ahkyak ai hta grau ahkyak dik ai ten daw- (5)
TRANSCRIPT
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
1/7
Ahkyak ai hta grau Ahkyak dik ai ten
Daw- (5).
Moi naanhte Wunpawng Jinghpaw Myu sha ni a Ji/Wa ni gaw-Sadi dung
Kang ka ai,Atsam Marai rawng ai,Gumshem ai Amyu ni rai ga ai.Manang wa hpe n-
tara ai galoi n-galaw ai,Manang wa a Yi Sun Hkau na,Dum n-ta Htinghput Hting
ra, Lamu ga ni hpe mung majoi mya lu mya sha, gashun lu gashun sha ai lam galoi
n-galaw ai, Myit masin san seng ai Amyu ni rai ga ai.
Dai majaw Du Kaba Lazum Tang Ji hte anhte a
Ji/Wa ni gaw KNDO ni a lata kaw na Munghpawm Mungdan hpye hkye, U Nu a
Lata de ap, Bumga de Yi bai wa hkyen sha mat ma ai re. Dai ten gaw Federal
Munghpawm Mungdan woi gaw de na nga ai Myen ni a Ga hpe kam ai raitim,n-
kam ai raitim Masa naw la yu, Madat yu ra ai Ten mung rai nga ai.
Lam mi hku tsun ga nga yang. anhte Jinghpaw ni
gaw-chyahkraw chyahkrun, Numhpu hte hput re ai Pa layang, shingjut shingnaw
hkan n-kam nga dam hkawm ai majaw mung,N-bung hpungtsin lu,Tsit lali ai hpun
kawa,N-hprang Sut rai,Du Sat Du Myeng hkum dingnum ai Shagawng Bumga debai n-htang U-hwi mat wa ai lam rai nga ai. Dai hpe shut ai ngu nna gaw tsun n-
mai nga ai.Dai zawn re.. anhte Jinghpaw ni a myit dingman san seng ai lam ni gaw
Myen ni a matu ahkaw ahkang kaba rai mat manu ai.
Dai zawn Myen ni ahkaw ahkang la mat wa ai gaw
Dai ni du hkra rai yang shaning (60) ning jan pyi na mat wa sai re.
Myen mung hta e Galai shai taw nga sainga ai lam hta-N-
tsa daw hte n-pu daw gaw Wa shakap shai rai taw nga ai.nga nna..Myen Mung
Lit hkam U-N Dat Kasa Shinggyim Ahkaw Ahkang Hpung( HMR) Tomas Ojea
Quintana wa hku nna, U-N Zup hpawng kaw 2013-ning March (11) ya shani e
tsun ai.
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
2/7
Jinghpaw Mung kaw byin taw nga ai lam ni hte kaga
Myen mung shara magup e byin taw nga ai Shinggyim ahkaw ahkang tawt lai ai
lam ni kahtap nna bai nbyin na matu, lai wa sai ten ni hta tawt lai mat wa ai lam ni
hpe Mungkan Wunpawng Rapdaw(U-N) hku nna Ahkyak la nan la ra sai lam ni hpe
mung tsun lai mat wa sai re.
Ya aten hta ta tut byin taw nga ai lam ni gaw Myen
Mung galai shai na grai naw ra ai lam kade a Myiman mung n-tau ai, teng man ai
maga tsap nna Quintana wa tsun ai lam ni gaw grai nan chyeju dum hkungga ging
ai lam ni rai nga ai.Teng ai. Hpa majaw Theing Sein hte ASSK Myi di chyip rai
Mungkan hpe masu taw nga ma ai kun? Mahtai gaw Theing Sein wa hku nna
Myen Mung ngwi pyaw sai. Democracy Mungdan de galai shai magang taw nga
sai. Dai majaw Mungdan gaw gap ai lam ni hta garum shingtau Madi shadaw lamarit nga-Mungkan shing grup nna hpyi sha hkawm taw nga ai lam rai nga ai.
ASSK mung- Myen Mung galai shai taw nga sai.nga
hkan masu lawm taw nga sai. Hpa majaw i? nga yang Hpyen Du ni tsun ai hku
nhkan masu nang jang shi a Asak gyam sat wa na hkrit tsang taw nga lu ai. Ya Aten
ASSK gaw Myen Hpyen ni shing run gat jaw nna Uraw kata e (Rapdaw) e Rim
rawng tawn da ai hkrum sai. Htawng n-rawng ra ai Htawng hkrat taw ai lachyum
rai nga ai.U shoi shoi hkrum ai ngu gaw tinang ra ai hku n-0mai hkawm sa, n-maitsun shaga, masha wa Dung nga jang dung ra, Rawt nga jangh Rawt ra re ai gaw
Bawng dung htawng rawng ai masha hte hpa naw shai nga a ta? Dai hta n-ga
Myen Hpyen asuya nig aw ASSK hpe Myen Hpyen asuya ni gaw lam amyu myu hku
jam jau jaw lu nga ai.Tsi htu sat kau na kun? Kalang ta n-si ai Jung taw ai baw
Agung Poison ni Malu masha kaw bang jaw katut na kun?. Korea Sumla Hkrung ni
yu ga ai n-rai?Shada Agung jaw n-na sat hkat Hkaw gashun hkat re ai le. Dai
majaw Than Shwe wa mung Korea Sumla hkrung ni grai yu ra ai da. Kaja ai gaw
Kasi n-la ai, Masha hpe gara hku maw galeng sha na, Hpyu sha na, hpyawp sha nahpaji ni hpe chyu sha hka ja taw nga ai da. Dai majaw Laika ka ai wa gaw KIO/A
Ningbaw Ningla ni hpe Myen hte hkrum na rai jang Tinang a Shat makai tinang
gun nna she sa ga. Baren Num Raw mi n-nga- Myen ni dung ai Punghkum kaw
dung yang pyi shawng ahpu kau nna she dung ra na re ngu tsun mayu ai hku re.
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
3/7
KIO Ningbaw kaba Brang Seng pyi Miwa Mung de chyahkring
hkring sa, shanhte hte rau lu,rau sha rai, Hpang daw American hte bai matut
mahkai na zawn rai wa jang Jung nna si mat ai lamNingbaw Kabajan Na Hpaw
Kaw Mai(Nu Ba) Laika ka ai wa hpe tsun dan ai. Miwa ni manawn kau ai re lam
chye lu ai. Dai hta n-ga, Ningbaw Kaba Maran Brang Seng jan-Na Hpaw Kaw Mai a
Makoi Mayang Poi ( 5-1-2013/ Bat Kru) ya shani e mung-Tat Kone N-ta makau na
Jinghpaw La kasha langai mi hpe Shanglawt Spy re nga..Mara kata kaw sa gap
sat kau ai lam chye lu ai. Mahtai gaw- nanhte Jinghpaw ni hpe anhte kam ai hku
galaw lu ai ngu ai lachyum hpe, Lasu su ai kaw sa du ai Makyin jinghhku,Mung
masha-5000( hkying manga jan) hpe Power madun dan ai lam rai nga ai. Lam mi
hku tsun ga nga yang Masha n-dai ram law hkra Ningbaw kaba jan hpe sa Hkungga
jaw hku hkau tsawra ai lam hpe manawn ai majaw rai nga ai.(N-dai KIO Ningbaw
Kaba Maran Brang Seng Jan Na Hpaw Kaw Mai hpe Howa Duwa Hkun Hpung
Kanu Kawa tai nna sa hpyi Hkung ran ya ai lam chye lu ai.)
Lahta e tang madun lai mat wa sai hte maren- Myen ni gaw manawn
masham,n-ju ndawng myit grai law ai ni re majaw- Hkrum zup Hpawng shagu sa
ai Du Kaba Sumlut Gun Maw hte Shanglawt Dat Kasa ni hku nna, grai sadi maja ra
na ga ai. Sha Sadi, Hkawm Sadi. Yup Sadi. Rawt Sadi. Lam shagu hta grai sadi maja
ga ngu mayu nngai. Manawn masham ngu ai gaw hkrit ra dik ai Myi hte n-mu lu aiHpyen kaba rai nna, Mani sumsai, Ga ngwi Ga pyaw hte Masha Sat chye ai Myen
Hpyen ni a Zai Ladat hpe Hpaji hte koi yen chye ra na ga ai.
Dai hta n-ga anhte Jinghpaw ni hte mung grai Simsa ai zawn
nga shiga shapoi nna, Balawng hte Sam hpe bai gasat taw nga ma ai. Dai hta n-ga
Shanglawt Dap Ba (4) maga de mung shani shana Myen ni hte gasat hkat ding
yang naw rai nga ai. Gara kaw Myen mung galai shai simsa taw nga a ta? Dai ning
2013-14 ning Myen Hpyen Dap a Budget Dollar Wan 2400 ( hkying lahkawng mali
tsa) jahkrat tawn da ya masai da. Hpa a matu rai ta? Mungchying sha UNFC ni hpe
gasat na matu sha rai nga ai.
UWSA ni hpe mung shara htawt ya, hting nut ya nga nna bai
jahte tam taw nga masai. Teng sha nga yang Hpyen N-gun jat nna htu lung wa ai
shanhte Myen ni mahtang she- htingnut ya ra ai re. Hpa majaw n-htang hku Gwi
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
4/7
Lagut daru nga taw ma ta? Ya Kayin (Woi Hkyi) ni hte mung bai n-htuk wa masai.
UWSA ni chyawm ting ting hkang hkang sha re. Myen ni hpe.Gwi yang gaw sa
wa marit..shakrip hkat ganga taw sai. Raitim kaja wa shateng wa jang Myen ni
gaw- majoi shala ai she re nga.. Statement (5) hpe Lekmat htu masu nna UWSA ni
hpe bai abawk masawp kau masai. Dai majaw Myen jahkrit shagu anhte Ahkyak n-
mai shatai na ga ai.Majoi Wau masu ai she re.
Myenngu ai gaw.. grai dinghpring ai wa pyi-
N-hkyau naw re da. Dingman dik ai Myen gaw U naw lagu ainga kaba ai ni
tsun ma ai. U Lagu ai hpe Mara ngu- shanhte Myen ni n-mu ma ai. Shanhte
Myen ni kaw Thasaung Thaing U Lagu Poi/November Shata hta (Thakhu
Lay/Thakhu Gyi Ngya) nga nna dai ni du hkra nga malu ai. Hkrak nga yang dai U
Lagu poi gaw shanhte Myen ni India de na Gawng-ngu (Hpara) wa lagu ai poi rainga ai. Pagan (Anaw Ratha Min) a prat hta- Ayi Gyi Yahan---ngu ai Hpungkyi
Masu ni gaw,Hkungran hkyen ai Num N-nan hpe Pan U Lut..nga nna shawng woi
yup kau kau re hpe n-ra ai majaw,India de na Budda Sasana galaw na matu du sa
wa ai Shin Arahan Mahte Myata Htera Wada Budda BadaMakam masham hpe
shanhte Myen ni dai ni du lang nga ma ai.(N-dai lam ni hpe Laika ka ai wa naw
kaji nga yang Jawng Laika kaw sharin ga ai re.)
Jaw ai- Buda Makam mung lu sai. Raitim Dagu Gyi Hpaya n-nga ai majawIndia de na Gawng ngu Hpara hpe bai wa lagu la masai. Dai Gawng Ngu Lagu ai
lam hpe Masat Masa galaw ai hku dai ni du hkra Lagu ai Poi (shn) U Lagu Poi hpe
shaning shagu Thasaung Daing Poi hta galaw law rai nga ma ai. Dai Thakhu Lay
Ngya, Thakhu Gyi Ngya (2) Na hta, U Lagu sha ai ni hpe Myen Asuya hku nna
raitim, Myen Budda Makam Masham hku n-na raitim, kadai n-hkum pat, Pyaw
hpa lam langai hku pyi shatai nga ma ai. Lam mi hku tsun ga nga yang Myen ni
gaw Laguai Masu ai ngu ai hpe- Nampu Nampan hpa she shadu nna, Masu ai,
Lagu ai hpe mung Gaya ai baw pyi n-shadu mat masai.Dai majaw- Theing Sein wa hte ASSK gaw-
Myen Mung galai shai taw nga sai. nga Mungkan ting hpe Masu n-na
Democracy Mung dan byin tai wa lu hkra,Gumhpraw garum la mi.(Shanhte a
sumbu kaw bang kau ai.) Sanction hpaw ya mi.( Sanction hpaw jang she Myen
mung na Expost ni Tax Free byin nna Amyat grau lu nga ai.) Sanction Lawt jang she
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
5/7
Maigan ni hpe Myen Mung na N-hprang sut rai ni hpe Lata Layung Madi madun n-
na, Investment galaw na matu Manga Yung lat hte kalang hkret hkret di dat jang,
Dollar Million hku nna O-K rai mat sai.Lahpyaw hpyaw ai daram pyi n-ba ai sha
Gumhpraw lu ai mahkrun lam rai nga malu ai. Miwa kaw na mung dai zawn masu
sha ai- Dollar N-hkai Bum hta pyi n-ga sai. Le gayin masu, Waw gayin masu rai
Miwa ni dai ni du hkra Gumhpraw she hte sumpum jaw taw tim, Project gaw
langai mi mung n-lu galaw hpang, galaw taw ai ni mung Mung Masha ni bai
Marawn katut rai taw ai majaw N-ra dang taw masai. Katut naw mu ga. Katut
sha mu ga.
Myen ni gaw- Lagu Lagut, Masu
Magaw,Wan nat,Masha sat ai- shanhte a Kaji Kawa SaTan a Sai rawng chyalu
rai nga ai. Bandu La.. HeDu Bama- nga tim shanhte Myen ni teng sha Magrau
grang ai majaw n-rai nga ai. Bandu La= Hpundu La) gaw- Katha Gin Wang,
Shwegu lahta Hpundu Mare kaw na MaranAmyu Ma La she re. Anhte W-P
Jinghpaw Amyu jet jet nan rai nga ai. Gaya pyi n-chye ai. Hpundu Lawa..
shanhte Myen re da. Mani mayu sai. Hpundu La a Da Ma (Daihpa Du) ni a Aru
Arat,Kashu kasha ni,dai ni du Myitkyina kaw naw nga nga ma ai. Laika ka ai wa nan
wa hkrum shaga ngut sai re.
1981-ning hta Myen asuya ni hte Shanglawt KIO/A
Asuya ni (2) lang ngu na- Simsa lam bawng ban hpawng hta Howa Duwa HkunHpung, Duwa Zau Lawn(Manmaw),Brigadier-General Lazum Tang Ji ni hpe lapran
Salang dat ya na matu Shanglawt Asuya ni aMyen ni hpe tsun shana dat ai majaw
Lapran Du/ Salang ni Rangoon de sa du masai. KIO/A Shanglawt Asuya ni yawng a
malai- Ningbaw kaba Maran Brang Seng, Duwa Zawng Hkra,Duwa Lahtaw Zau
Seng hte Dr-Tu Ja ni lawm ma ai. Myen de na gaw- Thamada Tsan Yu hte MSL
Party Ningbaw Bochyuk Ne Win ni re. Bawng ban ai ni tsumra awng dang nna n-
ngut kre ai lam ni hpe Myitkyina kaw bai matut bawng ban na matu dawdan sai.
(Howa Duwa Hkun Hpung a Labau Laika.By- Maran Brang Page-95)
Laika ka ai wa gaw- Zup Hpawng kaw na bai n-htang du wa ai Kaji
Dwi Howa Duwa Hkun Hpung hpe- Rangoon kaw kadai hte hkrum kau da n-ni?
Ngu san yang- Bochyuk Ne Win hte hkrum kau da ainga tsun ai.Hpa baw tsun a
ta? bai ngu yang-
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
6/7
Duwa Gyi Musium/Madun Gawk kaw madun
da na matu,Bandu La a Bu Hpun Sumraw ni tam sagawn ya rit.nga ai lam
chye lu ai. N-mu ai, n-chye ai, n-nga aingu kau dat u ngu. Laika ka ai wa
gaw -Kaji Dwi hpe Sara galaw kau dat nu ai. Hpa majaw i? nga yang Bandu
La gaw Jinghpaw re ngu ai Sakse hpe Myen ni shamat kau mayu ai majaw
rai nga ai. Teng sha nga yang- Bandu La a Sumpan Gyep din hte Sumpan
Lawng Hkoi Palawng Galu hpe Laika ka ai wa nan Myi hte chyaw mu yu,
jum yu, hkra yu sai re.
Aten gaw- 1975-ning Duwa Lajawn Tu Hkawng
(Jinghpaw Mungdaw Wungyi Lajawn Ngan Seng a Kawa) ni a Sut Manau
Poi hta Daihpa Duwa Zau Gam gaw Laika ka ai ni a Shatapru n-ta kaw
manam n-na Manau sa lawm ai ten re. Daihpa Duwa gaw, Laika ka ai wahpe-
Ni hteng..Howa Du ni I Hteng hpe Shayi jaw na
rai yangn-dai Ni hteng a Kaji Kawa Maran Hpundu La(Bandu La) a Bu Hpun
Sumraw ni Hpu bang na la.nga ai. Howa ni gaw Maran rai n-na Daihpa
ni,Lajawn Du ni gaw Da-Ma rai ma ai. Laika ka ai wa a Kanau Numsha Ma
Kaw- Howa Ja Awng hpe hpyi mayu, Mahtan da mayu ai lachyum rai nga ai.
(N-dai Hpundu La a Labau ni hpe Ka lajang taw nga n-ngai.)
Myen gaw- Hpundu La hpe mung shanhte Myen re nga nna Labau Ka Masu
gale la kau ma ai. Ya hpang Jinghpaw re chye jang Jawng Laika hkan pyi n-
sharin mat masai. Labau Lagut Myen ni gaw-
(1). Manang wa a Rai majoi lu la mayu ai. (Majoi lu ai Hka hpe
pyi Htan hkra lu ainga ai Ga Malai nga nga malu ai.)
(2). Lagawn ai
(3). Ga Sadi n-dung ai
(4). Masu ai. Lagu ai. Lagut kaw na- Dammya,Dammya kaw na
Masha sat,Nam Mare Jinghpaw ni a Dum n-ta hkan na Jawngma kasha ni lang ai
Pencil, Note Book kaw n-na hkawt, naw nnan ai Num Labu, Kata Labu kaw na
-
7/28/2019 Ahkyak Ai Hta Grau Ahkyak Dik Ai Ten Daw- (5).
7/7
hkawt Myen Hpyen La ni shanhte a Madu Jan, kasha ni a matu masawn gun mat
wa ai lam Shiga ni mu hti ai shaloi, Myen ni hpe myit mung machyi, Matsat mung
matsat, grai nan hkyet rung mat ni ai. Hpang jahtum Jinghpaw ni a ----- shingbut
hpe mu tim pyi (JA) n-hkoi rawng kun? nga magawn mat wa na ni re.
Ya mung Naypyidaw Gwi Tsip kaw-(Myen
Mung ting Gap Jahkring Lekmat Htu Poi) galaw na wa arai ma ai da. UNFC hku
nna mung- Mung masa bawng ban ai lam hpe teng sha galaw ya na lam, Mungdan
kaba ni hpe Sakse shatai nna Ga Sadi jaw na matu tsun shana da sai re.
Grai htap htuk sai lam rai nga sai. Myen hpe Lapran Mungdan
Sakse Sakgan hte shawng gyit hkang kau n-na she Ga shaga ra na ga ai.
Raitim..Nanhte Myen ni Sadi n-dung Sing Nyan a Ga jahtenbai rai jang gaw
Gap jahkring Myit hkrum da ai Statement ni yawng hkra Tara n-shang sai.ngu aihpe Mungdan Kaba Sakse ni a man hta tsun da, ka da ra na n-hten?
By-
Bum Chyangau.
( Daw- 6- de bai matut hti ga.)