1

รายงานผลการวจย

เรอง

“การศกษาการปนเปอนของสารเคมกาจดแมลงศตรพช ในดนและผกจากแปลงปลก”

โดย วารณ จตอาร วมลพรรณ ลขตเอกราช นภาภรณ ปนมาศ สมบญ บญปราบ กนษฐา ไทยกลา ทพวรรณ ประภามณฑล

สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม

สนบสนนทนการวจยโดย กองทนพฒนาสถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม

มถนายน 2544

2

บทคดยอ การศกษาระดบการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชนไดเกบตวอยางผก 6 ชนดไดแก ผกคะนา ผกกวางตง ผกกาดขาว ผกกาดหางหงษ ผกกะหลาปลและบรอคเคอร จากแปลงเกษตรกรรม 3 แบบคอ แบบเกษตรกรรมทวไป แบบเกษตรอนทรย และแบบเกษตรกรรมกางมง ตลอด 3 ฤดกาลของการเพาะปลก เพอศกษาการเปลยนแปลงของระดบสารเคมปราบศตรพชในตวอยางผกและดนโดยใชชดตรวจ จทผลการวจยจากตวอยางผกและดน อยางละ 123 ตวอยางพบวามระดบสารเคมปราบศตรพชปนเปอนในตวอยางผกและดนของแตละแปลงเกษตรตลอด 3 ฤดกาล มการปนเปอนในระดบตา แตในตวอยางดนพบวาดนจากแปลงเกษตรทวไปมการปนเปอนในระดบทสงกวาแปลงเกษตรอนทรยและเกษตรกางมงตามลาดบ และระดบของสารเคมปราบศตรพชปนเปอนในตวอยางดนจากแปลงผกทวไปจะมระดบสงกวาผกกางมงอยางมนยสาคญท p<0.05

Abstract

The study of pesticides residue in 6 vegetables, Chinese broccoli, Bog choy, Chinese cabbage,

Long-tail Chinese cabbage, Cabbage and Broccoli. Vegetables and soil were collected from General,

Organic and Integrated Pest Management (IPM) farm. In this investigations were carried out in the 3

seasons for study of pesticides residue in samples. 123 vegetable and 123 soil samples were analyzed

by using GT test kit. All of samples were found pesticides in low level, but soil samples from General

farm has pesticides in high level than IPM and Organic farm respectively. Pesticides level in soil from

General farm were statistically significant with IPM at p<0.05.

3

คานา

ในปจจบนการใชสารเคมปราบศตรพช เพอกาจดแมลงและวชพชนนเปนทนยมกนอยางแพรหลาย ทงนเนองมาจากความสะดวกสบายในการใชงานและผลจากการใชทสามารถสนองตอบตอความตองการของเกษตรกรอยางรวดเรว ทาใหปรมาณการนาเขาและการใชสารเคมเหลานเพมขนอยางรวดเรว

ผลกระทบอนเนองมาจากการใชสารเคมปราบศตรพชนนนอกจากจะเปนอนตรายตอสขภาพของผใชเองแลว ยงสงผลกระทบตอสงแวดลอม เนองจากทาใหสภาวะตางๆ ในระบบนเวศนนนเปลยนแปลงไป แมลงศตรพช เรมมการดอตอยาและสารเคมมากขน ทาใหตองมการใชสารเคมทมความรนแรงมากขนและตองใชชนดใหมๆ อกทงการสะสมของสารเคมตางๆ เหลานจะมระยะเวลาทแตกตางกนขนอยกบสารเคมทใช เมอผลผลตทางการเกษตรมาถงมอผบรโภค จงไมมทางทจะทราบไดวาผลผลตนนมการปนเปอนตอสารเคมปราบศตรพช หรอไม จนกระทงในปจจบนไดมการสงเสรมการเกษตรแผนใหม ทเนนการเกษตรแบบยงยน เกษตรกรรมปลอดสารพษ จงเปนอกทางเลอกหนงของผบรโภค การศกษาครงนตองการทจะศกษาถงการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางผกจากแปลงเกษตรกรรมแบบตางๆ จะไดเปนแนวทางในการทาเกษตรกรรมเพอไดผลผลตทปลอดสารเคมปราบ ศตรพชตอไปในอนาคต

คณะนกวจย มถนายน 2544

4

คาขอบคณ

ในการทาวจยครงนไดรบความอนเคราะหจากเกษตรกรและเจาหนาททเกยวของในการเกบตวอยางผกและดน ขอขอบคณ ทานเกษตรอาเภอแมรม เจาหนาทเกษตร ตาบลโปงแยง อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม คณตอม เหลาเสอ ประธานกลมผกปลอดสารพษและเกษตรกรทกทานซงไดใหความกรณาในการอนเคราะหตวอยางผกกางมง จากบานมวงคา ตาบลโปงแยง อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม

ขอขอบคณ ทานเกษตรอาเภอสารภ คณบญมา วงไนย ประธานกลมผกกางมง บานสนปากวาว อาเภอสารภ และคณนคม หอมกาบ เลขานการกลมผกกางมง และเกษตรกรทกทานในตาบลดอนแกว และตาบลทาวงตาล อาเภอสารภ จงหวดเชยงใหม

ขอขอบคณ คณนคม ไชยวรรณและคณสมคด เจาหนาทจากโครงการพฒนาองคกรชมชน ภายใตมลนธพฒนาศกยภาพชมชน และเกษตรกรทกทานใน บานทาปลาดก ตาบลแมทา กงอาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม

ขอขอบคณเจาหนาทสถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหมทไดใหความรวมมอ ในการออกภาคสนามและเตรยมตวอยางเพอทาการวเคราะห ขอขอบคณ คณสมพศ พรหมขตแกว คณอาภรณ โพธกล คณศรพรรณ สขเขยวและคณสพน วลาสศกดานนท จนกระทงงานวจยครงนสาเรจลลวงในทสด

สดทายนคณะผวจยขอขอบคณ ดร.ทพวรรณ ประภามณฑล และ อาจารยอดง ศลปประเสรฐ ทไดใหความกรณาในการสนบสนนงานวจยน พรอมทงใหคาปรกษาอนเปนประโยชนอยางยงแกคณะผวจย เปนผลใหงานวจยสาเรจโดยสมบรณ

คณะนกวจย มถนายน 2544

5

สารบญ หนาท บทคดยอและAbstract 2 คานา 3 คาขอบคณ 4 สารบญ 5 สารบญตาราง 7 สารบญภาพ 8 บทนา 9 การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 14 ระเบยบวธวจย 15 ผลการวจย 27 อภปรายผล 36 สรปผลและเสนอแนะ 38 เอกสารอางอง 39 ภาคผนวก 40

6

สารบญตาราง หนา ตารางท 1 แสดงการวเคราะหหาสารเคมปราบศตรพชตกคางในตวอยาง 21 เชงคณภาพ (Quanlitative analysis) ตารางท 2 แสดงการวเคราะหหาสารเคมปราบศตรพชตกคางในตวอยาง 23 เชงกงปรมาณ (Semi-Quantitative analysis) ตารางท 3 แสดงจานวนตวอยางผกและดนทเกบจากแตละแปลงเกษตรกรรม 26 และตามฤดกาล ตารางท 4 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอ 27 เรสในตวอยางผกแตละฤดกาล ตารางท 5 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอ 28 เรสในตวอยางผกแตละแปลงเกษตรกรรม ตารางท 6 แสดงคาเฉลยของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอส 28 เตอเรสและคาเบยงเบนมาตรฐาน (Mean ± SD) ตารางท 7 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช 29 ตกคางในตวอยางผกกบปจจยอนๆ ตารางท 8 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช 30 ตกคางในตวอยางผกกบฤดกาล ตารางท 9 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช 30 ตกคางในตวอยางผกกบชนดแปลงเกษตรกรรม ตารางท 10 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอ 31 เรสในตวอยางดนแตละฤดกาล ตารางท 11 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอ 32 เรสในตวอยางดนแตละแปลงเกษตรกรรม ตารางท 12 แสดงคาเฉลยของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอส 32 เตอเรสและคาเบยงเบนมาตรฐาน (Mean ± SD) ตารางท 13 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช 33 ตกคางในตวอยางดนกบปจจยอนๆ

7

ตารางท 14 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช 34 ตกคางในตวอยางดนกบฤดกาล ตารางท 15 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช 34 ตกคางในตวอยางดนกบชนดแปลงเกษตรกรรม

8

สารบญภาพและกราฟ

หนา รปท 1 แสดงการทางานของเอนไซมในภาวะปกต 17 รปท 2 แสดงการยบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบยงการทางานของเอนไซมบ

25

3.4 การอานผลและการแปลผล การอานผลม 2 แบบดงน 1. การอานผลดวยตาเปลา

โดยอาศยการเทยบสระหวางหลอดทดสอบ กบชดหลอดตดสนและหลอดควบคม ซงถาสทไดอยระหวางสของหลอดตดสนใดหรอเทากบ หลอดใด นนกสามารถบอกไดวา รอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมได ยงรอยละ ของการยบยงการทางานยงมากขนเทาใด กยงหมายถงปรมาณของสารเคมทมการปนเปอน มากขนดวย 2. การอานผลดวยเครองวดการดดกลนคลนแสง

โดยใชการดดกลนคลนแสงท 540 นาโนเมตร เมออานคาการดดกลนแสงแลว สามารถนาเอาคาดงกลาวของชดหลอดตดสนมาเขยนกราฟ แสดงคาการดดกลนแสง กบคาการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส ดงกราฟตวอยางตอไปน

r = 0.998 โดยท y = 0.5487+(0.00899)x

จากนนจงสามารถนาเอาคาของหลอดทดสอบมาอานคารอยละของการยบยงการทางานของ เอนไซมจากกราฟขางตนได

0.0000.2000.4000.6000.8001.000

0 50 100

% inhibition

Absorbance

26

2.4 การรวบรวมขอมล การเกบขอมลในครงนไดเกบ 2 สวนคอ

(1) ขอมลจากการสมภาษณ โดยการใชแบบสอบถาม∗ในการสมภาษณจะมเจาหนาท ซงมความชานาญใน

การสมภาษณถามตอบปญหาเกยวกบการใชสารเคมของเกษตรกรจานวน 2 ทาน ขอมลในแบบสอบถามมดงน

a) ระยะเวลาในการทาการเกษตร b) การใชและชนดสารเคมปราบศตรพช c) ความรเกยวกบการใชสารเคมปราบศตรพช d) ชนดของผกททาการเพาะปลก และการเกบเกยวผลผลต e) การปองกนตนเองจากการใชสารเคมปราบศตรพช

(2) ขอมลจากการวเคราะหตวอยาง ภายหลงการวเคราะหดวยวธ จท ของกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสา

ธารณสข โดยการรายงานจะเปนคา รอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส โดยในการวเคราะหตวอยางแตละครงจะทา Standard Curve(กราฟมาตรฐาน) ประกอบดวยทกครง

ค. การวเคราะหขอมล

1. การเตรยมขอมลเพอการวเคราะห ไดนาขอมลบนทกเขาสคอมพวเตอรโดยใช โปรแกรม SPSS version 10.0 ซงไดกาหนดตวแปรตางๆ จากการสมภาษณและผลการวเคราะห

∗ แบบสอบถามทใชสมภาษณไดจดไวในภาคผนวก

27

ผลการวจย 1. สรปจานวนตวอยางททาการเกบตลอด 3 ฤดกาล ตารางท 3 แสดงจานวนตวอยางผกและดนทเกบจากแตละแปลงเกษตรกรรมและ แตละฤดกาล

ชนดของแปลงเกษตร ฤดกาล

แปลงผกทวไป แปลงผกเกษตรอนทรย

แปลงผกกางมง

ฤดหนาว 11 19 15 ฤดรอน 7 16 19 ฤดฝน 7 9 20 รวมจานวนตวอยาง 25 44 54

จากตารางท 3 จะเหนไดวาตวอยางทสามารถเกบไดในแปลงผกทวไป แปลงผกเกษตรอนทรย และแปลงผกกางมงมจานวน 25 ตวอยาง 44 ตวอยางและ 54 ตวอยางตามลาดบ

28

2. ผลการวเคราะหตวอยางผก ผลการวเคราะหตวอยางผกดวยวธ จท นสามารถรายงานผลของการปนเปอนจากสารเคมปราบศตรพชเปนคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส โดยผลการวจยมดงน ตารางท 4 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรสในตวอยางผก แตละฤดกาล

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส

ฤดกาล

คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน จานวนตวอยาง ฤดหนาว 7.302 7.316 45 ฤดรอน 6.435 10.437 42 ฤดฝน 1.857 2.422 36 จากตารางท 4 จะเหนวาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน ของรอยละการยบยงการทางานของ

เอนไซม จากตวอยางผกทงหมด แยกตามฤดกาล จะพบวาในฤดหนาวจะมคาสงสด คอ เทากบรอยละ 7.302 ± 7.316 และในฤดรอนมคาใกลเคยงกน คอ 6.435 ± 10.437 และตาทสดในฤดฝน คอ 1.857±2.422 จะสงเกตเหนไดวาคาเบยงเบนมาตรฐานมคาสงสดในฤดรอน และตาสดในฤดฝน

29

ตารางท 5 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรสในตวอยางผก แตละชนดแปลงเกษตรกรรม

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส

ชนดของแปลง เกษตรกรรม

คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน จานวนตวอยาง เกษตรทวไป 4.767 5.442 25 เกษตรอนทรย 8.032 9.002 44 เกษตรกางมง 3.577 7.520 54

เมอพจารณาตวอยางผกทงหมด ตามแปลงเกษตรกรรม โดยไมคานงถงฤดกาล จะพบวาแปลงเกษตรกรรมอนทรย มคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรสสงกวาแปลงอนๆ และตาในแปลงเกษตรกางมง

ตารางท 6 แสดงคาเฉลยรอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส และคาเบยนเบนมาตรฐาน (Mean ± SD)

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส

คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (จานวนตวอยาง)

ฤดกาล

แปลงผกทวไป แปลงผกเกษตรอนทรย แปลงผกกางมง ฤดหนาว 8.003 ± 6.195 (11) 9.998 ± 5.341 (19) 3.375 ± 8.796 (15) ฤดรอน 1.176 ± 1.588 (7) 9.355 ± 12.738 (16) 5.915 ± 9.666 (19) ฤดฝน 3.276 ± 3.890 (7) 1.531 ± 2.629 (9) 1.507 ± 1.482 (20) รวมทงหมด 4.767 ± 5.442 (25) 8.032 ± 9.002 (44) 3.577 ± 7.519 (54)

30

จากตารางท 6 จะเหนวาคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส จากตวอยางผกทง 3 แปลงอยในระดบตากวารอยละ 10 โดยพบวาแปลงผกกางมงมคานอยทสด และสงขนในตวอยางผกจากแปลงเกษตรทวไปและเกษตรอนทรยตามลาดบ สามารถแสดงคารอยละ ดงกลาวของแตละแปลง ตามฤดกาลไดดงน กราฟท 1 แสดงคาเฉลยรอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส เปรยบเทยบระหวางผกทเกบจากแตละแปลงเกษตรกรรม ใน 3 ฤดกาล

ตารางท 7 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางกบปจจยอนๆ

ปจจยอนๆ P value ฤดกาล 0.001

ชนดของแปลง 0.014 ฤดกาลและชนดของแปลง 0.019

จากตารางท 7 เมอนามาหาคาความสมพนธระหวางระดบสารเคมปราบศตรพชกบฤดกาลและชนดของแปลงแลว พบวาระดบสารเคมปราบศตรพช มความสมพนธกบฤดกาลและชนดของแปลงเกษตรกรรมท คา p < 0.05

02468

1012

ฤดหนาว ฤดรอน ฤดฝน

GeneralOrganicIPM

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซม

31

ตารางท 8 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางกบฤดกาล

Season (1) Season (2) P value ฤดหนาว ฤดรอน

ฤดฝน 0.034

< 0.001 ฤดรอน ฤดหนาว

ฤดฝน 0.034 0.015

ฤดฝน ฤดหนาว ฤดรอน

<0.001 0.015

จากตารางท 7 เมอทราบวาระดบสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางผก มความสมพนธกบชนดของแปลงเกษตรกรรม นามาพจารณาเฉพาะปจจยจากฤดกาลในตารางท 8 พบวา ฤดหนาวกบฤดฝนมความแตกตางกนอยางมนยสาคญท P<0.001 และฤดรอนกบฤดฝนท p = 0.015 ตารางท 9 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยาง กบชนดของแปลงเกษตรกรรม

แปลงเกษตร (1) Farm (2) P ทวไป เกษตรอนทรย

กางมง 0.154 0.079

เกษตรอนทรย ทวไป กางมง

0.154 <0.001

กางมง ทวไป เกษตรอนทรย

0.079 <0.001

จากตารางท 7 เมอทราบวาระดบสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางผก มความสมพนธกบชนดของแปลงเกษตรกรรม นามาพจารณาเฉพาะปจจยแปลงเกษตรกรรม ในตารางท 9 พบวา ระดบสารเคมปราบศตรพชในแปลงเกษตรอนทรยมความแตกตางกนอยางชดเจนในแปลงเกษตรกางมงอยางมนยสาคญ ท p< 0.001

32

3. ผลการวเคราะหตวอยางดน ผลการวเคราะหตวอยางผกดวยวธ จท นสามารถรายงานผลของการปนเปอนจากสารเคมปราบศตรพชเปนคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส โดยผลการวจยมดงน ตารางท 10 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรสในตวอยางดน แตละฤดกาล

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส

ฤดกาล

คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน จานวนตวอยาง ฤดหนาว 5.451 10.465 45 ฤดรอน 0.736 1.204 42 ฤดฝน 0.496 0.928 36 จากตารางท 10 จะเหนวาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน ของรอยละการยบยงการทางานของ

เอนไซม จากตวอยางดนทงหมด แยกตามฤดกาล จะพบวาในฤดหนาวจะมคาสงสด คอ เทากบรอยละ 5.451 ± 10.465 และนอยในฤดรอนและฤดฝนตามลาดบ

33

ตารางท 11 แสดงคาของรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรสในตวอยางดน แตละชนดแปลงเกษตรกรรม

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส

ชนดของแปลง เกษตรกรรม

คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน จานวนตวอยาง เกษตรทวไป 6.058 13.821 25 เกษตรอนทรย 2.476 3.073 44 เกษตรกางมง 0.623 1.208 54

เมอพจารณาตวอยางผกทงหมด ตามแปลงเกษตรกรรม โดยไมคานงถงฤดกาล จะพบวาแปลง

เกษตรกรรมทวไป มคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรสสงกวาแปลงอนๆ และตาในแปลงเกษตรกางมง

ตารางท 12 แสดงคาเฉลยรอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส และคาเบยนเบนมาตรฐาน (Mean ± SD)

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส

คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (จานวนตวอยาง)

ฤดกาล

แปลงผกทวไป แปลงผกเกษตรอนทรย แปลงผกกางมง ฤดหนาว 12.556 ±19.329 (11) 4.953 ± 3.003 (19) 0.870 ± 1.804 (15) ฤดรอน 1.449 ± 1.475 (7) 0.757 ± 1.436 (16) 0.456 ± 0.760 (19) ฤดฝน 0.456 ± 0.704 (7) 0.304 ± 0.912 (9) 0.596 ± 1.026 (20) รวมทงหมด 6.058 ± 13.822 (25) 2.476 ± 3.074 (44) 0.623 ± 1.208 (54)

34

จากตารางท 12 จะเหนวาคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส จากตวอยางผกทง 3 แปลงอยในระดบตากวารอยละ 10 โดยพบวาดนจากแปลงผกทวไปมคามากทสด และนอยลงในตวอยางดนจากแปลงเกษตรอนทรยและแปลงผกกางมงตามลาดบ สามารถแสดงคารอยละ ดงกลาวของแตละแปลง ตามฤดกาลไดดงน กราฟท 2 แสดงคาเฉลยของรอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมโคลนเอสเตอเรส เปรยบเทยบระหวางดนทเกบจากแตละแปลงเกษตรกรรม ใน 3 ฤดกาล

ตารางท 13 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางดนกบปจจยอนๆ

ปจจยอนๆ P value ฤดกาล <0.001

ชนดของแปลง <0.001 ฤดกาลและชนดของแปลง <0.001

จากตารางท 13 เมอนามาหาคาความสมพนธระหวางระดบสารเคมปราบศตรพชกบฤดกาลและชนดของแปลงแลว พบวาระดบสารเคมปราบศตรพช มความสมพนธกบฤดกาลและชนดของแปลงเกษตรกรรมท คา p < 0.05

0

5

10

15

ฤดหนาว ฤดรอน ฤดฝน

GeneralOrganicIPM

คารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซม

35

ตารางท 14 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางกบฤดกาล

Season (1) Season (2) P value ฤดหนาว ฤดรอน

ฤดฝน <0.001 < 0.001

ฤดรอน ฤดหนาว ฤดฝน

<0.001 0.798

ฤดฝน ฤดหนาว ฤดรอน

<0.001 0.798

จากตารางท 13 เมอทราบวาระดบสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางผก มความสมพนธกบชนดของแปลงเกษตรกรรม นามาพจารณาเฉพาะปจจยจากฤดกาลในตารางท 14 พบวา ฤดหนาวกบฤดรอน และ ฤดฝนมความแตกตางกนอยางมนยสาคญท P<0.001 ตารางท 15 แสดงความสมพนธระหวางการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยาง กบชนดของแปลงเกษตรกรรม

แปลงเกษตร (1) Farm (2) P ทวไป เกษตรอนทรย

กางมง 0.107

<0.001 เกษตรอนทรย ทวไป

กางมง 0.107

<0.001 กางมง ทวไป

เกษตรอนทรย <0.001 <0.001

จากตารางท 13 เมอทราบวาระดบสารเคมปราบศตรพชทตกคางในตวอยางผก มความสมพนธกบชนดของแปลงเกษตรกรรม นามาพจารณาเฉพาะปจจยแปลงเกษตรกรรม ในตารางท 15 พบวา ระดบสารเคมปราบศตรพชในแปลงเกษตรกางมงมความแตกตางกนอยางชดเจนในแปลงเกษตรทวไปและเกษตรอนทรยอยางมนยสาคญ ท p< 0.001

36

อภปรายผล ในปจจบนการเพาะปลกทางการเกษตรมการใชสารเคมมากขน เพอกาจดแมลงศตรพชทมารบ กวนผลผลต และโดยเฉพาะอยางยงในฤดรอนทมการรบกวนจากแมลงมาก ทาใหการใชสารเคมปราบศตรพชเพมมากขนดวย จงไดมการตงขอสงเกตวาสารเคมปนเปอนในผก ผลไมตางๆ อาจจะมการปนเปอนมากในฤดรอน ทาใหผบรโภคบางสวนเลอกรบประทานผก ผลไม ทมผลผลตออกจากตลาดในฤดหนาว และ ฤดฝนมากกวาในฤดรอน หลายหนวยงานไดตระหนกถงปญหาดงกลาวจงไดทาการเฝาระวงการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในตวอยางผกเปนระยะๆ และพบวาสวนใหญการสารวจการปนเปอนในตวอยางผกจะทาการสมตวอยางจากตลาด หางสรรพสนคา หรอรานคาตางๆ โดยยงไมมหนวยงานใดทาการสารวจการปนเปอนในตวอยางผกจากแปลงเกษตรกรรมตลอด 3 ฤดกาลของการเพาะปลก ซงทางสถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม หวงเปนอยางยงวาจะสามารถทาใหเหนการเปลยนแปลงของระดบการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในแตละฤดกาลได

นอกจากประเดนดงกลาวขางตนแลวยงพบวาในปจจบนมการเพาะปลกผกปลอดสารพษมากขนแตยงพบวามการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชอยบางสวน ดงเชน การตรวจหาสารพษในผกทจาหนายในเขตจงหวดนนทบร ของโรงพยาบาลพระนงเกลา นนทบร พบวาจากตวอยางผกปลอดสารพษจานวน 22 ตวอยาง พบวามการตกคางของสารเคมปราบศตรพชเกนกวามาตรฐาน ถง 3 ตวอยางคดเปนรอยละ 13.6 ของตวอยางทงหมด จงไดตงขอสงเกตวาอาจมการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชจากดนซงแตเดมมการใชเพาะปลกโดยใชสารเคมเปนปรมาณมากทาใหยงมการตกคางของสารดงกลาว และปนเปอนในตวอยางผกได แมวาจะเพาะปลกดวยกรรมวธทปลอดสารเคมปราบศตรพช จงไดทาการตรวจหาการปนเปอนในตวอยางดนจากแปลงเพาะปลกพรอมกบตวอยางผก

ในการดาเนนการวจยนจงไดทาการเกบตวอยางผกและดนจากแปลงเกษตรกรรม 3 แบบ คอ แปลงเกษตรทวไป แปลงเกษตรอนทรย และแปลงเกษตรกางมง โดยเกบตวอยางผกและดนจากแปลงๆ ละ 20 ตวอยาง ตลอด 3 ฤดกาล พบวาไมสามารถเกบตวอยางไดครบทง 180 ตวอยาง เนองจากทางคณะผวจยไมสามารถจะกาหนดใหเกษตรกรเพาะปลกพชผกในเวลาทตองการ รวมทงไมสามารถกาหนดชนดของผกได เนองจากการเพาะปลกจะเปนไปตามความพงพอใจของเกษตรกรและกลไกการคาทางตลาด อกทงกลมเกษตรกรทเพาะปลกแบบเกษตรทวไปจะไมปลกผกในชวงฤดรอนและฤดฝน เพราะสวนใหญตองดแลลาไย ซงจะใหผลผลตในชวงเดอนกรกฎาคม ถง สงหาคม ดงจะเหนจากสรปผลการเกบตวอยาง

37

โดยเกบได 36 ตวอยางในฤดฝน 42 ตวอยางในฤดรอน และเกบไดมากทสดในฤดหนาว ไดจานวน 45 ตวอยาง รวมจานวนทงหมด 123 ตวอยาง

ผลการศกษาการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพช พบวาตวอยางผกทงหมด 123 ตวอยางไมมตวอยางใดทมระดบการปนเปอนเกนกวามาตรฐาน∗ เชนในแปลงเกษตรอนทรยมคารอยละการยบยงการทางานของเอนไซมเทากบ 8.032 ± 9.002 สวนแปลงทวไปและแปลงผกกางมงมคาเทากบ 4.767 ± 5.442 และ 3.577 ± 7.519 ตามลาดบ จะเหนวาคาสงสดของคาเฉลยรอยละการยบยงการทางานของเอนไซมเทากบ 8.032 ซงไมเกนรอยละ 50 จงสามารถกลาวไดวาไมมตวอยางใดทมการปนเปอนสารเคมปราบศตรพชเกนมาตรฐานเลย ซงผลดงกลาวมความสมพนธไปในแนวเดยวกบการสารวจสารกาจดศตรพชในผกสด ของศนยวทยาศาสตรการแพทยทไดทาการสารวจเมอเดอน มกราคมและกรกฎาคม 2542 ซงไมพบการตกคางของสารเคมปราบศตรพชในผกเชนเดยวกน()

สาหรบการศกษาการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในดน พบวาตวอยางดนทงหมด 123 ตวอยางไมมตวอยางใดทมระดบการปนเปอนเกนกวามาตรฐาน∗ เชนในแปลงเกษตรทวไปมคารอยละการยบยงการทางานของเอนไซมเทากบ 6.058 ± 13.821 สวนแปลงเกษตรอนทรยและแปลงผกกางมงมคาเทากบ 2.476 ± 3.073 และ 0.623 ± 1.208 ตามลาดบ

ในการศกษาครงนคณะผวจยไดทาการตรวจสอบ หาคา % Senstivity ของชดตรวจ จท โดยนาเอา Monocrotophos ซงเปนสารเคมกลมออรกาโนฟอสเฟต โดยเตรยมเปนความเขมขนตางๆ กน ตงแต , 2.5, 5.0, 10.0 และ 20.0 ไมโครกรม เตมลงในดนทชงไว 5.0 กรม นาไปสกดและวดดวยวธ จท เพอหารอยละของการกลบคน พบวา รอยละของการกลบคนไดเทากบรอยละ 212.64, 137.24, 80.74 และ 50.05 ตามลาดบของปรมาณสารทเตมลงไป คณะผวจยจงไดตงขอสงเกตเกยวกบความไวของชดตรวจน อาจจะไมสามารถตรวจการปนเปอนไดถามการปนเปอนในระดบตา ทาใหการวจยนมขอจากดเกดขน คอ ไมสามารถบอกปรมาณสารเคมปราบศตรพชทปนเปอนในระดบตา การใชตวอยางเพอวเคราะหนอย หากสมตวอยางไดไมดกอาจทาใหผลทวเคราะหไดคลาดเคลอนจากความเปนจรง หรอ อาจจะเกดการเจอจางสารเคมลงได ผวจยจงเหนวาชดตรวจนมความไวทจาเพาะ แตนาไปใชเปนชดตรวจกรองในภาคสนามไดสะดวก และใชไดดในกรณทมสารเคมปราบศตรพชปนเปอนในปรมาณมาก หากประยกตขนตอนการสกดใหใชตวอยางปรมาณมากขน อาจจะทาใหผลการตรวจดวยชด จท มประสทธภาพมากขนได ∗ คามาตรฐาน ในทน หมายถงมาตรฐานทกาหนดโดยชดตรวจจท ซงกาหนดใหไมเกนคารอยละของการยบยงการทางานของเอนไซมท รอยละ 50 หากเกนกวานถอวามการปนเปอนในระดบไมปลอดภย (อานเพมเตมไดในหลกการของชดตรวจ)

38

สรปผลและเสนอแนะ การศกษาการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในตวอยางผกและดนจากแปลงปลกในครงนไดมวตถประสงค เพอศกษาระดบการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในตวอยางผกและดนจากแปลงเกษตรกรรม 3 แบบ คอ แบบเกษตรกรรมทวไป แบบเกษตรอนทรย และแบบเกษตรกรรมกางมง และศกษาระดบการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในตวอยางผกและดน ตลอด 3 ฤดกาลของการเพาะปลก โดยไดดาเนนการเกบตวอยางผกและดนรวมจานวนทงสน 123 ตวอยาง ทาการวเคราะหโดยใชชดตรวจ จท ของกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข ผลการวจยพบวาจากตวอยางผกและดนทเกบจากแปลงเกษตรกรรม 3 แบบ มการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชในระดบทตา ไมเกนมาตรฐาน แตในตวอยางดนพบวามการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชของแปลงเกษตรกรรมทวไปสงกวาแปลงเกษตรอนทรยและเกษตรกางมงอยางมนยสาคญ ดงจะเหนไดจากกราฟท 2 จงอาจเปนไปไดวาผลการวเคราะหผกจากแปลงทวไปทมการใชสารเคมมากแตตรวจพบตากวามาตรฐาน อาจเนองมาจาก ตวอยางทไดจากแปลงดงกลาวมจานวนนอย (25 ตวอยาง) และชวงทเกบตวอยางผกเปนชวงเวลาเดยวกบทเกษตรกรทาการเกบเกยวผลผลต จงระมดระวงมใหผกสมผสกบสารเคมปราบศตรพช ประกอบกบสารเคมปราบศตรพชทฉดพนไปกอนการเกบเกยวเรมสลายตวไปบางแลว และดวยขอจากดของวธตรวจ ทาใหผลการตรวจไมเปนไปตามทไดตงสมมตฐานไว แตผลการตรวจตวอยางดนจะเหนวาดนในแปลงเกษตรทวไปมการปนเปอนของสารเคมปราบศตรพชสงกวาตวอยางจากแปลงอนๆ จงเปนไปไดวามการใชสารเคมเปนจานวนมากและเปนระยะเวลานาน แมวาสารเคมปราบศตรพชจะสามารถสลายตวไดเรวกตาม กยงสามารถตรวจพบในปรมาณทสงกวางแปลงอนๆ อยางมนยสาคญ

39

เอกสารอางอง 1. รายงานสถานการณสงแวดลอม พ.ศ. 2538-2539. สานกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม กระทรวง

วทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม. 2. รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย พ.ศ. 2538. กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร

เทคโนโลยและสงแวดลอม. 3. บนทกสนาตาล รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย พ.ศ. 2539. กรมควบคมมลพษ

กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม. 4. ศภมาศ พนชศกดพฒนา. ภาวะมลพษในดน จากการใชสารเคม. ภาควชาปฐพวทยา มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร กรงเทพฯ. 2539. 5. กอบทอง ธปหอม. คมอชดตรวจหายาฆาแมลง จท (สารพษตกคาง) กลมสารประกอบฟอสเฟต คาร

บาเมต สารพษอนๆ. กรงเทพมหานคร: กองอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข. 2540; 17-24.

6. เสร หงษหยก, จรยา ผดงพฒโนดม และ ลอยชาย บญปลม. สารพษในผกทจาหนายในเขตจงหวดนนทบร. วารสารวชาการสาธารณสข 2543; 9(2) : 197-200.

7. สพตรา พชย, เจรญ พชย, นตยา วงศจนทรสม และ นงคราญ เรองประพนธ. สารเคมกาจดศตรพชตรวจพบในผกสด. วารสารวชาการสาธารณสข 2543; 9(3) : 348-352.

8. สมชย ภทรธนานนท. 12 สารเคมอนตรายตอชวตและสงแวดลอม. เครอขายเกษตรกรรมทางเลอก 2539.

40

ภาคผนวก

1. การคานวณสถตทใชในการวเคราะหขอมลมดงน ใชโปรแกรม SPSS for Windows ในการคานวณ สถตทใชในการทดสอบคอ การวเคราะหความแปรปรวน โดยใชคาMean, Standard diviation (SD)

2. แบบสอบถามทใชในการเกบขอมล (หนาถดไป)