# 24. - nplgdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/iveria_2011_n24.pdf24 iveria 5 yurznis,...

16
xelis mowera: tfiliss, `iveriis~ redaqciaSi, mTawmindis quCaze, Sioevis saxlebis zemod. #5 quTaiss, anton lorTqifaniZis biblioTekaSi. sapolitiko da saliteraturo gazeTi. # 24. gamodis xuTSabaTobiT !*&& o8 weliwadi pirveli `iveriis~ fasi 1877 wels. aTi Tvisa, gagzavniT da gaugzavnelad . . . 6 man. - TiTo nomeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - 15 kap. Tu saWiroeba moiTxovs, redaqcia gaasworebs da Seamoklebs dasabeWdaT gamogzavnil werilebs. gancxadeba miiReba qarTulsa da rusuls enaze. fasi 1 lari 11 agvist. saZiebeli: I. saqarTvelos matiane. _ II omis ambebi. _ III. sapolitiko mimoxilva. _ IV mgzavris werilebi svaneTzed (Semdegi). _ V. brZola romis dasapyroblad (Semdegi) _ VII. gazeTebidgan amokrefili ambebi. msurvelT SeuZlianT moiTxovon `iveria~ pirvelis mariamobisTvidam pirvels momavals ianvramde. fasi am xuTis Tvisa sami maneTia. saqarTvelos matiane _ agvistos pirvels dReebSi qalaqSi movida ruseTidam Renerali Cerniaevi, romelic SarSan serbiaSi mTavar sardlad iyo serbiis mxedrobisa. qalaqSi amas sadili gaukeTes. 6-s agvis-Renerali Cerniaevi kurukdaras wavida. _ 8 agvistos Rame golovinis praspektzed waekida cecxli Sioevis saxlebs da duqnebs da TiTqmis sul gadiwva. SesaniSnavia, rom `paJarni kamanda~ gvian movida da mosvlis Semdegac ise ver gaisarja, rogorc gaWireba moiTxovda. 9-s agvistos cecxli kidev iyo imodenad, rom zogan alic amodioda. `iveriis~ korrespondenciebi. surami. didi moZraoba axla Cven suramSi. ise ireva xalxi, ise mRelvarebs, rom ZaRli patrons ver poulobs. ra juris da jinSis adamians ar naxavT aqa? saca gaivli, yovel fexis wadgmaze dagvxvdebian: samxedro heqimebi, wiTel jvriani qalebi, mosulni moskovidam daWrilebis mosavlelaT, bluziani iqaurive axalgazda da sxva xnis kacebi, sazafxulod mosulebi da fer- wasulni SimSilisagan, fexT SiSveli, godreb akidebuli berZnis qalebi da sxva ar vici vina... aq rom keTdeboda ficrulebi daWrilebisaTvis didi xania mzaT aris da Sig kidec ikurnebian brZolis velze daWrilebi. aq suramSi ori rigi saavaTmyofebi aris. erTia gamarTuli moskovis aznaurebis xarjiTa, meore samTavro xarjiT. Senobebi aqvT ficrebisa. Sinagani ganwyobileba da avaTmyofebis movla pirvelisa Cinebulia. avaTmyofebi Zalian pativSi hyavsT. moiyvanes isini Tu ara, maSinve tanT gamoucvales, Semoses sufTa da kargis perangebiT da Caawvines rkinis sareclebSi, romelnic morTulni arian rbilisa da fafukis baliSebiT da leibebiT. moskovis sajanmrTelo sazogadoebis saavaTmyofo Sesdgeba samis ficrulisa da oris karavisagan, romlebSiac am Jamad ikurnebian as-aT kacamdisin;

Upload: others

Post on 27-May-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

xelis mowera: tfiliss, `iveriis~ redaqciaSi, mTawmindis quCaze, Sioevis saxlebis zemod. #5 quTaiss, anton lorTqifaniZis biblioTekaSi.

sapolitiko da saliteraturo gazeTi.

# 24.

gamodis xuTSabaTobiT

!*&& o8weliwadi

pirveli

`iveriis~ fasi 1877 wels.aTi Tvisa, gagzavniT da gaugzavnelad . . . 6 man. -TiTo nomeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - 15 kap.

Tu saWiroeba moiTxovs, redaqcia gaasworebs da Seamoklebs dasabeWdaT gamogzavnil werilebs.

gancxadeba miiReba qarTulsa da rusuls enaze.

fasi 1 lari

11 agvist.

saZiebeli: I. saqarTvelos matiane._ II

omis ambebi._III. sapolitiko mimoxilva._IV

mgzavris werilebi svaneTzed (Semdegi)._V.

brZola romis dasapyroblad (Semdegi)_VII.

gazeTebidgan amokrefili ambebi.

msurvelT SeuZlianT moiTxovon `iveria~

pirvelis mariamobisTvidam pirvels momava ls

ianvramde. fasi am xuTis Tvisa sami maneTia.

saqarTvelos matiane

_ agvistos pirvels dReebSi qalaqSi movida

ruseTidam Renerali Cerniaevi, romelic

SarSan serbiaSi mTavar sardlad iyo serbiis

mxedrobisa. qalaqSi amas sadili gaukeTes. 6-s

agvis-Renerali Cerniaevi kurukdaras wavida._ 8 agvistos Rame golovinis praspektzed

waekida cecxli Sioevis saxlebs da duqnebs da

TiTqmis sul gadiwva. SesaniSnavia, rom `paJarni

kamanda~ gvian movida da mosvlis Semdegac ise

ver gaisarja, rogorc gaWireba moiTxovda. 9-s

agvistos cecxli kidev iyo imodenad, rom zogan

alic amodioda.

`iveriis~ korrespondenciebi.

surami. didi moZraoba axla Cven suramSi. ise

ireva xalxi, ise mRelvarebs, rom ZaRli patrons

ver poulobs. ra juris da jinSis adamians ar

naxavT aqa?

saca gaivli, yovel fexis wadgmaze

dagvxvdebian: samxedro heqimebi, wiTel jvriani

qalebi, mosulni moskovidam daWrilebis

mosavlelaT, bluziani iqaurive axalgazda da

sxva xnis kacebi, sazafxulod mosulebi da fer-

wasulni SimSilisagan, fexT SiSveli, godreb

akidebuli berZnis qalebi da sxva ar vici vina...

aq rom keTdeboda ficrulebi daWrilebisaTvis

didi xania mzaT aris da Sig kidec ikurnebian

brZolis velze daWrilebi. aq suramSi ori rigi

saavaTmyofebi aris. erTia gamarTuli moskovis

aznaurebis xarjiTa, meore samTavro xarjiT.

Senobebi aqvT ficrebisa. Sinagani ganwyobileba

da avaTmyofebis movla pirvelisa Cinebulia.

avaTmyofebi Zalian pativSi hyavsT. moiyvanes

isini Tu ara, maSinve tanT gamoucvales, Semoses

sufTa da kargis perangebiT da Caawvines rkinis

sareclebSi, romelnic morTulni arian rbilisa

da fafukis baliSebiT da leibebiT. moskovis

sajanmrTelo sazogadoebis saavaTmyofo

Sesdgeba samis ficrulisa da oris karavisagan,

romlebSiac am Jamad ikurnebian as-aT kacamdisin;

Page 2: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a2 # 24.

oc-da-aTi kaci srulebiT gamTeldnen, xuTni_

daixocnen. ors samTavro saavaTmyofoebSi,

me 31 da 34 ikurnebian as samoc kacamdisin. am

ukanasknelis ganwyobilebaze veras mogaxsenebT,

radgan didi xani ar aris rac daarsebulia da jer

arc ki vyofilvar iqa.

am Tvis 26-sa maTma umaRlesobam kavkasiis

mTavar sardlis meuRlem didma kneinama inaxula

aqauri saavaT-myofoebi. rogorc gavigeT madli

ubZanebiaT am saavaTmyofebis gamgebelis _

SeremetievisaTvis.

am Tvis 23-sa movida suramSi somxebis

arxiepiskoposi aivazovski. suramelebma didi

ambiT da zarebis rekiT Seiyvanes saydarSi,

sadac iman suramelebs gaduxada madli aqauris

saswavlebelis kargaT win wayvanisaTvis. `me

didis siamovnebiT wavikiTxe gazeTSi mSak Tqven

saswavlebelze qeba da imaze ro aq suramSi

keTdeba saswavlebelisaTvisa saxelebi; didaT

visiamovne da ager gixdiT sakuTar Cems guliTaT

madlobas da imedi maqvs, momavalSiac ukeT

ecdebiT am saganze Tqvenda sasargebloT da

Cvenis somxebis winaparebis gasaxareblaT,~

sTqva arxiepiskoposma mcire locvis Semdeg._

magram Cveni qarTvelebi am saganze e. i.

saswavlebelze yurebsac ar ibertyen, Tumca ki

romel glexTanac imaze baas daviwyobT, gvesmis:

,,an, rodis iqmneba CvenTvis is bednieri dRe, ro

magaze gvipatronos vinmemo, magram sad aris

patronio. ...

s. bavreli.

kasp da graklis xid Sua, dabla mtkvris piras,

aris orasi dRiuri urwyavi miwa, romelic ekuTvnis

amilaxvrianT da romelsac aSinaurs eZaxian. am

miwebs sof. grakalSi mcxovreblebi xvnen xolme.

am miwebSi wreul mSvenieri yanebi mdgara, ise rom

simaRliT, kacs welamdin moadgeboda. mTeli

zafxuli SviliviT Sescqerodnen ubeduri glex-

kacebi, radganac yvela naklulevanebis dafarvas,

da gabRinZulis muclianebis dakmayofilebas

sul am mosavalidam moelodnen. magram mkaTaTvis

6-s erTi imaTeburive glex-kaci yanebSi saWmels

xarSamda, da uecraT naperwkali gadavarda, da

moedo cecxli iq dadgmul sameulebs, da Tumca

namdvilaT ar vici magram sakmaoT ki daewyoT

momkilebi. ubedurebi ras moifiqrebdnen, rom

mzaT momkils, am gvari ubedureba ewvevaT. Tqveni

mteri iyos rac glexebs dRe daemarTaT, imodena

amagze, da Winaxulze carielebi darCnen. axla

gamoZieba aris daniSnuli Tu rogor gadaiwo. aba

es glexi ZalaT xom ar daswvamda?

ase mogaxseneben oci dRisa momkuli yana

daiwovo.

qvemo qarTlidam. wreul aqeTken Zriel

kargi mosavalia purisa. TiTon glex-kacebi

amboben rom karga xania amisTana mosavalsa

ara vRirsebivarTo. TiTo patara kalodam

eqvsi Svidi tomara kargi puri adis, magram ra

gamovida, patrons mesamedic ara rCeba Tavis

nawom-nadagisa. im sicxe papanaqebaSi, rodesac

adamiani saxlSiac ki iwvis sicxiT, im dros

glex kaci mTeli dRe waxrili mkis da Camosdis

sacodavs wurwuriT ofli; da Tu erTi bewo

niavi dahberavs im dros, maSin glex-kacs ase

hgonia exla davibadeo. erTi kacma Tqvas risTvis

an visTvis? maTTvis vinc mxarTeZozed aris

wamowolili, da roca mosavlis dro mova da

mza-mzareulaT waiRebs mis mesamed naSromsa.

TiTqo glex-kaczed bevrs ara vina Sromobs, da

risagan aris rom igi yvelazed ufro sawyalia.

es mkiTxvelmac kargaT icis risaganac aris. maT

Znebs ro Sexedos kacma, TiTqo ityvis kaci, ra

uWirT amodena puri mosvliaT, rom or weliwads

kargaT eyofao. magram ager dauwyes purs lewva

da kalosac Semoxvevian poRosa da mikirtumebi

TavianTis uSvelebelis CanaxiTa, aRarc ki

aclian sawylebs, rom mSvidobianad galewon.

aba raRa guli eqnebaT, rodesac uyureben,

rom jer naxevari arc ki gaulewiaT, da cru

movaleebi ki swewen pursa. erTi kacma hkiTxoT im

urjuloebs, ra Sroma gauweviaT am mosavalzed,

Page 3: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 3

rom amodena CanaxiT iwyven pursa da unaxevreben

nawom-nadagsa. raRaca xuTi maneTi miuciaT

glex-kacisaTvis da imaSi exla xuTi kodi puri

miaqvT. ai ase usamarTloT miaqvT glex-kacis

cxovreba. meti ra Rone gvaqvs rom ar mivceTo,

ase ambobdnen sawylebi, Cven yovelTvis fuli ara

gvaqvs da iZulebuli varT rom nisiaT aviRoTo.

garda amisa mTeli sof. xidisTavis venaxebi

TiTqmis gorelebs ekuTvnis, zogi giraos

weriliT da zogi sakuTrebiT, da mometebuli

nawili Rvinis mosavlisa mogiravnebs miaqvT,

samoc Tumnis sargebelSi ormoci koka Rvino

miaqvT, romelic koka ukanaskneli rva maneTaT

Rirs. erTi am gvarTagani vaWari cxovrobs

gorsa, romlisaganac mTel xidisTavis glex-

kacebs tyavi aqvT amZvrali. ase gasinjeT Tavis

biZasac ki ar indobs gasayvlefaT. am uRmerTo

kacs usesxebia Tavis biZisaTvis, romelic

xidisTavis glexia, oci Tumani da sam Tu oTx

weliwadSi ormoci Tumani gauxdia. yovel

eqvs Tves sargebeli uangariSnia da Tavnzed

misula, amaobaSi ormoci Tumani Seudgenia,

mere imisTana uwyalo Raribi colSvili

darCenia Tavis sikvdilis Semdeg am kacs, da

mainc kidev exlac sargebels erTi oraT arTmevs

da ise awiokebs amodena qulfaTs, rom amaTi

codviT vin ar Sewuxdeba. im urjulos ki qvis

guli aqvs sworeT. ai am gvari kacebis xelSi

arian Cacvivnulni zogierTa xidisTavelebi. am

sawylebs zed saqonlis Turqulic daerToT da

zogma lewva Seayena. saSineli uwvimobac aris

aqeT, foTols rom SexedoT ase SemWknaria, rom

sworeT Semodgomis foTolsa hgavs.

qvemo qarTleli qali.

20-s ivliss.

quTaisi._gvalva, Walebis sruliad amowva

mudmiv sicxeebisagan, vazis avaTmyofoba,

pirutyvis TurquliT da adamianTa mucelaTi. . .

. . . . . . . ...ai ras moeswro am Jamad imereTi, guria

da samegrelo!....

yvelaferi gvatyobinebs rom axlo momavalSi

aucileblaT mogvelis SimSili, magram vin gvyavs

mSveleli? CvenSi xom iosebni ver gamoCndebian,

rom SarSandelis uxvis mosavlisagan xalxisTvin

sakmao sakvebavi gadasdvan...sad qarTvelebi da

sad iosebni! CvenSi_luarsabi da darejani_ai es

kargaT mesmis ..

mazris ufrosni, TavianT moxeleebTagan

Semdgar amaliT da mamasaxlisni sruliadac ar

swuxan rom xalxi gaWirvebulia da fiqraTac ar

mosdiT rom Turquls da mucelas mainc mouspon

gza; Tavad-aznaurobis da glexebis karga bloma

nawili omSia, da vinc ojaxobaSi darCenilan

sakvirvelis gul-grilobiT Sescqerian Zriel

cuds awmyos da ufro glaxas myoobadsa....

imdeni sikeTe me da Sen mkiTxvelo, ramdenic

baTmani puris fqvili, Wadis fqvili, anu simindi,

Romi da sxvani adamianis arsebiTni sakvebavi

gaiyida da iyidebeba, marTali rom vsTqvaT karg

fassac viRebT (Cvenis WkuiT), magram SimSili

rom karzed mogvadgeba fuli ras gviSvelis?

Cven xom imisTana qveyanaSi ara varT, sadac samas

oTxas versidgan or sam dRes moaqvT saqoneli....

qiziyi mainc ar gaxsovT?..

naTqvamia: glexis gaCenaSi RmerTi ar reviao,

magram ufro marTalia, rom qarTvelis gaCenaSi

ar revia RmerTi.....

rogorc viciT 30 mosaxle qobuleTlebi

sxva da sxva mizezebis gamo iZulebulni iyvnen

gardmosaxlebuliyvnen ozurgeTis mazraSi;

mmarTebloba amaT kacis Tavze abazs aZlevs

dReSi, magram mogexsenebaT ra siZvirea am JamaT

yovelgan da gansakuTrebiT guriaSi....axla

warmoidgineT maTi mdgomareoba: am abaziT Wamon

Tu svan, daixuron Tu Caicvan?...sworeT sacodav

mdgomareobaSi arian ubedurni: dafxrewilis

tanisamosiT, Zalian xSiraT mucel carielni,

da dabebrebulis xelebiT, romelnic amtkiceben

rom maTni patroni sruliadac ar yofilan

sxvis anabarad, anu tyuilad mWamelni, xan da

xan gaiseirneben xolme sofel sofel, da visac

Page 4: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a4 # 24.

Sexedven TiTqo TvalebiT eubnebian: gana Sen

qarTveli ara xar? Tu ho, ratom samuSavos ar

miSovi?....

aq unda mogaxsenoT rom igini sruliad marto

xelni gardmosaxldnen....

raRa gavagrZelo? erTi sityviT maTi

mdgomareoba Zriel Sesacodebelia, da amitomac

Zriel samadlo saqmes izams pativcemuli

`iveria~, rom maT sasargebloT xelis moweras

gamarTavdes.

imereTi._quTaisis qvemoT soflebSi Zlier

gaxSirebulia mucela, wiTela da zogan yelis

tkivilica, saxeldobr, maRlakSi, gubSi,

kuxSi, jixaiSSi, xonSi, kulaSSi da sxv. zogs

samive erTad emarTeba mucela, wiTela da yelis

tkivili. dRe erTia da ors sams mkvdars marxaven.

erTic senia gaxSirebuli ̀ TaTris Wirs~ eZaxi-

an CvenSi. imiTi avaT myofi mucelSi faRaraTia

da tanzed Savad, anu TeTrad damuwukebulia Savi

muwukebi avaTmyofis sikvdilis niSania. zogni

am senSi Seamxanagebuls mucelas da wiTelas xedven. jer amis metad ar momxdara, rom es ori `batonebi~ Seamxanagebuliyvnen.

imereTSi sazogadod puris mosavali agreTi jer ar yofila; yurZeni Zlier danacra da simindis mosavali ki dids imeds iZleva.

Telavi_`iveriis~ me-16 numerSi iyo mo-xsenebuli, rom Telavis blaRoCini (solomon firanovi) daemuqra masTan mobaase Tavads (aleqsandre vaxvaxovs,) rom momrigebels mosamarTlesTan giCivlebo. marTlac aRasrula firanovma Tavisi muqara; magram saubedurod Tavisive gasamtyuneblad. am saqmis ganxilva iyo daniSnuli 18 ivniss. momrigebelis mo-samarTlis gardawyvetilebidgan sCans Semdgomi. firanovs Tavis gancxadebaSi cameti mowame hyolia naCvenebi Tavis Tavis gasamarTleblad. Svidi amaTgani aCvenebs, rom 22 maiss Semovida ekklesiaSi blaRoCini da dauwyo trapezs qceva Tavisis joxiT. am dros Semovida a. vaxvaxovic da soflel glexebis TxovniT, hkiTxa firanovs:

ratom aqamdis ekklesias kankeli ara aqvs

gakeTebuli, rodesac amisaTvis fuli karga

xania miRebuli gqoniaT? (blaRoCins es 170

m. ekklesiis fuli namdvilad gamoutania,

eqsarxosis nebarTviT, prikazidam kankelis

gasakeTeblad, magram, rogorc amboben, Tavis

saWiroebisaTvis dauxarjavs). firanovi am

kiTxvazed gajavrebula da Seuferebeli sityvebiT

uTqvams a. vaxvaxovisaTvis karSi gasvla. es

maSinve gamosula; arc damuqrebia blaRoCins da

arc naTloba usrulebia mRvdels am dros, Tumca

ki blaRoCini quCebzed da Tavis gancxadebaSi

amasaca Cioda.

oTxi mowame aCvenebs, rom imaT naxes

gajavrebul saxezed a. vaxvaxovi da sxva ara

SeuniSnavT ra imisTana, rasac blaRoCini swers

Tavis gancxadebaSi. SesaniSnia Cveneba danaSTenis

oris mowamis mRvdlis dimitri xaritonovis

da mTavris (дьяконъ) ivane maisuraZisa. saqmis

garemoeba amaTac TiTqmis iseve uCvenebiaT,

rogorc sxva mowmebs, magram im kiTxvaSi ki, Tu

Cxubis dros naTlisReba sruldeboda ekklesiaSi

Tu ara, mRvdelma aCvena, rom firanovs da

vaxvaxovs baasi mouvidaT naTlobis Semdeg,

xolo mTavarma aCvena, rom Cxubis dros ymawvils

naTlamdneno.

momrigebelma mosamarTlem, rasakvirvelia,

gaamarTla Tavadi vaxvaxovi, romelsac

blaRoCini abralebda Seuracxyofas da keTil

mowiwebis darRvevas ekklesiaSi naTlisRebis

saidumlos aRsrulebis dros.

amboben, rom a. vaxvaxovs saCivari Seaqvs

arqierTan blaRoCins firanovzed da mis mTavar

i. maisuraZezed, pirvelidgan iTxovs Tavis

Seuracxebis gardaxdas, xolo meoris dasjas,

rogorc ficis gardamxdomlisas.

raWa 30 ivliss._orjel mainc davapire

werilis gamogzavna, magram davbrkoldebodi

xolme sxva da sxva mizezebiT. rogorc amas

wineT gwerdiT raWaSi puri movida uxvad.

Rvinoc kargi unda movides da dabali xarisxis

Page 5: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 5

yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi

ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom

gvalva gvaqvs, es Tu uSvelis Torem imedi

davkargeT. nacarma dasZlia. gvalvam metad avno

simindebsac. rom wina wlebSidac glaxa mosavali

ar xsovnebodeT simindisa, purs amodenas ar

dasTesden da didi zarali mogvecemoda. magram

daSinebulma glex-kacebma puri bevrad meti

dasTeses da arc izarales. 27 am ivlisis Tves iyo

miwis Zvra daba ons da maxloblad missa. miwis

Zvra iyo imdenaT sagrZnobeli, rom stolidam

zogierT ojaxebSi, staqnebi gadmoyara. am saganze

ufro vrclad mogwerT. exla minda mivaqcio

yuradReba erTs saintereso sagans: ukanasknel

dros raWis uezdis zogierT soflebSi ismis xma,

rom yalbi ocdaxuTiani maneTebs asaRebeno da Tu

policiam saCqarod ar miiRo saidumloT zomebi,

amiT didi zarali miecema umecar glexebsac.

amboben rom es bileTebi metad uxeiroT arin

nakeTebio da cotaodeni azri Tu aqvs kacs,

Zaliam advilad Seatyobso. es bileTebi moaqvT

qalaqida- e. i. Tbilisidam gasasaReblad.

ramdoni iyo dawerili droebaSi da sxv. qvemo

raWaSi xidis uqonelobaze, maSin, rodesac zemo

raWaSi Svidi xidi iTvleba, magram visganac

es damokidebulia yursac ar apartyuneben. ra

gveSveleba? bugeulis xidi, romelic gagvikeTa

netar xsenebulma uCastkis naCalnikma abulaZem,

imdonaT mkvidri naxelovani gamodga, rom

mesame weliwadsave Caingra da mas aqeT eqvsma

weliwadma gaiara aravin gvyavs kaci, patroni

mis ganaxlebaze izrunos. kurtnebi isev magrebi

aqvs da amitom SedarebiT bevric ar dasWirdeba.

yovel dRe ismis Civili gaRmarTelebis da

gamoRmarTelebis. gadagvaxdevieT, ramodenic

gsurT, oRond gagvikeTeT xidio, nu gvaxCobTo.

am eqvsis wlis ganmavalobaSi Svidi kaci meti

daixCo. iqneba Tqven mainc gviCvenoT gza, ra gzas

davadgeT, rom mTavrobis yuradReba mivaqcioT am

sagans. am xidis saWiroeba Seiqna sagrZnobelad;

umetesad maSin, rodesac daiwyo moqmedeba xvanWas

amxanagobam, sadac bevri gaRma soflebis raWis,

bugeulis, Savris da sxva. mcxovrebni Semoviden

amxanagebad da amisaTvis navebi gaaCines.

raodenaT saSiSaria am navebiT mgzavroba,

amas cxadaT vxedavT im garemoebidam, romelic

awerili `droebaSi.~ rva Tu xuTi kaci apirebda

dabrunebas Tav Tavis saxlebSi amxanagobidam

wasulni. navi gadubrundaT da Cacvivden wyalSi.

mxolod gangebam gadaarCina daxCobisagan.

amasve unda movelodeT SemdegSidac. zogi Semdeg.

quTaisi, agvistos 1. metad gaWirebuli

mdgomareobaa dRes imereTSi. gangebam ar

gvakmara omianoba da yovel gvari mwuxareba

rac iqidgan warmosdgeba _ zed sxva ubedurebac

daumata. gvalvis SiSi mainc imereTSi araodes

ar yofila, Tu mTaSi ar movidoda mosavali

gvalvis mizeziT, barSi mainc sakmaod movidoda,

radgan aq bari vake adgilebi isec namiania da

zed cis cvaric rom daecemoda, _ romelic ase

uxvad icis aq gvalvis dros mowmendil RameebSi, _ wvima TiTqmis bevrad saWiro aRarc ki iyo.

magram zogierTi Zvelis kacebis samduravis

ar iyos, camac ki agvarida Tavis mowyale piri:

es erTi Tvea wvima xom ar aris da ara; da cvari

wveTic ar Camovardnila damsqdar, dadagul

dedamiwazed. raRac sakvirvelis gangebis

ZaliT dRe yovelTvis mowmendilia da Rame ki

Rrubliani; yovel dRe rogorc mosaRamurdeba

da Savi zRvidgan wamoiwevian SavSavi Rrublebi

da kidis kidamdis erTianad mohfenen cis kamaras;

atydeba erTi Weqa-quxili; _ muSa kaci wvimis

moimede xel-aRpyrobiT RmerTs madlobasa

hwiravs, magram sul tyuili imedebi gamodis, _

verc wvimis Rirsi SeviqeniT da cvaric tyuila

ubralod gvekargeba. madloba RmerTs kidev

puris mosavali mainc ar iyo urigo, magram,

rogorc mogexsenebaT, puri ise bevri ar iTeseba

imereTSi. bevrad ufro momatebuli iTeseba

simindi, romelsac dRes ase didi gansacdeli

adgia wina.

mkiTxvelma unda icodes, rom rac ingliselebi

Cvenis qveynidgan simindis gatanas Seudgnen,

Page 6: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a6 # 24.

imis Tesvac Zriel gaxSirda, da imerlebma am

ukanasknel aT-TxuTmet weliwadSi cota weli Tu

gaimagres da ramdenic aris RonisZieba moipoves _

isev simindis wyalobiT, Torem sxva Cvenis naqebis

`simdidreebiT~ _ xe-tyiTa, madneulobiTa, Tu

sxva am gvarebiTa, jer-jerobiT ara gamovida

ra, radgan Cven mezobel qveynebs imaTi gatana da

moxmareba jer ver mouxerxebiaT da ucxo qveynebi

ki metad daSorebulad gvyvanan.

meore aqauri samwuxaro ambavi gaxlavs

metad gaZlierebuli mucela. es sneuleba

erTi im saSiSar WirTagania, romelsac aq ase

moswrebilad eZaxian `batonebad~. batonebi

sazogadoT Wirveuli brZandebian da wrevandeli

mucela xom gardametebuli raRac darCa. mTels vake imereTs da samegrelos ise mohsdebia, rom ara Tu sofeli, TiTqmis ojaxic ar aris Turme, sadac am sneulebiT vinme waqceuli ar iyos; sikvdili Zriel gaxSirebulia; ismis mudarebis xma....Sembralebeli arvin aris; zarbaznebis quxilisagan viRas ra esmis! soflis kaci yovelTvis moklebuli iyo yovel gvar nugeSsa da kacTmoyvareobasa, magram dRes rom is

Sewuxebulia _ zomaze metia.mesame samwuxaro ambavi....magram amisTana

ambvebs Tu movhyevi Zalian Sors wava. sjobs sabolaod _ Pour la bonne bouche erTi ram sasiamovnoc SegatyobinoT. sasiamovnoc es gaxlavs: Tumca quTaisSi iseTi gulis gamawvrilebeli da Tavis mombezrebeli cxovrebaa, rom quTaTurebs didi xania unda CamoexrCoT Tavi, magram jer RvTis mowyalebiYT qve arian mSvidobiT da kargad!

o m i s a m b e b i .

_ wasruRs kviras saomars velzed

araviTari SesaniSnavi ambavi ara momxdara

ra, garda wvrilmanis Setakebisa. plevnis

aReba rusis jaris mier ar gamarTlda.

rac Seexeba aziis saomars velsa, aq izmail

faSis mxedroba (40 batalioni qveviTi jari

da 55 zarbazani da mravali cxenosani)

Tavs iyris misaenis xeobaSi. 27 mkaTaTves

Cvens jars muxTar faSis mowinave jari

Sexvedria, mciredi srola hqoniaT, osmalo

oci mouklavT, Cvenebi ori mkvdaria da ori

daWrili.

1 mariamobisTves osmalos jari Cvens

qobuleTis gunds dahscemia, Cvenebs osmalebi

aCquas iqiT gauyriaT. am omSi Cvenebi

mouklavT 23 da dauWriaT 38 kaci.

gazeTs rusu dabeWdilia Semdegi

telegramma:

kiuruk-dara, 6 agvistos. baSkadikliaris

banaki xuTs verstzed win wadga da daiWira

uwindeli osmaloTa nabanakevi. 8 saaTzed

diliT Renerali develi ieriSiT mivida

inaxtefesis simagrezed, saca osmalebis

memarjvene jaria. osmaloebma swrafad aSales

Tavisis cxenosanis jaris banaki da wavidnen.

Suaguls mihmarTa Reneral geimanma, aiRo

subatani da gandevna osmalo hajivalidam

da bulanadam. memarcxene jars osmalosas

mihmarTa Reneralma kamarovma, gandevna igini

iaRnis mTidam da vizinkenamde sdia da didi

zarali miayena. saRamos oTxs saaTzed Cveni

jari kiulverens movida da mwuxrsa Tavis

banakSi dabrunda. naomars adgilebzed

Cvenebma mowinave jaris banaki gaikeTes.

Cveni zarali jer namdvilad cnobaSi ar

aris moyvanili; ormoc-da-aTamde mkvdari

iqneba da oras ormocamde daWrili.

mzveravTa sityviT, osmalos aTas xuTas

kacamde dahzaralebia.

_ imave gazeTSi dabeWdilia Semdegi

telegramma: kiurukdara 8-s agvistos. dRes

gaTenebisas Reneral-maiori arcu-Cermoevi

ramdenime darCeulis kaciT cxenosanis

jaridam, CeCnebiTa da niJegorodis dragunebis

SemweobiT daeca osmalos jaris mowinave

banaks subbotanaSi, as kacamde moukla, 27

tyveT daiWira, banakis ufrosi reSiTbei

Seipyra, 30 cxeni da mravali Tof-iaraRi

waarTva da mSvidobiT mobrunda ukanve.

Page 7: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 7

sapolitiko mimoxilva

inglisis parlamentSi erTma deputatma hkiTxa mTavrobas_hsufevs raime pir-Sekruloba ruseTisa, avstriisa da germaniis Soris osmaleTis ganawilebis Taobazed Tu arao. ministrma upasuxa, rom mTavrobam am sagnis Sesaxeb ara icis rao. gulwrfelia es pasuxi Tu ara, ra mogaxsenoT, magram zemoxsenebuli kiTxva ki rom safuZvliania, amazed ki eWvi, vgonebT, ar unda iyos. marTlada avstri-vengriis mTavroba, rogorc uwinac moxsenebuli iyo, rogorRac ucnaurad iqceva. erTis mxriT ruseTis winaaRmdeg mitingis neba misca vengrielebs; meores mxriT, rodesac deputaciam am mitingis mier miRebuli gardawyvetileba warudgina mTavrobas, mTa-vrobam araviTari mtkice pasuxi ar miugo, TiTqo moerida ara wamcdes rao. garda amisa slavianebsac nebas aZlevs mitingebi gamarTon ruseTisadmi TanagrZnobis gamosacxadeblad, magaliT kroaciaSi. marTalia xorvatebma ufro Tavisi sakuTari saqmisadi da avstriis imperatorisadmi aRiares TanagrZnoba, xolo rac unda iyos kroacia ki maradi mteria vengriisa da aqaurs mitingSi bevri cxari sityva iyo Tqmuli vengrielebzed, da bevri TanagrZnoba iyo aRiarebuli ruseTisadmi awindel omianobisgamo. axla modiT da gaigeT avstriis politika. garda amisa avstriis mTavrobam aukrZala galiciis poliakebs mitingis gamarTva, romelic ruseTis winaaRmdeg unda yofiliyo.

germaniis Sesaxeb ismis rom misi mTavroba TiTqmis winaaRmdegi ar aris, samxreTis sla-vianTa saxelmwifoebis daarsebisa, da TiTqo avstriasTvisac daejerebinos, rom es garemoeba arc Sen gavnebso. iqneba marTla osmaleTis bedi winaTve iyos gardawyvetili? amis mtkice pasuxi rasakvrivelia Zneli saqmea da gazeTebma rac unda iyviron viTom da viciT rameo, mainc vidre saqmiT ara gamoCndeba ra, maTi dRes erTi da xval meore laparaki fuWia.

_ amas winad ruminiis gareSe saqmeTa ministri kogalniCano venaSi iyo im ganzraxviT, rom avstria daeyolebina ruminiis politikis

Sesaxeb. avstriaSi, saxeldobr vengriaSi, ru-minielTa ricxvi sam milionamde adis, TiTqmis imdenia, ramdenic TviTon ruminiaSi scxovrobs. rodesac ruminiam Tavisi damoukidebloba gamoucxada avstri-vengrias fiqrs mieca,_am garemoebam Cemi ruminielebi ar amiSFfoToso da Tavisufalma ruminiam Tavisken ar miizidoso. ruminia, rasakvirvelia, scdilobs daimegobros avstria, da am ganzraxviT wasula venas kogalniCano, romelsac am sagnis Sesaxeb Semdegi uTqvams `СѢверный ВѢстникъ~ korrespondentisaTvis: `avstria darwmunebuli unda iyos Cven gulwrfelobazed da gul-marTlobazed. Cven rom areuloba gvindodes (avstriaSi) transilvaniaSi ociaTass kacs davayenebdiT Tof-qveS....raRac moZraobac da-iwyes magram Cven SevayeneT. SemdegSiac ase iqneba. Tavisufali ruminia mxolod zneobiT Seeweva im ruminielT, romelnic vengrebis xelSi arian. exla isini Sewuxebulni arian, magram vengrielebi dainaxven, rom maTTvis Tavisuflebis miniWeba aucileblad saWiroa, da imave Tavisufal cxovrebas mianiWeben, rogoric ruminiaSia. garda amisa, ra SiSi unda gvqondes vengriisa ruminebisaTvis. madiarebi ver Sesvamen ruminelebs. ruminelebi ufro Sromis moyvareni, ufro baraqiani da gamamzogvelni arian vidre vengrebi. vengrielebis mamuli sul ruminebis xelSi cviva.~

cnobis Rirsia agreTve kogalniCanos azri rusebisa da ruminebis urTi-erTobazed. kogalniCanom zemoxsenebul korrespondets uTxra Semdegi: `1853 wlis aqeT Tqven mxedrobas gasaocari cvlileba daetyo. Znelada scnobs kaci jaris kacsa Tu aficers. jari sazogadoT, fxizeli, mSvidi da patiosania maRali xarisxis aficerTa Soris orgvari mimarTulebaa. axalgazdebs Zalian moewonaT Cveni Sinaoba, sadac naxes didi Tavisufleba, naxes, rom yoveli kaci mamulis Svilia da ficxad misdevs warmatebas. am axalgazda mimarTulebis Tqveni aficrebi pativsa hscemen Cven wesierebas, Cven gazeTebs kiTxuloben, wignebs yiduloben da scdiloben isargeblon miT, rac mosawonia....magram amaT garda Zvelis drois mimdevarnic

Page 8: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a8 # 24.

arian. amaT hgoniaT, rom ruminia, iseTi xma amouRebeli mazraa, rogoric iyo 1853 w. amaT hgoniaT, rom SeuZlianT mxedrulad ibatonon CvenSi. magram exla dainaxes, rom yovel maT brZanebas~ winaaRmdegoba mosdevs. tkbilad da megobrulad Cven yvelani mogyvebiT, da amas da vamtkiceT kidec~.

_ mak-magons mZlavri mocile hyavs, safrangeTSi, e. i. tieri. mTavroba bevrsa cdilobda, rom misi saxelis xsenebac ar yofiliyo safrangeTSi, didi imedi hqonda tieris sikvdilisa, magram tieri cocxalic aris da sapolitiko aspareszedac gamodis, da miT Tvalsa hsWris awindels mTavrobas. exla safrangeTi nel-nela arCevanisaTvis emzadeba da TviTveuls adgils Tav-Tavisi kandidatebi gamohyavT. 24 mkaTaTves (5 agvistos) tieri lil-adabs wasula da erTs sapolitiko yrilobas daswrebia sadac erTs kandidatzed, uf. senarzed yofila laparaki. xalxi didis aRtacebiT mihgebebia tiers, romelsac yrilobaSi Sem-degi uTqvams uf. senaris sasargeblod: Tqven giWirT, imisTana warmomadgeneli, romelsac mtkiced da bejiTad swamdes Tavisufali azri da hqondes WeSmariti rwmena. ai magisTana kaci Cemi megobari uf. senariao. mevaro misis yofa-cxovrebis mowame rogorc igia Cemis yofa-cxovrebisao. me minaxavso igi 1848 wlis krebaSi, sadac iqceoda rogorc raindi da yvelas Seayvara Tavisi Tavio. mas arasdros azradac ar mosvlia, rom wesiereba da Tavisufleba urTi-erTis mteriao; igi erTs meorisagan ar arCevs. Tumca Cven zogjer sxva da sxva azri gvqoniao maszed Tu ra gvari mmarTvelobaa safrangeTis Sesaferio, magram am Jamad me uf. senaris Tanxmad mgonia, rom safrangeTSi mxolod respublikaa SesaZlebelio. uf. senari am Jamad igiveao, rogorc adrev iyo _ zomieri respublikelio me movxucdio da exla respublikis saqme Tqvenzed aris mondobilio.

didi taSis kvra da aRtaceba mohyva tieris sityvas.

uf. senarmac gaduxada magieri tiersa, romelsac didi qeba Seasxa. Tavisi sityva awindels mTavrobasac mihmarTa da cxared

ganhkicxa mTavroba. msmenelTa taSis kvra mohyva amis sityvasac. bolos uf. senarma sTqva Semdegi: `yovel amomrCevels Tofis magivrad kenWi uWiravs xelSi. ai saidgan warmosdgeba is mSvidobianoba, romlis darRvevas amaod cdilobs mTavroba.

mTavrobas, rasakvirvelia, verafrad eWaSnikeba am gvari tierisadmi Tayvanis cema, da misi momxre gazeTebi dRe mudam tierisaTvis sawyens werilebs hbeWvden.

_ jer omianoba arc ki iyo dawyobili, ambobdnen, rom ruseTs erTi momxre moematebao_

sparseTi, romelic osmalos sazRvarzed oc-da-aTi aTass jaris kacs gamoiyvanso. es imedi, rogorc mogexsenebaT ar gamarTlda. ai amis Sesaxeb ras iwereba sparseTidam Indépendence Belge-is korrespodenti: ̀ marTalia sparseTi ar aris meomari saxelmwifo da masTan zavi arc erTsa da arc meores meomars SesaniSnav Semweobas ver miscems. magram es zavi miT aris sasargeblo, rom sparseTi Tavis sazRvarzed an erTs saxelmwifos (ruseTs) an meores (osmaleTs) mters dauyenebda. rusis diplomatiam yoveli RonisZieba ixmara, rom sparseTTan zavi Saekra. ruseTs didi imedi hqonda sparseTTan zavis Sekvrisa da ai rad: Tumca sparselebic mahmadianni arian, magram eseni da osmalebi sxva da sxva moZRvrebisani arian da amis gamo maT Soris mtroba hsufevs; garda amisa sparseTisa da osmaleTis Soris didi xania raRac uTanxmobaa sazRvris Sesaxeb, romelic mtkiced ar aris maT Soris dadgenili. am sazRvarzed elis-xalxi cxovrobs romelic xan iqiT gadadis xan aqeT da am siarulSi SfoTsa hbadavs orTa saxelmwifoTa Soris.

magram meores mxriT sparseTs bevri mizezi aqvs, rom ar endos ruseTs, radganac ruseTi aziisaken miiwevs da amis gamo yovel RonisZiebas xmarobs, rom sparseTi ar gaZlierdes.

garda amisa kidev sxva safuZvelic aris, romlis ZaliT ver miemxroba sparseTi ruseTs: rac unda iyos osmaleTi da sparseTi ornive mahmadianni arian da orTaves sarwmunoebis deda-boZi igive mahmadia. mahmadianT winaaRmdegi zavi (ruseTTan) TviT sparseTis xalxs aajanyebda da

Page 9: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 9

___________*) “iveria” # 19, 23.

TviTon SahisaTvis did gansacdels moaswavebda.~erTis sityviT zemoxsenebuli imedi uqmad

gamodga da iqneba amis mizeziTac baiazeTisaken ruseTis saqme ise cudaT wavida.

_ erTs avstriis gazeTs stambolidam sweren, rom sparseTis elCs Seutyobinebia osmaleTis mTavrobisaTvis, rom baRdadis axlo jari mxolod varjiSobisaTvis aris mogrovilio da sparseTis mTavroba, rogorc adrev isec exla, megobrulis grZnobiT aris aRsavse osmanebis STamomavlobisadmio.

_ amas winad germaniisa da avstriis impe-ratorebs erTi-erTmaneTi unaxavT iSlSi. avstriisa da germaniis gazeTebi did mniSv-nelobas aZleven am SemTxvevas. ai magaliTebr ras ambobs erTi nemencuri gazeTi, romelic bismarkis momxrea: `germaniisa da avstri-vengriis xalxni mowameni iyvnen orTa impe-ratorTa guliTadis megobrobisa, romelmac Tavi iCina mSveniers alpiis xeobaSi. monarxTa musaifi, rasakvirvelia, evropiis sapolitiko saqmeebsac Seexeboda. es musaifi rasakvirvelia daamtkicebda im megobrobas, romelic Tan da Tan Zlierdeba orTa monarxTa da maTTa mTavrobaTa Soris, da agreTve saerTod samTa imperiis Soris, da romelic aris da SemdegSiac darCeba Sua evropiis mSvidobianobis niSnad.

_ inglisis parlamentis sessia gaTavda, da amis Taobazed wakiTxul iqmna dedufalis sityva, romelSiac Semdegia gamoxatuli: me msurs mtkice neitralitetiT yofna SemdegSiac, da rodesac dro mova omianobis Sewyvetisa, yovel RonisRiebas vixmar, rom morigebis pirobebi Sesaferni iyvnen rogorc mebrZolTa RirsebisaTvis, agreTve evropiis mSvidobianobisaTvis. Tu inglisis uflebas mieca SiSi, me imedi maqvs, rom parlamenti Semweobas momcems im uflebis dasacvelad.

_ burJSi xom mxurvaled dauxvdnen mak-magons, da exla respublikis prezidenti sxva adgilebSiac apirebs mogzaurobas.

m g z a v r i s w e r i l e b i

svaneTzed

(Semdegi *)

svaneTi aris mTlaT gacalkevebuli kuTxe saqarTveloisa, da TiTqmis gamoricxulia sxva kavkasiis dasaxlebulis adgilebidam; misvla am qveyanaSi SeiZleba mxolod mokle zafxuls, mkaTaTveSi da mariamobisTveSi; da sxva aTis Tvis ganmavlobaSi, es qveyana aris TovliT daketili mgzavrisaTvis da TviT qveyanac am dros dafarulia saSinelis Rrma TovliT; zamTarSi es qveyana_miukarebelia. svanebi, jer-jerobiT CvenTvis Zneli sacnobi xalxia; magaTzed Cven TiTqmis ara viciT ra; maTi ena, maTi Camomavloba, maTi sarwmunoeba da zneoba Cven jer ara gvaqvs gacnobili. saqarTvelos mematianeni da agreTve samZRvar-gareTeli mTxrobelni, romelTac kavkasiis xalxi auweriaT, svanebzed, iseTs mcireds rasme amboben, rom Cven mainc eWvidam ver gamogviyvanes. maTi Camomavlobac jer auxsneli rCeba CvenTvis. zogierTni amboben, rom svanebi_qarTvelebis Camomavlobisani arian; sxvani ki am hazrs ar eTanxmebian, da am saganzed arasfers ar amboben. pirveli hazrisa aris me XVII saukunis mematiane_ierusalimis patriarqosi `dosifei~ da `Sardeni~ da me-XVIII saukunis mTxrobeli `holdenStedti;~ da axali mwerlebi_`klaproti~ da `diubua-de-monpere;~ da umetesi nawili exlandelis mecnierebisa, am hazrisani ar arian; magram, pirveli hazris darRveva_Znelia: pirvel Sexe-dulobiT, svani calke tomis xalxaT gveCveneba xolme, romelTac qarTvelebTan araviTari erToba ara aqvs. magram am gvaris kacis Sexe-dulobiT, megrelebic ase eCvenebian xolme, Tumca megrelebs qarTvelebidam_Camomavloba, verafris RonisZiebiT ver waerTmevaT. svanebi arian, calke Sto, megreliis tomisa; uwindeli maTi saxeli aris `xoni,~ `wani,~ romelic gamodis qarTuli sityvidam_`Wani.~ am sityviT qarTvelebi eZaxian_`lazebs.~ nemencebis mec-

Page 10: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a10 # 24.

nieri `eixvaldi,~ ambobs, rom_svanebi da lazebi erTi da igive tomisa ariano. svanuri ena, Tumca arc qarTuls enasa hgavs da arc megrulsa, magram TiTqmis yoveli sityva, aris gadasxvaferili da gadakeTebuli qarTuli da megruli sityvebi. am mizeziT svanebi da megrelebic, mokle xanSi, advilaT swavloben qarTuls enas da gamoTqmas. svanebis garegani Sexeduleba miemzgavseba saqarTvelos mTiul xalxs. cxovrebis wesi svanebisa, maTi Cveuleba, sazogado zne, wmindaT qarTvelebisa aris. umetesi nawili svanur soflebis saxelebi, aris gadasxvaferebuli qarTuli sityvebi; maTi gvarovnobis saxelebSiac_qarTuli kilo sCans. exlandeli saxeli `svaneTi,~ aris qarTuli sityva `savane~ anu `savaneTi,~ ese igi_adgili misamarTi, Tavis-Sesaferebeli. Cven ki vfiqrobT, rom es saxeli `svaneTi~ qarTuli sityvidam `Sua,~ `Suani,~ gamovida; `SuaneTi,~ ese igi qveyana_Sua xalxisa. saqarTvelos istoria, erTs adgils gviCvenebs, rom Tamar-mefis mamis dros, qarTveli mematianeni, saqarTvelos Svid nawilaTa hyofnidnen, imitom rom Svidi, qarTvelis xalxiT dasaxlebuli cal-calke mazrebi iricxeboda. am Svid mazraSi, svaneTic iricxeboda, romelic maSin mrTel saqarTvelos saxelmwifoSi_SuagulSi iyo da saxelmwifos samzRvari maSin, exlandels `feodosiis~ iqiT gadadioda, yirimSi. mravali marTl-madidebeli ekklesiebi da saxtrebi, xatebi qarTuli warwerilobiTa, romelic svaneTSi imyofeba, da mravali qarTuli wignebi romelic iq naxes, amtkicebs, rom svaneTisa da saqarTvelos xalxi, erTi da igive xalxi iyo. marTlac, rom ris gulisaTvis, qarTvelebma amdeni ekklesiebis Senoba dasdges svaneTSi, amdeni simdidre wignebisa miitanes iqa, Tu rom erT da igive xalxi ar yofiliyo, erTi da igive hazrisa da erTs mrTels xalxs ar warmoadgenda?_

pirvelad svaneTis ambavi gaiges samis saukunis winaT, qristes Sobidan, pirvels saqarTvelos xelmwifis farnaozis dros svaneTzed ambavi aris moxsenebuli vizantiis mematianebis werilebSi, romaelTac romaelebisa da sparselebis brZola aRweres, lazikis gulisaTvis me V

da me VI, saukunoebSi. egeni svanebs eZaxian `soani~, romelnic `dioskuriis~ maxloblad scxovrebdnen da kavkasiis mTebis zemo-mxare eWiraT. es mematianeni amboben kidev, rom es `sioni,~ sparselebs exmarebodnen romaelebis damarcxebisaTvis, da viTamc egeni iyvnen mizezi romaelebis da sparselebis brZolisa, da egeni iyvnen maTi momrigebelnio.

svaneTi mdebarebs mTa `ialbuzis~ Ziras, misi aRmosavleTis mxares, mdinare `engurisa~ da `cxeni-wylis~ saTaveebSi. svaneTi sam nawilad ganiyofeba, bunebiTis samzRvrebiTa, didi mTebis serebiT da gagiJebul mdinareebiT. ganiyofeba:_`sadadiano svaneTzed,~ romelic megreliis mTavars ekuTvnoda;_`saTavado svaneTzed,~ romelic Tavad dadeSkelianebs ekuTvnoda;_da `Tavisufal svaneTzed,~ romelic aravis ar ekuTnoda, mxolod Tavis mbrZanebelaT svanebi Tamar-dedofalsa hscnobdnen, romelic hmefobda me XIII saukunis dasawyisSi, da exla ki, cot-cotaT `Tavisufali svaneTi~hscnobs adgilobriv mTavrobis pirebs; magram mainc jerac Zveleburi kilo Tavisuflebisa xan da xan gamoaCndebaT xolme. es qveyana ekuTvnis quTaisis Rubernias, da leCxumis uezdis mazraSi iricxeba; da radganac svaneTi quTaisidam Zalian Sors aris, da agreTve leCxumis uezdis upravleniidam, lailaSidam, svaneTi aris Caricxuli calke sapristavOoT, romlis pristavs mniSvneloba uezdis naCalnikisa aqvs.

svaneTis hava-gansxvavebulia; `saTavado svaneTi~ mdebarebs sami aTas futzed maRla Sav zRvazed; da amisTvis aqa hava zomieria, saSualia; aqa TiTqmis yovelgan dasavleTis mcenare kargaTa hxeirobs. `Tavisufal sva-neTSi,~ radganac SigniT-mTebSi mdebarebs, hava, sastikia, WoTuria; da zogierTs moSorebuls soflebSi hava_wminda civi CrdiloeTisaa. aqa umetesad amodis_fiWvi da aryi; mxolod marto qeri modis am qveyanaSi; zamTari iwyoba enkenisTveSi. Cems saubeduroT, me Tan barometri ara mqonda, rom simaRlis gamoangariSeba SemZleboda, magram gabedviT vityvi, da Semcdari ar viqnebi, rom `Tavisufali svaneTi~

Page 11: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 11

mdebarebs, ara-nakleb, Svidi aTas futzed maRla Sav zRvazed. yovels mxares, saca Tvali gadaswvdeboda, ese igi `Tavisufal svaneTis~ Rorizonti, dafaruli aris zavTianis mTebiTa da kldeebiTa, mudamis TovliT savse. erTi sityviT mTeli `Tavisufali svaneTi~ warmoadgens dids da uSvelebels qvabs, ro-melsac ZirSi ori viwro xvreli aqvs, romliTac mimdinaroben mdinareebi `enguri,~ Savi zRvisaken, da `cxenis-wyali,~ rionisaken. svaneTis mdinareebis xasiaTi sruliad ara hgavs sxva kavkasiis mTis mdinareebis xasiaTsa; umetes nawils am mdinareebisas, saTaveebi Sig Tovlis ZirebSi aqvs, da iseTi civi wylebia, rom me reomuris termometriT Sevitye, rom SuaTana siTbo am wylebsa aqvs 6 1/2 gradusi. es wylebi warmoadgenen Zalian viwro, or saJenidam xuTamdis, viwro gasavals da dids siRrmes. TiTqmis yovelgan am mdinareebis wylis pirebi maRldebian 50_100 saJenzed; da napirebi kldis javariani qvisa arian da aspitisa da mZafri Sexeduleba aqvsT. am mdinareebze saSineli ram da mrisxane ara iqneba ra; maTi kalapoti Zalian Seviwroebulia; maTi mimdinaroba_Cqaria; wyals asdis didi qafi da oxSivari; duRs wyali da mTebis da kldeebis gulsa didis ZaliTa xvrets, wam da uwum am SromaSi SeCerdebian xolme, da isev uceb ganierSi, saSinelis xmiT gavardebian! maT xmas mTanic da kldenic_xmas aZleven_ase rom daayrueben kacsa. am mizeziT svaneTis wylebs foni arsad ara aqvs. axlo-maxlo mTebzed, yovelnairis mcenaris sicocxle ara aCnevia ra. aqa, arc gareuli mfrinvelia da arcara-ra nadiri. Zalian iSviaTad, riJraJzed, mTis wveroebzed gamoCndeba jixvis jogi, civ wyarosTan mimavali da mfrTxili maTi monadire, magaTTan mimparavi, da sxva araferi sicocxle ara sCans ra. mdinareebisa da sxva wylebis gadidebis dros Cveulebrivi gza miukarebelia svanebisaTvis da mTis wveroebzed da qedzed daideben xolme am dros bilikebs. Tavis soflebisaken sxva mezobels xalxTan SeerTeba svanebisa TiTqmis erTi da igivea; gansxvaveba ara aqvs ra mezoblebTan: qabardoelebTan,

imerlebTan, leCxumlebTan, raWvelebTan da sxva mTis xalxTan. imereTisaken midis ramdenime bilika-gza, mTis gardasavlebze, mTa `leSnulisa~ da mTa `lailazed;~ `latfaris~ mTazed Camodis oTxi bilika, `sadadiano svaneTisaken,~ soflebSi: ̀ lentexs,~ ̀ Wolurs,~ lidJas~ *) da `laSxeTs;~ da aqedgan midis mxolod erTi sazogado gza, sofels `murzed~ cxenis-wylis xeobaSi, sofels `orbelzed~_

lailaSisaken, mdinare lajanuras xeobiT. es mTis gardasavlebi sul aTi-aTas futzed maRldebian. am mTis gardasavlebis garegani Sexeduleba da warmodgenili suraTebi, zeviT movixsenieT kidec. mxolod gambedavi svani zamTarSi gahbedavs am gziT gardmosvlas da amisTvis usaTuoT ̀ Txelamurebi~ unda gaikeTos fexebze da grZeli kaviani Subebi eWiros, romelsac svanebi zamTarSi, mindvrebSiac ar iSoreben. magram amisTana gafrTxilebiT, mainc mowmendils dResa hbedavs gzaSi wasvlas; magram zamTarSi ki mowmendili dReebi xom, iSviaTia.

SigniTs svaneTSi, Cven bevri sxva da sxva nairi xidebi da bogirebi gaviareT, saSinels gagiJebuls mdinareebzed da wylebzed gada-gdebuli. es namdvili eSmakis xidebi, arian gakeTebuli oris lastisa da fiCxiT dawnili; moajiri srulebiYT ara aqvs, da ise idrikebian mgzavrs qveS, rom qanaobas daiwyeben xolme. fiCxis nawnavebs Sua sCans, qveSa-mRelavi mdi-nare. Cven TiTo-TiToT gadavdiodiT, da aba vis ar SeaTrTolebda am gvari xidi!? am xidebze cxenebic, saTiTavoT gahyavT, ise rom erT svans cxeni aRviriT win mihyavs da meores ki cxenis kudi uWiravs xolme da ise gaiyvanen xolme meore napirasa. soflebsa da soflebs Sua, ukmayofilebis gamoisobiT, am xidebs moSlian xolme da miTi mospoben yovels RonisZiebas erT napiridam _ meorezed gadasvlisaTvis. ___________

*) svanuris enis gamoTqmaSi aris xma, romelic rusulis anbanSi gamoixateba asoTi “ы,” Ta; ase rom “lidJa” ki ara, unda “lыdJa;” “adiSba” ki ara, unda “adыSba;” bevri sityvebia am xmiTa, romelic qarTulaT ver daiwereba; svanuriTac ar iwereba amitom rom, svanebs Tavisi werili ara aqvsT.

Page 12: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a12 # 24.

svanebi, Tu miukarebels adgilebSi TavisaTvis bilikebsa sdeben,_sxva gvari da ukeTesi gza aqa, ara aqvT. svaneTis gzebis siZnele, advilad ver gamoixateba; jer gza adis cxra, anu aTi-aTas futzed maRla mTebzed, mermed uceb daeSveba xolme pir-da-pir wylebTan da mdinareebTan, an viwro xeobebSi Cadis, xan Sig soflis Senobebs Sua midis svanebis karmidamoebSi, ise rom mgzavrs advilaT SeuZlian gzidam svanis saxlSi buxaridam, Caixedos; xan midis gza da romelime alayafis-karebs miadgeba; maSin karga xani unda, rom alayafi-karebis patroni daiyolios mgzavrma da gaaRebinos, rom gasvla SaeZlos. es gzebi cxadaTa sCanan tyians adgilebSi, saca gzis orive gverdzed tye cotaTi gaCexilia da zogan moajirebic aqvs, rom mgzavri sadme xramSi ar gadaiCexos; sxva adgilebSi ki es gzebi an sruliad ara sCanan, an ara da safexurebs warmoadgenen, kibesaviT. Zalian SeCveva unda mgzavrsa amisTana gzebTan, rom am mravals da areuls mTebSi kvali ar daekargos, da iqiTken daiWiros Tavisi mgzavroba saiTkenac unda wasvla. amisTana gzebze mxolod jori vargobs, Tavisi frTxilis siarulis mizeziT da ara cxeni; amitomac svaneTSi jori cxenzed erTi orad fasobs. mgzavri aqa, yovels wams moelis Tavisi-Tavis gadaCexas, viwro bilikebzed mimavali, romelnic saSinels simaRlidam mdinareebs da xramebs da Releebs gadahyureben.

mdinare `enguris~ da `cxenis-wylis~ xeo-bebma Cems gonebas Cahnerges dauviwyari grZnoba; mravali da maRali, erTad areuli tyiani mTebi, Cven gars iyvnen Semortymuli; siviwroebisagan_sunTqva gveZneleboda; Cven viyaviT, viTamc, raime Rrma ormoSi Cavardnili, saidamac sCanda viwro zoli wminda cisferi-zecisa. haeri mudamis sibnelisagan; mze aqa-iq gadmohxedams xolme da isic mokle xansa. metis-metad sagrZnobeli iyo_iqauri bneli Rame; xeobaSi aris saSineli Tvalis-saTxreli sibnele; mxolod naTeli varskvlavebis zoli sCans mgzavrisaTvis. bneli da Savi mTebis gamoxatuloba ikargeba mrTels Ramis sibneleSi; amas unda daumatoT mTis nisli

da quxili tyeebisa da gagiJebulis wylebisa. engurisa da cxenis-wylisa, romelTac iseTi quxili asdis, rom daRaluli mgzavri _ mo-svenebas vera hpoulobs, gaCaRebuls cecxlTan miwolili, romelsac xSirad mosdis is grZnoba, rom adamianis Zala da Rone sul fuWia amisTana bnel bunebasTan! es xeobebi erT da imave dros Seicaven raRaca sinazes, sitkbos, sialerses mgzavrisaTvisa, da am drosve_mo-Wmunxvilobas, saSiSars raRac grZnobas! aqa, patara, wvrili, uRono_SeuerTda_simZlavres, sidides da zaxians! eseTia buneba am xeobebSi!

svaneTis mTebs aqvs sxva da sxva Sexeduloba; zogierTi serebi pir-da-pir mudamis Tovlis zolSi Sedian, da arian bunebiT mravalis wylebis saTaveebTan. yvelaze maRla, Tavi amohyo `beCos~ mTama, romelic svaneTis yovelis kuTxidama sCans; da TiTqmis yovels mTas, Camosdis wylebi, romelnic an engurs, an cxeni-wyals erTvian; saSinelis xmiTa, quxiliTa, ase rom orma molaparake kacma unda iyviron, rom erTmaneTs sityva gaagebinon.

zafxuli svaneTSi mxolod or Tve-naxevars aris; da svanebs ki Turme codvaT miaCnianT muSaoba ara Tu kvira dResa, aramed paraskevsa da SafaTsac. am gvarive Cveuleba imerlebsac aqvs, magram imereTSi mudam_zafxulia da svaneTSi ki mudam _ zamTari. am gvarive Cveuleba qarTvelebSiac aris, saca paraskeobiT miwas ar muSaoben; magram svaneTSi rom SafaTsac ar muSaoben, ra mizezia, Cven veravin ver agvixsna. mgonia rom, svanebma es Cveuleba uriebisagan gadaiRes, romelnic iq Turme bevrni yofilan, da calke soflebSi arian dasaxlebuli, magaliTad `lentexi,~ `mulaxi~ da `xalde~ sul zogi gaqristianebul uriebiT aris dasaxlebuli da zogi namdvil uriebiTa. svanebs am soflebis xalxTan kavSiri ara aqvsGT ra, da magaTSua yovelTvis ukmayofileba da usiamovneba hmefobs.

(Semdegi iqneba)

kote sanineli.

Page 13: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 13

___________*) iveria ## 19, 21 22 da 23.

brZola romis dasapyroblad

(Semdegi) *)

i t a l i a

amalasvintas gulzed moeSva da

Tavisuflad amoisunTqa. magrm isev male

gaitaca raRac mousvenarma grZnobam SiSisam;

sazareli fiqrebi moesiva; mas warmoudga

Tvalwin is codvani da danaSaulobani,

romelnic moexdina im cota xanSi rac

deduflad iyo; nametnavad man mohgvara

JrJola, rom moagonda viT moakvlevina

sami goTTa hercogi baltis gvareulobisa,

romelnic amalasvintis gvareulobis mterni

iyvnen.

amalasvintas eCveneboda xolme, rom viTom

ukan mdevari mosdevs; viTomc cxenebis Tqafa-

Tqufic esmis, viTomc viRaca kacebsaca xeda-

vs, romelnic kvalzed mosdeven, magram de-

liosi arwmunebda, araferi ambavi ar ariso.

Ramem am yofiT gaiara. iriJraJa Tu ara,

mividnen tbis piras, tbazed jer kidev Ramis

nisli ido. marjvniv mebaduris dabali qoxi

iyo. deliosi qoxSi Sevida. ramdensame wuTs

Semdeg ukuv moiqca, amalasvinta etlidam

gadmoiyvana da waiyvana tbis piras, saca

patara mebaduris navi iyo dabmuli.

navSi ijda erTi beri-kaci; ise uZravad

gaeStera Tvalebi, TiTqo Rrma fiqrebSia

Cavardnilao.

_ delios, SehsZaxa amalasvintam: jer kidev

bnela da es beri-kaci am nislSi rogor

gaigebs gzas?

_ sinaTle veras uSvelis amas, dedufalo,

miugo deliosma: eg kaci brma aris.

_ brmao? hsTqva SeSinebiT amalasvintam:

ukan moabrune navi, navidam gamovalT.

_ es oci weliwadia sul am gzazed davdivar,

miugo beri-kacma: me es gza Tvalxilulzed

ufro kargad vici.

_ dabadebiT xar egre brmad?

_ ara, Teodorixma, amelungebis gvareu-

lobisam ubZana Cemi Tvalebis daTxra. ai

wyevla da qoqva amelungebs!

TrToliT da kankaliT iyureboda aqeT-

iqiT amalasvinta. mas ase eCvena, rom TiTqo

xarons mihyavdes igi aCrdilTa samefoSi.

navi ki TavisTvis Cqara midioda. ai erTxelac

mousva berma-kacma niCabi da navi daniSnuls

adgils mivida da Sedga.

amalasvinta deliossis mklavzed ebjina

da ise avida kldeSi gamokveTil kibezeda.

es kibe kassiadoris agarakSi asasvleli kibe

iyo. aseTi nisli iyo, rom nislis gamo agarakis

gareSemo xeebsac ki kaci ver arCevda.

bolos miadgnen maRals Wiis karebs

bronzisas. deliosma xlmis tariT daarakuna

kari, karma Wriali daiwyo da karebSi moadga

erTi viRac kaci saSiSar Tvalebiani da

WaRara TmaaburZgnuli.

amalasvintas moagonda, rom iyo dro roca

Tvisis qrmiT Semoadga fexi Wiis karebSi, win

moegeba alersianad axal-gazda mekare da

misi coli locviTa da kurTxeviTa.

_ fuSina sad aris? ikiTxa man: aq aris

kidev?

_ igi didi xania tbaSi daixrCo, upasuxa gul

grilad mekarem da wauZRva win sasaxlisaken.

sasaxle dacarielebuli iyo, TiTqo aqa

mcxovrebni sul amowyvetilano.

_ maS aRaravin ar hscxovrobs? hkiTxa

amalasvintam mekares:_me moaxle minda.

_ Cemi coli gemsaxureba.

_ sxva aris vinme kidev saxlSi?

_ diaR, aris erTi yma-kaci, mkurnali

berZeni.

Page 14: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a14 # 24.

_ mkurnali, me minda imisTvis...

am dros Wiis karidam Zlieri rakuni moisma

da am xmam yrud moirbina mTeli sasaxle.

_es ras niSnavs? ikiTxa SeSinebulma

amalasvintam.

_ usaTuod Semosvla unda vismes, miugo

mekarem da mixura karebi amalasvintisaTvis

momzadebulis oTaxisa.

nestiani haeri didis xniT gauRebelis

sadgurisa eca amalasvintas piris saxezed.

man mRelvarebiT Seamcniva, rom es oTaxi

is oTaxia, romelSiac igi hscxovrebda

am ocis wlis winad. man daiTxova Tvisni

mxlebelni, daeca sarecelzed da male

mouvida Zili, magram sazaro sizmrebma

mosveneba ar mihsces. Cveneba erTi meoresa

hscvlida. xan moeCveneboda misi qmari

evtarixi Tavisis daWrilis tuCiTa. xan misi

Svili, kuboSi mwolare, xan qali, romelic

sayveduriT savses TvaliT iyureboda, xan

Tval win warmoudgebobnen samni hercogni

gafiTrebulis saxiTa da sisxlSi mosvrilis

tanisamosiTa da xan usinaTlo menave WaRara-

TmiTa.

amalasvinta gul gadafiTrebuli wamo-

xta. fardas ukan raRAac daiZra, kedelzed

Crdilma gaiara. amalasvintam mimoixeda,

ara vin iyo; mivarda, xeli daaWira raRac

balTasa, CaquCma dahkra da oTaxSi Semovida

mosamsaxure. es iyo mkurnali. amalasvintam

Tvisi SiSi uambo mkurnalma auxsna, rom

mgzavrobas dauRalavxarT da imisagan

ariso; urCia Tbilis abanos miReba da

gavida, rom amisTvis saWiro gamkarguleba

moaxdinos.

imis gasvlis umal Semovida gogo da Tan

Semoitana TeTreuli da yovelive iaraRi

abanosi. amasvinta gahyva gogosa. orive

xma amouRebliv midiodnen. roca mividnen

maRal burjTa san, ca abano iyo, gogom gaaRo

kari marmarilos kedlisa. Sevidnen Sig

da daxvdaT daxuruli moajiri auzebis

gareSemo. auzebidam amodioda Tbili da

surneliani orTqli.

rva kuTxiani abanos oTaxi or sar-

Tulad iyo gayofili rkinis ficriTa,

romelic qvemo sarTulisaTvis Weri iyo da

zemosaTvis Ziri. qvemo sarTuli daniSnuli

iyo civis wylis abanosaTvis da amis gamo

tbis wyali milebiT Semodioda. roca

undodaT Waxraks moswevdnen da is rkinis

Weri orad gadiSleboda da es abanos

oTaxi Seiqmneboda erT oTaxad, romelsac

mTelis burjis simaRle hqonda da romelic

SesaZlo iyo tbis wyliT Ziridam Tavamde

avsebuliyo. Cveulebriv ki zemo sarTulSi

Tbils abanos marTavdnen xolme, amisaTvis

kedlebzed mravali milebi iyo gayvanili.

SuaSi auzi iyo, romelSiac moajiridam

marmarilos kibe Cadioda, metad mosax-

denad gakeTebuli,

sinaTle Weridam Camodioda. Semosavlis

karis pirdapir, maRla baqanze kibe adioda

Wandris xisagan gakeTebuli. am baqanidam

SesaZlo iyo kaci wyalSi Camxtariyo.

gogom xma amouRebliv abanos iaraRi

daawyo lbils baliSebzed da xaliCebzed,

romliTac mofenili iyo muajiris iataki da

daapira gared gasvla.

_ Sen rogorRac mecnobi,P_neta sad

minaxvixar? hkiTxa amalasvintam gogos: didi

xania rac Sen aqa xar?

_ erTi kviraa, upasuxa da karis razas

xeli mohkida.

_ didi xania rac kassiodors emsaxurebi?

hkiTxa xelaxlad amalasvintam.

_ me dedufals godelindas vemsaxurebi.

erTi saSinelis kivilis xma moisma

Page 15: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

i v er i a# 24. 15

amalasvintisagan; mivarda igi gogos.

kalTaSi xeli wastaca, magram ver daimagra.

gogo gaeqca da moajaxa karebi. amalasvintam

gaigo, rom karebi klitiT gadauketes.

abanodam gasasvleli sxva kari aRar iyo.

(Semdegi iqneba)

gazeTebidam amokrefili ambebi.

q. boroviCidam (novgorodis gubern.) gazeTs

НедѢля-s sweren: `22 mkaTaTves dilis aT

saaTzed Cveni qalaqi uecrad aRelvda. mazris

gamgebeli (Исправникъ), kvartalnebi da sxva

policiisa, samxedrosi da saero moxeleni,

agreTve xalxic mieSureboda rkinis gzis

sadgurisaken. etyoboda viRasac moelodnen.

es `viRacani~ iyvnen kavkasiidam gamoyvanilni

Cerqezebi. moaxlovdnen Tu ara mogzaurni

xalxSi xmauroba atyda. `es vin aris?~ `nu Tu

deda-kacia?~ _ `daxe bavSvebic arian.~ amaT

raRa daaSaves?~_ara RmerTo! daxe ra nairi

sayurebia!`_sworeT cxenis nalia....~._`Tvalebs

daxe, Tvalebs~._`imas uyure, ra Rone aqvs,

bevrs Cvenebs moereva! da sxv. mTiulTa velurma,

mamacma, Tavisufalma Sexedulobam Rrma

STabeWdileba moaxdines mayureblebzed. `ai

xalxi!~ Zala uneburad ambobdnen bevrni. jer-

jerobiT TiTqo eSinodaT da eridebodnen

mosulebsa, magram Tan da Tan Tvali miaCvies

da gaocebiT Sescqerodnen unaxav suraTs.

vagonebidam gamovidnen saldaTebi da Cerqezebs

aniSnebdnen. mamakacebs rom deda-kacebi mohyvnen,

aqlemebisaviT datvirTulni, Tavzed TeTris

xelsaxocebiT, fexebzed ganieris SalvrebiTa

da kacuris qulajiTa, mayurebelT gaocebas

sazRvari aRara hqonda. ra Rone unda hqondeT

am deda-kacebs rom amodena tvirTs uZlebeno.

mxrebzed uSvelebeli tomrebi (bavSvebisaTvis),

xelSi ZuZu-mwovarni ymawvilebi_yvela es

uSvelebels Rones moiTxovs. momsvlelTa

Soris iyvnen moxucni da axalgazrdanic. bavSvTa

simravle yvelas akvirvebda. momsvlelTa

ricxvi orasamdea. stanciidam stumrebi da

patronebi kazarmebisken wavidnen. bevrni

ise mZimed iyvnen datvirTulni, rom muxlT

ekecebodaT. zogi kidev iqceoda tvirTis qveS.

gana ar SeiZleboda cxenebi miecaT bargisaTvis

da avaTmyofebisaTvis?`

amas winad gazeTis Голосъ-is korrespondenti

iwereboda, rom novgorodSi moyvanilni mTi-

ulebi Tergisa da daRestnis mazris mcxovrebni

ariano, romelnic bolos dros ajanydneno.

gazeTi СѢверный ВѢстникъ am sagnis

Sesaxeb ambobs: `Cven jer ar viciT mTiulebi

marTla CrdiloeTis guberniebSi iqnebian

gagzavnilni Tu ara. am gvari ambebis dajereba

gveZneleba. CrdiloeTisaken gardasaxleba,

sadac saSineli civi havaa, sadaur havasa bevri

rusic ver itanS, did tanjvas uqadis kavkasiis

mcxovrebs, romelic sicxes aris miCveuli. Tu

saWiroeba moiTxovs ajanyebulT gardasaxlebas,

ruseTi ise vrcelia, rom SeiZleba ufro ukeTesi

adgili SeurCion da amisTana sastiks tanjvas

sawylebi gadaarCinon. gana ufro ar sjobs

sapolitiko saWiroebac dakmayofildes da imave

dros Tavidgan acilebuli iyos am gvari kicxva

da Zraxva, rogoric mogvayares Cven yovelis

mxriT CerqezebTa gardasaxlebis dros aTis

Tormetis wlis winad._ korrespondenti rusulis gazeTisa `Го­

лосъ~ iwereba, rom ufrosi Svili Samilisa

kazimahmadi aTasis cxenosanis CerqeziTa

muxTar-faSis banakSi momxred mividao. imave

banakSi amboben, ariso ori legioni, romelTac

`vengrielT~ legionebs eZaxian, magram am

legionebSi bevri ingliseli da polakia Turme.

eseni aramc Tu Svelian muxTar-faSas mxedrobis

Page 16: # 24. - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/13697/1/Iveria_2011_N24.pdf24 iveria 5 yurZnis, romelsac uwodeben aleSas, imisi ki ra mogaxsenoT. ukanasknel kvireebSi rom gvalva gvaqvs,

Дозволено цензурою. Тифлисъ, 10 Августа 1877 г. Типографiя Е. Хеладзе. redaqtori da gamomcemeli ilia WavWavaZe.

sapolitiko da saliteraturo gazeT `iveriis~ ganmeorebiTi gamocemis proeqtisa da ideis avtori,

redaqtor-gamomcemeli nugzar WiaberaSvilisaredaqcio jgufi: neli darbaiZe, nino keratiSvili, nino SavaZe, nino glunCaZe, lali goCitaSvili, Tamuna dvali,

merab dvali, akaki iobaSvili. mxatvari, buba arabuli, dizaineri laSa Cxenkeli

proeqti: iveria _ warsulSi dabruneba _ momavlis gadasarCenadproeqtis mxardamWeri saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTeka

gazeTi `iveria~ aRdgenilia, _ ganmeorebiTi gamocema dawyebulia 2011 wlis 2 agvistos

gamomcemeli Sps `sagamomcemlo saxli qarTuli elita~ saidentifikacio #404852174misamarTi: g. leoniZis 11a; tel.: (+995 32) 299 76 53; [email protected]

i v er i a16 # 24.

ganwyobaSi, aramed hscdiloben Cvens jarSi

areuloba da urigoba Camoagdon. amisaTvis egeni

Cumad kacebsa da werilebsa ugzavnian Turme Cvens

jars. roca xSiri srola dauwyes Cvenebma yarssa,

maSin Turme Cvens jarSi maTi werilebi dadioda.

am werilebSi igini iwvevdnen ruseTis mxedrobas,

miemxron osmaloebs, da wina aRudgnen rusis

mTavrobasa.

gancxadeba

eqvTime xelaZis stambaSi ibeWdeba da male

gamova samarTlis wigni qarTul enazed,

samsjavro wesdebani 20 noembris 1864

wlisa, moTave ganmartebiT, ganaCenebiT

kavkasiis departamentTa mmarTeblobiT

senatisa, Targmnili nikolooz simonis-

Zis gamrekelovis-mier.

a n g a r i S i

sabue_enislis gamsesxebel Semnaxvel amxanagobisa.

pirvels ianvars 1877 welsa iyo:

ivane rostomovi.mark stefanovi.niko konWoSvili.}mmarTvelni:

wilis fuli . . . . . . . . . . . . . . . . .nasesxi Semdeg aRebuli . . . . . . . . . .wminda mogeba . . . . . . . . . . . . . . . .

kap. kap.

12451000

120

2366

80`

95

75

gasesxebuli . . . . . . . . . . . . . daSTenili:a.) sawevro fuli tfil. saurTie- rTo ndobis sazogadoebaSi . .b.) naRd fulad . . . . . . . . . . .

2205

10061

2366

`

`

75

75s ul . . . . s ul . . . .

pirvels ianvridam 1877 welsa pirvels mkaTaTvemdin aris:

maneTi. maneTi.Se mosavali : g a s avali :

wilis fuli . . . . . . . . . . . . . . . . .sargebeli daWerili sesxobis dros anu axali vadis micemis dros . . . . .dabrunebuli nasesxi . . . . . . . . . . .jarima . . . . . . . . . . . . . . . . . . .sasargeblod Semotanili fuli . . . .saTadarigo Tanxa . . . . . . . . . . . .veqsilis qaRaldisa . . . . . . . . . . .

kap. kap.

392

2582142

62321

211

5144

54

2884`

836550

64

wilis fuli . . . . . . . . . . . . . .mogeba wilze 1876 w. . . . . . . .gasesxebuli . . . . . . . . . . . .nasesxi Semdeg aRebuli . . . . . .samarTvelos xarji . . . . . . . .veqsilis qaRaldebSi . . . . . . .aReb micemisa . . . . . . . . . . . .naRd fulad aris: . . . . . . . . .

20779

35021000

273

19305

5144

`

5650`

35`

7449

64s ul . . . . s ul . . . .

maneTi. maneTi.Se mosavali : g a s avali :

22 ivliss, Cyoz w.sof. eniseli.