UNIDADE 4: A SAÚDE E A ENFERMIDADE

SAÚDE - OMS (Organización Mundial Saúde)

Estado de completo benestar físico, mental e social, e non só como a ausencia de

enfermidade

1 - A SAÚDE E ENFERMIDADE1 - A SAÚDE E ENFERMIDADE

ENFERMIDADE:

Alteración física ou mental que desencadea un mal funcionamento do organismo

DETERMINANTES DA SAÚDEDETERMINANTES DA SAÚDECaracterísticas propias do indivíduo:

• Idade• Conxénitas:Herdadas dos proxenitores no ADN

Características do ámbiente:Contaminación, axentes patóxenos

Estilo de vida:Positivo-> Hixiene, actividade física regular, non consumir substancias nocivas, non automedicarse, durmir o necesario

Sistema sanitario:Prevención , curación, Control auga e alimentos...

A ENFERMIDADE E OS SEUS TIPOSA ENFERMIDADE E OS SEUS TIPOSA ENFERMIDADE E OS SEUS TIPOSA ENFERMIDADE E OS SEUS TIPOS

transmisión

• Directa: pasa directamente dunha persoa enferma a unha sa (esbirros, contacto, relacións sexuais…)

• Indirecta: o patóxeno utiliza distintos vehículos de transmisión chamados vectores

Infecciosas:producidas por axentes patóxenos

que penetran no noso organismo

Poden contaxiarse

Non infecciosas:Causas distintas das infecciosas

Non son contaxiosas

• Auga

• Alimentos

• Animais: mosquitos...

Agresións e riscos para a saúde

Causas de mortalidade en España (2005).

AXENTES PATÓXENOSAXENTES PATÓXENOS

AS ENFERMIDADES INFECCIOSASAS ENFERMIDADES INFECCIOSAS

• BACTERIASBACTERIAS: salmonelose, tétanos, difteria : salmonelose, tétanos, difteria ……

• FUNGOSFUNGOS: tiña, candidíase, pe de atleta: tiña, candidíase, pe de atleta

• VIRUSVIRUS: gripe, SIDA, varicela, sarampelo: gripe, SIDA, varicela, sarampelo

• PROTOZOOSPROTOZOOS: : malaria, amebiase, malaria, amebiase, toxoplasmosetoxoplasmose

Célula procariotaCélula procariota

Célula eucariotaCélula eucariotaFormas acelularesFormas acelulares

• Epidemia afecta nunha zona a un alto porcentaxe

• Pandemia enfermidade extendida por todo o mundo ou amplas zonas

Transmisión enfermidades infecciosasTransmisión enfermidades infecciosas

• Mosquito anopheles malaria

• Pulga ratas Peste

• MICROORGANISMOS OPORTUNISTAS:

FACILITADA

POR

poden causar infeccións en situacións como…

• Baixada defensas

• Destrución flora

beneficiosa

• ORGANISMOS VECTORES Transmiten enfermidades exemplos

Segundo o contaxio

falamos de …

A flora bacterianaA flora bacterianaConxunto de microorganismos (principalmente bacterias) que viven no noso corpo e que aportan accións beneficiosas (axudan a dixestión de certos alimentos, impiden a entrada de microorganismos patóxenos...)

O iogur é unha boa fonte de flora

bacteriana para o intestino

A flora bacteria compite con outros microorganismos impedindo a entrada de patóxenos

ENFERMEDADES NON INFECCIOSASAgresións ambientais físicasAgresións ambientais físicas

• Radiacións ionizantes

A maior parte da radiación que recibimos ten unha orixe natural.

• Ruídos• Variacións temperatura

Os raios ultravioletas (UV) do Sol poden provocar danos no ADN das células da pel, que normalmente son reparados polas

mesmas células. Por iso, tomar o sol en exceso non é nada bo. Tampouco conven usar en exceso as máquinas de raios

Agresións ambientais químicasAgresións ambientais químicas

• Concentración de NO2 na atmosfera

2 -A DEFENSA CONTRA AS INFECCIÓNS 2 -A DEFENSA CONTRA AS INFECCIÓNS

• MECANISMOS INESPECÍFICOS → MECANISMOS INESPECÍFICOS → INESPECÍFICA: : actúa contra todos os patóxenos de forma non especializada

– Defensas externasDefensas externas• ESTRUTURAISESTRUTURAIS: pel e mucosas: pel e mucosas

• MECÁNICASMECÁNICAS::

• BIOQUÍMICAS (Secrecións)BIOQUÍMICAS (Secrecións): :

• ECOLÓXICAS -->ECOLÓXICAS --> FLORAFLORA

– RESPOSTA INMUNITARIA INESPECÍFICA ou INNATARESPOSTA INMUNITARIA INESPECÍFICA ou INNATA INFLAMACIÓNINFLAMACIÓN• AUMENTO IRRIGACIÓNAUMENTO IRRIGACIÓN POSIBILITA ACCIÓN POSIBILITA ACCIÓN FAGOCITOS FAGOCITOS (tipo glóbulo branco)(tipo glóbulo branco)

• MECANIOSMOS ESPECÍFICOS → MECANIOSMOS ESPECÍFICOS → INMUNIDAD ADQUIRIDA ou ESPECÍFICA → linfocitosINMUNIDAD ADQUIRIDA ou ESPECÍFICA → linfocitos

Movementos cilios mucosa respiratoriaMovementos cilios mucosa respiratoria

Fluxo orina e intestino cara o exteriorFluxo orina e intestino cara o exterior

Lágrimas, saliva, xugo gástrico, Lágrimas, saliva, xugo gástrico,

Acidez dos ouriños ...Acidez dos ouriños ...

BBacterias non patóxenas que compiten polo espazo coas bacterias acterias non patóxenas que compiten polo espazo coas bacterias potencialmente patóxenas. Exemplo: Lactobacilus dos iogurespotencialmente patóxenas. Exemplo: Lactobacilus dos iogures

PEL MUCOSA DA LINGUA

BARREIRAS FÍSICAS

CILIOSCILIOS

Febre e inflamaciónFebre e inflamación

-Aumenta a eficacia dos glóbulos brancos

-Dificulta a reprodución dos microbios

-Maior chegada de sangue a zona e polo tanto de defensas do organismo

Nalgúns casos a febre e a inflamación poden ser moi desmesuradas podendo dañar o propio organismo. Polo que se usan medicamentos antipiréticos

(baixan a febre) e antiinflamatorios para evitar as molestias destes procesos

Ambos son mecanismos que axudan a combater aos axentes patóxenos

Reacción inflamatoria inespecífica- fagocitos

Defensas inespecíficasDefensas inespecíficas

FagocitosFagocitos

Defensas específicasDefensas específicas

Linfocitos e anticorposLinfocitos e anticorpos

Defensas do sistema inmuneDefensas do sistema inmune

bacteria

antíxeno

Os linfocitos producen un tipo

de proteína anticorpos , cada

tipo de anticorpo é específicos para un tipo de moléculas

chamadas antíxeno

bacteriaOs fagocitos eliminan todo tipo de substancias extrañas de forma inespecífica

LINFOCITOSLINFOCITOSFabrican proteínas Fabrican proteínas

((anticorpos) anticorpos) que que se unen de forma se unen de forma específica a específica a moléculas moléculas características da características da envoltura das envoltura das células e viruscélulas e virus ((antíxenosantíxenos ) )

RESPOSTA INMUNITARIA ESPECÍFICARESPOSTA INMUNITARIA ESPECÍFICADefensas específicasDefensas específicas

Linfocitos e anticorposLinfocitos e anticorpos

bacteria

antíxeno

Os linfocitos tras recoñecer un

antíxeno extraño producen

anticorpos , cada tipo de anticorpo

é específicos para un tipo de

moléculas chamadas antíxeno

bacteria

LINFOCITO

Os anticorpos liberados no sangue se unen de forma específica aos antíxenos, fórmase un complexo antíxeno anticorpo que

facilita a destrución da molécula extraña

anticorpo

Mecanismos de actuación dos linfocitos B

Na maioría dos casos evitan o desenvolvemento da enfermidade

Cando un organismo posúe linfocitos capaces de producir anticorpos

específicos contra unha enfermidade dise que está inmunizado

3 – 3 – Tratamento das enfermidades infecciosasTratamento das enfermidades infecciosasInfeccións

graves

SOROS

Cada tipo enfermidade

ten un tratamento

MEDICAMENTOS

ANTIBIÓTICOS

Descubertos por

FLEMING

bacteriasvirus

•Normalmente se curan coa produción de anticorpos polo sistema inmune

fungos

Antimicóticos (antifúnxicos)

protozoos

antiprotozoarios

Introducción de anticorpos contra a enfermidade ou toxina

problema

Resistencia das bacterias polo seu uso

indiscriminado

•Produce unha inmunidade inmediata pero de curta duración (non produce linfocitos de memoria)

•Útil en procesos graves que require unha produción de anticorpos inmediata

Nalgúns casos son efectivos

o uso de antivirais

(herpes, SIDA)

A vacinación

¡Ollo! a vacinación non é un tratamento, xa que non é

efectiva cando a enfermidade xa está instaurada no

organismo

DIFERENZAS VACINAS-SOROS

Eficacia vacinasVirus que cambian virus gripe

Algunos virus cambian con moita facilidade as proteínas da súa membrana (antíxenos) non sendo recoñecidos polos Ac, causando unha nova

infección

TRASTORNOS DO TRASTORNOS DO SISTEMA INMUNESISTEMA INMUNE

• Enfermidades autoinmunes: O sistema inmune recoñece antíxenos das células propias como estraños causando a súa

destrución

• Alerxias:O sistema inmune recoñece moléculas normais do medio ou alimentos como inimigas, desenvolvendo unha resposta inmune exaxerada

4 - Transplantes e doazón4 - Transplantes e doazón

• ÓRGANOS E TECIDOS

• CÉLULAS

Transplante órganos

Transplante tecidos

Problema trasplante órganosProblema trasplante órganos

RexeitamentoPresenza no órgano transplantado de antíxenos recoñecidos como extraños que desencadean a resposta inmune, producindo a destrución do

órgano

antíxeno

LINFOCITO

•Deben buscarse doadores compatibles: cuxas células son recoñecidos como propios polo sistema inmune do receptor

•Xa que é moi difícil atopar doantes 100% compatibles os receptores reciben tratamento con fármacos inmunosupresores

evítase

AlternativasCLONACIÓN TERAPÉUTICA:CLONACIÓN TERAPÉUTICA:

CLONAR A PARTIR DE CÉLULAS NAI ÓRGANOS E TECIDOS COA MESMA INFORMACIÓN XENÉTICA PARA EVITAR REXEITAMENTOS

ESPERANZA DE VIDA NO MUNDO