portifólio profissional [br] / professional portfolio [br]

PROFISSIONAL

URBANISMO

Infrascape(s)Rio de Janeiro, BR pág 27

Cultural Carpet An Architecure of ConnectionsBerlin, DE pág 30

Local/RegionalNova Iguaçu, BR pág 34

Urbanização da ComunidadeMandela de Pedra Rio de Janeiro, BR pág 38

PAISAGEM E CIDADE

IT’S NOT JUST GRASS! The Rijnland Metropolitan ParkRijnland, NL pág 15

Transversalidades SuburbanasRio de Janeiro, BR pág 20

HILLversum Hilversum, NL pág 25

ARQUITETURA

Kop van Kessel.lo Leuven, BE pág 1

Descentralização & DiversidadeBrasília, BR pág 5

Museu Nam June Paik Kyonggi, KR pág 8

Moderno Armazenado Rio de Janeiro, BR pág 12

Universidade Federal do Rio de Janeiro

Universidade Técnica de Delft

ARQ

MSC cum laude

PORTIFOLIO

GABRIEL DUARTE

Ó

111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

ARQUITE TURA

arq

40 urb 1arq

Mandela de Pedra

• plano geral 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

faixa urbana para eventos e comércio local

centro de assistência social existente

área reservada para creche

canal

Armazém dosCorreios

Favela Nelson Mandela*

* previamente urbanizada

área sujeita a inundação

armazémFEDEX

• maquete

composição espacial

O padrão de crescimento de Leuven

mostra claramente um fenômeno

recorrente em diversas cidades européias

– expansões urbanas bloqueadas por

barreiras dificilmente transponíveis,

linhas férreas neste caso. E para superar

este obstáculo e melhorar as condições

de suas áreas a leste, a cidade de Leuven

uniu forças com investidores privados

para que a região ao redor da estação

central da cidade fosse redesenhada.

Atuando tanto na escala arquitetônica

como na urbana, este projeto sobrepõe

elementos pedidos no programa

desenvolvido pela prefeitura de

modo a se obter uma situação em que

os fluxos existentes e os criados pela

intervenção sejam aproveitados ao

máximo. A forma pura e unificada

do projeto encobre as complexas

negociações espaciais que aconteceram

entre os diversos investidores e

os arquitetos. Suas sobreposições

programáticas alavancam um processo

de indistinção dos domínios privados e

públicos, criando com isso um ambiente

verdadeiramente complexo e vivo.

KOP VAN KESSEL.LO

Leuven, Bélgica

Trabalho Profissional

SeARCH Architects (Bjarne Mastenbroek)

• maquete

vista sul

• maquete

praça superior

• maquete

praça superior

2 arq

torrres de escritórios hotel 1 cinema hotel 2 escritórios da prefeitura residencial

39urb

Kop van Kessel.lo

• corte longitudinal A 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

• planta garagem subterrânea 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

• planta nível da rua (rés do chão) 0 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

Atualmente, o paradigma de

intervenções em favelas reza que

se deve intervir o menos possível

na escala arquitetônica, focando

fundamentalmente as ações de projeto

na esfera pública. Entretanto, existem

condições críticas, como na Mandela

de Pedra, onde a precariedade das

habitações impossibilita qualquer

aproveitamento sem que a população

local seja mantida em situações de risco.


Projeto de Urbanização de Favela

Banco Interamericano de Desenvolvimento BID

Secretaria Estadual de Planejamento e

Desenvolvimento Econômico do Rio de Janeiro

Com isto em mente, foi desenvolvido

um projeto que renova completamente a

comunidade enquanto suas qualidades

espaciais anteriores e senso comunitário

foram mantidos integralmente.

38 urb 3arq

torrres de escritórios hotel 1 cinema hotel 2 escritórios da prefeitura residencial

URBANIZAÇÃO DA COMUNIDADE MANDELA DE PEDRA

Rio de Janeiro, Brasil

• foto aérea

situação atual

• área de projeto

situação atual

• planta primeiro pavimento +1 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

• planta segundo pavimento 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

• corte longitudinal B 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

4 arq 37urb

Kop van Kessel.lo

• vista sudeste

• praça inferior

• área especial Rua Oscar 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• área especial Avenida Carlos Marques Rollo 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• área especial

Rua Dona Clara de

Araújo

36 urb 5arq

Local/Regional

• área especial Rua Dona Clara de Araújo

• área especial Rua Oscar Soares 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• área especial Rua Dona Clara de Araújo 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

DESCENTRALIZAÇÃO & DIVERSIDADE

Brasília, Brasil

Concurso Nacional - IAB DF

Nova Sede do IPHAN

• vista noroeste

• pátio interno

áreas públicas

Esta proposta deriva de um diálogo

entre conceitos que dizem respeito à

“constituição do lugar” e às idéias que

organizam o ordenamento espacial de

Brasília – mistura de escalas, condições

geográfica e sistemas de tráfego. Em

termos formais, a

proposta lida com

alguns aspectos estéticos da

arquitetura. Explorando relações

dialéticas entre o edifício e a cidade, o

indivíduo e o lugar e tempo e espaço,

o projeto se impõe como um “fato

plástico”. O pátio central constitui seu

principal elemento. Vazio e lugar ao

mesmo tempo, ele expressa os desejos

da instituição por descentralização e

vigor enquanto promove uma mistura de

escalas proposital.

6 arq 35urb

Descentralização & Diversidade

• planta nível térreo / garagem coberta 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• corte A 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

exposição 1

exposição 2

lobby

garagem coberta

estoque

funcionários

pilotis

entradapedestres

auditório

cafeteria

NORTE

ACESSO PÚBLICO

ADMINSTRAÇÃO Prefeitura de Nova Iguaçu

Secretaria Municipal de Planejamento Urbano


Projeto de Reurbanização e Melhoria Viária

Assim como muitas cidades à beira

de estradas, Nova Iguaçu sofre com

a influência direta dos fluxos de alta

intensidade e velocidade da Via Dutra.

A primeira opção de saída da rodovia

em direção à cidade acontece através de

viadutos mal conservados e de ruas de

pequena escala que recebem fluxos de

tráfego sem estarem preparadas para

tal. Este projeto procurou preparar este

nó de acesso e suas ruas adjacentes para

serem mais bem adaptados para fazerem

parte de um acesso de importância

metropolitana, ao mesmo tempo em que

devem continuar provendo a população

local com uma condição espacial urbana

confortável.

34 urb 7arq

LOCAL/REGIONAL

Nova Iguaçu, Brasil

• redesenho

acesso via dutra

• área de projeto

situação atual

• planta primeiro pavimento 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• corte B 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

NORTE

ACESSO PÚBLICO

ADMINISTRAÇÃO

ADM. PATRIMÔNIO

auditório

lobby

mídiateca

sala reuniões

técnicosIPHAN

técnicosIPHAN

equipetécnica

cafeteria

8 arq 33urb

• entrada principal

vista dos pilotis

• biblioteca

sala de leitura

• bloco adiministrativo

circulações abertas

Descentralização & Diversidade

zonas de traffic-calming linha de VLT

conexões transversais conexões longitudinais u-bahn (metrô)

simetria aparente franjas urbanas espaços verdes

32 urb 9arq

• plano geral 0 100.0 m 500.0 m 1.0 km

estação Lehter

Spreebogen

Hambuger Banhoff

cemitérioInvaliden

centro de educaçãoprofissional e de

línguas

parque esportivodo Mitte

Cultural Carpet

espaços verdes

rio spree / canais

estações do u-bahn (metrô)

linha de VLT

O lugar comum assume que sempre que

exista uma comissão com fins muito

específicos, espera-se que sua arquitetura

deva representar formalmente esta

função. Este projeto busca superar

esta suposição ingênua ao propor um

museu para abrigar as obras do artista

Nam June Paik ao evitar interpretações

simplistas da obra do artista e do lugar

do ‘museu’ nos dias de hoje. Suas

divisões internas foram concebidas

para se adaptar facilmente a diferentes

organizações, evidenciando-se através de

poços de luz que servem como elementos

estruturadores do espaço que aludem

sutilmente ao trabalhos com luz de Paik.

O edifício cria uma relação ao mesmo

tempo contrastante e complementar

com a paisagem, onde ambos ambientes

natural e artificial estão “cientes” de cada

um, integrando-se, mas reconhecendo

suas distinções.

MUSEU NAM JUNE PAIK

Kyongii, Coréia do Sul

Concurso Internacional

Projeto Participante

• vista sul

• interior

área de exposições

permanentes

• interior

circulação

principal

10 arq 31urb

Museu Nam june Paik

• planta armazenagem 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m • planta área de exposições temporárias

• corte A 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m • corte B

exposiçõesexternas

circ.técnica

elev.cargas

armaz.especial

armaz.temp.

armaz.coleção

docas de carga

loja

jardim de esculturas 1

praça de acesso

hall


espaçoespecial

do artista

exposições temporárias

área técnica

réplica doateliê de paik


Prêmio Wolf Tochtermann

UIA Union Internationale des Architectes

World Congress of Architecture, Berlim, 2002

Concurso Internacional de Estudantes

30 urb 11arq

Este projeto vem ocupar um antigo pátio

ferroviário localizado em uma região de

Berlim que pertencia à sua parte leste e

que tem como um de seus limites a faixa

formada pelo antigo muro. A intervenção

seguiu o princípio de criar espaços

urbanos não hierarquizados que podem

ser apropriados pelas diferentes culturas

que habitam a cidade. O projeto evoca

a imagem de um tapete (turco talvez?),

evidenciando questões de inclusão

sócio-cultural das minorias étnicas

que vivem atualmente nos arredores

de Berlim. Assim como em tapetes,

pares de qualidades opostas (cheios e

vazios) formam a matéria do projeto,

com múltiplas camadas de habitações,

escritórios, lojas e vegetação.

CULTURAL CARPET AN ARCHITECTURE OF CONNECTIONS

Berlim, Alemanha

• vista sudeste

• planta ponte principal de

acesso / centro educacional

0 10.0 m 50.0 m 100.0 m• planta exposições permanentes

opções de layout

• corte C 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m


espaçoespecial

do artista

poço de luz

lobby

exposiçãopermanente

réplica doateliê de paik

lobby




espaço paraperformances

ponte verdeárea de descanso

ponte verdeárea de descanso

café

jardimescult. 2

ponte deacesso

tickets

centroeducacional

curadoria e administração

acesso aoateliê externo


ateliê externo

12 arq 29urb

A Região Portuária carioca, assim

como outras ao redor do mundo, vem

sofrendo um processo de esvaziamento

intenso desde os anos sessenta. Diversos

armazéns abandonados compõem os

resíduos deste processo. E de modo a

se iniciar um processo de devolução

da urbanidade a esta área, um destes

armazéns foi escolhido para ser adaptado

para uso habitacional e comercial,

onde as novas estruturas têm como

premissa formal utilizar o envelope

externo do armazém como seus limites

de composição. Os apartamentos e lojas

foram projetados como módulos cujas

proporções remetem ao desenho de

containeres. Esta abordagem metafórica

foi criada para se estabelecer uma

relação entre a tecnologia que “matou”

os portos modernos e seus elementos

revitalizadores.

MODERNO ARMAZENADO HABITAÇÃO NA ZONA PORTUÁRIA DO RIO DE JANEIRO


• maquete

vista sul

new and upgraded roads

mobility subsystems

project locations

metropolitan links

primary connections

commercial divertions

• entroncamento-chave

situação atual

• entroncamento-chave

situação proposta

0 0.25 km

1.0 km 2.0 km

• novas redes metropolitanas

locais das intervenções

• conexôes

primárias

desvios

0 3.0 km0 1.0 km 1.0 km5.0 km

0 Km/h

10 Km/h

20 Km/h

30 Km/h

120 Km/h

110 Km/h

HOUSING

SHOPPING

LOCAL

METROPOLITAN

METROPOLITAN

HOUSING

SHOPPING

100 Km/h

90 Km/h

80 Km/h

70 Km/h

60 Km/h

50 Km/h

40 Km/h

28 urb 13arq

Their distance from the planning

authorities’ eyes makes them almost

‘planning fugitives’, while providing a

rather convenient freedom for informal

mutations. This irregular freedom

enables the development of very specific

and specialized environments, which

would not normally receive proper

attention in planning operations.

Areas once degraded by infrastructural

presence are being silently re-born

with a very specific function: heavily

connected and ‘unwanted’ commerce,

where the grime of hardware retail,

car-repair and small industrial activities

can freely take place, hidden from fancy

neighbourhoods.

This work aimed at proposing urban

design processes to more intensely

integrate these regions in metropolitan

dynamics and create more possibilities for

their transformation. The theoretical and

design analyses developed on these trends

on urban morphology and dynamics

represent the results of my post-graduate

research period at TU Delft.

Infrascape(s)


Prêmio Especial do Júri

CLEFA LConfederação Latino-Americana de

Escolas de Arquitetura

Congresso Internacional, São Paulo, Brasil, 2001


14 arq 27urb

• corte B

• corte A 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• elevação 1 0 5.0 m 25.0 m 50.0 m

• nível da rua 0 • primeiro pav. +1 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

Moderno Armazenado

B

estacionam.

estacionam. lojas

lojas

centrocultural

delgaciaexistente

lojasarmazéns

armazéns

via expressaelevada

B

A

A

1

B

via expressa elevada

B

A

A

1

mezaninopúblico

mezanino público

mezanino público

centro cultural

apartamentos

apartamentos

apartamentos

apartamentos

Increasing investments on urban and

regional mobility leave behind spatial

residues and foster dynamic potentials

that have not yet been fully scrutinized

by current urban research. Spaces

meandering infrastructural traffic

elements and urban surfaces generate

regions of ambiguous character, often

described as blighted or decaying.

Paradoxically, these regions also offer

optimal conditions for a myriad of

normally ‘undesired’ urban functions,

which are, most of the times, related to

intense mobility of people, commercial

goods/services and information. And

these are the regions that I refer to as

infrascape(s).

• via expressa elev.

construção

INFRASCAPE(S)*


Dissertação de Mestrado

Universidade Técnica de Delft

*texto original em inglês

Pesquisa Financiada pelo NUFFIC

Ministério Holandês de Relações Exteriores

• diagrama

redes

• diagrama

campos de

222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222

PAISAGEM

&CIDADE

pais

333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333

URBANISMO

urb

26 pais 15pais

HILLversum

• corte longitudinal

• planta geral 0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

habitação

escritórios

entradas

estacionamento

conexões comparque industrialexistente

gabaritosmáximos

conexões comestruturas verdesexistentes

0 10.0 m 50.0 m 100.0 m

pond

hill / underground parking

existing church

residentialtowers

residentialtowers

former industrial site

offices

offices

offices

offices

In the year 2000, the European

Commission approved the so-called

Rural Development Programmes for

its Member States, which intended to

equalize and balance the agricultural

competition within the E.U. The C2751

directive, specific for the Netherlands,

classified the country as a “less favoured

area / area subject to environmental

constraints”. And that made a lot of

difference. The Netherlands was, then,

entitled to receive compensatory

investments

and became

embedded in

concrete

potentials to

change the ways

its ambiguous

landscape

evolves

and maintains

itself. Within the

European Commission

legal framework, the

concepts of rural and

landscape are barely distinguished.

However, the lack of distinction

between these two concepts is very

fortunate, especially in the Dutch

situation. For centuries such separation

has become less and less clear in the

Netherlands, whose artificially built

landscape is crucial for keeping the

higher water of the North Sea and of

several rivers isolated from the lower

parts of the country. The landscape’s

morphology is actively present in

Dutch everyday life as part of an edge-

relationship of potential flooding

catastrophes. Not coincidentally,

agriculture is the background for this

protective and dangerous mechanism,

stabilizing the soil and using excessive

water for irrigation. On the other hand,

Dutch agriculture is

unsustainable by its own means

nowadays, and can no longer

survive without substantial

national subsidies. Even

though it has kept

IT’S NOT JUST GRASS!

The Rijnland Metropolitan Park*

Rijnland, Holanda

Projeto de Pesquisa

Univers. Técnica de Delft / Província Zuid Holland

*texto original em inglês

• space boosters

16 pais 25pais

a good performance for the last decades,

it is progressively becoming a burden

and reason of complaint from fellow

E.U. countries. The current tendency is

to gradually decrease agricultural areas

in the southern densely urbanized part

of the country, knows as Randstad; and

to create specialized rural clusters in the

northern province of Friesland. It will

result in the generation of huge open

areas within the Randstad, abandoned

by its primary function - conglomerates

of highly geometrized meadows, bushes,

and grass.

These former agricultural lands are

essentially privately owned. It means

that public planning and design actions

are rather ‘leashed’ while attempting to

intervene in them. They are spatially

open, but politically and economically

closed. Not even their cultural relevance

encourages a closer interest of the

general public, which sees them as

important, but distant participants of

their national daily life. And the way to

overcome these barriers and ‘re-activate’

Randstad’s former agricultural landscape

was the question that has set this

investigation off.

A reasonable answer to it lies in

subverting previous traditional

notions of the relationship between

the binomials legislation/policies and

planning/design. We normally see this

as a mono-dimensional relationship,

with one setting constraints for the

other’s actions. What would happen if

legislation suddenly started to be treated

as a design tool instead of a strategy to

counter-balance private and collective

interests for the dynamic development of

the new Dutch metropolitan landscape?

It’s Not Just Grass!

Gemeente Hilversum

Prefeitura de Hilversum

Empreiteiros

de Alliantie Gooi & Vechstreek

Blauwhoed

• vista norte

• estacionamento

espiral de entrada


SeARCH Architects (Bjarne Mastenbroek)

24 pais 17pais

Na Holanda, vem se tornando cada

vez mais comum o uso de parcerias

público-privadas como mecanismo

para a implementação de intervenções

urbanas de grande escala que seriam,

normalmente, muito caras para serem

feitas exclusivamente com recursos

públicos. Este é o caso de Hilversum,

uma pequena cidade próxima a

Amsterdam onde muitas empresas

internacionais instalaram suas sedes

européias. Com um problema crítico de

déficit habitacional e de áreas de lazer,

a cidade comissionou um complexo

habitacional que pudesse acomodar não

somente usos residenciais, mas também

estruturas públicas de lazer e unidades

de negócio para novas companhias.

HILLversum PARQUE PÚBLICO E COMPLEXO HABITACIONAL E DE NEGÓCIOS

Hilversum, Holanda

• parque público

combination with the new financing

tools and priorities provided by the

E.U. in order to re-think the modus

operandi of current landscape design.

For this exercise the Rijnland region was

chosen as its empirical object, where

simulations of plausible futures related

to the integration and transformation

of this region in combination with the

Randstad will take place. Rijnland is a

predominantly green area with lakes,

and greenhouse and cattle farming,

having with the city of Leiden as its

main urban cluster. Its rather central

position within the Randstad places

it among several national and local

highways. However, at the same time

these mobility infrastructures provide

very little connectivity to the former agricultural areas, increasing its physical disconnection from the rest of the Rijnland region and the metropolis.

18 pais 23pais

• plano geral metpark

It’s Not Just Grass!

Leiden

Leiden Centraal NS

Katwijk

Leiderdorp

Sassenheim

• maquete

vista norte

• maquete

vista leste

• maquete

vista sul

22 pais 19pais

parque linear

rios

linha VLT

espaços esportivos

edifícios existentes

novos projetos

(unidades de uso misto / habitação /

comércio)

Transversalidades Suburbanas

centro esportivo

centrocomercial

centro de educação superior

ladeiraverde

estação de trens

armazéns antigos*

*centro residencial &comercial

novoloteamento

• plano geral / cortes A & B 0 100.0 m 500.0 m 1.0 km 0 1.0 km 2.5 m 5.0 km

Haarlemmermeer

Alphen aan de Rijn

21pais20 pais

O Rio é uma cidade que cresceu ao

longo de linhas: as linhas dos sopés

das montanhas, a linha da costa e

especificamente em seus subúrbios, as

linhas férreas e das linhas expressas.

Entretanto, existem muito poucas

conexões transversais e estas linhas.

Este projeto explora criticamente

esta deficiência para criar um parque

suburbano que conecta duas linhas

importantes de tráfego na cidade.

Usando um conjunto de instalações de

reparo ferroviário abandonadas, cria-se

uma extensa área verde que beneficiará

significativamente esta região,

historicamente carente de estruturas

similares. Unidades comerciais e

habitacionais de suporte foram

propostas ao longo do parque,

ancorando-o ao tecido

urbano existente.

• diagrama

conexão

LINHAS FÉRREAS DA LEOPOLDINA

TRANSVERSALIDADES SUBURBANAS


5a. Bienal Internacional de Arquitetura

São Paulo, Brasil, 2002

Exposição de Escolas de Arquitetura


Participante Especial (hors concours)

AVENIDA SUBURBANA

LINHA AMARELA - VIA EXPRESSA

portifólio profissional [br] / professional portfolio [br]

Documents