev re heye? Xoce: - Wan got: "Agir naşewi-
tine." Min ji got ku dişewitine. Çawa insan ji axe hatiye afirandin, le ax axe dieşine. Ew ji ji axe ne, ax ji ji wan e, çima dieşine? Heger ax axe
Ji wan miroven bebawer yeki dest bi qirine dike:
- Ay, ay, ay; way, way w ay!..
Xoce diçe cem O je re dibeje:
-Ma sere te naeşe? - Dieşe. -Na, naeşe. Xoce O mirov li ser "dieşe O
naeşe" bihev dikevin. Mirov disa dibeje: - Dieşe. - Heger dieşe, raye min
bide. - Ez nikarim raye te bi
dim. Xoce: - Çima tu dibeji dieşe O tu
nikari eşerayemin bidi. Mirov: - ~şa min heye, le ez ni
karim rayete bidim. Xoce bi kef dibeje: -Lo geniyo! Ez ji dibejim,
"Xwede heye." le ez nikarim raye te bidim.
Li ser ve bersive, herdu mirov tobe dikin O dibin misliman. Qadi ji di heyrete de dimine.
Gotin~n p~şiyan • Şer şer e, çi jin e çi mer e.
• Kurma dare ne ji dare be dar narize. • Giyadi bin kevir de namine.
• NÜBIHAR 36 •ILON 1995 • 25
www.ars
ivaku
rd.o
rg
.-------------------~-----------~-------
26
Diwan/4 SEYID ELIYE FINDIKi
Ji tlpen erebi: BABE HACER BERIVAN
Elf palde were raye Bişo xwe j'elıle dunyaye Ge lo ma qet te bfr naye Nedft te j'wan ji xeyr sarf
Eger zahir de e w dost in Di bati n de te ne post in Hemf yek kfş ü yek bost in li wan dür be bi lıişyarf
Xuda bigre ternam berde Bila l'ber te nebin perde Ne bej e u qenc e e u merd e H eye tauik ji dijwarf
Bi we taue neçe re da Tu lıişyar be ji u ir pe da De tu nem nı di lıeyt·e da Te lıew dt j'nişka ua harf
Hezar Jıeyfe ku dostanı Ne safi bf j'dil ü canf Bi ye b'lıfle'w duezmanf Me cerbandiye sed carf
Me ce rhandin gelf j'dostan Ne şagirtf belf j'lıostan Bi rerıg b ün wek gule bostan Xezam weşlıan bi lıawarf
Diue dost leu b iki n se bre Şerfk bikin xweşf'w qehre He ta ku ew b için qebre Eger ne lıfç e e w yarf
Be le xase Xude man e Wefadar in ne wek ua ne Bizan Seyda yekf j'wan e Tu bawer nakf her da rf
Be le b'şerte tu çeknas bf li bo re kfne derhas bf ]'Xudaye xo ra nıerxas bl Nedf dest nefse lıefsarf
Heçf hefsar bide nefse Mulıeqqeq ew kes e b'telıse Ew e paşf b içe lıebse Be le lıebsa reş il tarf
Nebe teslfm ji nefse ra Xwe bişdfne wekf 1nera Bike şerr tJ_ qirfn pe ra Şeu ıl roje lıeta karı
Heçf melıbübe Seyda be Dikim heuf ku dilşa be Qiyamet ku li rne rabe Xilas bit e w bi yek carf
• NÜBIHAR 36 • fLON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
Pirsname/5 SELMAN CiHADVAN
Cewab@n xwe bi remza "Pirsnaıne 1 5" bişlnin navnlşana kovara me. Ji nav kes@n ku hemft cewab@n wan rast in, em@ bi r@ya pişk@ bi 10 şexsan, bi her yeklkit@bek
ji kit@b@n Weşanxaneya Nftbihar@ diyari bikin.
1- Rojmaneya peşin a kurdi Kurdistan ji aliye ki ve derdihat?
A- Miqdad Midhet Bedirxan B- Celadet Bedirxan C- Ebdurrehman Bedirxan D- Muhemmed
M ehri 2- Berpirsiyare
gişd ye rojnameya Kurdistan ki bO.?
A- Cemal Baban B- Miqdad Mid
het Bedirxan C- Siddiq Ebdillah D- Ebdurrehınan
Bedirxan 3- li van zimanan
kijan neziktire zi- ,. m ane kurdi ye? 1
A- Tirki B- Erebi C- Farisi D- Ingilizi 4- Niviskare pir
tO.ka Kürdistan Teali Cemiyetiki ye?
A- Isınail Göldaş B- Felat Dilgeş C- Ahmet Aras D- Zeynelabidin Zinar 5- Ev parça helbeste ya ki ye? Pirsiji dinemin ev bi hikmet: "Mehra te çi?" Go te min ku: "Himmet" Hasil ku., dine bi şir il ihsan Texsir dibit jiboye insan A- Feqiye Teyran B- Eliy@ Heriri C- Osman Sebri
D- Ehıned@ Xani 6- Ji van weşanan kijan mehaneye? A- Arınane B- Welate Me C- Roj
D- Ranahi 7- Ji van weşanan
kijan fesHname ye, ango her mewsime carke derdikeve?
A- Govend B- Sterka Rizgari C- NOdeın D- Welate Me 8- Kljan herem
navenda Rojbilata Navin e?
A- Kurdistan B- Iraq C- İran D- SO.ri 9- Ji van hevokan
kljan ne rast e? A- Tujiri. B- E w Araın e. C- HO.n çawa ne. D- Em baş in. 10- Ev helbest a
ki ye? M ir ina zilma xedar bizan yara min tu. yi Hey he vi ya we roje ku. debara min tu. yi Xwezi mirin nebtina heta mirina zilme Şeva mirina zilme, şev-enısa min tu yi A- Cankurd B- Xeyyaın C- Mela Qasiın D- Baba Tahire Uryan
Bersiven Pirsname 1 4 1- (A) 2- (D) 3- (A) 4- (C) 5- (B) 6- (D) 7- (A) 8- (C) 9- (B) 10- (B)
• NÜBIHAR 36 • TLON 1995 •
•
27
www.ars
ivaku
rd.o
rg
28
Naveroka sala seyemin
A
Imzayen li jer, nave kesen ku saıa sayemin de di Nubihare de nivise wan weşiyane nişan didin. imza li gor tertiba paşnavan hatine rezkirin. Jimareyen di
nava paranteze de; yen ewil, hejmar; yen din, rupel in.
ACAR Hayrullah • "Dile min li welate min veşerin" (26/7) • Azadi O idareya adil (ji Bediuzzeman Seide
Norsi) (32/6) • Lepirsin (34-35/3)
AKAR Hüseyin • Tenyayiş mergo (27/29)
AKIN Gülten • Strana kese ku li xaniye bilind rOdine (33/21) • Gotina dawi (33/21)
AKTÜRK Süleyman • Lepirsin (36/7)
ALAN Meme • Çend gotin li ser nivlsara 1 COiemergi ya di
"Welate Me" de (33/22) • Lepirsin (36/4)
ALi Muhemed • Lep_irsin (34-35/9)
ALPAYDIN Ahmet • Eli rabe (ji Seyid Eliye Findiki) (28/29)
ALTAN Ahmet • Atakurd (31 /26)
ALUÇ Mehmet Ali • Biecibin biecibin O bistin (ji Nurettin Dur-
man) (29/15)
AMED Abdiilah • Heq O hiqOqe kurdan (31/13)
AMED Xelil • Zarokname/1 (34-35/46) • Zarokname/2 (36/23)
AMED i Turabiya • Ez çi kes im (29/23)
ARAS Ahmet • Lepirsin (36/5)
ARSLAN M. ihsan • Le pirsin (34-35/11)
AZAD Medeni • Axinek ji bo ... (34-35/45)
AZADi Rojhat • Lepirsin (34-35/19)
BABE Hacer Berivan ·Eli rabe (ji Seyid Eliye Findik!) {31/27) • Diwan/1 (ji Seyid Eliye Findik!) (32/5) • Diwan/2 (ji Seyid Eliye Findik!) (33/12) • Diwan/3 (ji Seyid Eliye Findiki) (34-35/34) • Diwan/4 (ji Seyid E liye Findiki)' (36/26)
BAVE Xece • Peşhati ya islame ye (ji Seyyld Qutub)
(27/24) • Çar istilahen Qur'anf yen bingehfn (ji Sey-
yid Ebul Ala ei-MewdOdi) (30/18)
BAVE Zin • Rastnivisina kurdi/1 (30/13) • Rastn ivisina kurdi'/2 (32/4) • Rastnivisina kurdi/3 (33/8) • Rastnivislna kurdl/4 (34-35/38)
BAWER Ehmed • Nazire (ji M ele Evdilqadir) (27 /22)
BERiVANi Azad • Bikaranina zimane kurdi (27/14)
BERZ Koyo • Pola bikin (30/11) • Jahra awday (31/4) • Qisey verenan (32/20)
BEÇARE Raife
• NÜBIHAR 36 • ILON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
• Lava dikim (29/21)
BIRiNDAR Husen • Çiroka min Cı bapire min (27/21)
CAN Mehmed • Hilen şeyten (ji Muhyidine Erebi) (26/26)
CANKURD • Silavek bo dost Cı yaran (26/1 O) • Newroz (28/17) • Guhertina elfabeya kurdi (30/6) • Çiyayo! (30/25) • Welat nadim (33/31) • Ez de herim (34-35/24) • Bo sesaliya NCıbihar (36/18)
CEWERi Firat • Lepirsin (36/9)
CIZiRi Adnane • Du maf: Netew Cı zirnan (32/25)
CiHADVAN Selman • ida min (28/23) • Pirsname/1 (31/32) • Pirsname/2 (32/32) • Pirsname/3 (33/32) • Pirsname/4 (34-35/48) • Pirsname/5 (36/27)
ÇAMLIBEL Yılmaz • Lepirsin (34-35/12) • Lepirsin (36/7)
ÇEViK Süleyman • Hevpeyvin bi gerinandeye rojnama Welate
Me Mazhar Günbat re (26/20) • Şeş pirs (ji Bediuzzeman Seide Norsi)
(27/7) • Bi ismail Göldaş re hevpeyvin/1 (28/1 O) • Bi ismail Göldaş re hevpeyvin/2 (29/24) • Li ser e dalete (33/14) • Lepirsin (34-35/13)
ÇEXOV Anton • Kemana Roçild (25/24)
ÇiÇEK M. Rauf • Lepirsin (36/5)
DEHSIWAR Mihemed • Lepirsin (36/13)
DILGEŞ Felat
• Rexne Cı xwerexnekirin (30/22) • Lepirsin (34-35/7) • Lepirsin (36/15)
DILKANi Seyda • Melaye qCırişa (34-35/42) • Çengek tişt (34-35/43)
DILZAR Hazane • Tene dayik lorandin (29/9)
DOSKi Tehsin ibrahim • Mem Cı Zin li çi dem jiya bün (31/29) • Du helbesten Feqiye Teyran (32/22)
DURMAN Nurettin • Biecibin biecibin Cı bistin (29/15) • Bi meqame Huseyni (34-35/30) • Şex Cı mirin (36/22)
EFLATON • (Şikefti) (31 /11)
EPÖZDEMiR Bedirxan • Du helbest (34-35/37) • Lepirsin (36/1 O)
EREBi Muhyidine • Hilen şeyten (26/26)
ESLAN Şukri • Gazi li tirkan: W erin ser heqiye (31 /5)
ETMANi Behram • Dua Cı niyeta rojiya remezane (28/32)
EVDILQADIR Mele • Nazire (27/22)
FAROiNi Zana • Le pirsin (34-35/14) • Lepirsin (36/14)
FEQIYE Teyran • Av (34-35/40)
FEQi Huseyn • Lepirsin (34-35/15) • Lepirsin (36/11)
FINDIKi Seyid Eliye • Eli rabe (28/29) • Eli rab e (31 /27) • Diwan/1 (32/5) • Diwan/2 (33/12)
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 • 29
www.ars
ivaku
rd.o
rg
30
• Diwan/3 (34-35/34) • Diwan/4 (36/26)
FlRAT Zafer • Tefsira ayetan/1 (ii Eli Şerieti) (32/11) • Tefsira ayetan/2 (ii Eli Şerieti) (33/1 O)
GARiB Şex Omer • Hevpeyvin/1 (25/17) • Hevpeyvin/2 (26/12) • Marksizma dawihati Cı pirsglreka kurdi
(32/28)
GENÇ Nurullah • Xiyal (27/29)
GÖLDAŞ ismail • Hevpeyvin/1 (28/1 O) • Hevpeyvin/2 (29/24)
GURDILANi Azad • Serokatiya Karen Diyanete Cı zimane tirki
(34-35/35)
GÜLMEZ Naci • Hevpeyvinek li gel Şex Omer Garib/1
(25/17) • Hevpeyvinek li gel Şex Omer Garib/2
(26/12) • Lepirsin (36/16)
GÜNBAT Mazhar • Hevpeyvin (26/20)
HAVDAROGLU Mele Alaeddin • Bediuzzeman Seide Norsi (27/12)
KAHRAMAN Emirşah • Ji xebatkaren NObihara xweşik re (27/25)
KARA Sabah • Mesnewi/5 (ji Mewlana Celaleddine Romi)
(25/12) • Marsiyeyen rojhilat/7 (25/16) • Dubeyti/46-55 (ii Baba Tahire Uryan)
(25/23) • Rubaiyat/26-30 (ii Omer Xeyyam) (25/29) • Mesnewi/6 (ji Mewlana Celaleddine Romi)
(26/4) • Marsiyeyen rojhilat/8-9 (26/11) • Dubeyti/56-65 (ji Baba Tahire Uryan)
(26/16) • Rubaiyat/31-35 (ji Omer Xeyyam) (26/19) • Mesnewi/7 (ji Mewlana Celaleddine Romi)
(27/4)
• Marsiyeyen rojhilat/1 o (27 /9) • Dubeyti/66-75 (ji Baba Tahire Uryan)
(27/16) • Rubaiyat/36-40 (ji Omer Xeyyam) (27/20) • Mesnewi/8 (ii Mewlana Celaleddfne Romi)
(28/6) • Marsiyeyen rojhilat/11-12 (28/18) • Dubeyti/76-85 (ji Baba Tahiı·e Uryan)
(28/21) • Rubaiyat/41-50 (ji Omer Xeyyartı) (28/25) • Mesnewi/9 (ii Mewlana Celaleddtne Romi)
(29/4) • M ersiyeyen rojhilat/13-14 (29/1 O) • Dubeyti/86-95 (ji Baba Tahire Uryan)'
(29/13) • Mesnewi/1 o (ii Mewlana Celaleddine Ro
mi) (30/4) • Mersiyeyfın rojhilat/15-16 (30/7) • Dubeyti/96-105 (ji Baba Tahite Uryan)
(30/14) • Marsiyeyen rojhilat/17-21 (31/9) • Mesnewi/11 (ji Mewlana Celaleddine Ro
mi) (31/15) • Dubeyti/106-115 (ji Baba Tahire Uryan)
(31 /22) • Marsiyeyem rojhilat/22-24 (32/12) • Mesnewi/12 (ji Mewlana Celaleddine Ro
mi) (32/18) • Dubeyti/116-125 (ji Baba Tahite Uryan)
(32/21) • Marsiyeyen rojhilat/25-28 (33/5) • Dubeyti/126-135 (ji Baba Tahire Uryan)
(33/9) • Mesnewi/13 (ji Mewlana Celaleddine Ro
mi) (33/17) • Dubeyti/136-145 (ji Baba Tahire Uryan)
(34-35/31) • Pişti se salan NObihar (36/3) • Dubeyti/146-155 (ji Baba Tahire Uryan)
(36/20) • Mesnewf/14 (ji Mewlana Celaleddine Ro-
mi) (36/21)
KARADEMiR Yakup • Lepirsin (36/8)
KARADENiZ Ali • Kemana Roçild (ji Anton Çexov) (25/24) • Yezidi O yeziditi (26/17) • Mirov rewi ye (29/14) • Çend mulaheze li ser bejeya "x.wezayi"ye
(31/20) • "Bexçeye vişne" (34-35/32)
KERKÜKiKameran
• NÜBIHAR 36 • fLON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
.----------------------------------------------------------------~
• Tahir Begi Caf (34-35/39)
KESKiN Abdullah • Lepirsin (34-35/4)
KILIÇ Suud • Atakurd (ji Ahmet Altan) (31/26) • Le pirsin (36/14)
KOYTAK Cahit • General çima nikarin derkevin zikakan
(31/12)
KURDISTANi Birindar • Sed nav ü sed rengi bes e! (31/19) • Nameyak bo Ehmede Xani (31/28)
KURŞUN Süleyman • Lepirsin (34-35/17)
KUTLAY Naci • Lepirsin (36/13)
MELA Qasim • Nuqurç/49-53 (34-35/23) • Nuqurç/54-58 (36/19)
MERYEMXAN • Xiyal (ji Nurullah Genç) (27/29)
MEWD0Di Seyyid Ebul Ala el-• Çar istilahen Qur'ani yen bingehin: Ilah,
reb, din, ibadet (30/18)
MIHACIR Aqil • Hovitiya hovan ü em (27/1 O) • Zanina zimen ü ranikirina gel (27/27) • Hevidari ü geşkirina roleyen me (28/30) • Serkevtina dil (32/15)
MIRADXWAZ • Nalinen birineka kevnenü (31/17)
NAS Ehmed Xemgir • Şi'ra Ş exe Eziz (31 /31)
NORSi Bediuzzeman Seide • Şeş pirs (27/7) • Azadi ü idareya adil (32/6)
NÜBIHAR • Di destpeka sala seyemin de (25/3) • Ji neqenciye süistifade nabe, le ji qenciye
süistifade dibe (26/3) • Xwexapandin: "Tu ji me yi, baş i; ne ji me yi,
ne baş i" (27/3) • Pewistiya teküzkirina alfabeya kurdi (28/3) • Xweşber, Mirate, Rono O sirüden berikirine
(28/20) • Çi gotin ı (28/24) • Nüçeyen mehe (28/32) • ltıasa siyaseta dine resmi, milete resmi,
mezhebe resmi (29/3) • Weşanen kurd7 yen nO (29/31) • Ihmaleka tarixi: Di islama de heq O hiqOqe
milatan (30/3) • Dijminen zat e mirov (31 /3) • Seroke Karen Diyanete nizane ku çi dibeje
(32/3) ·Zora qanOnan, zorasiyan (33/3) ·Rapora "Pirsgireka Rojhilat" a TOBB: Şir O
sir tevlihev (34-35/3)
NÜRULLAH Newzad • Bediuzzeman Seide Norsi (ji Mele Alaed
din Haydaroğlu) (27/12) • Em ki ne, ji kO ten, diçin kO (29/22) • Em O seydaye me Ustad Bediuzzeman Se
ide Norsi (Kurdi) (30/29) • Xebatkaren NObihara delal re (31/25)
OFLAZ Hozan • "Gotinen navdaran" (30/26) • General çima nikarin derkevin zikakan (ji Ca
h it Koytak) (31/12) • Wek ku qe nin e (ii Hilmi Yavuz) (32/1 O) • Strana kese ku li xaniye bilind rOdine (ji
Gülten Akın) (33/21) • Gotina dawi (ji Gülten Akın) (33/21) • Bi meqame Huseyni (ji Nurettin Durman)
(34-35/30) • Şex O mirin (ji Nurettin Durman) (36/22)
OM ERI i. • Sersal (29/18) • Keça pe ri (30/31)
ÖNAL Ahmet • Lepirsin (36/15)
ÖZDEMiR Latif • Gazin ji cihane (32/17) • Xewnek xweş (33/28) • Le pirsin (36/1 O)
PAŞA Berhim • Gaziya min (30/1 O)
POLAT Lokman • "Hez o bedewiya penOse" (28/27)
• NÜBIHAR 36 •fLON 1 995 • 31
www.ars
ivaku
rd.o
rg
32
• Kovarak nO: Çira (30/32) • Lepirsln (36/12)
QUTUB Seyyid • Peşhati ya islama ye (27/24)
ROMi Mewlana Celaleddine • Mesnewi/5 (25/12) • Mesnewl/6 (26/4) • Mesnewi/7 (27/4) • Mesnewl/8 (28/6) • Mesnewi/9 (29/4) • Mesnewi/10 (30/4) • Mesnewi/11 (31/15) • Mesnewl/12 (32/18) • Mesnewi/13 (33/17) • Mesnewl/14 (36/21)
RÜŞEN Xurşid • SOreta Nas O dergahe penahiye (29/16) • Qelaştina taritiye: SOreta Feleq (30/15) • Peyama Qur'ane: SOreta fxlas (31/23) • Bedeneama kufre: SOreta Leheb (33/19)
SAGLAM Bahaeddin • Serab (29/19)
SALiHOGLU M. Latif • Lepirsin (36/17)
SMAiL Selim • Li vir ne bes bO, dora wir e! (30/21) • (Şikefti) (ji Eflaton) (31 /11)
ŞAHREZA Birewer • Marksizma dawihatl O pirsgireka kurdi (ji Şex Omer Garib) (32/28)
ŞERiETi Eli • Tefsira ayetan/1 (32/11) • Tefsira ayetan/2 (33/1 O)
ŞOREŞ Suleyman • Sefinetun kesefineti NOh (27/32)
TEK OŞ iN • Mar O rovi (27/26)
TiMURTAŞ Abdulhadi • Minafiq 'O Mescida Dirar (27 /30) • Seyda Mele Xelile Hezani O "Nehcul
Eflam"a kurdi (29/20)
TUNÇ Osman • Hewl el-qeziyyet el-kurdiyye (25/32)
• Le pirsin (34-35/21)
URYAN Baba Tahire • Dubeyti/46-55 (25/23) • Dubeyti/56-65 (26/16) • Dubeyti/66-75 (27/16) • Dubeyti/76-85 (28/21) • Dubeyti/86-95 (29/13) • Dubeyti/96-105 (30/14) • Dubeyti/1 06-115 (31 /22) • Dubeyti/116-125 (32/21) • Dubeyti/126-135 (33/9) • Dubeyti/136-145 (34-35/31) • Dubeyti/146-155 (36/20)
UZUN Mehmed • Li ser "Pewistiya tekOzkirina alfabeya kur-
di" (29/8)
XERiB Abdullah • Lepirsin (36/17)
XEYYAM Omer • Rubaiyat/26-30 (25/29) • Rubaiyat/31-35 (26/19) • Rubaiyat/36-40 (27/20) • Rubaiyat/41-50 (28/25)
YAVUZ Hilmi • W ek ku qe nin e (32/1 O)
YEKTA Ayhan • Netew O peşveçOna zirnan (27/18)
YILDIZ Bekirhan • Em O xelke din (30/20)
YÜKSEL Mufid • Jiyannameya Şex Es'ede Erbili (26/31)
ZELAL Rojin • Eqle hin ji tirkan hin bi hin te1e sere wan
(30/9)
ZEND Dr. Yusif Dara • Alfabeya fatini ji bo zirnan e kurdi (33/29)
ZINAR Zeynelabidin • Rewşenbir O rewşenbiri (25/14) • Mast (28/19) • Peymana Amasyaye ( 1514) (29/11) • Gelşa alfabeya kurdi (29/30) • Lepirsin (34-35/6) • Tirkbapir O Kemaltiti (34-35/26) • Lepirsin (36/9)
• NÜBIHAR 36 • iLON 1995 •
www.ars
ivaku
rd.o
rg
KITEBEN EM BELA V DII(IN (DAGITIMINI YAPTIGIMIZ KiTAPLAR)
Kiteben kurdi (Kürtçe kitaplar) ................................................. (Hundir:TL) (Oerve:DM) • Hisala Biratiye (Uhuvvet Risalesi) ........................................................ 50.000 .................. 3 • Hisala Biratiye (Bi tipen ere bl) .............................................................. 50.000 .................. 3 • Peyiva Bist O Seyeınin (23. Söz) ........................................................... 50.000 .................. 3 • Peyiven PiçOk (Küçük Sözler) .............................................................. 75.000 .................. 5 • Niınej Dikim 1 Komisyon (Kuşe) .............. , ..•...................................... 120.000 ................. 8 • Niınej Dikim 1 Komisyon (Sip1) .......................................................... 11)0:000 .................. 6 • Dlwan 1 Mele EhınedeCjztr1 , ... ;································:·······················ioo'.orw.ı.;.: .......... ,U ·. · • Doza Hn 1 Hiseyn Eli Şaşar .................................................... : ........ : .... rs:ooo ................... s • Ferheng (kurdl-tirkl, tirk1-kurd1) 1 D. lzoli ........................................ 450.000 ................ 25 • Ferheng (zazaki-tirki) 1 Malm1sanij ................................................... 250.000 ................ 12 • Mewlüd (lat1n1) 1 M ele Ehınede Batey1.. ............................................ 1 00.000 .................. 6 • MewlOd (ere bi) 1 M ele Ehmede Bateyi ................................................ 60.000 ................. .4 • Mewlüd (ere bi) 1 Miheınmed Emine Heyderi ..................................... 60.000 ................. .4 • NO bar 1 Ehınede Xani ......................................................................... 80.000 .................. 5 • MewlOd 1 (zazakl) M ele Ehmede XasL ................................................ 75.000 .................. 5 • Eqlda Yınane (erebl) 1 Mihemmed Emine Heyderl .............................. 2s:ooo .................. 2
Kiteben tirki (Türkçe kitaplar) • Bediüzzaman 'ın Hayatı 1 Abdurrahman Nursi ................................... 80.000 .................. 5 • Bediüzzaman'ın Volkan Yazıları 1 Osman Hesulan .............................. HO.OOO .................. 5 • Şırnak Baskını 1 Osman Resulan ......................................................... ~10.000 .................. 5 • Aydınlık ve Dindarlık 1 Abdulkerim Sur u ş (Çev. Sabah Kara) ............. 90.000 .................. 5 • Ayet Yorumları 1 Ali Şeriatİ (Çev. Sabah Kara) ................................... 120.000 .................. 8 • Dini Düşüncenin Yeniden Kurulınası/ A. Sunış (Çev. Sabah Kara) ...... ~ıo.ooo .................. 5 • llerici Gericilik 1 Abdulkerim Suruş (Çev. Abdullah Kutlu) ............... Ji0.000 .................. 4 • Peygamberler Aydınların Önderleri 1 A. Suruş (Çev. Ahdullalı Kutlu) .. 90.000 ................. 5 • Zamanın Zeynebi 1 Zeyneb B uru c erdi (Çev. Zafer Fırat) .................... 80.000 .................. 5 • 36. Paralel ve Ortadoğu 1 M. Selim Akdoğan ..................................... 100.000 .................. 6 • Hasretinden Sürgünler Bitirdim 1 Medeni Azad ................................. 80.000 .................. 5
Kiteben erebi (Arapça kitaplar) • Lemalar (el-Leme'at) ........................................................................ 400.000 ................ 25 • Mektubat (el-MektObat) ................................................................... 400.000 ................ 25 • Sözler (el-Keliınat) ........................................................................... 500.000 ................ 30
Kiteben li jor, bi hundir O derve, bi bist ji sedi (20 %) erzanl ten e şandin. Yen ku h un dixwazin, bihaya wan hesab bikin, ji mecmOa bihaye, 20% keın hi kin, haqiye li hesabe jere razinin O fotokopiyeke pela razandine, bi ınektOba xwe ya ku w e na ve kiteban tede nivisandiye, bişinin navnişana kovara me. ·
(Yukarıdaki kitaplar yurt içi ve yurt dışına% 20 indirimle gönderilir. Istediklerinizin tutarını hesaplayın, toplamdan % 20 düşün, geriye kalan tutarı aşağıdaki hesaba yatırın ve alındı belgesinin fotokopisini, istediğiniz kitapların isiınierini ihtiva eden mektupla birlikte dergimizin adresine gönderin.)
' JIMAREYEN HESABAN (HESAP NUMARALARI): Li h un dir (Yurt içi): Postgiro (Posta Çeki): Süleyman <,:evi k, ()5R2f15
Li derve (Yurt dışı): Süleyman Çevik, Iş Bankası Yavuzseli ın ~uhesi, 1079-:iOl00-3118770
NAVNJŞAN (ADRES): NObihar, Kıztaşı Cad. Kuriş Apt. No: 51 /?ı, Fatih 1 istanbul
Tel: (212) 53:i 75 88 Faks: (212) 524 00 3H
www.ars
ivaku
rd.o
rg
top related