alentejo searavocabular 15 alcunhas

124
ALENTEJO – uma SEARA VOCABULAR – 15 ALCUNHAS baseado na obra: ALCUNHAS ALENTEJANASEstudo Etnográfico Francisco Martins Ramos Monsaraz, 1990 15 ALCUNHAS FMRamos Pode Ver em: http://www.edi-colibri.pt/Detalhes.aspx?ItemID=426 José Rabaça Gaspar – 2013 03

Upload: jose-rabaca-gaspar

Post on 14-Aug-2015

245 views

Category:

Documents


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

ALENTEJO – uma SEARA VOCABULAR – 15

ALCUNHAS baseado na obra: “ALCUNHAS ALENTEJANAS”

Estudo Etnográfico

Francisco Martins Ramos

Monsaraz, 1990

15 ALCUNHAS

FMRamos

Pode Ver em: http://www.edi-colibri.pt/Detalhes.aspx?ItemID=426

José Rabaça Gaspar – 2013 03

Page 2: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

2 Tratado das Alcunhas Alentejanas (3.ª edição) - Autoria: Francisco Martins Ramos e Carlos Alberto da Silva - Temas: Etnografia, Sociedade Portuguesa – Ed. Colibri, 2002.

F. Martins Ramos

Carlos Alberto Silva

Sinopse: «A alcunha é apanágio da aldeia. Está dito e redito que a vida urbana fomenta rela-ções impessoais, destrói os laços do parentesco, pulveriza os elos tradicionais, reduz as relações de vizinhança, esvazia o compadrio. No Alentejo, os grandes centros po-pulacionais não deixam de ser aglomerados rurais, posto de parte o critério demo-gráfico e tendo em linha de conta hábitos, tradições, costumes, modos de vida, flu-xos migratórios internos, etc. É natural, pois, que o «mau-nome» circule como ver-dadeira instituição sociocultural.» http://www.edi-colibri.pt/ Ver mais dados em http://www.instituto-camoes.pt/encarte/encarte56k.htm «Na Aldeia Amarela, havia um indivíduo cuja alcunha era o comunista de Inverno. Segundo Francisco Martins Ramos (Alcunhas Alentejanas, Estudo Etnográfico, Associação de Defesa dos Interesses de Monsaraz, 1990, p. 86), trata-se de uma «designação outorgada com grande perspicácia a um homem que mudava de posição política conforme o ciclo agrícola lhe era benéfico ou não». Não é genial?» http://letratura.blogspot.pt/2006/08/alcunhas.html

Page 3: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

3

GLOSSÁRIO

TABELA 01 – PELA ORDEM NA OBRA DESTE AUTOR (Ver outras até 5…)

TERMO origem provável CITAÇÃO / INFOR-

MAÇÃO / Significa-do

OBRA PÁG.

ALCUNHA – ALCUNHO – ANEXIM – ÁPODO – EPÍTETO - MÁ ou MAU NOME – NOMEADA – COGONOMES -

ABIBE ornitológica

Amareleja

Ave que aparece no

Inverno Indivíduo friorento…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 76

AÇORDA Gastronómica Vila do Rei e outras…

Preguiçoso / Malan-dro

Alcunhas Alentejanas FMRamos

76

AÇUCAREIRO Gastronómica

A. Amarela

Mulher que punha as mãos nas ancas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

ÁGUIA REAL ornitológica Terreiro

Comia muito de tu-do…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

ALIÁS linguística

Arrife

Abuso a utilizar esta expressão…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

AMÉRICA FEDE-

RAL

geográfica

V. das Flores

Mulher que desejava

ir passar férias à

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

78

ANDORINHA

DOS ARAMES

ornitológica

Amarela

Mulher que se levan-

tava cedo e ia varrer

a porta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

Page 4: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

4 APAGA VELAS física

Vila do Rei e…

Indivíduo muito alto… Alcunhas Alentejanas FMRamos

78

AVANÇA LEÃO zoomórfica

S. Pedro

Bêbado que enfren-

tava um gato e grita-va…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

79

AVARENTO DOS PERFUMES

comportamental Safira

… não toava banho e cheirava mal…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

BEIJA-TUDO comportamental

Vila das Flores

Cumprimentava as

mulheres… quando ão era muito usual…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

BEIJINHO DE

NOIVA

profissional

Vila Branca

Vendedor de bolos…

apregoava mais os…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

BICHO DA MA-

DEIRA

zoomórfica

V Candeias

… qusilento, conflitu-oso… carpinteiro…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

BICHO DAS

ÁFRICAS

geográfica

A Amarela

…retornada de África

e muito feia

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

BILRO DO SÉC.

XVII

costura

V. das Flores

M de cabeça muito

pequena…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

BOGA analógica Terreiro

… tinha o apelido Sardinha…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BOGANGO DE

REGADIO

gastronómica

S. Miguel…

… muito gordos… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

BOI BA BEIRA geográfica … ‘ratinho’ a quem a Alcunhas Alentejanas 80

Page 5: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

5

A Amarela mulher pôs… FMRamos

BOMBA RASTEI-

RA

física

Venda do Meio

m. baixa e agressiva Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

BOTINHA DA TROPA

física Silvado

Rapariga muito feia… Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

BRIGADA DO

REUMÁTICO

física

V. das Flores

… velhas solteironas Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

CABO D’OSSO física

A Amarela

Cabo da GNR muito

magro

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CADELA zoomórfica…

muito usada…

Comportamento imo-

ral ou irrequieto…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CADELA PARIDA física Venda

Indivíduo trombudo Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

CAGA LUME profissional

S. Pedro

O encarregado da

iluminação pública…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CAGALÃO DE

PORCO

zoomórfica

S. Pedro

Homem baixo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CAI-LOGO comportamental V. das Flores

Cavaleiro que caía muito…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

GARRAFÃO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

GARRAFANITO física Homem baixo e gor- Alcunhas Alentejanas 83

Page 6: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

6 Vila Velha do FMRamos

CALDEIRANITO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CALDEIRÃO física Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CÂMARA LENTA comportamental

Extrema

… que andava muito devagar

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CAMIONETA CE-

GA

comportamental

Venda

Mulher muito desm-

baraçada no trabalho

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CANIVETE DE

ESTRALO

comportamental

Safira

… por deitar gases…

estralos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CAPITÃO NAL-GUINHAS

comportamental V. das Flores

… arrogante e de nalgas salientes

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CARINHA anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

FACE anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

ALFACE anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

PUDON anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

PAI LARAI anatómica Punitiva – auto- Alcunhas Alentejanas 84

Page 7: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

7

A Amarela explanatória FMRamos

LAVASCÃO anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CARINHA DE PI-CHINHA

anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CARRACEIRA ornitológica

A amarela

Demorava-se sempre na casa das vizinhas

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CARRALHO comportamental

Vale Escuro

… que carregava mui

nos RR

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CAVALO DE VÉ-

NIAS

comportamental

A Amarela

Muito vaidosa… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CEGONHA comportamental zoo

Safira

De pernas altas… de-licado o andar…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CIRURGIÃO DAS QUINTAS

comportamental ornito

S. Pedro

Curandeiro sempre bem disposto

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

COBRA ENCAN-

TADA

comportamental

zoo a Amarela

Indivíduo que ficava de boca aberta a

olhar a televisão e

abanava a cabeça ao sabor das imagens…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

LINGRINHAS comportamental … família urbana que Alcunhas Alentejanas 85

Page 8: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

8 V. das Flores veio para o campo e

era muto folgazã… FMRamos 86

FIOZINHO DE AZEITE

comportamental V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85 86

MOSQUITO DAS

FEBRES

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

COMPANHEIROS

DA ALEGRIA

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

COMUNISTA DE

INVERNO

política

A amarela

Agricultor que nuda-

va de partido con-

forme as colheitas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

MARRECA física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

PATO MARRECO física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

CU SEM PÉS física Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

DURO FALSO comportamental

V. das Flores

Parecido com o Rei

Afonso III de Espa-nha das moedas -

DUROS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

ESCALDA comportamental Rapariga muito

“quente nos bailes”…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

Page 9: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

9

Vila Velha

ESQUILÃO comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILINHA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILÔA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESTOIRA VIÚ-VAS

comportamental Safira

Gabava-se: «Não há viúva que me resis-

ta…»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

ESTRADA LARGA física

Terreiro

Por andar com os pés

de lado…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

FALA FORTE comportamental Vila Velha

Opiniosa e categóri-ca…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

FALTA D’AR comportamental

A da Torre

Quando se embebe-dava dizia que tinha

falta de ar…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

Page 10: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

10 SEGUNDA VE-

READORA

comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-lítica…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

88

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

FEITORA comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

FINEZAS comportamental Vila do Rio

O Avô caiu do burro e dizia que «tinha feito

uma grande fineza»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

FININHO física

muitas

Indivíduos magres e

altos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

GEMADINHAS comportamental

gastron

Almoura

Teria comido uma

gemada com doze

ovos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

GENERAL comportamental política

Terreiro

Pessoas decididas e autoritárias…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GRAÇAS A DEUS comportamental Castelão

«Graças a Deus eu não tenho alcunha»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

VAI DE VOLTA comportamental

...para não passar naquela terra onde

punham ALCUNHAS a

todos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

Page 11: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

11

GRILA ESPA-

NHOLA

comportamental

zoo… geo… Terreiro

Homem que fala mui-to e espanholado

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GUARDA CÁGA-

DOS

profissional

zoo Vila do Rei

Era «guarda-rios» Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

PATRULHA física

Terreiro

M que tinha corpo de guarda republicano e

tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GUARDA REPU-

BLICANA

física

Terreiro

M que tinha corpo de

guarda republicano e

tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

HOMEM MATA A

VACA

comportamental

linguística

Vila Velha

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem» e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

SOLTEIRINHA comportamental

linguística

Vila Velha

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem» e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

JANOTA comportamental

Videiro…

Tinha uma raposa

com este nome… mas normal por ser vaido-

so…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JOANA DO PAU comportamental

V das Flores

O amante tomava

medicamento para

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

Page 12: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

12 virilidade e morreu no acto…

JOANA DOS MO-ÇOS

comportamental Vila da Ponte

M tinha vários filhos de vários pais…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

JOÃO DA PASTI-

NHA

comportamental

Vila do Rei

Empregado de banco

de serviços exter-nos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JUIZ DA FOME comportamental vila Velha

«Era o rei dos que passavam fome»…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

LAVRADOR DA

NAVALHA

profissional

Castelão

Era barbeiro e depois de uma herança se

fez lavrador…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

LOTE comportamental

Terreiro

Como não sabia dizer

a idade dizia: «sou

do lote do meio»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

LULU PUREZA física

Extrema

«tinha cara de santi-

nho»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

MANUEL DA

BORBULHA

física

S. Pedro

Tinha um sinal no

pescoço… foi opera-

do, mas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

92

MARIA ALCOÓ-

LICA

Comportamental

gastro - vinícola Ferraria

Homem muito bêba-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MARIA QUERES

MAIS CHÁ?

comportamental

gastro

Velhota que gostava

muito de chá

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

Page 13: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

13

S. Pedro

MÁSCARA DE

CERA

comportamental

física

V. das Flores

m. que se pintava

muito

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MELANADAS comportamental

Aldeia Grande

h. a quem, numa

disputa, a mulher ati-

rou um melão à ca-beça

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

PAI DO CÉU física – religiosa V. Velha…

… homens franzinos e frágeis… o neto da

velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MENINO JESUS física – religiosa

V. Velha…

… homens franzinos e

frágeis… o neto da velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MESTRE LEVE-ZINHO

comportamental Sobreiro

h. temia ir ao sobrei-ro com medo de al-

cunha pesada…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

PORTUGUÊS

SUAVE

comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Mija

Mansinho’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MIJA MANSINHO comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e doce… outro era ‘Por-

tuguês Suave’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

MISS SIMPATIA comportamental

V. das Flores

Rapariga antipática Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MORTO-VIVO comportamental Rapaz que se furtou Alcunhas Alentejanas 93

Page 14: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

14 Vila Roda ao serviço militar e

foi dado como mor-

to…

FMRamos

MOSCA DE PAS-

TELARIA

comportamental

S. Pedro

Rapaz que mudava

de namorada…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

MOSCA VARE-JEIRA

comportamental várias…

Os petisqueiros… e mulher de uma agên-

cia funerária…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

MENINO JESUS comportamental

Vila Velha

Mulher que, quando

agredida pelo marido gritava: “Valha-me o

Pai do Céu!” um neto

ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

Mulher que, quando

agredida pelo marido gritava: “Valha-me o

Pai do Céu!” um neto ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

PAI TIRANO comportamental

Vila das Flores

Pai que não queria o namoro da filha…

(filme)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

95

PAPA LEITE comportamental

Nora

Por andar metido

com mulheres de

mau porte…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PAPA TOMATES comportamental

Nora

Mulherengo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

Page 15: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

15

PARAFUSO comportamental

físico Avieira

Rapaz alto que dan-çava com raparigas

baixas… e rodava en-

rolado…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

95

PASTILHA REN-

NIE

profissional

Vila da Ponte

Filha do farmacêuti-

co…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

ALCUNHA

ALCUNHO

ANEXIM

ÁPODO MÁ NOME

NOMEADA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos

PEIXE PODRE comportamental Vila das Flores

Filha do peixeiro… Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

CABIDE DOS RI-

COS

comportamental

a aMARELA

Serviçal e bajulador… (Cabide dos Ricos)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PENICO DOS RI-

COS

comportamental

a aMARELA

Serviçal e bajulador…

PENICO DOS RI-

COS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

POIA DE QUILO física

Vila Nova

Gordo e comilão… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PORTINHOLA

D’AÇO

física

Vila das Flores

Usava fato macaco

com fecho ‘eclaire’…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

Page 16: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

16 PRESUNTO ES-

PANHOL

Física – gastro -

geo A Amarela

Filha de um espanhol com pernas gordas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PULA NA GAIOLA comportamental

Vila das Flores

Irrequieto e limita-do…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

QUADRADO comportamental

Vila Velha

Usava sempre a

mesma ‘quadra’… in-capaz…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RALHETA BATE CANA

comportamental Extrema

Professora que ralha-va muito e usava a

cana para bater…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

RAPOSA PINTA-

DA

comportamental

física – zoo

Vila Roda

Jovem que se pintava

e reprovou no exame de admissão…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RETRATO DE

MEIO CORPO

física

Aldeia Grande

h. baixo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RICO DEPOIS DAS CINCO

comportamental A amarela

Depois do trabalho rural… vestia a rigor…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

ROMA CIDADE

ABERTA

comportamental

Vila das Flores

M com vários homens Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

ROTSHILDE comportamental

Vila do Rei

Pobretanas (antítese) Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

RUGAS física Tentou por esta alcu- Alcunhas Alentejanas 98

Page 17: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

17

Vale Escuro nha a outro… FMRamos

SALAZAR comportamental

física

várias…

Parecença física e ou

autoritário e /ou so-vina, forreta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SANTA NOVA comportamental

física

Aldeia Amarela

Era parecida com

uma santa do altar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SANTO ANTÓNIO

DAS NOTAS DE

VINTE

física

Vila das Flores

Parecido com a ima-

gem das notas de 20

esc. Século XX.

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SCHICK-PIVOT Física - tecnoló-

gica

Extrema

m. com barba Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SIMPATIA linguística

Terreiro

Cobrador: --“Tenha a

simpatia de sair pela

porta da frente”… o rapaz tb saiu e teve

de andar quilóme-

tros…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SOPA DE TOMA-

TE

comportamental

GASTRO Aldeia da Torre

Naquela tasca…’O

que há para comer? …

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

SORVETE comportamental Usava boina branca… Alcunhas Alentejanas 100

Page 18: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

18 Vale Escuro FMRamos

TARIFAS profissional

Terreiro

O pai era taxista Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

TERRINA comportamental Vale das Flores

Namorava uma cria-da que roubava e

metia na terrina…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

TOLAN física

Ferraria

Mulher gorda… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

VIDRÃO Física - tecnoló-

gica

Este

h. gordo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

VIÚVO comportamental

Nora

Moço solteirão que

saia pouco e andava

sempre triste…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ZÉ ESPETA

COUVES

profissional

Vila Branca

hortelão Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

DEUS NOSSO

SENHOR

Aldeia de Paios

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

AMENTOLIA A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CEGONHA DA

HORTA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

GUARDA CHUVA Pessoas altas Alcunhas Alentejanas 101

Page 19: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

19

SEM VARETAS FMRamos

SORTE GRANDE A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

LAGARTÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

ALFINETE Aldeia Grande

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

GIGANTE Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

APAGA VELAS S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CABANEJO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

PERNINHAS S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CRISTO REI S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

COMPRIDO Monte Velho Pessoas altas Alcunhas Alentejanas 101

Page 20: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

20 FMRamos

MIL QUILOS Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CALITRO (EUCA-LIPTO)

Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

ALFACINHA

RASTEIRA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

APROXIMAÇÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ARRASA MON-

TANHAS

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CANELINHO DE ALGIBEIRA

A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GIGANTE RAS-

TEIRO

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GIGANTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GRAMOSILHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

LAGARTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

MEIA FODA A Amarela Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas 102

Page 21: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

21

FMRamos

MEIA LECA A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

MINUTO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ALCACELER várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CARAPAU várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARINHAS DE

FOME

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CÓCÓS várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CRUZETA várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESQUELETO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESPELHO SEM BRILHO

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ESTREITO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

FININHO várias Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas 102

Page 22: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

22 FMRamos

FIOZINHO

D’AZEITE

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CANIVETE várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

AMINTOLIA (al-

motolia)

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BIDON A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOGANGO DE

REGADIO

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOLETA A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ENFUSA BARRA-

QUENHA

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

PRESUNTO ES-

PANHOL

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BALEIA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOGA PRENHA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BESTA Vila das Flores Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas 102

Page 23: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

23

FMRamos

ALABAÇA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOLHA d’AR S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOLINHAS S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CU DE CHUMBO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

SOLA GROSSA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

SAPO VILA vELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO VILA VELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

Page 24: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

24

GLOSSÁRIO TABELA 02 (PELA 1ª COLUNA) – PELA ORDEM ALFABÉTICA

TERMO origem provável CITAÇÃO / INFOR-

MAÇÃO / Significa-

do

OBRA PÁG.

ABIBE ornitológica

Amareleja

Ave que aparece no

Inverno Indivíduo friorento…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 76

AÇORDA Gastronómica Vila do Rei e outras…

Preguiçoso / Malan-dro

Alcunhas Alentejanas FMRamos

76

AÇUCAREIRO Gastronómica A. Amarela

Mulher que punha as

mãos nas ancas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

ÁGUIA REAL ornitológica

Terreiro

Comia muito de tu-

do…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

ALABAÇA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ALCACELER várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ALCUNHA

ALCUNHO

Alcunhas Alentejanas

FMRamos

Page 25: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

25

ANEXIM

ÁPODO MÁ NOME

NOMEADA

ALFACE anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

ALFACINHA

RASTEIRA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ALFINETE Aldeia Grande

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ALIÁS linguística

Arrife

Abuso a utilizar esta

expressão…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

AMENTOLIA A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

AMÉRICA FEDE-

RAL

geográfica

V. das Flores

Mulher que desejava

ir passar férias à

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

78

AMINTOLIA (al-

motolia)

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ANDORINHA DOS ARAMES

ornitológica Amarela

Mulher que se levan-tava cedo e ia varrer

a porta…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

78

APAGA VELAS física Indivíduo muito alto… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

Page 26: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

26 Vila do Rei e…

APAGA VELAS S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

APROXIMAÇÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ARRASA MON-

TANHAS

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

AVANÇA LEÃO zoomórfica

S. Pedro

Bêbado que enfren-

tava um gato e grita-va…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

79

AVARENTO DOS PERFUMES

comportamental Safira

… não toava banho e cheirava mal…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

BALEIA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BEIJA-TUDO comportamental

Vila das Flores

Cumprimentava as

mulheres… quando ão era muito usual…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

BEIJINHO DE

NOIVA

profissional

Vila Branca

Vendedor de bolos… apregoava mais os…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

BESTA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BICHO DA MA-

DEIRA

zoomórfica

V Candeias

… qusilento, conflitu-

oso… carpinteiro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

Page 27: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

27

BICHO DAS

ÁFRICAS

geográfica

A Amarela

…retornada de África e muito feia

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BIDON A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BILRO DO SÉC.

XVII

costura

V. das Flores

M de cabeça muito

pequena…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

BOGA analógica Terreiro

… tinha o apelido Sardinha…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BOGA PRENHA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOGANGO DE

REGADIO

gastronómica

S. Miguel…

… muito gordos… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

BOGANGO DE

REGADIO

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOI BA BEIRA geográfica A Amarela

… ‘ratinho’ a quem a mulher pôs…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BOLETA A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOLHA d’AR S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOLINHAS S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 28: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

28 BOMBA RASTEI-

RA

física

Venda do Meio

m. baixa e agressiva Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

BOTINHA DA

TROPA

física

Silvado

Rapariga muito feia… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

BRIGADA DO

REUMÁTICO

física

V. das Flores

… velhas solteironas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CABANEJO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CABIDE DOS RI-

COS

comportamental

a aMARELA

Serviçal e bajulador… (Cabide dos Ricos)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

CABO D’OSSO física

A Amarela

Cabo da GNR muito

magro

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CADELA zoomórfica…

muito usada…

Comportamento imo-

ral ou irrequieto…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CADELA PARIDA física Venda

Indivíduo trombudo Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

CAGA LUME profissional

S. Pedro

O encarregado da

iluminação pública…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CAGALÃO DE

PORCO

zoomórfica

S. Pedro

Homem baixo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CAI-LOGO comportamental V. das Flores

Cavaleiro que caía muito…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

Page 29: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

29

CALDEIRANITO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CALDEIRÃO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CALITRO (EUCA-

LIPTO)

Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CÂMARA LENTA comportamental Extrema

… que andava muito devagar

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CAMIONETA CE-

GA

comportamental

Venda

Mulher muito desm-baraçada no trabalho

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CANELINHO DE

ALGIBEIRA

A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CANIVETE várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CANIVETE DE ESTRALO

comportamental Safira

… por deitar gases… estralos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CAPITÃO NAL-

GUINHAS

comportamental

V. das Flores

… arrogante e de

nalgas salientes

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CARAPAU várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARINHA anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

Page 30: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

30 CARINHA DE PI-

CHINHA

anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CARINHAS DE

FOME

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARRACEIRA ornitológica

A amarela

Demorava-se sempre

na casa das vizinhas

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CARRALHO comportamental Vale Escuro

… que carregava mui nos RR

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CAVALO DE VÉ-

NIAS

comportamental

A Amarela

Muito vaidosa… Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CEGONHA comportamental

zoo

Safira

De pernas altas… de-

licado o andar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CEGONHA Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA DA

HORTA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CIRURGIÃO DAS

QUINTAS

comportamental

ornito

S. Pedro

Curandeiro sempre

bem disposto

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

Page 31: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

31

COBRA ENCAN-

TADA

comportamental

zoo a Amarela

Indivíduo que ficava de boca aberta a

olhar a televisão e

abanava a cabeça ao sabor das imagens…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

CÓCÓS várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

COMPANHEIROS

DA ALEGRIA

comportamental

V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

COMPRIDO Monte Velho

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

COMUNISTA DE INVERNO

política A amarela

Agricultor que nuda-va de partido con-

forme as colheitas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

CRISTO REI S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CRUZETA várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CU DE CHUMBO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CU SEM PÉS física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

DEUS NOSSO Aldeia de Paios Pessoas altas Alcunhas Alentejanas 101

Page 32: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

32 SENHOR FMRamos

DURO FALSO comportamental

V. das Flores

Parecido com o Rei

Afonso III de Espa-nha das moedas -

DUROS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

ENFUSA BARRA-

QUENHA

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESCALDA comportamental

Vila Velha

Rapariga muito “quente nos bailes”…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

ESPELHO SEM

BRILHO

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESQUELETO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESQUILÃO comportamental Terreiro

Filha do ESQUILÃO por ter usada uma

esquila em pequeno e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

ESQUILINHA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma

esquila em pequeno e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILÔA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

Page 33: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

33

esquila em pequeno e irmã do ESQUILI-

NHA

ESTOIRA VIÚ-

VAS

comportamental

Safira

Gabava-se: «Não há

viúva que me resis-

ta…»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESTRADA LARGA física

Terreiro

Por andar com os pés

de lado…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESTREITO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FACE anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

FALA FORTE comportamental

Vila Velha

Opiniosa e categóri-ca…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

FALTA D’AR comportamental

A da Torre

Quando se embebe-

dava dizia que tinha falta de ar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

FEITORA comportamental Vila Velha

M muito activa na po-lítica…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87 88

FINEZAS comportamental

Vila do Rio

O Avô caiu do burro e

dizia que «tinha feito uma grande fineza»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

FININHO física muitas

Indivíduos magres e altos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

Page 34: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

34 FININHO várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

FIOZINHO

D’AZEITE

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FIOZINHO DE

AZEITE

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

GARRAFANITO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

GARRAFÃO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

GEMADINHAS comportamental

gastron

Almoura

Teria comido uma

gemada com doze

ovos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

GENERAL comportamental política

Terreiro

Pessoas decididas e autoritárias…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GIGANTE Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

GIGANTE RAS-

TEIRO

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GIGANTINHO A Amarela Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

Page 35: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

35

GORDO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO VILA VELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GRAÇAS A DEUS comportamental

Castelão

«Graças a Deus eu não tenho alcunha»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GRAMOSILHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GRILA ESPA-

NHOLA

comportamental

zoo… geo…

Terreiro

Homem que fala mui-

to e espanholado

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

GUARDA CÁGA-

DOS

profissional

zoo

Vila do Rei

Era «guarda-rios» Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

GUARDA CHUVA

SEM VARETAS

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

GUARDA REPU-

BLICANA

física

Terreiro

M que tinha corpo de guarda republicano e

tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

HOMEM MATA A

VACA

comportamental

linguística

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem»

e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

Page 36: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

36 Vila Velha

JANOTA comportamental

Videiro…

Tinha uma raposa

com este nome… mas normal por ser vaido-

so…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JOANA DO PAU comportamental

V das Flores

O amante tomava

medicamento para

virilidade e morreu no acto…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JOANA DOS MO-ÇOS

comportamental Vila da Ponte

M tinha vários filhos de vários pais…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

JOÃO DA PASTI-

NHA

comportamental

Vila do Rei

Empregado de banco

de serviços exter-nos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JUIZ DA FOME comportamental vila Velha

«Era o rei dos que passavam fome»…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

LAGARTÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

LAGARTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

LAVASCÃO anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

LAVRADOR DA NAVALHA

profissional Castelão

Era barbeiro e depois de uma herança se

fez lavrador…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

Page 37: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

37

LINGRINHAS comportamental

V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

LOTE comportamental

Terreiro

Como não sabia dizer

a idade dizia: «sou

do lote do meio»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

LULU PUREZA física

Extrema

«tinha cara de santi-

nho»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

MANUEL DA

BORBULHA

física

S. Pedro

Tinha um sinal no

pescoço… foi opera-do, mas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

92

MARIA ALCOÓ-

LICA

Comportamental

gastro - vinícola Ferraria

Homem muito bêba-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MARIA QUERES

MAIS CHÁ?

comportamental

gastro S. Pedro

Velhota que gostava muito de chá

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MARRECA física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

MÁSCARA DE

CERA

comportamental

física

V. das Flores

m. que se pintava

muito

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MEIA FODA A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

Page 38: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

38 MEIA LECA A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

MELANADAS comportamental

Aldeia Grande

h. a quem, numa

disputa, a mulher ati-rou um melão à ca-

beça

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MENINO JESUS física – religiosa

V. Velha…

… homens franzinos e

frágeis… o neto da velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MENINO JESUS comportamental

Vila Velha

Mulher que, quando agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o

Pai do Céu!” um neto ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

MESTRE LEVE-ZINHO

comportamental Sobreiro

h. temia ir ao sobrei-ro com medo de al-

cunha pesada…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

MIJA MANSINHO comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Por-tuguês Suave’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MIL QUILOS Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

MINUTO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

MISS SIMPATIA comportamental Rapariga antipática Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

Page 39: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

39

V. das Flores

MORTO-VIVO comportamental

Vila Roda

Rapaz que se furtou

ao serviço militar e foi dado como mor-

to…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MOSCA DE PAS-

TELARIA

comportamental

S. Pedro

Rapaz que mudava

de namorada…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

MOSCA VARE-

JEIRA

comportamental

várias…

Os petisqueiros… e mulher de uma agên-

cia funerária…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

MOSQUITO DAS

FEBRES

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

PAI DO CÉU física – religiosa

V. Velha…

… homens franzinos e

frágeis… o neto da velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

Mulher que, quando agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o

Pai do Céu!” um neto ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

PAI LARAI anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

Page 40: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

40 PAI TIRANO comportamental

Vila das Flores

Pai que não queria o namoro da filha…

(filme)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

95

PAPA LEITE comportamental

Nora

Por andar metido

com mulheres de

mau porte…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PAPA TOMATES comportamental

Nora

Mulherengo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PARAFUSO comportamental

físico

Avieira

Rapaz alto que dan-

çava com raparigas baixas… e rodava en-

rolado…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PASTILHA REN-

NIE

profissional

Vila da Ponte

Filha do farmacêuti-

co…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PATO MARRECO física Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

PATRULHA física

Terreiro

M que tinha corpo de

guarda republicano e tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

PEIXE PODRE comportamental Vila das Flores

Filha do peixeiro… Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PENICO DOS RI-

COS

comportamental

a aMARELA

Serviçal e bajulador…

PENICO DOS RI-

COS

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PERNINHAS S. José Pessoas altas Alcunhas Alentejanas 101

Page 41: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

41

FMRamos

POIA DE QUILO física

Vila Nova

Gordo e comilão… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PORTINHOLA D’AÇO

física Vila das Flores

Usava fato macaco com fecho ‘eclaire’…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PORTUGUÊS

SUAVE

comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e doce… outro era ‘Mija

Mansinho’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

PRESUNTO ES-

PANHOL

Física – gastro -

geo

A Amarela

Filha de um espanhol

com pernas gordas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PRESUNTO ES-

PANHOL

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

PUDON anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

PULA NA GAIOLA comportamental

Vila das Flores

Irrequieto e limita-

do…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

QUADRADO comportamental

Vila Velha

Usava sempre a

mesma ‘quadra’… in-

capaz…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RALHETA BATE

CANA

comportamental

Extrema

Professora que ralha-

va muito e usava a cana para bater…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

Page 42: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

42 RAPOSA PINTA-

DA

comportamental

física – zoo Vila Roda

Jovem que se pintava e reprovou no exame

de admissão…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

RETRATO DE

MEIO CORPO

física

Aldeia Grande

h. baixo Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

RICO DEPOIS

DAS CINCO

comportamental

A amarela

Depois do trabalho

rural… vestia a rigor…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

ROMA CIDADE

ABERTA

comportamental

Vila das Flores

M com vários homens Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

ROTSHILDE comportamental Vila do Rei

Pobretanas (antítese) Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

RUGAS física

Vale Escuro

Tentou por esta alcu-

nha a outro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SALAZAR comportamental

física

várias…

Parecença física e ou

autoritário e /ou so-vina, forreta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SANTA NOVA comportamental

física

Aldeia Amarela

Era parecida com

uma santa do altar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SANTO ANTÓNIO

DAS NOTAS DE

VINTE

física

Vila das Flores

Parecido com a ima-

gem das notas de 20

esc. Século XX.

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

Page 43: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

43

SAPO VILA vELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

SCHICK-PIVOT Física - tecnoló-

gica

Extrema

m. com barba Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SEGUNDA VE-

READORA

comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

SIMPATIA linguística

Terreiro

Cobrador: --“Tenha a

simpatia de sair pela

porta da frente”… o rapaz tb saiu e teve

de andar quilóme-tros…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SOLA GROSSA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

SOLTEIRINHA comportamental

linguística

Vila Velha

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem» e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

SOPA DE TOMA-

TE

comportamental

GASTRO

Aldeia da Torre

Naquela tasca…’O

que há para comer? …

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

SORTE GRANDE A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

Page 44: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

44 SORVETE comportamental

Vale Escuro

Usava boina branca… Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

TARIFAS profissional

Terreiro

O pai era taxista Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

TERRINA comportamental

Vale das Flores

Namorava uma cria-

da que roubava e

metia na terrina…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

TOLAN física

Ferraria

Mulher gorda… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

VAI DE VOLTA comportamental

...para não passar

naquela terra onde punham ALCUNHAS a

todos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos

VIDRÃO Física - tecnoló-

gica

Este

h. gordo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

VIÚVO comportamental

Nora

Moço solteirão que

saia pouco e andava

sempre triste…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ZÉ ESPETA

COUVES

profissional

Vila Branca

hortelão Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

Page 45: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

45

GLOSSÁRIO TABELA 03 (2ª COLUNA) – PELO TIPO ou CLASSIFICAÇÃO

(onde se pode ver a dominante COMPORTAMENTAL … como a 2ª coluna joga com a localização, ver mudança a fazer…)

TERMO origem provável CITAÇÃO / INFOR-

MAÇÃO / Significa-do

OBRA PÁG.

ALCUNHA ALCUNHO

ANEXIM

ÁPODO

MÁ NOME NOMEADA

Alcunhas Alentejanas FMRamos

GUARDA CHUVA

SEM VARETAS

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

AMENTOLIA A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA DA

HORTA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

SORTE GRANDE A Amarela Pessoas altas Alcunhas Alentejanas 101

Page 46: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

46 FMRamos

LAGARTÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ALFACINHA RASTEIRA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

APROXIMAÇÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ARRASA MON-

TANHAS

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CANELINHO DE

ALGIBEIRA

A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GIGANTE RAS-TEIRO

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GIGANTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GRAMOSILHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

LAGARTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

MEIA FODA A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

MEIA LECA A Amarela Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas 102

Page 47: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

47

FMRamos

MINUTO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BIDON A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOGANGO DE

REGADIO

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOLETA A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ENFUSA BARRA-

QUENHA

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

PRESUNTO ES-PANHOL

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

DEUS NOSSO

SENHOR

Aldeia de Paios

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ALFINETE Aldeia Grande

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

BOGA analógica Terreiro

… tinha o apelido Sardinha…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

CARINHA anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

FACE anatómica Punitiva – auto- Alcunhas Alentejanas 84

Page 48: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

48 A Amarela explanatória FMRamos

ALFACE anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

PUDON anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

PAI LARAI anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

LAVASCÃO anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CARINHA DE PI-

CHINHA

anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

AVARENTO DOS PERFUMES

comportamental Safira

… não toava banho e cheirava mal…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

BEIJA-TUDO comportamental

Vila das Flores

Cumprimentava as

mulheres… quando ão era muito usual…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

CAI-LOGO comportamental V. das Flores

Cavaleiro que caía muito…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

CÂMARA LENTA comportamental

Extrema

… que andava muito devagar

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CAMIONETA CE-

GA

comportamental

Venda

Mulher muito desm-

baraçada no trabalho

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

Page 49: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

49

CANIVETE DE

ESTRALO

comportamental

Safira

… por deitar gases… estralos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CAPITÃO NAL-

GUINHAS

comportamental

V. das Flores

… arrogante e de

nalgas salientes

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CARRALHO comportamental

Vale Escuro

… que carregava mui

nos RR

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CAVALO DE VÉ-NIAS

comportamental A Amarela

Muito vaidosa… Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CEGONHA comportamental

zoo Safira

De pernas altas… de-licado o andar…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CIRURGIÃO DAS

QUINTAS

comportamental

ornito S. Pedro

Curandeiro sempre

bem disposto

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

COBRA ENCAN-

TADA

comportamental

zoo

a Amarela

Indivíduo que ficava

de boca aberta a olhar a televisão e

abanava a cabeça ao sabor das imagens…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

LINGRINHAS comportamental

V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

FIOZINHO DE comportamental … família urbana que

veio para o campo e

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

Page 50: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

50 AZEITE V. das Flores era muto folgazã… 86

MOSQUITO DAS

FEBRES

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

COMPANHEIROS

DA ALEGRIA

comportamental

V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

DURO FALSO comportamental

V. das Flores

Parecido com o Rei

Afonso III de Espa-

nha das moedas - DUROS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

ESCALDA comportamental Vila Velha

Rapariga muito “quente nos bailes”…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

ESQUILÃO comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILINHA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO por ter usada uma

esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-NHA

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

ESQUILÔA comportamental Terreiro

Filha do ESQUILÃO por ter usada uma

esquila em pequeno e irmã do ESQUILI-

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

Page 51: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

51

NHA

ESTOIRA VIÚ-

VAS

comportamental

Safira

Gabava-se: «Não há

viúva que me resis-ta…»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

FALA FORTE comportamental Vila Velha

Opiniosa e categóri-ca…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

FALTA D’AR comportamental

A da Torre

Quando se embebe-

dava dizia que tinha falta de ar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

SEGUNDA VE-READORA

comportamental Vila Velha

M muito activa na po-lítica…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87 88

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-lítica…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

88

FEITORA comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

FINEZAS comportamental

Vila do Rio

O Avô caiu do burro e

dizia que «tinha feito

uma grande fineza»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

GEMADINHAS comportamental

gastron

Almoura

Teria comido uma

gemada com doze ovos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

GENERAL comportamental

política

Terreiro

Pessoas decididas e

autoritárias…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

Page 52: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

52 GRAÇAS A DEUS comportamental

Castelão

«Graças a Deus eu não tenho alcunha»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

VAI DE VOLTA comportamental

...para não passar

naquela terra onde punham ALCUNHAS a

todos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos

GRILA ESPA-

NHOLA

comportamental

zoo… geo…

Terreiro

Homem que fala mui-

to e espanholado

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

HOMEM MATA A

VACA

comportamental

linguística

Vila Velha

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem»

e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

SOLTEIRINHA comportamental

linguística

Vila Velha

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem»

e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

JANOTA comportamental

Videiro…

Tinha uma raposa

com este nome… mas

normal por ser vaido-so…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JOANA DO PAU comportamental V das Flores

O amante tomava medicamento para

virilidade e morreu no acto…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

JOANA DOS MO- comportamental M tinha vários filhos de vários pais…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

Page 53: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

53

ÇOS Vila da Ponte

JOÃO DA PASTI-

NHA

comportamental

Vila do Rei

Empregado de banco

de serviços exter-nos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

JUIZ DA FOME comportamental

vila Velha

«Era o rei dos que passavam fome»…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

LOTE comportamental

Terreiro

Como não sabia dizer

a idade dizia: «sou do lote do meio»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

MARIA ALCOÓ-LICA

Comportamental gastro - vinícola

Ferraria

Homem muito bêba-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MARIA QUERES

MAIS CHÁ?

comportamental

gastro S. Pedro

Velhota que gostava muito de chá

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MÁSCARA DE

CERA

comportamental

física V. das Flores

m. que se pintava muito

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MELANADAS comportamental

Aldeia Grande

h. a quem, numa disputa, a mulher ati-

rou um melão à ca-

beça

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MESTRE LEVE-

ZINHO

comportamental

Sobreiro

h. temia ir ao sobrei-

ro com medo de al-

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

Page 54: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

54 cunha pesada…

PORTUGUÊS

SUAVE

comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Mija Mansinho’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MIJA MANSINHO comportamental Vila do Rei

h. discreto, suave e doce… outro era ‘Por-

tuguês Suave’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

MISS SIMPATIA comportamental

V. das Flores

Rapariga antipática Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MORTO-VIVO comportamental Vila Roda

Rapaz que se furtou ao serviço militar e

foi dado como mor-to…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

MOSCA DE PAS-

TELARIA

comportamental

S. Pedro

Rapaz que mudava de namorada…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

MOSCA VARE-

JEIRA

comportamental

várias…

Os petisqueiros… e

mulher de uma agên-cia funerária…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

MENINO JESUS comportamental Vila Velha

Mulher que, quando agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o Pai do Céu!” um neto

ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

Mulher que, quando

agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

Page 55: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

55

Pai do Céu!” um neto ficou ‘Menino Jesus’

PAI TIRANO comportamental Vila das Flores

Pai que não queria o namoro da filha…

(filme)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94 95

PAPA LEITE comportamental

Nora

Por andar metido

com mulheres de

mau porte…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PAPA TOMATES comportamental

Nora

Mulherengo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PARAFUSO comportamental

físico

Avieira

Rapaz alto que dan-

çava com raparigas baixas… e rodava en-

rolado…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

PEIXE PODRE comportamental

Vila das Flores

Filha do peixeiro… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

CABIDE DOS RI-COS

comportamental a aMARELA

Serviçal e bajulador… (Cabide dos Ricos)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PENICO DOS RI-

COS

comportamental

a aMARELA

Serviçal e bajulador…

PENICO DOS RI-COS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PULA NA GAIOLA comportamental

Vila das Flores

Irrequieto e limita-do…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

QUADRADO comportamental Usava sempre a

mesma ‘quadra’… in-

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

Page 56: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

56 Vila Velha capaz…

RALHETA BATE

CANA

comportamental

Extrema

Professora que ralha-

va muito e usava a cana para bater…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RAPOSA PINTA-

DA

comportamental

física – zoo Vila Roda

Jovem que se pintava e reprovou no exame

de admissão…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

RICO DEPOIS

DAS CINCO

comportamental

A amarela

Depois do trabalho

rural… vestia a rigor…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

ROMA CIDADE

ABERTA

comportamental

Vila das Flores

M com vários homens Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

ROTSHILDE comportamental

Vila do Rei

Pobretanas (antítese) Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SALAZAR comportamental

física várias…

Parecença física e ou autoritário e /ou so-

vina, forreta…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

SANTA NOVA comportamental

física Aldeia Amarela

Era parecida com uma santa do altar…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

99

SOPA DE TOMA-

TE

comportamental

GASTRO Aldeia da Torre

Naquela tasca…’O que há para comer?

Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

Page 57: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

57

SORVETE comportamental

Vale Escuro

Usava boina branca… Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

TERRINA comportamental

Vale das Flores

Namorava uma cria-

da que roubava e metia na terrina…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

VIÚVO comportamental Nora

Moço solteirão que saia pouco e andava

sempre triste…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

BILRO DO SÉC.

XVII

costura

V. das Flores

M de cabeça muito

pequena…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

APAGA VELAS física

Vila do Rei e…

Indivíduo muito alto… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

BOMBA RASTEI-

RA

física

Venda do Meio

m. baixa e agressiva Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

BOTINHA DA

TROPA

física

Silvado

Rapariga muito feia… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

BRIGADA DO

REUMÁTICO

física

V. das Flores

… velhas solteironas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CABO D’OSSO física A Amarela

Cabo da GNR muito magro

Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

CADELA PARIDA física

Venda

Indivíduo trombudo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

GARRAFÃO física Homem baixo e gor- Alcunhas Alentejanas 83

Page 58: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

58 Vila Velha do FMRamos

GARRAFANITO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CALDEIRANITO física Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CALDEIRÃO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

MARRECA física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

PATO MARRECO física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

CU SEM PÉS física Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

ESTRADA LARGA física

Terreiro

Por andar com os pés

de lado…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

FININHO física

muitas

Indivíduos magres e

altos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

PATRULHA física Terreiro

M que tinha corpo de guarda republicano e

tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GUARDA REPU-

BLICANA

física

Terreiro

M que tinha corpo de

guarda republicano e tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

Page 59: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

59

LULU PUREZA física

Extrema

«tinha cara de santi-nho»…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

MANUEL DA

BORBULHA

física

S. Pedro

Tinha um sinal no

pescoço… foi opera-do, mas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

92

POIA DE QUILO física Vila Nova

Gordo e comilão… Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PORTINHOLA

D’AÇO

física

Vila das Flores

Usava fato macaco

com fecho ‘eclaire’…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

RETRATO DE

MEIO CORPO

física

Aldeia Grande

h. baixo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RUGAS física

Vale Escuro

Tentou por esta alcu-

nha a outro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SANTO ANTÓNIO

DAS NOTAS DE VINTE

física

Vila das Flores

Parecido com a ima-gem das notas de 20

esc. Século XX.

Alcunhas Alentejanas FMRamos

99

TOLAN física

Ferraria

Mulher gorda… Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

PRESUNTO ES-

PANHOL

Física – gastro -

geo

A Amarela

Filha de um espanhol

com pernas gordas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PAI DO CÉU física – religiosa … homens franzinos e

frágeis… o neto da

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

Page 60: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

60 V. Velha… velha ‘Pai do Céu…

MENINO JESUS física – religiosa

V. Velha…

… homens franzinos e

frágeis… o neto da velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

SCHICK-PIVOT Física - tecnoló-

gica Extrema

m. com barba Alcunhas Alentejanas FMRamos

99

VIDRÃO Física - tecnoló-

gica Este

h. gordo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

AÇORDA Gastronómica Vila do Rei e outras…

Preguiçoso / Malan-

dro

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 76

AÇUCAREIRO Gastronómica

A. Amarela

Mulher que punha as mãos nas ancas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

BOGANGO DE REGADIO

gastronómica S. Miguel…

… muito gordos… Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

AMÉRICA FEDE-

RAL

geográfica

V. das Flores

Mulher que desejava

ir passar férias à

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

78

BICHO DAS

ÁFRICAS

geográfica

A Amarela

…retornada de África

e muito feia

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

BOI BA BEIRA geográfica A Amarela

… ‘ratinho’ a quem a mulher pôs…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

Page 61: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

61

ALIÁS linguística

Arrife

Abuso a utilizar esta expressão…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

SIMPATIA linguística

Terreiro

Cobrador: --“Tenha a

simpatia de sair pela porta da frente”… o

rapaz tb saiu e teve de andar quilóme-

tros…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

COMPRIDO Monte Velho

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ABIBE ornitológica

Amareleja

Ave que aparece no Inverno

Indivíduo friorento…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

76

ÁGUIA REAL ornitológica

Terreiro

Comia muito de tu-

do…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

ANDORINHA DOS ARAMES

ornitológica Amarela

Mulher que se levan-tava cedo e ia varrer

a porta…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

78

CARRACEIRA ornitológica

A amarela

Demorava-se sempre

na casa das vizinhas

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

COMUNISTA DE

INVERNO

política

A amarela

Agricultor que nuda-

va de partido con-

forme as colheitas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

BEIJINHO DE

NOIVA

profissional

Vila Branca

Vendedor de bolos…

apregoava mais os…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

Page 62: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

62 CAGA LUME profissional

S. Pedro

O encarregado da iluminação pública…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

GUARDA CÁGA-

DOS

profissional

zoo

Vila do Rei

Era «guarda-rios» Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

LAVRADOR DA

NAVALHA

profissional

Castelão

Era barbeiro e depois

de uma herança se fez lavrador…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

PASTILHA REN-NIE

profissional Vila da Ponte

Filha do farmacêuti-co…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

95

TARIFAS profissional

Terreiro

O pai era taxista Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

ZÉ ESPETA

COUVES

profissional

Vila Branca

hortelão Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

BALEIA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOGA PRENHA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

PERNINHAS S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CRISTO REI S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

Page 63: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

63

APAGA VELAS S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CABANEJO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

BOLHA d’AR S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOLINHAS S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GIGANTE Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

MIL QUILOS Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CALITRO (EUCA-

LIPTO)

Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ALCACELER várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARAPAU várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 64: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

64 CARINHAS DE

FOME

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CÓCÓS várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CRUZETA várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESQUELETO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ESPELHO SEM

BRILHO

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ESTREITO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FININHO várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FIOZINHO D’AZEITE

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CANIVETE várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

AMINTOLIA (al-

motolia)

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BESTA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 65: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

65

ALABAÇA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CU DE CHUMBO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

SOLA GROSSA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

SAPO VILA vELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GORDO VILA VELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

AVANÇA LEÃO zoomórfica

S. Pedro

Bêbado que enfren-

tava um gato e grita-

va…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

79

BICHO DA MA-

DEIRA

zoomórfica

V Candeias

… qusilento, conflitu-

oso… carpinteiro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

CAGALÃO DE

PORCO

zoomórfica

S. Pedro

Homem baixo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CADELA zoomórfica… muito usada…

Comportamento imo-ral ou irrequieto…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

Page 66: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

66

Page 67: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

67

GLOSSÁRIO TABELA 04 – (Pela 2ª coluna, mas a trocando a 2º linha para primeira)

PELA ORDEM das TERRAS ou LOCALIZAÇÃO

TERMO origem provável CITAÇÃO / INFOR-

MAÇÃO / Significa-

do

OBRA PÁG.

ALCUNHA

ALCUNHO ANEXIM

ÁPODO

MÁ NOME

NOMEADA

Alcunhas Alentejanas FMRamos

VAI DE VOLTA (Algodor) Beja

comportamental

...para não passar

naquela terra onde punham ALCUNHAS a

todos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos

GUARDA CHUVA

SEM VARETAS

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

AÇUCAREIRO A Amarela Gastronómica

Mulher que punha as

mãos nas ancas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

Page 68: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

68 BICHO DAS

ÁFRICAS

A Amarela

geográfica

…retornada de África e muito feia

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BOI BA BEIRA A Amarela

geográfica

… ‘ratinho’ a quem a

mulher pôs…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

CABO D’OSSO A Amarela

física

Cabo da GNR muito

magro

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CARINHA A Amarela anatómica

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

FACE A Amarela

anatómica

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

ALFACE A Amarela

anatómica

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

PUDON A Amarela

anatómica

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

PAI LARAI A Amarela anatómica

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

LAVASCÃO A Amarela

anatómica

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CARINHA DE PI-

CHINHA

A Amarela

anatómica

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CARRACEIRA A amarela ornitológica

Demorava-se sempre na casa das vizinhas

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

Page 69: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

69

CAVALO DE VÉ-

NIAS

A Amarela

comportamental

Muito vaidosa… Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

COBRA ENCAN-

TADA

A Amarela

comportamental

zoo

Indivíduo que ficava

de boca aberta a olhar a televisão e

abanava a cabeça ao sabor das imagens…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

COMUNISTA DE

INVERNO

A Amarela

política

Agricultor que nuda-va de partido con-

forme as colheitas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

CABIDE DOS RI-

COS

A AMARELA

comportamental

Serviçal e bajulador…

(Cabide dos Ricos)

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PENICO DOS RI-COS

A AMARELA comportamental

Serviçal e bajulador…

PENICO DOS RI-

COS

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PRESUNTO ES-PANHOL

A Amarela Física – gastro –

geo

Filha de um espanhol com pernas gordas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

RICO DEPOIS DAS CINCO

A Amarela comportamental

Depois do trabalho rural… vestia a rigor…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

AMENTOLIA A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA DA

HORTA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

Page 70: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

70 SORTE GRANDE A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

LAGARTÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ALFACINHA

RASTEIRA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

APROXIMAÇÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ARRASA MON-

TANHAS

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CANELINHO DE

ALGIBEIRA

A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GIGANTE RAS-

TEIRO

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GIGANTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GRAMOSILHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

LAGARTINHO A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

MEIA FODA A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 71: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

71

MEIA LECA A Amarela

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

MINUTO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BIDON A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOGANGO DE REGADIO

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOLETA A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ENFUSA BARRA-

QUENHA

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

PRESUNTO ES-

PANHOL

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FALTA D’AR A da Torre comportamental

Quando se embebe-dava dizia que tinha

falta de ar…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

SANTA NOVA Aldeia Amarela

comportamental

física

Era parecida com

uma santa do altar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

SOPA DE TOMA-

TE

Aldeia da Torre

comportamental

Naquela tasca…’O

que há para comer?

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

Page 72: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

72 GASTRO

DEUS NOSSO

SENHOR

Aldeia de Paios

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

MELANADAS Aldeia Grande comportamental

h. a quem, numa disputa, a mulher ati-

rou um melão à ca-beça

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

RETRATO DE

MEIO CORPO

Aldeia Grande

física

h. baixo Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

ALFINETE Aldeia Grande

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

GEMADINHAS Almoura

comportamental

gastron

Teria comido uma

gemada com doze

ovos…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 88

ANDORINHA

DOS ARAMES

Amarela

ornitológica

Mulher que se levan-

tava cedo e ia varrer

a porta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

ABIBE Amareleja

ornitológica

Ave que aparece no

Inverno

Indivíduo friorento…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 76

ALIÁS Arrife

linguística

Abuso a utilizar esta

expressão…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

PARAFUSO Avieira Rapaz alto que dan-

çava com raparigas

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

Page 73: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

73

comportamental

físico

baixas… e rodava en-rolado…

GRAÇAS A DEUS Castelão

comportamental

«Graças a Deus eu

não tenho alcunha»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

LAVRADOR DA

NAVALHA

Castelão

profissional

Era barbeiro e depois

de uma herança se

fez lavrador…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

QUADRADO comportamental

Vila Velha

Usava sempre a

mesma ‘quadra’… in-capaz…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

VIDRÃO Este

Física - tecnoló-

gica

h. gordo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CÂMARA LENTA Extrema comportamental

… que andava muito devagar

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

LULU PUREZA Extrema

física

«tinha cara de santi-nho»…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

RALHETA BATE

CANA

Extrema

comportamental

Professora que ralha-

va muito e usava a cana para bater…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

SCHICK-PIVOT Extrema Física - tecnoló-

gica

m. com barba Alcunhas Alentejanas FMRamos

99

MARIA ALCOÓ- Ferraria Homem muito bêba- Alcunhas Alentejanas 92

Page 74: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

74 LICA Comportamental

gastro - vinícola

do FMRamos

TOLAN Ferraria

física

Mulher gorda… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

COMPRIDO Monte Velho

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

PAPA LEITE Nora comportamental

Por andar metido com mulheres de

mau porte…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

95

PAPA TOMATES Nora

comportamental

Mulherengo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

VIÚVO Nora

comportamental

Moço solteirão que

saia pouco e andava

sempre triste…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

BALEIA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOGA PRENHA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

PERNINHAS S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CRISTO REI S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

BOGANGO DE S. Miguel… … muito gordos… Alcunhas Alentejanas 80

Page 75: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

75

REGADIO gastronómica FMRamos

AVANÇA LEÃO S. Pedro

zoomórfica

Bêbado que enfren-

tava um gato e grita-va…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

79

CAGA LUME S. Pedro

profissional

O encarregado da iluminação pública…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

CAGALÃO DE

PORCO

S. Pedro

zoomórfica

Homem baixo… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CIRURGIÃO DAS

QUINTAS

S. Pedro

comportamental

ornito

Curandeiro sempre

bem disposto

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

MANUEL DA

BORBULHA

S. Pedro

física

Tinha um sinal no

pescoço… foi opera-

do, mas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

92

MARIA QUERES

MAIS CHÁ?

S. Pedro

comportamental

gastro

Velhota que gostava

muito de chá

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MOSCA DE PAS-

TELARIA

S. Pedro

comportamental

Rapaz que mudava

de namorada…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

APAGA VELAS S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CABANEJO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

Page 76: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

76 CEGONHO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

BOLHA d’AR S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOLINHAS S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

AVARENTO DOS PERFUMES

Safira comportamental

… não toava banho e cheirava mal…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

CANIVETE DE

ESTRALO

Safira

comportamental

… por deitar gases… estralos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CEGONHA Safira

comportamental

zoo

De pernas altas… de-

licado o andar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

ESTOIRA VIÚ-

VAS

Safira

comportamental

Gabava-se: «Não há

viúva que me resis-ta…»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

GIGANTE Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CEGONHA Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

BOTINHA DA

TROPA

Silvado

física

Rapariga muito feia… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

Page 77: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

77

MESTRE LEVE-

ZINHO

Sobreiro

comportamental

h. temia ir ao sobrei-ro com medo de al-

cunha pesada…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

ÁGUIA REAL Terreiro

ornitológica

Comia muito de tu-

do…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

BOGA Terreiro analógica

… tinha o apelido Sardinha…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

ESQUILINHA Terreiro

comportamental

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILÔA Terreiro comportamental

Filha do ESQUILÃO por ter usada uma

esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-NHA

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

ESTRADA LARGA Terreiro física

Por andar com os pés de lado…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

GENERAL Terreiro

comportamental política

Pessoas decididas e autoritárias…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GRILA ESPA-

NHOLA

Terreiro

comportamental

Homem que fala mui-to e espanholado

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

Page 78: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

78 zoo… geo…

PATRULHA Terreiro

física

M que tinha corpo de

guarda republicano e tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

GUARDA REPU-

BLICANA

Terreiro

física

M que tinha corpo de guarda republicano e

tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

LOTE Terreiro

comportamental

Como não sabia dizer

a idade dizia: «sou

do lote do meio»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

SIMPATIA Terreiro

linguística

Cobrador: --“Tenha a

simpatia de sair pela porta da frente”… o

rapaz tb saiu e teve de andar quilóme-

tros…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

TARIFAS Terreiro

profissional

O pai era taxista Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

MIL QUILOS Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CALITRO (EUCA-

LIPTO)

Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

ESQUILÃO Terreiro compor-

tamental

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma

esquila em pequeno e irmã do ESQUILI-

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

Page 79: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

79

NHA

BICHO DA MA-

DEIRA

V Candeias

Zoomórfica

… qusilento, conflitu-

oso… carpinteiro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

PAI DO CÉU V. Velha…

física – religiosa

… homens franzinos e

frágeis… o neto da

velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MENINO JESUS V. Velha…

física – religiosa

… homens franzinos e

frágeis… o neto da velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

TERRINA Vale das Flores comportamental

Namorava uma cria-da que roubava e

metia na terrina…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

CARRALHO Vale Escuro

comportamental

… que carregava mui

nos RR

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

RUGAS Vale Escuro

física

Tentou por esta alcu-

nha a outro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SORVETE Vale Escuro comportamental

Usava boina branca… Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

ALCACELER várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARAPAU várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARINHAS DE FOME

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 80: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

80 CÓCÓS várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CRUZETA várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESQUELETO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESPELHO SEM BRILHO

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ESTREITO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

FININHO várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FIOZINHO

D’AZEITE

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CANIVETE várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

AMINTOLIA (al-

motolia)

várias

Pessoas beixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CADELA várias…

zoomórfica…

Comportamento imo-

ral ou irrequieto…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

FININHO várias… física

Indivíduos magres e altos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

Page 81: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

81

MOSCA VARE-

JEIRA

várias…

comportamental

Os petisqueiros… e mulher de uma agên-

cia funerária…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

SALAZAR várias…

comportamental

física

Parecença física e ou

autoritário e /ou so-

vina, forreta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

CADELA PARIDA Venda

física

Indivíduo trombudo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CAMIONETA CE-GA

Venda comportamental

Mulher muito desm-baraçada no trabalho

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

BOMBA RASTEI-

RA

Venda do Meio

física

m. baixa e agressiva Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

JANOTA Videiro…

comportamental

Tinha uma raposa

com este nome… mas normal por ser vaido-

so…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

BEIJINHO DE

NOIVA

Vila Branca

profissional

Vendedor de bolos…

apregoava mais os…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

ZÉ ESPETA COUVES

Vila Branca profissional

hortelão Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

JOANA DOS MO-

ÇOS

Vila da Ponte

comportamental

M tinha vários filhos

de vários pais…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

PASTILHA REN- Vila da Ponte Filha do farmacêuti-

co…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

Page 82: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

82 NIE profissional

JOANA DO PAU Vila das Flores

comportamental

O amante tomava

medicamento para virilidade e morreu

no acto…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

AMÉRICA FEDE-

RAL

Vila das Flores

geográfica

Mulher que desejava

ir passar férias à

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

78

BILRO DO SÉC.

XVII

Vila das Flores

costura

M de cabeça muito pequena…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BRIGADA DO

REUMÁTICO

Vila das Flores

física

… velhas solteironas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CAI-LOGO Vila das Flores

comportamental

Cavaleiro que caía

muito…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

CAPITÃO NAL-GUINHAS

Vila das Flores comportamental

… arrogante e de nalgas salientes

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

LINGRINHAS Vila das Flores

comportamental

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

FIOZINHO DE

AZEITE

Vila das Flores

comportamental

… família urbana que

veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

MOSQUITO DAS

FEBRES

Vila das Flores

comportamental

… família urbana que

veio para o campo e era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

Page 83: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

83

COMPANHEIROS

DA ALEGRIA

Vila das Flores

comportamental

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

DURO FALSO Vila das Flores

comportamental

Parecido com o Rei

Afonso III de Espa-

nha das moedas - DUROS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

MÁSCARA DE CERA

Vila das Flores comportamental

física

m. que se pintava muito

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

MISS SIMPATIA Vila das Flores comportamental

Rapariga antipática Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

BEIJA-TUDO Vila das Flores

comportamental

Cumprimentava as mulheres… quando

ão era muito usual…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

PAI TIRANO Vila das Flores

comportamental

Pai que não queria o

namoro da filha…

(filme)

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

95

PEIXE PODRE Vila das Flores

comportamental

Filha do peixeiro… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PORTINHOLA

D’AÇO

Vila das Flores

física

Usava fato macaco

com fecho ‘eclaire’…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

PULA NA GAIOLA Vila das Flores comportamental

Irrequieto e limita-do…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

Page 84: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

84 ROMA CIDADE

ABERTA

Vila das Flores

comportamental

M com vários homens Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

SANTO ANTÓNIO

DAS NOTAS DE

VINTE

Vila das Flores

física

Parecido com a ima-

gem das notas de 20 esc. Século XX.

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

BESTA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ALABAÇA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CU DE CHUMBO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

SOLA GROSSA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GUARDA CÁGA-

DOS

Vila do Rei

profissional

zoo

Era «guarda-rios» Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

JOÃO DA PASTI-NHA

Vila do Rei comportamental

Empregado de banco de serviços exter-

nos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

PORTUGUÊS Vila do Rei h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Mija

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

Page 85: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

85

SUAVE comportamental Mansinho’

MIJA MANSINHO Vila do Rei

comportamental

h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Por-tuguês Suave’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

ROTSHILDE Vila do Rei

comportamental

Pobretanas (antítese) Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

APAGA VELAS Vila do Rei e…

física

Indivíduo muito alto… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

AÇORDA Vila do Rei…

Gastronómica

Preguiçoso / Malan-

dro

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 76

FINEZAS Vila do Rio comportamental

O Avô caiu do burro e dizia que «tinha feito

uma grande fineza»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

POIA DE QUILO Vila Nova

física

Gordo e comilão… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

MORTO-VIVO Vila Roda comportamental

Rapaz que se furtou ao serviço militar e

foi dado como mor-to…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

RAPOSA PINTA-

DA

Vila Roda

comportamental física – zoo

Jovem que se pintava e reprovou no exame

de admissão…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

GARRAFÃO Vila Velha

física

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

Page 86: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

86 GARRAFANITO Vila Velha

física

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CALDEIRANITO Vila Velha

física

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CALDEIRÃO Vila Velha

física

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

MARRECA Vila Velha física

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

PATO MARRECO Vila Velha

física

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

CU SEM PÉS Vila Velha

física

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

FALA FORTE Vila Velha

comportamental

Opiniosa e categóri-

ca…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

SEGUNDA VE-READORA

Vila Velha comportamental

M muito activa na po-lítica…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87 88

PAI DO CÉU Vila Velha

comportamental

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

FEITORA Vila Velha

comportamental

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

HOMEM MATA A VACA

Vila Velha comportamental

Ele queria dizer «a vaca mata o homem»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89 90

Page 87: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

87

linguística e a troca foi fatal…

SOLTEIRINHA Vila Velha

comportamental

linguística

Ele queria dizer «a

vaca mata o homem» e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

90

JUIZ DA FOME Vila Velha

comportamental

«Era o rei dos que

passavam fome»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

MENINO JESUS Vila Velha comportamental

Mulher que, quando agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o Pai do Céu!” um neto

ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

PAI DO CÉU Vila Velha

comportamental

Mulher que, quando

agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o Pai do Céu!” um neto

ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

SAPO Vila Velha

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO Vila Velha

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ESCALDA Vila Velha

comportamental

Rapariga muito “quente nos bailes”…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

Page 88: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

88

GLOSSÁRIO TABELA 05 (pela 3ª coluna…) – PELA HISTÓRIA e / ou EXPLICAÇÃO…)

(Esta 3ª coluna pode e deve ter outra catalogação mais lógica… ex. gordos… ma-gros… homem… mulheres…)

TERMO origem provável CITAÇÃO / INFOR-

MAÇÃO / Significa-do

OBRA PÁG.

ALCUNHA ALCUNHO

ANEXIM

ÁPODO

MÁ NOME NOMEADA

Alcunhas Alentejanas FMRamos

VAI DE VOLTA comportamental

...para não passar naquela terra onde

punham ALCUNHAS a

todos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

JUIZ DA FOME comportamental

vila Velha

«Era o rei dos que

passavam fome»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

GRAÇAS A DEUS comportamental

Castelão

«Graças a Deus eu

não tenho alcunha»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

Page 89: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

89

LULU PUREZA física

Extrema

«tinha cara de santi-nho»…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

BOI BA BEIRA geográfica

A Amarela

… ‘ratinho’ a quem a

mulher pôs…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

CAPITÃO NAL-

GUINHAS

comportamental

V. das Flores

… arrogante e de

nalgas salientes

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

LINGRINHAS comportamental V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85 86

FIOZINHO DE

AZEITE

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

MOSQUITO DAS

FEBRES

comportamental

V. das Flores

… família urbana que veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

86

COMPANHEIROS

DA ALEGRIA

comportamental

V. das Flores

… família urbana que

veio para o campo e

era muto folgazã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

86

PAI DO CÉU física – religiosa

V. Velha…

… homens franzinos e

frágeis… o neto da velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

MENINO JESUS física – religiosa V. Velha…

… homens franzinos e frágeis… o neto da

velha ‘Pai do Céu…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

BOGANGO DE gastronómica … muito gordos… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

Page 90: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

90 REGADIO S. Miguel…

AVARENTO DOS

PERFUMES

comportamental

Safira

… não toava banho e

cheirava mal…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

CANIVETE DE ESTRALO

comportamental Safira

… por deitar gases… estralos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CÂMARA LENTA comportamental

Extrema

… que andava muito devagar

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CARRALHO comportamental

Vale Escuro

… que carregava mui

nos RR

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

BICHO DA MA-

DEIRA

zoomórfica

V Candeias

… qusilento, conflitu-

oso… carpinteiro…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

BOGA analógica Terreiro

… tinha o apelido Sardinha…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

BRIGADA DO

REUMÁTICO

física

V. das Flores

… velhas solteironas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

BICHO DAS

ÁFRICAS

geográfica

A Amarela

…retornada de África

e muito feia

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 80

ALIÁS linguística Arrife

Abuso a utilizar esta expressão…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

COMUNISTA DE

INVERNO

política

A amarela

Agricultor que nuda-va de partido con-

forme as colheitas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

Page 91: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

91

ABIBE ornitológica

Amareleja

Ave que aparece no Inverno

Indivíduo friorento…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

76

AVANÇA LEÃO zoomórfica

S. Pedro

Bêbado que enfren-

tava um gato e grita-

va…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

79

CABO D’OSSO física

A Amarela

Cabo da GNR muito

magro

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

CAI-LOGO comportamental

V. das Flores

Cavaleiro que caía

muito…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

SIMPATIA linguística

Terreiro

Cobrador: --“Tenha a

simpatia de sair pela

porta da frente”… o rapaz tb saiu e teve

de andar quilóme-

tros…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

ÁGUIA REAL ornitológica

Terreiro

Comia muito de tu-

do…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 77

LOTE comportamental

Terreiro

Como não sabia dizer

a idade dizia: «sou do lote do meio»…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 91

CADELA zoomórfica…

muito usada…

Comportamento imo-ral ou irrequieto…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

BEIJA-TUDO comportamental

Vila das Flores

Cumprimentava as

mulheres… quando

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 79

Page 92: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

92 ão era muito usual…

CIRURGIÃO DAS

QUINTAS

comportamental

ornito

S. Pedro

Curandeiro sempre

bem disposto

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 85

CEGONHA comportamental

zoo

Safira

De pernas altas… de-

licado o andar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

CARRACEIRA ornitológica

A amarela

Demorava-se sempre

na casa das vizinhas

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

RICO DEPOIS

DAS CINCO

comportamental

A amarela

Depois do trabalho

rural… vestia a rigor…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

HOMEM MATA A

VACA

comportamental

linguística Vila Velha

Ele queria dizer «a vaca mata o homem»

e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

90

SOLTEIRINHA comportamental

linguística Vila Velha

Ele queria dizer «a vaca mata o homem»

e a troca foi fatal…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

90

JOÃO DA PASTI-

NHA

comportamental

Vila do Rei

Empregado de banco de serviços exter-

nos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

GUARDA CÁGA-

DOS

profissional

zoo

Vila do Rei

Era «guarda-rios» Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

Page 93: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

93

LAVRADOR DA

NAVALHA

profissional

Castelão

Era barbeiro e depois de uma herança se

fez lavrador…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

SANTA NOVA comportamental

física

Aldeia Amarela

Era parecida com

uma santa do altar…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

PRESUNTO ES-

PANHOL

Física – gastro -

geo

A Amarela

Filha de um espanhol

com pernas gordas…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

ESQUILÃO comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma

esquila em pequeno e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILINHA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

ESQUILÔA comportamental

Terreiro

Filha do ESQUILÃO

por ter usada uma esquila em pequeno

e irmã do ESQUILI-

NHA

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

PASTILHA REN-

NIE

profissional

Vila da Ponte

Filha do farmacêuti-

co…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

Page 94: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

94 PEIXE PODRE comportamental

Vila das Flores

Filha do peixeiro… Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

ESTOIRA VIÚ-

VAS

comportamental

Safira

Gabava-se: «Não há

viúva que me resis-ta…»

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

POIA DE QUILO física Vila Nova

Gordo e comilão… Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

MELANADAS comportamental

Aldeia Grande

h. a quem, numa

disputa, a mulher ati-rou um melão à ca-

beça

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

RETRATO DE

MEIO CORPO

física

Aldeia Grande

h. baixo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

PORTUGUÊS

SUAVE

comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Mija

Mansinho’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

MIJA MANSINHO comportamental

Vila do Rei

h. discreto, suave e

doce… outro era ‘Por-tuguês Suave’

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

VIDRÃO Física - tecnoló-gica

Este

h. gordo Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

MESTRE LEVE-ZINHO

comportamental Sobreiro

h. temia ir ao sobrei-ro com medo de al-

cunha pesada…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

93

Page 95: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

95

GARRAFÃO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

GARRAFANITO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CALDEIRANITO física

Vila Velha

Homem baixo e gor-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

CALDEIRÃO física Vila Velha

Homem baixo e gor-do

Alcunhas Alentejanas FMRamos

83

CAGALÃO DE

PORCO

zoomórfica

S. Pedro

Homem baixo… Alcunhas Alentejanas FMRamos

82

MARIA ALCOÓ-

LICA

Comportamental

gastro - vinícola

Ferraria

Homem muito bêba-

do

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

GRILA ESPA-

NHOLA

comportamental

zoo… geo…

Terreiro

Homem que fala mui-

to e espanholado

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

ZÉ ESPETA

COUVES

profissional

Vila Branca

hortelão Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

APAGA VELAS física Vila do Rei e…

Indivíduo muito alto… Alcunhas Alentejanas FMRamos

78

COBRA ENCAN-

TADA

comportamental

zoo

Indivíduo que ficava de boca aberta a

Alcunhas Alentejanas FMRamos

85

Page 96: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

96 a Amarela olhar a televisão e

abanava a cabeça ao

sabor das imagens…

CADELA PARIDA física

Venda

Indivíduo trombudo Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

FININHO física muitas

Indivíduos magres e altos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

PULA NA GAIOLA comportamental

Vila das Flores

Irrequieto e limita-

do…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

RAPOSA PINTA-

DA

comportamental

física – zoo

Vila Roda

Jovem que se pintava

e reprovou no exame de admissão…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

ROMA CIDADE

ABERTA

comportamental

Vila das Flores

M com vários homens Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

BILRO DO SÉC. XVII

costura V. das Flores

M de cabeça muito pequena…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

80

SEGUNDA VE-

READORA

comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-lítica…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

88

PAI DO CÉU comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

FEITORA comportamental

Vila Velha

M muito activa na po-

lítica…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

88

Page 97: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

97

MARRECA física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas FMRamos

86

PATO MARRECO física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

CU SEM PÉS física

Vila Velha

M pequena e marreca Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

PATRULHA física Terreiro

M que tinha corpo de guarda republicano e

tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

89

GUARDA REPU-

BLICANA

física

Terreiro

M que tinha corpo de

guarda republicano e tinha uma irmã…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

JOANA DOS MO-

ÇOS

comportamental

Vila da Ponte

M tinha vários filhos de vários pais…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

BOMBA RASTEI-

RA

física

Venda do Meio

m. baixa e agressiva Alcunhas Alentejanas

FMRamos 81

SCHICK-PIVOT Física - tecnoló-

gica

Extrema

m. com barba Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

MÁSCARA DE

CERA

comportamental

física

V. das Flores

m. que se pintava

muito

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 92

VIÚVO comportamental Moço solteirão que Alcunhas Alentejanas 101

Page 98: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

98 Nora saia pouco e andava

sempre triste… FMRamos

CAVALO DE VÉ-NIAS

comportamental A Amarela

Muito vaidosa… Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

TOLAN física

Ferraria

Mulher gorda… Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

CAMIONETA CE-

GA

comportamental

Venda

Mulher muito desm-

baraçada no trabalho

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 83

AMÉRICA FEDE-RAL

geográfica V. das Flores

Mulher que desejava ir passar férias à

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77 78

AÇUCAREIRO Gastronómica

A. Amarela

Mulher que punha as mãos nas ancas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

77

ANDORINHA

DOS ARAMES

ornitológica

Amarela

Mulher que se levan-

tava cedo e ia varrer a porta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 78

MENINO JESUS comportamental Vila Velha

Mulher que, quando agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o

Pai do Céu!” um neto ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

PAI DO CÉU comportamental Vila Velha

Mulher que, quando agredida pelo marido

gritava: “Valha-me o Pai do Céu!” um neto

ficou ‘Menino Jesus’

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

Page 99: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

99

PAPA TOMATES comportamental

Nora

Mulherengo… Alcunhas Alentejanas FMRamos

95

TERRINA comportamental

Vale das Flores

Namorava uma cria-

da que roubava e metia na terrina…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 100

SOPA DE TOMA-TE

comportamental GASTRO

Aldeia da Torre

Naquela tasca…’O que há para comer?

Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

JOANA DO PAU comportamental V das Flores

O amante tomava medicamento para

virilidade e morreu

no acto…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

90

FINEZAS comportamental

Vila do Rio

O Avô caiu do burro e dizia que «tinha feito

uma grande fineza»

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

CAGA LUME profissional

S. Pedro

O encarregado da

iluminação pública…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 82

TARIFAS profissional

Terreiro

O pai era taxista Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

FALA FORTE comportamental

Vila Velha

Opiniosa e categóri-

ca…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

MOSCA VARE-

JEIRA

comportamental

várias…

Os petisqueiros… e

mulher de uma agên-

cia funerária…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

Page 100: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

100 PAI TIRANO comportamental

Vila das Flores

Pai que não queria o namoro da filha…

(filme)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

94

95

SALAZAR comportamental

física

várias…

Parecença física e ou

autoritário e /ou so-

vina, forreta…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 98

SANTO ANTÓNIO

DAS NOTAS DE

VINTE

física

Vila das Flores

Parecido com a ima-

gem das notas de 20

esc. Século XX.

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 99

DURO FALSO comportamental

V. das Flores

Parecido com o Rei

Afonso III de Espa-

nha das moedas - DUROS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

DEUS NOSSO SENHOR

Aldeia de Paios

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

AMENTOLIA A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA DA

HORTA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

GUARDA CHUVA

SEM VARETAS

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

SORTE GRANDE A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

Page 101: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

101

LAGARTÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

ALFINETE Aldeia Grande

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

GIGANTE Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHA Serra

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

APAGA VELAS S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CABANEJO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

CEGONHO S. Pedro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

PERNINHAS S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

CRISTO REI S. José

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

COMPRIDO Monte Velho

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 101

MIL QUILOS Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

Page 102: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

102 CALITRO (EUCA-

LIPTO)

Terreiro

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas FMRamos

101

ALFACINHA

RASTEIRA

A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

APROXIMAÇÃO A Amarela

Pessoas altas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ARRASA MON-TANHAS

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GIGANTE RAS-

TEIRO

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

GRAMOSILHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

MEIA FODA A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

MINUTO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CARAPAU várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CÓCÓS várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ESQUELETO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 103: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

103

ESTREITO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CANELINHO DE

ALGIBEIRA

A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GIGANTINHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

LAGARTINHO A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

MEIA LECA A Amarela

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ALCACELER várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CARINHAS DE

FOME

várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

CRUZETA várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

ESPELHO SEM

BRILHO

várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FININHO várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

FIOZINHO D’AZEITE

várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

Page 104: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

104 CANIVETE várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

AMINTOLIA (al-

motolia)

várias

Pessoas baixas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GENERAL comportamental

política

Terreiro

Pessoas decididas e

autoritárias…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 89

BIDON A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOGANGO DE REGADIO

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOLETA A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ENFUSA BARRA-

QUENHA

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

PRESUNTO ES-

PANHOL

A AMARELA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BALEIA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOGA PRENHA S. JOÃO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BESTA Vila das Flores Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas 102

Page 105: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

105

FMRamos

ALABAÇA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

BOLHA d’AR S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

BOLINHAS S. PEDRO

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

CU DE CHUMBO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

SOLA GROSSA Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO Vila das Flores

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas FMRamos

102

SAPO VILA vELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

GORDO VILA VELHA

Pessoas gordas Alcunhas Alentejanas

FMRamos 102

ROTSHILDE comportamental Vila do Rei

Pobretanas (antítese) Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

ESTRADA LARGA física

Terreiro

Por andar com os pés de lado…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

87

PAPA LEITE comportamental Por andar metido Alcunhas Alentejanas 95

Page 106: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

106 Nora com mulheres de

mau porte… FMRamos

AÇORDA Gastronómica Vila do Rei e outras…

Preguiçoso / Malan-dro

Alcunhas Alentejanas FMRamos

76

RALHETA BATE

CANA

comportamental

Extrema

Professora que ralha-va muito e usava a

cana para bater…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

97

CARINHA anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

FACE anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

ALFACE anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

PUDON anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

PAI LARAI anatómica A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

LAVASCÃO anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-explanatória

Alcunhas Alentejanas FMRamos

84

CARINHA DE PI-

CHINHA

anatómica

A Amarela

Punitiva – auto-

explanatória

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 84

FALTA D’AR comportamental

A da Torre

Quando se embebe-

dava dizia que tinha

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 87

Page 107: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

107

falta de ar…

MISS SIMPATIA comportamental

V. das Flores

Rapariga antipática Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

ESCALDA comportamental

Vila Velha

Rapariga muito

“quente nos bailes”…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 86

BOTINHA DA TROPA

física Silvado

Rapariga muito feia… Alcunhas Alentejanas FMRamos

81

PARAFUSO comportamental

físico Avieira

Rapaz alto que dan-

çava com raparigas baixas… e rodava en-

rolado…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 95

MOSCA DE PAS-

TELARIA

comportamental

S. Pedro

Rapaz que mudava

de namorada…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 94

MORTO-VIVO comportamental

Vila Roda

Rapaz que se furtou

ao serviço militar e

foi dado como mor-to…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 93

CABIDE DOS RI-COS

comportamental a aMARELA

Serviçal e bajulador… (Cabide dos Ricos)

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

PENICO DOS RI-

COS

comportamental

a aMARELA

Serviçal e bajulador…

PENICO DOS RI-COS

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 96

RUGAS física

Vale Escuro

Tentou por esta alcu-nha a outro…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

98

Page 108: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

108 GEMADINHAS comportamental

gastron Almoura

Teria comido uma gemada com doze

ovos…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

88

MANUEL DA

BORBULHA

física

S. Pedro

Tinha um sinal no pescoço… foi opera-

do, mas…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

91

92

JANOTA comportamental

Videiro…

Tinha uma raposa

com este nome… mas

normal por ser vaido-so…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 90

SORVETE comportamental Vale Escuro

Usava boina branca… Alcunhas Alentejanas FMRamos

100

PORTINHOLA

D’AÇO

física

Vila das Flores

Usava fato macaco com fecho ‘eclaire’…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

96

QUADRADO comportamental

Vila Velha

Usava sempre a

mesma ‘quadra’… in-capaz…

Alcunhas Alentejanas

FMRamos 97

MARIA QUERES

MAIS CHÁ?

comportamental

gastro S. Pedro

Velhota que gostava muito de chá

Alcunhas Alentejanas FMRamos

92

BEIJINHO DE

NOIVA

profissional

Vila Branca

Vendedor de bolos… apregoava mais os…

Alcunhas Alentejanas FMRamos

79

Page 109: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

109

ASPECTOS MAIS RELEVANTES (pp. 115 – 118)

(Além de muitos outros a ver nesta obra… e no ‘TRATADO DAS ALCUNHAS’ que apa-receu em 2002)

ALCUNHAS ALENTEJANAS – Francisco Martins Ramos, Edição da Associação de Defesa dos inte-resses de Monsaraz, 1990, dedicado ao Registo civil, ao Tio Caldeiranito e a todos os Papa-Laranjas CONCLUSOES Desejo sintetizar seguidamente os aspectos mais relevantes, os fenómenos mais expressivos e os pontos que considero de maior interesse, ao longo deste trabalho necessariamente incomple-to e a que darei a continuidade possível. De facto, a investigação ainda não atingiu o seu termo, e é desejável e possível tratar o tema em perspectiva diferente, até porque a temática da alcu-nha é um processo dinâmico, que se inova, renova e regenera. Dizer que as alcunhas são um produto sociocultural é uma evidência la paliciana que não evito repetir. Mais do que isso, porém, interessa colocar em destaque os elementos intervenientes e geradores do processo criptonímico. Em jeito conclusivo refiro as características, funções e fe-nómenos mais relevantes que pude constatar, descobrir e validar.

Page 110: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

110 a) A alcunha é um instrumento por excelência da simplificação e economia do processo linguísti-co de referência. b) A função primordial da alcunha é identificar rápida e eficazmente o receptor em relação ao grupo a que pertence ou no seio do tecido social. c) A alcunha, marca crismática diferenciadora, funciona como um complemento dos sistemas de filiação e parentesco, no esquema de reconstituição das genealogias. E no entanto, tal como os apelidos, insuficiente no processo de identificação das gerações. d) O processo criptonímico, ou seja a outorga da alcunha, deriva de vários factores, de que des-taco: a ausência de significado afectivo em muitos nomes e apelidos; a existência de um número restrito de apelidos para muitos utilizadores; o sancionamento comunitário e o controle social. e) Os cognomes funcionam como veículo de igualização de diferenças sociais: "metem no mes-mo saco pobres e ricos, velhos e novos, homens e mulheres, bons e maus." (Ramos 1982; 23). f) Em contrapartida, certos cognomes aprofundam discriminações socioeconómicas, familiares e geográficas.

Page 111: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

111

g) Em geral, a utilização do alcunho como termo de tratamento é um acto ofensivo ou provoca-tório, pelo que a sua circulação se efectua, preferencialmente, nas costas dos nomeados, como termo de referência. h) No Alentejo, não existem limites demográficos mínimos à circulação dos sobrenomes. Por ou-tras palavras, o parentesco, a vizinhança e a amizade não funcionam, nos pequenos aglomera-dos, como constrangimento ao livre circuito das alcunhas. i) No Alentejo não existe, actualmente, um limite demográfico máximo, a partir do qual a alcu-nha não se consolide socialmente. j) Assumida ou não, a alcunha é uma "fatalidade" se o sancionamento social se verificar. Doutro modo: ser recipiente de uma nomeada escapa ao controle e à vontade do visado. l) As alcunhas, significando uma certai integração espacial e coesão social, (a nível da comunida-de, da família, do grupo, etc.), são instrumentos de competição e agressividade entre comunida-des, entre famílias, grupos e indivíduos, adversários e inimigos, entre bairros, zonas geográficas e regiões.

Page 112: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

112 m) Não existem regras fixas no mecanismo de transmissão dos cognomes, se não surgirem vari-áveis inesperadas no processo: elevada emigração masculina, excesso de casamentos matrilo-cais, ausência de irmãos germanos de sexos diferentes, excesso de hipergamia (subida na escala social pelo casamento) ou hipogamia (descida na escala social). n) Como qualquer tipo de linguagem, a alcunha pode mentir: intencionalmente, por antítese; por inadequação ao receptor; por oposição género / sexo. o) O discurso globalizante das alcunhas de um agregado populacional é um texto que se lê, um espelho, um livro aberto que reflecte elementos de ordem económica, política, cultural, moral, estética, sentimental, ideológica. p) Penso que a modernização da vida rural, (processo lento, há muito na forja), não asfixiará o peso, papel e funções das alcunhas no Alentejo, tão enraizadas se encontram elas nas matrizes socioculturais das populações. Em meu entender, apenas um galopante crescimento demográfi-co, (não previsto, aliás), poderia fazer diluir a importância dos substitutos fictícios dos nomes e apelidos. Parafraseando Marcel Mauss, há muito que a Antropologia abandonou o carácter de anedota e de procura do exótico.

Page 113: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

113

Este trabalho etnográfico permitiu-me fruir situações humorísticas inigualáveis, deu-me a cons-ciência de que para a ciência nada é inócuo, ajudou-me a percorrer melhor o labirinto da aven-tura da criatividade e, acima de tudo, ensinou-me a conhecer melhor o Alentejo e as suas gen-tes. PÚBLICO 1998 01 28 (Artigo de Jornal) Estudo sociológico no Alentejo António Martins Neves / Lusa UM ALENTEJANO sem alcunha é uma autêntica raridade. Até mesmo a falta de epíteto pode ori-ginar o baptismo popular. Aconteceu com o “Graças a Deus”, que evocava o Senhor por não ter alcunha, e com “Mestre Levezinho”, que receava ter uma alcunha “pesada”. “Pode-se dizer que não há um alentejano que não tenha alcunha, nem que seja familiar”, garan-te o antropólogo, e presidente do Departamento de Sociologia da Universidade de Évora, Fran-cisco Ramos, que acaba de reunir mais de 30 mil alcunhas nos distritos de Beja, Évora, Portalegre e Setúbal. No sul do país, essencialmente rural, é frequente vários habitantes da mesma locali-dade terem nomes próprios iguais e os apelidos também coincidirem. Neste cenário, as alcunhas

Page 114: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

114 permitem identificar imediatamente o indivíduo, além de ajudarem, muitas vezes, a definir “o seu perfil”, explica Francisco Ramos. Na sua maioria, as alcunhas dos alentejanos são comportamentais – criticam atitudes ou hábitos dos visados - e têm geralmente um carácter punitivo do ponto de vista social. A uma mulher que tinha muitos filhos, cada um de seu pai, chamaram-lhe “Joana dos Moços”; o “Caga Lume” deve a denominação ao seu emprego de acendedor dos candeeiros da iluminação pública quando ainda não eram electrificados. Mas algumas surgiram devido a uma situação única: “Teta” foi as-sim “baptizado” por uma vez ter mamado numa cabra, enquanto que o rapaz cuja mãe foi vista com o amante junto a uma ponte passou a ser conhecido pelo “António da Ponte”. O segundo grande grupo é o que inclui as alcunhas de origem física ou anatómica, que podem ir desde o “Bate Estradas”, por ter os pés grandes, ao “Melanito”, por o visado ter o pénis grande, ou ao “Badalinho”, por ter o pénis pequeno. Há ainda casos onde se cruzam as alcunhas físicas com tecnológicas, uma outra variante detectada, de que são exemplos a “Schick-Pivot”, mulher com barba, ou o “Vidrão”, homem gordo e baixo. Logo a seguir surge o grupo das alcunhas geográficas, que, associam os visados aos seus locais de origem: O “Galego” é alguém que migrou do Norte do país, enquanto o “Carlos do Azinhal” ficou assim conhecido por ter nascido no Monte do Azinhal.

Page 115: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

115

Outra característica das alcunhas é o seu cariz ofensivo, o que leva a que de uma forma quase generalizada a designação seja apenas utilizada mas costas do visado, que não assume o baptis-mo popular ou apenas o permite a um grupo restrito de pessoas mais próximas. Este projecto, financiado pela Junta Nacional de Investigação Científica e Tecnológica e pelo Ins-tituto Camões, envolveu, durante dois anos, cerca de uma dúzia de colaboradores no terreno, entre os quais licenciados ou finalistas da Universidade de Évora. Os dados recolhidos, agora a ser estudados por Francisco Ramos e Carlos Alberto Silva, mestre em Sociologia, irão dar origem à publicação de um livro no final deste ano. “Só recolhemos 30 mil alcunhas porque apenas tra-balhámos nas sedes de concelho. Se tivéssemos descido ao nível da freguesia, o número seria muito maior”, esclarece Francisco Ramos. Um grande espírito de observação e a perspicácia que, segundo o investigador, caracterizam as populações alentejanas, são as explicações para justificar a profusão de alcunhas. O “Avança Leão” foi alcunhado devido à reacção que tinha, quando se embebedava, de pegar numa faca e enfrentar o gato, gritando: “Avança Leão! Mulher e filha para trás do Tarzan”. Menos directos e mais elaborados são os casos do “Espinha de Menina”, por não gostar de tra-balhar, e da “Roma Cidade Aberta”, alcunha erudita para qualificar mulher que mantém relações com vários homens.

Page 116: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

116 Embora não existam levantamentos tão exaustivos como este de outras zonas do país, Francisco Ramos considera que a maioria das alcunhas é constituída por um só nome, situação contrariada no Alentejo, onde por vezes surgem mesmo frases, como o caso da mulher que confessou os problemas sexuais com que se debatia por o marido ter o pénis muito grande, o que lhe valeu a alcunha “Tira, Tira que já Dói”. Ou o do homem baixo conhecido por “Retrato de Meio Corpo”. Francisco Ramos sustenta que as alcunhas não estão em perigo de desaparecer, pois a estrutura social tende a manter-se, com os filhos a continuarem a tradição dos pais. Fica assim assegurado que o “Melanadas” continuará a ser recordado como vítima de agressão com um melão na se-quência de uma demanda conjugal, e que o “Carralho” vai continuar a ser “penalizado” por des-cender de um homem que carregava muito nos erres. António Martins Neves / Lusa – PÚBLICO, 1998 01 28

Page 117: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

117

Mais um contributo de 1987

para ver ALCUNHAS que passaram a APELIDOS

APELIDOS de ALUNOS, da Escola C+S de Beja

recolhidos por Francisco Fanhais, em 1987

Page 118: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

118

TERMO origem provável CITAÇÃO / INFORMAÇÃO / Significado

OBRA PÁG.

Afonso Pequeno

Agulhas

Alfaiate Curva

Aresta

Bagio Caramba

Batista Bate

Batoque

Bexiga

Borracha

Bravo Vilão

Brincheiro

Burrica Ramos

Cachita

Calça

Calceteira

Caldeirinha

Calhogas

Page 119: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

119

Calhordo

Candeias

Caracóis

Carocinho

Carocinho Galrito

Carraça

Carrujo Caramba

Carulo

Casadinho Zambujo

Cascalheira

Cascalheira

Cascarrinho

Chapita

Conduto

Corte Negra

Crujo Aldeias

Curva

Curva Ameixa

Élcio

Estradas

Faleiro Lindeza

Page 120: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

120 Galama Bicho

Galeado

Gonçalves Engrossa

Gonçalves Peta

Grazina Ratinho

Lindeza

Maceta

Manguito

Mansinhos

Mantinhas

Menicha

Mestre Tareco

Mourato Monge

Muacho Restolho

Nifrário Portas

Ninhos Monteso

Olho Azul Guerreiro

Ourives Arromba

P. M. Goinhas Gonçal-

ves Peladinho

Paixão Velhuco

Page 121: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

121

Passinhas

Paupreto Careca

Pernicha

Piçarra Ameixa

Piçarra Ameixa

Pires Patolo

Pirrolas

Queixinhas

Quinta Queimada

Lampreia

Ramos Amante

Ramos Brilhos

Razina

Remexido Freitas

Trincalhetas Soeiro

Zambujo

Page 122: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

122

trabalho realizado

por @ JORAGA

Vale de Milhaços, Corroios, Seixal

2013

JORAGA

JORAGA

Page 123: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

Alentejo – seara vocabular 15 – ALCUNHAS ALENTEJANAS – F. Martins Ramos e C. Alberto Silva

123

Page 124: Alentejo Searavocabular 15 Alcunhas

contributo para uma imensa SEARA VOCABULAR – JRG 2013

124

15 – ALCUNHAS

Francisco Martins Ramos

Corroios - www.joraga.net - 2013