bai 315 tieu chay tre em

TIÊU CHẢY Ở TRẺ EM

CHƢƠNG TRÌNH PHÒNG CHỐNG TIÊU CHẢY

MỤC TIÊU BÀI GIẢNG

Phân tích 2 cơ chế bệnh sinh của bệnh tiêu chảy

Trình bày phác đồ điều trị tiêu chảy

Trình bày cách đánh giá mức độ mất nƣớc

ĐẠI CƢƠNG

Theo tổ chức y tế thế giới (TCYTTG),

>1000 triệu lƣợt trẻ em bị tiêu chảy

> 5 triệu trẻ chết,

> 80% trƣờng hợp gặp ở trẻ dƣới 2 tuổi

Hậu quả nặng nề

TCYTTG: chƣơng trình phòng chống tiêu chảy

trên toàn thế giới, chăm sóc lồng ghép trẻ bệnh

IMCI.

ĐẠI CƢƠNG

ĐẠI CƢƠNG

Lây lan của mầm bệnh

Đƣờng phân-miệng: thức ăn, nƣớc uống

Tập quán chƣa phù hợp:

Không nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ

Tập cai sữa sớm

Cho trẻ bú bình

Không rửa tay trƣớc khi ăn và sau khi đi cầu

Không xử lý phân an toàn nhất là phân trẻ em...

Môi trƣờng sống tập trung, không vệ sinh.

ĐẠI CƢƠNG

Cơ địa thuận lợi

Bệnh suy dinh dƣỡng

Bệnh sởi và tình trạng suy giảm miễn dịch sau

sởi

Bệnh lý bẩm sinh

Đang mắc các bệnh khác.

ĐẠI CƢƠNG

Tuổi: 6-11 tháng

Mùa

Đối với miền bắc

do siêu vi gặp chủ yếu vào mùa đông,

do vi trùng gặp chủ yếu vào mùa hè

Đối với miền nam

do siêu vi gặp vào mùa khô, lạnh

do vi trùng gặp vào mùa mƣa, nóng.

CƠ CHẾ BỆNH SINH

Nguyên nhân

Nhiễm khuẩn:

Vi trùng

Virus

Ký sinh trùng: Giardias, amibe …

Nguyên nhân khác:

Bệnh lý đƣờng tiêu hóa thiếu men tiêu hóa, phẫu

thuật tiêu hóa,

Bệnh toàn thân nặng suy kiệt

Do đồ ăn

Do thuốc...


Cơ chế bệnh sinh: Do kém hấp thu

Tiêu chảy thẩm thấu.

Chức năng hấp thu giảm => hấp thu kém hiệu

quả => nƣớc tồn trong phân => tình trạng tiêu

chảy.

Nguyên nhân:

Viêm niêm mạc ruột do tác nhân nhiễm trùng

Không dung nạp thức ăn,

Thiếu men tiêu hóa

Tăng áp lực thẩm thấu (chủ yếu do thuốc)


Cơ chế bệnh sinh: do xuất tiết

Vi trùng tấn công, tiết độc tố

Tổn thƣơng hấp thu + tăng xuất tiết

Bị mất nƣớc và điện giải nhanh chóng +>sụt

cân, yếu liệt cơ, phân rất nhiều, liên tục.

Tác nhân chính

Vibrio choléra

Eschirichia coli

ĐIỀU TRỊ TIÊU CHẢY

Đánh giá tình trạng mất nƣớc

TC lâm sàng A B C

1. Tổng trạng

2. Mắt trũng

3. Nƣớc mắt

4. Miệng lƣỡi.

5. Khát(háo

nƣớc).

6. Đàn hồi da.

+ Tỉnh táo

+Không trũng

+Có nƣớc mắt

+Ƣớt bóng

+ Không khát

+ Nhanh

+ Kích thích, bức

rức, quấy khóc.

+ Trũng nhẹ

+ Ít nƣớc mắt

+ Khô

+ Rất khát

+ Chậm 2”

+ Lừ đừ li bì

(bán mê).

+ Rất trũng

+ Khó đ. giá

+ Rất khô

+Khó đ. giá

+ Chậm >2”


Điều trị theo phác đồ A

Uống sớm và đủ: sử dụng các hình thức sau để bù nƣớc

Tiếp tục cho trẻ ăn

Hƣớng dẫn bà mẹ theo dõi tại nhà

Khát nƣớc nhiều

Trong phân có máu

Phân nhiều nƣớc , tiêu nhiều lần

Ói liên tục.

Ăn bú kém

Sốt cao


Điều trị theo phác đồ B

Mất nƣớc trung bình, sụt cân từ 4 – 5 %, =>

trạm xá có cán bộ y tế theo dõi .

Bù nƣớc và điện giải đã mất: uống ORS

Cho trẻ uống nƣớc bằng muỗng cà phê

Sau 4 giờ đánh giá lại tình trạng mất nƣớc


Điều trị theo phác đồ C

Bù nƣớc bằng truyền dịch tĩnh mạch

Liều dịch truyền: Tổng liều 100ml / kg

Vẫn cho trẻ uống nƣớc bổ sung


Cách thức dùng thuốc

Hạ sốt nếu có sốt cao.

Kháng sinh: nếu phân có máu, nghi ngờ do tả

Xử trí kháng sinh theo nấc thang:

Bactrim 480mg,không dùng trẻ < 2 tháng

Negram (Acide Nalidicic) 500mg,

Gentamycine 80mg

Metronidazol 0,250 g.

Truyền dịch, lƣu ý triệu chứng dƣ nƣớc.


Các thuốc không đƣợc dùng

Thuốc cầm tiêu chảy

Thuốc giảm nhu động ruột, giảm co thắt

Thuốc hấp thu nƣớc

Thuốc chống ói

Nhóm trợ tim

Không dùng kháng sinh khi không có chỉ định


Mục tiêu chƣơng trình

Giảm tỷ lệ mắc bệnh

Giảm tỷ lệ tử vong


Nội dung chƣơng trình

Đối với cán bộ y tế :

Biết phân độ mất nƣớc

Biết điều trị tiêu chảy theo đúng phác đồ

Biết cho nhập viện đúng lúc và khi cần điều trị theo

phác đồ C

Không lạm dụng thuốc cầm tiêu chảy

Không lạm dụng thuốc kháng sinh

Biết chọn kháng sinh thích hợp, mỗi khi phân có

đàm máu hoặc trẻ bị tả.


Nội dung chƣơng trình

Đối với bệnh viện :

Biết cấp cứu tiêu chảy mất nƣớc

Biết kết hợp chế độ ăn phòng SDD và phục hồi

SDD sau tiêu chảy .

Biết điều trị biến chứng của tiêu chảy, mất nƣớc

Biết điều trị các thể lâm sàng khác của tiêu chảy

nhƣ hội chứng lỵ, tiêu chảy kéo dài, tiêu chảy

mãn…


Biện pháp dự phòng:

Phòng ngừa cấp 0 :

Không cho xuất hiện nguy cơ

Sử dụng nƣớc sạch.

Rửa tay trƣớc khi ăn, chế biến thức ăn và sau khi đi

tiêu.

Sử dụng nhà vệ sinh và xử lý phân trẻ nhỏ an toàn.




Nuôi trẻ bằng sữa mẹ

Hƣớng dẫn cho ăn dặm cho trẻ.

Chủng ngừa đầy đủ theo lịch.

Vệ sinh cá nhân, vệ sinh thực phẩm và những dụng

cụ dùng cho trẻ.

Thức ăn nấu chín và luộc kỹ.

Xử lý phân hợp vệ sinh .




Phát hiện sớm và điều trị sớm bệnh tiêu chảy

Tránh diễn tiến bệnh nặng

Hƣớng dẫn bà mẹ biết xử trí

Hƣớng dẫn bỏ những tập quán sai lầm




Tăng cƣờng biện pháp phục hồi: thuốc+dinh dƣỡng

Bồi bổ dinh dƣỡng

Ăn thêm

bai 315 tieu chay tre em

Health & Medicine