morfologia e coloração de bactérias - ibb.unesp.br · microbiologia ciência que dedica-se ao...
TRANSCRIPT
Morfologia e Coloração
de bactérias
Prof. Ary Fernandes Júnior
Departamento de Microbiologia e Imunologia
Instituto de Biociências – UNESP
Microbiologia
Ciência que dedica-se ao estudo de organismos
que somente podem ser
visualizados ao microscópio
Ex. Procarióticos (bactérias, archaeas),
Eucarióticos (algas, protozoários, fungos)
e também seres acelulares (Vírus)
Definição (clássica)
Microbiologia Básica
Morfologia, Fisiologia, Genética, Taxonomia,
Ecologia, etc
Microbiologia Aplicada
Ciência dinâmica com ramificações em todos
os aspectos da vida humana
Ex. Microbiologia Médica, Veterinária,
Zootécnica, Agrícola, Alimentos, Industrial, etc
Por que estudar Microbiologia?
Microbiota normal (1014 microrganismos)
(90% do número de células do organismo humano)
(500 a 1000 espécies)
Estamos em contato íntimo com os
micro-organismos;
Relacionados a saúde e ao ambiente;
Desempenham importante papel na
produção de alimentos e medicamentos;
Fornecem modelos úteis para muitos
processos vitais que todos os
organismos realizam (Biologia Celular)
Micro-organismos e Humanos
Pouquíssimos micro-
organismos são sempre
patogênicos
Alguns micro-organismos
são potencialmente
patogênicos
Maioria dos micro-
organismos são não
patogênicos
Agricultura Alimentos
Doenças Energia/Ambiente
Biotecnologia
Microbiologia x Saúde Pública
Zoonoses
(Grande importância na área de alimentos)
A. van Leeuwenhoek
“Animálculas”
(1632-1723)
Nomes da Microbiologia
Louis Pasteur (1822-1895)
Inexistência de geração
espontânea
Teoria microbiana das doenças
Fermentação e decomposição
(ação de microrganismos)
Pasteurização
Vacina anti-rábica, carbúnculo
hemático
Nomes da Microbiologia
Estudo do antraz - Postulados
de Koch
Técnicas para obtenção de
culturas puras
Técnicas de coloração
Estudos com Mycobacterium
tuberculosis (Bacilo de Koch)
Descrição de Vibrio cholerae
1905 - Prêmio Nobel de Medicina
Robert Koch (1843-1910)
Nomes na Microbiologia
Morfologia Bacteriana
Tamanho
Forma
Agrupamento
redonda irregular filamentosa rizóide enrolada
BORDA
FORMA
filamentosa lisa
ELEVAÇÃO
Ondulada lobada
plana convexa elevada umbonada
Morfologia colonial
Tamanho (0,2 – 4,0 μm)
Semelhante ao
tamanho de uma
mitocôndria ou
plasto
Teoria simbiôntica
(Origem dos eucariotos)
Thiomargarita namibiensis (Pérola de enxofre)
Schulz, H. N. et al. (1999). Science, 284:493-495 -
Cocos Micrococcus (M. luteus,
M. glutamicum)
Neisseria (N. meningitidis,
N. gonorrhoeae)
Streptococcus ( S. pyogenes,
S. equi, S. agalactiae,
S. pneumoniae, S. bovis, etc).
Staphylococcus (S. aureus,
S. hyicus, S. epidermidis, etc)
Enterococcus, Lactococcus, Sarcina, Gaffkia,
Bacilos ou Bastonetes Enterobacteriaceae
(Escherichia coli, Salmonella,
Enterobacter, Klebsiella
pneumoniae, etc)
Bacillus (B. anthracis, B. cereus,
B. thuringiensis, B. licheniformis,
B. polymyxa, etc)
Clostridium (C. botulinum,
C. tetani, C. chauvoei,
C. perfringens, etc)
Corynebacterium (C. diphteriae,
C. pyogenes, C. renale, etc)
Lactobacillus
Bacilos ou Bastonetes
paliçada
“Cocobacilos” Gênero Brucella
B. abortus, B. melitensis,
B. suis, B. canis,
B. neotomae, B. maris
Campylobacter (C. fetus,
C. jejuni, C. coli, etc)
Vibrio (V. cholerae,
V. parahaemolyticus, etc)
Vibrios
Espirilos e
Espiroquetas
Spirillum sp, Treponema pallidum,
T. bryanti, Borrelia recurrentis
(Doença de Lyme), Leptospira.
Variações na Forma
Formas de Involução
Pleomorfismo
Pleomorfismo (Bacteroides fragilis)
Coloração de Gram (Hans Christian Gram - 1884)
Divide bactérias em dois grupos
Gram Positivas
Gram Negativas
Destaca aspectos tintoriais e morfológicos
Importância Prática ????
Coloração de Gram
(Staphylococcus aureus)
Gram Positiva
(Streptococcus pyogenes) (Streptococcus pneumoniae)
Ary Fernandes Junior
Gram Positiva
(Bacillus anthracis) (Clostridium tetani)
Gram Positiva
(Corynebacterium diphtheriae)
Gram Positiva
(Escherichia coli)
Gram Negativa
(Neisseria gonorrhoeae) (Moraxella sp)
Gram Negativa
Coloração de Ziehl-Neelsen
Mycobacterium, Nocardia (Bacilos Álcool Ácido Resistentes = BAAR)
(Mycobacterium tuberculosis) Nocardia sp
Amostras Clínicas Exame Direto para pesquisa de BAAR (BK)
(Ziehl-Neelsen ou Kinyoun) Limite de detecção -104 bacilo/mL material
(Mycobacterium bovis (BCG)
Coloração de Ziehl-Neelsen
Mycobacterium avium subsp.
intracellulare