gil vicente - farsa ou auto de inês pereira

Upload: caio-brener

Post on 05-Apr-2018

227 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    1/30

    Farsa ou Auto de Ins Pereira(Gil Vicente)

    A seguinte farsa de folgar foi representada ao muito alto e mui poderoso rei D. Joo, o

    terceiro do nome em Portugal, no seu Convento de Tomar, era do Senhor de MDXXIII. O

    seu argumento que porquanto duvidavam certos homens de bom saber se o Autor faziade si mesmo estas obras, ou se furtava de outros autores, lhe deram este tema sobre que

    fizesse: segundo um exemplo comum que dizem: mais quero asno que me leve que cavalo

    que me derrube. E sobre este motivo se fez esta farsa. As figuras so as seguintes: Ins

    Pereira; sua Me; Lianor Vaz; Pro Marques; dous Judeus (um chamado Lato, outro

    Vidal); um Escudeiro com um seu Moo; um Ermito; Luzia e Fernando.

    Finge-se que Ins Pereira, filha de sua mulher de baixa sorte, muito fantasiosa, est

    lavrando em casa, e sua me a ouvir missa, e ela canta esta cantiga:

    Canta Ins:

    Quien con veros pena y muereQue har quando no os viere? (Falando)

    INS - Renego deste lavrarE do primeiro que o usou; diabo que o eu dou,Que to mau d'aturar.Oh Jesu! Que enfadamento,E que raiva, e que tormento,Que cegueira, e que canseira!Eu hei-de buscar maneiraD'algum outro aviamento.Coitada, assi hei-de estarEncerrada nesta casaComo panela sem asa,Que sempre est num lugar?E assi ho-de ser logradosDous dias amargurados,Que eu possa durar viva?E assim hei-de estar cativaEm poder de desfiados?

    Antes o darei ao DiaboQue lavrar mais nem pontada.J tenho a vida cansadaDe fazer sempre dum cabo.Todas folgam, e eu no,Todas vm e todas voOnde querem, seno eu.Hui! E que pecado o meu,Ou que dor de corao?Esta vida he mais que morta.Sam eu coruja ou corujo,

    Ou sam algum caramujoQue no sai seno porta?

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    2/30

    E quando me do algum diaLicena, como a bugia,Que possa estar janela, j mais que a MadanelaQuando achou a alelua. (Vem a Me, e no na achando lavrando, diz)

    ME - Logo eu adivinheiL na missa onde eu estava,Como a minha Ins lavravaA tarefa que lhe eu dei...Acaba esse travesseiro!Hui! Nasceu-te algum unheiro?Ou cuidas que dia santo?

    INS - Praza a Deos que algum quebranto?Me tire do cativeiro.

    ME - Toda tu ests aquela!Choram-te os filhos por po?

    INS - Prouvesse a Deus! Que j razoDe eu no estar to singela.

    ME Olha de ali o mau pesar...Como queres tu casarCom fama de preguiosa?

    INS - Mas eu, me, sam aguosaE vs dais-vos de vagar.

    ME - Ora espera assi, vejamos.

    INS - Quem j visse esse prazer!

    ME - Cal'-te, que poder serQue ame a Pscoa vm os Ramos.

    No te apresses tu, Ins.

    Maior o ano que o ms:Quando te no precatares,Viro maridos a pares,E filhos de trs em trs.

    INS - Quero-m'ora alevantar.Folgo mais de falar nisso,Assi me d Deos o paraso,Mil vezes que no lavrarIsto no sei que me faz

    ME - Aqui vem Lianor Vaz.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    3/30

    INS - E ela vem-se benzendo... (Entra Lianor Vaz)

    LIANOR- Jesu a que me eu encomendo!Quanta cousa que se faz!

    ME - Lianor Vaz, que isso?

    LIANOR- Venho eu, mana, amarela?

    ME - Mais ruiva que uma panela.

    LIANOR- No sei como tenho siso!Jesu! Jesu! Que farei?

    No sei se me v a el-Rei,Se me v ao Cardeal.

    ME - Como? E tamanho o mal?

    LIANOR- Tamanho? Eu te direi:Vinha agora pereli redor da minha vinha,E hum clrigo, mana minha,Pardeos, lanou mo de mi;

    No me podia valerDiz que havia de saberS'era eu fmea, se macho.

    ME - Hui! Seria algum muchacho,Que brincava por prazer?

    LIANOR- Si, muchacho sobejavaEra hum zote tamanhouo!Eu andava no retouo,To rouca que no falava.Quando o vi pegar comigo,Que m'achei naquele p'rigo:

    Assolverei! - no assolvers!

    Tomarei! - no tomars! Jesu! Homem, qu'has contigo? Irm, eu te assolvereiCo breviairo de Braga.

    Que breviairo, ou que praga!Que no quero: aqui d'el-Rei! Quando viu revolta a voda,Foi e esfarrapou-me todaO cabeo da camisa.

    ME - Assim me fez dessa guisa

    Outro, no tempo da poda.Eu cuidei que era jogo,

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    4/30

    E ele... Dai-o vs ao fogo!Tomou-me tamanho riso,Riso em todo meu siso,E ele leixou-me logo.

    LIANOR- Si, agora, eram,Tambm eu me ria cDas cousas que me dizia:Chamava-me luz do dia.

    Nunca teu olho ver! Se estivera de maneiraSem ser rouca, bradar'eu;Mas logo m'o demo deuCatarro e peitogueira,Ccegas e cor de rir,E coxa pera fugir,

    E fraca pera vencer:Porm pude-me valerSem me ningum acudir...O demo (e no pode al ser)Se chantou no corpo dele.

    ME - Mana, conhecia-te ele?

    LIANOR- Mas queria-me conhecer!

    ME - Vistes vs tamanho mal?

    LIANOR- Eu m'irei ao Cardeal,E far-lhe-ei assi mesura,E contar lhe-ei a aventuraQue achei no meu olival.

    ME - No ests tu arranhada,De te carpir, nas queixadas?

    LIANOR- Eu tenho as unhas cortadas,

    E mais estou tosquiada:E mais pera que era isso?E mais pera que o siso?E mais no meio da requestaVeio hum homem de ha besta,Que em v-lo vi o p'raso,E soltou-me, porque vinhaBem contra sua vontade.Porm, a falar a verdade,J eu andava cansadinha:

    No me valia rogar

    Nem me valia chamar: Aque de Vasco de Fois,

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    5/30

    Acudi-me, como sois!E ele... Seno pegar:

    Mais mansa, Lianor Vaz,Assim Deus te faa santa.

    Trama te d na garganta!

    Como! Isto assi se faz? Isto no revela nada... Tu no vs que so casada?

    ME - Deras-lhe, m hora, boa,E mordera-lo na coroa.

    LIANOR- Assi! Fora excomungada.No lhe dera um empuxo,Porque sou to maviosa,Que cousa maravilhosa.

    E esta a concruso.Leixemos isto. Eu venhoCom grande amor que vos tenho,Porque diz o exemplo antigoQue a amiga e bom amigoMais aquenta que o bom lenho.Ins est concertadaPera casar com algum?

    ME - At `gora com ningumNo ela embaraada.

    LIANOR- Eu vos trago um casamentoEm nome do anjo bento.Filha, no sei se vos praz.

    INS - E quando, Lianor Vaz?

    LIANOR- Eu vos trago aviamento.

    INS - Porm, no hei-de casar

    Seno com homem avisadoAinda que pobre e pelado,Seja discreto em falar

    LIANOR- Eu vos trago um bom marido,Rico, honrado, conhecido.Diz que em camisa vos quer

    INS - Primeiro eu hei-de saberSe parvo, se sabido.

    LIANOR- Nesta carta que aqui vemPera vs, filha, d'amores,

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    6/30

    Veredes vs, minhas flores,A discrio que ele tem.

    INS - Mostrai-ma c, quero ver

    LIANOR- Tomai. E sabedes vs ler?

    ME - Hui! E ela sabe latimE gramtica e alfaquiE tudo quanto ela quer!

    INS - (l a carta) Senhora amiga Ins Pereira,Pro Marquez, vosso amigo,Que ora estou na nossa aldea,Mesmo na vossa merceaM'encomendo. E mais digo,

    Digo que benza-vos Deos,Que vos fez de to bom jeito.Bom prazer e bom proveitoVeja vossa me de vs.Ainda que eu vos viEst'outro dia folgarE no quisestes bailar,

    Nem cantar presente mi...

    INS - Na voda de seu av,Ou onde me viu ora ele?Lianor Vaz, este ele?

    LIANOR- Lede a carta sem d,Que inda eu so contente dele. (Prossegue Ins Pereira a carta)

    Nem cantar presente mi.Pois Deos sabe a rebentinhaQue me fizestes ento.Ora, Ins, que hajais bnoDe vosso pai e a minha,Que venha isto a concruso.

    E rogo-vos como amiga,Que samicas vs sereis,Que de parte me faleisAntes que outrem vo-lo diga.E, se no fiais de mi,Esteja vossa me a,E Lianor Vaz de presente.Veremos se sois contenteQue casemos na boa hora.

    INS - Des que nasci at agora

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    7/30

    No vi tal vilo com'este,Nem tanto fora de mo!

    LIANOR- No queirais ser to senhora.Casa, filha, que te preste,

    No percas a ocasio.Queres casar a prazerNo tempo d'agora, Ins?Antes casa, em que te ps,Que no tempo d'escolher.Sempre eu ouvi dizer:Ou seja sapo ou sapinho,Ou marido ou maridinho,Tenha o que houver mister.Este o certo caminho.

    ME - Pardeus, amiga, essa ela!Mata o cavalo de selaE bom o asno que me leva.Filha, no Cho de CouceQuem no puder andar chouteE mais quero eu quem m'adoreQue quem faa com que chore.Cham-lo-ei, Ins?

    INS - Si.Venha e veja-me a mi.Quero ver quando me virSe perder o presumirLogo em chegando aqui,Pera me fartar de rir.

    ME - Touca-te, se c vierPois que pera casar anda.

    INS - Essa boa demanda!Cerimnias h mister

    Homem que tal carta manda?Eu o estou c pintando:Sabeis.

    ME - que eu adivinho?Deve ser um vilozinhoEi-lo, se vem penteando:Ser com algum ancinho? (Aqui vem Pro Marques, vestido como filho de lavrador rico,com um gabo azul deitado ao ombro, com o capelo por diante, e vem dizendo)

    PRO - Homem que vai aonde eu vou

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    8/30

    No se deve de correrRia embora quem quiserQue eu em meu siso estou.

    No sei onde mora aqui...Olhai que m'esquece a mi!

    Eu creo que nesta rua...E esta parreira sua.J conheo que aqui.Chega Pro Marques aonde elasesto, e diz:Digo que esteis muito embora.Folguei ora de vir c...Eu vos escrevi de la cartinha, senhora...E assi que de maneira...

    ME - Tomai aquela cadeira.

    PRO - E que val aqui uma destas?

    INS - Jesu! Que Joo das bestas!Olhai aquela canseira! (Assentou-se com as costas pera elas, e diz)

    PRO - Eu cuido que no estou bem...

    ME - Como vos chamais, amigo?

    PRO - Eu Pro Marques me digo,Como meu pai que Deos tem.Faleceu, perdoe-lhe Deos,Que fora bem escusado,E ficamos dous eros.Porm meu o mor gado.

    ME - De morgado vosso estado?Isso viria dos cus.

    PRO - Mais gado tenho eu j quanto,E o mor de todo o gado,Digo maior algum tanto.E desejo ser casado,Prouguesse ao Esprito Santo,Com Ins, que eu me espantoQuem me fez seu namorado.Parece moa de bem,E eu de bem, er tambm.Ora vs er ide vendoSe lhe vem milhor ningum,

    A segundo o que eu entendo.Cuido que lhe trago aqui

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    9/30

    Pras da minha pereira...Ho-de estar na derradeira.Tende ora, Ins, per i.

    INS - E isso hei-de ter na mo?

    PRO - Deitae as peas no cho.

    INS - As perlas pera enfiar..Trs chocalhos e um novelo...E as peias no capelo...E as pras? Onde esto?

    PRO - Nunca tal me aconteceu!Algum rapaz m'as comeu...Que as meti no capelo,

    E ficou aqui o novelo,E o pente no se perdeu.Pois trazia-as de boa mente...

    INS - Fresco vinha a o presenteCom folhinhas borrifadas!

    PRO - No, que elas vinham chentadasC em fundo no mais quente.Vossa me foi-se? Ora bem...Ss nos leixou ela assi?...Cant'eu quero-me ir daqui,

    No diga algum demo algum...

    INS - Vs que me haveis de fazer?Nem ningum que h-de dizer? (O galante despejado!)

    PRO - Se eu fora j casado,D'outra arte havia de serComo homem de bom recado.

    INS - Quo desviado este est!Todos andam por caarSuas damas sem casarE este... tomade-o l!

    PRO - Vossa me l no muro?

    INS - Minha me eu vos seguroQue ela venha c dormir

    PRO - Pois, senhora, eu quero-me ir

    Antes que venha o escuro.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    10/30

    INS - E no cureis mais de vir.

    PRO - Vir c Lianor Vaz,Veremos que lhe dizeis...INS - Homem, no aporfieis,

    Que no quero, nem me apraz.Ide casar a Cascais.

    PRO - No vos anojarei mais,Ainda que saiba estalar;E prometo no casarAt que vs no queirais. (Pro vai-se, dizendo)Estas vos so elas a vs:Anda homem a gastar calado,E quando cuida que aviado,Escarnefucham de vs!

    Creo que l fica a pea...Pardeus! B ia eu aldeia! (Voltando atrs)Senhora, c fica o fato?

    INS - Olhai se o levou o gato...

    PRO - Inda no tendes candea?Ponho per cajo que algumVem como eu vim agora,E vos acha s a tal hora:Parece-vos que ser bem?Ficai-vos ora com Deos:arrai a porta sobre vsCom vossa candeazinha.E sicais sereis vs minha,Entonces veremos ns... (Vai-se Pro Marques e diz Ins Pereira)

    INS - Pessoa conheo euQue levara outro caminho...Casai l com um vilozinho,Mais covarde que um judeu!

    Se fora outro homem agora,E me topara a tal hora,Estando assim s escuras,Dissera-me mil douras,Ainda que mais no fora... (Vem a Me e diz)

    ME - Pro Marques foi-se j?

    INS - E pera que era ele aqui?

    ME - E no t'agrada ele a ti?

    INS - V-se muitieram!

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    11/30

    Que sempre disse e direi:Me, eu me no casareiSeno com homem discreto,E assim vo-lo prometoOu antes o leixarei.

    Que seja homem mal feito,Feio, pobre, sem feio,Como tiver discrio,

    No lhe quero mais proveito.E saiba tanger viola,E coma eu po e cebola.Siquer uma cantiguinha!Discreto, feito em farinha,Porque isto me degola.

    ME - Sempre tu hs-de bailar

    E sempre ele h-de tanger?Se no tiveres que comerO tanger te h-de fartar?

    INS - Cada louco com sua teima.Com uma borda de boleimaE uma vez d'gua fria,

    No quero mais cada dia.

    ME - Como s vezes isso queima!E que desses escudeiros?

    INS - Eu falei ontem aliQue passaram por aquiOs judeos casamenteirosE ho-de vir agora aqui. (Aqui entram os Judeus casamenteiros, um, Lato, e outro, Vidale diz Lato)

    LATO - Ou de c!

    INS - Quem est l?

    VIDAL - Nome del Deu, aqui somos!

    LATO - No sabeis quo longe fomos!

    VIDAL - Corremos a iram.Este e eu.

    LATO - Eu, e este...

    VIDAL - Pola lama e polo p,

    Que era pera haver d,Com chuva, sol e Nordeste.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    12/30

    Foi a coisa de maneira,Tal frira e tal canseira,Que trago as tripas maadas.Assi me fadem boas fadasQue me saltou caganeira!

    Pera vossa merc verO que nos encomendou.

    LATO - O que nos encomendouSer o que hoiver de serTodo este mundo fadigaVs dixestes, fiiha amiga,Que vos buscssemos logo...

    VIDAL E logo pujemos fogo...

    LATO - Cala-te!

    VIDAL - No queres que diga?No fui eu tambm contigo?Tu e eu no somos eu?Tu judeu e eu judeu,

    No somos massa dum trigo?

    LATO - Leixa-me falar.

    VIDAL - J calo.Senhora, fomos... Agora falo,Ou falas tu?

    LATO - Dize, que dizias?Que foste, que fomos, que iasBusc-lo, esgravat-lo...

    VIDAL - Vs, amor, quereis maridoMui discreto, e de viola?

    LATO - Esta moa no tola,Que quer casar per sentido...

    VIDAL - Judeu, queres-me leixar?

    LATO - Leixo, no quero falar

    VIDAL - Buscmo-lo...

    LATO - Demo foi logo!Crede que o vosso rogo

    Vencer o Tejo e o marEu cuido que falo e calo...

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    13/30

    Calo eu agora ou no?Ou falo se vem mo?

    No digas que no te falo.

    INS - Jesu! Guarde-me ora Deus!

    No falar um de vs?J queria saber isso...

    ME - Que siso, Ins, que sisoTens debaixo desses vus...

    INS - Diz o exemplo da velha:O que no haveis de comerLeixai-o a outrem mexer.

    ME - Eu no sei quem t'aconselha...

    INS - Enfim, que novas trazeis?

    VIDAL - O marido que quereis,De viola e dessa sorte,

    No no h seno na corteQue c no no achareis.Falmos a Badajoz,Msico, discreto, solteiro.Este fora o verdadeiro,Mas soltou-se-nos da noz.Fomos a VilhacastimE falou-nos em latim:

    Vinde c daqui a uma hora,E trazei-me essa senhora.

    INS - Assi que tudo nada enfim!

    VIDAL - Esperai, aguardai ora!Soubemos dum escudeiroDe feio d'atafoneiro

    Que vir logo essora,Que fala... E com' ora fala!Estrugir esta sala.E tange... E com' ora tange!E alcana quanto abrange,E se preza bem da gala. (Vem o Escudeiro, com seu Moo, que lhe traz uma viola, e diz,

    falando s)

    ESCUDEIRO - Se esta senhora talComo os Judeus ma gabaram,Certo os anjos a pintaram,

    E no pode ser i al.Diz que os olhos com que via

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    14/30

    Foram de Santa Luzia,Cabelos, da Madanela...Se fosse moa to bela,Como donzela seria?Moa de vila ser ela

    Com sinalzinho postio,E sarnosa no toutio,Como burra de Castela.Eu, assim como chegarCumpre-me bem atentarSe garrida, se honesta,Porque o milhor da festa achar siso e calar. (Falando para Ins)

    ME - Se este escudeiro h-de virE homem de discrio,

    Hs-te de pr em feio,De falar pouco e no rirE mais, Ins, no muito olharE muito cho o menearPor que te julguem por muda,Porque a moa sesuda uma perla pera amar. (Falando para o criado)

    ESCUDEIRO - Olha c, Fernando, eu vouVer a com que hei-de casar.Avisa-te, que hs-de estarSem barrete onde eu estou.

    MOO - Como a rei! Corpo de mi!Mui bem vai isso assim...

    ESCUDEIRO - E, se cuspir, pola ventura,Pe-lhe o p e faz mesura.

    MOO - Ainda eu isso no vi!

    ESCUDEIRO - E se me vires mentirGabando-me de privado,Est tu dissimulado,Ou sai-te pera fora a rirIsto te aviso daqui,Faze-o por amor de mi.

    MOO - Porm, senhor digo euQue mau calado o meuPera estas vistas assi.

    ESCUDEIRO - Que farei, que o sapateiro

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    15/30

    No tem solas nem tem pele?

    MOO - Sapatos me daria ele,Se me vs dsseis dinheiro...

    ESCUDEIRO - Eu o haverei agora.E mais calas te prometo.

    MOO - Homem que no tem nem preto,Casa muito na m hora. (Chega o Escudeiro onde est Ins Pereira, e levantam-se todos,e fazem suas mesuras, e diz o Escudeiro)

    ESCUDEIRO - Antes que mais diga agora,Deus vos salve, fresca rosa,E vos d por minha esposa,Por mulher e por senhora;

    Que bem vejoNesse ar, nesse despejo,Mui graciosa donzela,Que vs sois, minha alma, aquelaQue eu busco e que desejo.Obrou bem a NaturezaEm vos dar tal condioQue amais a discrioMuito mais que a riqueza.Bem pareceQue a discrio mereceGozar vossa fermosura,Que tal que, de ventura,Outra tal no se acontece.Senhora, eu me contentoReceber vos como estais:Se vs vos no contentais,O vosso contentamentoPode falecer no mais.

    LATO - Como fala!

    VIDAL - E ela como se cala!Tem atento o ouvido...Este h-de ser seu marido,Segundo a coisa s'abala.

    ESCUDEIRO - Eu no tenho mais de meu,Somente ser compradorDo Marichal meu senhorE so escudeiro seu.Sei bem ler

    E muito bem escreverE bom jogador de bola,

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    16/30

    E quanto a tanger viola,Logo me vereis tangerMoo, que estais l olhando?

    MOO - Que manda Vossa Merc?

    ESCUDEIRO - Que venhais c.

    MOO - Pera qu?

    ESCUDEIRO - Por que faas o que eu mando!

    MOO - Logo vou.O Diabo me tomou:Sair me de Joo MontsPor servir um tavans

    Mor doudo que Deus criou!

    ESCUDEIRO - Fui despedir um rapazQue valia Perpinho,Por tomar este ladro.Moo!

    MOO - Que vos praz?

    ESCUDEIRO - A viola.

    MOO - Oh! Como ficar tolaSe no fosse casar anteCo mais sfio barganteQue coma po e cebola!Ei-la aqui bem temperada,

    No tendes que temperar

    ESCUDEIRO - Faria bem de ta quebrarNa cabea bem migada!

    MOO - E se ela emprestada,Quem na havia de pagar?Meu amo, eu quero m'ir.

    ESCUDEIRO - E quando queres partir?

    MOO - Ante que venha o Inverno,Porque vs no dais governoPera vos ningum servir

    ESCUDEIRO - No dormes tu que te farte?

    MOO - No cho, e o telhado por manta...

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    17/30

    E arra-se m'a gargantaCom fome.

    ESCUDEIRO - Isso tem arte...

    MOO - Vs sempre zombais assi.

    ESCUDEIRO - Oh que boas vozes temEsta viola aqui!Leixa-me casar a mi,Depois eu te farei bem.

    ME - Agora vos digo euQue Ins est no Paraso!

    INS - Que tendes de ver co isso?

    Todo o mal h-de ser meu.

    ME - Quanta doudice!

    INS - Oh! como seca a velhice!Leixai-me ouvir e folgar,Que no me hei-de contentarDe casar com parvoce.Pode ser maior riquezaQue um homem avisado?

    ME - Muitas vezes, mal pecado, milhor boa simpreza.

    LATO - Ora oivi, e oivireis.

    ESCUDEIRO - cantareisAlguma boa cantadela.

    Namorai esta donzelaE esta cantiga direis: (Canta o Judeu)Canas do amor, canas,

    canas do amorPolo longo dum rioCanaval vi florido,Canas do amo. (Canta o Escudeiro o romance Mal me quieren en Castilla e diz Vidal)

    VIDAL - Lato, j o sono comigoComo oivo cantar guaiado,Que no vai esfandegado...

    LATO - Esse o Demo que eu digo!Viste cantar Dona Sol:

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    18/30

    Pelo mar voy a vela,Vela vay pelo mar?

    VIDAL - Filha Ins, assi vivaisQue tomeis esse senhor

    Escudeiro cantadorE caador de pardais,Sabedor revolvedorFalador gracejadorAfoitado pela mo,E sabe de gavio...Tomai-o por meu amor.Podeis topar um rabugento,Desmazelado, baboso,Descancarado, brigoso,Medroso, carapatento.

    Este escudeiro, aosadas,Onde se derem pancadas,Ele as h-de levarBoas, seno apanhar...

    Nele tendes boas fadas.

    ME - Quero rir com toda a mgoaDestes teus casamenteiros!

    Nunca vi Judeus ferreirosAturar to bem a frgoa.

    No te milhor mal por mal,Ins, um bom oficial,Que te ganhe nessa praa,Que um escravo de graa,E mais casas com teu igual?

    LATO - Senhora, perdei cuidado:O que h-de ser h-de ser;E ningum pode tolherO que est determinado.

    VIDAL - Assi diz Rabi Zaro.ME - Ins, guar'-te de rasco!Escudeiro queres tu?

    INS - Jesu, nome de Jesu!Quo fora sois de feio!J minha me adivinha...Folgastes vs na verdadeCasar vossa vontade?Eu quero casar minha.

    ME - Casa, filha, muit'embora.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    19/30

    ESCUDEIRO- Dai-me essa mo, senhora.

    INS - Senhor de mui boa mente.

    ESCUDEIRO - Per palavras de presenteVos recebo desd'agora.Nome de Deus, assi seja!Eu, Brs da Mata, Escudeiro,Recebo a vs, Ins PereiraPor mulher e por parceiraComo manda a Santa Igreja.

    INS - Eu, aqui diante Deus,Ins Pereira, recebo a vs,Brs da Mata, sem demanda,

    Como a Santa Igreja manda.

    LATO - Juro al Deu! A somos ns! (Os Judeus ambos)Ala manim, dona, ha!Arreia espeul.Bento o Deu de Jacob,Bento o Deu que a Fara

    ME - Espantou e espantar.Bento o Deu de Abrao,Benta a terra de Cano.Para bem sejais casados!Dai-nos c senhos ducados.

    ME - Amenh vo-los daro.Pois assi , bem serQue no passe isto assi.Eu quero chegar aliChamar meus amigos c,E cantaro de terreiro.

    ESCUDEIRO - Oh! Quem me fora solteiro!INS - J vs vos arrependeis?

    ESCUDEIRO - esposa, no faleis,Que casar cativeiro. (Aqui vem a Me com certas moas e mancebos pera fazerem a

    festa, e diz uma delas, per nome Luzia)

    Luz. Ins, por teu bem te seja!Oh! Que esposo e que alegria!

    INS - Venhas embora, Luzia,E cedo t'eu assi veja.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    20/30

    ME - Ora vae tu ali, Ins,E bailareis trs por trs.

    FERNANDO - Tu connosco, Luzia, aqui,

    E a desposada ali,Ora vede qual direis. (Cantam todos a cantiga que se segue)Mal herida va la garaEnamorada,Sola va y gritos dava.A las orillas de um rioLa gara tenia el nido;Ballestero la ha heridoEn el alma;Sola va y gritos dava. (E, acabando de cantar e bailar diz Fernando)

    FERNANDO - Ora, senhores honrados,Ficai com vossa merc,E nosso Senhor vos dCom que vivais descansados.Isto foi assi agora,Mas melhor ser outr'hora.Perdoai pelo presente:Foi pouco e de boa mente.Com vossa merc, Senhora...Luz. Ficai com Deus, desposados,Com prazer e com sade,E sempre Ele vos ajudeCom que sejais bem logrados.

    ME - Ficai com Deus, filha minha,No virei c to asinha.A minha bno hajais.Esta casa em que ficaisVos dou, e vou-me casinha.Senhor filho e senhor meu,Pois que j Ins vossa,

    Vossa mulher e esposa,Encomendo-vo-la eu.E, pois que des que naceuA outrem no conheceu,Seno a vs, por senhorQue lhe tenhais muito amorQue amado sejais no cu. (Ida a Me, fica Ins Pereira e o Escudeiro. E senta-se Ins

    Pereira a lavrar e canta esta cantiga)

    INS - Si no os huviera miradoNo penara,

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    21/30

    Pero tampoco os mirara. (O Escudeiro, vendo cantar Ins Pereira, mui agastado lhe diz)

    ESCUDEIRO - Vs cantais, Ins Pereira?Em vodas m'andveis vs?Juro ao corpo de Deus

    Que esta seja a derradeira!Se vos eu vejo cantarEu vos farei assoviar...

    INS - Bof, senhor meu marido,Se vs disso sois servido,Bem o posso eu escusar.

    ESCUDEIRO - Mas bem que o escuseis,E outras cousas que no digo!

    INS - Porque bradais vs comigo?

    ESCUDEIRO - Ser bem que vos caleis.E mais, sereis avisadaQue no me respondais nada,Em que ponha fogo a tudo,Porque o homem sesudoTraz a mulher sopeada.Vs no haveis de falarCom homem nem mulher que seja;

    Nem somente ir igrejaNo vos quero eu leixarJ vos preguei as janelas,Por que no vos ponhais nelas.Estareis aqui encerrada

    Nesta casa, to fechadaComo freira d'Oudivelas.

    INS - Que pecado foi o meu?Porque me dais tal priso?

    ESCUDEIRO - Vs buscastes discrio,Que culpa vos tenho eu?Pode ser maior aviso,Maior discrio e sisoQue guardar o meu tisouro?

    No sois vs, mulher meu ouro?Que mal fao em guardar isso?Vs no haveis de mandarEm casa somente um plo.Se eu disser: isto novelo Havei-lo de confirmar

    E mais quando eu vierDe fora, haveis de tremer;

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    22/30

    E cousa que vs digaisNo vos h-de valer maisQue aquilo que eu quiser. (para o criado)Moo, s Partes d'AlmMe vou fazer cavaleiro.

    MOO - Se vs tivsseis dinheiroNo seria seno bem...

    ESCUDEIRO - Tu hs-de ficar aqui.Olha, por amor de mi,O que faz tua senhora:Fech-la-s sempre de fora. (para Ins)Vs lavrai, ficai per i.

    MOO - Co dinheiro que leixaisNo comerei eu galinhas...

    ESCUDEIRO - Vae-te tu por essas vinhas,Que diabo queres mais?

    MOO - Olhai, olhai, como rima!E depois de ida a vindima?

    ESCUDEIRO - Apanha desse rabisco.

    MOO - Pesar ora de So Pisco!Convidarei minha prima...E o rabisco acabado,Ir me-ei espojar s eiras?

    ESCUDEIRO - Vai-te per essas figueiras,E farta-te, desmazelado!

    MOO - Assim?

    ESCUDEIRO - Pois que cuidavas?E depois viro as favas.Conheces tbaras da terra?

    MOO - I-vos vs, embora, guerra,Que eu vos guardarei oitavas... (Ido o Escudeiro, diz o Moo)Senhora, o que ele mandou

    No posso menos fazer.

    INS - Pois que te d de comer

    Faze o que t'encomendou.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    23/30

    MOO - Vs fartai-vos de lavrarEu me vou desenfadarCom essas moas l fora:Vs perdoai-me, senhora,Porque vos hei-de fechar. (Aqui fica Ins Pereira s, fechada, lavrando e cantando esta

    cantiga)

    INS - Quem bem tem e mal escolhePor mal que lhe venha no s'anoje.Renego da discrioComendo demo o aviso,Que sempre cuidei que nissoEstava a boa condio.Cuidei que fossem cavaleirosFidalgos e escudeiros,

    No cheios de desvarios,E em suas casas macios,E na guerra lastimeiros.Vede que cavalarias,Vede que j mouros mataQuem sua mulher maltrataSem lhe dar de paz um dia!Sempre eu ouvi dizerQue o homem que isto fizer

    Nunca mata drago em valeNem mouro que chamem Ale:E assi deve de ser.Juro em todo meu sentidoQue se solteira me vejo,Assi como eu desejo,Que eu saiba escolher marido, boa f, sem mau engano,Pacfico todo o ano,E que ande a meu mandarHavia m'eu de vingarDeste mal e deste dano! (Entra o Moo com uma carta de Arzila, e diz)

    MOO - Esta carta vem dAlmCreio que de meu senhor.

    INS - Mostrai c, meu guarda-morE veremos o que i vem.L o sobrescrito. mui prezada senhoraIns Pereira da Gr, senhora minha irm.De meu irmo...Venha embora!

    MOO - Vosso irmo est em Arzila?

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    24/30

    Eu apostarei que i vemNova de meu senhor tambm.

    INS - J ele partiu de Tavila?

    MOO - H trs meses que passado.

    INS - Aqui vir logo recadoSe lhe vai bem, ou que faz.

    MOO - Bem pequena a carta assaz!

    INS - Carta de homem avisado. (L Ins Pereira a carta, a qual diz)Muito honrada irm,Esforai o coraoE tomai por devao

    De querer o que Deus quiser.E isto que quer dizer?E no vos maravilheisDe cousa que o mundo faa,Que sempre nos embaraaCom cousas. Sabei que indoVosso marido fugindoDa batalha pera a vila,A meia lgua de Arzila,O matou um mouro pastor.

    MOO - meu amo e meu senhor!

    INS - Dai-me vs c essa chaveE i buscar vossa vida.

    MOO - Oh que triste despedida!

    INS - Mas que nova to suave!Desatado o n.Se eu por ele ponho d,

    O Diabo me arrebente!Pera mim era valente,E matou-o um mouro s!Guardar de cavaleiro,Barbudo, repetenado,Que em figura de avisado malino e sotranco.Agora quero tomarPera boa vida gozar,Um muito manso marido.

    No no quero j sabido,

    Pois to caro h de custar. (Aqui vem Lianor Vaz, e finge Ins Pereira estar chorando, ediz Lianor Vaz)

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    25/30

    LIANOR- Como estais, Ins Pereira?

    INS - Muito triste, Lianor Vaz.

    LIANOR- Que fareis ao que Deus faz?

    INS - Casei por minha canseira.

    LIANOR- Se ficaste prenhe basta.

    INS - Bem quisera eu dele casta,Mas no quis minha ventura.

    LIANOR- Filha, no tomeis tristura,Que a morte a todos gasta.

    O que havedes de fazer?Casade-vos, filha minha.Ins Jesu! Jesu! To asinha!Isso me haveis de dizer?Quem perdeu um tal marido,To discreto e to sabido,E to amigo de minha vida?

    LIANOR- Dai isso por esquecido,E buscai outra guarida.

    PRO Marques tem, que herdou,Fazenda de mil cruzados.Mas vs quereis avisados...

    INS - No! J esse tempo passou.Sobre quantos mestres soExperincia d lio.

    LIANOR- Pois tendes esse saberQuerei ora a quem vos quer

    Dai demo a opinio. (Vai Lianor Vaz por Pro Marques, e fica Ins Pereira s,dizendo)

    INS - Andar! Pro Marques seja.Quero tomar por esposoQuem se tenha por ditosoDe cada vez que me veja.Por usar de siso mero,Asno que me leve quero,E no cavalo folo.Antes lebre que leo,

    Antes lavrador que Nero. (Vem Lionor Vaz com Pro Marquez e diz Lianor Vaz)

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    26/30

    LIANOR- N mais cerimnias agora;Abraai Ins PereiraPor mulher e por parceira.

    PRO - H homem empacho, m-hora,

    Cant'a dizer abraar..Depois que a eu usarEntonces poder ser:

    INS - No lhe quero mais saberJ me quero contentar...

    LIANOR- Ora dai-me essa mo c.Sabeis as palavras, si?

    PRO - Ensinaram-mas a mi,

    Porm esquecem-me j...

    LIANOR- Ora dizei como digo.

    PRO - E tendes vs aqui trigoPera nos jeitar por riba?

    LIANOR- Inda cedo... Como rima!

    PRO - Soma, vs casais comigo,E eu com vosco, pardelhas!

    No cumpre aqui mais falarE quando vos eu negarQue me cortem as orelhas.

    LIANOR- Vou-me, ficai-vos embora.

    INS - Marido, sairei eu agora,Que h muito que no sa?

    PRO - Si, mulher sa-vos i,

    Qu'eu me irei pera fora.INS - Marido, no digo isso.

    PRO - Pois que dizeis vs, mulher?

    INS - Ir folgar onde eu quiser

    PRO - I onde quiserdes ir,Vinde quando quiserdes virEstai onde quiserdes estar.

    Com que podeis vs folgar

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    27/30

    Qu'eu no deva consentir? (Vem um Ermito a pedir esmola, que em moo lhe quis bem,e diz)

    Seores, por caridadDad limosna al doloridoErmitao de Cupido

    Para siempre en soledad.Pues su siervo soy nacido.Por ejemplo,Me meti en su santo temploErmitao en pobre ermita,Fabricada de infinitaTristeza en que contemplo,Adonde rezo mis horasY mis dias y mis aos,Mis servicios y mis daos,Donde tu, mi alma, Iloras

    El fin de tantos engaos.Y acabandoLas horas, todas llorando,Tomo las cuentas una y una,Con que tomo a la fortunaCuenta del mal en que ando,Sin esperar paga alguna.Y ansi sin esperanzaDe cobrar lo merecido,Sirvo alli mis dias CupidoCon tanto amor sin mudanza,Que soy su santo escogido. seores,Los que bien os va d'amores,Dad limosna al sin holgura,Que habita en sierra oscura,Uno de los amadoresQue tuvo menos ventura.Y rogar al Dios de mi,En quien mis sentdos traigo,Que recibais mejor pago

    De lo que yo recebiEn esta vida que hago.Y rezarCom gran devocion y f,Que Dios os libre dengao,Que esso me hizo ermitao,Y pera siempre ser,Pues pera siempre es mi dao.

    INS - Olhai c, marido amigo,Eu tenho por devao

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    28/30

    Dar esmola a um ermito.E no vades vs comigo

    PRO - I-vos embora, mulherNo tenho l que fazer(Ins fala a ss com o Ermito)

    INS - Tomai a esmola, padre, l,Pois que Deus vos trouxe aqui.

    ERMITO - Sea por amor de miVuesa buena caridad.

    Deo gratias, mi seora!La limosna mata el pecado,Pero vos teneis cuidadoDe matar-me cada hora.Deveis saber

    Para merced me hacerQue por vos soy ermitao.Y aun ms os desengao:Que esperanas de os verMe hizieron vestir tal pao.

    INS - Jesu, Jesu! manas minhas!Sois vs aquele que um diaEm casa de minha tiaMe mandastes camarinhas,E quando aprendia a lavrarMandveis-me tanta cousinha?Eu era ainda Inesinha,

    No vos queria falar.ERMITO - Seora, tengo-os servidoY vos a mi despreciado;Haced que el tiempo pasado

    No se cuente por perdido.

    INS - Padre, mui bem vos entendo demo vos encomendo,

    Que bem sabeis vs pedir!Eu determino l d'ir ermida, Deus querendo.

    ERMITO - E quando?

    INS - I-vos, meu santo,Que eu irei um dia destesMuito cedo, muito prestes.

    ERMITO - Seora, yo me voy en tanto. (Ins torna para Pro Marques)

    INS - Em tudo boa a concruso.

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    29/30

    Marido, aquele ermito um anjinho de Deus...

    PRO - Correg vs esses vusE ponde-vos em feio.

    INS - Sabeis vs o que eu queria?

    PRO - Que quereis, minha mulher?

    INS - Que houvsseis por prazerDe irmos l em romaria.

    PRO - Seja logo, sem deter

    INS - Este caminho comprido...

    Contai uma histria, marido.

    PRO - Bof que me praz, mulher

    INS - Passemos primeiro o rio.Descalai-vos.

    PRO - E pois como?

    INS - E levar me-eis no ombro,No me corte a madre o frio. (Pe-se Ins Pereira s costas do marido, e diz)

    INS - Marido, assi me levade.

    PRO - Ides vossa vontade?

    INS - Como estar no Paraso!

    PRO - Muito folgo eu com isso.

    INS - Esperade ora, esperade!

    Olhai que lousas aquelas,Pera poer as talhas nelas!

    PRO - Quereis que as leve?

    INS - Si.Uma aqui e outra aqui.Oh como folgo com elas!Cantemos, marido, quereis?

    PRO - Eu no saberei entoar..

    INS - Pois eu hei s de cantar

    Desvendando Teatro (www.desvendandoteatro.com)

  • 8/2/2019 Gil Vicente - Farsa ou Auto de Ins Pereira

    30/30

    E vs me respondereisCada vez que eu acabar:Pois assi se fazem as cousas.Canta Ins Pereira:

    INS - Marido cuco me levadesE mais duas lousas.

    PRO - Pois assi se fazem as cousas.

    INS - Bem sabedes vs, marido,Quanto vos amo.Sempre fostes percebidoPera gamo.Carregado ides, noss'amo,

    Com duas lousas.

    PRO - Pois assi se fazem as cousas

    INS - Bem sabedes vs, marido,Quanto vos quero.Sempre fostes percebidoPera cervo.Agora vos tomou o demoCom duas lousas.

    PRO - Pois assi se fazem as cousas.E assi se vo, e se acaba o dito Auto.

    www.desvendandoteatro.com

    http://www.desvendandoteatro.com/http://www.desvendandoteatro.com/