1peter pipa1piita-kurlangu pipangula-janapiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu,...

28
1 Peter 1:1 1 1 Peter 1:1 1 Peter Pipa 1 Piita-kurlangu Pipa ngula-jana Piitarlu pantirninjarla yilyajarra Kirijini-patuku nyurru-wiyi Nyiya-kurlu yimi nyampu? Nyampu pipa kuja karlipa ngarrirni ngulaju Pipa 1 Piita-kurlangu, ngulaju pipa kamparru-warnu kuja-jana yirrarnu Kirijini-patuku kujalpalu ngurra jinta-karirla nyinaja. Kala-jana maju warrarda rdipija yapa yinya- patukuju. Ngalya-karirli yapangkuju kalalu-jana manyu- pungu warrarda Kirijini-patuju, manulpalu murrumurru- jarrija warrarda. Piitarlu pipa nyampuju yirrarnu yun- gulurla wala manu wardinyi nyinami Kaatukuju. Yimi- ngarrurnu-jana Jijaji Kiraji kuja-ka pirrjirdi nyina pirli- piya kuja kajana wankaru yinyi yapaku. Wangkaja- jana yungulurla Kaatuku jungarni nyina, manu yungulu- nyanu ngurrju jarnkujarnku nyinami. 1 Ngaju-nyangu yirdiji Piita. Warrki-jarrimi karnarla Ji- jaji Kirajiki. Ngajuju milarnu yungurna-jana Kurdungurlu Wirilki nyinami Kirijini-patuku. Wangkami kaju nyarrpa yungurna-jana wangkami. Ngajulurlu karna-nyarra pipa nyampuju yirrarni Kirijini-patuku kuja kankulu ngurra-kari ngurra-karirla nyinami. Kula kankulu ngurra nyurrurla-nyangurla nyinami, lawa. Yapa-kari kankulu nyina ngurra-kari ngurra-karirlaju yirdingkaju

Upload: others

Post on 29-Mar-2021

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:1 1 1 Peter 1:1

1 PeterPipa 1 Piita-kurlanguPipa ngula-jana Piitarlupantirninjarla yilyajarra

Kirijini-patuku nyurru-wiyiNyiya-kurlu yimi nyampu?

Nyampu pipa kuja karlipa ngarrirni ngulaju Pipa 1Piita-kurlangu, ngulaju pipa kamparru-warnu kuja-janayirrarnu Kirijini-patuku kujalpalu ngurra jinta-karirlanyinaja. Kala-jana maju warrarda rdipija yapa yinya-patukuju. Ngalya-karirli yapangkuju kalalu-jana manyu-punguwarrarda Kirijini-patuju, manulpalumurrumurru-jarrija warrarda. Piitarlu pipa nyampuju yirrarnu yun-gulurla wala manu wardinyi nyinami Kaatukuju. Yimi-ngarrurnu-jana Jijaji Kiraji kuja-ka pirrjirdi nyina pirli-piya kuja kajana wankaru yinyi yapaku. Wangkaja-jana yungulurla Kaatuku jungarni nyina, manu yungulu-nyanu ngurrju jarnkujarnku nyinami.

1Ngaju-nyangu yirdiji Piita. Warrki-jarrimi karnarla Ji-jaji Kirajiki. Ngajujumilarnu yungurna-jana KurdungurluWirilki nyinami Kirijini-patuku. Wangkami kaju nyarrpayungurna-jana wangkami. Ngajulurlu karna-nyarrapipa nyampuju yirrarni Kirijini-patuku kuja kankulungurra-kari ngurra-karirla nyinami. Kula kankulungurra nyurrurla-nyangurla nyinami, lawa. Yapa-karikankulu nyina ngurra-kari ngurra-karirlaju yirdingkaju

Page 2: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:2 2 1 Peter 1:5Puntijarla, Kalatiyarla, Kapardujirla, Yayijarla manu Pi-jiniya. 2 Nyurru-wiyi, Kaaturlulpa-nyarra yapa nyur-rurlaju manngu-nyangu. Ngula-jangka, milarnulku-nyarra yapa nyurrurlaju. Nyanungu-nyangu Pirlirrpa-kurlurlu-nyarra kangurnu nyanungu-kurraju. Jalangujukankulurla nyanungu-mipaku nyinami. Yuwayi, nyur-rurlaju Kaatu-kurlangu yapa. Purda-nyanyi kankulu JijajiKirajiji kuja kanyarra nyarrparlangu wangkami, manu-nyarra pirlirrpa kirlka-manu yalyu nyanungu-nyangu-kurlurlu.

Ngaju karna-nyarrarla wangkami Kaatukuju kujanya:“Payirni karnangku yungunpa-jana yimiri nyina war-rarda Kirijini-patuku yapaku. Kujarlaju yungungkulumarlaja nyinami ngurrju-nyayirni rarralypa tarnnga-juku.”

Wala karliparla nyinami Kaatuku kuja-ngalpa pina-wankaru-manu

3-4 Pulka-pinyirliparla Kaatuku! Nyanungujurla KaatuWarlalja-Wiriki Jijaji Kirajiki, manu karla Kirda-nyanunyinami. Kaatulpa-ngalpa yimiri nyinaja, manu-ngalpamari-jarrinjarla ngurrju nyinaja. Nyanungurlu wankaru-manu pina Jijaji Kiraji palinja-warnu, manu kujarlu-yijala-ngalpa ngalipaju wankaru-manu. Kujarlanyakarlipa milya-pinyi kuja kangalpa nyiya mayi ngurrju-nyayirni mardarni nguru-nyayirni-wangurla. Yinyajukula pukulyu-jarrinjarla yawu-pardimi. Yuwayi,Kaaturlu kanyarra mardarni ngurrju nyurrurlakujungurungka nyanungu-nyangurla. 5 Kaatu-kurlanguyartarnarriji pirrjirdi-nyayirni. Nyurrurla kankulurlawala nyinami. Kujarlanya kanyarra Kaaturluju muurl-mardarni ngakaku. Ngula-jangka kapu-nyarra wangkaminyarrparlu kapu-nyarra nyiyarningkijarraju muurl-mardarni tarnnga-juku.

Page 3: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:6 3 1 Peter 1:106 Yapa nyurrurlarlu kuja kankulu milya-pinyi Kaaturlu

kuja kanyarra warrawarra-kanyi, kujarlanyankuluwardinyilki. Marda majuju kanyarra rdipimi witakungari. Ngulaju ngula-juku. Kula tarnnga. Ngula-purujuwardinyi-jiki kankulu nyinami. 7 Nyarrparla kanyarramajuju warrarda rdipimi? Manngu-nyangkalu kawurlu.Kuja kalurla yapangku kawurluku pangirni, ngula-jangkaju yirrarni kalu pirli manu walya warlu-kurrayungu kawurlulku karlimi. Junga kujaju. Yapangkujukajikalu kawurluju maju-mani, kala warlungka-jukukalu yirrarni yungulu nyanyi junga-japa kawurlumanu marda pirli-mipa. Kuja-piyarlu-yijala kanyarraKaaturluju waalparrirni kawurlu-piya. Kuja kanyarramaju rdipimi, Kaaturlu kanyarra miimii-nyanyi wala-japa kuja kankulurla nyinami. Kawurlu ngurrju. Kalayapa kuja kalurla wala nyinami Kaatuku maju-puru,ngulaju ngurrju-nyayirni kawurlu-piya-wangu. Kujarlujukalu Kaatuju wardinyi-mani-nyayirni! Kajinkilirla yapanyurrurla Kaatuku wala nyina, kujarlu-yijala kapu-nyarrarla pulka-pinyi ngaka kaji Jijaji Kiraji pina-yanirni walya nyampu-kurra. Kapu-nyarra ngurrju-pajirni-nyayirni. 8-9 Yapa nyurrurlarlu kulankulu Jijajinyangu kujalpa walya nyampurla nyinaja, lawa. Kalayulkami-jiki kankulurla. Jalangurlangu kula kankulunyanyi milpa-kurlurlu, kala wala-juku kankulurla nyina.Kujarlanya milya-pinyi kankulu Kaaturlu kapu-nyarramuurl-mardarni palinja-kujakuju. Marda kulankulurlanyarrpa yati-wangkayarla yimi-kirliji, kala kankulurlapulka-pinyi-jiki.

10 Nyurru-wiyi, jarukungarduyu-paturlulu yirrarnuyangka Kaatu kapu-nyarra yimiri nyinami yapanyurrurlaku. Kulalpalu jarukungarduyu-paturlujumilya-pungu nyarrparlu kapu-ngalpa Kaaturlu muurl-mardarni

Page 4: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:11 4 1 Peter 1:13yapaju kuja karliparla wala nyinami Jijaji Kirajiki. Kuja-jangkarlunya kalalu warrarda manngu-nyangu Kaatujunyarrpa kujalpa-jana wangkaja. 11 Junga kujaju, JijajiKiraji-kirlangu Pirlirrpa kala-jana kurru-yukaja, manukala-jana yimi-ngarrurnu yangkaju kapu Jijaji Kirajijimurrumurru-jarrimi. Kala-jana yimi-ngarrurnu Kaaturlukapu-jana nyiyarningkijarra-kurlurlu yapajuwurdujarra-maninjarla wardinyi-mani. Ngula-jangka kalalumanngu-nyangu, “Nyangurlarlu kapu-jana Kaaturluju yapa yinya-patuju muurl-mardarni? Nyarrparlu kapu-jana muurl-mardarni?” Kala kulalpalu milya-pungu. 12 Kaatu-janawangkaja yinyakuju jarukungarduyu-patuku yangkakulalpalu-nyanu yimi pipangka yirrarnu nyanungurraku,lawa. Yirrarnulpalu-nyarra yimiji nyurrurlaku. Ngula-jangka, Pirlirrpa Kaatu-kurlangurlu-jana yartarnarriyungu yapa ngalya-kariki, Pirlirrpa yangka kuja Kaaturluyilyajarni nguru-nyayirni-wangu-ngurlu. Yartarnarriyinya-kurlurlu yapa yinya-patu-karirlili-nyarra YimiNgurrju yimi-ngarrurnu Jijaji Kiraji-kirli. Marramarra-paturlangu yungulu maya-kari maya-kari pina-jarrimiYimi Ngurrjukuju.

Walarliparla nyinami Kaatuku, manurliparla jurnta nyinamajukuju nyiyarningkijarrakuju

13 Yapa nyurrurlarlu, yirriyirrirlili manngu-nyangkangurrju nyiyarningkijarra yungunkulurla Kaatukuwarrki-jarrimi jungarni nyarrparlangurlu kaji-nyarrawangkami. Warla-pajikalu-nyanu maju-kujakuju.Warrardalu manngu-nyangka Kaatu, manu pardakalurlakaji-nyarra ngaka yinyi nyiyarningkijarra ngurrju.Yuwayi, kaji Jijaji Kiraji pina-yanirni walya nyampu-kurra, Kaaturlu kapu-nyarra nyiyarningkijarra ngurrju

Page 5: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:14 5 1 Peter 1:18yinyi. 14 Purda-nyangkalu Kaatu nyarrparlangu kaji-nyarra wangka. Kulalu maju nyinaya kamparru-piya.Kirijini-jarrinjakungarnti kulalpankulu milya-punguyimi Kaatu-kurlu. Nyiya-puka maju kujalpankulumanngu-nyangu, ngulajulpankulu majungka-jarrijatarnnga-juku yungunkulu-nyanu wardinyi-mantarlanganta. 15Kala jalangu yungulpankulu-nyanumardakarlamajungka-jarrinja-kujaku. Kaaturlu-jala-nyanujintangku yapa nyurrurlaju wangkanjarla milarnunyanunguku, manu karla majukuju jurnta nyinami.16 Nyampuju jurrku-juku kuja-jana Kaatu wangkajayapaku, kujanya-jana wangkaja, “Ngajujurna jungarni.Jurnta karnarla nyina majukuju. Kuja-piya-yijalalu yapanyurrurlaju maju-kujakuju jungarni nyinaya!”*

17 Kuja kankulurla yapa nyurrurla wangkaminyanunguku, Wapirra-pajirni kankulu. Kaatuju kajanayulkami yapa ngalya-karirlanguku nyurrurla-piyaku-yijala. Kuja kajana Kaaturlu miimii-nyanyi, ngulajukajana miimii-nyanyi jurrkungku-juku kuruwarrirlajujintangka-juku. Manngu-nyanyi-ka nyiyarningkijarrakujalpalu ngurrju-kurra-jarrija marda majungka-jarrija.Kujarlanya, yangka kuja kankulu yapa-kari nyina ngurra-kari ngurra-karirla, manngu-nyangkalu yirriyirrirliKaatuju. 18 Yapa nyurrurlarlu kankulu manngu-nyanyinyarrpa-jarrija kujalpankulu yangka kamparru-wiyiKirijini-jarrinjakungarnti. Kalankulu maju purajanyurrurlakupalangu-piyarlu nyurnunyurnu-piyarlu.Kuruwarri nyanungurra-nyangurluju kula kalalu-nyarra pirrjirdi-manu, lawa. Manu kula kalankulu-nyanu warla-pajurnu maju-kujakuju. Kala Kaaturlu-nyarra pina-kangu nyanungu-nyangu-kurraju. Warla-* 1:16 Nyangka Leviticus 11.44, 19.2, 20.7

Page 6: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:19 6 1 Peter 1:22pajurnu-nyarra maju-kujaku. Nyarrparlu-nyarrawarla-pajurnu? Kula-nyarra nyanungu-kurra-manupirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa.Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19 Kangurnu-nyarra maju-kujakuju nyanungu-kurraju Jijaji Kiraji-kirlangu-kurlurlu yalyu-kurlurluju.Yuwayi, Jijaji Kirajiji jiyipi-piya ngurrju-nyayirni-piyayangkarra-piya kuja kalalurla Jew-paturlu purrajaKaatuku nyurru-wiyi yawuru-maninjakuju. 20 Nyurru-wiyi, kuja Kaaturlu ngurrju-manu nyiyarningkijarrawalyangkamanu yalkirirla, ngula-wangurla-wiyi nyurru-juku milarnu Jijaji Kirajiji walya nyampukungarntijiyaninjarnikingarntiji. Manu jalangurlu yilyajarnilkiJijaji Kirajiji walya nyampu-kurraju. Ngula-jangkarlajukapu walyaju yawu-pardimilki jalangu-yijala. Ngulajunyampu-kurra yilyajarni yungu-nyarra yapa nyurrurlamuurl-mardarni. 21 Junga kujaju. Kaaturlu Jijaji Kirajijipina-wankaru-manu palinja-warnuju, manu pina-kangukankarlarra nguru nyanungu-nyangu-kurra, manuyirrarnu Warlalja-Wiri nyiyarningkijarraku. Kujarlanyakankulurla Kaatukuju ngungkurr-nyina. Wala kankulurlanyina, manu kankulu milya-pinyi Kaaturlu kapu-nyarramuurl-mardarni.

Yungulparlipa-nyanu jarnkujarnku yulkayarla, manu yun-gulparlipa maya-juku pina-jarriyarla Kaatu-kurlangu yimiki

22 Yapa nyurrurlarlulpankulu puraja yimi junga Ji-jaji Kiraji-kirli. Kujarlunyankulu-nyanu kirlka-manu pir-lirrpaju yangka yungunkulu maju-kurra-yaninja-wangunyinami. Manu kankulu-nyanu jarnkujarnku yulkami.Kujarlanya karna-nyarra wangkami yungunkulu-nyanu* 1:18 silver

Page 7: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 1:23 7 1 Peter 2:1tarnnga-juku warrarda yulkami. 23 Yapa nyurrurlanku-lurla ngungkurr-nyinaja Kaatu-kurlanguku yimikiji. Ku-jarlanyankulu pina-palka-jarrija kurdu wita-piya, manujalangu kankulu nyanungu-nyangu kurdukurdulku nyi-nami. Kaatuju nyurrurlakupalangu. Nyurrurlakupalangungati-nyanu manu kirda-nyanu kapulu palimi-jala. KalaKaatuju kula palimi. Wankaru-ka warrarda nyinami nya-nunguju. 24-25 Ngula-jangkaju, Yijayarlu yimi nyampu-yijala jinta-juku yirrarnu Payipulurla nyurru-wiyi:“Yapaju kalu muku palimi yangka-piya kuja-ka marna

linji-jarri, ngula-piyanya. Yapaju marda kajikalungurrju karrimi yuntardi-nyayirni, mardakajikalu nyiyarningkijarra ngurrju-nyayirningurrju-mani. Ngulaju ngula-juku. Ngula-jangkaju kapulu palimi-jiki jinjirla-piya kuja-kalinji-jarrinjarla wantimi walya-kurra. Kala Kaatu-kurlangu yimiji kula kuja-piya, lawa. Nyarrpa-puka kuja kagalpa wangkami, yimi yinyaju jungatarnnga-juku.”*

Kujanya Yijayarluju yirrarnu nyurru-wiyiji. Yimi jinta-juku kujarnalu-nyarra yapa pinarri-manu Jijaji Kiraji-kirli.

21 Nyarrpa-jarriyarlalpankulu yapa nyurrurlaju? Jun-

talurla nyinaya majukuju, kuja-jarrinja-wangu. Kulalu-nyanu warlkangkuju ngarrika! Kajinkili majungka-jarrimi, kulalu-jana yapa ngalya-kariki wangkami kujakankulu jungarni nganta nyina. Kulalu-jana yapa ngalya-kariki mimayi-jarriya nyiyarningkijarra kaji-jana yapangalya-kariki ngunami. Kulalu-nyanu maju jarnkujarnku* 1:24-25 Nyangka Isaiah 40.6-8

Page 8: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 2:2 8 1 Peter 2:5nginji-wangkaya, lawa! Kulalu kuja-juku maju nyi-naya! 2 Ngarili kurdu pirltirrka-piya nyinaya. War-rarda kalu yulami lampurnukupurda. Kuja-piyarlu-yijalalpankulu warrarda payikarla Kaatuju yungu-nyarrapinarri-mani nyanungu-nyangu yimi. Nyanungu-nyanguyimiji lampurnu-piya. Kajinkili pina-jarrimi, ngu-laju kapunkulu pirrjirdi-jarrimi nyanunguku puranjaku,manu kapu-nyarra muurl-mardarni majungka-jarrinja-kujakuju. 3Yimi Kaatu-kurlangu kangalpa wangka Payip-ulurla:“Yapa nyurrurlarlu kankulu milya-pinyi kuja kanyarra

Warlalja-Wiri Jijaji ngampangampa-nyayirni ny-ina.”*

Kujarlanyalu nyanunguju warrarda payika.Kuturlipa warrarda yanirni Jijaji Kiraji-kirra

4 Yapa nyurrurla, warrardalurla yantarni kutu-jarriyaWarlalja-Wiriki Jijaji Kirajiki. Kujalpa nyanungu walyanyampurla nyinaja, yapangkulu nyanunguju manngu-nyangu maju nganta. Warrardalpalu mamparl-pungu.Nyanunguju ngurrju-nyayirni. Kujarlanya Kaaturlujunyanungujumilarnu kurdu wita-wiyi yaninjarnikiji. Nya-nunguju pirli-piya pirrjirdi-nyayirni. Yapa kangalpawankaru-mani, yangka kuja karliparla wala nyinaminyanunguku. 5 Yapa nyurrurla yungulpankulu Jijaji-piya-jarriyarla pirli yinya-piya. Wankarulurla mar-laja nyinaya. Kutu-jarriyalurla warrarda yungu-nyarraPirlirrpa nyanungu-nyangurlu jintangka yirrarni yun-gurla Kaatuku ngantirni Yuwarli Maralypi nyinanjaku.Yuwayi, kutu-jarriyalurla warrarda Jijaji Kirajiki yungu-nyarra nyanungu-nyangu Pirlirrparlu yinyi yartarnarri.Yartarnarri yinya-kurlurlu yungunkulurla Kaatuku yinyi* 2:3 Nyangka Psalm 34.8

Page 9: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 2:6 9 1 Peter 2:8nyiyarningkijarra ngurrju yawuru-maninjaku yangka-piyarlu-yijala kuja kalalurla maralypikingarduyu-paturlukuyu purraja nyurru-wiyi. Jijaji Kirajirli kapu-nyarrakanyi kutu-karda Kaatu-kurra.

6 Nyurru-wiyi, Kaatu wangkaja Payipulurla:“Purda-nyangkajulu! Milarnurna pirli lalypa ngurrju-

nyayirni. Yirrarni kapurna ngurrangka yird-ingkaju Jurujulumurla. Kapurna kirri ngantirnipirli lalypangka. Kapu kirriji karrimi wantinja-wangu-juku. Pirli lalypa yinyaju ngulaju JijajiKiraji yangka kujarnamilarnu. Ngana-puka kajirlawala nyinami nyanunguku, yapa yinyaju kapukurnta-wangu nyinami.”*

7 Yapa nyurrurla kuja kankulurla wala nyinami Jijaji Ki-rajiki, milya-pinyi kankulu nyanunguju ngurrju-nyayirni.Yapa-kari kula kalurla ngungkurr-nyinami. Manngu-nyanyi kalu nyanunguju ngawu nganta. Nyampuju yimijurrku-juku Payipulurla, wangkami-ka:“Wati-paturlulpalu yuwarli nganturnu pirli-jangka.

Pirli jintalu palka-maninjarla kujurnu. Manngu-nyangulu ngawu nganta. Kujaju junga-wangu! Pirli yinyaju wiri-nyayirni yuwarlingantirninjakuju pirli-kari-piya-wangu!”*

8 Nyampuju yimi jinta-kari Payipulurla pirli yinya-kurlu,wangkami-ka:“Yapa kajili jingijingi yani pirli yinyarlaju, ngulangkaju

kapulu pampirlji-pinjarla wantimi walya-kurra.”*Nyurru-wiyi, nyiyarningkijarra ngurrju-maninjakungarnti, Kaaturlu manngu-nyangu yapa* 2:6 Nyangka Isaiah 28.16 * 2:7 Nyangka Psalm 118.22 * 2:8Nyangka Isaiah 8.14

Page 10: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 2:9 10 1 Peter 2:11yungulurla wala nyina Yimi Ngurrjuku Jijaji Kiraji-kirliki.Ngula-jangka manngu-nyangu-nyanu:“Kapurna-jana milarni yapa yungujulu nyina ngajukuju.

Kajijili purda-nyanja-wangurlu yampimi, ngulajungula-juku. Kapujulu jurnta yani ngajukujutarnnga-juku.”

Kujanya Kaaturluju manngu-nyangu.9 Yapa nyurrurla kula kankulu yapa-kari-piya nyina,

lawa. Nyurrurlaju turnu jintangka-juku kuja-nyanuKaaturlu milarnu. Nyanunguju Kingi. Milarnu-nyarra yangka yungunkulurla nyanunguku warrki-jarrimi maralypikingarduyu-piya-yijala. Milarnu-nyarra yungunkulu-jana yimi-ngarrirni yapaku Kaatukuja kanyarra yimiri-nyayirni nyina nyurrurlakuju.Kirijini-jarrinja-wangu-wiyi, kulalpankulurla walanyinaja Kaatukuju, lawa. Kula-ngantalpankulu pampa-juku nyinaja mungangka. Ngula-jangka, nyanungu-nyarra milarninjarla wangkaja, kangurnu-nyarramunga-ngurluju rdili-kirra ngurrju-nyayirni-kirraju.10 Kirijini-jarrinja-wangu-wiyi, kulalpankulurla Kaatukunyinaja, lawa. Kaatulpa-nyarra nyurru-ngurlu-jukumari-jarrinjarla ngurrju nyinaja. Kala kulalpankulumilya-pungu. Kala jalangu, nyinami kankulurlanyanungukulku. Milya-pinyi kankulu kuja kanyarramari-jarrinjarla ngurrju-juku nyinami.

Purda-nyangkarla yungulparlipa-jana ngalipa-nyanguwiriwiri kapumanu-patu

11 Ngajukupurdangka-patu yapa-patu wungu-warnu-patu, pirrjirdi-nyayirni karna-nyarra wangka. Walyanyampuju kula nyurrurla-nyangu ngurra-nyayirni,lawa. Kujarlanya, kajilpankulu marda nyiyarlangu maju

Page 11: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 2:12 11 1 Peter 2:16manngu-nyangkarla, ngulajulu yampiya majungka-jarrinja-wangurlu! Kajinkili purami maju, kapu-nyarrayardamaju-mani tarnngangku. 12Walya nyampurla, yapanyurrurla kankulu nyina Kirijini-wangu-paturlajinta,manu kalu-nyarra nyanyi. Marda kajikalu wangkamiwarntarla nganta kankulu nyina. Ngulaju ngula-juku.Ngarili jungarni-jiki nyinaya! Ngaka kapulurla Kirijini-wangu-patu karrimi kamparru Kaatukuju kaji-jana yapajintawarlayi miimii-nyanyi ngurrju-japa maju-japa.Kapulu pina-manngu-nyanyi ngurrju kujalpankulu-jana yapaku nyinaja. Kujarlanya kapulurla pulka-pinyiKaatukuju.

13-14 Walya nyampurla, yapa panu kalu nyina kujakalu-nyarra wiriwiri nyina nyurrurlaku. Purda-nyangkalu-jana kajili-nyarra nyarrparlangu wangkamiyungulurla yapangku pulka-pinyi Warlalja-WirikiJijaji Kirajiki. Purda-nyangkalu kaji-nyarra Ruumu-wardingki Kingi wangkami, manulu-jana kapumanu-patu wiriwirirlangu purda-nyangka yangka kuja-jananyanungurlu milarnu wiriwiri nyinanjaku ngurra-karingurra-karirlaku. Nyiya-jangka-jana kingirliji milarnuyinyaju wiriwiri-kari? Milarnu-jana yungulu-janapuuly-mardarninjarla rdakungka muru-pinyi yapa maju-jangka manu yungu-jana yapaku pulka-pinyi jungarninyinanja-kurrakuju. 15 Kaatu kanyarra wangkami yapanyurrurlaku yungunkulu-jana purda-nyanyi yinyakapumanu-patu wiriwiri. Yapa ngurrpa-watiji kajikalu-nyarra wangkami kuja kankulu maju nganta nyina.Ngulaju ngula-juku. Ngarili jungarni warrarda nyinaya!Kujarlunya kapunkulu-jana wurdungu-mani. 16 Yapanyurrurlaju kankulurla nyina Jijaji Kirajiki. Kujarlanyapurda-nyanyi kankulu nyanungu-mipa, manu kankulurarralypalku nyina. Kujarlanya, yapa nyurrurlarlu

Page 12: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 2:17 12 1 Peter 2:20marda kajikankulu warntarlarlu manngu-nyanyi kujarlu,“Ngalipajurliparla Jijaji Kiraji-mipaku. Ngarirlipa kutuyani, manu majungka-jarrimi kuturlipa!” Kuja manngu-nyanja-wangulu nyinaya! Nyurrurlaju kankulurlawarrki-jarrimi Kaatuku. Ngarilirla jungarni warrardanyinaya nyanunguku. 17 Ngurrju-pajikalu-jana yapapanuju, manu Ruumu-wardingki Kingirlangu. Yulkayalu-nyanu Kirijini-kariyi-nyanuku, manulurla pulka-pungkaKaatuku jungangku manyu-pinja-wangurlu.

Warrkini-paturlu yungulpalu-jana wiriwiri nyanungurra-nyangu purda-nyangkarla

18 Nyurrurla warrkini-paturlu yapangku, purda-nyangkalu-jana nyurrurla-nyangu wiriwiriji kajili-nyarra warrkiki wangkami. Ngalya-kariji kalu-nyarrangampangampa nyina, marda ngalya-karirliji kalu-nyarra kulu-karrarlu warrkiji yinyi. Ngulaju ngula-juku. 19 Marda kalu-nyarra pakarni ngari lawarlangurlamarda. Kala milya-pinyi kankulu yangka Kaatu kanyarrangampurrpa nyinami yungunkulu-jana purda-nyanyinyarrparlangu kajili-nyarra wangkami. Kapu-nyarrangurrju-pajirni kajinkili-jana purda-nyanyi kulu-jarrinja-wangurlu. 20 Mardanpa ngampurrpa-wangu nyinajawarrki nyampuku, mardanpa majungka-jarrija, manumarda kangku wiringki nyuntu-nyangurluju pinyinyuntuju. Marda ngula-jangkaju kajikanpa nyinami-jiki parnkanja-wangu. Kala kulangku nganangkungurrju-pajirni kujakuju. Jungarninpa warrki-jarriyarlawakurturdu-nyayirni! Mardalpanpa warrki-jarrijawakurturdu, purda-nyangu mardanpa wiri nyuntu-nyanguju. Kajingki pinyi lawarlangurla, ngula-warnujukajinpa pululu nyinami parnkanja-wangu, ngulajuKaaturlu kapungkurla pulka-pinyi.

Page 13: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 2:21 13 1 Peter 2:2521 Kaatu-nyarra yapa nyurrurlaku milarninjarla

wangkaja kapunkulu murrumurrurlu jata-nyanyi. Nyiya-jangka kujaju? Kujalpa Jijaji Kiraji walya nyampurlanyinaja, murrumurru-jarrija nyanunguju yungu-nyarramilki-yirrarni jungarni nyinanjaku Kaatuku. Kajinkilijata-nyanyi murrumurrurlu kuja-piya, ngulaju kankuluJijaji Kiraji-piya nyina kujalpa nyanungu nyinaja.22Nyampunya-ka wangkami Payipulurla:“Jijaji Kiraji kula majungka-jarrija, lawa. Nganangku kula

nyanunguju purda-nyangu warlka wangkanja-kurraju.”*

23 Kujalpalu yapangku nyanungu manyu-pungu,kula-jana nyanunguju kulu-jarrija pina, lawa.Kujalpalu murrumurru-manu, kula-jana pina-japirdijamurrumurru-maninjakuju. Ngarilparla wala-jukunyinaja Kaatu-mipaku, manulparla pardarnu ngakakuyangka kaji-jana Kaaturlu jungangku yapa miimii-nyanyi ngurrju-japa maju-japa. 24 Yuwayi, ngulalpawaraly-karrija warntawarntarla, murrumurru-nyayirni-nyanupurda-nyangu. Murrumurru-nyanupurda-nyangungalipa-jangkarla maju-jangkarla yungurlipa majungka-jarrinja-wangu nyinami manu yungurlipa kurnta-wangu nyinami yangka kujalparlipa majungka-jarrijakamparru-wiyi. Murrumurru-nyanu purda-nyanguyungurliparla ngaliparlangu jungarni nyinami Kaatuku.Yuwayi, yapangkulu murrumurru-manu. Kujarlanya,Kaaturluju-nyarra parlpuru-manu jintawarlayi-jiki.25 Kirijini-jarrinja-wangu-wiyi, nyurrurlajulpankulujiyipi-piya nyinaja. Kulalpankulu milya-pungu nyarrpa-jarrinjakuju. Kala jalangu, Jijajirli-nyarra pina-kangurnunyanungu-kurra. Nyanungurlunya kanyarrawarrawarra-* 2:22 Nyangka Isaiah 53.9

Page 14: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 3:1-2 14 1 Peter 3:4

kanyi jiyipikingarduyu-piyarlu yangka kuja kajanawarrawarra-kanyi nyanungu-nyangu jiyipi.

3Nyarrpa-jarriyarla yungulpa-pala watiji manu karnta

nyanungu-parntaju?1-2Yuwayi, nyurrurlawarrkini-patu, purda-nyangkalu-

jana nyurrarla-nyangu paaju-patu kajili-nyarra warrkikiwangkami. Kuja-piyarlu-yijala nyurrurlarlu karnta-parturlu yungulpankulu-jana nyurrurla-parntaju purda-nyangkarla kajili-nyarra nyarrparlangu wangkami.Marda kalu Kirijini-wangu nyinami ngalya-kariji. Ngulajungula-juku. Purda-nyangkajukulu-jana. Jungarnili-jananyinaya, manulu-jana ngurrju-jarriya. Manulu-janawangkaya Kaatu-kurluju. Kala ngalya-kariji kajilpankuluwurdungurlangu nyinakarla yimi Kaatu-kurlangu-kurluyimi-ngarrirninja-wangu nyurrurla-parntarlangukuju,ngulaju ngula-juku-yijala. Kapulu-nyarra nyanyi-jukujungarni nyinanja-kurraju, manu yangka kuja kankuluyirriyirrirli manngu-nyanyi Kaatu-kurlu. Ngula-jangkamarda kajikalu-nyarra nyurrurla-parntarlangu marlajaKirijini-jarrimi.

3 Nyurrurlarlu karntakarntarlu, kulalu-nyanuwakurluju warrarda wurdujarra-manta yungunkulu-nyanu yuntardi-mani nganta, lawa! Manu kulaluyukaya rdaka-kurlangurla manu waninja-kurlangurlamanu jinajinarla yuntardirla yangka kuja kankulu talawiri-kirlirli mani. Kulalu kuja-jarriya yungulu-nyarrawatingki nganta nyanyi, lawa. 4 Ngarili pululu jungarninyinaya. Ngula-jangka Kaaturlu kapu manngu-nyanyi,“Karnta nyampurraju yuntardi-nyayirni.” Junga kujaju.

Page 15: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 3:5 15 1 Peter 3:8Kuja-ka Kaaturlu ngana-puka nyanyi jungarni nyinanja-kurra, manngu-nyanyi-ka yapa yinyaja yuntardi-nyayirni.

5 Karnta Kaatu-kurlangu yangka kujalpalu nyurru-wiyi nyinaja, nyarrparlulpalu-nyanu yuntardi-manu?Kalalurla Kaatuku pulka-pungu, manu kalalurla wala nyi-naja nyiyarningkijarrarla. Kalalu-jana kali-nyanu purda-nyangu yangka kuja kalalu-jana wangkaja. Kujarlunyalu-nyanu yuntardi-manu. 6 Manngu-nyangkalu karntayangka yirdiji Jarayi * Yipuruyamu-parnta, yangka-jarrakujalpa-pala nyurru-wiyi nyinaja. Kala wiri-pajurnu.Kajinkilirla karnta nyurrurla jungarni nyinami Kaatuku,kajinkili lani-wangu nyinami nyiyarlangu-jangka, ngu-laju kapunkulu Jiira-piya-jarrimi.

7 Wati nyurrurla-patu, yungurna-nyarra wangkami-wiyi. Kuja kankulu kali-nyanu-kurlu nyinanja-yani,ngurrjulu-jana nyinaya, kulu-wangu. Yirriyirrili-janawangkaya manyu-pinja-wangu. Wati nyurrurlarlujukankulu milya-pinyi kuja kalu karntaju rampaku-jukunyina nyurrurla-piya-wangu. Kaatu kanyarra yimirinyinami wati manu karnta nyurrurlaku yungunkulujintangka nyinami. Kajinkili-jana wati nyurrurlarlupinyi kali-nyanu, ngulaju kula-nyarra Kaaturluju purda-nyangu kajinkilirla wangka. Kuja-jangka, ngurrjulu-jananyinaya kali-nyanukuju.

Kaatu kangalpa ngampurrpa nyinami yungurlipa-nyanujungarni jarnkujarnku nyinami

8 Yungurna yimi nyampu lawa-mani kujalparna-nyarrayapa nyurrurlaku yirrarnu. Ngungkurr-nyinayalu-nyanuwarrarda. Kaji ngana wajampa nyinami, ngulajuluwajampa-yijala nyinaya nyurrurlarlangu. Kaji ngana* 3:6 Nyangka Genesis 11–23

Page 16: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 3:9 16 1 Peter 3:12

wardinyi nyinami, kujarlajulu wardinyi-yijala nyinayanyurrurla ngalya-kariji. Yulkayalu-nyanu jarnkujarnkukuja kapala-nyanu papadirlangu yulkami-piya. Mari-jarriyalurla yapaku murrumurruku. Kulalu-nyanukamparru yirraka, kulalu-nyanu jinyijinyi-manta wiri-piyarlu, lawa. 9 Kajingki yapa jangkardu majungka-jarrimi, kula-nyanurla pina-kunka-manta. Kajingkinganangku kulungku ngarrirni, kula pina-ngarrika,lawa. Ngarirla jinta Kaatu-mipaku wangkaya yungu yapayinya pirrjirdi-maninjarla warrawarra-kanyi. Ngula-nyarra Kaatu yapa nyurrurlaku milarninjarla wangkajanyanunguku, wangkaja-nyarra yangka kapu-nyarratarnngangku pirrjirdi-maninjarla warrawarra-kanyi.

10 Nyampunya-ka wangkami Payipulurlaju:“Ngana-puka kuja-ka ngampurrpa nyina wardinyi

nyinanjaku walya nyampurla, ngana-puka kuja-ka ngampurrpa nyina wankaru nyinanjaku,ngulangkujulpa-nyanu yapa yinyarluju warla-pajikarla maju wangkanja-kujakuju yapa ngalya-kari-kijakuju. Yungulpa-nyanu warla-pajikarlawarlka-kujaku. 11 Yungulpa-nyanu warla-pajikarla majungka-jarrinja-kujaku, ngula-jangkangari yungulpa ngurrju-kurra-jarriyarla-mipa.Yungulpa yapa panu-karirlajintaju nyinayarlakulu-wangu rarralypa. 12 Yuwayi, Warlalja-Wiringki Kaaturlu kajana yapaju warrawarra-kanyi kuja kalurla nyanunguku jungarni nyinami.Purda-nyanyi kajana kuja kalurla nyanungukuwangkami. Kala yunjumu-jarrimi jurnta kajanayapakuju kuja kalu majungka-jarrimi.”*

* 3:12 Nyangka Psalm 34.12-16

Page 17: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 3:13 17 1 Peter 3:17Kaatu kangalpa ngampurrpa nyina yungurlipa-jana jun-

garni nyinami yapa ngalya-karirlanguku13 Kajinkili yapa nyurrurla nyampurrpa-nyina jungarni

warrarda nyinanjaku, ngula-jangkaju kulalpa-nyarranganangku murrumurru-mantarla, lawa. Kulalpa-nyarra nganangku kangkarla Kaatu-kujakuju. Jungakujaju. 14 Marda kajikalu-nyarra jangkardu yanirni-jikimurrumurru-maninjaku kajili-nyarra nyanyi yangkakuja kankulurla jungarni nyinami Kaatuku. Ngulajungula-juku! Kaaturlu kapu-nyarra pirrjirdi-maninjarlawarrawarra-kanyi-jiki. Kulalu-jana lani-jarriya yapangalya-kariki kajili-nyarra jangkardu yanirni, manukulalu wajampa-jarriya kaji-nyarra maju rdipimingaka. 15 Ngarili Jijaji Kiraji-mipa jungangku manngu-nyangka. Nyanunguju-nyarra Warlalja-Wiri. Warrardalumanngu-nyangka nyampuju: “Nyarrparna wangkamikajijili yapangku yaninjarla payirni Kaatu-kurlu?Marda kajikajulu payirni nyiya-jangka karnarla walajunyinami lani-wangu. Nyarrpalkurna-jana wangkami?”Yuwayi. Kuja-piyarlunya manngu-nyangkalu yalu-maninjakungarntirli kajili-nyarra yaninjarla payirniyimiki Kaatu-kurlanguku. 16 Ngurrjulu-jana wangkaya,kulu-jarrinja-wangu. Kajilpankulu-jana kulu-jarriyarla,ngula-jangkaju kulalpankulurla jungarni nyinakarlaKaatukuju, manu kajikankulu kurnta-jarrimi. Yapayinyarraju marda kajikalu-nyarra nginji-wangkami,marda kajikalu-nyarra manyu-pinyi kuja kankulurlajungarni nganta nyinami Jijaji Kirajiki. Kala kajili-nyarra nyanyi jungarni-kirra-juku, kapulu-nyanukurnta-jarrinjarla wangkami, “Nyiyakurlipa-janamanyu-pungu yinyaju Kirijini-patu?” 17 Nyiya ngurrjuju yapanyurrurlakuju nyarrpa-jarrinjakuju? Kajili-nyarra yapangalya-karirli pinyi maju-jangka, ngulaju ngula-juku.

Page 18: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 3:18 18 1 Peter 3:21Ngulaju nyurrurla-panu-jala! Kala kajili-nyarra yapangkumurrumurru-mani kuja kankulu jungarni nyinami,Kaatu kapu-nyarra wardinyi-jarrimi nyurrurlakuju.Kujarlanyalurla jungarni warrarda nyinaya Kaatukuju.

18 Manngu-nyangkalu Jijaji Kiraji. Kajinkili-nyanumurrumurru purda-nyanyi, ngulajunkulu Jijaji-piyakujalpa jungarni warrarda nyinaja. Yapa ngalipa-miparlipa majungka-jarrija panu-juku. Jintaku-ngalpanyanunguju palija yungu-ngalpa pina-kanyirni Kaatu-kurra. Yapangkulu nyanunguju pungu warntawarntarla,kala Kaatu-kurlangu Pirlirrparlu nyanunguju pina-wankaru-manu. Pirlirrparlurla yungu yartarnarri.19Yartarnarri yinya-kurlu, Jijaji Kirajiji yanu ngurra-kari-kirra yangka-kurra kuja kajana Kaaturlu mardarni-jikipirlirrpa-wati pirijina-piya-patu yangka ngakaku kaji-jana miimii-nyanyi ngurrju-japa maju-japa. Jijaji Kirajijiyaninjarla wangkaja-jana pirlirrpa yinya-patukuju.20Ngana yinyaju pirlirrpa-wati? Nyurru-wiyi kujalpawatiyangkangku Nuwangku * pawurtu ngurrju-manu, yangkakujalpa-jana Kaatu pardarnu yapaku nyanungu-kurrapina-yaninjaku, pirlirrpa yinyaju nyanungu-paturlujuyangka kulalpalu Kaatuju purda-nyangu. Ngula-panunya-jana Kaaturluju riwarri-manu yapa walyangkangapa wiri-kirlirli, muurl-mardarnu-jana 8-pala-mipayapaju pawurturlaju. 21 Ngapa wiri yinyaju ngulajungapa-piya yangka kuja karlipa jalangu papitaji-jarrimi.Kaaturlu-jana yapa 8-pala-mipa muurl-mardarnu ngapayinya-kujakuju. Kuja-piyarlu-yijala kangalpa muurl-mardarni kuja karlipa papitaji-jarrimi. Kanyirni kangalpangapa-jangkaju. Kuja karlipa papitaji-jarrimi, kulakangalpa palka-mipa kirlka-mani, lawa. Kuja karlipapapitaji-jarrimi, kujarluju payirni karlipa nyanungu* 3:20 Nyangka Genesis 6–9

Page 19: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 3:22 19 1 Peter 4:3Kaatu yungurlipa kurnta-wangu-jarrimi. Yuwayi,junga-nyayirnirli Jijajiji wankaru-manu palinja-warnuju.Kujarlanya, kuja karlipa papitaji-jarrimi, ngula-jangkajukula karlipa kurnta-jarrimi. 22 Jijajiji pina-wankaru-jarrinjarla pina-yanu nguru-nyayirni-wangu-kurraKaatu-kurlangu-kurra. Yaninjarla jungarni-purdanjipirri-manu Kaaturla. Yinyarlanya kajana Warlalja-Wirinyinamimarramarra-watikimanu pirlirrpa ngalya-karikikuja kalu yalkirirla nyina yartarnarri-kirli.

4Jungarnili nyinaya Jijaji-piya kujalu yapangku nyanungu

murrumurru-manu1 Yapa nyurrurlarluju kankulu milya-pinyi yangka

kuja kalalu yapangku murrumurru-manu Jijaji Kirajikujalpa walya nyampurla nyinaja. Murrumurru-manu-nyayirnili, kulalpa kuja-jangkaju warrardawajampa-jarrija. Kuja-piya-yijala kulalu wajampa-jarriyakajili-nyarra yapangku murrumurru-mani. Pirrjirdi-mantalu-nyanu yungunkulu jungarnirli manngu-nyanyinyanungu-piyarlu. Yapa nyurrurlarlu kankulu milya-pinyi kaji ngana-puka murrumurru-jarrimi Jijaji Kiraji-piya, yapa yinyaju majukuju-ka lawa-jarrimi. 2 Yapayinyaju kajika witaku-mipa ngari wankaruju nyinami,marda kajika marda wankaruju nyinami walyangkajupurlka-karda manu marda muturna-karda nyampurlaju.Ngulaju ngula-juku. Kala kulalpa ngari majungka-jarriyarla kutu yungu nganta-nyanu wardinyi-mani,lawa. Ngari karla jungarni nyinami Kaatuku kajirlanyarrpa-puka nyanunguku wangkami. 3 Nyurru-wiyiKirijini-wangu-wiyi, ngari kalankulu jamulu nyinajangalya-kari-piya kuja kalalu Kaatu milya-pinja-wangunyinaja. Majungka-jarrija kalankulu nyanungurra-piya.

Page 20: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 4:4 20 1 Peter 4:6

Yaninjarla kalankulu kutu ngunaja karnta-kari-kirlimanu wati-kari-kirli. Maju-mipa kalankulu manngu-nyangu. Warrarda kalankulu warungka-jarrija pama-ngarninja-warnu. Kalankulu jinta-jarrija miyiki manupamaku ngarninjaku. Kulankulu-nyanu warla-pajurnukuja-kujaku, lawa. Kalankulu jinta-jarrija yapa ngalya-kari-kirli yangka juju-kari juju-kariki parntarrinjaku pirlimanu watiya-jangkaku. Kula-nyarra Kaatu wardinyinyinaja kujaku. Yuwayi, kalankulu maju nyinaja kuja-piyanya. 4 Kala jalangu, kula kankulu ngampurrpanyina jinta-jarrinjaku yapa ngalya-kari-kirliki kujakalu majungka-jarrimi. Yapa yinyarlu kalu-nyarranyanyi kuja kankulurla jungarni nyinami Kaatuku,manu kalu-nyanu kuja wangkami, “Waraa! Nyiya-jangka kula kalu yinya-patuju ngalipa-kurluju jinta-jarrimi kujalpalu kamparru-wiyi nyinaja ngalipa-kurlu?”Ngula-jangka kalu-nyarra manyu-pinyi. Ngulaju ngula-juku. 5 Ngaka kapu-jana Kaaturlu miimii-nyanjarlapayirni yapa yinyarraju yangka kuja kalu wankaru-juku nyinami manu yaparlangu kujalu palija. Yuwayi,kapu-jana miimii-nyanjarla payirni ngurrju-japa maju-japa. Kaji-jana miimii-nyanjarla payirni, ngulaju kapuluyimi-ngarrirni nyiyarningkijarra ngurrju-japa maju-japa kujalpalu walya nyampurla nyarrpa-jarrija. 6 Yapayangka kujalu palija, purda-nyangulu Yimi NgurrjujuJijaji Kiraji-kirliji. Nganangku mayi-jana yimi-ngarrurnu.Palijalu yangka kuja karlipa yapa muku palimi. Ngulajungula-juku. Jalanguju nyurnu-jala kalu nguna milyingka,kala Kaaturlu-jana yilyaja Yimi Ngurrju yungu-jananyanungu-nyangu Pirlirrparlu wankaru-mani-yijala.Ngula-jangka kapulurla jungarnilki nyinami Kaatuku.

Yulkamirlipa-nyanu,manurliparlawarrki-jarrimi Kaatuku

Page 21: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 4:7 21 1 Peter 4:11yartarnarri nyanungu-nyangu-kurlu

7 Walya nyampuju kula tarnnga karrimi, kapu yawu-pardimi jalangu ngari. Kujarlanya, yapa nyurrurlarluluyirriyirrirli manngu-nyangka Kaatu manu yapa-patu-karirlangulu-jana. Warla-pajikalu-nyanu maju-kujakuyungunkulurla jungarnilki wangkami Kaatuku. 8Yuwayi,jungarnilirla warrarda nyinaya. Kala yungurna-nyarrayimi-ngarrirni-wiyi yimi wiri-nyayirni. Yulkayalu-nyanujarnkujarnku. Marda kajikankulu-nyanu jarnkujarnkumurrumurru-mani, manu marda kajikankulu-nyanujangkardu majungka-jarrimi. Kuja-kujakujulu-nyanujarnkujarnku yawuru-jarriya. 9 Kaji ngana yanirninyurrurla-nyangu ngurra-kurra ngurra-kari-jangka,kulalurla jurnta yunjumu-jarriya. Ngarili kutu kangkanyurrurla-nyangu ngurra-kurraju. Kulalurla kujawangkaya, “Yanta ngurra-kari-kirra! Nyiyakunpayanurnu nyampu-kurraju?” Lawa. Kuja-wangurlulungari kutu kangka nyurrurla-nyangu-kurraju ngurra-kurra. 10 Kaatulpa-nyarra ngurrju-nyayirni yapanyurrurlakuju nyinaja, manu-nyarra yartarnarrijarnkujarnku yungu yungunkulurla jarnkujarnku warrki-jarrimi nyanunguku. Yuwayi, jarnkujarnku mardarnikankulu yartarnarri yangka kuja-nyarra Kaaturlujarnkujarnku yungu. Yinya-kurlurlu pirrjirdi-mantalu-nyanu yungunkulu Kaatu purami. Kajinkili-nyanupirrjirdi-mani kujarlu, ngulaju kapunkulurla jungarniwarrki-jarrimi Kaatuku nyanungu-nyangu yartarnarri-kirli. 11 Kala yapaku nyurrurla ngalya-kariki, Kaaturlu-nyarra yartarnarri yungu yungunkulu-jana yapa-patu-kariki yimi-ngarrirni Yimi Ngurrju Jijaji Kiraji-kirli,yungunkulu-jana yapa ngalya-kari pinarri-mani. Ngurrjukujaju. Yimi-ngarrikalu-jana yimi-mipaju yangka kaji-nyarra Kaatu-juku wangkami, kula nyurrurla-nyangu

Page 22: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 4:12 22 1 Peter 4:14yimi. Yapaku nyurrurla ngalya-kariki, Kaaturlu-nyarrayartarnarri yungu ngula-kurlurlu yungunkulu-janawurdujarra-mani yapa panu-karirlangu, marda kalumarlajarra nyinami, marda kalu nyurnu ngunami.Ngulaju ngurrju. Ngarili-jana yapakuju warrki-jarriyayartarnarri-kirli kuja-nyarra Kaaturlu yungu. Kajili-nyarra yapa ngalya-karirli nyanyi warrki-kirra, kapulurlaKaatuku pulka-pinyi. Kapulu-nyanu wangkami,“Waraa! Yapa yinyaju kalurla junga nyinami JijajiKirajiki.” Kujarlanya kapulurla pulka-pinyi Kaatukuju.Nyanunguju pirrjirdi-nyayirni, manu-ka yartarnarriwiri-jarlu mardarni tarnnga-juku. Ngula-juku ngurrju.

Kaji-ngalpa maju rdipimi, wardinyilparlipa nyinayarla,manulparliparla wala nyinakarla Kaatuku

12 Ngajukupurdangka-patu yapa-patu wungu-warnu-patu, maju kanyarra rdipimi, manu ngula-jangkarlumurrumurru kankulu-nyanu purda-nyanyi. Jungakujaju. Kala kulalu-nyanu kuja jarnkujarnku wangkaya,“Yuwa! Ngalipaju Kirijini-patu! Nyiya-jangka kangalpamajuju rdipimi? Marda kula kangalpa warrawarra-kanyi Kaaturlu!” Lawa! Kuja wangkanja-wangulunyinaya! Nyiya-jangka kanyarra majuju rdipimi?Kaaturlu kanyarra waalparrirni, miimii-nyanyi kanyarrayirriyirri-nyayirnirli yungu-nyarra milya-pinyi junga-japa kankulurla walaju nyinami. 13 Ngarili wardinyinyinaya maju-puruju. Murrumurru-jarrimi kankulu JijajiKiraji-piya kujalu nyanungu yapangku murrumurru-manu walya nyampurla. Ngaka yapa panungku kapulunyanyi Jijaji Kiraji ngurrju-nyayirni yartarnarri wiri-jarlu-kurlu. Jalangu kankulu-nyanu murrumurru purda-nyanyi yungunkulurla yangka ngaka wardinyilki yati-wangka Kaatuku. 14 Marda kalu-nyarra yapa ngalya-

Page 23: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 4:15 23 1 Peter 4:18karirli manyu-pinyi kujarlu, “Nyurrurlaju Kirijini-patunkulu ngawungawu!” Nyiya-jangka kalu-nyarramanyu-pinyi kujarluju? Kaatu-kurlangu Pirlirrpa,yartarnarri wiri-jarlu-kurlu-ka palka nyina nyurrurlarla.Kujarlanya kalu-nyarra manyu-pinyi. Ngulaju ngula-juku. Kaaturlu kanyarra pirrjirdi-maninjarlawarrawarra-kanyi-jiki!

15 Yapa ngalya-kari ngulajulu tarnnga-kurra pinja-panu-wati. Ngalya-karijili purunjunju-wati. Ngalya-kari kalu kutu majungka-jarrimi, manu ngalya-karijikalu-jana mampami kuluku yapa-patu-kariki. Kuja kalukuja majungka-jarrimi, ngulakuju majuju kajana rdipimi,manukalu-janangalya-karirli pinyi. Kala kulalu kuja-piyanyinaya, lawa! 16 Ngarilirla jungarni warrarda nyinayaJijaji Kirajiki yapa nyanungu-nyangu. Kala kaji-nyarramaju rdipimi, marda kaji-nyarra yapangku murrumurru-mani, kulalu kurnta-jarriya. Ngarilirla Kaatuku pulka-pungka. Yapa-karirli kapulu-nyarra nyanyi, manu kapulumilya-pinyi kuja kankulu Kirijini nyina.

17 Jalangurlangurlu kajana Kaaturlu miimii-nyanyiyapa ngurrju-japa maju-japa. Ngaliparlangu-wiyikangalpa miimii-nyanyi. Kujarlanya milya-pinyi karlipayangka ngaka kapu-jana miimii-nyanjarla murrumurru-mani karrikarri-wangurlu yinyaju yapa ngalya-kari,yangka-patu kuja kalu purda-nyanja-wangu nyinamijalangu, yangka-patuku kuja kajana yimi-ngarrirni YimiNgurrju Jijaji Kiraji-kirli. Kapu-jana murrumurru-manikarrikarri-wangurlu ngalipa-piya-wangu. 18Nyampunya-ka wangkami Payipulurlaju:“Kaaturlu kapu-jana muurl-mardarni yapa nyanungu-

nyangu yangka-patu kuja kalurla jungarni ny-inami nyanunguku. Kujakungarntiji maju-wiyi

Page 24: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 4:19 24 1 Peter 5:2kapu-jana rdipimi walya nyampurlaju, manu ka-pulu murrumurru-jarrimi. Kujarlanya karlipamilya-pinyi Kaaturlu kapu-jana yapa yinya-patujumurrumurru-mani karrikarri-wangurlu, yangkakuja kalu majungka-jarrimi. Kapulu murru-murrurluju jata-nyanyi, yangka-patu kuja kalumajungka-jarrimi.”*

19 Yuwayi, kujanya kanyarra wangkami Kaatuju yapanyanungu-nyangu-patukuju. Wangkami-ka yangkamaju kapu-nyarra rdipimi. Ngula-puruju, nyarrpa-jarrimilkinkili? Walajukulurla nyinaya Kaatuku.Nyanungurlunya-ngalpa ngurrju-manu. Wangkaja-ngalpa yangka kapu-ngalpa warrawarra-kanyi, manuyimi yinyaju kula wajawaja-mani. Ngurrjujukulu-nyanujarnkujarnku nyinaya.

5Jaajikingarduyu-patu wiriwiri yungulpalu jungarni nyi-

nakarla yungulu-jana yapa ngalya-karirli waalparrirni1 Yungurna-nyarra wangkami nyurrurlaku

jaajikingarduyu-patuku wiriwiriki yungunkulu pirrjirdi-juku nyina. Ngajujurna wiri nyurrurla-piya. NyangurnaJijaji Kirajiji kujalpalu yapangku murrumurru-manuwalya nyampurla. Ngaka kapurna jinta-jarriminyanungu-kurlu nguru-nyayirni-wangurla kaji-janaKaaturlu milki-yirrarni yangka Jijaji Kiraji kuja-kanyinami yartarnarri wiri-jaru-kurlu. 2 Nyurrurlajaajikingarduyu wiriwiri, warrawarra-kangkalu-janaKaatu-kurlangu yapa yangka jiyipikingarduyu-piyarlukuja kajana-warra-kanyi jiyipi nyanungu-nyangu.* 4:18 Nyangka Proverbs 11.31

Page 25: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 5:3 25 1 Peter 5:5

Kaaturlu-nyarra yapa yinyaju yungu yungunkulu-jana warrawarra-kanyi. Kulalu-jana kuja wangkaya,“Jinyijinyi-mani kajulu yungu ngantarna-nyarrawarrawarra-kanyi.” Lawa, kuja wangkanja-wangulunyinaya! Ngarili-jana jungangku warrawarra-kangka.Wardinyirli-juku warrawarra-kangkalu-jana, ngulakujuKaatu kapu-nyarra wardinyi-jarrimi. Warrki-jarriyalurlaKaatuku kujanya, kula talaku, lawa. Warrki-jarriyalurlayungunkulu-jana yapa pirrjirdi-mani nyanungukupuranjaku manu yungulu ngurrju nyina. 3 Kujakankulu-jana yapa warrawarra-kanyi jaajirla, kulalu-jana kulungku jinyijinyi-mani, lawa. Ngarilirla jungarninyinaya Kaatuku nyanungurra-kurluju. Ngula kajili-nyarra nyanyi kuja-kurra, kapulu-nyarra waalparrirni,manu kapulu jungarni nyinami. 4 Kajinkilirlajaajikingarduyu-patu wiriwiri jungarni nyinami Kaatukukuja-piya, ngula-jangka ngaka ngurungka nyanungu-nyangurla Jijaji Kirajirli kapu-nyarra yinyi nyiya mayingurrju yartarnarri wiri-jarlu-kurlu, kapu-nyarra karrimitarnnga-juku nyurrurlaku. Nyanunguju-jana wirijaajikingarduyu-patuku wiriwiriki walya nyampurla.

5 Nyurrurla wati-patu kurdu-warnu-patu, purda-nyangkalu-jana jaajikingarduyu-patu wiriwiri kajili-nyarra nyarrparlangu wangkami.

Yungurna-nyarra wangkami panuku-juku Kirijini-patuku. Kulalu-nyanurla pulka-pungka, manu kulalu-jana yapa jinyijinyi-manta wiri-piyarlu. Lawa. Ngarili-nyanu wurdungu warrki-jarriya. Nyarrparla kuja?Nyampunya wangkaja Kaatuju Payipulurlaju:“Kaaturlu kajana yapaju mamparl-pinyi kuja kalu-

nyanurla pulka-pinyi wiri-piyarlu. Kalanyanunguju ngurrju yapakuju yangka kuja

Page 26: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 5:6 26 1 Peter 5:10kalu-jana yapa-patu-kariki wurdungu warrki-jarrimi.”*

6 Kujarlanya, wurdungulu-nyanu jarnkujarnku warrki-jarriya kamparru Kaaturla. Nyanunguju yartarnarri wiri-kirli. Yuwayi, wurdungulu-nyanu jarnkujarnku warrki-jarriya. Yangka kaji Jijaji Kiraji pina-yanirni, Kaaturlukapu-nyarra ngurrju-pajirni.

7 Marda kanyarra maju rdipimi yapa nyurrurlakuju.Ngulaju ngula-juku. Kulalu wajampa-jarriya. Kulalu-nyanu payika, “Nyarrpa-jarrimilkirlipa?” Lawa. Kaji-nyarra maju rdipimi, ngarili Kaatu-mipa payika. Ngarikanyarra warrarda mari-jarrimi nyurrurlakuju, manukanyarra warrarda manngu-nyanyi.

8 Warla-pajikalu-nyanu maju-kujaku, manulu-nyanuwarrawarra-kangka Juju Ngawu-kujaku. Warru-kawapami kilji-nyayirni nguurr-karrinja-karra ngayawiri-jarlu-piya. Yapaku kajana warrirni puuly-mardarninjaku yungu-jana puuly-mardarninjarla maju-mani. 9Walalurla warrarda nyinaya Kaatuku yungunkuluwungungku Juju Ngawu warla-pajirni. Maju kanyarrardipimi warrarda yapa nyurrurlakuju. Junga kujaju.Milya-pinyi kankulu maju kuja kajana rdipimi Kirijini-patuku nguru-kari nguru-karirlaku. Ngulaju ngula-juku.Walajukulurla nyinaya jata-nyanja-wangu Kaatukuju.10 Maju kapu-nyarra rdipimi walya nyampurlaju, ngariwitaku tarnnga-wangu. Kaatuju kanyarra ngurrju-juku nyinami. Milarninjarla-nyarra wangkaja yungu-nyarra jintangka yirrarni Jijaji Kiraji-kirli yungunkulurlayartarnarri wiri-jaru-kurlu jirrnganja nyina ngurungkanyanungu-nyangurla. Yuwayi, jalanguju kankulujata-nyanyi, kala Kaaturlu kapu-nyarra ngurrju-mani* 5:5 Nyangka Proverbs 3.34

Page 27: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

1 Peter 5:11 27 1 Peter 5:14pina. Ngula kapunkulu pirrjirdilki nyina. Kapu-nyarrangurrju-mani pina yungunkulurla wala warrarda nyina.Nganangku kula-nyarra kanyi Kaatu-kujakuju. 11Yuwayi,Kaatuju kapu nyina Warlalja-Wiri nyiyarningkijarrakutarnnga. Ngula-juku ngurrju.

Piitarlu pipa nyampuju lawa-manu12 Ngajukupurdangka Kirijini yirdiji Jilajaju, nyampu

palka ngaju-kurlu. Ngajuku kaju warrki-jarrimingurrju. Wangkajarnarla yimi yirrarninjaku pipanyampurla. Ngajulurlurna-nyarra jaru nyampujuyirrarnu yungunkulu pirrjirdi nyina, manurna-nyarrayarda wangkaja Kaatuju kangalpa yimiri-nyayirninyinami-jiki. Kujanyarna-nyarra wangkaja kamparru-wiyiji. Walalurla warrarda nyinaya Kaatuku kujakanyarra ngurrju nyinami.

13 Kirijini-kariyi-nyanu-patu kuja kalu nyina ngaju-kurlu ngurra nyampu Papilunurla, ngula-paturluyungulu-nyarra yimi-ngarrirnirra ngurrju ngantakalu nyinami. Wati-pardu Maarrkurlangu kanyarrawangkami ngurrju nganta-ka nyina. Nyanunguju ngaju-nyangu-piya ngalapi-nyanu. Kaaturlu-nyarra milarnunyurrurlaju, manu-jana nyanungurrarlangu milarnuyungulurla jintangka nyinami nyanunguku.

14 Yulkami kankulu-nyanu. Kajinkili jinta-jarrimingaka, ngurrjulu-nyanu ngamurlu-maninjarla wangkaya.

Nyurrurla kuja kankulu Jijaji Kiraji-kirlangu nyina,wangkamilki karna-nyarrarla Kaatuku, “Wapirra, nyi-naya yapa yinya-patu-kurlu yungulu rarralypa nyinangurrju.” Ngula-juku.

Page 28: 1Peter Pipa1Piita-kurlangu Pipangula-janaPiitarlu ...pirli yaltiri-kirlirli* manu kawurlu-kurlurlu, lawa. Yinyarraju pirli yaltiri manu kawurluju kalu yawu-pardimi. 19Kangurnu-nyarramaju-kujakujunyanungu-kurraju

28Warlpiri Short Bible

The Shorter Bible in the Warlpiri language of Australiacopyright © 2014 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: WarlpiriThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2019-05-16PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 15 Aug 2021 from source files dated 14Aug 20215e1e13b8-2e6d-5bcb-9cec-76fc3b9b62ce