1€¦ · web viewfonética e fonoloxía. os fonemas do português. o afi e o sam-pa. o alfabeto...

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

LINGUA PORTUGUESA

3º E.S.O.

Departamento de Lingua Galega

I.E.S. Lama das Quendas de Chantada

Programación didáctica de Lingua Portuguesa 3º de E.S.O. 2

ÍNDICE XERAL

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN..................................................................................................4

2. OBXECTIVOS.................................................................................................................................................. 10

2.1. OBXECTIVOS DA EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA.............................................................................10

2.2. OBXECTIVOS DA MATERIA EN 3º DE ESO.....................................................................................................12

3. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.............14

4. ELEMENTOS CURRICULARES. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES............................20

4.1. CONTIDOS E TEMPORALIZACIÓN................................................................................................................... 28

4.2. TEMPORALIZACIÓN...................................................................................................................................... 35

4.3. CONTIDOS MÍNIMOS PARA SUPERAR A MATERIA DE 2º ESO..........................................................................37

4.4. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.....................................................................................38

5. METODOLOXÍA.............................................................................................................................................. 39

6. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS....................................................................................................40

7. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN.............................................41

7.1. PERÍODOS DE AVALIACIÓN........................................................................................................................... 41

7.1.1. Avaliación Ordinaria............................................................................................................................. 41

7.1.2. Avaliación Extraordinaria..................................................................................................................... 41

7.2. CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE........................................................................41

7.3. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN. CONCRECIÓN DOS INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN..................52

8. INDICADORES PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE.....................56

9. PROGRAMA DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DE MATERIAS PENDENTES. .58

9.1. MATERIA DURANTE O CURSO....................................................................................................................... 58

9.2. MATERIAS PENDENTES DOUTROS CURSOS.....................................................................................................58

10. PROCEDEMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN INICIAL.............................................59

11. PROGRAMAS ESPECÍFICOS PERSONALIZADOS PARA O ALUMNADO REPETIDOR.....................60

12. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE...............................................................................................61

12.1. ALUMNADO CON ALTAS CAPACIDADES INTELECTUAIS..................................................................................61

12.1.1. Medidas de enriquecemento.............................................................................................................. 62

12.1.2. Traballo por proxectos...................................................................................................................... 63


12.1.3. Medidas de aceleración..................................................................................................................... 63

13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS DA PROGRAMACIÓN.............................................................................64

13.1. PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES..............................................................................................64

13.2. TRATAMENTO DO FOMENTO DA LECTURA....................................................................................................65

13.3. TRATAMENTO DO FOMENTO DAS TIC.......................................................................................................... 66

13.4. TRATAMENTO DO FOMENTO DA CONVIVENCIA NO CENTRO...........................................................................66

13.5. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO PROXECTO LINGÜÍSTICO.............................................................................67

14. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES................................................................68

15. PROCEDEMENTOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN.........69


1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓNO papel heurístico das linguas constitúe un reto para o sistema educativo, pois son

instrumento de comunicación e de interacción social, de conservación e transmisión de coñecemento,

de participación cidadá na vida social, de investigación, creación, experimentación e descuberta. E as

linguas achégannos ao xeito de vida e ás formas de pensamento doutros pobos e dos seus patrimonios

culturais.

A lingua apréndese non para falar, ler ou escribir sobre a lingua, senón para falar, ler e

escribir sobre emocións, afectos e aventuras, sobre o mundo; como medio das relacións interpersoais

e recoñecemento da alteridade, motor do noso pensamento e das nosas reflexións, e porta de acceso

ao coñecemento. Neste marco, a formación lingüística no contexto escolar é un instrumento para a

equidade, xa que debe facilitar os medios necesarios para comunicar no ámbito educativo e na vida

profesional e social, nomeadamente en contextos formais e educativos, e tamén sensibilizar cara a

usos creativos e lúdicos das linguas, e achegar ao patrimonio literario e cultural que estas propician.

O Consello de Europa, a través de sucesivos proxectos, está comprometido nunha política

lingüística dirixida a protexer e desenvolver a herdanza lingüística e a diversidade cultural de Europa

como fonte de enriquecemento mutuo, así como a facilitar a mobilidade persoal dos seus cidadáns e

das súas cidadás, e o intercambio de ideas. O Marco Común Europeo de Referencia para as linguas

(MCER), publicado en 2001, é un documento de particular transcendencia non só como ferramenta

práctica para propiciar a reflexión sobre o ensino das linguas e a transparencia de cursos, programas e

titulacións entre os Estados e dentro deles, senón tamén polo recoñecemento da competencia

plurilingüe e intercultural, que transcende o concepto de multilingüismo, no seu día piar dos enfoques

das políticas lingüísticas máis abertas ao recoñecemento da diversidade. Hoxe, o MCER constitúe

unha referencia para proxectos e documentos clave do Consello de Europa, como a "Guía para a

elaboración e posta en marcha de currículos para unha educación plurilingüe e intercultural" (2010),

na que se desenvolve a noción de plurilingüismo como eixe dun enfoque centrado na rede de

relacións entre distintas linguas e culturas. Nesta mesma liña, enmárcanse o informe do Foro

Intergobernamental Europeo titulado "O dereito dos estudantes á calidade e á equidade en educación.

O papel das competencias lingüísticas e interculturais", mantido en Xenebra en novembro 2010, e a

Conferencia Intergobernamental "Calidade e inclusión en educación: o papel único das linguas",

mantida en Estrasburgo en setembro de 2013. En ambos os foros europeos, recoñécese a importancia

da competencia lingüística e da circulación de competencias entre as linguas para lograr un maior

dominio da linguaxe, clave para a inclusión social e o éxito escolar.


A educación plurilingüe e intercultural considera, con carácter xeral, a aprendizaxe de todas

as linguas e culturas e, de xeito específico, os enfoques plurais transversais e integradores no seu

ensino e na súa aprendizaxe. A súa finalidade é retirar barreiras artificiais entre as linguas, encerradas

tradicionalmente nos sistemas escolares en compartimentos estancos, e promover o uso integral do

repertorio lingüístico, discursivo, estratéxico e intercultural que posúe o alumnado e que vai

adquirindo ao longo das súas diversas experiencias lingüísticas dentro e fóra do ámbito educativo.

Así, o/a aprendiz plurilingüe realizará transferencias dos coñecementos e experiencias lingüísticas

adquiridos nunha lingua para abordar tarefas de comunicación, creación e aprendizaxe noutra lingua

diferente. Esta capacidade de transferencia non só permite descubrir as regularidades dunha lingua

total ou parcialmente descoñecida e relacionalas, desde o punto de vista teórico, coas regularidades

observadas noutras linguas que coñece, ou identificar termos emparentados en todas as linguas, senón

que, ademais, promove a tolerancia perante palabras descoñecidas, nomeadamente importante nos

contextos de comprensión que necesitan a fluidez, como son a lectura extensiva e a comprensión de

textos orais sen posibilidade de verificación do entendido. A competencia plurilingüe facilitará, así, a

inferencia de significados e o desenvolvemento de competencias heurísticas eficaces para identificar

os elementos esenciais e secundarios nun texto descoñecido.

Pola súa banda, mediante o diálogo intercultural póñense en xogo dispositivos de relación

social esenciais, como son o recoñecemento do outro como lexítimo, o reforzamento da identidade

propia no recoñecemento da identidade das demais persoas, a aceptación da diversidade persoal,

social e cultural, e o respecto polos dereitos fundamentais.

No contexto escolar, a aprendizaxe das linguas está dirixida ao logro de obxectivos similares,

aínda que con diferentes niveis de dominio. Por iso, un estudo integrado de todas as linguas

posibilita, por unha banda, que os contidos, as estratexias e os procesos traballados nunha lingua

sexan igualmente utilizados nas actividades lingüísticas de comprensión e produción nas demais e,

por outra, que se poida focalizar, no proceso de ensino e aprendizaxe, nos elementos diferenciadores

e en todos aqueles aspectos que teñen incidencia directa na capacidade de comunicarse

adecuadamente. Xa que logo, o coñecemento morfolóxico ou léxico dunha lingua pode axudar á

comprensión noutra lingua; as estratexias de comprensión de lectura desenvolvidas nunha lingua

poden ser transferidas para a lectura noutros idiomas; o coñecemento da estrutura dos textos

descritivos permitirá producilos en calquera lingua; e o coñecemento das normas que ordenan as

relacións entre xeracións, sexos, clases e grupos sociais nunha lingua informa e sensibiliza sobre a


necesidade de coñecer e respectar as normas que rexen a dimensión social do uso da lingua noutra

comunidade lingüística.

Por outra parte, o tratamento integrado das linguas debe considerar o punto de partida

diferente de cada unha delas. Daquela, non se pode esquecer a situación de minorización da lingua

galega, que cómpre atender e dinamizar adecuadamente. Con esa finalidade, é preciso favorecer o

uso e a aprendizaxe desta lingua de xeito que se impulse a súa normalización e se venzan as

dificultades da súa menor presenza e repercusión social, motivadas en moitos casos por prexuízos

cómpre desmontar e superar. O alumnado galego debe rematar a súa escolarización co nivel de

usuario/a competente nas dúas linguas oficiais, galego e castelán, o que implica a utilización

adecuada e eficaz de ambas as linguas nun amplo repertorio de situacións comunicativas, propias de

diferentes ámbitos, cun grao crecente de formalidade e complexidade.

Finalmente, a situación de sociedade multilingüe e plural en que vivimos solicita un enfoque

metodolóxico de carácter plurilingüe que potencie o desenvolvemento comunicativo do alumnado nas

linguas que adquira ao longo da súa vida, con independencia da diferenza de fins e niveis de dominio

con que as utilice, e que o faga consciente da riqueza que supón ser unha persoa plurilingüe para o

desenvolvemento cognitivo e social, e para o éxito escolar. Isto implica un tratamento integrado das

linguas que o alumnado está a aprender nas aulas. No caso das áreas de Lingua castelá e literatura e

de Lingua galega e literatura, os currículos presentan contidos similares en gran medida, e unha

distribución igualmente similar en cada un dos cursos que conforman a educación secundaria

obrigatoria e o bacharelato. Evidentemente, cada lingua ten as súas características propias, que

requiren un tratamento e un traballo específico, pero hai determinados aspectos do currículo que, pola

afinidade ou similitude que presentan en ambas as áreas, precisan ou ben ser abordados de maneira

parella, ou ben ser presentados só nunha lingua pero traballados e practicados en cada unha delas, e

utilizar a mesma terminoloxía nas dúas linguas para non dificultar innecesariamente o proceso de

aprendizaxe do alumnado. Daquela, o profesorado implicado no proceso de ensino e aprendizaxe de

Lingua castelá e literatura e de Lingua galega e literatura, en cada curso de ambas as etapas, deberá

organizar o seu labor nun currículo integrado, que transcenda as respectivas linguas nas que un/unha

aprendiz sexa capaz de comunicarse. Isto supón recoñecer a existencia dunha competencia global

para a comunicación lingüística e implica non só evitar a repetición de contidos naqueles aspectos

comúns á aprendizaxe de calquera lingua, como son as estratexias de lectura ou o proceso de

escritura, a tipoloxía textual ou a definición de termos lingüísticos, senón tamén, e especialmente,


priorizar a realización de actividades comunicativas de produción e comprensión de textos orais e

escritos, pois destas depende o desenvolvemento da competencia xeral en comunicación lingüística.

Ademais, nos centros docentes teñen presenza linguas estranxeiras, que tamén son abordadas

na aula desde un enfoque comunicativo e intercultural, xa que o coñecemento dos valores e as

crenzas compartidas por grupos sociais doutros países resulta esencial para a comunicación nesta

sociedade globalizada. Así, para o tratamento integrado de linguas é preciso que, igual que acontece

non caso das dúas linguas cooficiais, haxa unha coordinación entre o profesorado destas e o de

linguas estranxeiras, para evitar a repetición de contidos na liña das que se mencionaron para as

linguas ambientais, e para unificar a terminoloxía. Non se pode esquecer que o achegamento do

alumnado á lingua estranxeira se produce, na maior parte dos casos, partindo das linguas próximas, a

materna e ambientais.

Igualmente presentes nas aulas están as linguas clásicas, o latín e o grego, cuxo estudo a nivel

fonético, morfosintáctico e léxico proporciona unha sólida base para o perfeccionamento no manexo

doutras linguas. Estas desempeñan, logo, un papel salientable como soporte lingüístico da maioría

das linguas e para a comprensión do léxico culto que forma gran parte da terminoloxía científica e

técnica actual nas linguas que o alumnado coñece ou estuda. Todo isto sen esquecer o

enriquecemento cultural que lle proporciona o coñecemento dos diferentes aspectos que se inclúen na

civilización clásica, berce da Europa actual, como son, entre outros, a mitoloxía, a relixión ou as súas

creacións literarias e artísticas, que tanta influencia tiveron en épocas posteriores e seguen a ter hoxe

en día. Por tanto, é esencial a incorporación das linguas clásicas ao currículo integrado das linguas,

para reforzar a reflexión lingüística do noso alumnado e fortalecer o seu acceso á cultura literaria.

Resulta obvio que para a posta en práctica destes currículos integrados e o logro dos

obxectivos plurilingües e interculturais que se perseguen, o profesorado é un elemento determinante,

xa que deberá potenciar unha metodoloxía adecuada para levar a cabo enfoques comunicativos e

proxectos plurais e transversais, promover a reflexión metacomunicativa e metalingüística e o

contraste entre linguas, ou asegurar accións coordinadas entre os departamentos lingüísticos para

decidir, entre outros, desde que lingua abordar o estudo dos xéneros discursivos ou as estratexias e os

procesos cognitivos que están na base das actividades lingüísticas. A finalidade é construír en cada

centro docente a coherencia pedagóxica no ensino das linguas.


As materias cuxos currículos se desenvolven ao abeiro desta introdución, as de linguas, teñen

como obxectivo o desenvolvemento da competencia comunicativa do alumnado, entendida en todas

as súas vertentes: pragmática, lingüística, sociolingüística e literaria. Daquela, achegan as ferramentas

e os coñecementos necesarios para se desenvolver satisfactoria e eficazmente en calquera situación de

comunicación da vida privada, social e profesional. Eses coñecementos, que articulan os procesos de

comprensión e expresión oral por unha banda, e de comprensión e expresión escrita por outra,

constitúen instrumentos esenciais para a aprendizaxe no ámbito educativo e, posteriormente, ao longo

da vida.

A reflexión literaria, presente nun bloque de contidos nas linguas ambientais, o galego e o

castelán, e nas linguas clásicas, a través da lectura, mediante a comprensión e a interpretación de

textos significativos, favorece o coñecemento das posibilidades expresivas da lingua, desenvolve a

capacidade crítica e creativa dos/das estudantes, dálles acceso á memoria, á creatividade, á

imaxinación, á descuberta das outras persoas e ao coñecemento doutras épocas e culturas, e

enfróntaos/as a situacións, sentimentos e emocións nunca experimentados, que enriquecen a súa

visión do mundo e favorecen o coñecemento de si mesmos/as.

En definitiva, estas materias lingüísticas perseguen o obxectivo último de contribuír á

formación de cidadás e cidadáns cunha competencia comunicativa que lles permita interactuar

satisfactoriamente en todos os ámbitos que forman e van formar parte da súa vida. Isto esixe unha

reflexión sobre os mecanismos de usos orais e escritos da súa propia lingua, e das outras linguas que

estudan e coñecen, e a capacidade de interpretar e valorar o mundo, de formar as súas opinións

propias, claras e fundamentadas, e de sentir satisfacción, a través da lectura crítica de obras literarias.

A materia de Segunda Lingua Estranxeira está organizada en cinco bloques que se

corresponden coas actividades de lingua que, tal como as define o MCER, supoñen o exercicio da

competencia lingüística comunicativa dentro dun ámbito específico para procesar (en forma de

comprensión ou de expresión) un ou máis textos co fin de realizar unha tarefa: comprensión de textos

orais, produción de textos orais (expresión e interacción), comprensión de textos escritos e produción

de textos escritos (expresión e interacción). Para a súa realización, estas actividades requiren a

competencia comunicativa, polo que se inclúe un quinto bloque no que se recollen os elementos que

abrangue a competencia comunicativa (lingüísticos, sociolingüísticos e pragmáticos), así como as

experiencias lingüísticas noutras linguas. Todos estes elementos do quinto bloque relaciónanse entre

si e interactúan na realización das actividades lingüísticas comunicativas de comprensión, produción


e interacción. Isto supón que, para cada tarefa comunicativa descrita nos estándares, cumprirá

incorporarse o conxunto dos contidos recollidos no quinto bloque para a realización do bloque de

actividade lingüística que corresponda. Da mesma maneira, para avaliar o grao de adquisición de

cada estándar de aprendizaxe dunha determinada actividade de lingua, deberán aplicarse todos os

criterios de avaliación recollidos e descritos para a actividade correspondente, así como aqueles do

quinto bloque que correspondan.


2. OBXECTIVOS

2.1. OBXECTIVOS DA EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA

Esta materia contribuirá a conseguir os obxectivos da Educación Secundaria Obrigatoria, de

maneira que o alumnado poida desenvolver as capacidades que lle permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás

demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos,

exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades

entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio

da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo,

como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de

desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre

eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou

circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e

mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas

relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os

comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos

coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías,

especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias,

así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do

coñecemento e da experiencia.


g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido

crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e

asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na

lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da

literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras

persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas

importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as

diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a

práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a

dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais

relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á

súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas,

utilizando diversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e

artístico de Portugal, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade

lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e

respecto cara ao exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para

o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza

cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas

pertencentes á comunidade lusófona.


2.2. OBXECTIVOS DA MATERIA EN 3º DE ESO

1. Comprender, interpretar e resumir o sentido global das mensaxes orais en distintos

ámbitos e con diferentes intencións comunicativas.

2. Escoitar e comprender o sentido global de informacións procedentes da comunicación

audiovisual, desenvolvendo un pensamento crítico.

3. Escoitar con interese e respecto as intervencións orais, respectando as normas de cortesía.

4. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para producir textos orais

sobre temas de actualidade.

5. Valorar as producións orais cunha fonética portuguesa correcta e mostrar unha actitude

crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

6. Intervir de maneira activa en situacións orais propias do ámbito académico.

7. Coñecer e aplicar estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais.

8. Producir discursos breves e comprensibles, adecuados á situación e á intención

comunicativa, coherentes e ben organizados, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e

académica.

9. Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e con

diferentes intencións comunicativas.

10. Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter información, consultar

modelos de composición escrita e solucionar dúbidas de traballo.

11. Mostrar unha actitude crítica cara ás mensaxes que manifesten prexuízos lingüísticos.

12. Ler en voz alta coa dicción adecuada e respectando os patróns fonéticos do portugés.

13. Producir, en formato papel ou dixital, textos propios da vida cotiá, das relacións sociais

ou do ámbito académico, con adecuación, coherencia, cohesión e corrección.

14. Usar as TIC, con progresiva autonomía, para redactar e presentar os seus escritos.

15. Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso.

16. Coñecer e utilizar adecuadamente a fonética do portugués..

17. Utilizar os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes para resolver

dúbidas e progresar na aprendizaxe autónoma.

18. Aplicar correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas do portugués..


19. Coñecer e utilizar as categorías gramaticais básicas para mellorar a creación e a

comprensión de textos.

20. Participar en proxectos nos que se utilizan varias linguas, evitando estereotipos

lingüísticos ou culturais.

21. Desenvolver unha competencia comunicativa integrada a partir do coñecemento das

linguas.

22. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun

pobo.

23. Coñecer a situación da lingua portuguesa no mundo..

24. Recoñecer e valorar as variantes xeográficas do portugués, rexeitando prexuízos

lingüísticos.

25. Coñecer e aplicar as estratexias de autoavaliación, recoñecendo os erros nas súas

producións.


3. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Descrición do modelo competencial

Na descrición do modelo competencial inclúese o marco de descritores competenciais, no que

aparecen os contidos reconfigurados desde un enfoque de aplicación que facilita o adestramento das

competencias; recordemos que estas non se estudan, nin se ensinan: adéstranse. Para iso, é necesaria a

xeración de tarefas de aprendizaxe que lle permita ao alumnado a aplicación do coñecemento

mediante metodoloxías de aula activas.

Abordar cada competencia de xeito global en cada unidade didáctica é imposible; debido a

iso, cada unha destas divídese en indicadores de seguimento (entre tres e seis por competencia),

grandes piares que permiten describila dun xeito máis preciso; dado que o carácter destes é aínda moi

xeral, o axuste do nivel de concreción esixe que os devanditos indicadores sexan, á súa vez, divididos

no que se denominan descritores da competencia, que serán os que «describan» o alumnado

competente. Por cada indicador de seguimento atoparemos entre tres e seis descritores, redactados en

infinitivo.

En cada unidade didáctica cada un destes descritores concrétase en desempeños

competenciais, redactados en terceira persoa de presente do indicativo. O desempeño é o aspecto

específico da competencia que se pode adestrar e avaliar de xeito explícito; é, polo tanto, concreto e

obxectivable. Para o seu desenvolvemento, partimos dun marco de descritores competenciais definido

para o proxecto e aplicable a todas as materias e cursos da etapa.

Respectando o tratamento específico nalgunhas áreas, os elementos transversais, tales como

a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da

información e a comunicación, o emprendemento e a educación cívica e constitucional, traballaranse

desde todas as áreas, posibilitando e fomentando que o proceso de ensino-aprendizaxe do alumnado

sexa o máis completo posible.

Por outra parte, o desenvolvemento e a aprendizaxe dos valores, presentes en todas as áreas,

axudarán a que os nosos alumnos e alumnas aprendan a desenvolverse nunha sociedade ben

consolidada na que todos poidamos vivir, e en cuxa construción colaboren.


A diversidade dos nosos alumnos e alumnas, cos seus estilos de aprendizaxe diferentes, hanos

de conducir a traballar desde as diferentes potencialidades de cada un deles, apoiándonos sempre

nas súas fortalezas para poder dar resposta ás súas necesidades.

Na área de Lingua portuguesa incidiremos no adestramento de todas as competencias de

maneira sistemática, facendo fincapé nos descritores máis afíns á área.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT)

Desde a área de Lingua portuguesa desenvólvense de forma xeral varios aspectos desta

competencia, xa que as análises das estruturas morfolóxicas, sintácticas e textuais supoñen un

adestramento do razoamento lóxico, a súa sistematización, a aplicación dun método rigoroso. Por

outro lado, a variedade tipolóxica e temática dos textos pon en contacto a área coa relación do ser

humano coa realidade, o mundo científico e o contorno ambiental.

Así, ademais dos descritores da competencia que se traballan puntualmente nas unidades,

destacamos os seguintes:

• Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano no contorno natural e as

repercusións para a vida futura.

• Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade

circundante.

• Aplicar estratexias de resolución de problemas a situacións da vida cotiá.

Comunicación lingüística (CCL)

A competencia en comunicación lingüística adéstrase de maneira explícita no propio ámbito

curricular; por tanto, poderiamos incluír calquera dos descritores desta competencia. Porén, e dado

que se explicitan nas unidades segundo a relevancia que teñen en cada unha delas, resáltanse aquí

aqueles que favorecen a súa transversalidade.

Destacamos, pois, os descritores seguintes:

• Comprender o sentido dos textos escritos e orais.


• Manter unha actitude favorable cara á lectura.

• Expresarse oralmente con corrección, adecuación e coherencia.

• Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita

atenta ao interlocutor…

• Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes rexistros nas diversas

situacións comunicativas.

Competencia dixital (CD)

A área de Lingua portuguesa debe contribuír ao adestramento da competencia dixital, tan

relevante e necesaria no contexto actual. O uso das novas tecnoloxías supón un novo modo de

comunicación cuxo ámbito haberá que adestrar de maneira sistemática. A produción de procesos

comunicativos eficaces nos que se empregan os contidos propios da materia é un piar esencial para o

desenvolvemento da competencia dixital nos alumnos e alumnas.

Para iso, nesta área, traballaremos os seguintes descritores da competencia:

• Empregar distintas fontes para a busca de información.

• Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade.

• Elaborar información propia derivada da información obtida a través de medios

tecnolóxicos.

• Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

• Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións

diversas.

• Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento.

• Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.

Conciencia e expresións culturais (CCEC)

A expresión lingüística e o coñecemento cultural que se adquire a través do coñecemento

dunha nova lingua facilitan desde a área o desenvolvemento desta competencia. A verbalización de

emocións e sentimentos sobre as manifestacións literarias ou artísticas, as creacións propias, o

coñecemento do acervo literario... fan desta área un cauce perfecto para adestrar a competencia.


Traballamos, por tanto, os seguintes descritores:

• Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes e cara ás

persoas que contribuíron ao seu desenvolvemento.

• Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

• Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos.

• Apreciar a beleza das expresións artísticas e das manifestacións de creatividade e gusto

pola estética no ámbito cotián.

• Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

Competencias sociais e cívicas (CSC)

Traballar con outros, descubrir as diferenzas e establecer normas para a convivencia favorece

o desenvolvemento das competencias sociais e cívicas. Desde o uso da lingua para chegar a

consensos, establecer e cumprir regras de funcionamento ata o seguimento das normas de

comunicación, pódese adestrar en Lingua portuguesa esta competencia. Por outra parte, a

contextualización da comunicación lingüística e literaria propias da área e a importancia da crítica

textual fan fundamental o traballo desta competencia.

Para iso, adestraremos os seguintes descritores:

• Coñecer as actividades humanas, adquirir unha idea da realidade histórica a partir de

distintas fontes e identificar as implicacións que ten vivir nun Estado social e democrático de dereito

referendado por unha constitución.

• Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e

para a resolución de conflitos.

• Mostrar dispoñibilidade para a intervención activa en ámbitos de participación

establecidos.

• Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas.

• Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE)

O adestramento do sentido de iniciativa e espírito emprendedor é de vital importancia en


calquera contexto educativo porque favorece a autonomía dos alumnos e o desenvolvemento de

habilidades persoais para emprender accións innovadoras en contextos académicos que logo se

poderán extrapolar a situacións vitais. No propio estudo da materia, os alumnos e as alumnas deben

recoñecer os seus recursos e adquirir hábitos que lles permitan superar dificultades no traballo e na

consecución de metas establecidas.

Os descritores que priorizaremos son:

• Optimizar os recursos persoais apoiándose nas fortalezas propias.

• Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas.

• Ser constante no traballo, superando as dificultades.

• Dirimir a necesidade de axuda en función das dificultades da tarefa.

• Xestionar o traballo do grupo, coordinando tarefas e tempos.

• Xerar novas e diverxentes posibilidades desde coñecementos previos do tema.

• Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos.

• Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas.

Aprender a aprender (CAA)

A competencia pódese desenvolver na área fomentando tarefas que permitan que o alumno ou

a alumna se recoñeza a si mesmo/-a como aprendiz para a mellora dos seus procesos de aprendizaxe.

Neste sentido, Lingua portuguesa préstase especialmente a iso, xa que é unha área que favorece os

procesos metacognitivos e a adquisición de estratexias e estruturas de aprendizaxe extrapolables a

outras áreas e contextos.

Trabállanse os seguintes descritores de maneira prioritaria:

• Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, funcións

executivas…

• Xestionar os recursos e motivacións persoais en favor da aprendizaxe.

• Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.

• Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional,

interdependente...

• Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos.


• Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos

resultados intermedios.

• Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.


4. ELEMENTOS CURRICULARES. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

Segunda Lingua Estranxeira. 3º de ESO

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

Bloque 1. Comprensión de textos orais

a

c

d

i

B1.1. Estratexias de comprensión:– Mobilización de información previa sobre o tipo de

tarefa e o tema.

– Identificación do tipo textual, adaptando a comprensión a el.

– Distinción de tipos de comprensión (sentido xeral, información esencial e puntos principais).

– Formulación de hipóteses sobre contido e contexto.

– Inferencia e formulación de hipóteses sobre significados a partir da comprensión de elementos significativos, lingüísticos e paralingüísticos (acenos, entoación, etc.)

– Inferencia e formulación de hipóteses sobre significados a partir do coñecemento doutras linguas e de elementos non lingüísticos (imaxes, música, etc.).

– Reformulación de hipóteses a partir da comprensión de novos elementos.

B1.2. Tolerancia da comprensión parcial ou vaga nunha situación comunicativa.

B1.3. Perseveranza no logro da comprensión oral, reescoitando o texto gravado ou solicitando repetición do dito.

B1.1. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas para a comprensión do sentido xeral, os puntos principais ou a información máis importante do texto.

B1.2. Identificar o sentido xeral, os puntos principais e a información máis importante en textos orais breves e ben estruturados, transmitidos de viva voz ou por medios técnicos e articulados a velocidade lenta, nun rexistro formal, informal ou neutro, e que versen sobre asuntos habituais en situacións cotiás ou sobre aspectos concretos de temas xerais ou do propio campo de interese nos ámbitos persoal, público e educativo, sempre que as condicións acústicas non distorsionen a mensaxe e se poida volver escoitar o dito.

B1.3. Comprender instrucións moi básicas pronunciadas lenta e claramente, e seguir indicacións sinxelas e breves.

B1.4. Comprender transaccións moi básicas de bens e servizos elementais na vida cotiá, transmitidas de viva voz ou por medios técnicos, e moi ben articuladas e lentamente, sempre que as condicións acústicas sexan boas e se se poden escoitar máis dunha vez.

B1.5. Comprender o sentido xeral e a información específica predicible de conversas básicas sobre temas cotiáns que se desenvolvan na súa presenza, nas que se describan, de xeito moi breve e sinxelo, persoas, lugares e obxectos, e se narren acontecementos elementais, sempre que

SLEB1.1. Nas actividades de aula, persevera no seu proceso de compresión, axustándoo ás necesidades da tarefa (de comprensión global, lectiva ou detallada) e mellorándoo, de ser o caso: saca conclusións sobre a actitude do falante e sobre o contido baseándose na entoación e na velocidade da fala; deduce intencións a partir do volume da voz do falante; fai anticipacións do que segue (palabra, frase, resposta, etc.), e infire o que non se comprende e o que non se coñece mediante os propios coñecementos e as experiencias noutras linguas.

CCL

CAA

CSC

CCEC

SLEB1.2. Capta a información máis importante de indicacións, anuncios, mensaxes e comunicados breves e articulados de maneira lenta e clara, sempre que as condicións acústicas sexan boas e o son non estea distorsionado.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB1.3. Entende os puntos principais do que se lle di en transaccións e xestións cotiás e estruturadas (por exemplo, en hoteis, tendas, albergues, restaurantes, espazos de lecer ou centros docentes) nas que se utilicen frases feitas e estruturas sinxelas e previamente traballadas sobre datos persoais, horarios, prezos, números e preguntas sinxelas, e que se desenvolvan con lentitude e boa articulación.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB1.4. Comprende, nunha conversa informal na que participa, descricións, narracións e

CCL




poida solicitar que se repita o dito.

B1.6. Seguir un texto breve articulado con claridade e pausadamente, no que se utilicen expresións sinxelas e habituais previamente traballadas e referidas a temas moi coñecidos dos ámbitos persoal e educativo (datos persoais, gustos e hábitos, materias que cursa, etc.), adecuado ao seu nivel escolar, actuando, de ser o caso, como mediación lingüística.

B1.7. Comprender a información esencial de pasaxes curtas gravadas, que conteñan conversas, narracións e/ou descricións predicibles, e de presentacións moi sinxelas emitidas con estruturas e léxico moi básico, e o apoio de imaxes moi redundantes, que traten sobre asuntos da vida cotiá e de necesidade inmediata, previamente traballados, e que estean pronunciadas con lentitude e claridade, aínda que sexa necesario escoitalas máis dunha vez.

opinións formulados en termos sinxelos sobre asuntos prácticos da vida diaria e sobre aspectos xerais de temas do seu interese, cando se lle fala con claridade, amodo e directamente, e se a persoa interlocutora está disposta a repetir ou reformular o dito.

CAA

CSC

CCEC

SLEB1.5. Comprende, nunha conversa formal na que participa (por exemplo, nun centro docente), preguntas sinxelas sobre asuntos persoais ou educativos (datos persoais, intereses, preferencias e gustos persoais, etc.), sempre que poida pedir que se lle repita, aclare ou elabore algo do que se lle dixo.

CCL

CAA

CSC

CSIEE

CCEC

SLEB1.6. Identifica as ideas principais de programas de televisión e de presentacións moi sinxelas e ben estruturadas sobre asuntos cotiáns predicibles ou do seu interese, previamente traballados, articulados con lentitude e claridade (por exemplo, noticias ou reportaxes breves), cando as imaxes constitúen grande parte da mensaxe.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

Bloque 2. Produción de textos orais

a

c

d

i

B2.1. Estratexias de produción:– Planificación:

– Identificación do contexto, o destinatario e a finalidade da produción ou da interacción.

– Adecuación do texto ao destinatario, ao contexto e á canle, escollendo os expoñentes lingüísticos necesarios para lograr a intención comunicativa.

– Execución:

– Concepción da mensaxe con claridade, distinguindo a súa idea ou ideas principais, e a súa estrutura básica.

– Activación dos coñecementos previos sobre modelos e secuencias de interacción, e elementos lingüísticos previamente asimilados e memorizados.

B2.1. Pronunciar de maneira intelixible, aínda que se cometan erros de pronuncia polos que as persoas interlocutoras teñan que solicitar repeticións para entender a mensaxe.

B2.2. Coñecer e saber aplicar as estratexias máis adecuadas para producir textos orais monolóxicos ou dialóxicos breves e de estrutura moi simple e clara, utilizando, entre outros, procedementos como a adaptación da mensaxe aos recursos dos que se dispón, ou a reformulación ou explicación de elementos.

B2.3. Intercambiar de xeito intelixible información sobre transaccións e xestións cotiás moi elementais, usando un repertorio básico de palabras e frases simples memorizadas, e

SLEB2.1. Fai presentacións breves e ensaiadas, seguindo un guión escrito, sobre aspectos concretos de temas xerais ou relacionados con aspectos básicos dos seus estudos, e responde a preguntas breves e sinxelas de oíntes sobre o contido destas se se articulan clara e lentamente.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CSIEE

CD

SLEB2.2. Desenvólvese coa eficacia suficiente en xestións e transaccións cotiás, como son as viaxes, o aloxamento, o transporte, as compras e o lecer (horarios, datas, prezos, actividades, etc.), seguindo normas de cortesía básicas (saúdo e tratamento), facéndose comprender aínda que a persoa interlocutora necesite que se lle repita ou

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD




– Expresión da mensaxe con claridade e coherencia básica, estruturándoa adecuadamente e axustándose, de ser o caso, aos modelos e ás fórmulas de cada tipo de texto memorizados e traballados en clase previamente.

– Reaxuste da tarefa (emprender unha versión máis modesta) ou da mensaxe (limitar o que realmente lle gustaría expresar), tras valorar as dificultades e os recursos lingüísticos dispoñibles.

– Compensación das carencias lingüísticas mediante procedementos lingüísticos, e paralingüísticos.

– Lingüísticos:

– Modificación de palabras de significado parecido.

– Definición ou reformulación dun termo ou expresión.

– Uso da lingua materna ou "estranxeirización" de palabras da lingua meta.

– Petición de axuda.

– Paralingüísticos:

– Sinalación de obxectos, uso de deícticos ou realizar accións que aclaran o significado.

– Uso da linguaxe corporal culturalmente pertinente (acenos, expresións faciais, posturas, e contacto visual ou corporal).

– Uso de elementos cuasiléxicos (hum, puah, etc.) de valor comunicativo.

B2.2. Actitude de respecto cara a si mesmo/a e cara ás demais persoas para comprender e facerse comprender.

B2.3. Rutinas ou modelos elementais de interacción segundo o tipo de situación de comunicación: saúdos e despedidas, felicitacións, invitacións, expresións da dor, conversa telefónica, compravenda, e outras igualmente cotiás e básicas.

facéndose comprender aínda que a persoa interlocutora necesite que se repita ou repetir o dito.

B2.4. Interactuar de xeito simple en intercambios claramente estruturados, utilizando fórmulas ou xestos simples para tomar ou manter a quenda de palabra, aínda que poidan darse desaxustes na adaptación ao interlocutor.

B2.5. Dar información sobre datos básicos persoais, expectativas ou gustos, utilizando un repertorio moi básico de expresións memorizadas sinxelas e habituais sobre estes datos, sempre que poida pedir confirmación da comprensión á persoa interlocutora ou que se lle repita o dito.

repetir o dito. CSIEE

SLEB2.3. Participa en conversas informais breves, cara a cara ou por teléfono, ou por outros medios técnicos, nas que establece contacto social, se intercambia información e se expresan opinións de xeito sinxelo e breve, se fan invitacións e ofrecementos, se piden e se ofrecen cousas, se piden e se dan indicacións ou instrucións, ou se discuten os pasos que hai que seguir para realizar unha actividade conxunta, expresando o acordo ou o desacordo de xeito moi básico.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

CSIEE

SLEB2.4. Desenvólvese de maneira simple nunha conversa formal ou entrevista (por exemplo, para realizar un curso de verán), achegando a información necesaria, expresando de maneira sinxela as súas opinións sobre temas habituais, e reaccionando de forma simple ante comentarios formulados de maneira lenta e clara, sempre que poida pedir que se lle repitan os puntos clave se o necesita.

CCL

CAA

CSC

CCEC

Bloque 3. Comprensión de textos escritos

a B3.1. Estratexias de comprensión: B3.1. Utilizar estratexias de lectura (recursos ás SLEB3.1. Capta o sentido xeral e algúns detalles CCL




c

d

i

– Mobilización de información previa sobre o tipo de tarefa e o tema, a partir da información superficial: imaxes, organización na páxina, títulos de cabeceira, etc.

– Identificación do tipo de lectura demandado pola tarefa (en superficie ou oceánica, selectiva, intensiva ou extensiva).

– Distinción de tipos de comprensión necesarios para a realización da tarefa (sentido xeral, información esencial e puntos principais).

– Formulación de hipóteses sobre contido e contexto.

– Inferencia e formulación de hipóteses sobre significados a partir da comprensión de elementos significativos, lingüísticos e paratextuais, e do coñecemento e as experiencias noutras linguas.

– Reformulación de hipóteses a partir da comprensión de novos elementos.

imaxes, a títulos e outras informacións visuais, aos coñecementos previos sobre o tema ou a situación de comunicación, e aos transferidos desde as linguas que coñece), identificando a información máis importante e deducindo o significado de palabras e expresións non coñecidas polo contexto e mediante os coñecementos e as experiencias noutras linguas.

B3.2. Seguir instrucións e consignas básicas e comprender avisos, obrigas e prohibicións moi básicas e predicibles, traballadas previamente, referidas a necesidades inmediatas, de estrutura moi sinxela e con apoio visual.

B3.3. Comprender información relevante e previsible en textos informativos ou narrativos breves, moi sinxelos e ben estruturados, relativos a esxperiencias e a coñecementos propios da súa idade.

B3.4. Identificar a idea xeral, os puntos máis relevantes e a información importante en textos, tanto en formato impreso como en soporte dixital, breves e ben estruturados, escritos nun rexistro neutro ou informal, que traten de asuntos habituais en situacións cotiás, de aspectos concretos de temas de interese persoal ou educativo, e que conteñan estruturas sinxelas e un léxico de uso frecuente.

importantes de textos xornalísticos moi breves en calquera soporte e sobre temas xerais ou do seu interese e moi coñecidos, se os números, os nomes, as ilustracións e os títulos constitúen gran parte da mensaxe.

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB3.2. Identifica, con axuda da imaxe, instrucións xerais breves e sinxelas de funcionamento e manexo de aparellos de uso cotián (por exemplo, unha máquina expendedora), así como instrucións sinxelas para a realización de actividades e normas de seguridade básicas (por exemplo, nun centro docente).

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB3.3. Comprende correspondencia persoal sinxela en calquera formato na que se fala de si mesmo/a; se describen persoas, obxectos, lugares e actividades; se narran acontecementos pasados, e se expresan de maneira sinxela sentimentos e desexos, plans e opinións sobre temas xerais, coñecidos ou do seu interese.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB3.4. Entende a idea xeral de correspondencia formal na que se informa sobre asuntos do seu interese no contexto persoal ou educativo (por exemplo, sobre un curso de verán).

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB3.5. Entende información específica esencial en páxinas web e outros materiais de referencia ou consulta claramente estruturados sobre temas relativos a asuntos do seu interese (por exemplo, sobre unha cidade), sempre que poida reler as seccións difíciles.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

Bloque 4. Produción de textos escritos

a

c

B4.1. Estratexias de produción:– Planificación:

B4.1. Aplicar estratexias básicas para producir textos (elección da persoa destinataria, finalidade

SLEB4.1. Escribe correspondencia persoal breve na que se establece e mantén o contacto social

CCL

CAA




d

i

– Mobilización e coordinación das propias competencias xerais e comunicativas, co fin de realizar eficazmente a tarefa (repasar o que se sabe sobre o tema, o que se pode ou se quere dicir, etc.).

– Localización e uso adecuado de recursos lingüísticos ou temáticos (uso dun dicionario ou dunha gramática, obtención de axuda, etc.).

– Uso de elementos coñecidos obtidos de modelos moi sinxelos de textos escritos, para elaborar os propios textos.

– Execución:

– Elaboración dun borrador seguindo textos modelo.

– Estruturación do contido do texto.

– Organización do texto en parágrafos curtos abordando en cada un unha idea principal, conformando entre todos o seu significado ou a idea global.

– Expresión da mensaxe con claridade axustándose aos modelos e ás fórmulas de cada tipo de texto.

– Reaxuste da tarefa (emprender unha versión máis modesta) ou da mensaxe (limitar o que realmente lle gustaría expresar), tras valorar as dificultades e os recursos lingüísticos dispoñibles.

– Recurso aos coñecementos previos (utilizar frases feitas e locucións, do tipo "éme igual", "sóame", etc.).

– Revisión:

– Identificación de problemas, erros e repeticións.

– Atención ás convencións ortográficas e aos signos de puntuación.

– Presentación coidada do texto (marxes, limpeza, tamaño da letra, etc.).

– Reescritura definitiva.

do escrito, planificación, redacción do borrador, revisión do texto e versión final), a partir de modelos moi estruturados e con axuda previa na aula.

B4.2. Completar documentos moi básicos nos que se solicite información persoal.

B4.3. Escribir mensaxes moi sinxelas e moi breves con información, instrucións e indicacións moi básicas relacionadas con actividades cotiás e de necesidade inmediata.

B4.4. Producir textos curtos a partir de modelos sinxelos e básicos, actuando, de ser o caso, como mediación lingüística (adecuada ao seu nivel escolar) e cun formato preestablecido, en soporte tanto impreso como dixital, amosando interese pola presentación limpa e ordenada do texto.

(por exemplo, con amigos/as noutros países), na que se intercambia información, se describen en termos sinxelos sucesos importantes e experiencias persoais, e se fan e se aceptan ofrecementos e suxestións (por exemplo, cancelación, confirmación ou modificación dunha invitación ou duns plans).

CSC

CCEC

CD

SLEB4.2. Completa un cuestionario sinxelo con información persoal básica e relativa aos seus intereses ou ás súas afeccións (por exemplo, para asociarse a un club internacional de xente nova).

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB4.3. Escribe notas e mensaxes (mensaxes instantáneas, chats, etc.), onde fai comentarios moi breves ou dá instrucións e indicacións relacionadas con actividades e situacións da vida cotiá e do seu interese, respectando as convencións e as normas de cortesía máis importantes.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB4.4. Escribe correspondencia formal moi básica e breve, dirixida a institucións públicas ou privadas, ou a entidades comerciais, fundamentalmente para solicitar información, respectando as convencións formais e as normas de cortesía básicas deste tipo de textos, e fai unha presentación do texto limpa e ordenada.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

Bloque 5: Coñecemento da lingua, e consciencia intercultural e plurilingüe




a

c

d

i

o

B5.1. Patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación básicos:– Sons e fonemas vocálicos.

– Sons e fonemas consonánticos e as súas agrupacións.

– Procesos fonolóxicos máis básicos.

– Acento fónico dos elementos léxicos illados e na oración.

B5.2. Patróns gráficos e convencións ortográficas:– Uso das normas básicas de ortografía da palabra.

– Utilización adecuada da ortografía da oración: coma, punto e coma, puntos suspensivos, parénteses e comiñas.

B5.3. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:– Recoñecemento e uso de convencións sociais

básicas e normas de cortesía propias da súa idade e de rexistros informal e estándar, e da linguaxe non verbal elemental na cultura estranxeira.

– Achegamento a algúns aspectos culturais visibles: hábitos, horarios, actividades ou celebracións máis significativas; condicións de vida elementais (vivenda); relacións interpersoais (familiares, de amizade ou escolares), comida, lecer, deportes, comportamentos proxémicos básicos, lugares máis habituais, etc.; e a costumes, valores e actitudes moi básicos e máis evidentes sobre aspectos propios da súa idade nos países onde se fala a lingua estranxeira.

– Identificación dalgunhas similitudes e diferenzas elementais e máis significativas nos costumes cotiáns entre os países onde se fala a lingua estranxeira e o noso.

– Actitude receptiva e respectuosa cara ás persoas, os países e as comunidades lingüísticas que falan outra lingua e teñen unha cultura diferente á propia.

B5.4. Plurilingüismo:– Identificación de similitudes e diferenzas entre as

linguas que coñece para mellorar a súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.

– Participación en proxectos nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais,

B5.1. Discriminar patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación de uso máis básico, recoñecendo o seu significados evidente, e pronunciar e entoar con razoable comprensibilidade, aínda que teña que repetir varias veces para se facer entender.

B5.2. Recoñecer e utilizar as convencións ortográficas, tipográficas e de puntuación, con corrección suficiente para o seu nivel escolar.

B5.3. Utilizar para a comprensión e a produción de textos orais e escritos os coñecementos socioculturais e sociolingüísticos adquiridos relativos a relacións interpersoais, comportamento e convencións sociais, respectando as normas de cortesía máis básicas nos contextos respectivos.

B5.4. Producir textos e inferir o significado probable de palabras ou frases a partir das experiencias e os coñecementos transferidos desde as linguas que coñece.

B5.5. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

B5.6. Distinguir e levar a cabo as funcións demandadas polo propósito comunicativo, mediante os expoñentes básicos das devanditas funcións e os patróns discursivos de uso máis habitual, e utilizar un repertorio léxico suficiente para comunicar no seu nivel escolar, sempre que sexan traballados na clase previamente

SLEB5.1. Produce con suficiente intelixibilidade léxico e estruturas moi básicas, e trazos fonéticos que distinguen fonemas (nasalización, sonorización, etc.) e persevera no uso de patróns moi básicos de ritmo, entoación e acentuación de palabras e frases.

CCL

CAA

CSC

CCEC

SLEB5.2. Utiliza adecuadamente as convencións orais e escritas básicas propias da lingua estranxeira no desenvolvemento do proceso comunicativo oral e escrito (saúdos, despedidas, fórmulas moi básicas de tratamento, etc.), e amosa respecto polas diferenzas culturais que poidan existir.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

SLEB5.3. Nas actividades de aula, pode explicar o proceso de produción de textos e de hipóteses de significados tomando en consideración os coñecementos e as experiencias noutras linguas.

CCL

CAA

CSC

CCEC

SLEB5.4. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

CCL

CAA

CSC

CCEC

CD

CSIEE

SLEB5.5. Comprende e comunica o propósito solicitado na tarefa ou ligado a situacións de necesidade inmediata da aula (pedir ou dar información, agradecer, desculparse, solicitar algo, invitar, etc.) utilizando adecuadamente as estruturas sintáctico-discursivas e o léxico necesarios, propios do seu nivel escolar e traballados previamente.

CCL

CAA

CSC

CCEC




evitando estereotipos lingüísticos ou culturais, e valorando positivamente as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

B5.5. Funcións comunicativas:– Iniciación e mantemento de relacións persoais e

sociais básicas propias da súa idade.

– Descrición de calidades físicas e abstractas moi básicas de persoas, obxectos, lugares e actividades.

– Narración de acontecementos e descrición de estados e situacións presentes, e expresión moi básica de sucesos futuros.

– Petición e ofrecemento de información e indicacións, e expresión moi sinxela de opinións e advertencias.

– Expresión do coñecemento, o descoñecemento e a certeza.

– Expresión da vontade, a intención, a orde, a autorización e a prohibición.

– Expresión do interese, a aprobación, o aprecio, a satisfacción e a sorpresa, así como os seus contrarios.

– Establecemento e mantemento básicos da comunicación e a organización elemental do discurso.

B5.6. Léxico oral e escrito básico de uso común relativo a: – Identificación persoal elemental; vivenda, fogar e

contexto; actividades básicas da vida diaria; familia e amizades; traballo, tempo libre, lecer e deporte; vacacións; saúde máis básica e coidados físicos elementais; educación e estudo; compras básicas; alimentación e restauración; transporte, tempo meteorolóxico e tecnoloxías da información e da comunicación.

– Expresións fixas, enunciados fraseolóxicos moi básicos e moi habituais (saúdos, despedidas, preguntas por preferencias, expresións sinxelas de gustos), e léxico sobre temas relacionados con contidos moi sinxelos e predicibles doutras áreas do currículo.

B5.7. Estruturas sintáctico-discursivas propias de cada idioma.


4.1. CONTIDOS E TEMPORALIZACIÓN

Os contidos da materia de Lingua portuguesa:


Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar

Escoitar

B1.1. Comprensión, interpretación e resumo de calquera texto oral ou daqueles propios dos

medios de comunicación, especialmente noticias de actualidade, próximas aos intereses do alumnado.

B1.2. Comprensión e interpretación de textos orais utilizados no ámbito social e académico

(instrucións, presentacións de tarefas e breves exposicións orais de temáticas variadas).

B1.3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, de

cooperación e de respecto.

B1.4. Escoita crítica e reflexiva das mensaxes dos medios de comunicación, con especial

atención aos programas informativos.

Falar

B1.5. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de estratexias necesarias para producir

textos orais sobre temas de actualidade.

B1.6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta e actitude

crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

B1.7. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas, adecuados á situación e á

intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

B1.8. Participación activa en situacións propias do ámbito académico (pedimento de

aclaracións, intercambio de opinións e exposición de conclusións).

B1.9. Coñecemento e aplicación de estratexias necesarias para falar en público: planificación

do discurso, prácticas orais formais e informais.

B1.10. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vista

comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e académica.

Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir

Ler

B2.1. Aplicación de técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

B2.2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais en

ámbitos próximos á experiencia do alumnado: mensaxes electrónicas ou de móbil, normas e


instrucións de uso.

B2.3. Comprensión, interpretación e síntese de textos dos medios de comunicación,

fundamentalmente textos narrativos.

B2.4. Comprensión e interpretación de textos do ámbito académico, especialmente,

descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas,

dicionarios, glosarios e enciclopedias en diversos soportes.

B2.5. Utilización guiada da biblioteca e das TIC para obter información e consultar modelos

de composición escrita.

B2.6. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que transmitan prexuízos ou usos

lingüísticos discriminatorios, especialmente, os que aparecen nos medios de comunicación.

B2.7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación

comunicativa, aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.

Escribir

B2.8. Planificación e revisión do escrito, de forma guiada, para producir textos adecuados,

coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

B2.9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos propios da vida cotiá e das relacións

sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

B2.10. Produción, a partir dun modelo, de textos propios dos medios de comunicación,

fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

B2.11. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos propios da vida académica,

especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes

realizadas.

B2.12. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos de distintos xéneros: descricións,

narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

B2.13. Uso, con progresiva autonomía, das TIC (procesadores de textos e correctores

ortográficos) na planificación, revisión e presentación dos escritos.

B2.14. Autoavaliación da aprendizaxe da lingua cunha actitude activa e de confianza.

Bloque 3. Funcionamento da lingua

B3.1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con

incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula.


B3.2. A fonética e a fonoloxía do galego, con especial atención a posibles interferencias.

B3.3. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta, tanto en papel como en

soporte electrónico, especialmente sobre clases de palabras e normativa.

B3.4. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

B3.5. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual.

B3.6. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais básicas (substantivo,

adxectivo cualificativo, verbo, adverbio…), así como a diferenza entre palabras flexivas e non

flexivas para a creación e comprensión de textos.

B3.7. Recoñecemento, uso e reflexión dos mecanismos da cohesión textual como a deíxe

persoal.

B3.8. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais máis comúns, en particular

os temporais e explicativos.

B3.9. Coñecemento das regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo

da oración para elaborar enunciados cun estilo cohesionado e correcto.

B3.10. Recoñecemento das modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas,

dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

B3.11. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias de autoavaliación, aceptando

o erro como parte do proceso.

B3.12. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis,

recensión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras

presentes no centro, relacionados cos Elementos Transversais e nos que se eviten estereotipos


B3.13. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para

desenvolver unha competencia comunicativa integrada.

Bloque 4. Lingua e sociedade

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade

dun pobo.

B4.2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

B4.3. A lusofonía.

B4.4. Análise da situación sociolingüística, a partir do contexto familiar do alumnado.

B4.5. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación do galego,

favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade e das


potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.

B4.6. Situación sociolingüística e legal das linguas de España.

B4.7. Os prexuízos lingüísticos.

B4.8. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades

diatópicas do galego.

Bloque 5. Educación literaria

B5.1. Lectura, con regularidade e de maneira guiada, de obras literarias para desenvolver o

criterio lector; exposición da opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relación do

seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e asimilación dos trazos

estéticos xerais que definen cada texto.

B5.2. Comparación de textos literarios e non literarios e diferenciación de textos dos tres

grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

B5.3. Lectura expresiva e comprensiva, audicións de poemas recitados ou cantados,

determinación da temática ou temáticas abordadas e descrición dos valores estilísticos dos textos.

B5.4. Lectura expresiva e comprensiva de textos narrativos breves e recoñecemento da

funcionalidade dos elementos formais básicos.

B5.5. Lectura dramatizada e comprensiva, visionado de pezas teatrais e apreciación dos seus

compoñentes e procedementos máis relevantes.

B5.6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos

literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

B5.7. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos do cómic e a canción como

linguaxes artísticas.

B5.8. Familiarización, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e

recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a

resolución de dúbidas de traballo.

4.2. TEMPORALIZACIÓN

Primeiro trimestre:

Unidade1:


Fonética e fonoloxía. Os fonemas do português. O AFI e o SAM-PA. O alfabeto do

português. O artigo definido e indefinido: formas, contracións e usos. Vocabulario dos medios de

transporte. Xeografía da Lusofonía.

Unidade 2: A entoación. O emprego da maiúscula. O substantivo. Os colectivos. O xénero e o

número do substantivo.

Unidade 3: Palabras homónimas, homófonas, homógrafas e parónimas. O adxectivo.

Superlativos irregulares. Os xentilicios. A comparación. Vocabulario relativo ao corpo humano e ás

doenzas. As profesións. A caracterización física e psicolóxica das persoas.

Unidade 4: Sinais ortográficos e de puntuación. O pronome persoal: formas, contracións,

colocación e particularidades. As formas de tratamento. A sociedade portuguesa.

Segundo trimestre:

Unidade 5: As regras de acentuación. Os determinantes: posesivos, demostrativos, indefinidos

e as locucións indefinidas. Vocabulario relativo á alimentación. A gastronomía portuguesa. O

imperativo dos verbos regulares e irregulares.

Unidade 6: Casos particulares na grafía dalgunhas consoantes. Os pronomes interrogativos e

relativos. A énfase. O vocabulario relativo ao vestiario. As compras en Portugal.

Unidade 7: Grafía dos grupos consonánticos. Os numerais. Particularidades dos verbos haver,

ser , estar e ficar. Vocabulario relativo ao ocio. A literatura dos países de língua oficial portuguesa.

Unidade 8: A división silábicae a translineación. Emprego e formación dos tempos verbais: o

presente de indicativo, o pretérito perfecto simple e composto dos verbos regulares e

irregulares.Vocabulario relativo á casa. Músicos dos países de lingua portuguesa.

Terceiro trimestre:

Unidade 9: Grafía de palabras e expresións problemáticas. Formación e emprego do pretérito

imperfecto e do pretérito pluscuamperfecto simple e composto de indicativo dos verbos regulares e

irregulares. As preposicicóns e as locucións prepositivas. Os adverbios. Vocabulario relativo á

localización e orientación. Grandes metrópoles de lingua oficial portuguesa.

Unidade 10: Particularidades ortográficas dalgúns verbos. Emprego e formación do futuro

imperfecto e perfecto, e do condicional simple e composto dos verbos regulares e irregulares. Os

falsos amigos. Figuras destacadas da historia de Portugal.

Unidade 11: Principais prefixos e sufixos. Emprego e formaciòn dos tempos do subxuntivo. O

infinitivo conxugado. Os participios irregulares. Expresións idiomáticas. Figuras destacadas da

cultura portuguesa.


Unidade 12: As conxuncións. A expresión da condición, da causa, da consecuencia, da

concordancia e da discordancia. Principais perífrases verbais. A voz pasiva. O dircurso directo e

indirecto. Frases feitas e refráns. Diferenzas entre o português do Brasil e o de Portugal. Recursos en

Internet para a aprendizaxe da lingua portuguesa.

4.3. CONTIDOS MÍNIMOS PARA SUPERAR A MATERIA DE 2º ESO

Para superar a materia os nosos alumnos deberán ter alcanzado ao longo do curso os seguintes

contidos mínimos distribuídos como se indica a continuación:

LÉXICO:

Os números. A sala de aula. As horas. Cores. Días da semana. Descricións físicas. A

familia.Profesións. Meses do ano. A casa e os cuartos. A cidade. A rotina diaria. O tempo libre.

Expresar frecuencia. As vacacións. Os transportes. As estacións do ano. O tempo.

GRAMÁTICA:

Os determinantes e pronomes: artigos, posesivos, demostrativos, indefinidos…O pronome

persoal. Presente de indicativo de ser, estar, ter, ler, ver, vir…e outros verbos irregulares de uso

frecuente. Presente de indicativo dos verbos regulares. Comparativos. Construcións:Estar a fazer,

Futuro de Ir mais Infinitivo, Ha ´mais indefinidos. O pretérito perfeito simple de indicativo.

Conectores e marcadores temporais. O comparativo e o superlativo.

COMUNICACIÓN:

Presentarse. Dar información persoal. Gustos e preferencias. Falar sobre horarios e

actividades na aula. Cumprimentar. Describir persoas. Falar de familia. Despedirse. Describir o lugar

onde vive. Preguntar precios. Facer comparacións. Fixar un encontro. Falar dos hábitos diarios. Falar

das profesións. Falar das vacacións. Planear unha fin de semana. Falar de experiencias do pasado.

Falar dunha viaxe. Intercambiar información nun hotel.

FONÉTICA E ORTOGRAFÍA:

O alfabeto. Sinais gráficos e de puntuación. Sílaba tónica. Acentos gráficos. Acentuación de

palabras graves. Os ditongos orais. As vogais e os ditongos nasais. Pronuncia do –v, do –rr e do -s

implosivo.


4.4. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

A avaliación levarase a cabo tendo en conta os diferentes elementos que constitúen o

currículo, centrándonos sobre todo nos estándares de aprendizaxe, que permiten definir os resultados

de aprendizaxe, e que concretan o que o alumnado debe saber, comprender e saber facer en cada

materia.

Para avaliar a materia poderanse utilizar os seguintes instrumentos:

Probas escritas (exame), que poderán incluír diversos tipos ce cuestións: preguntas curtas,

de respostas directas, de tipo test, , exercicios de gramática, de léxico e de redación, etc...

Probas orais

Traballos feitos individualmente ou en grupo.

Valoración do caderno de clase.

Anotacións procedementais derivadas da observación directa, como saídas didácticas na

clase, capacidade organizativa, presentación dos traballos, etc.....

Valoración da curiosidade e interese pola materia( especialmente será valorada a actitude

cara á Lingua portuguesa), do comportamento, da integración no grupo de traballo, creatividade e

investigación persoal.

Outras anotacións derivadas da observación directa que inclúen, por

suposto,comportamentos referidos aos contidos transversais.


5. METODOLOXÍA

Traballar de maneira competencial na aula supón un cambio metodolóxico importante; o

docente pasa a ser un xestor de coñecemento e o alumnado adquire un maior grado de protagonismo.

A área de Lingua portuguesa é unha materia na que no traballo de aula o docente manexa

dous obxectivos fundamentais: a consecución de obxectivos curriculares a través dos contidos de

currículo e o desenvolvemento de habilidades que favorezan a aprendizaxe dos alumnos noutras

áreas.

Neste proceso é necesario o adestramento individual e o traballo reflexivo de

procedementos básicos da materia: a comprensión oral e lectora, a expresión oral e escrita e a

argumentación que son, obviamente, extrapolables a outras áreas e contextos de aprendizaxes.

Nalgúns aspectos da área, fundamentalmente naquelas que perseguen as habilidades de

comunicación entre iguais e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral, o traballo en

grupo colaborativo achega, ademais do adestramento de habilidades sociais básicas e o

enriquecemento persoal desde a diversidade, unha plataforma inmellorable para adestrar a

competencia comunicativa.

Desde o coñecemento da diversidade da aula e en resposta ás múltiples intelixencias

predominantes no alumnado, o desenvolvemento de actividades desde a teoría das intelixencias

múltiples facilita que todos os alumnos e as alumnas poidan chegar a comprender os contidos que

pretendemos que se adquiran para o desenvolvemento dos obxectivos de aprendizaxe.

Na área de Lingua portuguesa é indispensable a vinculación a contextos reais e a aplicación

dos conceptos máis abstractos para mellorar o desenvolvemento lingüístico do alumno. Para iso, as

tarefas competenciais propostas facilitarán este aspecto e permitirán a contextualización de

aprendizaxes en situacións cotiás e próximas aos alumnos.


6. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

Os recursos utilizados non inclúen para este curso libro de texto para o alumno, polo que

empregaresmos habitualmente:

-Material fotocopiable procedente de diversas fontes (fundamentalmente das editoriais Lidel e

Porto Editora)

- Textos de diferentes xéneros que o profesor porá a disposición dos alumnos.

-Publicidade real en papel de supermercados, tendas de moda…adquiridos polo profesor.

- Dicionarios de portugués dos que dispón o centro.

- Uso da aula de idiomas unha hora semanal.

-CD musicais e outro material audiovisual.

- Material do que dispoñemos na plataforma virtual Moodle.

- Material de portugués dispoñible na biblioteca do centro.

No curso actual seguiremos o libro: Entre Nós 1. Níveis A1/A2. Editorial Lidel.


7. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN

7.1. PERÍODOS DE AVALIACIÓN

7.1.1. Avaliación Ordinaria

Ao longo do curso realizaranse tres sesións de avaliación, unha por cada trimestre. A última

destas avaliacións coincidirá coa avaliación final ordinaria do mes de xuño.

7.1.2. Avaliación Extraordinaria

Coa lexislación vixente está previsto un exame extraordinario de setembro para o alumnado

que non acade cualificación positiva na convocatoria de xuño.

Na data de setembro que acorde o centro educativo realizarase un exame escrito, sendo

necesario obter unha nota mínima de 5 para superalo.

O alumnado que nesta convocatoria siga sen acadar cualificación positiva e promocione de

curso, levará a materia pendente.

7.2. CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar

B1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais

(noticias de actualidade).

LGB1.1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais

sinxelos (noticias de actualidade).

LGB1.1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a

resumos.


B1.2. Extrae a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais sinxelos do ámbito

social e seguir instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

LGB1.2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en

textos orais do ámbito social e académico.

LGB1.2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva

autonomía.

B1.3. Coñecer e apreciar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tanto

espontáneas como planificadas.

LGB1.3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral

(intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e

recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria).

LGB1.3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas,

ton, timbre, volume) e o significado da linguaxe non verbal.

B1.4. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de

comunicación, analizar criticamente os seus contidos e identificar prexuízos ou mensaxes

discriminatorias.

LGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias

de programas informativos.

.

LGB1.4.2. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos

ou discriminacións.

B1.5. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para realizar

exposicións orais planificadas e participar de forma construtiva en diversas interaccións

comunicativas.

LGB1.5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos

relevantes e incorporalos ás súas producións.

LGB1.5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e

visualmente atractivas.

B1.6. Valorar as producións emitidas cunha fonética e prosodia correcta e mostrar unha

actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.


LGB1.6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de

produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas.

LGB1.6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á

pronuncia da lingua galega.

B1.7. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á

intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

LGB1.7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á

situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

LGB1.7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as

regras morfosintácticas desta lingua.

LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do

portugués.

LGB1.7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas o léxico aprendido desta

lintua..

B1.8. Participar activamente en situacións propias do ámbito académico (pedir aclaracións,

intercambiar opinións e expoñer conclusións).

LGB1.8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito académico, respectando as

regras de interacción.

LGB1.8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións da persoa

moderadora nos debates e coloquios.

B1.9. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais,

de forma individual ou en grupo.

LGB1.9.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou

informais breves.

LGB1.9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en

escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e

diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.

LGB1.9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

LGB1.9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas

producións orais.

LGB1.9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.


LGB1.9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica, ) nos

discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

B1.10. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese

persoal ou social.

LGB1.10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e

expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou

instrucións sinxelas.

LGB1.10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique

solicitar unha información ou un servizo.

Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir

B2.1. Aplicar técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

LGB2.1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e

resumos.

LGB2.1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos

contextuais explícitos.

LGB2.1.3. Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das

ideas.

LGB2.1.4. Busca o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra

ou deduce o significado polo contexto.

LGB2.1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas,

etcétera).

LGB2.1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a

través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de

internet.

LGB2.1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e

despois da lectura.

B2.2. Comprender, interpretar e sintetizar textos da vida cotiá e das relacións sociais en

ámbitos próximos á experiencia do alumnado: mensaxes electrónicas ou de móbil e normas e

instrucións de uso.

LGB2.2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida


cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións

de uso.

B2.3. Comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación,

especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

LGB2.3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación,

especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

B2.4. Comprender, interpretar e sintetizar escritos do ámbito académico do alumnado,

especialmente, textos descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares:

webs educativas, información de dicionarios, enciclopedias en distintos soportes.

LGB2.4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida académica:

webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos

soportes.

LGB2.4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con

progresiva autonomía.

B2.5. Utilizar de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar

modelos de composición escrita.

LGB2.5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e

consultar modelos de composición escrita.

B2.6. Mostrar unha actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e

reflexionar sobre os usos lingüísticos discriminatorios.

LGB2.6.1. Manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten

prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios.

LGB2.6.2. Identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian

prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais, sexistas.

B2.7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

LGB2.7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto

pola puntuación do texto.

LGB2.7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego.

LGB2.7.3. Utiliza recursos das TIC para rexistrar a voz.


B2.8. Planificar, producir e revisar o escrito co fin de producir textos adecuados, coherentes,

cohesionados e correctos gramaticalmente.

LGB2.8.1. Utiliza esquemas sinxelos e notas para ordenar as ideas e estruturar o

contido do texto.

LGB2.8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a

situación comunicativa.

LGB2.8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión

das ideas: conectores textuais básicos, concordancias dentro do sintagma nominal e

dentro do sintagma verbal.

LGB2.8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do

texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

LGB2.8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e

tipográficas.

B2.9. Producir, en formato papel ou dixital, textos sinxelos propios da vida cotiá e das

relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

LGB2.9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos,

mensaxes electrónicas ou de móbil.

B2.10. Producir, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación,

fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

LGB2.10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de

comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

LGB2.10.2. Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos

paratextuais que acompañan as noticias.

B2.11. Producir, en soporte papel ou dixital, textos propios da vida académica, especialmente,

resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas.

LGB2.11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e

expositivos propios da vida académica, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e

conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas.

B2.12. Producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de

ideas e conceptos.


LGB2.12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e

exposicións de ideas e conceptos.

B2.13. Usar, con progresiva autonomía, as TIC (procesadores de texto e correctores

ortográficos) para planificar, revisar e mellorar a presentación dos escritos.

LGB2.13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador

de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación.

LGB2.13.2. Emprega os correctores ortográficos para resolver dúbidas e revisar a

ortografía.

B2.14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de confianza.

LGB2.14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das

producións propias e alleas.

LGB2.14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha

actitude positiva de superación.

Bloque 3. Funcionamento da lingua

B3.1. Recoñecer, explicar e usar léxico amplo e preciso coa presenza da fraseoloxía e

vocabulario traballado na aula.

LGB3.1.1. Utiliza un vocabulario axeitado para expresarse con claridade nun

rexistro axeitado á situación.

B3.2. Recoñecer e usar a fonética da linguaportuguesa.

LGB3.2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua

portuguesa.

B3.3. Usar eficazmente os dicionarios ou calquera outra fonte de consulta en calquera

soporte, para resolver dúbidas e para progresar na aprendizaxe autónoma.

LGB3.3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de

palabras e normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de

consulta.

B3.4. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.


LGB3.4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua

portuguesa..

LGB3.4.2. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica

dos textos.

B3.5. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión textual.

LGB3.5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión

textual.

B3.6. Recoñecer e explicar o uso das distintas categorías gramaticais, utilizar este

coñecemento para distinguir erros e diferenciar as flexivas das non flexivas.

LGB3.6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza

este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

B3.7. Recoñecer, usar e reflexionar sobre os mecanismos da cohesión textual como a deíxe

persoal.

LGB3.7.1. Recoñece nos textos as referencias deícticas persoais.

B3.8. Recoñecer, usar e explicar os conectores textuais máis comúns (sobre todo, os

temporais e os explicativos).

LGB3.8.1. Identifica e usa distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en

particular os temporais e explicativos.

B3.9. Coñecer as regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo da

oración para elaborar enunciados cun estilo cohesionado e correcto.

LGB3.9.1. Producir textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras

de concordancia.

B3.10. Recoñecer as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas,

dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

LGB3.10.1. Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas,

desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do

emisor.

B3.11. Aplicar progresivamente o coñecemento e o uso das estratexias de autoavaliación e a


aceptación do erro como parte do proceso de aprendizaxe.

LGB3.11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a

partir da avaliación e autoavaliación.

B3.12. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis,

recensión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras

presentes no centro, relacionados cos Elementos Transversais e nos que se eviten estereotipos


LGB3.12.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos,

carteis... recensión de libros e películas, obras de teatro...) nos que se utilizan varias

linguas e relacionados cos Elementos Transversais, evita estereotipos lingüísticos ou

culturais e valora positivamente as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

B3.13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e

transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar

problemas de comprensión e para a produción de textos.

LGB3.13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual,

oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a

comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

Bloque 4. Lingua e sociedade

B4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun

pobo, valorar positivamente o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e

coñecer a lusofonía e achegarse ás culturas que a integran.

LGB4.1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e

como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo

LGB4.1.2. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

LGB4.1.3. Coñece recursos en rede de lecer (literatura, música, xogos) en lingua

portuguesa adaptados á súa idade.

.

B4.2. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.

LGB4.5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e


vellos prexuízos cara ao portuguès na súa práctica lingüística e na da súa contorna.

B4.3. Recoñecer e apreciar as variantes diatópicas do galego.

LGB4.6.1. Aprecia as variantes diatópicas do portugués como símbolo de riqueza

lingüística e cultural.

LGB4.6.2. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos

propios da súa zona.

LGB4.6.3. Coñece as principais variantes diatópicas do portugés

(peninsular, africano, do Brasil…)

Bloque 5. Educación literaria

B5.1. Ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias breves (poemas,

contos,fragmentos de novelas…) para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal

sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e

outros coñecementos adquiridos, procurando asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada

texto.

LGB5.1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, textos literarios para

desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dun texto

axeitad á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos

adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

B5.2. Comparar textos literarios e non literarios e diferenciar textos dos tres grandes xéneros

a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

LGB5.2.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e

similitudes.

LGB5.2.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos

característicos máis xerais.

LGB5.3.. Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou

cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos

textos.

B5.4. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñecer a



LGB5.4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece a


B5.5. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e apreciar os seus

compoñentes e procedementos máis relevantes.

LGB5.5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os

seus compoñentes e procedementos máis relevantes.

B5.6. Escribir textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios

adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

LGB5.6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos

coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

B5.7. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe

artística.

LGB5.7.1. Identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos

definitorios.

B5.8. Familiarizarse, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos

que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución

de dúbidas de traballo.

LGB5.8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos

fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de

información básica e a resolución de dúbidas de traballo.


7.3. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN. CONCRECIÓN DOS INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Realizaranse diferentes probas escritas por avaliación. Estarán puntuadas sobre 10

puntos e recollerán os contidos que se traballen en cadatrimestre. Poderán incluír cuestións de

carácter de comprensión textual e de creación pautada de textos. Os exames poderán conter aspectos

teóricos e prácticos relativos aos contidos traballados en cada avaliación e dende o inicio do curso.

Reflectiremos ao lado de cada cuestión, cal é o valor de cada resposta sobre o total da proba. É

importante que o traballo sexa equilibrado.. Tanto nas respostas teóricas como na práctica (,

preguntas sobre a comprensión lectora, estrutura e elaboración persoal de textos de diferente

tipoloxía, gramática, léxico…) será valorada a corrección gramatical, así como a coherencia e a

cohesión na lingua escrita do alumnado.

Por erros graves nas probas, como rexistro de lingua inadecuado, falta de comprensión no

aprendido –-, exceso de erros ortográficos, na acentuación e na puntuación, o alumnado poderá ter

unha avaliación negativa na materia e/ou ver a súa nota no exame reducida ata un máximo de dous

puntos.

Tamén realizaremos probas orais por avaliación, que cualificarán sobre 10 puntos. Nestas

avaliaremos non só a adecuación ao contido, senón tamén as formas de expresión oral, así como o

uso de léxico, morfoloxía e fonética aprendidos durante o curso.

Durante o curso proporase a realización de traballos, tanto en grupo coma individuais. Estes

cualifican tanto no ámbito actitudinal (interese por facelos) como no procedemental (realización dos

mesmos). No caso de que o alumno/a non realice os traballos obrigatorios ou non se axuste aso

encomendado (datas de presentación, que se entreguen traballos copiados…) a cualificación será de 0

puntos.

A actitude na aula e a realización das tarefas encomendadas pola profesora, xunto a aspectos

como a puntualidade, interese amosado cara á materia,interese por aprender, así como outros

aspectos actitudinais (respecto, compañeirismo, intervencións voluntarias, colaboración nos traballos

de grupo…) contribuirán de forma positiva ou negativa, á hora de determinar a nota global do

alumno, tanto en cada avaliación como nos resultados finais de curso.


As actitudes do alumnado valoraranse a través dos seguintes indicadores de logro:

Traballo Práctico

1. Acaba os traballos nos prazos asignados.

2. Fai e presenta os traballos con claridade, orde e limpeza.

3. Coida o material e mantén a orde no lugar de traballo.

4. Traballa ben en equipo.

5. Traballa a diario

Esforzo por progresar

1. Asiste regularmente e puntualmente as clases

2. Trae o material necesario para traballar na clase.

3. Segue con atención as actividades da aula.

4. Realiza as tarefas que se lle asignan para facer fóra da clase.

5. Formula as dúbidas ou dificultades que se lle presentan.

6. Trata de corrixir os erros propios e mostra afán de superación

7. É constante.

8. Demostra interese polo estudio.

Responsabilidade e comportamento social

1. Cumpre as normas de funcionamento da aula e de convivencia social do centro.

2. Respecta os compañeiros e compañeiras e profesorado

3. Controla a súa conduta e as súas emocións e non provoca conflitos.

4. É dialogante, sabe escoitar e respecta a quenda de palabra.

5. Coopera con todas as persoas da aula e coa profesora.

6. Asome responsabilidades e cumpre os seus compromisos.

7. Sabe analizar e criticar razoadamente as opinións e valores alleos.

8. Respecta o ben común e o medio.


En todas as producións escritas terase en conta a estruturación, corrección gramatical e

ortográfica e todos estes aspectos serán minuciosamente avaliados. A experiencia docente indíca que

se producen sensibles melloras na medida en que estes aspectos aparecen reflectidos nas notas, xa que

na maioría dos casos inducen a unha escrita máis atenta e reflexiva. Por tanto descontarase da

puntuación de cada proba escrita (exame, traballo ou texto producido) 0,2 puntos por faltas de

ortografía e ausencia de acentuación diacrítica e 0,1 puntos por ausencia de tiles ou incorrección dos

mesmos. O desconto máximo neste concepto será de 2 puntos.

As cualificacións dos exames teñen un valor orientativo para o alumnado, onde poden

comprobar cal é o seu grao de adquisición dos contidos. A nota de avaliación non fará referencia

apenas ao exame, senón que se valorará TODO o traballo desenvolvido durante o curso e

utilizaranse diversos instrumentos. A ponderación dos distintos instrumentos e procedementos será a

seguinte:

- Unha proba de comprensión escrita, que consistirá nun texto escrito adaptado ao seu

nivel, con preguntas de comprensión sobre o mesmo. Puntuarase de 0 a 10. O valor desta proba é o

25% da nota.

- Unha proba de comprensión oral, que consistirá na audición dun texto e na posterior

resposta ás preguntas que se fagan sobre o escoitado.O valor da proba puntuarase de 0 a 10 e

supoñerá o 25% da nota.

- Unha proba de expresión oral, que consitirá na lectura dun texto, ra realización dun

diálogo e /ou nunha breve exposición oral. Puntuarase de 0 a 10. O valor desta proba é o 25% da

nota.

Ponderación na nota de avaliación Instrumentos de Avaliación

25%Exames e probas escritas que recollan contidos léxicos, gramaticais e

ortográficos impartidos na aula. .Puntuarán de 0 a 10.

25 %Unha proba de comprensión escrita, que consistirá nun texto adaptado

ao seu nivel con cuestións de comprensión sobre o mesmo. Puntuarase de 0 a 10.

25%Unha proba de expresión oral, que consistirá na lectura dun texto, na

realización dun diálogo coa profesora e/ ou nunha breve exposición oral. Puntuarase de 0 a 10.

25%Unha proba de comprensión oral, que consistirá na audición dun texto

e na posterior resposta ás preguntas que se fagan sobre o escoitado. Puntuará de 0 a 10.


Xa que a avaliación é continua e sumativa, non se establecerá notas medias entre as

avaliacións, senón que a nota recollida na avaliación de xuño é a que corresponde á evolución da

aprendizaxe durante o curso.

No suposto de que un alumno ou alumna falte a un exame, deberá traer xustificación

documentada (tal e como se recolle no RRI deste IES) para que se lle faga noutro día. Se un

alumno/a copiase nalgunha das probas realizadas durante o curso, ben fóra ou dentro da aula, será

avaliado nese trimestre cun 0..

En setembro só se cualificará o exame desta convocatoria extraordinaria, a cal incluirá

cuestión sobre calquera aspecto ou contido traballados na aula. No exame reflectiremos ao lado de

cada cuestión cal é o seu valor sobre o total da proba. Ao igual que o resto do curso será valorada a

corrección gramatical, así como a coherencia e a cohesión na lingua escrita do alumno/a. Por erros

graves nestes aspectos (textos mal estruturados, rexistro de lingua inadecuado, falta de comprensión

no aprendido –ou exceso de erros ortográficos, na acentuación e na puntuación, etc. Valorarase o uso

preciso do vocabulario. A má presentación e os erros ortográficos poden descontar ata 2 puntos

(descontarase 0’5 por má presentación, 0’1 por fallos ortográficos e 0’2 por erros ortográficos

graves). En casos extremos poderán supor o suspenso.

No exame é importante que o traballo sexa equilibrado. Debe contestas, polo menos, un 75%

do exame, evitando deixar preguntas en branco.

Aspectos avaliables son:

-Presentación (limpeza, marxes, sangrías);

-Caligrafía;

-Ortografía da palabra (acentos, grafías) e da oración (signos de puntuación);

-Vocabulario e redacción (riqueza, precisión, claridade, estilo);

-Aspectos gramaticais (concordancia, sintaxe):

-Información suficiente, clara, relevante e fiábel;

-Creatividade, orixinalidade. Creatividade na elaboración de respostas que amosen a

comprensión dos temas propostos e non unha simple repetición memorística.

A proba de setembro será valorada entre 0 e 10 puntos.


8. INDICADORES PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE

A reflexión sobre a propia práctica docente é a mellor vía posible de formación permanente,

especialmente, cando se fai con rigor e coa axuda de instrumentos válidos.

Neste sentido, no departamento de Lingua Portuguesa utilizaranse os seguintes indicadores

para avaliar o proceso do ensino e da práctica do profesorado da materia.

A.-Preparación do ensino da materia

A.1.- Domina os contidos da materia e o marco curricular.

A.2.- Coñece as características, coñecementos e experiencias do alumnado.

A.3.- Domina a didáctica da materia.

A.4.- Organiza os contidos e os estándares de aprendizaxe de maneira coherente co marco

curricular e as particularidades do alumnado.

A.5.- As estratexias de avaliación son coherentes cos estándares de aprendizaxe, e permiten

demostrar a todo o alumnado o aprendido.

B.- Creación dun ambiente propicio para a aprendizaxe

B.1.- Establece un clima de relacións de aceptación, equidade, confianza, solidariedade e

respecto.

B.2.- Manifesta altas expectativas sobre as posibilidades de aprendizaxe e desenvolvemento

de todos os seus alumnos.

B.3.- Establece e mantén formas consistentes de convivencia na aula.

B.4.- Establece un ambiente organizado de traballo e dispón os espazos e recursos en función

das aprendizaxes.

C.- Ensino para a aprendizaxe de todo o alumnado

C.1.- Comunica de forma clara e precisa os obxectivos e contidos da materia

C.2.- As estratexias de ensino son coherentes, motivadoras e significativas para o alumnado


C.3.- O contido da clase é tratado con rigorosidade conceptual e é comprensible para o

alumnado.

C.4.- Utiliza metodoloxías baseadas nas TIC.

C.5.- Optimiza o tempo dispoñible para o ensino.

C.6.- Promove o desenvolvemento do pensamento.

C.7.- Avalía e recolle o proceso de comprensión e ampliación dos contidos por parte do

alumnado.

D.- Responsabilidades profesionais como profesor

D.1.- O profesor reflexiona sistematicamente sobre a súa práctica.

D.2.- Constrúe relacións profesionais e de equipo cos seus compañeiros.

D.3.- Asume responsabilidades na orientación do seu alumnado.

D.4.- Propicia relacións de colaboración e respecto cos pais.

D.5.- Manexa información actualizada sobre a súa profesión, o sistema educativo e normativa

vixente.

D.6.- Participa e comprométese con Proxecto Educativo do centro.

D.7.- Organiza e participa nas actividades colectivas do centro.

Os instrumentos para avaliar os anteriores indicadores poderían ser algúns dos seguintes,

segundo o caso:

Autorreflexión do profesorado sobre a súa práctica docente.

Análise do cumprimento dos diversos aspectos da programación (obxectivos, contidos,

metodoloxía,...).

Análise dos resultados académicos.

Reunións entre o profesorado.

Enquisas persoais ou anónimas ao alumnado sobre diferentes aspectos.


9. PROGRAMA DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DE MATERIAS PENDENTES

9.1. MATERIA DURANTE O CURSO

A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumnado será continua, polo que implicará un

seguimento do proceso e dos resultados das aprendizaxes ao longo de todo o curso. En cada

avaliación faranse probas orais e escritas que recollan contidos da avaliación anterior, de maneira que

se poida valorar a progresión do alumnado na materia.

9.2. MATERIAS PENDENTES DOUTROS CURSOS

No curso actual non hai alumnos con esta materia pendente.


10. PROCEDEMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN INICIAL

Nos primeiros días do curso escolar en setembro poderase realizar unha proba específica

sinxela para avaliar o grao de dominio dos contidos mínimos que se consideran imprescindibles para

construír sobre eles as novas aprendizaxes propias da materia. Esta proba non terá repercusión na

cualificación da materia.

Antes da sesión de avaliación inicial, mediante observación directa nas clases, tamén se

recollerá información das peculiaridades da forma de aprender de cada alumno/a (habilidades,

estratexias e destrezas desenvolvidas, é dicir, manexo de procedementos) así como información sobre

o grao de integración social do alumno/a (consigo mesmo, cos compañeiros e compañeiras e co

profesorado).


11. PROGRAMAS ESPECÍFICOS PERSONALIZADOS PARA O ALUMNADO REPETIDOR

Non procede, xa que é o primeiro ano que se imparte esta materia en 2º de ESOe non hai

alumnado repetidor.


12. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Cada alumno e cada alumna é distinto dos demais. Os seus coñecementos, ideas e crenzas

previas son distintos; tamén o son as súas capacidades, os seus ritmos de desenvolvemento e de

traballo e o seu estilo de aprendizaxe.

Atender á diversidade do alumnado é a única alternativa á aprendizaxe non comprensiva de

moitos alumnos e alumnas. Se queremos que todos aprendan non podemos pensar que todos saben o

mesmo, adquiren as mesmas capacidades, teñen os mesmos intereses ou a mesma maneira de

aprender.

Atendendo a estas características, procuraremos que esta materia permita desenvolver o

máximo as capacidades do alumnado que así o demande, e na mesma liña faremos un seguimento o

máis personalizado posible co fin de que cada alumno/a desenvolva ó máximo as súas

potencialidades. Para iso, cando na aula se detecten casos de alumnos/as que requiran unha atención

especial referente ao seu proceso de aprendizaxe ou comportamental, incorporaranse actividades

específicas que permitan a adquisición de aprendizaxes a distinto nivel, informando tamén desta

situación ao titor ou á titora correspondente.

12.1. ALUMNADO CON ALTAS CAPACIDADES INTELECTUAIS

Axustar a resposta educativa para este alumnado supón ter claro cales son as necesidades

educativas que presenta. Pódese afirmar que, en xeral:

Precisa dunha ensinanza adaptada, cun enfoque multidisciplinar nun contexto

educativo enriquecido e dinámico, estimulante para o seu desenvolvemento.

Require do acceso a recursos e materiais adicionais, que deben ser planificados

especificamente.

Cómprelle flexibilidade no seu horario e nas súas actividades, polo que é conveniente

que, cando sexa posible, deixemos que continúe co traballo ata que estea seguro e satisfeito coa tarefa

realizada.

Precisa participar moi activamente no proceso de ensinanza e aprendizaxe e ter a

oportunidade de poder poñer en práctica as súas habilidades.

Élle imprescindible un contorno no que se valoren as ideas creativas e orixinais, máis


cá repetición dos contidos.

Cómprelle un clima social no que se sinta aceptado, e precisa de orientación no

manexo das relacións interpersoais e sociais.

En consecuencia, a sobredotación precisa, por un lado, unha resposta diferenciada e

diversificada, con estratexias de ensinanza e aprendizaxe de acordo cos recursos intelectuais que

manexan as persoas que a manifestan. Pero por outro lado, tamén precisa que esa resposta

diferenciada sexa consecuencia dun continuo de medidas graduais que teñen o seu inicio nas medidas

de atención á diversidade recollidas nos documentos institucionais do centro. As estratexias

empregadas con maior frecuencia son as seguintes:

12.1.1. Medidas de enriquecemento

Estas medidas baséase na individualización da ensinanza e consisten en deseñar programas

axustados ás características de cada alumno ou alumna, ao tempo que estes se manteñen co seu grupo

clase. Teñen a vantaxe evidente de non producir consecuencias negativas na súa socialización. En

ocasións, o enriquecemento tense entendido como a elaboración de programas paralelos aos

ordinarios, que se aplicaban de xeito simultáneo a eles e que non tiñan conexión coas actividades que

realizaba o resto da clase.

A día de hoxe recoméndase optar por axustes no programa ordinario, é dicir, por adaptacións

do currículo que se acomoden ás súas necesidades concretas de aprendizaxe e desenvolvemento e que

serán tanto máis significativas canto maiores sexan esas necesidades educativas.

Como todas as medidas de adaptación curricular, deben ser establecidas de maneira integral,

que van desde as medidas máis xerais nos documentos do centro, pasando polas adaptacións da aula

(na metodoloxía, nos materiais, nos agrupamentos, etc.) ata chegar á adaptación curricular

individualizada, que está suxeita a unha regulación específica establecida na nosa normativa.

Na elaboración das adaptacións curriculares individuais de alumnado con sobredotación, o

máis frecuente é o uso de dous tipos de estratexias:

As adaptacións curriculares de ampliación ou enriquecemento vertical: consisten en


aumentar a cantidade de contidos por aprender nunha ou varias áreas.

A ampliación curricular de enriquecemento horizontal: o aumento cuantitativo de

contidos queda nun segundo lugar, mentres que prevalece a súa profundidade e a realización de

interconexións entre os contidos que se aprenden.

12.1.2. Traballo por proxectos

A proposta dun enfoque metodolóxico por proxectos facilitará a permanencia no programa do

grupo, a interdisciplinariedade tan efectiva neste tipo de alumnado e a posibilidade dun avance

persoal acorde coas propias capacidades.

12.1.3. Medidas de aceleración

Supoñen unha flexibilización do período de escolarización. Esta medida excepcional baséase

fundamentalmente na competencia curricular e poderase adoptar cando se considere que os

obxectivos acadados pola alumna ou alumno superan os establecidos, pero tendo en conta tamén se é

unha medida axeitada con respecto ás restantes facetas do seu desenvolvemento persoal.

É unha medida que aparece recollida na lexislación galega con dúas posibilidades:

Por un lado, anticipar o inicio das etapas educativas.

Por outro, reducir a duración da escolaridade obrigatoria.

Esta resposta educativa só é aconsellable se, tras a aplicación doutras medidas de atención

menos excepcionais, o alumno ou alumna conta coa axeitada madurez emocional e social, xa que do

contrario pode aumentar a disonancia entre estes dous aspectos.


13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS DA PROGRAMACIÓN

13.1. PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES

Tal como se recolle nos obxectivos xerais do proxecto educativo do noso centro, o obxectivo

fundamental é o exercicio da educación entendida como un proceso de maduración humana, que

estimule o interese polo estudio e o espírito de superación, e que fomente a integración social e a

realización individual, tanto intelectualmente como laboral do alumnado.

Así, desde esta materia tamén se quere transmitir unha serie de valores ao noso alumnado para

que os apliquen á súa vida cotiá. Entre outros valores traballaranse os seguintes:

A) Aprender a ser responsable. Explicar as responsabilidades que deben aprender a adquirir

os alumnos e alumnas para poder formarse máis axeitadamente como persoas:

Responsabilidade cun mesmo ou mesma. Responsabilidade coas tarefas a desenvolver. Responsabilidade no consumo. Responsabilidade coa sociedade.

B) Aprender a ser respectuoso/a. Aportar información, reflexión e debate sobre os catro

ámbitos nos que debemos aplicar o respecto se queremos conseguir unha convivencia equilibrada:

Aprender a ser respectuoso cun mesmo ou mesma. Aprender a ser respectuoso cas/cos demais. Aprender a ser respectuoso co entorno. Aprender a ser respectuoso coa diferenza.

C) Aprender a ser empático/a. Explicar a necesidade de ser quen de entender os/as demais,

de poñernos no seu lugar, para así, fortalecer as relacións humanas, fomentar a comunicación entre as

persoas e mellorar a sociedade. Poderían tratarse os seguintes temas:

Sensibilidade cas/cos demais. Solidariedade e cooperación. Amizade. Civismo.


D) Aprender a autorregularse. Explicar a importancia do autocoñecemento. Se o alumnado

se coñece a si mesmo será capaz de controlar os seus impulsos negativos e poderá afrontar as

contrariedades cunha actitude máis positiva. Os puntos a traballar serían:

Autocoñecemento. Autocontrol das emocións. Aceptación das normas. Alegría e optimismo.

13.2. TRATAMENTO DO FOMENTO DA LECTURA

Desde esta materia, e tendo en conta o plan lector do centro, intentaranse levar a cabo

propostas de traballo onde xurdan procesos implicados na competencia lectora como os seguintes:

Comprender globalmente (capacidade para identificar a idea principal do texto).

Obter información (capacidade para extraer información do texto).

Elaborar unha interpretación (capacidade para extraer o significado e realizar inferencias

a partires do lido).

Reflexionar sobre o contido do texto (capacidade para relacionar o contido do texto cos

coñecementos previos).

Reflexionar sobre a estrutura dun texto (capacidade de relacionar a forma do texto coa

súa utilidade e función).

Para iso, algunhas das actividades propostas poden ser:

Dedicación á lectura naqueles temas teóricos da materia, de maneira que esa lectura vaia

acompañada coa explicación correspondente do profesorado. Posteriormente, o alumnado podería

elaborar esquemas que lle axudasen a estruturar os temas, servindo estes como ferramenta de

aprendizaxe.

Lectura de textos recollidos en libros, revistas ou prensa relacionados coa actualidade ou

coa Lingua e a Literatura..

Realización de traballos de investigación acerca dos distintos contidos da materia.


13.3. TRATAMENTO DO FOMENTO DAS TIC

Utilizaranse modelos didácticos sinxelos, ao alcance de todo/a profesor/a que saiba utilizar un

editor de textos, enviar mensaxes e navegar por Internet, cuxa aplicación na aula realmente facilite o

seu traballo.

► O alumnado pode presentar os seus traballos en formato dixital. Estes traballos serían

realizados de maneira individual ou en grupo por encargo do/a profesor/a. O que se presenta serve de

repaso para o resto dos/as alumnos/as e facilita a participación dos/as que queiran corrixir ou engadir

algo. Foméntase a expresión oral e a argumentación. O/A profesor/a comenta, corrixe e valora.

► Corrección "entre todos" de exercicios en clase. O/A profesor/a ou os propios estudantes

por indicación do/a profesor/a, poden ir presentando e comentando os exercicios que realizaron en

formato dixital ou en papel (neste último caso necesítase un lector de documentos para proxectar os

exercicios). Todos poden expoñer dúbidas e ideas.

► A actualidade entra nas aulas. Proxectando as imaxes das noticias dos periódicos dixitais

pódense comentar temas de actualidade relacionados coa materia, debater sobre conflitos, xulgar e

explicitar valores, etc...

► Exercicios "a medida". Cando se dispón de ordenadores de apoio na aula, o profesor/a

pode encargar a algúns/algunhas alumnos/as que vaian realizando determinados exercicios; algúns

poden ser autocorrectivos e outros requirirán que o/a alumno/a entregue un traballo.

13.4. TRATAMENTO DO FOMENTO DA CONVIVENCIA NO CENTRO

A través da materia e tendo en conta o plan de convivencia do centro intentarase:

► Contribuír ao labor de concienciación sobre a importancia dunha axeitada convivencia

escolar que permita unha mellor relación ensinanza-aprendizaxe.

► Detectar o antes posible conflitos que poidan xurdir nas aulas para resolvelos de maneira

pacífica.

► Establecer normas de funcionamento e organización das clases da materia.


► Motivar ao alumnado para que comece a interiorización da cultura do diálogo e a

mediación.

► Fomentar o respecto entre todos os membros da comunidade e a integración de todos os

alumnos/as no centro.

► Fomentar a realización de actividades que potencien o respecto á diversidade.

13.5. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO PROXECTO LINGÜÍSTICO

As actuacións que se levarán a cabo desde a materia para desenvolver o proxecto lingüístico

serán as seguintes:

► Respectarase a lingua establecida polo proxecto lingüístico para a docencia da materia.

► Utilizaranse as medidas de apoio e reforzo establecidas para o correcto uso lingüístico

educativo, para alcanzar o obxectivo de fomento do plurilingüismo.

► Adoptaranse medidas para que o alumnado con insuficiente dominio das linguas poida

seguir con aproveitamento as ensinanzas que se lle imparten.

► Colaborarase nas actividades organizadas para a dinamización da lingua galega.


14. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Se ao longo do curso temos coñecemento dalgunha actividade cultural axeitada para eles

(teatro, cinema, exposicións…) tentaremos que poidan asistir.

Celebraremos o 25 de abril. Revoluçao dos cravos.

Colaboraremos coa revista do centro con algunha colaboración en Portugués.


15. PROCEDEMENTOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN

Ao finalizar o curso en xuño, o departamento elaborará unha memoria final onde se recollerán

os seguintes puntos en relación a esta materia:

A) Porcentaxe do cumprimento da programación.

B) Xustificacións da parte da programación non impartida.

C) Modificacións introducidas durante o curso en relación coa programación didáctica.

D) Motivos das modificación feitas.

E) Propostas de melloras para a programación didáctica do próximo curso.

F) Análise dos resultados das avaliacións do alumnado en relación cos cursos anteriores.

Insuficiente Suficiente Ben Notable Sobresaliente

Curso ----------

Curso ----------

Curso ----------

Posteriormente, finalizadas as probas extraordinarias de setembro, modificarase a anterior

táboa segundo os resultados obtidos.

1€¦ · web viewfonética e fonoloxía. os fonemas do português. o afi e o sam-pa. o alfabeto...

Documents